Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık olduğu bilinmektedir. Ayrıca:

Transkript

1 EGZAMA Atopik Dermatit; Egzema; Egzama derinin dış tabakasının kronik iltihabıdır. Hastalık bebekler ve çocuklarda sık görülür, yaşla azalır, nadiren erişkinlerde de görülür. Atopik dermatit de denir, bulaşıcı değildir. Egzama neden olur? Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık olduğu bilinmektedir. Ayrıca: Çevresel faktörler, Alerjiler: Ciltte alerji yaptığı bilinen faktörler egzamayı tetiklemektedir ( lateks eldiven, sabun parfümü, yünlü kumaş vb. ), Toz ve mite alerjisi, Stres, Aşırı temizlik, bölgenin sık sık yıkanması, Lateks hassasiyeti, Cildi kazımak, keselemek yada kaşımak egzamayı tetikleyen önemli sebeplerdir. Egzama için risk faktörleri nelerdir? Yaş: egzama en çok 5 yaş altı çocuklarda görülür, Astım ve saman nezlesi varlığında egzama daha sık görülür, Şehirde yaşam ve düşük nemli ortamlarda egzama daha sık görülür, Yakınlarında egzama ve alerjik hastalık olanlarda egzama daha sık görülür, Asyalılarda daha sıktır.

2 Egzama nın belirtileri nelerdir? Egzama şikayetleri kişiden kişiye çok farklılık gösterir. Kaşıma, keseleme ve kazıma atopik dermatit şikayetlerini çok arttırır. En sık görülen şikayetler: Kuru kaşıntılı deri, Deride çatlaklar, Yanaklar, eller ve bacaklarda kızarıklık, pullanma, Deride kalınlaşma, kabalaşma, Deride küçük kabartılar, Pullanan, çatlak, sızıntılı, akıntılı deri, Kışın ve kuru havada şikayetlerin artması en sın görülen şikayetlerdir. Egzama teşhisi nasıl konur? Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhis koydurur. Egzamanın tedavisi var mı? Egzama tedavisinde ana hedef iyileşmeyi bir an önce sağlamaktır. Bu amaçla: Cildin kaşınmasına, kazınmasına engel olmak, Cilt enfeksiyonlarından korunmak, Alevlenmeleri önlemek, Şikayetleri arttıran sebeplerden uzak durmak, Var ise alerjik sebepleri ortadan kaldırmak gerekir. Tedavi esnasında aşağıdaki önlemlere dikkat etmek gerekir: Cilt bakımı: Uzun süreli banyo ve duş yapılmamalı, duş ve banyo 15 dakikayı geçmemelidir, Sıcak banyo yapılmamalıdır, Aşırı temizlik yapılmamalı, Temizlik maddeleri fazla kullanılmamalı, Hafif ve katkısız kalıp sabunlar kullanılmalıdır, Duştan sonra hava ile yada hafif atuşmanlar ile

3 kurutulmalıdır,, Duştan hemen sonra tam kurumadan nemlendirici sürülmelidir, Cilt enfeksiyonları hemen tedavi edilmelidir. İlaçlar: Lokal etkili ilaçlar ( bunlar kortizon, tacrolimus yada pimecrolimus içerebilir), Ağızdan alınan ilaçlar: ileri vakarla için ağızdan kortizon yada siklosporin verilebilir, Antibiyotik: cilt enfeksiyonlarında ağızdan yada cilde sürülen antibiyotik verilebilir, Kaşıntıyı önlemek amacıyla ağızdan yada yüzeysel alerji ilaçları verilebilir. Fototerapi: Güneş ısınları egzama tedavisinde kullanılır, yapay güneş ışığı, ultraviyole ışık yada fotoferez tedavide kullanılabilir. Egzamadan korunma yolları : c Egzamadan korunmak için ; Cildin ve yaşanılan ortamın sürekli nemli olması, Aşırı temizlikten kaçınılması, Alerji yaptığı bilinen maddelerden uzak durmak, Anne sütü kullanımı, Biberonla beslenen çocuklar için % 100 kesilmiş süt suyundan yapılan Mama kullanmak ( whey Formula ), Çocukların ev hayvanlarıyla erken yaşta tanışması, Probiyotik kullanımı egzamadan korunmada önemli adımlardır. Eğer egzama var ise şikayetleri azaltmak için Evde yeterli nemin sağlanması, Toz ve mite temizliği, Yün ile direk temas etmemek, Sık aralıklarla nemlendirici kullanmak,

4 Egzamalı bölgeyi kaşımamak, kazımamak, keselememek, Ortamın soğuk olması terlemeyi önlemek, Stresten uzak durmak alevlenmeleri azaltır. Egzama tedavisi kısa sürmez, iyileşme haftalar bazen aylar alır. Tedavi planına uymak önemlidir. Referanslar: 1. American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology 2. The National Eczema Society 3. Canadian Dermatology Association 4. Dermatologists.ca 5. American Academy of Dermatology website. Available at: Accessed August 14, Barnetson RS, Rogers M. Childhood atopic eczema. BMJ. 2002;324: Brehler R, Hildebrand A, Luger T. Recent developments in treatment of atopic eczema. J Am Acad Dermatol. 1997;36: Eczema. American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology website. Available at: 9. Holscher B, Frye C, Wichmann HE, Heinrich J. Exposure to pets and allergies in children. Pediatr Allergy Immunol. 2002;13: Mohla G, Horvath N, Stevens S. Quality of life improvement in a patient with severe atopic dermatitis treated with photopheresis. J Am Acad Dermatol. 1999;40(5 Pt 1): National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases website. Available at: Saarinen UM, Kajosaari M. Breastfeeding as prophylaxis against atopic disease: prospective follow-up study until 17

5 years old. Lancet. 1995;346: Wahn U, Bos JD, Goodfield M, et al. Efficacy and safety of pimecrolimus cream in the long-term management of atopic dermatitis in children. Pediatrics. 2002;110(1 Pt 1):e /6/2009 DynaMed s Systematic Literature Surveillance : Langan SM, Flohr C, Williams HC. The role of furry pets in eczema: a systematic review. Arch Dermatol. 2007;143: /4/2010 DynaMed s Systematic Literature Surveillance : Alexander DD, Cabana MD. Partially hydrolyzed 100% whey protein infant formula and reduced risk of atopic dermatitis: a metaanalysis. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2010;50(4): /4/2011 DynaMed s Systematic Literature Surveillance DynaMed s Systematic Literature Surveillance : Dotterud CK, Storr O, Johnsen R, Oien T. Probiotics in pregnant women to prevent allergic disease: a randomized, double-blind trial. Br J Dermatol. 2010;163: AKNE Sivilce; Acne; Acne Vulgaris; Pimples; Sivilce kıl köklerinin tıkanması ve iltihaplanmasıdır. Tıkalı kıl kökleri kara noktalar, ak noktalar veya sivilceler olarak ortaya çıkabilirler. Tüm bu görünümler kıl köklerinin tıkanması ile başlar. Akne gençlerde daha sık görülse de bazı çeşitleri ileri yaşlarda da ortaya çıkar. Akne neden olur? Akne cildin yağ bezlerinde başlar. Cildin yağ bezleri sebum

6 adı verilen yağlı salgıyı üretir. Sebum kıl follikülünden çıkarak cilde yayılır. Bazen sebum katılaşır, kıl follikülündeki ölü dokular ve bakteriler ile karışır ve follikülden dışarı çıkamaz ise akneler oluşmaya başlar. Akne oluşumunda şu faktörler yer alır: Erkek hormonları ( androjen ) seviyesi, Sebum yapımının artması, Kıl follikülünde değişiklikler, Bakteriler. Akne oluşumun arttıran risk faktörleri nelerdir? Yaş: yaş arası gençler, Beyaz ırk, Hormonal değişiklikler; Püberte, Gebelik, Menses öncesi dönem, Stres, Bazı ilaçlar; Androjen içeren ilaçlar, Lityum, Barbituratlar, Birtakım kozmetik ilaçların kullanımı akne gelişme riskini arttırırlar. Akne ne şikayete neden olur? Akne bazen çok şiddetli ve cilt, cilt altı dokulara zarar verecek derecede yaygın olabilir. En sık karşılaşılan şikayetler: Cidde aşır yağlanma, Ciltte siyah noktacıklar, Sık sivilceleşme, Papül ( büyük ve hassas sivilce ), Püstül ( içi irin dolu etrafı kızarık apse),

7 Nodül ( cilt altına doğru uzanan hassas iri, içi irin dolu ağrılı apse), Kist ( ağrılı ve içi dolu birleşmiş püstüller. İz bırakarak iyileşirler). Akne teşhisi: Yüz, alın, boyun, sırt, göğüs ve omuzlar aknenin en sık görüldüğü alanlardır. Hastanın şikayetleri ve görünüm tanı koydurur. Akne tedavisi: Akne çok yönlü tedavi gerektiren bir durumdur. Birçok tedavi modalitesi birkaç hafta sürer. Akne de ilaç tedavisi: Her yerde bulunabilen ve reçetesiz satılan krem, losyon, temizleyici ilaçların amacı cildin yağ oranı ve bakterilerin sayısını azaltarak akne gelişimini durdurmaktır. İçlerinde Benzoyl peroksit, Salisilik asit, Sülfür, Resorcinol vb. maddeler içerirler. Reçete ile satılan akne ilaçları, temizleyici kremler ve losyonlar da ciltteki yağ miktarını azaltmayı, bakteri sayısını azaltmayı ve akne gelişimini durdurmayı amaçlar. İçlerinde genellikle: Antibiyotik ( klindamisin, eritromisin ), Tretionin, Adaptalene, Azelaic acid, Tazarotene, Dapsone bulunan ilaçlardır. Antibiyotikler: ciltteki bakteri sayısını azaltarak akne gelişimini azaltmaya çalışırlar. Bu amaçla kullanılan antibiyotikler;

8 Doksisiklin, Minosiklin, Tetrasiklin, Eritromisin, Klindamisin, Amoksilin, Sefalosporinler, Trimetoprim/ sulfametaksazol. Antibiyotikler lüzum halinde kullanılmalıdır. Androjen seviyesini düşürerek akne gelişimini azaltan ilaçlar: Doğum kontrol ilaçları, kombine Östrojen ve Progesteron içeren ilaçlar akne tedavisinde çok kullanılırlar, Sprinolakton, Retinoidler: sebase glandların salgısını ve sayısını azaltarak akne gelişimini durdururlar. Son derece sıkı kontrol altında satılan ilaçlardır. Çok ciddi kistik akne vakaları dışında kullanılmazlar. Hamile veya 2 yıl içinde hamile kalmak isteyenlere verilmemelidir çünkü çocukta ciddi sakatlıklara neden olur. İzothreonin Bu gurup içinde kullanılan maddedir. Akne tedavisinde uygulanan prosedürler: Kortizon enjeksiyonu: kist içine kortizon enjeksiyonu sadece büyük iltihabi kistlere iz bırakmaması için uygulanır, Akne cerrahisi: nadir kistik vakalarda kistin cerrahi olarak boşaltılması gerekebilir, Akne de skar revizyonu: akne izlerinin düzeltilmesi amacıyla yapılır, bu amaçla en sık; Kimyasal peeling: glikolik asit yada diğer hafif asitler ile cildin soyulmasıdır. Hem akne izlerini azaltır hem akne gelişimini azaltır, Dermabrazyon: cildin mekanik olarak zımparalanmasıdır,

9 Skar eksizyonu: skarlı dokunun cerrahi olarak alınmasıdır, Kollajen dolgu: skar nedeniyle çökmüş alanların kollajen ile doldurulmasıdır, Lazer resurfasing: cildin lazer ile üst dokusunun yakılarak alınmasıdır. Hem skar dokusunun düzeltir hem de akne gelişimini azaltır. Fototerepi: ciltdin ultraviyole ışık ile tedavisidir. Akne gelişimini azaltır. Bu prosedürlerden bir çoğu skar gelişimini arttırma ve enfeksiyon nedeniyle risk taşır. Akneden korunma: Akne nedeni olan faktörleri kontrol etmek zor olduğundan akne gelişiminden korunmak da kolay değildir. Ancak birtakım basit önlemler akne gelişimini azaltmakta etkilidir. Yüzün günde en fazla 2 kez hafif bir sabunla yıkanması fazla yağı alır, cildi keselemek yada mekanik olarak fazla ovalamak, sık sık yıkamak akne gelişimini arttırır, Yüz yıkanırken; Ellerinizi kullanın, Hafif sabunlar kullanın, Yüzünüze losyon vb. uygulamadan önce iyice kurumasını bekleyin, Sivilceleri sıkmayın, Cildinizdeki porları tıkamayan losyon sabun ve kozmetikleri kullanın bunlar üzerinde Non Comedogenic diye uyarılar bulunmalıdır. Akne ilaçlarını yerinde ve dozunda kullanın, aşır ıkullanım akneyi azdırır, Stresten uzak durun ve stres ile mücadeleyi öğrenin, Koruyucu güneş kremlerini yıl boyunca kullanın özellikle bazı sivilce tedavisi ilaçları cildi güneşe karşı daha da hassas yapar.

10 Akne (sivilce) tedavisi olan bir hastalıktır. Akne ile kendi bildiğiniz şekilde başa çıkmaya çalışmak durumu daha da kötüleştirip kalıcı izler bırakır. Referanslar: 1. The Acne Resource Center Online 2. The American Academy of Dermatology 3. Canadian Dermatology Association 4. Dermatologists.ca 5. Questions and answers about acne. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases website. Available at: Accessed June 4, Safer D. Phototherapy. EBSCO Health Library website. Available at: Updated November Accessed October 20, What is acne? American Academy of Dermatology website. Available at: Accessed June 4, /2/2009 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Arowojolu A, Gallo M, Lopez L, Grimes D, Garner S. Combined oral contraceptive pills for treatment of acne. Cochrane Database Syst Rev. 2009;(3):CD004425