Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı UMEM BECERİ 10 Projesi: Ham Veriler Bazında Durum ve Beklentiler

Transkript

1 tepav BECERİ 10: UMEM BECERİ 10: Beceri Kazandırma Beceri Kazandırma ve İş Edindirme ve İş Edindirme Seferberliği Seferberliği tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı UMEM BECERİ 10 Projesi: Ham Veriler Bazında Durum ve Beklentiler Prof. Dr. Serdar Sayan TOBB ETÜ Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi Müdürü Koç Holding, İstanbul 15 Temmuz 2011

2 Çerçeve Bu Proje Öncekilerden Neden Farklı? Bugüne Kadar Proje Kapsamında Neler Yapıldı? BECERİ 10 Anket Uygulaması ve Sonuçları Kurslar Hakkında Değerlendirme / Mevcut Durum SPM nin UMEM Projesine Yönelik Analizleri Bundan Sonraki Süreçte Neler Yapılacak?

3 Bu Proje Neden Farklı? 1. Kamu-özel sektör-üniversite ortaklığının çok güzel bir örneği 2. İlk defa tüm Türkiye de yerel işgücü piyasası analizleri yapılmaktadır 3. Odaların sisteme dahil edilmesiyle işverenler de mesleki eğitim sisteminin bir parçası haline gelmeye başlamıştır

4 Sağlanan Teşvikler Kurs ve staj süresince sağlanan teşvikler Günlük 15 TL, ayda 360 TL harcırah Genel sağlık sigortası Başarılı kursiyerin istihdam edilmesi durumunda 54 aya (4,5 yıla) varan süreyle sigorta primi işveren payı devlet tarafından karşılanacaktır. Kadın veya Genç Erkek 30+ Erkek Mesleki Yeterlilik Belgesi Var 4,5 yıl 2,5 yıl Mesleki Yeterlilik Belgesi Yok 3,5 yıl 2,5 yıl

5 Bugüne Kadar Neler Yapıldı? 81 ilde UMEM kapsamındaki 121 meslek lisesine yaklaşık 90 milyon TL lik makine teçhizat yatırımı yapıldı

6 Bugüne Kadar Neler Yapıldı? (2) Türkiye deki kayıtlı istihdamın yüzde 75 ini oluşturan 19 ilde sanayi sektörü ağırlıklı Mesleki Eğitim İhtiyaç Analizi tamamlandı. Anketler yoluyla firmaların elemanlarına ilişkin ihtiyaçları ve stajyer talepleri tespit edildi.

7 Bu 19 İl Neye Göre Seçildi?

8 Bugüne Kadar Neler Yapıldı? (3) 19 ilde Odak Grup Toplantıları düzenlenerek analiz sonuçları kamuoyu ile paylaşıldı. Yapılan toplantılarda yüzlerce sanayici ile işgücü piyasasının sorunları görüşüldü.

9 Bugüne Kadar Neler Yapıldı? (4) Proje İcra Kurulu, Odak grup toplantıları için 19 ili dolaştı. Toplantılar için üç ayda toplam 20 bin kilometre yol kat edildi. İcra Kurulu kimi toplantılarını eğitimlerin verileceği okullarda yaparak projenin gidişatını yerinde gözlüyor.

10 Bugüne Kadar Neler Yapıldı? (5) İcra kurulu 81 ili ziyaret ederek kurs yönetimleri ile toplantılar yapıyor. Mezun olan kursiyerlere sertifikaları veriliyor Kocaeli, Ford Otosan Mersin

11 Bugüne Kadar Neler Yapıldı? (6) Projenin tanıtımı hızla devam ediyor. Proje ile ilgili her türlü soruya cevap vermek üzere 7/24 çağrı merkezi hizmete girdi.

12 Bugüne Kadar Neler Yapıldı? (7) (12 Temmuz 2011 verileri) 1290 adet kurs açıldı, 408 adet kurs tamamlandı kişi kursları başarıyla tamamladı.

13 tepav BECERİ 10: UMEM BECERİ 10: Beceri Kazandırma Beceri Kazandırma ve İş Edindirme ve İş Edindirme Seferberliği Seferberliği tepav BECERİ 10 Anket Sonuçları Genel Değerlendirme

14 Ankette Neler Soruldu? 1. İstihdam yapısı: Eğitim ve yaş dağılımı 2. İstihdam eğilimleri: Önceki yıl*, Sonraki yıl** 3. Stajyer ve yeni mezunlara ilişkin algı 4. Genel beceri uyumsuzluğu algısı 5. Meslek bazında çalışan dağılımı ve eğilimler 6. Meslek bazında beceri uyumsuzluğuna (performans yetersizliklerine) ilişkin algılar; nedenleri ve sonuçları 7. Meslek bazında eksikliği hissedilen beceriler (ve performansa yansımaları) * 9. ve 11. sorular ** 10. ve 16. sorular

15 Anket Sonuçları Genel Değerlendirmeler Stajyer talep formunu anket yapılan firmadan i imzalamıştır (%45,2) Anket yapılan firmalardan toplam stajyer istihdam talebi alınmıştır. =>Şu anda stajyer talebi 41 bini geçmiştir. (12 Temmuz 2011)

16 Anket Kapsamındaki Stajyer Talebinin İllere Dağılımı İller Anket Sayısı (1) Stajyer Talep Formunu İmzalayanlar (2) Oran (%) (2/1) Stajyer Talebi İstanbul % 5052 Gaziantep % 2679 Bursa % 1878 Kayseri % 1303 Konya % 1143 Tekirdağ % 1117 İzmir % 1096 Malatya % 1024 Manisa % 908 Denizli % 754 Ankara % 735 Mersin % 697 Diyarbakır % 625 Kocaeli % 614 Adana % 599 Antalya % 520 Samsun % 514 Trabzon % 255 Erzurum % 244 Toplam % 21757

17 Anket Kapsamında En Çok Stajyer Talep Edilen Meslekler Meslekler Stajyer Talebi (kişi) Makineci (Dikiş) 764 Gaz Altı Kaynakçısı 376 Dikiş Makinesi Operatörü (Kumaş) 337 Dokumacı (Dokuma Makineleri Operatörü) 314 Konfeksiyon İşçisi 303 CNC Tezgah Operatörü 278 İplikçi (Ring/Vater/Vargel) 276 Kalite Kontrolcü (Tekstil) 273 Kaynakçı (Oksijen ve Elektrik) 233 Ütücü 231 Plastik Enjeksiyon Kalıplama Makinesi Operatörü 219 Diğer Dikişçiler ve Nakışçılar 212 Mekanik Bakım-Onarımcı 201 Tornacı (Torna Tezgahı Operatörü) 201 Overlok Makinesi Operatörü 197 Bobin-Katlama-Büküm Makine Operatörü 192

18 İllerde en çok aranan 3 meslek Tekirdağ Kauçuk Mam. İmalat İşç. Plastik Enj. Kal. Mak. Oper Plastik Mamulleri Montaj İşç. Denizli Dikiş Makinecisi Dokumacı Tekstil Kalite Kontrolcü İstanbul Tekstil-Kalite Kontrolcü Dikiş Makinecisi Remayözcü Bursa Dikiş Makinesi Operatörü Gaz Altı Kaynakçısı Dokumacı Manisa Çiftlik işleri Konfeksiyon İşçisi Ağaç ürünleri yetişt. İzmir Makineci Dekoratörler ve ticari tasarımlar CNC Tezgah Operatörü Antalya Gaz Altı Kaynakçısı Çamaşırhane Elemanı Mobilya Döşemecisi Kocaeli Makineci Kaynakçılar Ortacı Ankara CNC Tezgah Oper. Tornacı Gaz Altı Kaynakçısı Konya Gaz Altı Kaynakçısı CNC Tezgah Operatörü CNC Torna T. Operatörü Samsun Dikiş Makinesi Operatörü Aşçı Tekstil-Kalite Kontrolcü Kayseri Mobilya Döşemecisi Diğer Elektrik İşçileri Adana Bobin-Katlama-Bük. Oper Dokumacı Metal İşleri Teknikeri Mersin Diğer Makine Operatörleri Overlok Makinesi Operatörü Ambalajcı Gaziantep İplikçi Konfeksiyon İşçisi Halı Dokuyucu Trabzon Pazarlamacı Fırıncı Dikiş Makinesi Operatörü Malatya Dikiş Makinecisi Dikiş Makinesi Operatörü Garson Erzurum Pazarlamacı Kasap Ön Muhasebeci Diyarbakır Dikişçiler nakışçılar Ütücü Overlok Makinesi Oper.

19 Firma ölçeğine göre stajyer talep edilen meslekler Büyük Ölçekli (250+ çalışan veya 25 milyon TL den fazla mali bilanço ya da net satış) Meslek açıklaması Firma Sayısı Kişi Sayısı Mekanik Bakım-Onarımcı Dokumacı (Dokuma Makineleri Operatörü) CNC Torna Tezgahı Operatörü Plastik Enjeksiyon Kalıplama Makinesi Operatörü CNC Tezgah Operatörü Orta Ölçekli çalışan milyon TL mali bilanço ya da net satış Küçük ve Mikro Ölçekli (50- çalışan ve 5 milyon TL den az mali bilanço ya da net satış) Meslek açıklaması Firma Sayısı Kişi Sayısı Makineci (Dikiş) Dikiş Makinesi Operatörü (Kumaş) Konfeksiyon İşçisi Diğer Dikişçiler ve Nakışçılar Kalite Kontrolcü (Tekstil) Meslek açıklaması Firma Sayısı Kişi Sayısı Saya Dikici (Makine ile) Gaz Altı Kaynakçısı Nezaretçi ve Ustabaşı (Giyecek İmalatı) İç Giyim Konfeksiyon Makineci 9 77 CNC Tezgah Operatörü 46 71

20 Beceri Uyumsuzluğu Firmada çalışanların genel olarak sahip olduğu beceriler ile firmanın ihtiyaç duyduğu beceriler arasındaki uyumsuzluk algısı (Ankette 13. ve 16. soru ile ölçülen algılar)

21 En çok aranan mesleklerde beceri uyumsuzluğu algısı Meslek açıklaması Firma Sayısı Stajyer Talebi Beceri Uyumsuzluğu* (%) Makineci (Dikiş) Gaz Altı Kaynakçısı Dikiş Makinesi Operatörü (Kumaş) Dokumacı (Dokuma Makineleri Operatörü) Konfeksiyon İşçisi CNC Tezgah Operatörü Kalite Kontrolcü (Tekstil) Ütücü Mekanik Bakım-Onarımcı * 16. soruda ilgili meslekte eleman çalıştıran firmaların yüzde kaçı bu meslekteki beceri uyumsuzluğu ndan yakınıyor

22 Beceri uyumsuzluğu algısının en yüksek olduğu meslekler Beceri uyumsuzluğu (%) Önümüzdeki dönem bu pozisyona eleman almaya niyetli firma oranı (%) Mobilya Döşemecisi Dökümcü (Metal) Dikiş Makinesi Operatörü (Kumaş) Garson (Servis Elemanı) Oto Boyacı Overlok Makinesi Operatörü Boyacı Pazarlamacı Oto Kaportacı Bobin-Katlama-Büküm Makine Operatörü

23 Beceri uyumsuzluğunun en düşük olduğu meslekler Beceri uyumsuzluğu (%) Önümüzdeki dönem bu pozisyona eleman almaya niyetli firma oranı (%) Depo Sorumlusu Muhasebeci Endüstriyel Bakım-Onarım Elektrikçisi Şoför (Yük Taşıma) Elektrik Teknikeri Diğer Kaynakçılar ve Pürmüzcüler Ambalajcı (Makine ile) Elektrik Teknisyeni (Genel) Aşçı Diğer Boyacılar (İnşaat ve Bakım Hariç) (Makineyle)

24 Beceri uyumsuzluğu algısının yüksek olduğu mesleklerde eleman alımı bekleniyor (net artış?) Önümüzdeki dönem bu pozisyona eleman almaya niyetli firma oranı (%) Kaynakçılar ve Pürmüzcüler Depo Sorumlusu Makine Teknikeri Plastik Enjeksiyon Kalıplama Makinesi Operatörü Kumas Boyacısı Mobilya Döşemecisi Dökümcü (metal) Beceri uyumsuzluğu algısı (%)

25 Küçük ölçekli firmalarda beceri uyumsuzluğu algısı daha düşük (düşük beklentiler?) Kaynak: BECERİ 10 Anketi ve TEPAV Hesaplamaları

26 ISCO 88 koduna göre orta düzeyde vasıf gerektiren mesleklerde beceri uyumsuzluğu algısı daha yüksek (en yüksek beceri gerektirenler) Kaynak: BECERİ 10 Anketi ve Elias&Birch (1994)

27 UNIDO sınıflamasına göre sektörel teknoloji düzeyi arttıkça çalışanların beceri uyumsuzluğu algısı artıyor 39% 37% Çalışanların beceri uyumsuzluğu algısı (%) 35% 33% 31% 29% 27% 25% Düşük Teknoloji Orta - düşük teknoloji Orta - ileri teknoloji İleri teknoloji Sektörlerin teknoloji yapısı

28 tepav BECERİ 10: UMEM BECERİ 10: Beceri Kazandırma Beceri Kazandırma ve İş Edindirme ve İş Edindirme Seferberliği Seferberliği tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Kurslar Hakkında Değerlendirme (Mevcut Durum)

29 KURS VE KURSİYERLER (12 Temmuz 2011 verileri) Toplam Açılmış Kurs Sayısı: 1290 Toplam Başlayan Kurs Sayısı: 989 (408 i tamamlandı) Kurslara Başvuru Yapan Kişi Sayısı: İŞKUR Tarafından Onaylanan Kursiyer Başvuru Sayısı:

30 STAJYER TALEPLERİ (12 Temmuz verileri) Stajyer Talebinde Bulunan Firma Sayısı: Talepleri Onaylanan Firma Sayısı: Onaylanan Stajyer Talep Sayısı: Fark (Onaylanan Stajyer Talebi Başvurusu Onaylanan Potansiyel Kursiyer Sayısı): (Excess Demand for Labor!?)

31 En Çok Stajyer Talep Edilen 10 Meslek (10 Haziran 2011 tarihli verilere göre, Toplam Talep: ) Sıra Meslekler Stajyer Talebi (1) Kabul Edilen Başvuru Sayısı (Kursiyer Adayı) (2) Kursa Katılan Kursiyer Sayısı Eleman Talep (Arz) Fazlası (1-2) 1 Gaz Altı Kaynakçısı Makineci (Dikiş) Dikiş Makinesi Operatörü-Kumaş Mobilya Ustası, Ahşap Konfeksiyon İşçisi Kaynakçı (Oksijen Ve Elektrik) Cnc Tezgah Operatörü Cnc Torna Tezgahı Operatörü Dokumacı (Dokuma Makineleri Operatörü) Overlok Makinesi Operatörü Kaynak: TOBB UMEM Veritabanı; 10 Haziran 2011

32 İl ve Meslek Bazında En Fazla Başvuru Alan Kurslar Sıra Meslek İl Adı Başvuru Yapan İşsiz Sayısı Meslek için İldeki Stajyer Talebi 1 Bilgisayar Operatörü (Çizim Programları) İstanbul Cnc Torna Tezgahı Operatörü İstanbul Oto Montaj İşçisi Kocaeli Mekanik Bakım Ve Onarımcısı (Motorlu Taşıtlar Hariç) Hatay Mekatronik Teknisyeni Hatay Bilgisayar Bakım Ve Onarımcısı İzmir Makine Bakım Onarımcısı Hatay Bilgisayar İşletmeni Erzurum Hazır Giyim Model Makineciliği Teknisyeni Malatya El Ve Makine Dikişçisi (Genel) Mersin Doğal Gaz Tesisatçısı Diyarbakır Gaz Altı Kaynakçısı Adana Nokta Kaynak İşçisi Kocaeli Teknik Ressam Konya Bilgisayar Bakım Ve Onarımcısı * Talep olmamasına rağmen kurs açılmış Van ** Talep, potansiyel eleman (kursiyer) arzının % 1 inin altında

33 Arz-Talep Uyuşmazlığı STAJYER TALEBİ GEÇERLİ BAŞVURU SAYISI KURSİYER SAYISI 19 pilot il içinde Adana, Erzurum, Kocaeli ve Mersin de kursiyer arzı fazlası var. Diğer 15 ilde talep arzdan daha fazla Kaynak: TOBB UMEM Veritabanı; 10 Haziran 2011

34 tepav BECERİ 10: UMEM BECERİ 10: Beceri Kazandırma Beceri Kazandırma ve İş Edindirme ve İş Edindirme Seferberliği Seferberliği tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı SPM nin UMEM Projesine Yönelik Analizleri

35 Araştırma Notu: UMEM Beceri 10 Projesi nde İl Bazında Firmalardan Toplanan Stajyer Talepleri Üzerine Bir Değerlendirme (Yalta&Marangoz) Politika Notu: İstihdamda Arz-Talep Dengesizliği: Mesleği ya da Mekanı Değiştirmeli mi? (Kanlı&Alpaslan)

36 UMEM Beceri 10 Projesi nde İl Bazında Firmalardan Toplanan Stajyer Talepleri Üzerine Bir Değerlendirme (1) Regresyon analizlerinden iki önemli sonuç çıkıyor; 1) İlin pilot il olmasının stajyer taleplerini artırıcı etkisi 2) 4 büyük ilde (İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa), toplanan taleplerin beklenenden az olması

37 UMEM Beceri 10 Projesi nde İl Bazında Firmalardan Toplanan Stajyer Talepleri Üzerine Bir Değerlendirme (2)

38 UMEM Beceri 10 Projesi nde İl Bazında Firmalardan Toplanan Stajyer Talepleri Üzerine Bir Değerlendirme (3)

39 İstihdamda Arz-talep Dengesizliği: Mesleği ya da Mekanı Değiştirmeli mi? Kurslara yönelik talep düşük (şaşırtıcı bir sonuç) Arz ve talebin örtüşme oranını, il ve meslek tercihlerini esnetmek suretiyle arttıracak üç farklı senaryo oluşturuldu ve bunların sonuçları karşılaştırılarak bazı öneriler ortaya koyuldu.

40 İstihdamda Arz-talep Dengesizliği: Mesleği ya da Mekanı Değiştirmeli mi? (2) 1. Senaryo: İl Tercihi %100 Esnek, Meslek Tercihi %100 Katı: Kurslara başvuru yapan işsizler, başvurdukları meslekte Türkiye deki 81 ilin herhangi birinde çalışabilir. 2. Senaryo: Meslek Tercihi %100 Esnek, İl Tercihi %100 Katı: Kurslara başvuru yapan işsizler, bulundukları ilde herhangi bir meslekte çalışabilir. 3. Senaryo: Meslek Tercihi ve İl Tercihi %100 Esnek: Kurslara başvuru yapan işsizler, herhangi bir meslekte ve Türkiye deki 81 ilin herhangi birinde çalışabilir.

41 İstihdamda Arz-talep Dengesizliği: Mesleği ya da Mekanı Değiştirmeli mi? (3)

42 Talep fazlası en fazla olan 10 meslek ile en az olan 10 meslekte meslek tercihi değişmeden önceki ve değiştikten sonraki dağılım Bazı Mesleklerde Talep Fazlası - Öncesi Talep Fazlası Bazı Mesleklerde Talep Fazlası - Sonrası Talep Fazlası -1500

43 İstanbul da talep fazlası en fazla olan 10 meslek ile en az olan 10 meslekte meslek tercihi değişmeden önceki ve değiştikten sonraki dağılım İstanbul'da Bazı Mesleklerde Talep Fazlası - Öncesi Talep Fazlası İstanbul'da Bazı Mesleklerde Talep Fazlası - Sonrası Talep Fazlası -300

44 tepav BECERİ 10: UMEM BECERİ 10: Beceri Kazandırma Beceri Kazandırma ve İş Edindirme ve İş Edindirme Seferberliği Seferberliği tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Bundan Sonraki Süreçte Neler Yapılacak?

45 Bundan sonra neler yapılacak? Proje tanıtım kampanyası İşgücü ihtiyaç analizi modeli İşgücü piyasası analizlerinin yerel düzeyde periyodik olarak tekrarlanabilmesi için kapasite inşası

46 Detaylı bilgi için:

47 Teşekkürler