Final Sınavı Konuları

Transkript

1 PROTOKOL ve SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI Final Sınavı Konuları

2 RANDEVU PROTOKOLU

3 Kurallar: Randevu telefonla, yüzyüze veya yazılı olarak talep edilebilir. Yazılı taleplerin mutlaka teyid edilmesi gerekir. Randevu tarihi yönetici ve sekreterin ortak kararı sonucunda belirlenmelidir. Randevular randevu talebi ile ilgili kısa bilgileri de içerek şekilde kaydedilmelidir.

4 Randevular için belirsiz zaman dilimleri verilmemelidir. Randevular arasında yeterli zaman aralığı bırakılmasına özen gösterilmelidir. Görüşme nedeni nezaket ziyareti ise 15 dakika yeterlidir, iş görüşmeleri ise 30 dakika ile sınırlandırılmalıdır. Genel olarak iş görüşmeleri için sabah, nezaket ziyaretleri için öğleden sonra randevu istenmeli veya verilmelidir.

5 Acil bir durum söz konusu değilse günün ilk randevusu, yöneticilerin diğer işlerine vakit ayırmak amacıyla sabahın ilk saatlerine verilmemeye çalışılmalıdır. Benzer olarak acil durumlar dışında yöneticinin yorgun olduğu düşüncesiyle günün son saatine randevu verilmemelidir.

6 Randevu iptalleri olabilir. Ancak bu kararlar karşı tarafa gecikmeksizin bildirilerek tatsız durumların önüne geçilmelidir. Alınan veya verilen randevular en az 24 saat öncesinden iptal edilmelidir. Görüşme makam odası veya ofis dışında gerçekleşecekse randevu yeri mutlaka belirlenmelidir. Randevu talebinin geri çevrilmesi nazik bir davranış değildir.

7 YAZILI İLETİŞİMDE PROTOKOL

8 Yazılı iletişimde başarılı olmak gerek şekil ve gerek içerik bakımından bazı kurallara uymakla mümkündür. Resmi yazılı iletişimde bu kurallara uymak bir zorunluluktur. Yazılı iletişimde uygulanan protokol kuralları, resmi yazışmaların yanında mektupların ve zarfların yazımında da uygulanır.

9 Kurallar Resmi mektuplar daima bilgisayarda yazılmalıdır. Devletin üst kademesindeki kişilere gönderilen mektuplarda zarf üzerine sadece ünvanın yazılması yeterlidir. Sayın Dışişleri Bakanı. Resmi kişilere eşleri ile birlikte zarf üstü hitap Sayın Cumhurbaşkanı ve Bayan Abdullah Gül şeklinde yapılır. Eşi sözcüğü asla kullanılmaz. Sayın Milli Eğitim Bakanı ve Mehmet Çubukçu

10 Bu hitap şekli özel kuruluşlar ve çeşitli mesleklerde görevli yetkili kişiler için de aynen geçerlidir. Sayın Rektör ve Bayan Kenan Araz Diğer zarf üzeri hitap şekilleri: Prof. Dr. Sayın Akif Ergin Sayın Bayan Ferhan Aydoğan Sayın Tanju Uygur (sadece erkekler için)

11 Bir yakınlık ya da mevki bakımından eşitlik olmadığı taktirde devletin üst kademelerindeki kişilere yazılan mektupların özel kalem müdürlerine sunulması (elden gönderme)uygun olur. Elden gönderilen zarfların sağ üst kenarına Elden Takdim ifadesi eklenmelidir. Başka bir ilden postaya veriliyorsa aynı şekilde hazırlanan zarf daha büyük bir başka zarfın içine konularak üzerine ayrıntılı adres yazılır. Elden gönderilen mektubun zarfı kapatılmamalıdır.

12 Resmi nitelikteki mektuplarda ünvana hitap gerekli ve yeterlidir. Sayın Bakan, Sayın Vali Rica sosyal yaşamda dilemek anlamına geldiği halde yönetim dilinde emretmek tir. Arz etmek yönetim dilinde sunmak ya da talep etmek demektir. Bu nedenle; resmi yazışmalarda alt makamlara yazılan yazılar rica ederim, üst veya aynı düzey makamlara yazılan yazılar arz ederim, üst ve ast düzey makamlara aynı anda dağıtımlı olarak yazılan yazılar arz ve rica ederim sözcükleriyle bitirilmelidir.

13 Sade bir vatandaş olarak bir kuruluşa yazılan dilekçelerin sonunda saygılarımla rica ederim ifadesi kullanılmalıdır. Burada rica etmek dilemek anlamında kullanılmaktadır. Bir kuruluşun devlet protokolünde önde gelmesi, alttaki kuruluşa rica ederim deme hakkını doğurmaz. Protokolde üstün olmak hiyerarşik olarak önde olma anlamını doğurmaz. Makamlar arası üstünlüğe dikkat etmek gereklidir.

14 Mektupların sonunda Saygılarımla gibi uygun bitiriş ifadelerinin kullanılması kibar bir davranıştır. İmza yerine profesör, doktor gibi ünvanlar eklenmemeli, sadece isim ve soyadı yazılıp imzalanmalıdır. Sözlü ve yazılı iletişimde büyüklere başarı dilemek doğru değildir. Aynı şekilde küçük büyüğe beraber çalışmaktan duyacağı memnuniyeti belirtemez, emrinde olmaktan onur duyduğunu, güvenine layık olma ümidini vurgulayabilir.

15 Bir seçim ya da atama nedeniyle kutlama yapmak, tebrik etmek ve saygı sunulmak isteniyorsa genel ifadelerle kişinin görevinin ülke ya da kuruma yapacağı katkıya değinmek yeterli olacaktır. Özel mektuplar daima el yazısı ile yazılmalıdır. Eğer el yazısı çok okunaksız ise bu konu mektup içinde belirtilmek kaydıyla bilgisayar kullanılabilir. Zarf üzerindeki adres için yine el yazısı kullanılmalıdır. Astlar üstlere, küçükler büyüklere gönderecekleri tebrik kartlarını da mutlaka kendi el yazılarıyla yazarlar. Bu mümkün değilse başlık mutlaka elle yazılmalı ve imzalanmalıdır. Buna aykırı davranışlar saygısızlık olarak nitelendirilir.

16 İŞ GÖRÜŞMELERİ (Mülakat)

17 İş görüşmelerinin başarısını etkileyen faktörler Başvuru dilekçesi yazımı Özgeçmiş hazırlama Giysiler Selamlaşma Hitap Duruş, oturuş, davranış Konuşma biçimi Yazılı sınavlarda başarılı olan bir çok kişi yukarıdaki konulara dikkat etmedikleri için işi kaybetmektedirler.

18 İş görüşmelerinde adaylarda aranan en önemli özellikler, onların üstün bilgi ve becerileri değil, uygun, uyumlu ve olgun ilişkileri, iletişimleri ve kişilikleridir. Kişiye işle ilgili bilgi ve beceriler kurum tarafından kazandırılabilir, ancak ilişkiler, iletişim ve kişilikteki uyumsuzluklar kolaylıkla düzeltilemez. Bu özelliklerin önceden kazanılmış ve si,ndirilmiş olması gereklidir.

19 Kurallar: 1. Özgeçmiş adayı pazarlayan bir araçtır, bu nedenle itinayla ve kurallara uygun bir şekilde hazırlanmalıdır. A4 beyaz kağıt kullanılmalı, bilgisayarda hazırlanmalı İmla ve ifade hataları bulunmamalı Abartılı, süslü ve teknik bir dil kullanılmamalı Bilgilerin tam ve doğru olmasına özen gösterilmeli Yetenekler ve başarılar abartılarak ön plana çıkarılmamalı Yaş, kilo, boy, renk gibi kişisel bilgilere yer verilmemeli İmza bulunmamalı Referans istenmiyorsa verilmemeli

20 İyi bir özgeçmişte bulunması gereken unsurlar: Doğum tarihi ve yeri Medeni durum Askerlik durumu Yabancı dil ve bilgisayar bilgisi Ters kronolojik sıra ile eğitim durumu görevler başarılı çalışmalar yayınlar ödüller Son altı ay içinde çekilmiş iyi bir fotoğraf eklenmelidir.

21 Kurallar (devam) : 2. İş görüşmesine gidilecek kurum hakkında önceden bilgi sahibi olunmalıdır. Kurumun yapısı, amaçları, hizmet alanı Yöneticilerin unvan ad ve soyadları Ödenen ücretler hakkında fikir sahibi olunmalıdır. Mümkünse görüşmeyi yapacak kişi ya da kişiler hakkında önceden bilgi edinilmeli (ne tür sorular sorabilir, nelere önem verir, adı-soyadı, ünvanı, yetkileri, mesleği, ilgi alanları vb.) 3. Görüşme yerine en az 20 dakika önce (kesinlikle geç kalınmamalı) ve yalnız olarak gidilmelidir. 4. Dış görünüme özen gösterilmelidir (giysiler, temizlik, koku, makyaj ve aksesuarlar).

22 Kurallar (devam) : 5. El çantası dışındaki diğer eşyalar (torba, şemsiye, palto, pardesü) görüşme odasının dışında bırakılmalı, elde cep telefonu ve anahtarlık gibi şeyler bulundurulmamalı, cep telefonu kapalı tutulmalıdır. 6. Sekreter veya odada bulunan diğer kişilerle sürtüşmeye girilmemeli, iyi ilişkiler kurulmalıdır. 7. Adayın görüşme odasına girerken ümitli ve güvenli ve moralli olduğunu belirten biçimde tebessüm ederek girmesi iyi bir izlenim bırakır. Odaya kesinlikle ceketin önü açık veya eller cepte girilmemelidir.

23 Kurallar (devam) : 8. İçeriye girince görüşmeyi yapacak kişiye iyi günler efendim diyerek tebessümle selam verilmelidir. Görüşmeyi yapacak kişi tokalaşmak eğiliminde değilse toka için el uzatılmamalıdır. 9. Görüşme odasında ayakta dururken kollar yanda olmalı veya önde tutulmalı, kesinlikle göğüste çapraz olarak, arkada, cepte veya belde bulunmamalıdır. 10. Görüşme yapan kişi oturacak yer göstermeden oturmamalıdır. Otururken kesinlikle bacak bacak üstüne atılmamalı, arkaya doğru kaykılmamalıdır, görüşme yapan kişiye doğru hafifçe eğilmek yerinde bir davranış olacaktır.

24 Kurallar (devam) : 11. Tanışma sırasında aşırıya kaçmadan sıcak, samimi ve güleryüzlü olmalı, hatır sorulunca teşekkür edilmeli, ancak karşı hatır sorulmamalıdır. 12. Görüşmede ikram edilse dahi asla sigara içilmemeli, çay veya kahve ikramı kabul edilerek, zarif bir şekilde içilmeli, sonunda teşekkür edilmelidir (Görüşmede her ikram bir sınavdır). 13. Odadaki eşyalar, masa üzerindeki yazılar, dosyalar, malzemeler incelenmemelidir.

25 Kurallar (devam) : 14. Görüşme odasına ilk girişteki 30 saniye bırakılacak izlenim açısından çok önemli, etkili ve kalıcıdır. Görüşme yapan kişi üzerinde kendinden emin, dürüst, açık, ciddi, uyumlu ve görgülü bir izlenim bırakmak bu aşamada gerçekleşmektedir. Ancak adayın karşısındaki kişiyi etkilemek için rol yapması en büyük hata olacaktır. Samimi olmayan tavır ve davranışlar görüşmeci tarafından ilk dakikada farkedilir ve görüşmeyi olumsuz yönde etkiler.

26 Kurallar (devam) : 15. Aday kendini tanıtırken aşırıya kaçmadan güçlü yönlerinden söz etmeli, özel, siyasal, ideolojik, dinle ve sporla ilgili konulara kesinlikle girmemelidir. Sorulmadıkça zayıf yönlerinden ve eksikliklerinden söz etmemeli, zorunlu olursa kendisini bu yönde yetiştireceğinden söylemelidir. 16. Özel yaşamdan, aileden, özel istek ve beklentilerden ve ücretten söz edilmemelidir. Ücret konusunda bir soru yöneltildiği takdirde kabul edilebilir bir ücret söylenmeli veya eş düzeydekilerden fazla bir şey istenmemelidir. Ancak asla siz ne verirseniz şeklinde bir ifade kullanılmamalıdır.

27 Kurallar (devam) : 17. İş veya görev tercihi sorulduğunda, güçlü yetenekli, bilgili ve deneyimli olunan alan söylenmeli, zayıf alan veya konulardan söz edilmemeli, ancak ne iş olursa yaparım şeklinde bir ifade asla kullanılmamalıdır. 18. Görüşmede ekip çalışmasına yatkın, farklı kişilerle de uyumlu şekilde çalışacak, olumlu bir yapıda olunduğu, ancak bağımsız olarak da verimli ve başarılı bir şekilde çalışılabileği belirtilmelidir. 19. Sorulara yanıt verirken göz kaçırılmamalı, yanıtlar açık ve net olmalı, kesinlikle yalan söylenmemelidir

28 Kurallar (devam) : 20. Görüşmeciye soru sormak uygun bir davranış değildir, görüşme yerinin bilgi edinme yeri olmadığı unutulmamalıdır. 21. Aday görüşme sırasında eski işini ve işyerini, amir ve yöneticilerini eleştirmekten kaçınmalı, sorulursa daima olumlu bir şekilde söz etmelidir. 22. Amaç, istek ve beklentiler sorulduğunda, kısa sürede yükselmek, çok para kazanmak, yurt dışına gitmek gibi uç hedefler belirtilmemelidir. 23. Konuşma sırasında ses tonunun doğal ve normal olmasına dikkat edilmeli şey, hımmm..., falan/filan, ne söyleyecektim gibi dolgu ifadeleri kullanılmamalıdır.

29 Kurallar (devam) : 24. Konuşurken stres ve sıkıntı işareti olarak kalemle, kravatla oynanmamalı, kağıt üzerine çizim yapılmamalı, parmak çıtlatılmamalıdır. 25. Görüşme odasındayken telefon çaldığında vaya içeri biri girdiğinde ilgilenilmemeli, konuşmaların dinlenilmediğini göstermek için başka yere bakmak veya başka şeyle ilgilenmek en doğru davranış biçimi olacaktır.

30 Kurallar (devam) : 26. Görüşme sonunda yemek ikramı önerilirse (eğer art niyet sezilmemişse) kabul edilmeli ancak farklı ve pahalı yemekler seçilmemeli, içki içilmemeli ve hesabı ödemeye kalkışmamalıdır. Bu ikramında bir sınav olduğu unutulmamalıdır. 27. Görüşmede son sözler ve son davranışlar etkileyici ve kalıcıdır. Bu nedenle bunların olumlu bir etki bırakmasına dikkat edilmelidir. Görüşme yapan kişinin teşekkür etmesi konuşmanın sona ardiği anlamına gelir, kapıdan çıkarken görüşmeci kibarca tebessüm ederek selamlanmalıdır.

31 TOPLANTI PROTOKOLU

32 Toplantı, kişilerin bilgi alışverişinde bulunmak, planlama yapmak, düşünce üretmek, sorun çözmek ya da karara varmak amacıyla önceden belirlenmiş zaman ve yerde düzenli biçimde bir araya gelmeleridir.

33 Başarılı bir toplantı için uyulması gereken davranış kuralları Toplantı daveti telefonla değil yazı ile yapılmalıdır. Toplantıya katılacak kişilere gönderilecek davet yazısında toplantı yeri ve zamanı, katılacak kişiler ve toplantı konusu ve/veya gündemi bulunmalıdır. Toplantıya katılanların sayısı mümkünse 10 u aşmamalıdır. Davet yazısında toplantı için ne kadar süre ayrıldığının (başlangıç ve bitiş saatleri) bildirilmesi nazik bir davranıştır.

34 Toplantılar mümkünse iki saatle sınırlandırılmalıdır.

35 Kurallar (devam) : Gündemin katılımcılara dağıtımı (davet yazısı ile gönderilmemişse) toplantı tarihinden en fazla üç ya da dört gün önce yapılmalıdır. Gündem maddelerinin başına bilgi için, tartışma için ya da karar için şeklinde açıklamalar koyulmalıdır. Şehir dışından toplantıya katılacaklar için otel reservasyonu yaptırmak ve ulaşımı organize etmek uygun bir davranıştır. Toplantıya katılamayacak ya da yerine bir başkasını gönderecek kişilerin, bu durumu toplantıyı düzenleyen kişi ya da kuruma önceden bildirmeleri nazik bir davranıştır.

36 Kurallar (devam) : Sekreter toplantı düzeni konusunda yöneticinin ya da toplantı başkanının fikrini almalıdır. Yüz yüze etkileşim amaçlanıyorsa halka ya da U şeklinde bir toplantı düzeni seçilmelidir.

37 Kurallar (devam) : Daha mesafeli ve sessiz bir ortam amaçlanıyorsa balık sırtı ya da okul düzeni tercih edilmelidir.

38 Kurallar (devam) : Uzun yönetim kurulu masalarında başkan başa katılımcılar iki yana oturmalıdır. Toplantılarda başkan katılımcılara egemen bir yerde oturmalı, varsa sorumlu katılımcılar için özel bir yer ayrılmalıdır.

39 Kurallar (devam) : Toplantı mutlaka bildirildiği saatte başlamalıdır. Gecikenler nedeniyle toplantıya geç başlamak zamanında gelenlere karşı saygısızlık olarak nitelendirilir. Toplantı sırasında kullanılacak materyal katılımcı sayısı kadar çoğaltılmalı ve toplantıya başlamadan dağıtımı yapılmalıdır. Haklı bir gerekçe olmadan gündem maddeleri öngörülenden daha uzun süre tartışılmamalıdır. Toplantı salonunda herkesin görebileceği bir yerde kalan sürenin anlaşılması için bir saat bulundurmak uygun olacaktır.

40 Kurallar (devam) : Toplantı başkanının her öneriye fırsat tanıması uygun bir davranıştır. Aynı anda birden fazla kişinin konuşması ve konuşmaların gündemin dışına çıkması toplantı başkanı tarafından engellenmelidir. Konuşmalar asla kişiselleştirilmemelidir, kişilik çatışmalarına meydan verilmemelidir.

41 Kurallar (devam) : Toplantılarda ilk önce genç katılımcılardan kişisel deneyimlerini ve uzmanlık alanlarıyla ilgili bilgileri talep etmek uygun bir tutumdur. Toplantının sadece belli bir bölümüne katılacak kişiler varsa, onların gündemin ilgili maddesinde hazır bulunmaları sağlanmalıdır. Toplantının telefon görüşmeleri ya da ziyaretçiler tarafından bölünmesine izin verilmemelidir. Toplantının sonunda başkan tarafından herkese son söz fırsatı tanınmalı, ancak konuşmalar bir-iki cümleyi geçmemelidir. Başkan toplantıyı kapatırken herkese katkılarından dolayı teşekkür etmelidir

42 Kurallar (devam) : Toplantı tutanakları katılımcılara en az 24, en geç 48 saat içinde dağıtılmalıdır. Tutanaklarda toplantı zamanı ve yeri, toplantı başkanının adı, katılımcıların adları, katılamayanların mazeret beyanları, tartışılan gündem maddeleri ve alınan kararlar yer almalıdır.

43 Kurallar (devam) : Toplantı sırasında toplantıda olmayan kişi ya da kurumları ilgilendiren kararlar alındıysa ilgililere zaman geçirmeden duyurulmalıdır. Rutin toplantılar dışında katılımcılara teşekkür mektubu yollanması nazik bir davranıştır. Katılımcılara ödemelerin (varsa) zamanında yapılması sağlanmalıdır. Alınan kararlar çerçevesinde gereken işler zamanında yöneticiye hatırlatılmalıdır.

44 DAVETLER

45 Davet Türleri Resepsiyonlar Kokteyl partiler Yemek davetleri Büfeli yemek davetleri Özel amaçlı davetler

46 Resepsiyon Resmi veya gayri resmi olarak, yeni veya seçkin bir konuğu ağırlamak ve tanıştırmak, düğünler, evlenme yıldönümleri ya da milli günler onuruna tertiplenebilir. Ana amaç onuruna resepsiyon verilen kişiyi kendi arkadaşları ve diğer ilgili kişilerle bir araya getirmektir. Resepsiyonlarda sırasıyla ev sahipleri ve onur konukları kabul hattında yer alarak davetlileri karşılarlar. Resepsiyon kıyafeti koyu renk elbisedir.

47

48 Kokteyl Parti Kokteyl partiler çok çeşitli nedenlerle düzenlenen, alkollü ya da alkolsüz içkilerin bol olarak ikram edildiği davetlerdir. Bu partilerin resmiyeti resepsiyonlara göre daha azdır, bu nedenle kıyafetler daha az resmidir ve misafir kabul hattı yoktur. Büyük koktely partilerde davetli sayısına göre bir ya da birkaç büfe açılır. İstekler garsona yapılmalıdır. Küçük çaptaki koktely partilerde servis ev sahibi ya da konuklar tarafından yapılabilir.

49

50 Saatle sınırlandırılmayan, yiyecek ve içkinin bol ve çeşitli olduğu, müziğinde olabileceği zengin kokteyl partilere Kokteyl Prolonje denmektedir.

51 Yemek Daveti Yemek Daveti Türleri Gayrı resmi: Garsonsuz ve konukların da servise yardımcı olduğu yemekler Yarı resmi: Servisin garsonlar tarafından yapıldığı yemekler Resmi: Her açıdan protokol kurallarının uygulandığı yemekler

52 Gayrı Resmi Yemekler Davet konuklarla yüz yüze görüşerek ya da telefonla yapılır. Giyim resmi değildir. Ancak yemekte önemli bir konuk olacaksa koyu renk elbise tercih edilmelidir. Mönü genellikle iki veya üç yemekten (çorba veya ilk yemek, ana yemek, salata ve tatlı) oluşturulur. En fazla iki çeşit şarap ikram edilir.

53 Yarı Resmi Yemekler Konuklar telefon, mektup ve 3. sahış dilinden yazılmış kartla davet edilirler. Erkekler smokin, kadınlar uzun etekli elbise giyebilirler. Ev sahibesi gelen konukları onur konuğuna tanıştırır. Yemek salonuna geçiş ev sahibesinin, onur konuğunun eşine hitaben yapacağı davetle başlar.

54 Mönü kartı zorunlu olmamakla birlikte hazırlanabilir, konuklar için masaya yer kartı konabilir. Masada oturacak yerler için ev sahibesi konuklara yardımcı olur, eğer davetli sayısı çok ise garsonlar yardımcı olabilir. Tüm konuklar masadaki yerlerini bulmadan ev sahibesi masaya oturmaz. Mönüde en çok 5 çeşit yemek bulunur. Bu yemeklerle birlikte beyaz ve kırmızı şarap, tatlı ikramı sırasında da şampanya sunulur.

55 Yemeğin sonunda ev sahibi sandalyesini geriye çekip peçetesini masaya koyarak yemeğin bittiğini işaret eder. Davetten ayrılış zamanını esas itibariyle onur konuğu belirler. Diğer konuklar nezaket icabı onur konuğunun ayrılışını beklemek durumundadırlar. Ayrılan her konuk ev sahiplerine teşekkür etmelidir. Ev sahibi onur konuğuna kapının çıkışına kadar refakat etmelidir

56 Resmi Yemekler Bu davetlerde rahatlığın değil, protokol kurallarının ağır bastığı bir hava mevcuttur. Bu nedenle günümüzde büyük ölçüde yerini yarı resmi ve resmi yemek kurallarının karışık olarak uygulandığı davetlere bırakmıştır. Bir çok ülkede de resmi davetler nadiren uygulanmaktadır.

57 Konuklara üçüncü şahıs dilinde yazılmış basılı davetiyeler gönderilir. Konuklar yemeğe katılıp katılmayacaklarını yine yazılı olarak bildiriler. Erkek ve kadın konuklar resmi giyinirler. Konuklar salona girerken isimleri anons edilir.

58 Konukların oturma yerlerini gösteren bir şema hazırlanarak girişteki bir masanın üzerine konulur. Erkek konuklar eşlik ettikleri kadın konukların masaya oturmalarına yardımcı olurlar. Masadaki yer kartlarına konukların tam isimleri ve ünvanları yazılır. Yemek mönü kartı Fransızca hazırlanır. Mönüde genellikle Fransız mutfağından 6-7 çeşit yemek bulunur ve garsonlar tarafından uygun biçimde servis edilir.

59 Büfeli Yemekler Konukların sayısının evdeki masa veya servis personeli için fazla olması halinde uygulanan bir davet türüdür. Büfe davetinin esasını self-servis oluşturur. Büfe yemek davetlerinde konukları protokole göre masaya oturtma sorunu yoktur. Sadece onur konuklarına önceden yer ayırmak yeterli olacaktır. Konuk sayısına göre büfe adedinin arttırılarak büfe önünde uzun kuyruklar oluşması önlenmelidir.

60

61 Özel Amaçlı Yemekler İş yemekleri: Genellikle bir konuşmacı mevcuttur. Bu kişi yemeğin amacı ile ilgili konuşma yapar. Davetlilerde yemeklerini yerken aynı konuda görüş alışverişinde bulunurlar.

62 Supper: Genellikle tiyatro, opera gibi faaliyetlerden sonra gece geç vakitte büfe yemek şeklinde düzenlenir. Oturmalı ya da oturmasız olabilir. Büfede sandviç gibi hafif yiyecekler ve kahve bulundurulur. Supe: Sanatsal bir faaliyet sonrasında gece geç vakit düzenlenen davette hafif içkiler ve peynir tabağı gibi sembolik yiyecekler sunulur. İzlenen sanatsal faaliyetin tartışması yapılır, bazen davetli ise baş sanatçının onuruna bir kadeh şampanya içilebir.

63 Davetlerle ilgili Kurallar: Sözlü davetler yüz yüze ya da telefonla, esas olarak, ev sahibesi tarafından yapılır. Bu davet türü koktely parti, gayrı resmi ve yarı resmi yemekler, supe, büfeli yemekler için uygundur. Telefonda davetin tarihi, saati, ne çeşit bir davet olduğu ve varsa onur konuğu belirtilir. Giyim için smokin gibi özel bir kıyafet gerekiyorsa mutlaka belirtilmeli, eşlerde davet edilmelidir. Sözlü davetten sonra bir hatırlatma kartı göndermek nazik bir davranış olabilir.

64 Konuk sayısının 20 den fazla olduğu davetlerde davetin kartla yapılması daha uygundur. Gereğinde ve arzu edilirse kartın üzerine L.C.V. (lütfen cevap veriniz) veya yabancılar için R.s.v.p. rumuzu da konabilir. Cevap istendiği halde verilmediyse, davete mutlaka gidileceği düşünülür.

65 LCV lütfen cevap veriniz LCV cevap istenmiyor hatırlatmak için LCV sadece hatırlatmak amacıyla gönderilmiş mazeret için LCV mazeret varsa bildiriniz

66 Özel olarak basılmış davetiye kartları ise resmi davetler ve resepsiyonlar için kullanılır. Davetin iptali ve erteleme telefonla yapılır. Devlet büyüklerince düzenlenen ve davetiyeleri çok önceden gönderilen davetlerin iptalinde veya tarihinin değiştirilmesinde ilk davetiyedeki terimler kullanılarak yeni bir basılı kart gönderilir. Davete cevapta kural, davet nasıl yapıldıysa o şekilde ve ilk fırsatta cevap verilmesidir. Kartla yapılan gayri resmi bir yemek davetine telefonla cevap verilebilir. Basılı kartla yapılan davetin cevabı ise üçüncü şahış dilinde yazılı olarak yapılır. Hatırlatma kartına cevap verilmez.

67 Mazeret beyanında mazeretin nedeni de açıklanarak, davete katılınamayacağı belirtilir. Kartla yapılan davete telefonla veya yazılı olarak mazeret beyanı yapılabilir. Basılı kartla yapılan resmi davetlere ise yine üçüncü sahış dilinde yazılan kısa bir mazeret mektubu yazılmalıdır. Kabul edilmiş bir davetten daha cazip bir davet nedeniyle veya keyfi olarak vazgeçmek asla yapılmaması gereken çok kaba bir davranıştır.

68 Oturma Planları Yarı resmi ve resmi yemeklerde protokole uygun oturma planları hazırlanır. Oturma planlarında davetlilerin masada bir kadın, bir erkek düzeninde oturmasına dikkat edilir. Masalarda ev sahiplerinin oturdukları yerlere masa merkezleri denir.

69 Sadece erkekler arası yemeklerde birinci yer ev sahibinin sağıdır. Onur konuğu varsa ev sahibinin karşısında yer alır. 3 1* Ev sahibi Sadece erkeklerin katıldığı yemekler (merkez ortada) Onur Konuğu 10 8 *1: en önemli konuk

70 Ev sahibesinin de katıldığı yemeklerde erkek konuklar için birinci yer ev sahibesinin sağıdır. Yemekte ev sahibesi bulunmuyorsa ev sahibi karşısına en yüksek dereceli konuğu veya bir başka kadın konuğu alabilir. Hatırlı konuk sayısının fazla olduğu davetlerde kimseyi incitmemek için konukların küçük masalara dağıtılmaları ve her masada ayrı merkez oluşturulması daha uygun olur. V 3 I Ev sahibi II 4 VI Kadın ve erkeklerin katıldığı yemekler (merkez ortada) 6 IV 2 Ev 1 III sahibesi 5 Ev sahibi II 4 VI 5 III 1 Kadın ve erkeklerin katıldığı yemekler (merkez uçlarda) I 3 V 6 IV 2 Ev sahibesi 1: en önemli konuk veya onur konuğu, I: onun eşi

71 Masa Düzeni Yemek davetlerinde masa üzerinin fazla kalabalık ve sıkışık, konuğun masada işgal edeceği yerin de 60cm.den az olmamasına dikkat etmek çok önemlidir. Masa örtüsünün beyaz ya da açık krem renkli olması tercih edilmelidir. Kadınlarında bulunduğu yemeklerde masa ortasına çok büyük ve geniş olmayan ve taze çiçeklerden yapılan bir masa parteri (orta süsü) konur.

72 Masa parteri

73 Masada her konuğun önünde normal olarak altlık görevi yapan ve devamlı kalan bir servis tabağı bulunur. Çatallar tabağın soluna, bıçaklar ve kaşık ise sağına konur. Bıçakların keskin taraflarının tabağa bakmasına dikkat edilir. Pasta ve tatlı kaşık bıçağı tabağın üst kısmına konur. Masaya bir seferde üçten fazla çatal bıçak konmaz. Tereyağı tabağı ve bıçağı servis tabağının sol tarafında bulunur.

74 Çatallar tabağın soluna, bıçaklar ve kaşık ise sağına konur. Bıçakların keskin taraflarının tabağa bakmasına dikkat edilir. Pasta ve tatlı kaşık bıçağı tabağın üst kısmına konur. Masaya bir seferde üçten fazla çatal bıçak konmaz. Tereyağı tabağı ve bıçağı servis tabağının sol tarafında bulunur.

75 Bardak ve kadehler bıçakların üst kısmına sağdan sola doğru beyaz şarap, krmızı şarap, şampanya ve su olarak dizilir. Peçeteler resmi olmayan yemeklerde çatalların soluna, resmi yemeklerde ise servis tabağının içine konur. Salata servisi sol tarafa yapılır.

76 ÇİÇEK GÖNDERME, HEDİYE VERME, TEŞEKKÜR

77 Çiçek Gönderme Nişan, düğün, yıldönümü gibi nedenlerle sunulacak çiçekler sepet ya da çelenk olarak hazırlanmalıdır.

78 Kutlama, teşekkür, geçmiş olsun, doğum, ameliyat ya da rahatsızlık nedeniyle hastane ya da eve gönderilecek çiçeklerin sepetle değil fazla yer tutmaması için küçük bir buket şeklinde sunulmasına dikkat etmelidir. Buketteki çiçek adedi aşırıya kaçmadan daima tek sayıda olmalıdır (3, 5, 7, 9) Çiçekler elden ya da bir aracı ile sunulabilir.

79 Davete aracı ile gönderilecek çiçekler genel olarak davetten önce sabah veya öğleden sonra gönderilmelidir, böylece ev sahibi kapı önünde konuklarla ilgilenmek yerine, çiçeklerle uğraşmak zahmetinden kurtarılmış olacaktır. Aracı ile gönderilen çiçeklerin üzerine gönderenin kartı mutlaka iliştirilmelidir. Kalabalık davetlere aracı ile gönderilen çiçeklerin üzerindeki kartlar davet sahipleri tarafından daha sonra teşekkür edilmek üzere alınıp saklanmalıdır. İlke olarak erkeklere çiçek sunulmaz, mutlaka gerekiyorsa beyaz çiçeklerden oluşan çok gösterişli olmayan bir buketin aracı ile gönderilmesi uygun olacaktır.

80 Hediye Verme Karşıdaki kişiyi küçük düşürmeyecek onu utandırıp, sıkıntılı bir duruma sokmayacak nitelikte hediye seçilmelidir. Hediye alırken kişinin cinsiyeti, yaşı, statüsü ve zevkleri göz önünde bulundurulmalıdır. Hediye herhangi bir çıkar veya karşılık düşüncesi ile verilmemelidir. Hediyeyi elden alan kişi mutlaka açmalı, hoşuna gitmese bile mutlaka çok beğendiğini ifade edip teşekkür etmelidir. Hediyeyi veren kişinin hediyenin değerinden söz etmesi son derecede görgüsüz bir davranıştır. Hediye hakkında konuşmak hediyeyi alan kişiye düşer.

81 Teşekkür Etme Aracı ile gönderilen hediye ve çiçeklere teşekkür etme süresi geniştir, bir ay içinde yapılabilir. Telefonla yapılabileceği gibi, tamamen el yazısıyla veya bu amaçla bastırılmış kartların üzerine el yazısıyla hitap, saygı ifade eden bir ibare ve imza koymak yoluyla da teşekkür edilebilir.

82 ARAÇLARDA UYGULANAN PROTOKOL KURALLARI

83 Makam Otomobillerinde Uygulanan Protokol Kuralları: Makam otomobilinde makam sahibi veya kıdemli olan kişi daima arka sağ koltukta oturur. Makam sahibinin eşi de arabadaysa sol arka koltukta oturmalıdır. Resmi araçlara binerken önce kıdemli, sonra kıdemsiz biner, inerken ise kıdemli iner. Arka tarafta üç kişinin oturması söz konusuysa en kıdemsiz ortaya oturur.

84 Özel Otomobillerde Uygulanan Protokol Kuralları: Özel araçlarda birinci yer otomobili kullanan kişinin yanıdır. Otomobili kullanan kişinin eşi de araçtaysa, konuk erkek arka sağ koltukta oturmalıdır. Otomobili kullanan kişinin eşi araçta değilse, konuğun eşi için şoförün yanı önerilir. Çok samimi arkadaş topluluklarında arabayı kullanan erkek ile konuk erkek önde, kadınlar ise arkada oturabilirler.

85 Otomobile önce kadın biner. Erkek kadının kapısını açarak ona yardımcı olur. Otomobilden önce erkek iner, kadının kapısını açarak yardımcı olur. Eğer erkeğin arabadan inmesi mümkün değilse (arabayı kullanıyorsa) özür dilemeli kapıyı uzanarak açmalı ve sonra kapamalıdır.

86 BAYRAK PROTOKOLU

87 Türk bayrağının standardları, çekilmesi ve indirilmesine dair esaslar, kullanılabileceği yerler ve bayrağa saygı kuralları 1983 tarihli Türk Bayrağı Yasası ile 1985 tarihli Türk Bayrağı Tüzüğü hükümlerinde belirtilmiştir. Prensip olarak bayrak sabah saat de çekilir ve gün batımında indirilir. Milli bayram, genel tatil ve hafta tatili günlerinde tatilin başladığı saatte çekilir ve tatil sonunda gün batımında indirilir.

88 Yurt dışındaki Türk resmi binalarında bayrağın kullanılışı mahalli ve uluslar arası uygulamalara göre yapılır. Genellikle temsilcilik ikametgahında, resmi işlerin görüldüğü binalarda ve temsilcilik otomobilinde milli bayrağın kullanılmasına izin verilmektedir. Dış temsilcilik binalarına sadece milli bayrak çekilebilir. Temsilciliğe başka ülkeden devlet başkanı seviyesinde bir ziyaret yapılması durumunda, mahalli uygulama ve nezaket gereği ziyaret süresi boyunca devlet başkanı forsu çekilebilir.

89 Türk temsilciğinin bir ateşeliği çeşitli kuruluşların bulunduğu başka bir binada yer alıyorsa milli bayrak ile birlikte, mahalli bayrağında çekilmesi gereklidir. Temsilciliğe ait makam taşıtlarında bayrak sağ ön çamurluğun üstünde tepesinde ay-yıldız bulunan kromajlı küçük bir direğe çekilir. Bayrakla birlikte fors da çekilmesi gerektiğinde, fors sol çamurluğun üzerindeki direğe çekilir. Makam sahibi içinde olmadıkça taşıta bayrak çekilmez. Resmi bir neden olmadıkça özel gezilerde de bayrak çekilmez.

90 Türk Bayrağı Yasası gereği, bayrak 10 Kasım günü Türkiye de ve dış temsilciliklerimizdeki resmi binalarda yarıya çekilir. Bulunulan ülkede ilan edilen yas günlerinde de bir saygı göstergesi olarak bayrak yarıya indirilir. Bayrak yarıya indirilmeden önce gönderin tepesine kadar çekilir, sonra indirilecek seviyeye getirilir. Bayrak yarıya indirilirken toprağa ya da çatıya çok yakın olmamasına dikkat edilir. TBMM deki bayrak hiçbir zaman Anıtkabir deki bayrak ise 10 Kasım dışında indirilmez.

91 Birkaç bayrağın bir arada kullanılmasını gerektiren resmi ziyaret ve törenlerde, konuk bayrak şeref locasında veya konuğun kaldığı binanın ana girişinde Türk bayrağının solunda yer alır. Uluslar arası toplantı ve konferanslarda ise ev sahibi devletin bayrağı orta direğe çekilir. İngilizce alfabetik sıraya göre birinci konuk bayrak orta direğin soluna, ikinci konuk bayrak ise sağına, diğer konuk bayraklarda aynı yöntemle diğer direklere çekilir. Yabancı bayrakların ebadı Türk bayrağından büyük, direkleri ise daha yüksek olamaz.

92 Resmi bir konferansda platforma bayrak konulması gerektiğinde konuşmacının sağına yerleştirilir. Şehit cenazesi hariç örtü olarak ya da başka nedenlerle (elbise vb) kullanılamaz. Bayrak direğe hızla çekilir, yavaş yavaş indirilir. Toprağa ya da suya temas ettirilmez. Herhangi bir reklam aracı ile birlikte kullanılamaz. Solmuş veya eskimiş bir bayrak asla çöpe atılmaz, uygun bir biçimde imha edilir.