HESAPLANAN KDV NĠN BEYANNAME ÜZERĠNDE GÖSTERĠLMESĠ

Transkript

1 MADDĠ DURAN VARLIK SATIġLARINDA (DEMĠRBAġ, TAġIT VB.) HESAPLANAN KDV NĠN BEYANNAME ÜZERĠNDE GÖSTERĠLMESĠ 1-) Ġlave Edilecek KDV Satırına neler yazılır? İlave edilecek KDV satırı belli işlemler dışında kullanılmamalı bunları da özetle şöyle sayabiliriz; a-) Mal iadeleri nedeniyle hesaplanan KDV b-) KKEG niteliğinde olmakla birlikte alınan fatura nedeniyle KDV indirim konusu yapılmış olması gider mahiyeti taşımayan bu belgelerden dolayı indirim KDV nin düzeltilmesi sırasında kullanılır. Örneğin, şirket ortaklarının sonradan anlaşılan işle ilgili olmayan tatil giderleri, yol giderleri, şirket adına işin idamesi haricinde yemek verilmesi vb. c-) Fatura tutarı KDV hariç 1000 TL olmakla birlikte hesaplanan KDV nin 180 TL yerine 190 TL olarak yazılması durumunda fazla ve yersiz olarak hesaplanan 10 TL KDV bu satırda gösterilir. d-) Zayi olan çalınan mallar nedeniyle indirilmiş olan KDV nin düzeltilmesi yoluna gidildiğinde bu satır kullanılır. e-) Son kullanma tarihi geçtiği için imha edilen mallarda, yâda kanun koyucunun malların tedariki sonrasında kullanılmasının sakıncalı olduğuna karar verdiği ürünler (mesela eczanelerde kullanılan bazı ilaçlar) veya tekstil işlerinde imha edilen kumaş boya vs gibi ürünlerin indirilmiş KDV leri f-) Gelir tablosunda satışlar ve diğer tüm gelir grupları haricindeki işlemler nedeniyle hesaplanan KDV, Vergi üzerinden alınan KDV bu satırda gösterilir. Örneğin; sıfır araç bayilerinde araç bedeli üzerinden hesaplanan ÖTV ye istinaden hesaplanan KDV gibi. g-) Vergilendirilme dönemi itibariyle hatalı vergi oranı üzerinden düzenlenmiş faturalardaki indirilecek KDV nin düzeltilmesi Örneğin; kanun koyucunun ülkenin içinde bulunduğu ekonomik göstergeler ve bazı sektörlerdeki hareketlilik açısından teşvik ve süspansiyon dışında genel KDV oranının düşürülmesine rağmen bu sektördeki firmanın yüksek orandan düzenlediği faturadaki indirilecek KDV düzeltilmesi gibi. Vb. hususlarda ilave edilecek KDV satırı kullanılır. 2-) DEMĠRBAġ SATIġ KDV SĠ BEYANNAME ÜZERĠNDE NEREDE GÖSTERĠLĠR? Demirbaş satışıyla ilgili özellikle elektronik ortama geçilmiş olması birçok sorunu da beraberinde getirdi.

2 Aslında kanunu incelediğimiz de; :...Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 inci maddesine göre, ticari, sınaî, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan tespit ve hizmetler Katma Değer Vergisine tabidir. Aynı Kanunun 2/1. maddesinde ise teslim, bir malın tasarruf hakkının devredilmesi olarak tanımlanmıştır. Katma Değer Vergisi Kanununun 20/1. maddesi uyarınca, teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olup, bedel deyimi ise, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerle sağlanan para ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade etmektedir. Ayrıca, 24 Sıra No.lu Katma Değer Vergisi Sirkülerinin 2/b bölümünde, katma değer vergisi mükelleflerinin vergiye tabi işlemlere ilişkin bedelleri (alıcının tevkifat uyguladığı işlemler hariç), vergi oranları itibariyle ayrı ayrı beyan etmeleri gerektiği belirtilmiştir. Buraya kadar anlattıklarımdan demirbaş satış bedelinin de matrah gibi beyannamede gösterilmesi gerektiği sonucu çıkar. ANCAK BU KONUDA BĠRKAÇ SORUN VARDIR. a-) Elde düzenlenen beyannamelerde demirbaş satışı için bilgi notu yazılarak vergi dairesine verilebiliyor böylece gelir tablosu hâsılat kalemi ile beyannamedeki kümüle toplam arasındaki fark için izahat talebine gerek kalmadan sorun çözülebiliyordu. b-) Elektronik ortama geçmesi nedeniyle beyannamelerin bu bilgi notu yazılamadığından dolayı izahata davet gereksiz zaman kaybı ve strese de neden oldu. c-) İlave edilecek KDV satırına dâhil edilmiş demirbaş satışları dolayısıyla BS formunda sorun yaşanmasına neden olmuştur. d-) Son olarak elektronik ortamda verilmeye başlayan iade taleplerine hâsıl listeler nedeniyle alt firmalar nezdinde ilave edilecek KDV ye yazılan demirbaş satışları nedeniyle alt firmalar arasında karışıklığa neden olmuş ve iade taleplerinde sorun yaşanarak uzamasına neden olmuştur. SONUÇ OLARAK; Kanunen bu satışlar matrahta gösterilmelidir. Ancak KDV beyannamesi- Gelir tablosu toplamları arasındaki fark nedeniyle sıkıntı doğacağından dolayı da ilave edilecek KDV daha mantıklı gibi görünse de aslında değildir. Hem matraha ilave etmek hem de ileride izahat inceleme gibi sıkıntılar yaşamamak adına aşağıdaki uygulama kanaatimce en doğrusudur. Normal uygulamada yapılan kayıt;

3 Örneğin; şirketin aktifinde maliyet bedeli TL olan tamamen İTFA olunmuş taşıtı 5000 TL+KDV bedelini açık hesap olacak şekilde satmıştır. Buna göre TEK DÜZEN muhasebe sistemi gereği; HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA BORÇ ALACAK 120 ALICILAR 257 B. AMORTĠSMANLAR 254 TAġITLAR 391 HESAPLANAN KDV 679 OLAĞAN DIġI GELĠRLER Şeklinde kayıt yapılarak TL MDV satışı Teslim ve Hizmet bedeli 900 TL KDV de hesaplanan KDV olarak ilgi ay beyannamesinde beyan edildiği halde Gelir tablosundaki 600 hesabın tutarı TL kadar noksan görüneceğinden izaha davetle karşı karşıya kalınabilecektir. Aynı şekilde yukarıda tek tek ele aldığımız maddelere istinaden aşağıdaki kaydın yapılması herhangi bir sıkıntıya neden olmayacaktır. KDV beyannamesi açısından satışın kaydı HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA BORÇ ALACAK 120 ALICILAR 600 YURTĠÇĠ SATIġLAR 391 HESAPLANAN KDV XX HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA BORÇ ALACAK 623 DĠĞER SATIġLARIN MALĠYETĠ 257 B. AMORTĠSMANLAR 254 TAġITLAR 679 OLAĞAN DIġI GELĠRLER Yukarıdaki kayıtla; GELİR TABLOSUNDA 600'lü hesap ile KDV beyannamesindeki Teslim ve Hizmet tutarı aynı olacağından İZAHA DAVET gibi bir idari işleme davet çıkaran FARK ortadan kalkmış olacaktır. Gelir tablosunda ise: 690 hesabın borcuna yazılarak kapatılan 623- TL ile alacağına yazılarak kapatılan TL farkı TL zarar ile 679- TL olağandışı kar yer alacağından yine TL'lik satış karının yer alacak olması sonuç üzerinde bir değişikliğe neden olmayacaktır.

4 GELĠR ĠDARESĠ BAġKANLIĞI Gaziantep Vergi Dairesi BaĢkanlığı Vergi Uygulama Müdürlüğü Sayı: B.07,1.GİB / Konu: Sabit Kıymet SatıĢ Hâsılatının Beyanı Ġlgi : 2008 tarih Sayılı dilekçeniz. İlgi dilekçenizle Vergi Dairesinin. Vergi numaralı mükellefi olduğunuzu, aktifinizde kayıtlı sabit kıymet satışlarına ilişkin KDV yi KDV beyannamesinde ilave edilecek KDV sütununda beyan ettiğinizi ancak vergi dairesinin sabit kıymet satışlarına ilişkin hâsılatın KDV beyannamesinin ilgili sütununda, KDV sinin de hesaplanan KDV sütunlarında gösterilmesini istediklerini belirterek bu durumda KDV beyanı (Teslim ve hizmet karşılığını teşkil eden bedel) ile geçici ve gelir vergisi hâsılatı arasında fark oluştuğu gerekçesiyle konu hakkında tarafınıza bilgi verilmesi istenilmektedir. 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 3. maddesinin (B) bendinde, İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır. Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz. hükmüne yer verilmiştir. 213 Sayılı VUK unun 328. maddesinde Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde alınan bedel ile bunların Envanter defterinde kayıtlı değerleri arasındaki fark kar ve zarar hesabına geçirilir. İşletme hesabı esasında defter tutan mükelleflerle serbest meslek kazanç defteri tutan mükellefler bu farkı defterlerinde hâsılat veya gider kaydederler. Amortisman ayrılmış olanların değeri ayrılmış Amortismanlar düşüldükten sonra kalan meblağdır. hükmüne yer verilmiştir. Ayrıca bilânço usulüne göre defter tutan gerçek ve tüzel kişiler muhasebe sistemi uygulama tebliğlerinde belirlenen usul ve esaslara uymak zorundadır. Diğer taraftan 24 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Sirkü sünün Tevkifat Uygulanmayan İşlemler başlıklı 2/b-Tablo1 bölümünde Bu tabloda, verginin konusuna girmeyen ve vergiden istisna olan işlemlere yer verilmeyecek, sadece vergiye tabi işlemler (alıcının tevkifat uyguladığı işlemler hariç) ait oldukları vergi oranları itibariyle ayrı ayrı beyan edilecektir. İhraç kaydıyla teslimler ile özel matrah şekli uygulanan işlemlerde bedelin matraha dâhil olan kısmı da bu tabloya dahil edilecektir. açıklamasına yer verilmiş, aynı sirkünün Diğer İşlemler- 30.Satır: İlave Edilecek KDV başlıklı 2/b-Tablo 3 bölümünde Bu satırda;

5 fazla ve yersiz hesaplandığı anlaşılan vergiler, işlemin kısmi istisna kapsamına girmesi nedeniyle indirim hesaplarından çıkarılması gereken vergiler ve çeşitli nedenlerle düzeltme amacıyla "Toplam KDV" içine alınması gereken vergiler beyan edilecektir. açıklamasına yer verilmiştir. Gelir tablosunda yer alan brüt satışlar grubunda, işletmenin ana faaliyet dalında satılan mal ve hizmetler karşılığında elde edilen ya da tahakkuk eden gelirler yer almakta, olağan dışı gelir ve karlar grubunda ise; işletmenin ana faaliyet dalı dışında kalan, süreklilik göstermeyen, bu nedenle de yukarıdaki gelir gruplarından hiç birine girmeyen, arızi nitelikteki gelir ve karlar yer almaktadır. Bu Bilgiler IĢığında, Duran Varlık SatıĢlarının Niteliği Ġtibariyle ĠĢletmenin Ana Faaliyeti Ġle Ġlgili Bir SatıĢ ĠĢlemi Olmadığından Brüt SatıĢlarda Göstermek Mümkün Olmayıp VUK Unun 328. Maddesi Ve Muhasebe Kayıt Düzeni Ve Muhasebe Ġlkeleri Göz Önünde Bulundurulduğunda, SatıĢ ĠĢlemi Nedeniyle OluĢan Karın Veya Zararın Gelir Tablosunda Olağan DıĢı Gelir Ve Karlar Veya Olağan DıĢı Gider Ve Zararlar Bölümünde Yer Alması Gerekmektedir. Bu durumda duran varlık satışına ilişkin satış hâsılatının KDV beyannamesinde teslim hizmet karşılığını teşkil eden bedele dâhil edilmesi, hesaplanan KDV nin de ilgili sütunda beyan edilmesi gerektiğinden, gelir tablosunda brüt satışlarda yer almayan satış hâsılatı kadar gelir vergisi ve geçici vergi hâsılatı ile KDV beyannamesinde teslim ve hizmet karşılığını teşkil eden bedel arasında fark oluşacağı tabiidir. 24 Numaralı KDV Sirkülerindeki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere ilave edilecek KDV sütununda sadece fazla ve yersiz hesaplandığı anlaşılan vergiler, işlemin kısmi istisna kapsamına girmesi nedeniyle indirim hesaplarından çıkarılması gereken vergiler ve çeşitli nedenlerle düzeltme amacıyla "Toplam KDV" içine alınması gereken vergilere yer verilmesi; Tevkifat uygulanan işlemler hariç vergiye tabi tüm işlemlere ise 1 numaralı tabloda yer verilmesi gerekmektedir. Buna Göre, Duran Varlık SatıĢından Kaynaklanan ve Gelir Vergisi Ġle Geçici Vergi Hâsılatının Katma Değer Vergisi Beyanları ile Uyum Göstermemesi ve Bu Hususun Vergi Dairelerince Sorulması Durumunda, Farklılığın Duran Varlık SatıĢ Hâsılatının Gelir Tablosunda Brüt SatıĢlarda Yer Almadığı, SatıĢtan Doğan Karın Doğrudan Olağan DıĢı Kar Zarar Bölümünde Yer Aldığı, SatıĢa ĠliĢkin Hâsılatın ve Hesaplanan KDV nin Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile Beyan Edilmesi Nedeniyle OluĢan Fark Tarafınızdan Ġzah Gerekçesi Olarak Belirtilebilecektir.

6 MADDĠ DURAN VARLIK SATIġLARININ KDV BEYANNAMESĠNDE NE ġekġlde BEYAN EDĠLECEĞĠ HK. GELĠR ĠDARESĠ BAġKANLIĞI BURSA VERGĠ DAĠRESĠ BAġKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü Sayı: B.07.1.GİB /02/2012 Konu: Maddi duran varlık satıģlarının KDV beyannamesinde ne Ģekilde beyan edileceği. İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; maddi duran varlık satışlarının (Demirbaş ve Taşıt) KDV beyannamesinde nasıl beyan edileceği konusunda Başkanlığımız görüşü istenilmektedir. KDV Kanununun 1/1. maddesinde, Türkiye'de ticari, sınaî, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu hüküm altına alınmış, Kanunun 2/1. maddesinde ise teslim, bir malın tasarruf hakkının devredilmesi olarak tanımlanmıştır. Bu Hüküm ve Açıklamalar Gereğince, Maddi Duran Varlık SatıĢları (DemirbaĢ ve TaĢıt) Ticari ĠĢlem Kapsamında KDV Kanunun 1/1 ve 2/1. Maddeleri Gereğince KDV ye Tabi Olduğundan, Söz Konusu SatıĢ Hâsılatı Ġlgili Dönem KDV Beyannamesinin "Matrah" Bölümünün "Tevkifat Uygulanmayan ĠĢlemler" Kısmında Beyan Edilecektir. ÇORUM VALĠLĠĞĠ Defterdarlık Çorum Vergi Dairesi Müdürlüğü Sayı: B.07.4.def / Konu: Demirbaş Satışları... Bilindiği üzere 3065 sayılı KDVK'nun 53. No.lu Sirküleri ile iade talepleri elektronik olarak alınmakta ve iadeye konu belgelerin analiz ve değerlemeye tabi tutulması neticesinde alınan KDV İade Kontrol Raporu'nda, bazı mükellefler ile 1. veya 2. kademedeki alt mükelleflerin beyan ve bildirimlerinde tutarsızlıklar tespit edildiği, bu tutarsızlıkların ise genelde demirbaş ve araç satışları ile ilgili KDV'nin ilave edilecek KDV sütununda beyan edilmesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır. Konu ile ilgili olarak görüş istenilmiş olup, Bakanlığımız Gelir İdaresi Başkanlığının 01/12/2010 tarihli sayılı yazılarında :...Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 inci maddesine göre, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan tespit ve hizmetler Katma Değer Vergisine tabidir. Aynı Kanunun 2/1 inci

7 maddesinde ise teslim, bir malın tasarruf hakkının devredilmesi olarak tanımlanmıştır. Diğer taraftan, Katma Değer Vergisi Kanununun 20/1 inci maddesi uyarınca, teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olup, bedel deyimi ise, malı teslm alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerle sağlanan para ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade etmektedir. Ayrıca, 24 Sıra No.lu Katma Değer Vergisi Sirkülerinin 2/b bölümünde, katma değer vergisi mükelleflerinin vergiye tabi işlemlere ilişkin bedelleri (alıcının tevkifat uyguladığı işlemler hariç), vergi oranları itibariyle ayrı ayrı beyan etmeleri gerektiği belirtilmiştir. Bu hüküm ve açıklamalar gereğince mükelleflerin iģletmelerinde kayıtlı araç veya demirbaģ satıģ iģlemi mutad ve sürekli faaliyet konusunu oluģturmamakla birlikte katma değer vergisi uygulaması bakımından ticari nitelik taģıyan bir teslimdir. Dolayısıyla, söz konusu iģleme ait hasılatın ilgili dönem katma değer vergisi beyannamesinde teslim ve hizmet iģlemlerinin karģılığını oluģturan bedel olarak matraha dâhil edilmesi gerekmektedir... denilmektedir. M.Zeki ÇEVİK Vergi Dairesi Müdürü