CİBUTİ ÜLKE PROFİLİ T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü Ağustos

Transkript

1 CİBUTİ ÜLKE PROFİLİ T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü Ağustos

2 İÇİNDEKİLER 1. TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER DIŞ TİCARETİ DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ ÜRÜNLER İTİBARİ İLE DIŞ TİCARETİ İhraç Ettiği Başlıca Ürünler İthal Ettiği Başlıca Ürünler BAŞLICA ÜLKELER İTİBARI İLE DIŞ TİCARETİ İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler TÜRKİYE İLE TİCARET Türkiye Cibuti Dış Ticaret Değerleri Türkiye nin Cibuti ye İhracatında Başlıca Ürünler Türkiye nin Cibuti den İthalatında Başlıca Ürünler GENEL EKONOMİK GÖRÜNÜM CİBUTİ İŞ HAYATI

3 1. TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER Devletin Adı Başkenti Yönetim Biçimi Resmi Dili Cibuti Cumhuriyeti Cibuti (514 bin) Anayasal Cumhuriyet Fransızca, Arapça (Somali & Afar yerel halk dilidir) Yüzölçümü km 2 Dini Müslüman (%96), Hıristiyan (%4) Para Birimi Cibuti Frankı ( 1 Dolar : 177,7 DFr) Kaynak: EIU 2. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER * 2015* 2016* GSYİH (milyar $) 1,239 1,354 1,455 1,589 1,743 1,930 Reel GSYİH Büyüme (%) 4,4 4,8 5,0 6,0 6,5 7,0 Tüketici Fiyat Enflasyonu (%) 5,0 3,7 2,3 2,9 3,0 3,5 Kişi Başı GSYİH ($) 2.709, , , , , ,4 Nüfus (milyon) 0,865 0,889 0,914 0,939 0,966 0,993 Cari İşlemler Dengesi (milyar $) -0,170-0,275-0,339-0,436-0,500 0,448 Döviz kuru (1 Dolar=Dfr) 177,7 177,7 177,7 177,7 177,7 177,7 Kaynak:IMF *Tahmini 3

4 3. DIŞ TİCARETİ DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ (Bin ABD Dolar) YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE Kaynak: ITC-Trademap ( * mirror data: *2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yıllarına ait veriler kesinleşmemiş verilerdir ÜRÜNLER İTİBARİ İLE DIŞ TİCARETİ İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (Bin ABD Dolar) GTİP Ürünler (ilk 25) TOPLAM Başka yerde belirtilmemiş ürünler Canlı koyun ve keçiler Odun kömürü Kahve, kahve kabuk ve kapçıkları, içinde herhangi bir oranda kahve bulunup kahve yerine kullanılan ürünler 0713 Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış) Canlı büyükbaş hayvanlar (at, eşek, katır ve bardolar hariç) 1008 Kara buğday, darı (cin ve kum darı) kuş yemi; diğer hububat 8609 Bir veya daha fazla taşıma şekline göre özel olarak yapılmış ve donatılmış konteynerler 3915 Plastikten döküntü, kalıntı ve hurdalar Usturalar, traş makinaları ve traş bıçakları (şerit halindeki taslaklar dahil) 1207 Diğer yağlı tohumlar ve meyveler Yakmaya mahsus ağaçlar, ince dilimler veya yongalar halinde ağaç, talaş, döküntü ve artıklar 4102 Koyun ve kuzuların ham derileri Toprak, maden, cevher kazıma, taşıma, ayırma, seçme makinaları, kazık varyoşları, kar küreyici ve püskürtücü, vb makine

5 4101 Sığır (bufalo dahil) ve at cinsi hayvanların ham post ve derileri 1201 Soya fasulyesi Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdaları veya bunların eritilmesi ile elde dilmiş külçeler 1301 Lak, tabii sakızlar, reçineler ve sakız reçineler ve yağ reçineler (pelesenkler gibi) 8708 Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar Soslar ve müstahzarları; çeşni/lezzet verici karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır hardal 4103 Diğer ham post ve deriler Diğer hayvanların dabaklanmış veya crust (ara kurutmalı) post ve derileri 1102 Hububat unları (buğday/mahlut unu hariç) Demir veya alaşımsız çelikten filmaşin (sıcak 245 haddelenmiş, kangal halinde) 4113 Diğer hayvanların dabaklama veya ara kurutmadan sonra ileri derecede hazırlanmış deri ve köseleleri *2013, 2014 ve 2015 yıllarına ait veriler kesinleşmemiş verilerdir. Kaynak: ITC-Trade Map ( İthal Ettiği Başlıca Ürünler (Bin ABD Dolar) GTİP Ürünler (ilk 25) TOPLAM Palm yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar Diğer sebzeler (taze/soğutulmuş) Azotlu mineral veya kimyasal gübreler Diğer alaşımlı çelikten çubuk ve profiller;alaşımlı veya alaşımsız çelikten sondaj işlerinde kullanılan içi boş çubuklar 6402 Dış tabanı ve yüzü kauçuk veya plastik maddeden olan diğer ayakkabılar 1001 Buğday ve mahlut Pirinç Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinaları, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb 9403 Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları 4011 Kauçuktan yeni dış lastikler Erkekler ve erkek çocuklar için takım elbise, takım, ceket, blazer, pantolon, tulum ve şort (örme)(yüzme kıyafeti hariç) 6203 Erkekler ve erkek çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, pantolon, tulum ve şort

6 (yüzme kıyafeti hariç) 7308 Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar 6104 Kadın ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, etek, pantolon, tulum ve şort (örme)(yüzme kıyafeti hariç) 7303 Dökme demirden ince ve kalın borular, içi boş profiller 5516 Suni devamsız liflerden dokunmuş mensucat Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar (dövülmüş, sıcak haddelenmiş, haddeleme işleminden sonra burulmuş olaniar dahil) 3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı halde) 9999 Başka yerde belirtilmemiş ürünler Demir veya çelikten sofra, mutfak veya diğer ev işlerinde kullanılan eşya ve aksamı, yün, sünger, eldiven vb Kendi enerji kaynakları (örneğin; kuru piller, akümülatörler, manyetolar) ile çalışan portatif elektrik lambaları Kullanılmamış Posta Pulları, Damga Ve Benzeri Pullar; Damgalı Kağıtlar; Banknotlar; Çek Defterleri; Senetler, Hisse Senedi Veya Tahviller Ve Benzeri Kıymetli Evrak *2013, 2014 ve 2015 yıllarına ait veriler kesinleşmemiş verilerdir. Kaynak: ITC-Trade Map ( BAŞLICA ÜLKELER İTİBARI İLE DIŞ TİCARETİ İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler (1.000 ABD Doları) İthalatçı ülkeler TOPLAM ABD Suudi Arabistan İspanya Finlandiya Fransa Hindistan Belçika Güney Afrika Cumhuriyeti İtalya Umman Hollanda

7 12 Çin Slovakya Avustralya Kuveyt Hong Kong Israil Pakistan Japonya Katar Singapur Etiyopya İngiltere Türkiye G. Kore Almanya *2013,2014 ve 2015 yıllarına ait veriler kesinleşmemiş verilerdir. Kaynak: ITC-Trade Map( İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler (1.000 ABD Doları) Cibuti ye İhracat Yapan Ülkeler TOPLAM Çin Endonezya Etiyopya Hindistan ABD Suudi Arabistan Fransa Türkiye Japonya Malezya G. Kore Rusya Pakistan İtalya Belçika Güney Afrika Cumhuriyeti Hollanda Tayland Singapur Tayvan Umman İspanya Almanya İngiltere Romanya Hong Kong *2013,2014 ve 2015 yıllarına ait veriler kesinleşmemiş verilerdir. Kaynak: ITC-Trade Map( 7

8 3.4. TÜRKİYE İLE TİCARET Türkiye Cibuti Dış Ticaret Değerleri (1.000 ABD Doları) Yıl İhracat İthalat Hacim Denge / (1-6 ) / (1-6 ) Kaynak: TÜİK Türkiye nin Cibuti ye İhracatında Başlıca Ürünler (1.000 ABD Doları) GTİP Ürün Adı Toplam '7214 Demir/çelik çubuklar (sıcak haddeli, dövülmüş, burulmuş, çekilmiş) '1902 Makarnalar '1512 Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) '1101 Buğday unu/mahlut unu '0713 Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış) '3004 Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar '1905 Ekmek, pasta, kek, bisküvi vs. İle boş ilaç kapsülü mühür güllacı '9303 Diğer ateşli silahlar '9999 Başka yerde belirtilmemiş ürünler '9406 Prefabrik yapılar '9619 Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya '8445 Lifleri hazırlayan, iplik üreten-hazırlayan makineler '7208 Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik 600mm. Fazla '2102 Mayalar, cansız diğer tek hücreli mikroorganizmalar '7216 Demir/alaşımsız çelikten profil '8544 İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; fiber optik

9 '8466 ( )de ki makinelerin aksam-parçaları '8703 Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları '1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) '8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar '5513 Ağırlık; %85 >devamsız sentetik-pamuk dokuma < 170 gr/m '8537 Elektrik kontrol, dağıtım tabloları, mücehhez tablolar '7308 Demir/çelikten inşaat ve aksamı '2202 Sular (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş) '9403 Diğer mobilyalar vb. Aksam, parçaları '4202 Deri ve kösele vb. den seyahat eşyası '8705 Özel amaçlı motorlu taşıtlar '2106 Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda müstahzarları '6810 Çimentodan, betondan, suni taştan eşya '2503 Her nevi kükürt (süblime, presipite ve kolloidal kükürt hariç) '8418 Buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı pompaları '1806 Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları '7215 Demir/çelik çubuklar (diğer) '8516 Elektrikli su ısıtıcıları, elektrotermik cihazlar (şofbenler) '3923 Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak, kapsül '7610 Alüminyum inşaat ve aksamı '7010 Cam damacana, şişe, kavanoz, çanak, ilaç tüpleri, kaplar '7326 Demir/çelikten diğer eşya '7606 Alüminyum sac, levha ve şeritler, kalınlık>0, 2mm '5702 Dokunmuş halılar, yer kaplamaları (kilim, sumak, karaman vb) Kaynak: ITC-Trademap ( Türkiye nin Cibuti den İthalatında Başlıca Ürünler (1.000 ABD Doları) GTİP Ürün Adı Toplam '3215 Matbaa, yazı, çizim ve diğer mürekkepler '8544 İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; fiber optik '2530 Tarifenin başka yerinde yer almayan mineral maddeler '4820 Defterler, bloknotlar, klasörler, dosyalar vb. kırtasiye eşyası '1301 Lak; tabii sakızlar, reçineler ve sakız reçineler ve yağ reçineler '8209 Aletler için monte edilmemiş levha, çubuk, uç vb.. (sermetlerden) '8536 Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı Kaynak: ITC-Trademap ( 9

10 4. GENEL EKONOMİK GÖRÜNÜM Bir milyon civarındaki ülke nüfusunun yaklaşık tamamı müslüman olan (ve şehir devleti görünümündeki) Cibuti coğrafi konum olarak, Kızıldeniz in Hint Okyanusuna açıldığı kritik uç noktadadır. Nüfusunun 2/3 ü başkent Cibuti de yaşamaktadır. Karşı kıyısında iç savaş halindeki Yemen bulunmaktadır. Kara komşuları ise, Etiyopya, Somali ve Eritre dir. Cibuti, denize kıyısı bulunmayan komşu Etiyopya için, Kızıldenize açılan liman kapısı konumundadır. Bu çerçevede limanları, Etiyopya ya yönelik re-export (ve lojistik) merkezidir. Ayrıca, deniz korsanlarına karşı Cibuti limanları, bazı devletlerin gemileri için bölgesel güvenlik/uğrak üssü olabilme konumuna da sahiptir. Amerika ve Fransa nın ülkede askeri üsleri bulunmaktadır. Çin ve Suudi Arabistan ın da benzer niyetleri söz konusudur. Körfez Arap Bölgesi ülkeleri (S. Arabistan, Oman, Kuveyt, Katar) ile ekonomik ve ticari ilişkiler gelişme göstermektedir. Suudi Arabistan ın ülkedeki petrol ihtiyacının karşılanmasına yönelik ucuz kredi desteği sözkonusudur. Hükümetin 2035 Cibuti Vizyonu konulu stratejik kalkınma planı çerçevesinde; ülkenin (ve limanlarının) bölgenin ticaret ve lojistik merkezi haline dönüştürülmesi, ekonominin daha liberal/serbest piyasa haline dönüştürülmesi, zayıf durumdaki özel sektörün desteklenerek ekonomideki payının geliştirilmesi, bürokrasinin azaltılması ve iş ortamının iyileştirilmesi, yabancı sermaye yatırımlarının teşvik edilmesi, halihazırda dış ticaret dinamiğini oluşturan reexport sektörünün geliştirilmesi, enerji (elektrik iletim hatları, petrol boru hatları), haberleşme/iletişim ve ulaşım (havaalanları, otoyol, liman ve demiryolu hatları) ve şehir altyapı hizmeti (içme suyu ve deniz suyu arıtma tesisleri) alanlarında büyük yatırım projelerinin dış finansal kaynaklar kullanılarak tamamlanması öncelikli hedefler arasında yer almaktadır. Kalkınma programı ve projeleri kapsamında inşaat (müteahhitlik) sektörü ülke ekonomisinde önem kazanmaktadır. Büyük kamu projelerinde Çin yatırımları dikkat çekmektedir. Çin, projeleri finanse ettiği gibi, kullanılan malzemeleri ve çalıştırılan işçileri de ülkesinden getirmektedir. Çinli işçilerin çalıştırılması, ülkedeki işssizlik (istihdam) sorununun çözümünü zorlaştırmaktadır. Çin in ülkede askeri üs kurma talebi Cibuti ye ekonomik gelir sağlayacak bir kaynak olsa da, uluslararası ilişkiler bağlamında dış dünyada tartışma konusu olmuştur. Yaklaşık 2 milyar dolar değerinde milli gelire sahip ülke ekonomisindeki başlıca sorunlar; ülkenin temel ihtiyacı olan gıda, elektrik ve yakıtın ithalat yoluyla karşılanması, bazı yabancı ülkelere sağlanan askeri üs kiraları ile özellikle Etiyopya ya yönelik re-export üzerinden alınan vergi gelirlerine dayanan bütçenin (ve dış ticaretin) açık vermesi, öz-sermaye yetersizliği ve dış borçlanma ihtiyacı, dolayısıyla kamu altyapı projeleri için doğrudan yabancı sermaye yatırımı (turizm/otel, tarım/hayvancılık, gıda, sağlık) ve dış finansman ihtiyacı ile yüksek orandaki işsilik ve kalifiye eleman açığıdır. Öte yandan, yüksek orandaki dış borçları (milli gelirin %70 i) ve riskli bankacılık kredileri, IMF açısından endişe kaynağı olup, borç artışının kontrol altına alınması ve zayıf görünümlü bankaların daha sıkı denetlenmesi ve kredi tahsislerine ilişkin bankalar üzerindeki kontrolün güçlendirilmesi IMF nin Cibuti ekonomisiyle ilgili dikkat çektiği endişelerdir. Hükümet, IMF ile bir program için görüşme yapmaya da sıcak bakmaktadır. 10

11 Komşu Etiyopya ekonomisinin canlı ve büyüme performansı göstermesi, direk olarak Cibuti ekonomisine de büyüme ve gelir artışı şeklinde yansımaktadır. Nitekim, Cibuti limanlarını Etiyopya nın başkenti Addis Ababa ya bağlayacak olan 4 milyar dolar değerindeki 750 km lik demiryolu projesinin 2018 yılına kadar hizmete sokulması öngörülmektedir. Proje, Çin finansmanıyla ve Çin firmalarınca inşa edilmektedir. Demiryolu hattının (ve bağlantı yollarının) tamamlanması Etiyopya nın can damarı olan Cibuti limanları üzerinden yaptığı dış ticareti artırıcı etki göstermesi beklenmektedir. Zira halihazırdaki limanların kapasiteleri ve ülke içi taşıma/lojistik altyapısı, bu ihtiyacı karşılamakta yetersiz kalmaktadır. Dünya Bankası, ülkedeki enerji ve sağlık sektörünün geliştirilmesi ve özel sektör istihdamının teşvik edilmesine yönelik olarak 36 milyon Dolar değerinde kredi tahsis etmeyi kabul etmiştir. (Kaynak: EIU-2016 Temmuz) 5. CİBUTİ İŞ HAYATI Cibuti de kurulacak firmaların Maliye Bakanlığı (vergi dairesi) ve Ticaret Bakanlığına (sicil dairesi) tescil edilmesi ve Ticaret Odasına üye olması gerekmektedir. Yetkilendirilecek yerel bir avukat tescil sürecini takip edebilmektedir. (Cibuti Ticaret Odası: Ürün ve hizmetler; %10 oranında KDV ye tabidir. Kamu dairelerinin hafta içi çalışma saatleri olup, özel sektörün ise ile saatleridir. Haftasonu tatili sadece Cuma günüdür. Cibuti ye seyahat edecek işadamlarımızın gitmeden önce, ülkeye giriş vizesi düzenlenmesi prosedürü hakkında bilgi almak için ülkenin Cibuti nin Ankara daki Büyükelçililiğiyle temasa geçmeleri önemle tavsiye olunur. (Cibuti nin Ankara Büyükelçiliği -Tel: web: ) NOT: Cibuti de Ticaret Müşavirliğimiz bulunmamakta olup, ihtiyaç duyulması halinde Cibuti deki Büyükelçiliğimizle temasa geçilmesi tavsiye olunur. (T.C. Cibuti Büyükelçiliği: 11