REACH ve tekstil endüstrileri: Fırsat nerede?

Transkript

1 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı REACH ve tekstil endüstrileri: Fırsat nerede? Güven Sak Ankara, 20 Ağustos 2008

2 Slide 2 Çerçeve TEPAV nedir, ne iş yapar? Düşünce kuruluşu nedir? Faaliyet alanları nelerdir? REACH in yolu nasıl tekstile çıkıyor? REACH nedir, nereden çıkmıştır? Kimyasal ara girdi kullanan sektörler, şirketler? Tekstil neden önemlidir? Tekstil ve rekabet gücümüz En çok etkilenecek sektörlerden biri. Bu süreçten nasıl fırsatlar çıkabilir?

3 Slide 3 Düşünce kuruluşları ne işe yarar? Dünya giderek karmaşıklaşıyor, karar almak zorlaşıyor. Konya daki üretim artık Guangzo daki üretim kararından etkileniyor. Hayat hızlandıkça, yanlış karar vermenin maliyeti giderek artıyor. Karmaşık dünyada hata yapmamak zor. Hatadan hızla dönebilmek gerekiyor. Analize dayalı karar önem taşıyor. Hem şirketin hem de kamunun

4 Slide 4 TEPAV ın ne iş yapıyor? Gündemin bilgi içeriğini doldurmaya yönelik faaliyetler IX. Kalkınma Planı için Sanayi Politikası Raporu ( DPT ile birlikte) Yatırım Ortamı Değerlendirme Projesi (Dünya Bankası ile) Rekabet Ortamı Değerlendirme Projesi (FIAS ve Rekabet Kurumu ile) Yükseköğretim Sektörü Projesi (Dünya Bankası ile) Türkiye nin Rekabet Gücünün Geliştirilmesi DÖİK Sekretaryası (DPT ile) Sanayi Stratejisi Tasarımı ve Kapasite İnşası Projesi (STB için) Çok yıllı Harcama programı Tasarımı (Maliye Bakanlığı için) Etki analizi çalışmaları Büyük Yakma Tesisleri Direktifi REACH düzenlemesi İklim Değişikliği Sözleşmesi Kamu personeli eğitim programları tasarımı Pakistan-Kırgızistan-Kazakistan-Mogolistan vd. Bölgede özel sektör gelişimi için diyalog mekanizmaları Ankara Forum (Filistin-İsrail) İstanbul Forum (Pakistan-Afganistan) Suriye; Gürcistan, Ermenistan, Bulgaristan ve Yunanistan da faaliyetler

5 Slide 5 Hangi alanlara yönelmek istiyoruz? Sanayi politikasına devam Daha fazla sektörel çalışma TR de sektörel çalışma eksikliği Değer zinciri ve kümelenme analizi grubu Daha fazla bölgesel çalışma TR de yerel odaklı düşünme eksikliği Bölgesel kümelenmelere nasıl bakılır? Yatay sanayi politikası alanları Lojistik, mesleki eğitim, AR-GE

6 Slide 6 Bir ürün piyasası düzenlemesi olarak REACH Direktifi REACH, AB de üretilen ve AB pazarına ithal edilen kimyasal ürünler için, kayıt değerlendirme izin kısıtlama prosedürlerini yeniden belirliyor. Aralık 2006 da yasalaştı ve Haziran 2007 de yürürlüğe girdi. Geçmiş yıllardaki muhtelif direktifler REACH çatısı altında toplandı, revizyonlar yapıldı.

7 Slide 7 REACH in yolu tekstile çıkar, ama tekstil yalnız değil Sektörlerde meydana gelen 1 birimlik üretim artışının tetiklediği kimyasal madde üretimi artışı 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

8 Slide 8 Tekstil ve hazır-giyim üretiminde giderek daha fazla kimyasal madde kullanılıyor Tekstil ve hazır-giyim sektörlerinde meydana gelen 1 birimlik üretim artışının tetiklediği kimyasal madde üretimi artışı 0, ,25 0, ,15 0, ,05 0 Tekstil Giyim eşyası

9 Slide 9 REACH e uyum maliyetsiz değildir REACH i, sadece AB ye üye olmanın ya da mal satmanın bir ön-koşulu olarak algılamamak gerekir Ürün piyasası düzenlemesi olarak REACH bir fırsat olabilir Kimya ile beraber diğer birçok sektörde yeniden yapılanmayı zorunlu kılacaktır Verimlilik artışları, kayıtdışılığın azalması Etkinin ne yönde olacağını anlamak için sektörel değer zinciri analizlerine ihtiyaç vardır Kısa vadede, küçük şirketlerin, büyüklere kıyasla süreçten daha fazla olumsuz etkileneceği kesindir Türkiye deki temel problem şirketlerin büyüyememesidir

10 Kaynak: TÜİK, İmalat sanayi üretim endeksine baz oluşturan veriler Türkiye REACH Direktifi Ekonomi ve Politikaları Tekstil ve Araştırma Hazır-GiyimVakfı Slide 10 Uyum maliyetlidir çünkü REACH den etkilenecek sektörlerin önemli bir bölümü küçük ölçeklidir Ortalama şirket ölçeği, 2004 (ölçek=yıllık satış hacmi, Tütün sektörü=100) Not: Sektörlerin sıralaması ilgili sektörde 1 birimlik üretim artışı neticesinde ekonomi genelinde tetiklenen ilave kimyasal madde üretimi miktarına göre yapılmıştır

11 Slide 11 İyi haber: AB dışında olmak uyum maliyetini azaltmaktadır AB deki bir tekstil üreticisinin kullandığı kimyasal maddenin kayıt altında olması gerekiyor Kayıtlı kimyasal madde ilave maliyet demek Ancak, Türkiye deki üreticilerin böyle bir zorunluluğu yok AB pazarında AB deki üreticilerden daha avantajlıyız AB nin tekstil ithalatında, ara-girdi olarak kullanılan kimyasal ürünlerin tümünde kayıt şartı yok Kayıt şartı olmayan kimyasalların AB dışından alınması maliyet avantajı sağlayabilir Kimyasal ürünleri ara-girdi olarak kullanan diğer sektörlerde benzer maliyet avantajları söz konusu

12 Slide 12 Ortalama yıllık ihracat büyüme hızı, : 60% Tekstil ve hazır-giyim bitti mi? 50% 40% 30% 20% 10% 0% Petrol ve petrol ürünleri Yükselişteki Sektörler Taşıt Araçları Telekom ve ses cihazları (TV) Elektrikli makineler Metal ürünleri genel sinai makinalar Metal dışı mineraller Kauçuk ürünleri Diğer taşıtlar Zor Durumdaki Sektörler Demir-çelik Yıldız Sektörler Tekstil Geleneksel Sektörler Sebze-meyve Hazır giyim 0% 1% Ort=%1,5 2% 3% 4% 5% 6% 2004'de dünyadaki pazar payı Not1. Balon büyüklükleri sektörlerin 2004 ihracat hacimlerini göstermektedir. Ort=%20,2 Kaynak: United Nations Commodity Trade

13 Slide : Tekstil ve hazır-giyim bitti mi? Ortalama yıllık ihracat büyüme hızı, % 50% 40% Petrol ve Petrol Ürünleri Taşıt Araçları Telekom ve Ses Metal Ürünleri Cihazları (TV) 30% Genel Sınai Makinalar Demir-Çelik 20% 10% Yükselişteki Sektörler Elektrikli Makineler Kauçuk Ürünleri Diğer Taşıtlar Zor Durumdaki Sektörler Metal Dışı Mineraller Yıldız Sektörler Tekstil Geleneksel Sektörler Sebze-Meyve Hazır Giyim 0% Ort=%1,75 0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 2005'de dünyadaki pazar payı Not. Balon büyüklükleri sektörlerin 2004 ihracat hacimlerini göstermektedir. Ort=%25 Kaynak: COMTRADE 2006 veritabanı, Birleşmiş Milletler

14 Slide : Tekstil ve hazır-giyim bitti mi? 80% 70% Yükselen Sektörler Ortalama Pazar payı: %1.8 Yıldız Sektörler Ortalama yıllık ihracatta büyüme hızı ( ) 60% 50% 40% 30% 20% 10% Diğer taşıtlar Elektrikli Makineler Petrol ve petrol ürünleri Güç kaynağı ve makineler Muhtelif imalat sanayi ürünleri Telekom ve ses cihazları Zor Durumdaki Sektörler Taşıt araçları Metal ürünleri Metal-dışı mineraller Demir-Çelik Tekstil Sebze ve meyve Hazır giyim 0% 0,00% 1,00% 2,00% 3,00% 4,00% 5,00% 6,00% Dünya pazar payı (2006) Ortalama büyüme hızı: %35

15 Slide 15 Tekstil sektörü nden, değer zincirine Tekstil, hazır-giyim ile beraber ele alındığında bir endüstriler topluluğudur Değer zinciri: hammaddeden nihai tüketiciye Son yıllarda yoğunlaşan rekabet nedeniyle, sektör dönüşmeye başlamıştır Dokunmuş halılardan, tufte halılara Suni liften dokumalardan, sentetik ipliğe Nanoteknoloji kullanımı Bundan sonra? Değer zincirinin rakip ülkeler tarafından doldurulması güç halkalarında ilerlemek gerekiyor Arzuladığımız yeni yapı, REACH ten daha fazla etkilenecek gibi görünüyor

16 Slide 16 Dönüşüm sürecindeki eski ve yeni avantajlarımız Artan petrol fiyatları ulaştırma maliyetidir de 21 dolardan, 2008 de 112 dolara Ulaştırma maliyetinin toplam maliyet içinde yüksek olduğu sektörler daha fazla etkilenecek Seramik-çimento (%14), Mobilya (%15) Tekstil (%11) Pazarlara yakın olmak artık daha önemli avantaj REACH bir fırsat sayılır mı?

17 Slide 17 REACH nasıl bir fırsata çevrilebilir? Doğu Asya dan yükselen rekabet baskısı tekstil ve hazırgiyimde teknolojik yenilenme için bir müşevvik olmuştur REACH Direktifi ile birlikte benzer bir etkinin ortaya çıkmasını beklemek mümkündür Ürün piyasası düzenlemelerinin temel amaçlarından bir tanesi de budur Ancak, küçük ölçekli ve geleneksel üretim yöntemlerini benimseyen işletmeler için bir geçiş dönemi stratejisine ihtiyaç olduğu da açıktır Geçiş dönemi stratejisi, sanayi stratejisinin bir parçası olarak tasarlanmalıdır

18 Slide 18 Yeni bir sanayi stratejisine doğru Kamu, verimlilik artışlarının devamı için sanayinin davranış biçimini ve yapısını değiştirmesine katkıda bulunacaktır Orta ve yüksek teknoloji sektörlerinin üretim ve ihracat içindeki ağırlığının arttırılması Düşük teknoloji sektörlerinde katma değeri yüksek ürünlere geçilmesi Becerilerini sürekli geliştirebilen şirketlerin ekonomideki ağırlığının arttırılması

19 Slide 19 Sonuçlar Çin in büyümesi hem kötüdür, hem iyidir. Sıçrama fırsatı Artan maliyetler nedeniyle nefes alma imkanı REACH düzenlemesi hem kötüdür, hem iyidir Maliyettir AB nin kimyasal politikasından Türkiye nin tekstil politikasını çıkartmak için fırsata dönmelidir Geçiş dönemi iyi kullanılmalıdır REACH maliyeti en aza indirilmelidir Kur ile oynayarak rekabet gücünü artırmak, odanın içindeki termometreyi ısıtarak odayı ısıttığını zannetmektir. Sektörün geleceğine yönelik pansuman değil, yapısal tedbir alınmalıdır.