ONDOKUZMAYIS ÜNİVERSİTESİ, TIP FAKÜLTESİ, BEYİN VE SİNİR CERRAHİSİ ANABİLİM DALI TARİHÇESİ

Transkript

1 ONDOKUZMAYIS ÜNİVERSİTESİ, TIP FAKÜLTESİ, BEYİN VE SİNİR CERRAHİSİ ANABİLİM DALI TARİHÇESİ Tarihçe: Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Beyin ve Sinir Cerrahisinin kuruluşu ve tarihçesinden söz etmeden önce üç önemli tarihten söz etmek gerekmektedir. Bu tarihlerden birincisi tarihidir. Bu tarihte Samsun Ondokuzmayıs Üniversitesi Kurma Derneği kurulmuş ve faaliyete başlamıştır. Bu dernek amaç olarak bir Karadeniz kenti olan Samsun a Üniversite kurulmasına öncülük etmek ve bunun için gerekli olan siyasi alt yapıyı oluşturmak olarak belirlemiştir. Derneğin yönetim kurulu üyelerinden Üstün Kösefoğlu, Nazım Tıkıroğlu, Uzman Melikoğlu, Avni Kaynar, Dr. Sait Erbil ve Hasan Nejat Öğüt ilgilerle temas kurarak Üniversitenin kuruluşunun çalışmalarını başlatmışlardır (Resim 6). Resim 6. Ondokuzmayıs Üniversitesi Kurma Derneği Yönetim Kurulu Üyeleri. Soldan sağa Üstün Küsefoğlu, Nazım Tıkıroğlu, Uzman Melikoğlu, Avni Kaynar, Dr. Sait Erbil ve Hasan Nejat Öğüt (OMU 35. Yıl albümünden alınmıştır). Derneğin tam adı Ondokuzmayıs Üniversitesini Kurma ve Yaşatme Derneği idi. Bu dernek Samsun kentinde bir üniversite kurulması için oluşturulan en organize sistematik girişimdi. Türkiye nin o dönemdeki genel şartları düşünüldüğünde hemen sonuç vermesi tabii ki beklenemezdi. Bu derneğin kurulmasından yaklaşık altı yıl sonra 1 Nisan 1975 tarihinde resmen Ondokuzmayıs Üniversitesi kurulmuştur. Yerel bir gazete Üniversitenin kuruluşunda emeği bulunan üç kadını dernek çalışmalarından dolayı kutlamıştır (Resim 7). 1 Nisan 1975 kabul tarihli ve 1873 numaralı kanun ile Türkiye de dört üniversite kurulmuştur. Bu Üniversiteler Elazığ da Fırat Üniversitesi, Samsun da Ondokuzmayıs Üniversitesi, Bursa da Bursa Üniversitesi ve Konya da Selçuk Üniversitesidir. Bu Üniversitelerin kuruluşu 11 Nisan 1975 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanmıştır (Resim 8). 1

2 Resim 7. Dernek çalışmalarını öven lokal gazetede üniversitenin kuruluşunun duyurulması. Gazetede adı geçen kadınlar soldan sağa doğru Üstün Küsefoğlu, Sezen Saraç ve Güngör Şükran görülürken altta ilk kurucu rektör Prof. Dr. Tahsin Tuncalı yeralmaktadır. (OMU 35. Yıl albümünden alınmıştır). 2

3 Resim 8. Üniversitenin resmi olarak kurulduğunu duyuran resmi gazete. 3

4 Tıp Fakültesi: Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesinin açılışı ve kadrolarının belirlenmesinde Hacettepe Üniversitesi, Tıp fakültesi öncülük etmiştir. O dönemde Hacettepe Üniversitesinin Rektörlük görevini yapan Prof. Dr. İhsan Doğramacı ının özel katkıları olmuştur. Hacettepe Üniversitesi içerisinden görevlendirilen öğretim üyeleri Ondokuzmayıs Üniversitesinin Senatosunu oluşturmuşlardır. Bu grup içerisinden Prof. Dr. Tahsin Tuncalı Ondokuzmayıs Üniversitesinin ilk kurucu rektörü olarak kayıtlara geçmiştir (Resim 9). Tıp Fakültesinin ilk Dekanı ise yine Hacettepe Üniversitesinden Prof. Dr. Sevinç Oral dır (Resim 10). Resim 9. İlk kurucu rektör Prof. Dr. Tahsin Tuncalı (OMU 35. Yıl albümünden) Resim 10. Tıp Fakültesinin ilk dekanı Prof. Dr. Sevinç Oral (OMU Web sitesinden). 4

5 Samsun Tıp Fakültesi: Hacettepe Üniversitesi Senatosunun tarihli ve sayılı kararı Samsun Tıp Fakültesi adıyla bir Tıp Fakültesinin kuruluşunu ilan etmiştir. Senato kararında Üniversitemiz Senatosu Rektör Dr. İhsan DOĞRAMACI nın başkanlığında toplandı. Hacettepe Üniversitesi kurulması hakkında 892 sayılı kanunun 2. Maddesi uyarınca son 3 klinik sınıfı kapsamak üzere Üniversitemize bağlı Samsun Tıp Fakültesi açılmasına karar verildi denilmektedir. Dolayısıyla Samsun Tıp Fakültesi adı Ondokuzmayıs Üniversitesinden daha eskiye dayanmaktadır. Samsun Tıp Fakültesi 1973 yılında Hacettepe Üniversitesinde eğitim ve öğretim faaliyetine başlamıştır. Ondokuzmayıs Üniversitesinin 1975 yılında resmen kurulmasıyla Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi olarak buraya bağlanmış ancak 1978 yılına kadar Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesine bağlı olarak devam etmiştir. Bu arada adı artık Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp fakültesi olarak anılan fakültenin tamamen Samsun iline taşınması ve yerleşkesinin burada oluşturulması çalışmaları devam etmiştir. Bölümlerin Samsun da oluşturulabilmesi için bir hastane binasına ihtiyaç bulunmaktadır. Bu ihtiyacın karşılanması için Sağlık Bakanlığına başvurulmuş ve Sağlık Bakanlığı ile bir protokol oluşturularak Tıp Fakültesi Hastanesinin Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesinin bir bölümünde faaliyet göstermesine karar verilmiştir. Bu kapsamda Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesinin bir bölümü fakülteye devredilmiştir. 19 Mayıs 1978 tarihinde Tıp Fakültesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi resmen açılarak faaliyetine başlamıştır. Bu hastanenin açılışı için pek çok kişinin katıldığı bir tören düzenlenmiştir (Resim 11 ve 12). Bu arada 26 Mart 1976 yılında temeli atılan Ondokuzmayıs Üniversitesi Kampüsünün inşaatı hızla devam etmekte ve kampüsün en büyük binası olarak Tıp Fakültesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi belirmektedir (Resim 13 ve 14). Resim 11. Tıp Fakültesi Hastanesinin 19 Mayıs 1978 tarihinde yapılan açılış töreni (OMU 35. Yıl Albümünden). 5

6 Resim 12. Bu resim 19 Mayıs 1978 tarihinde Ondokuzmayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesinin resmi açılışını yapan Öğretim Üyelerini göstermektedir. Resimdekiler; 1. Prof. Dr. Naci Gürses, 2. Prof. Dr. Kamil Tanyer, 3. Prof. Dr. Yıldız Saraçlar, 4. Prof. Dr. Muhsin Saraçlar, 5. Prof. Dr. Tahsin Tuncalı, 6. Prof. Dr. Sevinç Oral, 7. Prof. Dr. Fuat Göksel, 8. Dr. Sara Beygu, 9. Dr. Gülten Tanyer, 10. Dr. Siber Göksel, 11. Dr. Gülten Tunalı, 12. Dr. Oktay İlhan Tuncer, 13. Dr. Cemil Rakunt, 14. Dr. Ercihan Güney, 15. Dr. Teoman Şeşen, 16. Dr. Ahmet Yaşar Turanlı, 17. Dr. Kuddusi Cengiz, 18. Dr. Fahrettin Çelik, 19. Dr. Adnan Akçoral, 20. Dr. Nuran Gürses, 21. Dr. Kayhan Özkan, 22. Dr. Aysen Özkan, 23. Dr. Ali İhsan Baysal, 24. Dr. Funda Elmacıoğlu, 25. Dr. Kamuran Erk (OMU 35. Yıl Albümünden alınmıştır). Resim 13. Üniversitenin resmi kuruluşundan yaklaşık bir yıl sonra, 26 Mart 1976 da dönemin Başbakanı Süleyman Demirel ve Prof. Dr. İhsan Doğramacı nın katılımıyla gerçekleştirilen Ondokuzmayıs Üniversitesinin temel atma töreni (OMU 35. Yıl albümünden alınmıştır). 6

7 Resim 14. İnşaatı devam eden Tıp Fakültesi Hastanesinin yeni binası. Tıp Fakültesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi Samsun ilinde faaliyete geçmiş olmasına rağmen tüm Tıp Fakültesi öğrencileri Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesinden Samsun a getirilmemiştir. Fakülte Yönetim Kurulu 78/116 sayılı kararıyla Tıp Fakültesi öğrencilerinin V ve VI. Sınıfında okuyanların bundan sonraki eğitim ve öğretimlerini Samsunda yapacakları duyurulmuştur. Tüm sınıfların Samsun da eğitim ve öğretime başlamaları ise eğitim ve öğretim yılına denk gelmektedir eğitim ve öğretim yılını Samsun da açan Tıp Fakültesi birtakım fiziksel imkansızlıklarla yüz yüze kalmıştır. Özellikle birinci ve ikinci sınıf öğrencilerinin ders görecekleri fiziksel alan şehirde ki hastanede bulunmadığı için bu öğrenciler Atakum da bulunan ve Eğitim Fakültesi olarak hizmet veren binada öğrenim görmeye başlamışlardır. Bu fiziksel imkansızlıkların belki de en önemlisi Tıp Fakültesi ikinci sınıf öğrencilerinin gördükleri anatomi dersleridir. Kadavra eğitimi alan ikinci sınıf öğrencileri yine burada eğitim alan eğitim fakültesi öğrencilerinin ilginç tepkileriyle karşılaşabiliyorlardı. Çünkü bir Tıp Fakültesi öğrencisinin eğitiminin bir parçası olarak gördüğü kadavra Eğitim Fakültesi öğrencileri için başka anlamlara geliyordu. Öyle ya da böyle bu zor, sıkıntılı ve zahmetli yıllar atlatıldı yıllarına gelindiğinde Şehirden 18 kilometre uzaklıkta bulunan Ondokuzmayıs Üniversitesi Kampüsünde birinci ve ikinci sınıflar için dersler verilmeye başlanıldı. Artık Tıp Fakültesi öğrencileri büyük ve modern anfilerde ders görüyorlardı. Bu anfiler fiziksek kapasite açısından oldukça yeterli ve modern olmalarına karşılık burada bir diğer imkansızlık karşılarına çıkıyordu. Bu da ulaşım ve barınma sıkıntılarıydı. Şehirden periyodik aralıklarla gelen toplu taşım aracları fiziksel kapasite açısından bazen yetersiz kalıyor ve öğrenciler tıka basa otobüslerle kent merkezine ulaşmak zorunda kalıyorlardı. Bu nedenle sabahın erken saatlerinde otobüs kuyruğuna giren öğrenciler kampüs çıkışı akşam geç saatlerde yine kampüste otobüs kuyruklarına giriyorlardı. 7

8 Beyin ve Sinir Cerrahisi: Ondokuzmayıs Üniversitesi ve ondan önce de Samsun Tıp Fakültesi kuruluşunun bu hikayesi içerisinde Beyin ve Sinir Cerrahisinin kuruluşu oldukça özeldir. O günkü adıyla Nöroşirürji kliniğidir. Nöroşirürji anabilim dalının kurucuları yine Hacettepe kökenli olan Prof. Dr. Fahrettin Çelik ve Prof. Dr. Cemil Rakunt tur. Resim 15. Nöroşirürji Anabilim Dalı ve nöroşirürji kliniği kurucularından Prof. Dr. Fahrettin Çelik. Resim 16. Nöroşirürji Anabilim Dalı ve Nöroşirürji kliniği kurucularından Prof. Dr. Cemil Rakunt. 8

9 Samsun ve Beyin Cerrahisi Pratiği: Samsun ili beyin cerrahisi pratiği yönünden ilginç özellikleri olan bir kenttir. Samsun ilinin bu özelliğinden söz etmeden önce Neolitik çağdaki Anadolu dan söz etmek yerinde olacaktır. Neolitik çağlarda ki insanların yaşadığı alanlarda yapılan kazılardan elde edilen veriler kafatasları üzerinde yapılmış trapenasyonları göstermiştir. Bu trapenasyon kenarlarındaki kemik yapıların iyileşme sürecine girmesi bu girişimlerin başarılı olduğunun ve işlemden sonra insanların yaşadığının bir bulgusu olarak değerlendirilebilir. Bu döneme ait kazılardan elde edilen cerrahi aletler o dönemin tasarım ve üretim teknolojisiyle paraleldir. Bu çağlarda Anadolu topraklarında da pek çok bulguya rastlanılmıştır. Bu bulgular Erbengi tarafından Turkish Neurosurgery dergisinde yayınlanmıştır. Tarih öncesi çağlarda yapılan beyin cerrahisi ameliyatları yönünden önemli olan bir merkezde şüphesiz Samsun-İkiztepe bölgesidir. Bu bölgede elde edilen bulgular Samsun Etnografya müzesinde sergilenmektedir (Resim 17, Resim 18, Resim 19, Resim 20). Bu döneme ait mikrocerrahi aletlerininde bu müzede görülmesi mümkündür. Bu döneme ait örnekler çoğaltılabilir. Neolitik çağ insanının trapenasyon için tasarladığı ve kullandığı alet o günün teknolojisine uygun olarak geliştirdikleri yontma taş veya cilalı taştır (Resim 21). Yontularak veya belli bir işlem uygulanarak şekil verilmiş keskin taşlar bireysel düşüncenin, tasarımın ve doğal sınırlandırmaların bir ürünü olarak müzelerde sergilenmektedir. Samsun ili sınırları içerisinde bulunan Bafra İkiztepe höyüğü Ondokuzmayıs Üniversitesine sadece 15 kilometre uzaklıktadır. Dolayısıyla bu kentte beyin cerrahisi tarih öncesi çağlara kadar uzanmaktadır. Aşağıdaki resimlerde Bafra İkiztepe höyüğünde bulunan ameliyatlı kafa tası buluntuları paylaşılmaktadır. Resim 17. Samsun-İkiztepe höyüğünde bulunan kafatası görülmektedir. Resim 18. Buradaki trepanasyonun köşeli olduğu görülmektedir. 9

10 Şekil 19. Buradaki trepanasyon oval şekilde olduğu görülmektedir. Şekil 20. Oksipital bölgede geniş çaplı bir trepanasyon görülmektedir. Resim 21. Trepanasyon amacıyla kullanılan cerrahi aletler. 10