86 NİSAN.

Transkript

1 86 NİSAN 2016 PET SAĞLIĞI DERGİSİ 26. İlk 50 adım; kalça ve dirsek displazisi 42. Benefit ekibinin özel marka anlayışı 48. Ağrı yönetimi hakkındaki gelişmeler BU DERGİ ÇEVRE DOSTU KAĞITTAN ÜRETİLMİŞTİR.

2

3

4

5

6 içindekiler & editör 16 onaltı Geliştirilmiş formülü ve yeni ambalajları ile Bozita Naturals mart ayında raflardaki yerini alıyor! YİRMİ Zoetis Hayvan Sağlığı 28 Mart- 1 Nisan 2016 tarihlerinde Güral Sapanca da geleneksel kış dönem toplantısını gerçekleştirdi. otuzsekiz Siz de kliniğinizde IDEXX ProCyte Dx ve LaserCyte hematoloji raporlarında retikülosit değerini kolayca elde edebiliyorsunuz! KIRKiki Pazara sunduğu yeni ürünleri ve özel marka anlayışı ile Benefit, standartları daima yükseğe çekmeyi hedeflemeye devam ediyor. Veteriner Hekim ENİKÖ KİRALY AVCI Yazı İşleri Sorumlusu YİRMİiki SNS Evcil Hayvan Ürünleri, tahılsız Wildfield mamalarını hayvanseverlere kavuşturdu. yirmialtı İlk 50 Semineri kapsamında gerçekleştirilmiş olan Kalça ve Dirsek Displazisi Semineri, yoğun ilgi ile karşılandı. 34 otuzdört Dr. Bayer ile paraziter invazyon ve enfestasyonların oluşturduğu davranış değişikliklerini hep beraber ele alalım. kırksekiz İVHO, Boehringer Ingelheim ile ağrı oluşumuna neden olacak girişimlerin ve alınabilecek önlemlerin üzerinde durdu. 54 ellidört KHVHD ve MSD Hayvan Sağlığı, aşılama programı hakkındaki en güncel bilgileri veteriner hekim meslektaşlarımızla paylaştı. ellisekiz 3. VetAnka Kariyer Günleri ve Sektörle Buluşma Sempozyumu Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi nde düzenlendi. 64 altmışdört Çağımızdaki veteriner hekimlik mesleğinin gelişmesine büyük değerler katan inanılmaz buluşlara göz atalım! Yarın neler olacak? Yaşadığımız yüzyıl, bilim adına her alanda inanılmaz gelişmelere şahit oluyor. Bir veteriner hekim olarak mesleğimizi icra ederken bunun farkına varmamak mümkün değildir. Daha önceki yıllarda dedelerimiz veteriner hekimlik mesleğiyle yeni tanıştıkları günlerini anlatırken, yeni çağın ise teknoloji ve bilimin mesleğimize katmış olduğu yeniliklerden faydalanmasını duymak ayrı bir heyecan katmaktadır. Ülkemizde mesleğimiz adına güzel şeyler oluyor. Mesleki dernekler kuruluyor, kurslar düzenleniyor, yeni şirketler kuruluyor. Ülkemizdeki bilim insanları diğer ülkelerde ki bilim insanlarıyla rekabet edecek düzeye ulaşmış durumdalar. Ülkemizde veteriner hekimlik mesleği hak ettiği yerde midir? Bu tartışmalı bir konudur. Peki ülkemizde veteriner hekimlik mesleği nerede olacak? Teknoloji konusunda gelecekte Türk veteriner hekimlik mesleğinin olumlu anlamda sınırlarını zorlayacak gelişmeler sizce neler olacaktır? Sorunun cevabını birkaç meslektaşlarımızın yanı sıra Evet Yazılım, Hasvet ve MVM de cevapladı. Mesleğimize değer katan, gelecek dönemlerde ortaya çıkacak olan yeni nesil teknolojilerin takipçileri olun! Ülkemizde, mesleğimizin dünya standartlarında icra edilmesini istiyorsak yeniliklere duyarsız kalmayalım. Keyifli okumalar! petinfo NİSAN Sayı: 86 Pet Sağlığı Dergisi, ayda bir yayımlanır. YAYIN TÜRÜ SÜRELİ YEREL SAHİBİ Mat Medya Tanıtım Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. Mehmet Aktop GENEL KOORDİNATÖR Barış Kolgu bariskolgu@matmedya.com YAZI İŞLERİ SORUMLUSU Veteriner Hekim Enikö Kiraly Avcı eniko@matmedya.com EDİTÖRLER Veteriner Hekim Gizem Kutun gizemkutun@matmedya.com, Veteriner Hekim Gökçem Türkan gokcemturkan@matmedya.com KATKIDA BULUNANLAR Prof. Dr. Kürşat Özer, Dr. Ateş Barut, Dr. Gülay Ertürk, Dr. Gürbüz Ertürk, ART DİREKTÖR Ebru Dereli ebrudereli@matmedya.com GRAFİK TASARIM Emel Vural emelvural@matmedya.com DANIŞMA KURULU Prof. Dr. Ahmet Ergün, Prof. Dr. Nilüfer Aytuğ, Prof. Dr. Tamer Dodurka, Yrd. Doç. Dr. Özlem Şengöz Şirin, Dr. Banu Dokuzeylül BASKI Gezegen Basım San. Ve Tic. Ltd. Şti. 100 Yıl Mahallesi Massit Matbaacılar Sitesi 2. Cadde Gezegen Binası No: 202/A Bağcılar/İstanbul Sertifika No: ADRES Yayıncılar Sokak 10/ Seyrantepe - İstanbul Tel: REKLAM REZERVASYON Yudum Barutçu yudum@matmedya.com ABONE Banu Sayınç banusayinc@matmedya.com Dergimizde yayınlanan röportaj ve ilanların sorumluluğu sahiplerine aittir. Fotoğraflar izinsiz kullanılamaz. Petinfo Dergisi veteriner hekimlere ve ecza depolarına yönelik bilimsel içerikli, mesleki, ücretsiz, sektörel bir yayındır PETİNFO

7

8 Tüm ilaç firmaların dikkatine Gıda güvenliği için biyofilm koruyucu bariyer Biyofilm varlığı, gıda güvenliği ile ilgili önemli sorunlar yaratan bir teknolojik sorundur. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda ise, Campylobacter etkeninin biyofilm oluşturma yeteneği olduğu yönünde. Bu karakteristik mikrobiyal büyüme ise, biyofilm koruyucu bariyerlerin önlemini almak için özel temizleme ve dezenfeksiyon işlemlerinin uygulanması gerektiğini göstermektedir. Biyofilmler, düzenli olarak uygulanacak özel biyogüvenlik çalışma protokolleri ile ortadan kaldırılabilir. Bununla birlikte, eradikasyonu güç olan bazı biyofilmleri önlemek için en akıllıca strateji proflaksidir ve rutinde peroksiasetik ürünler kullanmakta fayda vardır. 03/01/2011 tarihinden itibaren yapılan ruhsat başvuruları elektronik ruhsat başvurusu şeklinde alınmaya başlanmıştır. 03/01/2011 tarihinden itibaren ise başvurular, varyasyonda firma şablon kullanılması duyurusu ile varyasyonların da firma şablon kullanılarak alınmasına başlanılmıştır. Ancak, bazı firmaların şablon kullanmadıkları tespit edilmiş olup bu durum elektronik arşiv dosya bilgilerinin güncellenmesini engellemekte ve ilgili birimlerde yürütülen güncel dosya bilgilerine erişim gerektiren iş ve işlemlerin yavaşlamasına neden olmaktadır tarihinden itibaren elektronik ruhsat başvurusu bulunan ürünlere ait varyasyon başvuruları firma şablon yüklenmeden kabul edilmeyecektir.

9

10 Sahipsiz hayvanların korunması için kamu ortak eylem planı hazırlanacak Bakkalda satılan birçok veteriner tıbbi ürüne el konuldu Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü nden yapılan açıklamada Kayseri de ekiplerce bir mahallede yapılan denetimler sonucunda bakkalda satılan 221 adet 19 kalemde veteriner tıbbi ürüne el konuldu. Ayrıca ilgili bakkal hakkında 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu nun 37. Maddesinin 1. Fıkrasının g bendine göre 15 bin 466 TL idari para cezası verilmiştir. Veteriner tıbbi ürünlerin toptan ve perakende satışı veteriner tıbbi ürün perakende satış izni bulunan klinikler, ruhsatlı veteriner ecza depoları ve eczaneler kanalı ile yapılmaktadır. Belirtilen yerler dışında satışı kesinlikle yasaktır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Gıda Tarım ve Hayvancılık Daire Başkanlığı Veteriner Hizmetleri Müdürlüğü nce Sahipsiz Hayvan Rehabilitasyon Çalıştayı gerçekleştirildi. Dünya Sokak Hayvanları Günü etkinlikleri kapsamında düzenlenen çalıştaya Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdür Yardımcısı Hayrettin Yıldırım, İBB Gıda Tarım ve Hayvancılık Daire Başkanı Bayram Ali Çakıroğlu nun yanı sıra İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yönetim Kurulu ile Klinik Bilimler Anabilim Dalı Başkanları, ilçe belediyelerin veteriner hizmet sorumluları, Milli Parklar Marmara Bölgesi il temsilcileri ile Marmara Bölgesi İl Belediye Veteriner Hekimleri katıldı. Sahipsiz hayvanlara yönelik kamu kurumlarının yaşadığı sorunlar ve çözüm önerileri görüşüldüğü çalıştayda, öncelikli olarak çevresel analiz, değişim ve trendler konusunda beyin fırtınası yapıldı. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgularla hayvanların korunması için kamu ortak eylem planı hazırlanarak kamuoyu ile paylaşılacak.

11

12 Köpeklerin koku mukozasından kök hücre AKÜ Veteriner Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Korhan Altunbaş, TÜBİTAK tarafından desteklenen proje kapsamında kök hücre üretilmesi için çalışma yaptıklarını açıkladı. 6 bilim insanı ile çalışma yürüttüklerini belirten Altunbaş, araştırmaların fakülte bünyesinde kurulan kök hücre laboratuvarında gerçekleştirildiğini ifade etti. Altunbaş, kök hücre tedavisinin Türkiye de yakın bir gelecekte cerrahi ve ilaçla tedavinin yanında hızla yerini alacağına işaret ederek, şöyle devam etti: Kök hücre tedavisi, çoğunlukla at, kedi ve köpeklerde, tendon ve ligament yaralanmaları, kıkırdak ve eklem hasarları, muskuler distrofi, doku kayıplı yara iyileşmeleri, kornea yaralanmaları ve bunun gibi pek çok hastalığın tedavisinde umut verici bir tedavi seçeneği olarak kullanılmaktadır. Bu tedavilerde de çoğunlukla kemik iliği ve yağ doku kaynaklı mezenkimal kök hücreler kullanılmaktadır. İstanbul sizi bekliyor! Her sene dünyanın dört bir yanından veteriner hekim öğrencilerin yoğun katılımıyla gerçekleşen Uluslararası Veteriner Hekimliği Öğrencileri Bilimsel Araştırma Kongresi, bu sene Nisan arasında düzenlenecektir. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi nin özveriyle çalışan öğrencileri sizi bu kongreye davet etmekten büyük mutluluk duyar!

13

14 Veteriner fakültesi öğrencilerinin katkıları ile oluşturulmuş bir profesyonel anatomi laboratuvarı Siirt Üniversitesi Veteriner Fakültesinde, öğrencilere verilen ödevlerle çeşitli hayvan türlerine ait kemik ve iskeletlerin yer aldığı anatomi laboratuvarı oluşturuldu yılında öğrenci kabulüne başlanan fakültede, tam donanımlı anatomi eğitimi gerçekleştirmek amacıyla bir laboratuvar oluşturulması için öğrencilerden de destek istendi. Verilen ödev kapsamında öğrenciler de memleketlerinde çeşitli hayvan türlerine ait kemiklerle iskeletler buldu. Öğrencilerin buldukları buzağı, eşek, domuz, kedi, köpek ve bıldırcın gibi hayvanlara ait kemikleri birleştirerek oluşturdukları 15 iskelet ile yüzlerce kemiğin inceleme amaçlı yer aldığı laboratuvar, veteriner eğitimine önemli katkılar sunuyor. Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nihat Şındak Anatomi laboratuvarı, veteriner eğitiminde temel bilimler bölümünün altyapısını oluşturuyor ve veteriner hekim yetişmesinde büyük önem taşıyor. Biz sadece hayvan sağlığıyla değil, aynı zamanda tür analizlerinin yapılmasında da bu laboratuvardan edindiğimiz bilgileri kullanıyoruz. Temel bilimlerin neredeyse temelini oluşturacak bu laboratuvarın oluşturulmasında öğrencilerimizin katkısını önemsiyor ve takdirle karşılıyoruz.

15

16 notlar Kim daha çok seviyor? Kedilere veya köpeklere olan aşkımız bir başkadır. Araştırmaların sonucunda şaşırabilirsiniz fakat eminiz ki onlara olan sevginiz değişmeyecektir. Dr. Paul Zak önderliğinde yapılan araştırmanın konusu kediler mi sahiplerini daha çok sever yoksa köpekler mi. Yapılan bu araştırmada kedi ve köpeklerin sahiplerini gördükten ve onlarla oynadıktan sonra ürettiği oksitosin seviyesine bakarak sonuca gidildi. 10 kedi ve 10 köpeğin katıldığı araştırmada, sahiplerini görmeden önceki oksitosin seviyeleri ölçüldü, daha sonra ise gördükten sonra değerler bakıldı. Sonuçlar ise şaşırtıcı derece farklıydı. Köpeklerin oksitosin değerleri %57 i artarken, kedilerin değerlerinde ise %12 oranında bir farklılık görüldü. Bu değerler sonucunda ise köpeklerin sahiplerini daha çok sevdiği tanısına varıldı. FIP tedavisi için başarı umudu FIP nin, bağışıklık aracılı olması nedeniyle antiviral ilaç tedavisinin etkili olmadığını ortaya koyan Kansas Üniversitesi araştırmacıları, tedavide başarı için viral replikasyon üzerine gitmeleri gerektiğini düşünmüş ve böylece koronavirüse karşı bir antiviral bileşik geliştirmiş. Bu şekilde % 100 ölümcül olan FIP tedavisinde başarılı olundu. Bu bileşik, virüs replikasyonunda rol oynayan coronavirüs proteaz enzimine etki ediyor ve replikasyonun şekillendiği aktif bölgedeki proteaz fonksiyonunu inhibe ediyor. Bu bileşik aynı zamanda, koronavirüs ailesinden diğer virüslere karşı da oldukça etkili ve araştırmacılar bu değişik virüs tiplerine karşı da antiviral bileşiği optimize etme üzerine çalışıyor. Elektrokemoterapi ile alternatif tedavi olanağı Avrupa da yapılan klinik çalışmalar ile yeni kullanılabilir immunoteropötik antikorlar ile elektrokemoterapinin bağışıklık hazırlayıcı etkisi bir araya getirildi. İlk endikasyonlar, bu kombinasyonun, bir sistemik tümör antijeni için spesifik sitotoksik T-hücresi tepkisi meydana getirmede oldukça etkili olduğunu gösterdi. Uygulamada, tümör etrafına bir elektrot dizisi yerleştiriliyor ve 0.1 milisaniyelik tek bir atış yapılıyor. Bu uygulamadan yalnızca elektrotun çevrelediği kanserli hücreler doğrudan etkileniyor ve yine yalnızca bu kusurlu hücreler anti-kanser ilacını anlamlı şekilde absorbe ediyor. Bu işlem, klinisyenin tümör ve marjının tedavi edildiği konusunda emin olana kadar sürdürülebiliyor PETİNFO

17

18 kedi & köpek Soldan sağa: İzmir Bölge Müdürü Barış Erdoğuş, Pazarlama Sorumlusu Oğuzhan Arattan, Satış Müdürü Veteriner Hekim Turhan Aykut, Bozita Bölge İhracat Müdürü Thorsten HeIdelmann, Genel Müdür Alican İngeç, Pazarlama Müdürü Dr. Müge Örs, Veteriner İlişkileri Uzmanı Veteriner Hekim Murat Altunyuva Mopsan Veteriner Ürünleri nin 2015 yılının Nisan ayında lansmanını yaptığı İsveç li mama markası Bozita nın, yeni ürün serisi Bozita Naturals ın lansmanı Mart ta İzmir Swissotel Grand Efes te, Mart ta Ankara Mövenpick Otel de toplam 40 petshop sahibi ve 100 veteriner hekimin katılımı ile gerçekleşti. Bozıta Naturals yeni köpek ürünleri serisi artık Türkiye de Mopsan Veteriner Ürünleri nin isveç li markası Bozıta, veteriner hekimlerden ve petshop sahiplerinden tam not aldı. Keyifli bir lansman Organizasyon, Mopsan Veteriner Ürünleri Genel Müdürü Alican İngeç in sektör genel değerlendirmesini içeren açılış konuşmasıyla ile başladı. Sonrasında Veteriner İlişkileri Uzmanı Veteriner Hekim Murat Altunyuva, Bozita ve markanın yeni serisi Bozita Naturals ile ilgili detaylı bir marka ve ürün eğitimi gerçekleştirdi. Bozita nın temel iş ilkeleri olan İsveç markası olması, evcil hayvanlar için güvenilir bir marka olması, sağlıklı ve lezzetli olması gerçeklerinin arkasındaki temel esaslar açıklığa kavuşturuldu. Sunum sırasında Bozita nın köpekler için yeni serisi olan Natural s ürünlerinin ve kedi serisi Feline Function kuru ve yaş ürünlerinin tek tek üzerinden geçildi. Soru-cevap bölümü ile devam eden eğitim semineri, katılımcıların satış- pazarlama ve teknik içerikli sorularına Mopsan Yönetim Ekibi ve Bozita Bölge İhracat Satış Müdürü Thorsten Heidelmann ın verdiği cevaplarla son buldu. Zengin çeşitlilik Bozita Naturals taze İsveç tavuğu ile üretilmektedir. Bununla birlikte tek protein kaynağı olarak kuzulu mama çeşidi de bulunmaktadır. Puppy & Junior, Original Mini ve Mini Sensitive gibi pek çok Bozita Naturals ürününde PETİNFO

19

20 lansman Bozıta ve Bozıta Naturals İsveç in Göteborg kentinde bulunan üretim tesislerinde, yıllık ton kuru mama ton yaş mama üretim kapasitesine sahip olan Bozita, mamalarının üretimi için mevcut en yüksek teknolojiyi kullanmaktadır. Mamaların üretiminde tamamen doğal hammaddeler kullanan Bozita, içeriğinin %96 sını İsveç ten temin etmektedir. Bozita Naturals temelini önceki Bozita ürünlerinden almaktadır. Bozita Naturals in yeni ürünlerinde paket tasarımı ile birlikte formülü de değişmiştir. Bozita Naturals ın hem paté hem de parça etli jöle formu mevcuttur. Bütün köpek ırkları ve yaşam evreleri için uygun ürün yelpazesine sahiptir. Tamamen doğal içeriklerle ve katkı maddeleri ilave edilmeden hazırlanmıştır. Özenle seçilen besin maddelerinden üretilen Bozita Naturals köpek mamaları lezzetli ve sağlıklı olmasının yanı sıra aynı zamanda çevreye ve hayvan haklarına duyarlıdır. farklı boyut ve şekilde mama taneciği alternatifi bulunmaktadır. Yavru köpekler, küçük ırk köpekler ve büyük ırk köpekler gibi çeşitli yaşam evresi ve ırk boyutuna yönelik geniş bir ürün gamına sahip olan Bozita Naturals ın 6 çeşit kuru maması, 6 çeşit paté konserve yaş maması ve 6 çeşit tetra yaş maması bulunmaktadır. Bozita Naturals Yaş Mamalar ise; Paté ve Tetra olarak iki başlık altında toplanmıştır. Bozita nın tüm ıslak mamaları, beyaz kan hücrelerini aktive ederek köpeklerin bağışıklık sistemini güçlendiren ve mayalardan elde edilen doğal bir ß-glukan olan MacroGard içerir. MacroGard Teknolojisi! MacroGard ürünü hayvan beslemesine uygun olarak bilinen en iyi ß-glukan kaynağıdır. MacroGard ın hayvan sağlığı ve immun parametrelere etkilerini ortaya koymak amacı ile gerek in vitro ve gerekse in vivo olarak yapılmış pek çok araştırma vardır. Çeşitli üniversiteler ve araştırma enstitüleri MacroGard ın patojenik baskı altındaki ve/ veya kronik enflamasyon sahibi hayvanların sağlık durumları üzerinde önemli faydalı etkileri olduğunu tespit etmişlerdir. Maya bakterilerinin hücre duvarlarında bulunan ß-glukanlar immun sistem reaksiyonlarını daha etkili kılma özellikleri ile tanınırlar. In vitro ortamda yapılan çalışmalar ß-glukanların kullanımı için doğru tip ve yapıdaki ß-glukan kullanılmasının çok önemli olduğu vurgulanmaktadır. Sıkça kullanılan maya bakterileri, maya bakteri kültürleri ve komple maya bakterisi hücre duvarı ürünleri tek başlarına istenilen immun yanıt stimülasyonunu (artışını) sağlama özelliğine sahip değillerdir. MacroGard şu ana kadar üzerine en çok araştırma yapılmış ß-glukandır ve ürünün etkili olduğu hem in vitro olarak yapılan hem de evcil hayvanlar üzerinde yapılan deneyler ile kanıtlanmıştır. Bozita mamalar en iyi içerikler kullanılarak üretildiklerinden evcil hayvanların bu lezzete karşı koyamayacağından emin olabilirsiniz. Çok düşük bir ihtimalle de olsa yaşanabilecek memnuniyetsizlikleri giderebilmek adına tüm Bozita Naturals ürünlerinde %100 lezzet garantisi kapsamında ürün iadesi alınmaktadır. Bozita Naturals ın lansmanı 100 veteriner hekimin katılımı ile gerçekleşti PETİNFO

21

22 kedi & köpek Zoetis ailesi, mesleki gelişim ve sektöre destek amacıyla düzenlediği faaliyetlere devam edecek ZOETIS in Öncü kimliğine yakışır bir toplantının ardından geleneksel kış dönem toplantısı nı Güral Sapanca oteli nin büyüleyici ortamında gerçekleştirilen Zoetis Hayvan Sağlığı ailesi, meslektaşlarımıza destek olmak adına, hastalıklar ve korumaya yönelik yeni projelere imza atmaya hazırladığının haberini verdi. FOTOĞRAF: GARO MİLOŞYAN PETİNFO

23 Pet Takımı İş Birim Müdürü Levent Erdem, Doç. Dr. Ebru Yalçın, Pet Takımı Bölge Satış Sorumlusu Ali Kamçıcı, Pet Takımı Ürün Müdürü Hale Yetkin, Pet Takımı Bölge Satış Sorumlusu Bige Yaşar,Pet Takımı Bölge Satış Sorumlusu Şafak Mocuk, Pet Takımı Satış Koordinatörü Gökhan Özgülseren, Pet Takımı Bölge Satış Sorumlusu Serhat Özgermen (soldan sağa) Doç. Dr. Ebru Yalçın, Zoetis ekibi ile değerli bilgiler paylaştı Z oetis Hayvan Sağlığı, 28 Mart 1 Nisan tarihleri arasında 70 kişilik ekibiyle Güral Sapanca da geleneksel kış dönem toplantısını gerçekleştirdi. İlk gün yapılan açılışın ardından ortak seanslar halinde tüm ekiplerin katılımı ile başlayan toplantı, daha sonraki günlerde her bir iş biriminin kendi ekipleri ile uzman hocaların eşliğinde devam ederek ilerledi. Doç. Dr. Ebru Yalçın tarafından tüm gün süren dolu dolu eğitim Zoetis Hayvan Sağlığı Pet Takımı, Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ebru Yalçın tarafından 29 Mart 2016 günü, Leptospirosis ve Lyme üzerine gerçekleştirilen eğitim ile mevcut bilgilerini tazeleme fırsatı buldu. Pet ve At Ürünleri İş Birimi Müdürü Levent Erdem başta olmak üzere pet takımın tüm üyeleri eksiksiz katılım gösterdi. Eğitim sırasınca, özellikle son yıllarda tüm dünyada en büyük iki zoonoz hastalık olarak kabul edilen ve hem insanlarda hem de hayvanlarda görülme sıklığı günden güne artan hastalıklara dair Doç. Dr. Ebru Yalçın değerli bilgilerini ve güncel saha çalışmalarını pet takımıyla paylaştı. Korunmanın düzeyi arttırabilir Yalçın, özellikle Leptospirosisin tüm dünya genelinde en çok görülen ve birçok memeli türünü etkileyen zoonoz hastalıklardan biri olarak değerlendirildi ve Leptospirosis e karşı tek korunmanın aşılama olduğuna değindi. Bununla birlikte Yalçın, Avrupa da 2 Lepto suşu içeren aşılar ile korunma sağlanan köpeklerde gözlenen yaygın Leptospirosis oranlarına istinaden; korunmanın düzeyini arttırabilmek için 4 Lepto suşu içeren aşıların uygulanmasının Avrupa Veteriner Konsensusu tarafından da önerildiğini öne sürdü. Zoetis Hayvan Sağlığı nın Leptospirosis ve Lyme üzerine hazırlamış olduğu en güncel projelerini dergimizin 87. sayısında paylaşacağız. Kaliteli ürünlerle kaliteli hizmet vermeye devam edeceğiz Zoetis Hayvan Sağlığı, sektörün koşulları ne olursa olsun, sektördeki öncü kimliğine yakışır bir şekilde, dünyanın neresinde olursa olsun, aynı yüksek kalite ve standartlara sahip ürünlerini meslektaşlarının hizmetine sunmaya devam edecek.

24 kedi & köpek SNS Evcil Hayvan Ürünleri, Wildfield mama serisinin üstün lezzetliliğini ilk defa Kadiköy de kanıtladı. Şampiyonlar WIldfIeld e Kavuştu İstanbul Ulusal Irk Standartları Yarışması na Mama Sponsoru olarak katılan SNS Evcil Hayvan Ürünleri, tahılsız WIldfIeld mamalarını hayvanseverlere kavuşturdu. Kadıköy de 3 Nisan Pazar günü 2.si düzenlenmiş olan CAC İstanbul Ulusal Irk Standartları Yarışması na Mama Sponsoru olarak katılan SNS Evcil Hayvan Ürünleri, yeni mamaları olan tahılsız Wildfield i İstanbul da ilk defa tanıttı. 215 köpeğin katıldığı yarışmada, köpekler kendi ırklarıyla yarıştı. Hakem gözlemleriyle birincilere karar verilirken, kendi alanındaki birinciler ise Nisan ayından itibaren satışa sunulan Wildfield mamalarının mutlu sahibi oldular. SNS Evcil Hayvan Ürünleri sadece birincileri sevindirmekle kalmayıp, her köpeğe kendi mamalarını tattırma fırsatı da buldu ve özellikle seçici küçük ırkların merakla beklediği, tamami yüksek konsatre kurutulmuş et ile meyveler ve sebzeler içeren, kimyasal ve koruyucu maddeler içermeyen Wildfield mama serisinin üstün lezzetliliğini de kanıtlamış oldu. Türkiye nin yeni ithal mama serisinin içerdiği elma, nar, bal kabağı, yeşil çay, ıspanak, rezene, hodan, papatya, meyan kökü, domates, kuşburnu, adaçayı, nane, ahududu, böğürtlen gibi etkili meyveler sebzeler ve şifalı bitkiler kedi ve köpeklerin metabolizmasına tam destek sağlar. Bu yıl sayısız etkinlik ve sürprizlerle bizleri bekleyen SNS Evcil Hayvan Ürünleri ne iyi şanslar ve sektörümüze hayırlı olmasını dileriz PETİNFO

25

26

27

28 kedi & köpek Veteriner Hekim Denis Novak Uzmanlığa doğru atılan ilk 50 adım; köpeklerde displazi A.Ü. Cerrahi ABD Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Bilgili Desteklerini esirgemeyen firmaların yoğun katkılarıyla gerçekleşen İlk 50 Semineri kapsamında, 100 e yakın meslektaşımız Rotweiler Irkı Yetkili Hekim unvanı alma hakkı kazandı. Ankara Demora Hotel de 20 Mart tarihinde İlk 50 Semineri kapsamında gerçekleştirilmiş olan Kalça ve Dirsek Displazisi Semineri ni, meslektaşlarımız yoğun ilgisi ile karşıladılar. Advance, Boehringer Ingelheim, Hasvet, Mopsan, Pet Garden, Pharmax ve Zoetis in sponsorluğunda gerçekleşen bilgi dolu etkinliğe katılanlar Sırbıstan dan gelen MDV Denis Novak ve Ankara Üniversitesi Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Bilgili nin sunumlarını dinleme şansı yakaladılar. SAĞALTIM SEÇENEKLERİ Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Bilgili, sunumunda kalça diplazisinin sağaltım seçenekleri hakkında M. pectineus miyektomisi, korrektif osteotomiler, arthroplasti teknikleri, total kalça protezi, juvenil pubik symphysiodesis ve alternatif cerrahi yöntemler başlıkları altında ayrıntılı bilgiler verdi. M. pektinusun miyektomisi Prof. Dr. Bilgili, pectineal myectominin amacının, adductor kaslardan birini serbestleştirip, femurun abduksiyonunu artırmak olduğunu belirtti ve böylece caput un acetabulumla temas eden yüzeyi artmış olacak; bu şekilde eklem PETİNFO

29

30 seminer kıkırdağının maruz kaldığı yük ve eklem kapsülünün gerginliği azaltılmış olacaktır. Bunlar da ağrının azaltılmasını sağlamaktadır diyerek, ağrının ortadan kalkma süresinin değişiklik gösterebileceğini, bazı nadir olgularda saatte gerçekleştirilmesine rağmen ortalama 2 hafta sürdüğünü belirtti. Korrektif osteotomiler Prof. Dr. Bilgili, korrektif osteotomiler başlığı altında, intertrochanterik osteotomi, femoral neck lengthening ve triple pelvik osteotomi konularını ele aldı. Sekonder değişiklikleri olmayan intertrochanterik osteotomi operasyonu ile caput femorisle acetabulumun temas yüzey alanı genişletilir ve aynı zamanda ağırlık direnim yüzey alanının lokalizasyonları değiştirilerek, eklemin anormal yük altında kalan alanı azaltılmış olur. Çalışmalara göre, bu operasyonla % 90 oranında olumlu sonuç alındığı halde, ağrının daimi olarak ortadan kaldırılması garanti edilmemekte ve dejeneratif değişikliklerin genellikle oluştuğu görülmektedir ve Prof. Dr. Bilgili de sunumunda, cetabuler displazili köpeklerde bu yöntemin tavsiye edilmediğinden söz etti. Prof. Dr. Bilgili nin üzerinde durduğu bir başka operasyon; femoral neck lengthening idi. Bu operasyonla, caput femorisin fazla olan inklinasyon açısının azaltılması ile birlikte, collum femorisin aşırı anteversiyon açısının düzeltilmesinin de mümkün olduğunun üzerinde duruldu. Bu operasyonla, caput femorisle acetabulumun temas yüzey alanı genişletilip, aynı zamanda eklemin anormal yük altında kalan alanı, ağırlık direnim yüzey alanının lokalizasyonlarının da değiştirilebileceğinden küçük ırklarda sık başvurulan kurtarıcı bir yöntem Prof. Dr. Bilgili, daha çok genç köpeklerde veya konservatif tedaviye yanıt vermeyen ve finansal problemli ergin/yaşlı köpeklerde caput femoris ile acetabulumun temasını sınırlayan ve yalancı fibröz eklem oluşumunu sağlayan eksizyon artoplastisini, sık başvurulan kurtarıcı bir yöntem olarak adlandırdı. Bu yöntemin küçük ırk köpeklerde sonuçlarını oldukça başarılı bulduğunu belirten Bilgili, orta ve büyük ırk köpeklerde ise, hasta sahiplerinin değerlendirmelerine göre %85 oranında başarı sağladıklarını vurguladı. ayrıntılı bahsedildi. Üçüncü başlık olarak, Bilgili nin ele alındığı triple pelvik osteotomi operasyonu için ise, iskelet sisteminin henüz tamamlanmamış olması, eklemdeki dejeneratif değişikliklerin oluşmamış olması veya minimal düzeyde olması gerekli olduğu vurgulandı. Bu uygulamanın üç avantajdan bahsedildi; > Ligamentum teres insersiyonu medialde kalır, böylece caput femoris mediale doğru çekilir. > Eklem laksitesi aynı derecede dahi olsa, eşit oranda lükse olmaz. > Operasyondan sonra eklem yüzeyinin farklı kısımları yük altında kalacağı için, yıkıma uğramış olan kıkırdağın restrüksiyonuna ve synovitisin azalmasına olanak sağlamış olur PETİNFO

31

32 seminer Arthroplasti Acetabular dolgunluğu henüz gelişmemiş kalça displazili hastalarda uygulanan bu operasyonun amacının, acetabulumun dejenerasyona uğrayan dorsal kenara kemik greftleri uygulanarak femur ile acetabulumun temas yüzey alanlarını genişletmek olduğunu söyleyen Hasan Bilgili, greftin tutması için geçen sürede femoral vurmaların devam etmesi nedeniyle bu operasyonun başarılı sonuçlar vermediğini ve uygulamanın tercih edilmediğini öne sürdü. Juvenil pubic symphysiodesis Prof. Dr. Bilgili, immatür displazik köpeklerde proflaktik yöntemlere alternatif olabilecek bir teknik olarak belirtilen juvenil pubic symphysiodesisin kalça displazisi yönünden risk altında bulunan immatür köpeklerde profilaksi amacıyla uygulanan bir prosedür olduğunu belirtti. BUNLARI AKLIMIZDA TUTmakta fayda var MDV Denis Novak, köpek kalça ve dirsek displazisinin A, B,C, D ve E si başlıklı sunumunda bu durumların tanısından ve FCI (Fédération Cynologique Internationale), OFA (Orthopedic Foundation for Animals) ve BVA/ KC nin (British Veterinary Association/The Kennel Club) farklı değerlendirmelerinden bahsetti. DVM Denis Novak ile gerçekleştirdiğimiz röportajda displazinin önemini ve dikkat etmemiz gereken konuları tekrardan bizler için özetlemesini istedik. Bir veteriner hekim olarak, kalça problemlerinin önüne geçmek için hasta sahiplerine önerileriniz nelerdir? Hayvan sahipleri, öncelikli olarak yetiştiricilik kurallarını takip etmeliler ve ırk özelliklerini göz önünde tutmalılar. Aynı zamanda, hayvanlar için uygun bir ortam sağlamasın önemini, iyi bir beslenme programı ve iyi gıda takviyelerini de günlük hayatlarına dahil etmeleri gerektiğini unutmamalılar. Fakat, hayvanlara ek olarak vitamin ya da kalsiyum kesinlikle verilmemeli. Bunun yanı sıra, hayvanların serbest bir şekilde hareket etmeleri lazım. Zorla yapılan egzersizler ilerleyen dönemlerde soruna neden olabilir. Son olarak ise hayvanların yaşadığı ve egzersiz yaptıkları ortamın sağlam olması lazım ve kayıp düşme olaylarının önüne geçmek için mümkün mertebe kaygan zeminlerden ve sulak yerlerden uzak durulmalı. Yavru köpekler için ise serbest bir şekilde yürüyecekleri, koşacakları ve yüzecekleri alanların sağlanmasının önemli olduğunu söyleyebilirim. Yeni hayvan sahipleri, yavruların ebeveynlerini kontrol etmeli, geçmişi bilinen ebeveynlerden yavru temin etmeli ve yetiştiricilere danışmalıdır. Güven teşkil eden yetiştiricilerden yavru almak çok önemlidir. En sık karşılaşılan kalça problemleri nelerdir? Kalça ile ilgili en sık karşılaştığımız problem kalça displazisi ve erken ya da geç dönemde gelişen sekonder kalça hastalıklar da dahil olmak üzere bu hastalık ile ilgili ortaya çıkan her şey. Çünkü, progresif ve ilerleme eğiliminde olan bu hastalıklar bir kere kendilerini gösterdikten sonra bir daha geri dönüş yok. Displazide, elimizde her ne kadar imkan olsa da, hastayı tamamen iyileştirecek sihirli bir ilacımız yok. Bu yüzden kalça ile ilgili hastalıkların en baştan önlenmesi çok daha önemlidir. veteriner hekimlerin en sık yaptıkları hatalar nelerdir? Veteriner hekimlerin en sık düştüğü hata, hastalıkları erken teşhis etmemeleridir. Zamanında tanıyı koysalar bile, verdikleri öneriler ve tedaviler bazen hatalı olabiliyor. Örneğin, veteriner hekimlerin bir çoğu, ek olarak kalsiyum takviyesi öneriyor ki, bu uygulamadan kesinlikle kaçınmamız gerekiyor. Hayvanlar her şeyden önce dengeli beslenerek, normal egzersizlerini yapmalı. Eğer veteriner hekim konusunda uzman değilse tanıyı koyduğu hastalarını bir uzmana yönlendirmeleri gerekmektedir PETİNFO

33

34 kedi & köpek Zoetis standında, temel iletişim vurgusu; Hastalıkta Sağlıkta Nutradyl idi. Sektöre değer katan organizasyonlarda yer almaya devam Düzenlediği eğitim faaliyetleri ile sektöre arkasında yer alan Zoetıs Hayvan Sağlığı, geçtiğimiz günlerde Rotweıler Irk Derneği ve Veteriner İlk 50 seminerleri dahilinde 62 meslektaşını Ankara da ağırladı. Dr. Denis Novak ve Prof. Dr. Hasan Bilgili tarafından, 20 Mart 2016 günü Ankara Demora Hotel de gerçekleştirilen Kalça ve Dirsek Displazileri konu başlıklı bilgi dolu seminerde; köpeklerde kalça ve dirsek displazileri, tanıya giden yöntemler, doğru görüntüleme teknikleri ve cerrahi teknikler üzerinde duruldu. Eğitim seminerinin bilimsel içerikli oturumlarının arasında Zoetis standında temel iletişim vurgusu; Hastalıkta Sağlıkta Nutradyl idi ve bu slogan ile yola çıkılarak eklem rahatsızlıklarının profilaksi ve tedavisine destekte etkili olan Nutradyl üzerinde duruldu.. Hastalıkta Sağlıkta Nutradyl Köpeklerde eklem kıkırdağının uzun süreli sağlığını korumaya yardımcı besin takviyesi Nutradyl, içeriğindeki glukozamin ve kondroitin ile sağlıklı eklem yapısını desteklerken; sahip olduğu omega -3 yağ asitleri ile de eklem rahatsızlıklarında ortaya çıkabilecek ağrının ortadan kaldırılmasına destek olur. Bu bağlamda Zoetis Hayvan Sağlığı nın kalite ve güvencesinin perçinlenmesi ile ortaya çıkan besin takviyesi Nutradyl, eklem rahatsızlıklarının hem profilaksisi hem de tedavisinde veteriner hekimlerin destekçisi olmaya devam edecek. Desteklerimize devam edeceğiz Oturumlar arasında, Zoetis Hayvan Sağlığı standını ziyaret eden değerli meslektaşlarımıza sürpriz hediyeler de dağıtıldı. Her yıl gerek kendi düzenlediği eğitim faaliyetleri gerekse sektöre değer katacak faaliyetlere verdiği desteklerle yoluna devam eden Zoetis Hayvan Sağlığı, seminerde emeği geçen tüm meslektaşlarına teşekkür ediyor, nice seminerlerde birlikte olma temennisinde bulunuyor PETİNFO

35

36 dr. bayer PARAZİTLERİN NEDEN OLDUĞU DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLERİ Hepimizin bildiği gibi hastalıklar, hasta hayvanlarda birtakım davranış değişiklikleri oluşturur. Bu yazımızda, paraziter invazyon ve enfestasyonların oluşturduğu davranış değişikliklerini ele alacağız. YazI: Vet. Hekim Dr. Gürbüz Ertürk Parazitler, soyucusömürücü etkilerine ek olarak hayvanların davranışlarının değişmesine de neden olabilirler. Bu durumun uzun sürmesi hayvanların yaşam sürelerini ve kalitesini olumsuz etkiler. Bu değişiklikleri bazı sistemlere göre ele alırsak; NÖROLOJİK Nörolojik değişikliklerin ilk belirtileri ruh halinin değişmesi şeklindedir. Merkezi sinir sistemini etkileyen her durum, davranışı da etkiler. Sorun intrakranial (toksoplazma) olabileceği gibi ekstrakranial da (parazit toksinleri) olabilir. Beyinde etkilenen bölgeye göre farklı yanıtlar oluşur. Ön Bütün medikal problemlerdeki gibi paraziter hastalıklar da davranışı etkiler. beyin etkilenirse; öğrenilmiş davranışlar unutulur. Limbik sistem veya hipotalamus etkilendiğinde ise duyusal ve motor fonksiyonlar bozulur. Belirtileri Nörolojik etkilenimde depresyonla karşılaşabiliriz. Çeşitli düzeyde nöbetler, hava yutma ve kompulsif bozukluklar Güncel tıbbi çalışmaları takip edelim İnsanlarda parazitlerin organizmaların davranışlarını değiştirici etkisi olduğuna ilişkin çalışmalar mevcuttur. Majör depresyon, parazit, virüs ve bakterilerin neden olduğu bir tür bulaşıcı hastalık olabilir. Bir defa aktif hale gelince de beyindeki nörotransmitterleri değiştiren ve nesilden nesile geçebilen bir şekle dönüşebilir. Yine insanlarda, parazitler dikkat eksikliği ve hiperaktiviteye de yol açabiliyor. Parazitler, hayvanlarda da anksiyeteye gibi çeşitli rahatsızlıklara neden olabilirler. Bu şekilde hayvanların refah düzeyleri düşer. Oluşan kronik stresin etkileri ise büyük olasılıkla gelecek kuşaklara da aktarılır PETİNFO

37 da karşılaşılabilecek diğer davranış bozukluklarıdır. İnsanlarda varlığı bilinen nörojenik ağrı, hayvanlarda tespit edilememiş olmasına karşın ağrının davranış değişikliklerinden sorumlu olduğu düşünülmektedir. Nörojenik ağrı dışındaki ağrıların davranış değişikliği oluşturduğunu biliyoruz. Fiziksel muayene ile bu ağrının varlığını saptamak çoğunlukla mümkün olmaz. Ancak bazı davranış değişikliklerinde ağrının varlığını düşünmeliyiz. Bunlar; agresyon, ajitasyon, duruş bozukluğu, kafa sallama, inleme, kaşınma şeklinde sayılabilir. Bunların hemen hepsini kulak uyuzu veya diğer paraziter hastalıkların neden olduğu lezyonların sonucu olarak da görmekteyiz. DERMATOLOJİK Paraziter hastalıklar söz konusu olunca deri önemli bir alandır. Pireler, keneler, uyuz etkenleri, sivrisinekler ve tatarcıklar deride lezyonlar oluşturur. Bunların sonucu olarak; kaşınma, kendini ısırma, takıntılı yalanma, kuyruk veya bacakları çiğneme, anksiyete ve ağrı ortaya çıkar. Hayat boyu devam edebilir Özellikle anksiyete ve ağrı, agresyon sorununu oluşturur. Hastalık tedavi edildikten sonra bazı hayvanlarda, yukarıda sıraladığımız davranışların bir kısmı öğrenilmiş davranış olarak devam edebilir. Parazitlerin oluşturduğu kaşıntı, kedi ve köpek için sahibinin dikkatini çekme şeklinde algılanır ise tedavi edildikten sonra da dikkat çekme amaçlı devam etme olasılığı vardır. GASTROİNTESTİNAL Bağırsak parazitleri(tenya, kancalı kurt, askarit, koksidia, giardia, toksoplasma) yeme alışkanlıklarını ve dışkılama düzenini değiştirir. Kusma ve abdominal ağrı oluşturur. İrritabl Bağırsak Sendromuna (spastik kolon) neden olurlar. Bunun sonucunda ishaller oluşur. Tuvalet alışkanlığı edindirilmiş köpekler, kum kutusunu düzenli kullanan kediler başka yerlere tuvaletlerini yapmaya başlarlar. Böylece bu hayvanlarla ilgili eliminasyon problemleri gündeme gelir. Yalanma, hava yutma, dudak şapırdatma karşımıza çıkan başka bir davranış sorunudur. Yavrulara dikkat Parazit invazyonunun şiddetine bağlı olarak pika sendromu ve kaprofaji görülür. Yavrular söz konusu olunca pika olayları çevreyi tanıma ve oyun gibi algılanabilir. Bu nedenle sağaltım gecikebilir ve ölümle sonlanan durumlar oluşabilir. PROBLEME GÖRE SAĞILTIM UYGULAMALIYIZ Bütün medikal problemlerde olduğu gibi paraziter hastalıklar da kedi ve köpeklerde davranış değişikliklerine neden olur. Hayvan sahiplerinin bize getirdiği her türlü davranış probleminde öncelikle sorunun arka planında bir sağlık probleminin olup olmadığını araştırmalıyız. Probleme göre sağaltım uygulamalıyız. Örneğin kulak uyuzu bulunan bir kedi veya köpek kulağını (sahibine göre boynunu) kaşır, kafasını sallayabilir, yan tutabilir. O bölgeye dokunulduğunda hatta bölgeye doğru uzanıldığında agresyon gösterebilir. Bu durumda sadece uyuzu sağaltmak yeterli olmaz. Bu hastada dokunmaya karşı gösterilen reaksiyonun da giderilmesi gerekir. Bu sebepten dolayı hastalıklara karşı hem medikal hem de davranışsal tedavi uygulamalıyız. Parazitlerin oluşturduğu kaşıntı, kedi ve köpek için sahibinin dikkatini çekme şeklinde algılanır ise tedavi edildikten sonra da dikkat çekme amaçlı devam edebilir.

38

39

40 MVM Medikal RETİKÜLOSİT: ANEMİ BULMACASINDAKİ GİZLİ CEVAP Altta yatan hastalığı teşhis edebilmek ve anemiyi sınıflandırabilmek için dünyadaki referans laboratuvarlarında yapılan her tam kan analizinde retikülosit değeri raporlanır. Peki siz de kliniğinizde hematoloji raporlarında retikülosit değerini elde edebileceğinizi biliyor muydunuz? Yakın zamana kadar, anemik hastalarda anemi tipinin rejeneratifnonrejeneratif olarak sınıflandırılması için retikülosit sayıları geleneksel yöntemlerle sağlanmıştır. Oysa ki anemik olmayan hayvanlarda retikülosit sayısının artışı (retikülositozis) geçici bir fizyolojik durum veya artan kırmızı kan hücresi ihtiyacına kemik iliğinin verdiği cevabın göstergesidir. Bu durum kan kaybı sonrası iyileşme safhasında veya hemolitik bir süreçte oluşabilir ve hastanın hematokrit seviyesi normal değerlere ulaşana kadar devam edebilir. Bu durumlara ek olarak anemik olmayan hayvanlarda inatçı retikülositozis; kompanse edilmiş veya kısmen kompanse edilen gizli ve süregelen kan kaybı, hemolitik bir hastalık veya eritrositozise sebep olan bir aksaklığı işaret edebilir. Örneklerde de görüldüğü üzere, aneminin altında yatan sebepler farklılık göstermektedir. Bu nedenle altta yatan hastalığın erken teşhisi ve yönetimi vakalarda daha başarılı sonuçlar elde edilmesini sağlayacaktır. Bu çözüm yolunda ilk adım aneminin tipinin belirlenmesi olup, bu konuda size yol gösterebilecek en önemli belirteç retikülosit değeridir. IDEXX klinik içi analiz cihazlarının sunduğu hematoloji raporlarındaki retikülosit değeri size nasıl fayda sağlar? IDEXX Laboratuvarları, diğer referans laboratuvarları ve klinik içi hematoloji çözümlerinden çok daha gelişmiş, hassas ve objektif retikülosit sayısı ölçümü sunar. Ekim 2012 tarihinden bu yana IDEXX referans laboratuvarlarında tam retikülosit sayısı ve retikülosit yüzdesi ölçümü rutin olarak hem kedi hem de köpek tam kan sayımı sonuçlarına ek olarak rapor edilmektedir. IDEXX ProCyte Dx ve LaserCyte klinik-içi hematoloji analiz cihazları ile kliniğinizde 5 diferansiyel formül lökosit değerinin yanında retikülosit değerini mutlak ve yüzde olarak elde edersiniz. Bu kapsamlı raporlar teşhise giden yolda size ışık tutarak hastalarınıza en doğru şekilde yaklaşmanıza ve uygun tedavi protokolünü belirlemenize yardımcı olacaktır. Mutlak retikülosit sayısı, periferal Kandaki retikülosit sayısı 110K/ L dan yüksek ise bu, artan periferal ihtiyaca binaen kemik iliği cevabının göstergesidir. Aneminin derecesine bağlı olarak, retikülosit sayısı <110K/mL ise kemik iliği cevabının yetersiz olduğunu gösterir. Düzenli eritrogram incelemesi ve retikülosit sayımı, kemik iliği cevabının zamana bağlı değişimini takip etmek adına oldukça faydalıdır. Anemik olmayan köpeklerde retikülosit sayısı 110K/mL den yüksek ise geçici bir fizyolojik cevabın ya da artan periferal ihtiyaca binaen kemik iliği cevabının göstergesidir. Sürekli 110K/mL den yüksek gözlenen retikülosit değeri; gizli kan kaybı, altta yatan hemolitik hastalık veya mutlak eritrositozise sebep olan durumları işaret eder. Düzenli eritrogram incelemesi ve retikülosit sayımı bu bulguların işaretçilerini tespit etmeye yardımcı olur PETİNFO

41 ihtiyaç artışına bağlı olarak oluşan kemik iliği cevabının en objektif ölçümüdür; bu değer uygun referans aralığı ile birlikte raporlanır. Kırmızı kan hücresi sayımının retikülosit yüzdesini etkilediği durumlarda referans aralığı raporda gözükmez. Şekil 1A ve B de anemik ve anemik olmayan köpeklerin retikülosit sayımlarını gösteren eritrogram örneklerini görebilirsiniz. Retikülosit sayısı artışının nedenleri nelerdir? Retikülositoz hem fizyolojik hem de patolojik sürecin sonucu olarak oluşabilir. Retikülositozun bilinen fizyolojik sebeplerini ve en sık görülen patolojik nedenlerini aşağıda detaylıca inceleyebilirsiniz. 1. Fizyolojik Retikülositozis Geçmişten günümüze, retikülositozun fizyolojik sebepleri anemik olmayan hastalarda rutin ölçüm yapılmadığı için pek anlaşılamamıştır. Vaktinden önce kemik iliğinden salınan retikülositler gelişimlerinin son evresini tamamlamak için dalakta toplanırlar, splenik kontraksiyona sebep olan bir durum meydana geldiğinde bu retikülositler dolaşıma salınırlar. Örneğin; kan alımı sırasında ve öncesinde meydana gelen heyecan, egzersiz ve epinefrin gibi bazı ilaçlar bu duruma sebebiyet verebilir. Bu retikülositozis geçici olup, kırmızı kan hücrelerinin morfolojisi normal olacaktır. Anemik olmayan hastalarda retikülositozisin değerlendirilmesi konusunda çalışmalar arttırıldığı takdirde, fizyolojik retikülositozis nedenleri daha iyi anlaşılacaktır. Patolojik Retikülositozis Patolojik retikülositozisin en yaygın sebepleri; ikincil olarak kemik iliğinden kırmızı kan hücresi üretimi artışına neden olan dış veya iç kanama ve hemolitik hastalıklardır. Eğer kırmızı kan hücresi yıkımı ya da kaybı, kemik iliğindeki yeni hücre üretiminden daha fazla ise hasta anemik olacaktır. Eğer kırmızı kan hücresi üretimi, hücre kaybı ya da yıkımına denk veya daha fazla ise hasta anemik olmayacaktır. Ayrıca retikülositozis mutlak eritrositozis (eritrosit sayısının artışı) oluşan durumlarda meydana gelebilir. Mutlak eritrositozis durumunda; kırmızı kan hücre sayısı (RBC) ve/veya hematokrit (HCT) değerleri, referans aralığının üst sınırında olabilir veya belirgin polisitemi varlığı ile birlikte referans aralığı değerlerinin üzerine çıkar. Patolojik retikülositozisin sebeplerini daha detaylı incelemek gerekirse: Kan Kaybı: Kan kaybının yaygın nedenleri arasında; travma, gastrointestinal ülserasyon, trombositopeni, koagulopati, trombositopati, neoplazi ve parazitler bulunmaktadır. Hasta anemik ise genellikle kan kaybını teşhis etmek zorlayıcı olmaz. Ancak, gastrointestinal sistemde veya daha az görülen idrar sisteminde meydana gelen düşük dereceli kan kaybı farkedilmeyebilir ve eğer dokuda demir rezervleri tükenmemiş ise potansiyel olarak yüksek retikülosit sayısı görülecek ve hematokrit normal referans değerinde olacaktır. Bu vakalarda anemi gelişmeden önce kırmızı kan hücrelerinde mikrositozis ve hipokromazi gibi hücre morfolojisindeki çeşitli değişiklikler retikülositozis ile birlikte görülebilir. Hemolitik Hastalıklar: Kırmızı kan hücrelerinin hemolitik yıkımlanmaları; immun-kökenli hastalık, mekanik veya kırmızı kan Normal Akantosit Heinz cisimciği IDEXX ProCyte Dx IDEXX LaserCyte IDEXX ProCyte Dx ve LaserCyte klinik-içi hematoloji analiz cihazları ile her raporda retikülosit sayımını elde edersiniz. Kronik gastrointestinal kanaması olan non-anemik köpeğin kan frotisi (polikromazi, mikrositozis ve hipokromazi) Sferosit Sistosit Feline hemotropik mikoplazma Babesia gibsoni

42 MVM Medikal Retikülositozis Fizyolojik Patolojik Splenik Kontraksiyon Kan Kaybı (internal/eksternal) Hemolitik Hastalık Mutlak Eritrositozis Heyecan Travma İmmun-kökenli Endokrin Egzersiz Gastrointestinal ülserasyon Mekanik hasar Polistemi İlaç Trombositopeni Koagulopati Trombositopatiler Oksidatif Hasar Metabolik Enfeksiyöz Birincil İkincil Diğer Neoplazi Kalıtsal? Parazitler Bilinmeyen durumlar hücrelerinin oksidatif hasarı, bazı metabolik hastalıklar, kene kökenli hastalıklar gibi enfeksiyöz nedenler, kırmızı kan hücrelerinin yaşam süresini kısaltan kalıtsal durumlarda ikincil olarak meydana gelebilir. Kırmızı kan hücrelerinin morfolojik anormallikleri bu hastalıklara eşlik eder. İmmun kökenli hastalıklarda frotinin mikroskobik incelemesinde sferositler, oksidatif hasarda ikincil olarak heinz cisimcikleri, kalp kurdu ve hemanjiosarkom gibi mikroanjiopatik durumlarda ikincil olarak sistositler, karaciğer ve dalak rahatsızlıklarında akantositler görülebilir. Ayrıca kan frotisinde, babesia ve feline hemotropik mikoplazmada kırmızı kan hücrelerinde inklüzyon cisimcikleri tespit edilebilir. IDEXX referans laboratuvarlarında yapılan her tam kan sayımına mikroskobik inceleme de dahildir; kırmızı kan hücrelerinde oluşabilecek morfolojik değişiklikleri gözden kaçırmamak adına klinik içi analiz cihazları ile elde ettiğiniz sonuçlara ek olarak froti incelemesi yapılması önerilmektedir. Mutlak Eritrositozis: Retikülositozis ile birlikte RBC ve/veya HCT değeri referans aralığının üst sınırında veya üst sınırdan yüksek ise endokrin nedenler incelenmelidir. Hipertiroidizm, akromegali ve hiperadrenokortikoizm düşünülmelidir. Androjenler eritropoezisi uyarır, bu nedenle androjenin fazla salındığı durumlarda mutlak eritrositozis ve retikülositozis meydana gelebilir. Retikülositozis ile birlikte referans değerinden belirgin seviyede yüksek RBC ve HCT değerleri mevcutsa, mutlak polisiteminin öncelikli olarak ikincil nedenleri düşünülmelidir. Asıl polisitemi nedenleri sistemik hipoksi durumlarından kaynaklanır. Bu nedenler arasında sağsol kalp kusurları, pulmoner hastalıklar, üst solunum yolu obstrüksiyonları ve yüksek irtifa durumları vardır. İkincil polisitemi nedenleri ise; vasküler defektler, tümörler ve EPO üreten tümörler gibi renal durumlardan kaynaklanabilir. İkincil olarak polisitemi meydana getiren nedenler elimine edildikten sonra birincil polisitemi teşhis edilir ve bu durumda polisitemi vera muhtemeldir. Retikülositozun nedenlerine genel bir bakış sağlayan tablomuzda da belirtildiği gibi, temel nedenler fizyolojik ve patolojik olarak ikiye ayrılır. SONUÇ Bilinmelidir ki; aslında anemi bir hastalık değil, klinik ve laboratuvar bulgusudur. Önemli olan altta yatan hastalığı teşhis ederek bulmacayı çözmektir. Çoğu zaman, kırmızı kan hücrelerindeki değişimler bulmacayı çözmede başlı başına yeterli olmayabilir. Bu noktada retikülosit değeri teşhisinde saklanan gizli cevabı size sunacaktır PETİNFO

43

44 Çok özel ve keyifli bir ekiple çalışıyoruz Pazara sunduğu yeni ürünleri ve özel marka anlayışı ile hayvan severlerin beğenisini toplayan Benefit, standartları daima yükseğe çekmeyi hedeflemeye devam ediyor. RÖPORTAJ: VETERİNER HEKİM ENİKÖ KİRALY avcı FOTOĞRAF: bora akın yılmaz Türkiye nin ilk profesyonel kanal yerli mamasını yaratmak için çalışmalara başlayan Veteriner Hekim Taner Güner ve ekibi, müşterilerinin güvenini kazanarak günümüzün mama pazarında önemli bir yere sahiptir. Ekibimizin ziyaret ettiği Benefit Merkez Ofisi çalışanları ile keyifli bir gün geçirerek, yoğun geçen iki sene hakkında bahsettik. Büyük oranda uluslararası mamaların hükmettiği yerel pazarımızda %100 Türk markası olarak hız kesmeden yükseliyorsunuz. Marka olarak bu başarıyı neye bağlıyorsunuz? Öncelikle bu tespiti sizin yapmış olmanızdan dolayı teşekkür ederiz. Bize göre başarımızı birkaç nedene indirgeyemeyiz, çünkü gerçekten başarılması zor bir yola çıktık ve yola çıktığımızda Sorularımızı Benefit Genel Müdürü Veteriner Hekim Taner Güner cevapladı. bunun farkındaydık. Bu yolculukta, hiçbir zaman hedefimiz günü kurtarmak olmadı, geleceği inşa etmek oldu. Geleceği inşa etmek için önce marka kültürümüzü ortaya koyduk. Marka kültürümüzü oluşturan; şirketin kişiliği, meslektaşlara bakış açısı, evcil hayvan sahiplerine yaklaşım, iş ahlakı, projeler, değer ve ilkeler, meslektaşlarımız ve evcil hayvan sahipleri tarafından takdir edildi. Tüm bu süreci yönetirken, bağırmak yerine fısıldamayı tercih etmemiz de, kimsenin alışkın olmadığı ama saygı duyduğu bir yaklaşım oldu. Sabırla ve emin adımlarla yürümeyi hedefledik, bu nedenle şu an yakaladığımız başarıya daha geç ulaşacağımızı düşünüyordum fakat ekibimiz marka kültürümüzü tamamen benimsediği ve benimsettiği için, süreç kısaldı. Ama tabii ki daha yolun başındayız. Yükselmeye devam ederek, adım adım hedefimize ulaşacağımızdan hiçbir şüphem yok, çünkü çok özel ve keyifli bir ekiple çalışıyoruz Haziran ayında gerçekleştirdiğiniz lansmanınızdan beri geçen 2 senenizi nasıl değerlendirirsiniz? Lansman günü, lansmana katılan neredeyse herkes doğru noktaya temas ettiğimizi bize fiilen gösterdi; ilk gün yaklaşık 150 nokta ile çalışmaya başladık. Bu bizim için ilk ışıktı, çünkü yeni bir firmaya cari açtırmak meslektaşlar için çok önemli bir olgu ve biz bunun farkındaydık. Sonrasında hep beraber çok zorlu bir süreçten geçtik, yerli bir marka olarak, ilk kez Kalite kriteri ile pazarda kendimize yer açmaya çalıştık ve bu konuda düşünceleri bugünden yarına değiştirmek kolay değildi. Bu kriterden uzaklaştırılmaya çalışıldık ama biz ne yaptığımızı bildiğimiz için son derece sakin ve emin adımlarla yolumuza devam ettik. Her daim meslektaşlarımız ile iletişim halinde olduk, geri bildirimlerini aldık, tecrübelerinden faydalandık. Evcil hayvan sahipleri ile yoğun şekilde anket çalışmaları yaptık, mesajlarını değerlendirdik, birebir görüşlerini aldık. Kısaca tüm iletişim kanallarını açık PETİNFO

45 Soldan sağa Tuncay Alter, Recep Tüylü, Sinan Özkaya, Taner Güner, Sevda Hanoğlu, Murat Samıkıran, Ercan Çelebi, Osman Bayraktutar tuttuk; Olumlu-olumsuz tüm eleştirileri can kulağıyla dinledik. İki yıl sonunda çok açık söyleyebilirim ki iddia ettiğimiz konulardaki samimiyetimiz herkes tarafından kabul gördü. Öncelikli hedefimiz samimiyetimizi ortaya koymaktı ve bunu başarmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Sizin vasıtanızla bir kez daha, bu süreçte bize destek veren, bizimle birlikte bu mücadeleyi sürdüren ve Türkiye nin hak ettiği marka nın kalıcı olması için emek veren tüm meslektaşlarımıza teşekkürü bir borç bilirim. Benefit tarihinde her daim çok özel noktalar olacaklarını tekrar belirtmek isterim. Bize ekibinizden kısaca bahseder misiniz? Öncelikle şunu belirtmek isterim ki profesyonel kanal ile temas etmeyen tüm iş ve ilişkileri outsource ederek, profesyonel ekiplere devretmiş durumdayız. Marka kültürümüzü özümsemiş profesyonel ekiplerin, çok ciddi katkılar sağladığını çok net gözlemleme fırsatı yakaladık. Kısaca dediğiniz için isim isim bahsedemeyeceğim; Hep birlikte ekip kavramının içini dolduran, çok özel bir ekip oluşturduk. Her alanda farklı kişinin yetenek, bilgi ve becerisine saygı duyuyoruz, her aşamayı birlikte değerlendiriyoruz, karara bağladığımız andan itibaren hep birlikte mücadele veriyoruz. Birlikte üretmekten, inanılmaz keyif alıyoruz. Zaten ortaya konulan özveri, emek ve başarıyı başka türlü sağlayamazsınız. Kısaca bu ekibin bir parçası olmaktan gurur duyuyorum. Meslektaşlarınızdan ve evcil hayvan sahiplerinden nasıl geri bildirimler alıyorsunuz? Bu konu en çok üzerinde durduğumuz konulardan birisi. Genel geri bildirimlerden ziyade ölçme ve değerlendirme çalışmaları yaparak geri bildirimleri ele alıyoruz. Verilerin tümü çok ciddi şekilde ele alınıyor ve arşivleniyor. Tekil sorular istatiksel olarak değerlendirildiği gibi; Tekli değerlendirmeden çoklu ölçme ve değerlendirmelere gidiyoruz. Örnekleyecek olursam; 1 numaralı değerlendirmeyi tek başına ele aldığımız gibi, 1 numaralı değerlendirmeye A geri bildirimini verenlerin % kaçı 2 numaralı değerlendirmeye C, % kaçı D geri bildirimi veriyor gibi çalışmalar yapıyoruz. Kısaca 5 değerlendirmeden, onlarca geri bildirime ulaşmış oluyoruz. Genel değerlendirmeler konuyu yüzeysel ele almanıza neden oluyor, oysa bu şekilde konuyu daha derinlemesine irdeleme şansı elde ediyoruz. Ayrıca geri bildirimin hata payını da ölçümleme şansına sahip oluyoruz. Fakat yaptığımız tüm çalışmaların ışığında bizzat da gözlemlediğimiz, istatiksel olmayan bir bilgiyi paylaşmak isterim, maalesef ki ülkemizde geri bildirimlerde zaman zaman objektif olmayan geri bildirimler alınmaktadır. Örneğin ülkemizde içecek sektöründe bu yönde bir çalışma yapılmış; X ürünü Y markası olarak şişelenmiş, geri bildirimler alınmış ve X markası kendi şişesinde şişelenmiş, aynı kişilerden ciddi oranda zıt geri bildirimler alınmış. Sonuç olarak; Ölçme ve değerlendirme bize her daim, hata payı da çıkarıldığında, rakamsal olarak net veriler elde etmemizi sağlıyor. Bu sayede sürekli ürünleri geliştirebiliyoruz. Bu verileri burada paylaşamayacağımız için, genel olarak geri bildirimlerden bahsedecek olursak; Meslektaşlarımızın bizi en çok etkileyen geri bildirimi, Açıkçası, kafamızda soru işareti vardı ama beklediğimizin çok üzerinde bir ürün ortaya koydunuz oldu. Evcil hayvan sahipleri ile facebook üzerinden bu konu ile ilgili direkt bir çalışma yaptık. Neden Benefit? sorusunu sorduk, yüzlerce geri bildirim aldık, hatta o kadar Hayvan sahiplerine sorduk Tüm anket çalışmaları, aynı noktaya temas ediyordu. Hayvan sahiplerinin beklentisi çok açıktı; kaliteden ödün vermek, aynı zamanda bütçelerini de sarsmak istemiyorlardı. Bu beklentileri karşılanamadığı için ya farklı kanallara kayıyorlardı veya kendi çözümlerini üretiyorlardı. Bu noktada beklentilerini karşılayarak farklılığımızı ortaya koyduk. Birçok evcil hayvan sahibinin söylediği; farklılıklar dikkatimizi çekti, denedik ve şimdi vazgeçilmezimiz Benefit.