# א ذ و ه و و ه א ن ه, -. / א! " א א $ % ت א' ) و א % رو ه 5 و א 0 ن %! + % و ي د א3. /, 4 - " و :.. א % ) ر و ه 6 $ א ن %!

Transkript

1

2 # א ذ و ه و و ن א ه ه א א א א ت و א ور و ه א ن و א د ي و : א... و ن א ه و ر כ

3 REF RİSÂLESİ (Namazda Rükûa Giderken ve Rükûdan Doğrulurken Elleri Kaldırma Sünnetinin Beyânı) MUKADDİME: Rahmân ve Rahîm olan Allâh ın ismiyle Hamd, -âlemlerin Rabbi olan- Allâh a mahsustur. O na hamd eder, O ndan yardım ve mağfiret dileriz. Nefislerimizin şerrinden ve amellerimizin kötülüğünden O na sığınırız. O nun hidâyete erdirdiğini hiç kimse saptıramaz, saptırdığını ise hiç kimse hidâyete erdiremez. Şehâdet ederim ki, Allâh tan başka ibâdete lâyık hiçbir ilâh yoktur. Ve yine şehâdet ederim ki, Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem O nun kulu ve Rasûlüdür Bundan sonra: Bil ki! Namazda rükûa giderken ve rükûdan doğrulurken elleri kaldırmak, kayıtsız ve şartsız kendisine tabi olmamız emredilen tek insân Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem den mütevâtir olarak rivâyet olunan bir sünnettir. Zîrâ bu sünnet, İmâm Buhârî rahîmehullâh a göre 17, İmâm Aynî rahîmehullâh a göre 19, İmâm Beyhakî rahîmehullâh a göre 30, İmâm Suyûtî rahîmehullâh a 50 kadar sahâbeden rivâyet olunmuştur. Bu sebeble ref sünneti, kendisine ulaşanların asla muhalefet edemeyeceği, işittik ve itaat ettik ilkesince derhal tâbi olacağı bir sünnettir.

4 4 Abdullâh Saîd el-müderris Çünkü mütevâtir hadîs, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem den geldiğinde zerre kadar şüphe içermeyen, akide de itikadı; fıkıhta ise amel olunmayı derhal gerektiren haberdir. MÜTEVÂTİR HADÎSİN TANIMI: Mütevâtir hadîs, aklın ve sayının yalan üzere birleşmelerini kabul etmeyeceği bir topluluğun, senedinin başından sonuna kadar yine kendileri gibi bir topluluktan rivâyet ettiği, ilim ifâde eden sahih hadîstir. Nitekim İmâm Nevevî rahîmehullâh, mütevâtir hadîsi şöyle tanımlamıştır: Mütevâtir haber, doğruluklarıyla bilinen kimselerin sened zincirinin ilk tabakasından son tabakasına varıncaya kadar kendileri gibi (doğruluklarıyla meşhur olan) kimselerden naklettikleri haberlerdir. 1 İmâm Cürcânî rahîmehullâh ise şöyle demiştir: Mütevâtir haber, yalan üzere birleşmeleri adeten mümkün olmayan ravilerin (sayı bakımından) çok olma hususunda belli bir dereceye ulaşmasıdır. Bu husus, ilk tabakanın son tabaka gibi ve orta tabakanın ise ilk ve son tabaka gibi (sayı bakımından ravilerin çok olması hali) olduğunda gerçekleşir. Kur ân ve beş vakit namaz gibi. 2 Bir rivâyetin mütevâtir olmasında belirli bir sayı şartı yoktur. Yeter ki rivâyet olunan haber, aklın ve sayının yalan üzere birleşmelerini kabul etmeyeceği bir topluluktan sabit olsun. Nitekim Şeyhu l-islâm İbn Tey- 1 Nevevî, et-takrîb: Kettânî, Nazmu l-mutenâsire Mine l-hadîsi l-mutâvitire: 10.

5 Ref Risâlesi 5 miyye rahîmehullâh, şöyle demiştir: Mütevatir için belirli bir sayı sınırı yoktur. 3 İmâm İbn Hacer el-askalanî rahîmehullâh ise bu mes ele hakkında şöyle demiştir: Sahih olan görüşe göre, tevatürde haberi rivâyet edenlerin sayısını tayin etmeye lüzum yoktur İşte haber, bu şekilde rivâyet edilir ve buna, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem devrinden zamanımıza kadar haberin rivâyetinde mezkûr çokluğun eşit bir şekilde devamı da eklenirse, bu da tevatürün şartlarından biri olur. Buradaki eşitlikten maksat, bazı tabakalarda mezkûr çokluğu artmaması değil, eksilmemesidir. Zîrâ bu meselede artış evleviyetle matlubtur. 4 MÜTEVÂTİR HADÎSİN HÜKMÜ: Mütevâtir hadîs, kendisi ile bildirilen akide ve ameli -her mükellef için- derhal gerektiren haberdir. İnkârı kişiyi dinden çıkaran büyük küfürdür. Çünkü mütevâtir haber, -ihtilafsız olarak- kesin bilgi ifâde ettiğinden onu inkâr etmek, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem i inkâr etmek demektir. O da şüphesiz küfürdür. 5 İmâm Serahsî rahîmehullâh, mütevâtir hadîsin kesin bilgi ifade ettiği hakkında şöyle demiştir: Tevâtür ile sâbit olan haber zarurî (akide ve ameli gerektiren) ilim ifâde eder. 6 3 Mecmûu l-fetâvâ: 18/50. 4 İbn Hacer, Nuzhetu n-nazar fî Şerhi Nuhbetu l-fiker: Bkz: Ahmed Naim, Hadîsi Usulü: 98. v Ravza yayınları, İstanbul, Usulu s-serahsi: 1/91.

6 6 Abdullâh Saîd el-müderris Şeyhu l-islâm İbn Teymiyye rahîmehullâh ise şöyle demiştir: Mütevâtir ile ilim ifâde eden rivâyet kastedilmiştir 7 Kendisine (mütevâtir haberle) ilim hâsıl olanın o haberi tasdik etmesi ve o haberin gerektirdiği şeylerle amel etmesi farz olur. 8 İmâm Suyutî rahîmehullâh, sahîh olduğu sâbit olan hadîsin dînde hüccet olduğunu; onu inkâr edenin kâfir olacağını şöyle ifâde etmiştir: Allâh size merhamet etsin; şunu biliniz ki! Usûl ilminde maruf olan şartları taşıyan -kavlî olsun fiilî olsun- hadîsler hüccettir. Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in bu hadîslerini inkâr eden kimse küfre girer ve İslâm dairesinden çıkar. Yahudilerle, Hristiyanlarla veyahut Allâh ın murad ettiği diğer kâfir fırkalarla beraber haşrolunur. 9 İmâm Pezdevî rahîmehullâh ise Keşfu l-esrar da bildirildiği üzere mütevâtir hadîsin kesin olarak ilim ifade ettiğini ve mütevâtir olduğu tespit edilen bir haberi inkâr edenin küfre düşeceğini açıkça ifâde etmiştir. 10 Kâdî İbn Rüşd de Nazmu l-mutenâsire de bildirildiği üzere tevatür yoluyla nakledilen ve zarûrî ilim ifâde eden sünneti inkâr edenin kâfir olacağını ve kendisinden tevbe etmesi isteneceğini ve tevbe etmediği takdirde öldürüleceğini söylemiştir. 11 Bu nakilleri daha da uzatmak mümkün olmakla beraber zikredilenler bu risâlenin hacmi açısından yeterlidir. 7 Mecmûu l-fetâvâ: 18/48. 8 Mecmûu l-fetâvâ: 18/51. 9 Miftâhu l-cenne: Abdü l Aziz el-buharî, Keşfu l-esrar an Usûli Fahri l-islâm el-pezdevî: 2/ Kettânî, Nazmu l-mutenâsire: 153.

7 Ref Risâlesi 7 REF AMELİ MÜTEVÂTİR OLARAK RİVAYET OLUNAN BİR SÜNNETTİR: İmâm Kettanî rahîmehullâh, mütevâtir hadîsleri cem ettiği Nazmu l-mutenâsire Mine l-hadîsî l-mutevâtira adlı eserinde rükûa giderken ve rükûdan doğrulurken elleri kaldırmak sünneti hakkında -özetleşöyle demiştir: Suyuti, el-ezhâr adlı eserinde Namaza başlarken, rükûa giderken ve rükûdan doğrulurken elleri kaldırma ile ilgili hadîsleri şu yollardan getirmiştir: Abdullâh İbn Ömer, Mâik İbn Huveyris, Vâil bin Hucr, Ali bin Ebu Tâlib, Sehl bin Sad, Abdullah İbn Zubeyr, Abdullah İbn Abbas, Muhammed bin Mesleme, Ebu Useyd, Ebu Humeyd, Ebu Katade, Ebu Hureyre, Enes bin Malik, Cabir bin Abdullah, Umeyr el Leysi, Hakem bin Umeyr, el Arâbi, Ebu Bekr, Berâ, Ömer, Ebu Musa el Eşari, Ukbe bin Âmir, Muaz bin Cebel radıyallahu anhum. Toplam, 23 kişi. İbn Kayyım Zaadu l-mead fi Hedyi Hayri l-ibâd adlı kitâbında derki: Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in, bu üç yerde ellerini kaldırdığını 30 kadar sahabe rivâyet etmiştir. Cennetle müjdelenen 10 kişi de, bu hadîsi, rivâyet etme de birleşmişlerdir. Buhari, bu konuda müstakil bir cüz yazmıştır. Bu risâle şimdi de kullanılan (Refu l-yedeyn Fi s-salah isimli) meşhur bir risâledir. Burada şöyle demiştir: Bu hadîsi, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem den sahabeden 17 kişi rivâyet etmiştir. İbn Hacer el-askalani Fethu l-bari de bu cüzden bah-

8 8 Abdullâh Saîd el-müderris sederek şöyle demiştir: Buhari bu konuyla ilgili olarak müstakil bir cüz telif etmiştir. Söz konusu telifinde Hasan-ı Basri ile Humeyd İbn Hilal den ashab-ı kiram ın bu şekilde ellerini kaldırdıklarını nakletmiştir. Buhari şöyle demiştir: Hasan-ı Basri ashabın namazda ellerini kaldırdıklarını söylerken onlardan hiçbirini istisna etmemiştir. İbn Cevzi, İbn Hacer ve Zekeriyya el-ensari gibi birçok âlim, elleri kaldırma ile ilgili hadîslerin topluca mütevâtir olduğunu söylemişlerdir. İbn Hacer ise şöyle demiştir: Hâkim ile İbn Mende nin anlattığına göre; bu hadîsi rivâyet edenler içerisinde Aşere-i Mübeşşere de bulunmaktadır. Hocamız hadîste Hâfız Ebu l-fadl ın anlattığına göre ise; sahabeden bu hadîsi rivâyet edenler ardarda olup bunların sayısı, 50 kişiye ulaşmıştır. Yine aynı şekilde Suyûtî nin Şerhu t-takrib ile Şerhu Elfiyyeti Mustalahi li l-iraki de kaydettiğine göre; bu hadîsi, sahabeden 50 kadar kişi rivâyet etmiştir. Sehâvî ise Fethu l-muğis de konu ile ilgili olarak şöyle demiştir: Beyhakî dedi ki: Hâkim in şöyle söylediğini işittim: Dört halife, sonra Aşere-i Mübeşşere ve bunlardan sonra da çeşitli şehirlere dağılan büyük imamların, bu sünnetin dışında Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem den yaptıkları rivâyette ittifak ettikleri bir sünnet daha bilmiyoruz. Beyhakî devamla derki: Bu, hocamız Ebu Abdullâh ın söylediği gibidir. O derki: Bu sünneti, Aşere-i Mübeşşere ile birçok sahabeden rivâyet ettim. İbn Abdilberr de Temhîd de dedi ki: Bu hadîsi, 13 sahabe rivâyet etmiştir. Buhari ye gelince; o, bu hadîsi, 17 kişiye dayandırmıştır. İbn Cevzî nin Mevzuât adlı kita-

9 Ref Risâlesi 9 bında ise, bu hadîsi rivâyet edenlerin sayısı, 22 kişidir. Musannif Iraki de, bu hadîsi rivâyet eden sahabeleri ardı ardına getirip bunların sayısını 50 kadara ulaştırmıştır. İbn Hazm da, bu hadîsi, mütevatir olmakla nitelemiştir 12 REF SÜNNETİ HAKKINDA RİVÂYET OLUNAN HADÎSLER: İfâde olunduğu üzere namazda rükûa giderken ve rükûdan doğrulurken elleri kaldırmak sünneti, mütevâtir olarak rivâyet olunmuştur. Bu sünnet, cennet ile müjdelenen sahabelerin tamamı dâhil olmak üzere elli kadar sahabeden merfu olarak sabittir. Biz ise ancak on kadarını zikretmekle yetineceğiz. Zîrâ yukarıda ismi zikredilen kitâblarda, -taliblisi için- bu rivâyetler cem edilmiştir. Bizim bu risâledeki görevimiz ise hakkın değerinden ödün vermeden sözü kısaltarak zihinlerde taşınmasını kolaylaştırmaktır. 1. Abdullâh İbn Ömer radıyallâhu anh ın Rivâyeti:» ر ر ل א א א אل : ر א א כ אن و כ و כ א ر ة א אم ذ א و : ل و א כ ع ر ر ذ א ذ כ و כ ع ذ כ כ ذ כ א د «ه و א 12 Kettânî, Nazmu l-mutenâsire Mine l-hadîsî l-mutevâtira: 85 vd.

10 10 Abdullâh Saîd el-müderris Abdullah Đbn Ömer radıyallâhu anhuma uma dan rivâyet olunduğuna, una, o, şöyle demiştir: Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem i namaza kalktığında ında ellerini omuzlarını hizasına kadar kaldırdığını ını gördüm. Tekbir alıp rükûa gi- g derken ve rükûdan başını kaldırıp א ه Allah kendisine hamd edenleri işitir i itir diyerek doğru rulurken de aynı şekilde ellerini kaldırırdı. Fakat secdelerde bunu yapmazdı. Hadîsi şerîfi, Buhârî, Müslim, Ebû Dâvud, Tirmizî, Nesâî, İbn Mâce, Ahmed ve başkaları sahîh olarak rivâyet etmişlerdir. 13 Mâlik bin Enes rahîmehullâh ise, Muvattâ (210) da İbn Ömer radıyallâhu anh ın ref sünneti hakkındaki uygulamasını şöyle nakleder: כ אن ذ א א א ة و א ن א א د ون ذ כ א כ ع ر ر و ذ א ر כ Nâfi den rivâyet olunduğuna göre: Abdullah bin Ömer radıyallâhu anh, namaza dururken ellerini omuzlarının hizasına, rükûdan doğrulurken omuzlarının biraz aşağısına kadar kaldırırdı. 2. Mâlik bin Huveyris radıyallâhu anh ın Rivâyeti: ور כ» ذ א ث א א כ ى ر 13 (SAHÎH HADÎS:) Buhârî (736), Müslim (390), Ebû Dâvud ( ), Tirmizî (255), Nesâî (877), İbn Mâce (858), Ahmed (4540)

11 Ref Risâlesi 11 ن ث و א כ ع ر ر و ذ א ر و ذ א ر אد ن כ ر כ א «א و ر ل א Ebû Kılâbe'den nakledildiğine ine göre,, o, bir gün Mâlik Đbn Huyeyris'i namaz kılarken görmüştü. Mâlik namaza başlamak üzere tekbir getirdiğinde, inde, rükûa giderken, rükûdan başını kaldırıp doğrulurken ellerini kaldırmış ve Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in de aynı şekilde namaz kıldırdığını ını söylemişti. ti. Hadîsi şerîfi, Buhârî, Müslim, Ebû Dâvud, Nesâî, İbn Mâce, Ahmed bin Hanbel ve başkaları sahîh olarak rivâyet etmişlerdir. 14 Bu hadîs, Mâlik bin Huyeyris radıyallâhu anh ın ref sünneti hakkındaki amelini de bildirmekle birliktedir. Bu sebeble ayrıca bir rivâyete ihtiyaç yoktur. 3. Vâil bin Hucr radıyallâhu anh ın Rivâyeti: א ل ر : אل ر א و א א א :» אل ذ א כ ر כ א ن و א א و ذ א ر אد ن ر כ ج אد ن אل : ذ א ر و د 14 (SAHÎH HADÎS:) Buhârî (737), Müslim (391), Ebû Dâvud (745), Nesâî (1024), İbn Mâce (391), Ahmed (5054)

12 12 Abdullâh Saîd el-müderris «כ و و و א כ ع ر ر Vâil bin Hucr radıyallâhu anh dan rivâyet olunduğuna una göre, o, şöyle demiştir: Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem ile birlikte namaz az kıldım. (Rasûlullâh namaza giriş için) Tekbir aldığı ı zaman, ellerini kaldırırdı. dı. Sonra (elbisesine) sarınır (ellerini elbisesinin içine sokarak) sağ eli ile sol elini tutardı. Rükûa varmak istediği i zaman da ellerini (elbisesinden) sinden) çıkarır ve onları kald ldı- rırdı. Başını rükûdan kaldırmak istediği i zaman da ellerini kaldırır, sonra secdee- ye varırdı ve yüzünü iki eleri arasına koyardı. Hadîsi şerîfi, Buhari, Müslim, Ebû Dâvud, Nesâî, İbn Mâce, Ahmed ve başkaları sahîh olarak rivâyet etmişlerdir. 15 Buhari rahîmehullâh Refu l-yedeyn (26) de, Vâil bin Hucr radıyallâhu anh ref sünneti hakkındaki uygulamasını şöyle nakleder: ر و א א כ א א א א ن כ ر و א א א כ ر ن ر אد Asım bin Kuleyb, babasından, O da Vail bin Hucr el-hadrami den bildirdi: Muhakkak ki O (Vâil), Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem ile beraber namaz 15 (SAHÎH HADÎS:) Buhari (Refu l-yedeyn: 10), Müslim (401), Ebû Dâvud (723), Nesâî (889), İbn Mâce (867), Ahmed (18866)

13 Ref Risâlesi 13 kıldı. Tekbir getirdiğinde ve rükû etmek istediğinde ellerini kaldırırdı. 4. Alî bin Ebî Tâlib radıyallâhu anh ın Rivâyeti: א א ل ر א ر א» כ כ و ر و כ و א ة א כ אن ذ א אم و و א כ ع ذ א ر و כ אد ن و ر ذ כ ذ א אء و א و ذ א אم א ر כ כ ء وכ» Alî bin Ebî Tâlib radıyallâhu anh dan rivâyet olunduğuna una göre, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem farz namazlara kalktığı ı zaman tekbir alır ve ellerini omuzları hizasına kadar kaldırırdı. Okumayı bitirip rükûa var- mak istediği i zaman da aynısını yapardı. Rükûdan kalktığı ı zaman da yine tek- bir alırdı. Namazda otururken hiç bir zaman ellerini kaldırmazdı. Đki secdeden (sonra kıyama) kalkarken de aynı şekilde ellerini kaldırır ve tekbir getirirdi. Hadîsi şerîfi, Buhari, Ebû Dâvud, Tirmizî, İbn Mâce, Ahmed ve başkaları sahîh olarak rivâyet etmişlerdir Abdullâh bin ez-zübeyr radıyallâhu anh ın Rivâyeti: 16 (SAHÎH HADÎS:) Buhari (Refu l-yedeyn: 1), Ebû Dâvud (744), Tirmizî (3423), İbn Mâce (864), Ahmed (717)

14 14 Abdullâh Saîd el-müderris כ» و א א ر ى ن א כ «م אم و و כ و م ة ر א א א ر אس א א א ل ر ة ن ن : אل אر ة ه א א «א א ة א א و Meym Meymun el-mekkî Mekkî den rivâyet olunduğuna una göre, o Abdull dullâh bin b ez- Zübeyr radıyallâhu anh ı kendilerine namaz kıldırırken namaza kalktığı ı esna- da (iftitah tekbiri alırken) rükûa varırken ve (ikinci) secdeye giderken ve (ikinci secdeden) kalkarken ve ayağa a kalkarken ellerini kaldırmakta olduğunu unu görmüş- tür. (Meymûn el-mekkî sözlerine devamla şöyle demiştir: Bunun üzerine kal- kıp) Đbn Abbâs'a gittim ve: Ben Đbn ez-zübeyr Zübeyr i i kimsenin kılmadığı ı bir şekilde namaz kılarken gördüm dedim. Ve ona (Abdullâh ın) bu el kaldırışını ını tarif ettim. Bunun üzerine (Đbn Abbas şöyle) dedi: Eğer Rasûlullâh sallallâhu aley- hi ve sellem in namazını görmeyi arzu ediyorsan Abdullah bin b ez-zübeyr Zübeyr i in na- mazına uy. Hadîsi şerîfi, Ebû Dâvud, Ahmed bin Hanbel ve başkaları sahîh olarak rivâyet etmişlerdir. 17 Hadîsi şerîfte geçtiği üzere İbn Abbas radıyallâhu anh da Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in rükûa giderken ve 17 (SAHÎH HADÎS:) Ebû Dâvud (739), Ahmed (2308)

15 Ref Risâlesi 15 rükûdan başını kaldırırken ellerini kaldırdığı haberini doğrulamıştır. Buhari rahîmehullâh Refu l-yedeyn (17) de, İbn Zubeyr ve İbn Abbas ın ve de Ebu Said i ile Câbir radıyallâhu anhum un ref sünneti hakkındaki uygulamalarını şöyle nakleder: و א א א و א אس و א א : ر אل אء א כ א ة و ذ א ر ذ א א א ن Atâ dan rivâyet olunduğuna göre, o, şöyle demiştir: Đbn Abbas ı, Đbn Zubeyr i, Ebu Said i ve Cabir i namazı açtıklarında (iftitah tekbirinde) ve rükû ettiklerinde ellerini kaldırırken gördüm. 6. Enes bin Mâlik radıyallâhu anh ın Rivâyeti: כ אن» א ل ر ن א و א «ر ر כ ذ א و ة א د ذ א Enes bin Malik radıyallâhu anh dan rivâyet olunduğuna una göre, o, şöyle demiştir: Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem namaza girdiği i zaman ve rükûa gittiği i zaman ellerini kaldırırdı. Hadîsi şerîfi, Buhari, İbn Mâce ve başkaları sahîh olarak rivâyet etmişlerdir. 18 Buhari rahîmehullâh Refu l-yedeyn (64) de, Enes bin Mâlik radıyallâhu anh ın ref sünneti hakkındaki uygulamasını ise şöyle nakle- 18 (SAHÎH HADÎS:) Buhari (Refu l-yedeyn: 8), İbn Mâce (866)

16 16 Abdullâh Saîd el-müderris der: و ر כ א כ : ذ א א א ة א א אل : ر و ر ر א כ ع א ر כ כ Asım (bin el-ehval) şöyle demiştir: Enes bin Malik radıyallâhu anh ı namazını acarken tekbir esnasında, her rükû ettiğinde ve rükûdan doğrulduğunda ellerini kaldırırken gördüm. 7. Ebû Hureyre radıyallâhu anh ın Rivâyeti: א א ل ر :» ر אل א ة ر כ و ة א כ و ة א و «و Ebû Hureyre radıyallâhu anh dan rivâyet olunduğuna una göre, o, şöyle demiştir: Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem ellem in namazda iftitah tekbiri aldığı ı zaman, rükûa gittiği i zaman ve secde etmek üzere rükûdan kalktığı ı za- z man, ellerini omuzları hizasına kadar kaldırdığını ını gördüm düm. Hadîsi şerîfi, Buhari, Ebû Dâvud, İbn Mâce ve başkaları sahîh olarak rivâyet etmişlerdir. 19 Buhari rahîmehullâh Refu l-yedeyn (21) de, Ebû Hureyre radıyallâhu anh ın ref sünneti hakkındaki uygulamasını ise şöyle 19 (SAHÎH HADÎS:) Buhari (Refu l-yedeyn: 56), Ebû Dâvud (738), İbn Mâce (860)

17 Ref Risâlesi 17 nakleder: ر כ ذ א و כ ذ א כ אن ة אء אل : Atâ dan rivâyet olunduğuna göre, o, şöyle demiştir: Ebu Hureyre radıyallahu anh ile birlikte namaz kıldım. Đftitah tekbirinde ve rükû ettiğinde ellerini kaldırıyordu. 8. Câbir bin Abdullâh radıyallâhu anh ın Rivâyeti:» כ אن ذ א א א ة ر א א ن א א ل ر א כ ع ذ כ و ل : ر ر و ذ א ر כ و ذ א ر כ» ذ א و Ebû z-zübeyr den rivâyet edildiğine ine göre, Câbir bin Abdullâh radı- yallâhu anh namaza başlarken ellerini lerini kaldırdı.. Rükûa R gittiği i zaman ile rükûdan başını kaldırdığı ı zaman yine ellerini kaldırırdı. Ve şöyle derdi: Ben, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem i gördüm. Böyle yaptı. Hadîsi şerîfi, İbn Mâce ve başkaları sahîh olarak rivâyet etmişlerdir. 20 Bu hadîs, Câbir bin Abdullâh radıyallâhu anh ın ref sünneti hakkındaki amelini de bildirmekle birliktedir. Bu sebeble ayrıca bir rivâyete ihtiyaç yoktur. 20 (SAHÎH HADÎS:) İbn Mâce (868)

18 18 Abdullâh Saîd el-müderris 9. Ebû Humeyd radıyallâhu anh ın Rivâyeti: ي א א א אء אل : و אل אد ة و א א א: א א א و א א: א ض אل : כ א ن : אل א ل אب ر ة א ل ر ة כ א : و א א כ כ א א אذ ي ة א אم ذ א و ر ل א א כ כ כ כ ل כ א ر ر و כ כ א אذ ي ه ض א و ر ل : ر ي א ر כ : א ل כ א ي אذ و א ى א ر و ر א ر و ر و כ : א ل و א ر ذ א א ى כ א א ى כ א כ א ي אذ ور כ א כ אم ذ א ذ כ

19 Ref Risâlesi 19 א ة כ א ذ א ذ כ ة א א אح כ " א כ א א א א ى و ر א ر א א: «و א כ אن כ א Muhammed bin Amr bin Atâ dan rivâyet olunduğuna una göre, o, şöyle de- d miştir: Đçlerinde Ebû Katâde nin de bulunduğu Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in ashabından on kişi i arasında Ebû Humeyd es-saidî'nin Saidî'nin: Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in namazını en iyi bileniniz benim dediğini ini işit i ittim. tim. (Onun bu sözü üzerine orada bulununlar): : Niçin (bu iddiada bulunuyorsun)? Allâh a yemin olsun ki, sen bizim Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem e en çok uyanımız ve sahabilikte en eski olanımız değilsin ilsin dediler. O da: : Evet değilim ilim dedi. (Bunun üzerine onlar da) Haydi (bize bildiklerini) ) anlat dediler. (O da): : Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem namaza kalktığı ı zaman ellerini omuzları hizasına kadar kaldırdıktan sonra tekbir aldırdı. (Tekbirden sonra) her kemik yerli yerince yerleşirdi. Sonra (bir miktar) okur ve tekbir alarak omuz- ları hizasına kadar ellerini kaldırırdı. Sonra rükûa varır, avuçlarını dizlerine koyar ve dümdüz olup başını ne (aşağı) eğer e er ne de (yukarı) kaldırırdı. Sonra da başını kaldırıp: Semiallâhu limen hamideh der, sonra ellerini omuzları hizası- na kadar kaldırırdı. Daha sonra: All Allâh u Ekber diyerek yere inerdi. (Secdede iken) kollarını yanlarından uzak tutardı ve (secdeden) başını kaldırır, sol ayaağını yayar ve üzerine otururdu. Secdeye vardığında ında ayak parmaklarını (kıbleye doğru) yumu muşak tutardı. Sonra (ikinci) secdeye varır ve All Allâh u Ekber diyerek

20 20 Abdullâh Saîd el-müderris başını secdeden kaldırır, sol ayağını yayarak üzerine (birazcık) otururdu. Her kemik yerine yerleşirdi. Öbür rekâtta da aynı şeyleri (aynı şekilde) yapardı. (Đlk) ( iki rekâttan kalkınca tekbir alır, tıpkı namazın başlangıcında olduğu u gibi ellee- rini omuzları hizasına kadar kaldırırdı. Sonra da (daha önce anlatılanları) namazının geriye kalan kısımlarında aynen tekrarlardı. Selâm vereceği i rekâta gelince, (sağ kabasının altından) sol ayağını dışarı çıkarıp sol oturağı ı üzerine otururdu; dedi. (Orada bulunanlar da): Doğru söyledin (Rasûlullâh ( sallallâhu aleyhi ve sellem gerçekten) böyle namaz kılardı diye tasdik ettiler. Hadîsi şerifi Buhari, Ebû Dâvud, İbn Mâce ve başkaları sahîh olarak rivâyet etmişlerdir. 21 Hadîsi şerîfte geçtiği üzere on sahabe radıyallâhu anhum da Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in rükûa giderken ve rükûdan başını kaldırırken ellerini kaldırdığı haberini doğrulamıştır. Bu hadîs, Ebû Humeyd radıyallâhu anh ın ref sünneti hakkındaki amelini de bildirmekle birliktedir. Bu sebeble ayrıca bir rivâyete ihtiyaç yoktur. 10. Ebû Katede radıyallâhu anh ın Rivâyeti: ة אب و : אل א א ي ة כ א : ر ل אد ة و و כ א א א כ א א: و א א ر ل א א א א אل : א א: א ض אل : " כ אن ر ل א א ذ א و 21 (SAHÎH HADÎS:) Buhari (3), Ebû Dâvud (730), İbn Mâce (862)

21 Ref Risâlesi אد ن ذ א ر כ א ي אذ ور א ة א ل א א אم 21 א ل כ ور כ : א אل כ א אذ ي כ ر א : אل ر כ و و و ب ر ى כ و א ل ور ه א و א כ : א אل א א א ر ض כ ل א א و ى ر ر א و א ل و ر כ : א אل א א ى א א ذ כ א כ כ א כ א כ אذ ي ر و כ א אم ذ א א א א כ כ א כ כ ة א א א " כ א ر و ى א ر אم ذ א : אم א ر ذ א : و. כ א Ebû Humeyd es-saidî Saidî den rivâyet olunduğuna una göre, o, şöyle demiştir:

22 22 Abdullâh Saîd el-müderris Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in ashabından on kişilik ilik bir guruptan birisi olan Ebû Katâde er-rib î den işittim i ittim şöyle diyordu: : Nebî sallallâhu aley- hi ve sellem in namazını en iyi bileniniz benim bunun üzerine dediler ki: Mü Müs- lüman olmada bizden eski değilsin Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in yanına en çok gidip gelenlerimizden de değilsin ilsin dedi ki: Evet o halde anlat bakalım dediler; O da dedi ki: Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in namaza başladı ladığında ında ayakta dosdoğru durur, ellerini omuz hizasına kadar kaldırarak tekbîr alırdı, sonra rükû a varmak istediğinde inde yine ellerini omuzları hizasına kadar kaldırır ve tekbîr getirerek rükûa varırdı. Rükûda düzgün vaziyette durur başını ne aşağı a ı sarkıtır nede yukarıya doğru dikerdi ellerini de dizleri üzerine koyardı sonra Semiallah Semiallahu limen hamideh diyerek ellerini kaldırır ve doğrulurdu vücudunu aynen ayakta durduğu şekle gelirdi. Sonra secdeye git- mek üzere eğilir e Allâh u Ekber kber der kollarını koltuklarından aralar ayak par- maklarını serbest bırakır sol ayağını bükerek üzerine oturur ve dimdik dururdu sonra Allâh u Ekber kber diyerek ikinci secdeye iner sol ayağını bükerek üzerine oturur ve dimdik durur ve sonra ikinci rekat için ayağa a kalkardı ve ikinci re- r katta da aynen yapardı iki secdeden kalkınca tekbîr alır ellerini omuzları hiza- sına kadar kaldırırdı ilk namaza başlarken aldığı ı tekbîr gibi tüm rekatları bu şekilde kılar namazın biteceği i son rekatın oturumunda sol ayağını çıkararak kalçası üzerine oturur ve selam vererek namazdan çıkardı. Hadîsi şerifi Buhari, Tirmizî, Ahmed ve başkaları sahîh olarak rivâyet etmişlerdir. 22 Bu hadîsi şerîfte de geçtiği üzere on sahabe radı- 22 (SAHÎH HADÎS:) Buhari (Refu l-yedeyn: 3), Tirmizî (304), Ahmed (23599)

23 7777 Ref Risâlesi 23 yallâhu anhum da Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in rükûa giderken ve rükûdan başını kaldırırken ellerini kaldırdığı haberini doğrulamıştır. Bu hadîs, Ebû Katede radıyallâhu anh ın ref sünneti hakkındaki amelini de bildirmekle birliktedir. Bu sebeble ayrıca bir rivâyete ihtiyaç yoktur. HATİME: İsbât edildiği üzere ref sünneti, mütevâtir olan hadîslerin delâleti ile kesindir. Bunun aksini ifâde eden sahih(!) bir tek hadîs dahi varid olmamıştır. Mütevâtir haberin hükmü haber verdiklerine inanmayı ve delâlet ettiği ameller ile fiiliyatı gerektirdiğinden, hiçbir Müslüman ın bu ameli, hiçbir şey için terk etmesi doğru değildir. Nitekim Allah Azze ve Celle şöyle buyurmaktadır: א א כ א و وه ل و א א א כ و א א ۷ ۷ ۷ ۷ (سورة الحشر: ۷/۵۹) א ن 6666 א א א ب א Rasûl size ne verdiyse onu alın, neyi de size yasak ettiyse ondan vazgeçin. Allâh a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz, Allâh ın azabı çetindir. (Haşr: 59/7) Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem ise şöyle buyurmuştur: و א : כ אب א כ א א כ כ

24 24 Abdullâh Saîd el-müderris [(حديث صحيح :) رواه مالك (۱۸۷۴) وابن عبد البر (۱۳۸۹) ] Size iki şey bırakıyorum. Bunlara sımsıkı sarıldığınız ınız sürece, asla doğru yoldan sapmayacaksınız. Bunlar, Allâh ın Kitâbı ve Rasûlü nün Sünneti dir. [(SAHİH HADÎS): Mâlik (1874); İbn Abdilberr (Câmiu: 1389) ] Salim bin Abdullah radıyallâhu anh, şöyle demiştir: İttibâ etmeyi, tâbi olmayı daha fazla hak eden, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in Sünneti dir. 23 Adil halife Ömer bin Abdülazîz rahîmehullâh ise şöyle demiştir: Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in Sünneti ne karşı hiç kimsenin görüşü geçerli değildir 24 İmâm Ebu Hanîfe rahîmehullâh, şöyle demiştir: Hadîs sahîh olduğunda, o benim mezhebimdir. 25 İmâm Mâlik rahîmehullâh, şöyle demiştir: Ben bir insânım; doğruya ulaştığım da olur, yanıldığım da olur. Benim görüşlerime bakın; onlardan Kitâb ve Sünnet e uyanları alın, onlara uymayanları bırakın. 26 İmâm Şâfiî rahîmehullâh, şöyle demiştir: Her insâna Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in istisnasız tüm sünneti ulaşmamıştır. Dile getirdi- 23 Buhârî, Refu l-yedeyn Fi s-salât: 72 (102) 24 İbn Kayyim, İlâmu l-muvakkıîn: 2/ İbn Hacer, Telhisu l-habir: 1/20; el-fullânî İkâzu l-himem: 52; el-kasımî, Kavâidu t- Tahdîs: 91; İbn Abidin, Reddu l-muhtar: 1/ İbn Abdilberr, Câmiu Beyâni l-ilim: 1/775 (1435); el-albânî: Sıfatu Salâti n-nebî: 49.

25 Ref Risâlesi 25 ğim görüşlerde ve belirlediğim kurallarda, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in sünnetine aykırı bir durum varsa, bu durumda Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in hadîsi, benim görüşümdür. 27 (Çünkü) Müslümanlar şu konuda icmâ etmişlerdir: Hiçbir kimseye Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in Sünnet i açıkça belli olduktan sonra onu başka birinin sözü için terk etmesi helâl değildir. 28 İmâm Ahmed bin Hanbel rahîmehullâh, şöyle demiştir: Kim Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem in hadîsini kabul etmezse helakin eşiğindedir. 29 İbn Abidin Şerhu l-hidâye de İmâm İbn Humam rahîmehullâh ın hocası İmâm İbn Şahna el-kebîr rahîmehullâh ın şöyle dediğini nakleder: Eğer hadîs sahih olur da, mezhebe muhalif olursa hadîsle amel edilir. Bu da onun (yani taklitçinin) mezhebi olur. Hadîsle amel etmekle de kişi Hanefi (ya da Maliki, Şafii ya da Hanbeli) olmaktan çıkmaz. Çünkü Ebu Hanîfe nin (ve diğer imâmların) Hadîs sahih olursa benim mezhebim odur (hadîstir) sözü sahih bir yolla gelmiştir. Bu sözü Şarânî dört imamdan nakletmiştir. 30 Sözün özü, Allâh Subhânehu ve Teâlâ nın Rasûlü ile gönderdikleri- 27 İbn Kayyim, İlâmu l-muvakkıîn: 2/204; el-fullânî, İkâzu l-himem: 99; el-albânî: Sıfatu Salâti n-nebî: İbn Kayyim, İlâmu l-muvakkıîn: 1/6; el-fullânî, İkâzu l-himem: 58; ed-dürerü s-seniye: 4/56; el-albânî, Sıfatu Salâti n-nebî: el-lalekâî, Şerhu Usûli İ tikâd: 3/477; İbn Batta, el-ibânetü l-kübrâ: 1/260; el- Hallâl, es- Sünen: 1/214; el-albânî: Sıfatu Salâti n-nebî: İbn Abidin, Reddu l-muhtar: 68.

26 26 Abdullâh Saîd el-müderris ni hiçbir şeye değişmemek dînin aslındandır. Mutlak ve muayyen taklid edilecek tek kişi, Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem dir. Kayıtsız ve şartsız olarak tasdik olunup, gerektirdikleriyle ile amel edilecek tek söz ise, Kur ân ve sonra da -sahih- Sünnet tir. Tüm bu ifâde olunanlardan anlaşılacağı üzere, ref ameli, mutlak ve muayyen taklid etmemiz gerekli olan tek kişi Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem in, kayıtsız ve şartsız olarak tasdik ederek fiiliyata geçirmemiz gereken mütevâtir bir sünnetidir. و ال ح م د ر ب ال ع ال م ين و ص ل ى ع ل ى خ ي ر خ ل ق ه م ح م د و ع ل ى آل ه و ص ح ب ه و س ل م. Hamd âlemlerin rabbi olan Allâh a mahsustur. Salât ve selâm yaratılmışların en hayırlısı Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem in, âlinin ve ashabının üzerine olsun. Abdullâh Saîd el-müderris 1433 h./2012 m.

27 İÇİNDEKİLER: REF RİSÂLESİ... 3 MUKADDİME:... 3 MÜTEVÂTİR HADÎSİN TANIMI:... 4 MÜTEVÂTİR HADÎSİN HÜKMÜ:... 5 REF AMELİ MÜTEVÂTİR OLARAK RİVAYET OLUNAN BİR SÜNNETTİR: 7 REF SÜNNETİ HAKKINDA RİVÂYET OLUNAN HADÎSLER: Abdullâh İbn Ömer radıyallâhu anh ın Rivâyeti: Mâlik bin Huveyris radıyallâhu anh ın Rivâyeti: Vâil bin Hucr radıyallâhu anh ın Rivâyeti: Alî bin Ebî Tâlib radıyallâhu anh ın Rivâyeti: Abdullâh bin ez-zübeyr radıyallâhu anh ın Rivâyeti: Enes bin Mâlik radıyallâhu anh ın Rivâyeti: Ebû Hureyre radıyallâhu anh ın Rivâyeti: Câbir bin Abdullâh radıyallâhu anh ın Rivâyeti: Ebû Humeyd radıyallâhu anh ın Rivâyeti: Ebû Katede radıyallâhu anh ın Rivâyeti: HATİME:... 23

28 28 Abdullâh Saîd el-müderris