YAŞAM REHBERİM POLİ S A K A DE Mİ S İ B A ŞK A NLI ĞI R E H B E R Lİ K VE PS İ K OLOJ İ K DA NI Ş M A B ÜR O A M İ R Lİ Ğİ

Transkript

1 POLİ S A K A DE Mİ S İ B A ŞK A NLI ĞI R E H B E R Lİ K VE PS İ K OLOJ İ K DA NI Ş M A B ÜR O A M İ R Lİ Ğİ Yıl, 3 - Sayı, 25 ŞUBAT, 2013 Bu sayıda: YANSIMA Bir adam ve oğlu ormanda yürüyüş yapıyorlarmış. Birden oğlan takılıp düşüyor ve canı yanıp AHHHHH diisimleri Unutmamak 4 ye bağırıyor. İleride bir dağın tepesinden AHHHHH diye Mümkün bir ses duyuyor ve şaşırıyor. Merak ediyor ve SEN KİMAile Hayatında 6 SİN? diye bağırıyor. Aldığı cevap SEN KİMSİN? oluyor. Aldığı cevaba kızıp SEN BİR KORKAKSIN diye tekrar bağıiletişimin Önemi rıyor. Dağdan gelen ses SEN BİR KORKAKSIN diye cevap Her 100 Kişiden İkisi 8 veriyor. Çocuk babasına dönüp BABA NE OLUYOR BÖYTemizlik Hastası LE? diye soruyor. OĞLUM diyor adam, DİNLE VE ÖGREN! ve dağa dönüp SANA HAYRANIM diye bağırıetkisiz İnsanların 7 Tipik 10 yor. Gelen cevap SANA HAYRANIM! oluyor. Baba teközelliği rar bağırıyor, SEN MUHTEŞEMSİN! Gelen cevap ; SEN MUHTEŞEMSİN! Oğlan çok şaşırıyor, ama halen ne olduğunu anlayamıyor. Babası açıklamasını yapıyor, İnsanlar buna Yankı derler, ama aslında bu Yaşam"dır. Yaşam daima sana senin verdiklerini geri verir. Yaşam yaptığımız davranışların aynasıdır. Daha fazla sevgi istediğin zaman daha çok sev! Daha fazla Şefkat istediğinde, daha şefkatli ol! Saygı istiyorsan insanlara daha çok Saygı duy. İnsanların sabırlı olmasını istiyorsan sen de daha sabırlı olmayı öğren. Bu kural yaşamımızın bir parçasıdır, her kesiti için geçerlidir. Yaşam bir tesadüf değil, yaptıklarınızın aynada bir yansımasıdır. Çocuğa Yalanı Ebeveyn Öğretiyor 2

2 Sayfa 2 Çocuğa Yalanı Ebeveyn Öğretiyor ensonhaber.com Prof. Dr. Halis Ayhan, ''Telefona cevap vermeye giden çocuğuna, 'beni filanca sorarsa evde yok dersin' diyen bir baba veya anne dolaylı yoldan çocuğa yalan söylemeyi öğretmektedir'' ifadelerini kullandı. Yalan söylemenin çocuklarda zamanla davranış bozukluğuna dönüşeceğini belirten Ayhan, buna tırnak yemek, altını ıslatmak, kekemelik, tik, inatçılık, tembellik, saldırganlık, korkaklık, içe kapanıklık gibi bir veya birkaç davranış bozukluğu da eşlik ediyorsa durumun daha ciddi olduğunu bildirdi. Çocuklarda yalan söyleme alışkanlığının ilerleyen yaşamlarında önemli sorunlar doğuracağını ifade eden Prof. Dr. Ayhan, açıklamasında şunları kaydetti: ''Çocuk yalan söylemeyi yetişkinlerden öğrenir. Belki doğrudan değil ama dolaylı yoldan çocuk yalanı yetişkinlerden öğreniyor. Telefona cevap vermeye giden çocuğuna, 'beni filanca sorarsa evde yok dersin' diyen bir baba veya anne, dolaylı yoldan çocuğa yalan söylemeyi öğretmektedir. Yine okul yıllarında nasıl kopya çektiğini, bulduğu yeni kopya çekme usulleriyle öğretmenini nasıl atlattığını övünerek anlatan bir aile büyüğü, çocuğunu kopya çekmeye ve kolay yoldan not almaya özendirmektedir.'' Çocukların ilgi çekmek için de yalan söyleyebileceğini anlatan Prof.Dr. Ayhan, şu bilgileri verdi: ''Yalan söyleyen çocuğun yaşına bakılır. Eğer beş yaşın altında ise yalan söylemenin amacı kesinlikle aldatmak değildir. Yeterli sevgi alamayan veya gördüğü sevgiden emin olmayan, ilgi eksikliği yaşayan çocuklar dikkatleri kendi üzerlerine çekmek için hikaye uydururlar. Bu çocuklar, azarlanmak ve dayak yemek pahasına da olsa her çareye başvururlar. Yaramazlık yapan ve yalan söyleyen çocukların amacı anne babayı kızdırmak ve çileden çıkarmak değildir. Ancak yaramazlık yapmalarına

3 Yıl, 3 - Sayı, 25 Sayfa 3 Çocuğa Yalanı Ebeveyn Öğretiyor ensonhaber.com rağmen, yeterli ilgiyi elde edemezler ve sevildiklerinden emin olamazlarsa saldırgan bir kişilik geliştirmeye başlarlar.'' 'Çocuklar güven kazanmak için yalana başvurabilir.' Prof. Dr. Halis Ayhan, çocukların güven kazanmak umuduyla yalan söyleyebileceğini ifade ederek, bu durumun anaokuluna ve ilköğretim okuluna devam eden çocuklarda sık görülen bir yalan türü olduğunu kaydetti. Çocuk derslerinde başarılı değilse, okulda ve ailede ''tembelliği başa kakılıyor, horlanıyor, aptal yerine konuyorsa'' bu durumun çocukta telafisi zor bir aşağılık duygusunun gelişmesine yol açtığını bildiren Ayhan, açıklamasında şu ifadelere yer verdi: ''Çocuk kendini değersiz, aptal, işe yaramaz biri olarak görmeye başlar. Hiçbir çocuk bilerek tembelliğe ve başarısızlığa razı olmaz. Onu başarısızlığa iten sebepler vardır. Mesela, hiperaktivite, dikkat eksik- liği ve benzeri sağlık bozukları olan bir çocuk, dikkatini uzun süre yoğun tutamayacağı için istese de fazla başarılı olamaz. Dikkati sık sık başka şeylere kaydığı için sınıfta anlatılanları aklında tutamaz. Sırasında rahat oturamaz. Öğretmenini ve arkadaşlarını rahatsız edecek davranışlarda bulunur. Ev ödevlerini gerektiği gibi yapamaz. Tembellik ve başarısızlık bu çocuğun suçu değildir. Tedavi edilmesi gerekir. Hiperaktif çocuklar, başarısızlıklarını örtmek ve güven kazanmak için yalan söyler. Halis Ayhan ayrıca, çocukların cezadan kaçmak için de yalan söyleyebileceğini anlatarak, yanlış ve eksik bir davranış gösteren çocuğun tutum ve davranışlarının sebeplerinin araştırılması gerektiğini belirtti. Çocuğun neden o yanlış davranışa ve yalan söylemeye itildiğini büyüklerin görmesi gerektiğine işaret eden Ayhan, açıklamasında şunları kaydetti: ''İyi, doğru ve güzel davranış takdirle, teşvikle geliştirilmelidir. Böylece kalıcı bir davranış ve alışkanlık haline getirilmelidir. Kötü ve yanlış davranış ve bu arada yalan gibi sözler, çocuğun anlayacağı bir dille anlatılmalıdır. Söz gelimi öncelikle kendisine zarar vereceği gösterilmelidir. Zamanla büyükleri ve arkadaşları tarafından güvenilemeyen ve yalnızlığa itilen hatta toplumdan dışlanan bir çocuk olacağı açık bir dile açıklanmalıdır. Çocuk davranışını ve konuşmasını yanlış ve yalan olduğunu anladığı halde yalan söylemeye devam ediyorsa anne, baba ve öğretmenlerin paniğe düşmeden çok daha dikkatli olması bu eyleminden nasıl vazgeçirilebileceğinin gerekirse uzman görüşü de alınarak çareleri bulunması gerekmektedir.''

4 Sayfa 4 İsimleri Unutmamak Mümkün Ege Üniv. Öğr. Gör. Ahmet Veli OLGUNDENİZ yor" şeklindeki mazeretle sığınmak yerine, iletişim uzmanı ve Ege Üniversitesi Öğretim Görevlisi Ahmet Veli Olgundeniz e insanların isimlerini aklımızda nasıl tutabileceğimizi sorduk. Tanıştığınız insanların isimlerini hatırlayamayanlardan mısınız? İnsanların isimlerini hatırlıyor olmak hem iş yaşamında hem de sosyal alanda oldukça önemli bir değer. Çünkü her insan kendi adını duymaktan hoşlanır İsimleri Hatırlamakta Zorluk Çekenlerden Misiniz? İnsanların isimlerini hatırlıyor olmak hem iş yaşamında hem de sosyal alanda oldukça önemli bir değer. Eski cumhurbaşkanlarından Süleyman Demirel in parti delegelerinin hepsinin isimlerini doğru olarak hatırladığı ve il ziyaretlerinde karşılaştığı insanlara isimleriyle hitap ettiğini biliyor muydunuz? Her insan kendi adını duymaktan hoşlanır. Müşterilerinize veya müşteri adaylarınıza isimleriyle hitap etmek, onlarda önemli olduklarına dair hisler uyandırır. Aranızda sıcak bir iletişimin başlamasının ilk adımıdır. Pek çoğumuz insanların isimlerini hatırlamanın önemli olduğunun farkındadır ancak bu sorunu nasıl aşacağını bilemez. "Hay Allah adınızı şimdi hatırlayacağım", "Dilimin ucunda ama bir türlü aklıma gelmi- Neden insanların isimlerini çabucak unutuveriyoruz? Modern yaşam tarzının ürettiği iş yoğunluğu ve stres bu zafiyetin ana tetikleyicisi. Dikkatimiz çoğu zaman dağınık oluyor. Aklınızda başka şeyler varken birisinin ismini aklınızda tutmanız zor. Ayrıca bize okullarımızda nasıl konsantre olacağımız ve bilgiyi beynimize nasıl yerleştirmemiz gerektiği öğretilmiyor maalesef. Peki siz tanıştığınız herkesin ismini hatırlayabiliyor musunuz gerçekten? Tanıştığımız herkesin değil, bizim için önemli olan kişileri hatırlamamız gerekir. Yani bir satış temsilcisinin müşteri listesini mutlaka aklında tutması gerekir. Bir CEO veya genel müdür iseniz çalışanlarınızı isim isim bilmek önemli bir motivasyon unsurudur. Ancak pazardan meyve aldığınız satıcının ismini bilmeniz gerekli olmayabilir. Sorunuza dönelim, "evet" ben tanıştığım, elini sıktığım insanların hemen hemen hepsini hatırlarım. Mesela şu an benim 200 öğrencim var ve hepsine teker isimleriyle hitap ederim. Herkes isimleri akılda tutabilir mi? Patolojik bir durum yoksa kişi normal ve sağlıklıysa herkes aklında tutabilir. Ben her eğitime girdiğimde salondaki 50 kişinin adını kısa sürede (kişi başı ortalama beş saniye) aklıma yerleştirir ve hata-

5 Yıl, 3 - Sayı, 25 Sayfa 5 İsimleri Unutmamak Mümkün Ege Üniv. Öğr. Gör. Ahmet Veli OLGUNDENİZ sız bir şekilde hızla sayabilirim. İki yıl önce verdiğim bir eğitime katılan kişileri hâlâ hatırlayabiliyorum. Düşünün ben hafıza şampiyonu değilim, sıradan sizin gibi bir insanım. İşin sırrı tekniktedir. Bir ismi ne kadar süreyle aklınızda tutabilirsiniz? Bir ismi öğrendikten sonra hiç tekrar etmezseniz ortalama 15 gün kadar aklınızda kalır. Bu süre bazı kişilerde çok daha uzun olabilir. Ancak tekrarlamak bu işin olmazsa olmazlarındandır ve tekrar yaptıkça isimler kalıcı hale gelir. Unutmayı Engellemek İçin: 1. İlgili olun bir çoğumuz insanların isimlerine dikkat etmez hatta tanıştırıldığımız an bile genellikle kendimize odaklanırız. İlk adım, tanıştırıldığımız insanı dikkatle incelemektir. 2. İsimleri doğrulatın. Bir insanın birden fazla ismi olabilir. Hangi ismi kullandıklarını sorun. Böylelikle ismi bir kaç kez tekrar etme şansınız olur. Ayrıca seminerler ve konferanslarda insanlar hep resmi bir takım ünvanlar ve uzun isimleriyle anılırlar, yaka kartları da yanlış yazılmış olabilir. İsimleri doğrulatın, hem aklınızda kalma şansı artar hem de insanlara mutlu olacakları bir şekilde hitap edeceğinizden emin olmuş olursunuz. Otobiyografi yazarlarına göre Roosevelt, tanıştığı her insanın isminin alnında yazılı olduğunu hayal edermiş. Uzmanlar bu tekniğin işe yaradığını söylüyor, ancak ismin sevdiğiniz renkte yazılmış olması gerektiğine dikkat çekiyorlar. 4. İsmi bağdaştırın. Karşınızdakinin ismini tanıdığınız veya ünlü birisiyle benzeştirmeye çalışın. Bir zamanlar Serhan adında birisiyle tanışmıştım. Beyefendinin burnu biraz büyükçeydi. Tokalaşırken kafamda Serhan Bey i Jül Sezar a benzettim. Sezar ın resimlerini görmüşseniz onun da burnu biraz büyükçedir. Ayrıca Serhan Bey- in başında da Sezar ınki gibi zeytin yapraklarından yapılmış bir taç olduğunu hayal ettim. Şimdi aradan yıllar geçmesine rağmen o adamı her gördüğümde aklıma başındaki tacıyla Sezar geliyor ve hemen ardından da Serhan kelimesine ulaşıyorum. 5. Sık sık kullanın İsmi akılda tutmanın bir yolu da konuşma esnasında ismi sık sık tekrarlamaktır. 3. İsimlerinin, alınlarında yazılı olduğunu hayal edin. Amerika nın eski başkanlarından Franklin Roosevelt, Beyaz Saray da çalışan herkesin ismini bilmesiyle etrafında hayranlık uyandırıyordu. Peki ama nasıl?

6 Sayfa 6 Aile Hayatında İletişimin Önemi aktüelpsikoloji Sağlıklı ailelerin ortak özellikleriniyse şöyle sıralayabiliriz Kişilerin özgüveni yüksek, İletişim doğrudan, açık, net, belirgin ve dürüst, Kurallar esnek, insanca, uygun ve şartlara göre değişken, Toplumsal bağ açık, ümit verici ve seçme hakkına dayalı. Aile içi iletişim ailenin ve sağlıklı, akılcı ilişkilerin devamlılığı açısından önemli bir konudur. Aile içi iletişimde yapılan yanlışlar ve iletişimin önemi gibi konularda Psikiyatri Uzmanı Dr. Ali Ayas'ın görüşlerine yer veriyoruz. Aile kavramına bakış Aileyi dünyanın küçültülmüş bir örneği olarak düşünmek mümkündür. Dünyayı anlamak için aileye yakından bakmak yeterlidir. Güç, yakınlık, özerklik, güven duygusu ve iletişim becerileri gibi konular aynı zamanda dünyadaki yaşam biçimimizin de temelidir. Sorunlu ailelerin ortak özelliklerinden bazıları Kişilerin özgüvenlerinin düşük, İletişimlerinin dolaylı, belirsiz aynı zamanda samimiyetsiz, Kurallarının katı, zalim, tartışmasız ve değişime kapalı, Toplumla ilişkilerininse suçlayıcı ve korkutucu olmasıdır. Aile hayatında iletişimin önemi İletişim, insanlar arasında olup bitenleri örten dev bir şemsiyeye benzetilebilir. İnsan dünyaya geldiğinde, başkalarıyla ne tür ilişkiler kuracağını ve yaşamında neler olacağını belirleyen etkenlerden belki de en önemlisidir iletişim. Bütün iletişim becerileri öğrenilebilir ve zamanla istenilen şekle dönüştürülebilir. İletişimin iki ana unsuruysa sözel ve bedensel iletişimdir. Sözel ve sözel olmayan iletişimin birbiriyle uyumlu olması halinde, sağlıklı bir iletişimden söz edilebilir. İki iletişim biçimi arasındaki uyumsuzluk ve tutarsızlık, iki farklı mesajın birden karşı tarafa aktarılmasına neden olur. Aile içinde ortaya çıkan bu tip bir mesaj kargaşası bireyi, özgüveni konusunda şüpheye düşürebilir. İletişimde hata nerede? Aile içi iletişim hatalarından bir diğeri de iletişim kalıplarıdır. Tüm insanların benzer iletişim kalıplarına sahip olduğu düşünülebilir. Gerilimli bir olayla karşılaşan kişiler yalvarıcı, suçlayıcı, hesapçı ya da dağınık olmak üzere belli başlı dört kalıpla hareket eder. Bu tavırlar, özgüven zayıflığında kişile-

7 Yıl, 3 - Sayı, 25 Sayfa 7 Aile Hayatında İletişimin Önemi aktüelpsikoloji edilme korkusu bunlardan birkaçıdır. rin hissettiklerinin dışa vurumudur. Bir tehdit hisseden kişi, kendi zayıflığını açığa çıkarmamak için ilk olarak yalvarır. Böylece karşı tarafın öfkelenmesini engelleyeceğini düşünür. Suçlayıcı davranan kişiyse, bu sayede karşı tarafa kimin güçlü olduğunu anlasın mesajını vermeye çalışır. Hesapçı tavır sergileyen birey tehdide zararsız gözle yaklaşabileceğini ve özgüvenini büyük kelimelerin arkasına gizleyebileceğini düşünür. Bir başka davranış kalıbı olan dağınık tavır konuyla ilgisi olmayan şeylerden bahsederek ortada tehdit edici bir unsur yokmuş gibi davranmaktır. Kişinin zorlandığı zamanlarda bu kalıpları kullanmasının çeşitli nedenleri olabilir. Hata yapma endişesi, birinin kendisinden hoşlanmayacağı ve eleştireceği kaygısı, karşısındakini zorluyor olması, yeterince iyi olmadığını düşünmesi ve terk Aile içi iletişime küçük bir örnek Odası dağınık bir çocuk ve ebeveyni arasındaki diyaloglar birkaç farklı şekilde gelişebilir. Örneğin, yalvaran bir ebeveyn isteğini Çok yorgunum. Aslında yorgun olmasaydım ben toplardım odanı biliyorsun. Ama hadi bugün de sen toplayıver ne olur diye ifade eder. Çocuğuna suçlayıcı tavırla yaklaşan ebeveyn, Hep böyle dağınık ve pasaklısın. Zaten odanı toplamayı da bir türlü beceremiyorsun. Bırak ben toplarım şeklinde yaklaşır. Kimi zamanlardaysa ebeveynler, hesapçı bir tutum izler ve Hadi annen/baban görmeden odanı topla. Sonra o istediğin oyuncağı sana alacağım söz. cümleleriyle kendilerini ifade eder. Dağınık olarak değerlendirilen tavırdaysa ebeveyn cep telefonuyla ilgilenirken bir taraftan da çocukla konuşur: Senin odan da kardeşininki gibi mi? Tamam sonra bir ara bakarsın. Ödevlerini yapmayı unutma şeklinde çocuğuyla iletişime geçer. Akılcı ebeveynin yapması gerekense, Odan dağınık. Bu sabah yatağını yapmamışsın. Odanı topladıktan sonra yanıma gel ve neyin yanlış gittiğini konuşalım. Kurallara tekrar bir göz atalım demelidir. Özgüveni zedelenmeden özür dileyebilen, öfkesini kırıp dökmeden dile getirebilen ve yeri geldiğinde kendisini karşısındakinin yerine koyabilen bireyler, sağlıklı bir iletişimde yol almış demektir. Sağlıklı bir iletişim sağlıklı bir aile demektir.

8 Sayfa 8 Her 100 Kişiden İkisi Temizlik Hastası psikoloji.com.tr Her şeyin kirli olduğu hissine inanma ve her şeyi sürekli yıkama, silme gibi eylemlerin sürekli tekrarlanması temizlik hastalığı olarak adlandırılıyor. Temizlik hastalığının her 100 kişiden ikisinde görüldüğünü dile getiren Reem Nöropsikiyatri Merkezi'nden Dr. Mehmet Yavuz, ''ellerimi yıkamadan duramam'', ''kıyafetlerimi temiz olduğuna inanana kadar yıkıyorum'', ''bulaşık makinesi benden iyi temizleyemez'', ''kapı kollarına dokunamam'', ''başkasının evinde tuvalete giremem'' gibi takıntıların var olduğuna işaret ederek, aşırı temizlik düşkünlüğünün hastalık belirtisi olduğunu belirtti. rin tekrarlanması temizlik hastalığı olarak adlandırılıyor. Bunun altında yatan sebep, anksiyete bozukluğu, şüphecilik ve emin olamama hissi, saplantılı düşüncelerdir. Kişi bu bozuklukların mantık dışı olduğunu bildiği halde kendi davranışlarını engelleyemez. İstem dışı davranışlarını sürekli tekrarlayarak engellemeye çalışır. Saplantılı düşünceden kurtulmaya ve unutmaya çaba gösterir. Fakat başarılı olamaz. Elini yıkadığı halde emin olamadığı için tekrar yıkayabilir. Bu hastalık tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tedavi edilmediğinde ciddi sağlık problemleri ortaya çıkabilir.'' HASTALIK BU BELİRTİLERLE BAŞLI- YOR Temizlik hastalığının belirtilerini; ''kişi sürekli ellerini yıkar, evi temizler, eve gelen bir misafirin ardından kullandığı her şeyi temizleyebilir, zamanın çoğunu temizlik yaparak harcar, kirli olduğunu düşündüğü her nesneyi yıkar ve temizlemeden kullanamaz'' şeklinde sıralayan Yavuz, te- Halk arasında temizlik hastalığı olarak bilinen ''obsesif kompulsif'' kişilik bozukluğunun hem kişiyi, hem de çevresindekileri hasta ettiğini de kaydeden Yavuz, şunları dile getirdi: ''Takıntılı şekilde temizlik tutkunluğu, her şeyin kirli olduğu hissine inanma ve her şeyi sürekli yıkama, silme gibi eylemle-

9 Yıl, 3 - Sayı, 25 Sayfa 9 Her 100 Kişiden İkisi Temizlik Hastası psikoloji.com.tr mizlik hastalığına etki eden faktörleri de şöyle anlattı: ''Aslında takıntılara sebep olabilecek pek çok neden öne sürülmekteyse de kesin olarak nedeni bilinmemektedir. Biyolojik, psikolojik, çevresel faktörler neden olabilir. Ailesi çok düzenli ve titiz ya da aşırı kuralcı olan bir çocukta bu tür saplantılı düşünceler ve buna bağlı olarak saplantılı davranış biçimleri gelişebilir. Örneğin; annesi çok titiz olan bir çocuk ileride temizlik hastalığına yakalanabilir. Aynı zamanda yakın bir dönemde yaşadığı acı bir olay da takıntılara sebep verebilir. Vefat, iflas, boşanma gibi yaşanan zor süreçlerden sonra obsesif kompulsif düşünceler ve eylemler görülebilir.'' Takıntılı kişilik durumlarının o kişinin hayatını olumsuz etkilediğini de ifade eden Yavuz, şöyle devam etti: ''Öncelikle kişinin sosyal ve iş yaşantısı bozulur. Aşırı temizlik tutkusundan ötürü çevresindeki arkadaşları evine gelmek istemeyebilir. Kendisini bu durum karşısında mutsuz hisseder. Aynı zamanda bu tarz hastalık- larda kişi en çok kendisine zarar verir. Zamanın çoğunu temizliğe ayırdığı için zaman kaybı yaşar. Diğer yapması gereken hiçbir şeye konsantre olamaz. Gerek ev ve sosyal çevresiyle, gerekse iş ortamı ile ilişkileri bozulur. İş performansı önemli derecede olumsuz etkilenir. Evli ise eşi ve çocuğu ile iletişim bozukluğu yaşar. Kendisini temizlik yaparak sürekli hırpalar, günün sonunda yorgun ve bitkin düşer. Bir dönem sonra kişi bedensel olarak da belirli rahatsızlıklara zemin hazırlamış olur. Bel, kas eklem ağrıları bu dönemde ortaya çıkabilir. Aynı şekilde zamanında tedavi olunmazsa bireyde depresyon gibi psikolojik birçok rahatsızlık da ortaya çıkabilir.'' EĞİTİMSEL TERAPİDEN YARARLANILIYOR Yavuz, hastalığın tedavisine ilişkin de şu görüşlere yer verdi: Tedavide amaç öncelikle var olan hastalığı tedavi etmek sonra da hastalığın tekrarlamasını önlemektir.'' Bu amaçla ilaç ve terapi gibi tedavi yöntemleri kullanıldığını da anlatan Yavuz, ayrıca obsesif kompulsif bozukluklar kaygı hastalığı olduğu için davranışçı tedavi olarak adlandırılan eğitimsel terapi yöntemlerinin de fayda sağlayabildiğini kaydetti. Obsesif kompulsif bozuklukların inatçı hastalıklar olduğunu da ifade eden Yavuz, yenilemeler ve gerilemeler görülebileceğini, terapi, ilaç tedavisi birlikte uygulandığında daha iyi sonuçlar alınabileceğini de belirtti.

10 Sayfa 10 Etkisiz İnsanların 7 Tipik Özelliği rehberliksitesi.com Amerikalı bir araştırmacı, etkisiz insanların 7 tipik özelliği nedir diye merak etmiş ve aşağıdaki sonuçlara ulaşmış. "Tepkiseldirler." Gelişme ve değişim meydana getirmek yerine, başkalarının yaptıklarına tepki verirler. Bir şeyler olur ve üstüne konuşurlar ya da harekete geçerler. Bu tepkisel yaklaşımlar, önemli ölçüde sorgulanmayan bir kültüre, kısa vadeli çıkarlara dayanır. "Açık bir hedefle çalışmazlar." Geleceğe ilişkin açık ve net bir hedefleri bulunmaz. Tepkisel yaklaşımlar aslında, hedefsizliğin bir sonucudur. Vizyon, yapılan işin kendisidir. İşin nasıl yapılacağı, ne olduğundan daha önemlidir. Üstelik "işi yapmak gerçekten gerekiyor mu" sorusuyla uğraşılmaz, hatta bu soru çoğu zaman akla bile gelmez. Nasıl sorusu, ne ve niçin sorularını önemsizleştirmiştir. "Acil olan şeyi en önce yaparlar." Neyin öncelikli olduğunu hiç belirlemediklerinden, öncelikli yapılması gere- kenler geniş zaman dilimleri içinde yapılmazlar, vadeleri bittiğinde, artık bu işler acil işlere dönüşür. Tıpkı dersini zamanında çalışmayıp kendini başka şeylerle oyalayan öğrencilere benzerler. İş teslim zamanı (öğrenci örneğinde sınav günü) geldiğinde kriz içine girerler; acilleşen işlere odaklanırlar. Kriz süreci (iş teslim, iş bitirme süreci) bir şekilde sona erip yeni döneme girildiğinde ders alıp geleceği hedefe göre planlamak yerine, rehavet içine girerler. Bu rehavet ortamı içinde geleceğin krizlerini ortaya çıkaracak işleri yaparlar ya da yapmadıkları işler geleceğin krizlerini ortaya çıkarır. "Kazan / kaybet anlayışı hakimdir." Kafalarında mutlaka kazanmak anlayışı hakimdir. İşte, apartmanda, siyasette ve diğer ortamlarda, diğerleri her zaman rakiptir. Rakiplerle birlikte kazanmak yerine herkesin kaybetmesi yeğdir. Bu hayatta ya kazanırsınız ya kaybedersiniz.

11 Yıl, 3 - Sayı, 25 Sayfa 11 Etkisiz İnsanların 7 Tipik Özelliği rehberliksitesi.com Başka türlüsü olamaz. Birlikte kazanma (win-win) masal kitaplarında anlatılan bir hikayedir. "İlk önce anlaşılmayı isterler." Kendileri mutlaka haklı, hatta en haklı olduklarından, önce kendileri konuşmalıdırlar. Diğerleri onların kıymetli mesajlarını anlamalı ve dinlemelidir. Zaten diğerlerinin söyleyecekleri çok da fazla değerli bilgileri yoktur. Kendi söylediklerine odaklı olduklarından hiç kimse birbirini dinlemez ve saatlerce yapılan toplantılardan güçlü olanın kararıyla çıkarlar. Ama herkesin kafasında hâlâ kendi fikri vardır. "Eğer kazanamıyorsa, taviz verir." Çok kötü kaybetmektense, az kaybetmeyi tercih ederler. Bu birlikte kazanma anlayışına yakın görülebilir, ama aslında ilgisi yoktur. Kıran kırana bir kazan / kaybet mücadelesinden sonra, hâlâ iki tarafın da kaybettiği "başarılı" bir modele varılamamışsa, taraflardan birinin kaybettiği ideal modele ulaşılmış demektir. Artık diyalog içinde birlikte kazanma anlayışını gerçekleştirecek zemin kalmamıştır. Taraflardan birinin galibiyeti kabul ediliyorsa, diğer taraf en az zararla durumu kurtarmak için taviz vermeye başlar. "Değişimden korkar ve iyileştirmelerle ilgilenmez." Durum ne kadar kötü olursa olsun, ortaya çıkacak bir değişimden sonra durumun daha kötü olmayacağına ilişkin bir garanti yoktur. Değişimden konferanslarda söz etmeyi çok severler, ama kendilerini değiştirmeye ihtiyaçları yoktur. Onlar zaten mükemmeldir. İyileştirmelerle ilgilenmezler; "damlaya damlaya göl olur" onlara ait bir atasözüdür ve sadece söylendiği dönem için geçerlidir. Büyük bir kriz ortaya çıkmadıkça değişmezler.

12 POLİS AKADEMİSİ BAŞKANLIĞI R E H B E R L İ K V E P S İ KO L O J İ K DANIŞMA BÜRO AMİRLİĞİ Her şey seninle başlar, sende biter. YERİMİZ; Başkanlık Binası 1. Kat Rehberlik ve Psikolojik Danışma Büro Amirliği TELEFONLARIMIZ; Basım Merkezi: Polis Akademisi Fakülte Ders Araçları ve Yayın Şube Müdürlüğü