PARALİMPİK OKUL GÜNÜ UYGULAMA EL KİTABI

Transkript

1 PARALİMPİK OKUL GÜNÜ UYGULAMA EL KİTABI

2 TANITIM Değerli Öğretmen, Paralimpik Okul Günü (POG) bilgi kitapçığına hoş geldiniz. Bu kitapçıkta, bir POG nun nasıl planlanacağı, yürütüleceği ve takip edileceğinin bilgilerini bulacaksınız. Bu kitapçık iki ana bölümden oluşur; POG nasıl oluşturulur ve öğretmen eğitimi. 1-Paralimpik Okul Günü (POG) Bu bölümde Paralimpik Okul Günü (POG) programının takip edilmesi ile ilgili bilgiler bulunabilir. Nasıl ve nereden başlarız? Hangi aktiviteler planlanacak? POG öncesi işleyişi ve sonrasında neler dikkate alınır? Ayrıca bu bölüm paralimpik spor adaylarının eğlenceli ve keyifli bir ortamda eğitilmesini hedefleyen aktivite kartlarıyla tanışmanızı da sağlar. 2-Öğretmen Eğitimi Bu bölümde POG nin düzenlenmesinde yer alan ve ilgilenen tüm kişiler, POG yi yürütebilmek için gerekli alt yapı bilgilerini bulacaklar. Paralimpik oyunlar, Paralimpik hareket ve engelli insanlar hakkında genel bilgiyi içeren başlıkları da kapsamaktadır.

3 ÖNSÖZ Okullar daha iyi bir geleceği oluşturmanın temellerini atmak için ideal ortamlardır. Çocuklar, önyargıları doğuştan getirmez ve beslemezler. Onlar için Engellilik yetişkinlerin sık sık negatif anlamlarda kullandığı gibi değildir. Sadece yapabilmek. O halde, sağlıklı değerlerin ve tarafsız değerlendirmelerin, farklılık yaratmanın, farklı yeteneklerin kabul edilmesine erken yaşlardan başlanması iyi olmaz mı? Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC) bu kavramı benimsemiştir. IPC nin en son amacı POG programını dünya çapında yaymak ve buna sadece çocukları değil orta öğrenim seviyesindeki gençleri de katmaktır. İnsanları, kendi kendilerine başarmaları, sorumluluğun temel kurallarını öğrenmeleri için eğitim sistemlerini kullanmaya teşvik ederiz; özellikle dünya nüfusunun %10-15 ini oluşturan engelliler için. Dâhil etme fikrini destekleyerek bakış açılarını değiştirmek: bu aktivitelerin zaman içinde büyük etkileri olacaktır! Eğitim ve spor el eledir. Spor, pozitif hedefler ve yapıcı hayat becerileri öğretir. Eğlenceyi, centilmenlik ve takım ruhunu, barışı ve yardımlaşmanın temellerini öğretir. IPC, sporun engelli insanların hakları ve kabullenilmelerinde en etkili araç olduğu inancıyla kuruldu. Paralimpik Hareketin içinde olan spor ve fiziksel aktivite engelli gençliğin pozitif kimlik ve kendine güven fırsatı bularak topluma tam katılımının yollarını açar. Spor, olumlu değişim için çok yönlü bir destektir. Çocukların toplumların geleceği olarak yetenekleri, toplumların ilerlemesi ve gelişmesi açısından kritik olacaktır. IPC, bütün bu görüşleri etkili olarak dikkate alır ve Paralimpik Eğitim Programını desteklemek için IPC Eğitim Komitesi ni kurmuştur. Geleceğe bakıldığında, Paralimpik Eğitim Programı, ilerideki gelişmelerin ve geniş ölçekli gerçekleştirmelerin eşiğindedir. Burada sunulanlar daha anlayışlı, toleranslı, katılımcı toplum mozaiğinin ilk taşlarıdır. Sir Philip Craven, MBE Uluslararası Paralimpik Komitesi Başkanı

4 GİRİŞ İnançlar ve inanışlar nedeniyle yanlışlar olmasına rağmen spor, günümüzde modern toplumları daha aktif ve ilerlemeye açık hale getiren en etkili destektir. Eğer bu, genel anlamda toplum için doğru ise sporu engelli insanlar için de dikkate alabiliriz. Bununla birlikte sporun artı değer olarak kazandırdıklarına geniş ölçekte sporcuları ve sporseverleri de ekleyebiliriz. Bütün olarak Engelli Sporları Hareketi; özelinde Paralimpik Hareket, topluma ki bunları alabilecek olanlara temel mesajlar gönderir. Engelli bir atletin dikkat çekici performansına tanıklık ettiğimizde o engelliliğin hastalık olmadığını aksine sağlıkla, sağlamlıkla, dinamizmle, iyilikle eşdeğer olduğunun ispatını görürüz. Kim bilebilir ki, hayatımızın herhangi bir anında, herhangi bir nedenle engelli hale gelmeyeceğimizi? Bundan da önemlisi çocuklarımızın engelli doğmayacağını Yaptığı sporda rekabet içinde olan bazı engelli insanların görüntüsü bize bazı fonksiyonları sınırlı olsa da diğer yeteneklerinin zarar görmeden kaldığını gösterir. POG projesini yarının yetişkinleri olarak okul çocuklarının üzerinden normalleşme ve iyi sağlık mesajları vermek için kullanıyoruz. Umuyoruz ki birkaç Avrupa Birliği Üyesi ülkede başlayan bu hareket, diğer ülke ve kıtalarda da toplumdaki engelli insanların spora yönlendirilmesi amacına yardım eder. Enrique Sanchez-Guijo Avrupa Paralimpik Komitesi Başkanı

5 BÖLÜM 1: KAVRAM POG programı amacına ulaşmak için çoğunlukla fiziksel eğitim ve Paralimpik sporu kullanır. Amaç, engellilik ve spor ile ilgili yayınlarda olduğu gibi eğitime katılan öğrencilerde anlayış ve farklılık yaratmaktır. Arzu edilen amaçlara ulaşmak için POG nin üç aşamaya bölünmesi önerilir: 1-Etkinlikten Önce: Bu bölüm çifte görev içerir. Birincisi, katılımcılara alt yapı bilgisi sağlamak ve ikincisi bir POG yi tamamlayabilmek için plan hazırlamak. 2-Gerçekleştirme: Bu, POG aktivitelerinin neşeli ve eğlenceli bir ortamda gerçekleştirildiği esas gündür. Burada katılımcılar, bir sportif yelpaze ve kültürel aktivitelerin öğrenilmesi için cesaretlendirilirler. Engelli insanlar için spor tecrübesi fırsatına sahip olacaklardır. Her ikisi de aktif katılım ve engelli insanlar ile iletişim sağlayacaktır. 3-Etkinlikten sonra: Bu bölümün amacı, aktivitelerden kazanılan bilgi ve tecrübeleri geliştirecek eğitim sürecini devam ettirmektir. Katılımcılar, tecrübelerini paylaşma fırsatı bulacaklardır. Öğretmenler, öğrenme sürecini müfredata göre devam etmesi için teşvik edileceklerdir. POG nin arkasındaki ana fikir esnekliğe ve yaratıcılığa açık olmaktır. Bununla beraber aşağıda belirtilen genel özellikler dikkate alınabilir. POG, halen devam eden bir eğitim sürecidir. Engelli insanlar hakkında farklılık yaratmak ve düşüncelerin değişmesi bir günde olmayacaktır. Uzun vadeli bir süreçtir ve POG, kabullenmeyi ve saygı görmeyi hızlandıran bir araç sunar. POG, önceden de açıkça belirtildiği gibi üç aşamayla yapılandırılmış bir eğitim programıdır. Her aşamanın süresi ve ağırlığı organizatörlerin kararıdır. Gerçekleştirme günü, arttırılmış bir geri dönüş veya uzun bir hazırlık dönemimin zirvesi olabilmesi için başlangıç noktası olarak başlangıçta yer alabilir. Her durumda katılımcıların hazırlanması ve geri dönüş süresi gerçekleştirilen aktiviteler kadar önemlidir. Bu pozitif ve uzun soluklu öğrenim deneyimi sağlayacaktır. POG, bilgi transferi hakkındadır. POG programı sırasında öğretmenler, engelli bir kişi olmanın ne demek olduğunun gerçekçi ve ruhani portresini göstermeyi amaçlayabilirler. Örnek olarak bir atletin sadece sportif yetenekleri değil günlük hayatı da değerlendirilir. Eğer POG nin sonunda çocuklar, tekerlekli sandalyeyi bir oyuncak olarak görmüşler ise yanlış mesaj iletilmiş demektir.

6 POG, öğrencilerin okul çevreleri için de bir eğitim fırsatı sağlar. Bununla beraber, bu deneyim yakın çevrelerine de (arkadaşlar, aile gibi) iletilebilir. Öğrencilerden ailelerine, bu iletimde ve POG deneyimi kazanmada yardımcı olması için; aileler ve diğer yakınlar POG hakkında bilgilendirilir ve hatta çok daha iyisi bazı aktivitelerin parçası olmaya davet edilebilirler. POG, farklı öğrenim metotlarına dayanır. Öğrencileri engelleri ile aktivitelere katmak ana tema olarak oldukça eğlenceli ve heyecan verici olabilir. Fakat bu aktiviteleri yapmak öğrenmeyi destekler mi? Öğretmen - öğrenci aktiviteleri, atlet buluşmaları, öğrencilerin kendi deneyimleri ile yaptığı aktiviteleri içeren iyi dengelenmiş öğretme metotlarının karışımı etkili bir öğrenme sağlayacaktır. POG aktivitelerinin geri dönüşe ihtiyacı vardır. Bu kitapçığın ortaya çıkarılması sırasında yaklaşık 35 POG, 6 farklı Avrupa ülkesinde gerçekleştirilmişti. Her aktivite için zaman sınırlaması belirgin olarak değişikti; 15 dakikadan dolu dolu 2 saate kadar. Bununla beraber, aktivitelerde zaman sınırı ne olursa olsun geri dönüş için belirli bir zamanı kapsamalıydı. Bundan dolayı aktivite için en uygun süre yaklaşık dakika olarak önerildi. Bu geri dönüşün büyük oranda yaşa bağlı olduğu akılda tutulmalıdır ve aktivite sorumlularının, olumlu tepkiler almalarına izin verecek ortamlar yaratacak şekilde dikkatlice planlanmalıdırlar. POG, 4 ana değer üzerinde odaklandırılmıştır. POG değerleri, IPC nin (Uluslararası Paralimpik Komitesi) amaç ve vizyonunu temel olarak almıştır. Esas olarak POG, aşağıda belirtilen 4 değeri içermelidir. Önceki deneyimlere göre bir POG organizasyonu süresince bu 4 değerin birleştiği aktiviteleri içermesinin dengeli bir program sağladığı görülmüştür. POG, sırasında bu değerlerin seçiminde yüzeysellikten kaçınılacak derinlikte olunmalıdır.

7 1-SPORTİF BAŞARILARA DUYARLI OLMAK -Farklı sporlara adaptasyonlarının farkında olmak. -Spor sınıflandırması ve engellilik hakkında bilgi kazanmak. -Başarılı engelli atletler ile tanışma tecrübesi edinmek. 2-BİREYSEL FARKLILIKLARI KABULLENME VE DUYARLI OLMAK -Bireysel farklılıklardan haberdar olmak. -Engelli insanlar hakkında bilgi kazanmak. -Farklı olmayı tecrübe etmek. 3-İNSAN HAKKI OLARAK SPOR -Engelli insanların da sporun bir parçası olmaya hakları olduğundan haberdar olmak. -Fiziksel eğitim de dâhil olmak üzere uygulama yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak. -Erişebilirlik veya erişilemezlik deneyimi edinmek. -Engelli insanların spora katılımlarının olumlu düşüncelerini tecrübe etmek. 4-SPORDA SOSYAL DESTEK VE TEŞVİK -Başarı ve başarısızlığı (ve ilgili diğer duyguları) tecrübe etmek. -Pekiştirmekte kullanılacak en uygun yolların bilgisini kazanmak. -Engelli atletlerin hikâyelerini dinleyebilmek. Aktivite Kartlarının Kullanılması Aktivite kartları POG değerlerine göre sıralandı ve renklerle gruplandı. Her renk belirli bir değeri ifade eder. Mavi: Gerçekleştirilen sportif başarılara duyarlı olmak. Yeşil: Bireysel farklılıkları kabullenmek ve duyarlı olmak. Kırmızı: Bir insan hakkı olarak spor. Sarı: Sporda sosyal destek ve teşvik. Her aktivitenin getirileri ve yaklaşımı farklı öğretim yaklaşımları kullanılarak iyileştirilebilir. Bu nedenle aktiviteleri gruplandırmada katı kurallar yerine örnekleme yapılabilir. Yaratıcılık ve öğretme deneyimleri, duyarlılık ve özel amaçlara uyum da kullanılabilir. Ek olarak aktivite kartlarının daha genç veya daha yaşlı katılımcılar için uyarlamanın yolları her kartta sağlanmıştır. Bu uyarlamalar, farklı yaş grupları için farklı yaklaşımların kullanımlarını içerir. Getirilerin değerlendirilmesi, anahtar olarak kalır ve odak notası olabilir.

8 NO İSİM VE AKTİVİTE DEĞERLER Atletizm: Atletizm (track ve field) becerilerinin uygulanması Boccia: Boccia yeteneklerinin uygulanması Golbol: Golbol yeteneklerinin uygulanması Oturarak Voleybol: Oturarak Voleybol yeteneklerinin uygulanması Tekerlekli Sandalye Basketbolu: Tekerlekli Sandalye Basketbol yeteneklerinin uygulanması Tekerlekli Sandalye Rugby: Tekerlekli Sandalye Rugby yeteneklerinin uygulanması Kış Sporları: Alp disiplini kayağı, kayak kros veya kızaklı buz hokeyi Bir Peri Masalı: İçerik ile sınıf tartışması Görme: Görme engellilik simülasyonu Fotoğraf Oyunu: Benzerlikleri ve farklılıkları tecrübe etme Ekipman: Engel yolu adapte edilmiş ekipman nasıl kullanılır Erişilebilirlik: Okulların erişilebilirliliğini keşfetme Masa Tenisi: Masa Tenisi yeteneklerini uygulama Futbol: Futbol yeteneklerini uygulama Dans: Dansı kapsayan uygulama Paralimpik Oyunlar: Görsel sunum ve paralimpikler hakkında tartışma Quiz: Paralimpik Spor Dalları ve Sporcularla ilgili bilgi kazanma Atlet Hikâyesi: Engelli bir atletle tanışma Sınıflandırma: Paralimpik sporun fonksiyonel sınıflandırılmasının incelenmesi Sanat: Sanatsal gösterim Gerçekleştirilen sportif başarılara duyarlı olmak Bireysel farklılıkları kabullenmek ve saygılı olmak Bir insan hakkı olarak spor Sporda sosyal destek ve teşvik

9 2-ETKİNLİKTEN ÖNCE Antik Yunanlılar der ki: İyi başlamak, bitirmenin yarısıdır. Yani bir programı gerçekleştirmeden önce dikkatli planlama ve iyi organizasyon başarıyı getirir ve programın amacına ulaşmasını sağlar. Bununla beraber başarılı bir proje onu düzenleyenlerin kendilerini konuya adama ve sahiplenmelerine ihtiyaç duyar. POG den önceki dönem, (en fazla 2 ay) öğretmenlerin öğrencilerini engellerine bağlı olarak doğru bilgiler ile gerçekçi olarak hazırladıkları süredir. Bu dönemdeki fazla ilgi aynı haklara sahip (eğitim, kabul edilebilirlik, spor katılımı vb.) engelli insanları strese sokabilir. Her ayrıntıya girmek gerekli değildir. Örnek olarak; patolojisine bağlı olarak her engellilik için bu dönemde tıbbi terimler kullanmak (Cerebral Palsy, Muscular Dystrophy vb). POG aktivitelerinde birçok simülasyon kullanılır. Bununla beraber öğretmenler öğrencilerini asla gerçeklikten uzaklaşmadan bunun bir simülasyon olduğu konusunda uyarmalıdırlar. Öğretmenler öğrencilerini benzerliklere odaklanmak, ilgi alanlarını keşfetmek, engelli insanların yaygın olarak yapabildiklerini öğrenmek için cesaretlendirebilirler. Aynı zamanda, bireysel farklılıkların hoşluğuna ve bu farklılıkların her zaman olumsuz anlama gelmediğine de yönlendirebilirler (Dattilo, 1994). Yukarıda bahsedilen kavramlar, sınıf içinde veya dışındaki farklı aktiviteler ile öğrencilerle paylaşılabilecektir. Bağımsız olarak veya diğer öğretmenlerle (Coğrafya, Tarih, Sosyal Bilimler, vb) iş birliği içinde gerçekleştirilebilir. Bu aktiviteler, bilgilendirici (İnsan Hakları hakkında konferans), kültürel (doğu batı spor kültürleri arasındaki farklılıklar ile ilgili video gösterimi) veya sosyal (drama/oyun) aktiviteleridir. Bu aşamadaki aktiviteler kitapçıkta yer almamıştır ama sizin POG nizin işbirliği ile geliştirilebilecektir. Bir POG planlarken aşağıdakileri dikkate almak önemlidir; 1-Erken planlamaya dikkat etmek Etkinlikten en az iki ay önce, Organizasyon Komitesi POG nin koordinasyon ve planlanması için desteğini hazırlamalıdır. Komite nin tavsiye edilen üyeleri, okul yöneticileri, öğretmenler (fiziksel eğitim öğretmenlerinde ön plana çıkarılanlar ile), bir spor organizasyonunun temsilcileri ve/veya IPC nin (Uluslararası Paralimpik Komitesi) bir üyesi. Ek olarak, proje süresince POG koordinatörü olarak tanımlanabilecek bir kişi. Bu aşamada komite bir POG düzenlemek için hangi izinlerin gerekli olduğunu araştırmalıdır. Bazı durumlarda okuldan, yerel veya ulusal yönetimlerden ve ailelerden

10 izin almaya gerek vardır. Önceden anılan proje amaçlarının ve konuları içeren kısa bir sunum hazırlanması tavsiye edilir. 2-Şartların değerlendirilmesi Bir POG planlarken ve hazırlarken ilk olarak POG nin hangi şartlarda yer alacağını dikkate almalısınız. Anahtar faktörler aşağıda sıralanmıştır: a)öğrenciler: Katılımcı öğrencilerin sayısını, yaşını ve engelli bir insanla tecrübesini dikkate alın. b)oturum Liderleri: Aktivite seanslarını yürütebilecek engelli atletler de dâhil kaç kişi olduğunu hesaplayın. Bu bireyler oturum liderleri olarak tanımlandı. c)yardımcılar: Yardımcı olarak kullanılacak engelli atletler de dâhil, gönüllülerin olabilirliğini dikkate alın. Fiziksel eğitimde okuyan öğrenciler veya üniversiteler ile bağlantı kurulması önerilir. d)ortam: Okulun çevresini gözden geçirin. Bazı aktiviteler özel ortamlara ihtiyaç duyar. Mevcut olan spor toplarının sayısı ve/veya aktivitelerin gerçekleştirilebileceği alternatif yerler (örnek olarak geniş sınıf, park alanı, kafeterya, koridor, vb). Ortam düzenlenmesinde mekânlara engelli insanların ulaşabilirliğine özel özen gösterin (Bkz. Bölüm 2, Konu 4; POG kitapçığı) e)malzeme: Birçok aktivite özel aletlerin kullanımını önerir. Ayrı ayrı her aktivite için hangi aletlerin kullanılacağını araştırın. 3-POG Planlanması a)tarih: Bir gerçekleştirme günü seçin. Hava şartlarını ve birçok POG aktivitesi dışarıda gerçekleştirilebildiği için harici şartları dikkate alın. b)aktiviteleri seçin: Bu kitapçıkta, her POG ye temel oluşturacak 20 aktivite gösterilmiştir. Bunlar, sadece değerlerin konularına göre değişmez ama onları gerçekleştirmek için gerekli aletlerin ve kaynakların durumu da etkilidir. Aktiviteler, özel şartlarda gerçekleştirileceklerine dayanarak da seçilebilir. POG kitapçığında sunulan aktivite kartlarını gözden geçirin ve gerçekleştirilecek olana karar verin. Aktivite kartlarına genel bakış Bölüm 1 de ve bir POG çizelgesi Bölüm 3 te sunulmuştur. c)törenler: Açılış veya kapanış törenleri kültürel bir bileşen olarak günün başında ve sonunda düzenlenebilir. d)oturum liderlerini, yardımcıları ve engelli atletleri seç ve eğit: Bir POG nin gerçekleşmesinde görev alan herkes için önemlidir. POG yi nasıl gerçekleştireceklerine dair alt yapı bilgisine ihtiyaçları vardır. Bu kitapçık öğretmen eğitimi bölümünün gerekli bilgilerini sağlamak için kullanılabilir. Ayrıca eğer mümkünse başka bir POG ye katılmak yararlı olabilir. e)grupları oluştur: Öğrenciler, yaşlarına ve kabiliyetlerine göre gruplandırılabilirler. Grup büyüklükleri yaklaşık 20 öğrenci olabilir. Bununla beraber daha küçük gruplar önerilir. Bu, her çocuğun katılım şansı bulmasını sağlayacaktır.

11 4-Hazırlıklar a)finans: POG hazırlanırken, organizasyon ile ilgili finansal harcamaları dikkate almak önemlidir. Eğer gerekiyor ise harcamaları karşılamak için harici fonları dikkate alın. Tavsiye edilen sponsorlara yaklaşılabilir: Spor Bakanlığı, Eğitim Bakanlığı, Yerel Yönetimler, Üniversiteler, Yerel Şirketler, Tekerlekli Sandalye üreticileri ve aileler. b)paralimpik atletler: Ulusal Paralimpik Komitenizle temasa geçin. Ulusal Engelliler Spor Organizasyonları ve/veya yerel kulüpler ile POG aktivelerine dahil edebileceğiniz engelli atletlerin varlığı hakkında bağlantı kurun. Bu atletlerin, POG aktivitelerinde değişik roller almalarını göz önüne alın (Örnek olarak, bireysel katılım, takım katılımı, gösteriler). Tüm Ulusal Paralimpik Komitelerin iletişim bilgileri adresinde bulunabilir. c)malzeme organizasyonu: Yerel engelli spor kulüpleri, spor malzemesi üreticileri veya kiralama şirketleri ile temasa geçerek gerekli malzemeyi toplayın. d)halkla ilişkiler: POG nin tanıtımı sırasında; yerel yönetimlerin, spor organizasyonlarının temsilcilerini ve aileleri katılmaya davet etmenizi öneririz. Ek olarak radyo, televizyon, gazete gibi yerel medya da davet edilebilir. e)pog öncesi prova: POG gerçekleştirilmeden önce tüm oturum liderleri ve yardımcıları ile toplanmak çok önemlidir. Bu yöntem, organizasyonun durumunu ve nelere ihtiyaç duyulduğunu gösterecektir. 3-UYGULAMA Bu noktada, POG için hazırlıklar tamamlanmıştır. Gerekli malzeme hazır, öğrenciler farklı aktivitelerde deneyim kazanmaya hazırdır. Şimdi koordinasyon başarılı POG için anahtardır. POG Koordinatörünün görevi, gün boyunca sorunsuz gerçekleştirme sağlamaktır. Öğrencilerin bir aktiviteden diğerine geçişleri için özel dikkat gösterilmelidir. Çizelge (aşağıda örneğini görebilirsiniz) her aktivite süresini dikkate almış olabilir ama mekânlar arası hareket zamanı da gereklidir (Bir başka deyişle sınıftan dışarı çıkış süresi). Aktivitelerin kurulması ve gün sonunda toplanması için görevlilere yeterli zaman sağlanmalıdır.

12 POG Çizelge örneği: Grup AÇILIŞ TÖRENİ 45 Dakika Atletizm Boccia Resim Görme Dans 45 Dakika Boccia Görme Atletizm Resim Görme 45 Dakika Dans Boccia Görme Dans Atletizm ÖĞLE YEMEĞİ ARASI 45 Dakika Quiz Resim Görme Dans Boccia 45 Dakika Resim Dans Quiz Boccia Resim 45 Dakika Görme Resim Dans Boccia Quiz KAPANIŞ TÖRENİ Başarıdaki diğer önemli faktör oturum liderlerinde yatar. Sorumlu oldukları aktiviteleri öğrencilerine tanıtmaya hazırlıklı olmak zorundadırlar ve onların aktiviteden yararlanmalarına ve öğrenmelerine yardım edeceklerdir. Aynı zamanda gün boyunca eğlenceli ve resmi olmayan bir karakter sergileyeceklerdir. Her aktivite bireysel yaklaşıma ve farklı seviyede iletişime ihtiyaç duyar. Aktiviteleri deneyen öğrencilerin bireysel tepkilerine açık ve esnek olmak zorundadırlar. POG, katılan herkese eğlenceli ve heyecan verici olabilir, özellikle de öğrencilere! 4-ETKİNLİKTEN SONRA POG, bir günlük etkinlik olarak tasarlanmasına rağmen başarısı takip eden aktivitelerle izlenir. Amaç, POG den kazanılan bilgi ve deneyimleri gerçek hayata yayabilmektir. (Örnek olarak aile, topluluk ve toplum) Takip eden aktiviteler hazırlanırken öğrencilerin yaşları, ortam, öğretmen işbirliği ve topluluğun desteği dikkate alınmak zorundadır. Takip eden aktiviteler, POG nin etkisini arttırmak için bütün ilgili alanlara çekilebilirler: Örnek olarak, öğrenciler resim, kompozisyon dersleri sırasında sorgulanarak POG deneyimleri hakkında tekrar düşündürülebilirler. Küçük öğrenciler için renkli kartlar kullanılırken, daha büyük öğrencilere spor aktiviteleri ve dikkat çekici kampanya afişleri dizayn ettirilebilir. Coğrafya öğretmenleri, Paralimpik oyunların yapıldığı şehirleri sorabilirler. Sosyoloji derslerinde öğrenciler, insan hakları ile ilgili kanunlar üzerine tartışabilir. İnsan biyolojisinde engellilikle ilgili gerçekleri öğrenebilirler. POG de birçok çalışma kartı sağlanmıştır. (PSD DVD sinde mevcuttur) Aktivite kartlarında olduğu gibi aktiviteler, 4

13 POG değeri (Bkz Bölüm 1) kullanılarak yapılanmaya yönlendirildi. Aşağıdakiler, takip eden aktivitelerden seçmedir; 1-Sportif başarılara duyarlı olmak a)paralimpik oyunlar araştırması: Eğer POG, Paralimpik oyunlar ve diğer spor olaylarına yoğunlaşsaydı, öğrencilerden gazeteleri veya ilgili bilgi için interneti araştırmaları istenecekti. Bu aktivitenin mükemmel geliştirilmesi, bir spor olayının yansılamaları takip edilerek birebir katılımdır. Bu etkinlikte yapılacak başarılı bir değişiklik, bir spor faaliyetine fiilen katılım ve bunu müteakip fikir yürütme aktivitesi olabilir. b)sporu atlete veya ülkeye uyarlama: POG deneyimine dayanılarak; başarıları ve ilerlemeleri takip edilerek dersler, bir spora, atlete veya ülkeye uyarlanabilir. 2-Bireysel farlılıklara saygı duyma ve kabullenme a)farklılıkları anlama: Öğrenciler, geliştirilmiş engelli simülasyonlarını deneme fırsatına sahiptirler. Öğrenciler, bir tekerlekli sandalyede veya bir görevlinin yardımıyla göz bağıyla daha uzun süre geçirebilirler. Bu aktivite, yazılmış tepkiler ile izlenebilir. b)yükselen farkındalık: Yerel engelli gruplarının ve/veya spor kulüplerinin iş birliği ile öğrenciler POG ile benzer engellilik bilinirliği etkinliği düzenleyebilirler. (Örneğin: Aktivite kartları 9: Görünüm, 11: Malzeme ve 12: Erişebilirlilik.) 3-İnsan hakları olarak spor a)katılabilirlilik: Küçük gruplarda bir öğrenci tekerlekli sandalye kullanarak, diğer bir öğrenci de göz bağı takarak körlüğü/görme eksikliğini canlandırabilir. Öğrenciler kasabalarında belirli yerlerin (Örneğin: Tren istasyonu, spor faaliyetleri) ulaşılabilirliğinin haritasını çıkarabilirler. Aktivite kartları 12: Erişebilirlik b)fiziksel eğitime dâhil olma: Bir beden eğitimi dersinde, bir öğrenci tekerlekli sandalye kullanıcısını ve bir öğrenci göz bağı ile körlüğü/görme engelini canlandırır. Daha sonra sınıf, kendini hazır hissettiğinde, aktivite hazırlanmasına bütün olarak katılabilir. Öğretmenin rolü, öğrencilerin yaşına göre değişir. Öğretmen, küçük çocuklar için etkinlikteki farklı düzenlemelerde rehberlik edebilir. Örnek olarak; a) Ortam büyüklük, mesafe; b) Malzeme uyarlamalar, renk, ağırlık; c) Grubun büyüklüğü; d) Oyunun kuralları dripling, güvenli bölge, oyunun amacı rekabet edenler ile işbirliği yapanlar. Daha büyük öğrenciler için, öğretmen sadece yönlendirebilir, cesaretlendirir ve öğrenci güvenliğini sağlar. c)fikir değerlendirmesi: POG sonrası öğrencilerin fikirlerini sınamada değişik teknikler kullanılabilir; a) Sınıf tartışması (küçük ölçekte, en fazla 10 öğrenci) ; b) Yazılı veya görsel resim açıklamaları; c) Standart sorular sorulması.

14 4-Yetkilendirme ve Sporda Sosyal Destek a)simgeleştirme: Öğrenciler, Paralimpik sembollerin (Paralimpik semboller, oyunların amblemleri ve maskotlarını içerir) bilgisine, tarihinin, kahramanlarının bilgisine sahip olurlar. Paralimpik oyunların ve/veya sporların tanıtımı için afişler yaratırlar. b)yardım sağlamak: Diğer daha büyük öğrenciler, engelli insanlara yardım edecek çeşitli yardım teknikleri keşfetmeyi ve uygun yardımı anlamayı amaçlayan aktivitelere dâhil edilebilirler. Sınıfta tartışma grubu öğrencileri, sağlanan malzeme (Bkz Bölüm 2, Kısım 4) ile aydınlatılabilir ve YARDIM düzeninde uygun olan veya olmayan yardım metotları tanımlanabilir. Bu aktivite, simülasyonlar, canlandırmalar ile zenginleştirilebilir. Tüm dört değeri de temsil eden bazı aktiviteler kullanılabilir. Vurguladığı değere göre, aktivite değişecektir. a)refleksiyon: Öğrencilere, POG deneyimi ile ilgili düşüncelerini yazarak veya resim yaparak anlatmaları istenecek (Örnek olarak erişebilirlik, sporun içinde yer almak hakkı, başarı, vb) b)araştırma: Gazeteler veya internet kullanılarak engelli insanlarla ilgili haber ve görüntüleri istenecek. Öğrenciler, bulduklarını POG değerlerine dayanan bir tartışma için getirirler. POG deneyimini takip etmek için çeşitli aktiviteler mevcuttur. Bu liste temel alınarak birçok aktivite öğrencilerin yaşlarına ve okul durumlarına uygun olarak yaratılabilir. Sonuç olarak, aktiviteler POG nin şu hedeflere göre yürütülmelidir: -POG deneyimini ve bilgisini geliştirmek; -Okul müfredatı içinde POG deneyimini yaymak; -Davranış değişikliği için olanaklar yaratmak ve -Bireysel farklılıklara saygıyı, insan haklarına değeri ve Paralimpik Hareket için anlayış ve coşkuyu kazandırarak öğrencilere öğretmek.

15 BÖLÜM 2: ÖĞRETMEN EĞİTİMİ 1-Paralimpik Okul Günü Paralimpik Okul Günü nedir? POG, gençliği eğlenceli ve keyifli bir ortamda Paralimpik spor ve engelli yayınları hakkında eğitmeyi amaçlar. Bu, Paralimpik atletlerle görüştürme, Paralimpik sporların faydalarını göstermek gibi farklı aktivitelerle gerçekleştirilir. POG programının nihai amacı, engelli insanların kabulü ve olumlu çalışmaların desteklenmesidir. POG ye kimler katılabilir? Hedef kitle 6-15 yaşları arasındaki öğrencilerdir. Sınırlı uyarlamalar ile (aktivite kartlarında belirtildiği gibi) her yaştan ve yetenekten öğrenci, bu programa katılabilir ve öğrenebilir. Bir POG, herhangi sayıda öğrenci ile bir sınıftan bütün okula kadar gerçekleştirilebilir. POG nerede yer almalıdır? POG, en ideal olarak bir okul bünyesinde gerçekleştirilebilir. Bununla beraber, programın dinamik ve esnek doğasına bağlı olarak; spor kulüpler, yaz kampları vb gibi değişik mekânlarda da gerçekleştirmek mümkündür. POG ne zaman düzenlenebilir? POG, yılın herhangi bir zamanı düzenlenebilir. Mevsime ve okulunuzun alt yapısına bağlı olarak; bu kitapçıkta belirtilen aktiviteler, içeride ve dışarıda uyarlamaları ile kolaylıkla gerçekleştirilebilir. Paralimpik sporları denemek ve Paralimpik atletler ile görüşmek neden önemlidir? Eğer farklılığı olan bireyler ile yapılan görüşmeler; anlamlı, cana yakın ve sık sık olursa amaca etkisi olur. Değişen hedefler sırasında, ilişki dikkatlice yapılandırılmak zorundadır ve belirtilen koşullar uygulanabilir: a) Eşit statüde ilişki, b)sık görüşmeyi sağlayacak sosyal ortam, c) Rekabetten çok işbirliğini hedefleyen aktiviteler, d) Cana yakın ve keyif verici ilişkiler, e) Öğretmenler tarafından tasarlanmış pozitif amaçlar, f) Bilimsel olarak planlanmış kanıtlar (Horne, 1985). Eşit statüde ilişki, tartışmaların, fikirlerin, yorumların, alınan yardımların eşit ve iletişim halinde sağlanmasıdır. Bütün öğrencilerin eşit seviyede ve şartlarda rol aldığı işbirliği ile problem çözme aktivitesi gibi bir aktivite örnektir. En iyi örnekler, çocukların birlikte çalışma imkânı bulduğu dış ortam aktiviteleri veya deneysel eğitim projeleridir.

16 2-Paralimpik Eğitim Paralimpik Eğitim nedir? Paralimpik Eğitim yeni bir terimdir. Paralimpik hedefler, bir eğitim sistemi ile bağdaştırılarak, engelli insanların dikkate alınması ve anlaşılmasını sağlayan etkili bir eğitim metodunu barındırır. Paralimpik eğitimin amacı, çocukların ve gençliğin, farklı yetenekteki insanların uyum içinde bir arada yaşama fikrine destek olacak aktiviteleri oluşturmak ve desteklemektir. Bu amaçla ilişkili konular şunlardır: -Engelli insanların anlaşılması ve olumlu düşüncelerin gelişmesini sağlamak. -Bireysel gelişimlerinde, eşit katılım haklarını anlamalarında gençliğe yardımcı olmak. -Paralimpik hareketin fikirleri ve eğitim değerine duyarlılığı arttırmak. -Farklı dillerde ve iletişim formatlarında eğitim programları hazırlamak ve desteklemek. Paralimpik oyunların başarısı ve Paralimpik hareketin inanılmaz gelişimi, yeni bir eğitim dalına ihtiyaç doğurdu: Paralimpik Eğitim. Bugün, Paralimpik Eğitim Seminerleri, Konferanslarını daha çok duyar olduk. Uyarlanmış fiziksel aktivitedeki bilim adamları, bu eğitimin okullarda da düşünülebileceğini açıkladılar. Ayrı bir konuymuş gibi değil, fiziksel eğitimin içinde diğer aktiviteler ile kaynaştırılarak. Bu aktiviteler, bireysel farklılıkları kabullenmenin, engelli atletlerin başarılarına duyarlı olmanın ve sporun bir parçası olmaya hakları olduğuna dair duyarlılığı arttırabilir. Paralimpik Eğitim, eğitim aktiviteleri oluşturarak ve destekleyerek çocuklarda, insan dayanışması, tolerans ve sessiz duyarlılık duygusunun gelişmesinde yardımcı olur. Paralimpik Oyunlar Eğitim Programı nedir? Paralimpik Eğitim programı ile ilk tanışma, 1996 Atlanta Organizasyon Komitesi ile oldu. Farklı yaşlardaki çocukların eğitim ihtiyaçlarını karşılayacak malzeme setleri geliştirdiler. Bu, The Paralympics olarak adlandırıldı. Ana fikir; engelli insanlar hakkında genel bir duyarlılık yaratmak, farkları olduğu kadar benzerliklerinin de olduğunu ön plana çıkarmaktı. Bu başarılı girişimden sonra Sydney 2000 Organizasyon Komitesi, Engelleri Kaldır ismini verdiği eğitim malzemesini oluşturdu. Genç öğrenciler için çok uygundu. Ana fikir, engelli atletlerin anlaşılması ve duyarlılık oluşturulmasıydı ve genç Avustralyalılarda Paralimpik oyunlara ilgi ve destek yarattı.

17 2002 Salt Lake Organizasyon Komitesi Eğitim Bölümü, dersler, aktiviteler ve programlar sağlayarak Utah Eyaletindeki öğretmenler ve öğrenciler için güvenilir öğrenme fırsatları sundu Atina Paralimpik oyunları için Paralimpik Eğitim malzemesi 1960 tan 2004 e Paralimpik Oyunlar olarak isimlendirildi. Son olarak da 2006 Paralimpik Kış Oyunları Organizasyon Komitesi, İtalyan çocukları için Çocuklar Köyü adını verdiği eğitim malzemesini hazırladı. Bu Paralimpik eğitim programlarının başarısı, okullarda Paralimpik değerlerin ve amaçlarının tanıtılması için en uygun zamanın Paralimpik Oyunların başlamasından aylar öncesinde ve oyunlardan hemen sonra özellikle, yapıldığı şehirde, bölgede ve ülkede olduğunu gösterdi. Gelecekte IPC eğitim programlarını oluşturmak için Paralimpik Oyunlarını organize eden komitelerle daha sıkı ve yakın olarak çalışacaktır. Eğitim programlarına genç insanların katılımı, toplumlardaki tüm bireylerin yeni anlayışlarını besleyecektir. Eğer dünya gençliği arasında hoşgörü ve saygının gelişmesine izin verilirse, sahne gelecekte çok daha bütünleşmiş bir topluma için hazır olacaktır. Sir Philip Craven, Uluslararası Paralimpik Komitesi Başkanı, Eğitim ve Spora Hak Engelli insanlar için eğitim; fiziksel eğitim dâhil, bir hak mıdır? Evet. Eğitimin tüm insanlar ve engelli insanlar için fiziksel aktivite ve spor kadar bir hak olduğunu beyan eden çeşitli dokümanlar mevcuttur. Çocuk Haklarında, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünde, Uluslararası Fiziksel Eğitim ve Spor Antlaşmasında, Engelli İnsanları Eşitlemenin Standart Kurallarında ve Engelli İnsan Hakları Antlaşmasında referanslar mevcuttur. Engelli insanlar için spor ve rekreasyon bir insan hakkı mıdır? Şu an yaygın olarak kabul edilen spora katılım fiziksel aktivite ve antrenmana uygunluğu sağlama şartıyla, katılımcılara fiziksel ve zihinsel sağlık sonucunu doğurur. Paralimpik spor, topluma engelli bireylerin amatör veya elit sporcular haline gelmesine olanak sağlama potansiyelini verir. Herkesin sağlıklı olmaya ve ırk, milliyet, cinsiyet, din ayrımı, cinsel yönelim ve engellilik gözetmeksizin fiziksel uygunluk ve egzersize katılıma giriş hakkı vardır. Paralimpik hareketin, inisiyatifi ele alarak gündemin değerini arttırma yeteneği mevcuttur.

18 4-İletişim & Erişebilirlik Engelli bir insana nasıl hitap edip veya onunla nasıl konuşacağım? Engelli bir insan veya bir sporcuyla konuşurken, röportaj veya sosyal olurken, yapılması gereken bazı genel kurallar aşağıdaki gibidir. -Daima önce kimliğini tayin et ve sonra engelini. Bazen bu gerekli değildir veya engelini belirtmek uygun değildir. Kendinizi bunu yapmak için mecbur hissetmeyin. -Engelli bir insanla konuştuğunuzda, bunu bir çevirmen ya da bir rehberle olduğundan fazla dolaysız konuşun. -Fiziksel engelli bir insanın aynı zamanda işitme engeli veya zihinsel engeli olduğunu da düşünmeyin. -Doğal davranın ve her kelimeyi, hareketi izlemeyin. Görme engelli bir insana Bakar mısın/gördün mü? veya tekerlekli sandalye kullanan birine Hadi kalk gidiyoruz! gibi cümleler kullandığınızda kendinizi mahcup hissetmeyin. -İnsanlar yardım veya sadaka almak istemezler. Engelli bir insanın kronik hasta veya sağlıksızlığının çaresiz olmadığını hatırlayın. -Engelli insanların bağımsız davranabilmek için sizin sabrınıza ve yeterli zamanınıza ihtiyacı olduğunu unutmayın. Eğer karşınızdaki kişi iletişim yardımı kullanıyor veya bir öğrenme güçlüğü çekiyorsa, konuşması için ekstra zaman verin. -Eğer onları anlamazsanız, konuşulanı tekrarlamalarını isteyin. -Biriyle selamlaştığınızda, eğer siz tokalaşırsanız karşınızdakinden de (ellerinde bir engeli veya protezi varsa bile) aynı hareketi yapmasını sağlayın. Hangi hareketin uygun olup olmadığını karşı taraf bilmenizi sağlayacaktır. - Trajik, acıklı, kurban veya tekerlekli sandalyeye bağımlı olmak gibi dokunaklı kelimeler kullanmaktan kaçının. Yetenekler üzerinde durun ve tekerlekli sandalye kullanan gibi engellilik cümlelerini tercih edin. -Engelli insanları tasvir etmekten kaçının. (sıra dışı, insanüstü vb) -Günlük yaşamlarındaki halleriyle onları tasvir edin. Örneğin engelli bir insan bir sporcu olabilir fakat aynı zamanda bir ebeveyn, inşaat mühendisi, müdür veya gazeteci olmayabilir. Engelli bir insana yardım teklifinde bulunmadan önce neyi göz önünde bulundurmalıyım? Engelli bir insanın yardım isteyip istemediğini önceden mutlaka sorun. Yardımınız gerekmiyor olabilir. Yine de sormanızda yarar vardır. Eğer yardımınız istenirse, en uygun şekilde yardım etmek amacıyla talimatları dinleyin veya sorun. Kişinin özel alanına saygı gösterin ve tekerlekli sandalyenin kişinin özel alanının bir parçası olduğunu unutmayın.

19 Engelli bir insanla konuşurken en uygun kelime ve ifadeler nelerdir? SAKININ KULLANIN Özürlü insan/sporcu, Sakat insan/sporcu Fiziksel özürlü Normal atlet Paraplejik Kuadriplejik Kör Zeka özürlü Spastik Anormal, normalaltı, sakat, deforme Duçar, sallabaş Tekerlekli sandalyeye bağımlı Kötürüm, sakat Hasta Kesik Izdırap çekmek Kurban Engelli insan/sporcu, Paralimpik Sporcu Fiziksel engelli Spor yapmaya elverişli atlet Paraplejili insan Kuadriplejili insan Görme engelli insan Zihinsel engelli CP'li birey Engeli belirt Kişinin engeli. Tekerlekli sandalye kullanıyor Fiziksel engelli Engel Ampüte-ampütasyon Engeli belirt Engeli belirt 5-Uluslararası Paralimpik Komitesi Uluslararası Paralimpik Komitesi ve Paralimpik Hareket nedir? Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC) Paralimpik sporun dünya çapındaki idari organıdır ve 13 spor dalı için Uluslararası Federasyon şeklinde hizmet verir. IPC, Yaz ve Kış Oyunlarını, Dünya Şampiyonalarını ve diğer engelli yarışmalarını koordine eder ve

20 denetler. Aynı zamanda sporcuların yerel, ulusal ve uluslararası seviyelerdeki gelişimlerini ve istihdamını destekler. IPC nin vizyonu; Paralimpik Sporcuların sporla ilgili üstünlük ve ilham kazanmasını sağlayarak dünyayı ayaklandırıp, coşturmaktır. IPC, 22 Eylül 1989 da kurulmuş Uluslararası kâr gütmeyen bir organizasyon olup, 5 kıtadan 160 Ulusal Paralimpik Komite (NPC) ve 4 engelli spesifik Uluslararası Spor Federasyonu (IOSD) ile çalışır. Organizasyonun seçilmiş temsilcileri tarafından oluşturulmuş demokratik bir tüzüğü ve yapısı vardır. 4 IOSD şunlardır: -CPISRA: Cerebral Palsy Uluslararası Spor ve Rekreasyon Derneği -IBSA: Uluslararası Görme Engelliler Spor Federasyonu -INAS-FID: Uluslararası Zihinsel Engelliler Spor Federasyonu -IWAS: Uluslararası Tekerlekli Sandalye ve Ampüte Spor Federasyonu Oysa diğer Uluslararası Spor Organizasyonları engelli atletleri bir engel grubuna ya da bir spesifik spora limitler. IPC bir şemsiye organizasyon olarak çeşitli sporları ve engellileri temsil eder. Paralimpik Hareketin tarihçesi nedir? Sir Ludwig Guttmann 1948 de Büyük Britanya Stoke Mandeville de omurilik felçli askerler arasında çeşitli spor müsabakaları organize etmiştir. 4 yıl sonra Hollanda dan sporcular oyunlara katılmış ve böylece Uluslararası Paralimpik Hareket doğmuştur. Engelli sporcular için olimpik stildeki oyunlar artık Paralimpikler olarak adlandırılmaktadır ve ilk defa 1960 da Roma da organize edilmiştir da Toronto da çok daha fazla engelli gruplar katılım göstermiş ve Uluslararası Spor Yarışmalarında değişik engel gruplarının birleşmesi fikri doğmuştur. Aynı yıl ilk kış Paralimpik Oyunları İsveç te yapılmıştır. Paralimpik kelimesi nereden gelmektedir? Paralimpik kelimesi temelde olimpik ve paraplejik kelimelerinin birleşmesinden oluşmakla beraber; diğer engel gruplarının da dâhil olduğu düşünüldüğünde şu an ki anlamında, her iki hareketin de ard arda yapılmasından dolayı paralel (Yunanca da edat olan para) ve olimpik kelimesinden oluşmaktadır den beri Paralimpikler oyunların resmi terimidir. 6-Paralimpik Şekiller Paralimpik Sembol (Logo) nedir?