OMURGALI YAŞAMI VERTEBRATE LIFE ÇEVİRİ EDİTÖRÜ PROF. DR. MUSTAFA SÖZEN F. HARVEY POUGH CHRISTINE M. JANIS JOHN B. HEISER DOKUZUNCU BASIMDAN ÇEVİRİ

Transkript

1 ÇEVİRİ EDİTÖRÜ PROF. DR. MUSTAFA SÖZEN F. HARVEY POUGH CHRISTINE M. JANIS JOHN B. HEISER OMURGALI YAŞAMI DOKUZUNCU BASIMDAN ÇEVİRİ VERTEBRATE LIFE NINTH EDITION

2 NOBEL AKADEMÝK YAYINCILIK EÐÝTÝM DANIÞMANLIK TÝC. LTD. ÞTÝ. YAYIN NO.: 934 Fen Bilimleri No.: 083 ISBN: VERTEBRATE LIFE F. Harvey POUGH - CHRISTINE M. JANIS - John B. HEISER Çeviri Editörü: - Pough, F. Harvey., Janis, Christine M., Heiser, John B.

3 Yazarlar Hakkında F. Harvey Pough Rochester Teknoloji Enstitüsü Biyoloji Bölümünde Profesördür. Biyoloji kariyerine ondört yaşındayken kendisi ve kız kardeşi Rhode adasında doğu boyalı kaplumbağalarının büyüme ve hareketlerini çalıştığında başladı. Çalışmaları şimdi evrimsel bir perspektifte organizmal biyoloji, uyum fizyolojisi, morfoloji, davranış ve ekoloji üzerine odaklanmış durumda. Lisans öğrencileri düzenli bir şekilde araştırmalarına katılırlar ve yayınlarının çoğunda yardımcı yazardırlar. Özellikle lisans eğitimi vermekten keyif alır ve biyolojiye giriş ve omurgalı zoolojisi, fonksiyonel ekoloji, herpetoloji, çevre fizyolojisi ve hayvan davranışı derslerini vermektedir. Kaplumbağalar, yılanlar, kertenleler, kurbağalar, tuatara üzerindeki arazi ve laboratuvar çalışmalarının sonuçlarını kaydeden yüzden fazla makale yayınlamıştır, bu çalışmaları onu Avustralya, Yeni Zelanda, Fiji, Meksika, Kosta Rika, Panama ve Karayipler yanında Birleşik Devletlerin pek çok bölgesine götürmüştür. Amerikan Gelişim Birliğinin bir üyesi ve Amerikan İhtiyologlar ve Herpetologlar Derneğinin eski bir başkanıdır. Christine M. Janis karşılaştırmalı anatomi ve omurgalı evrimi dersleri verdiği Brown Üniversitesinde Profesördür ve Yaşam Bilimlerinde Elizabeth Leduc Seçkin Öğretim Ödülü sahibidir. İngiliz vatandaşıdır, Lisans derecesini Cambridge Üniversitesinden almış ve sonra doktora derecesini almak için rotayı Harvard Üniversitesine çevirmiştir. Bir omurgalı paleontoloğudur ve memeli evrimi ve iklim değişimlerine faunal cevap konularına özel ilgi duymaktadır. Kolay etkilendiği bir çağ olan yedi yaşında Fantasia filmini izledikten sonra omurgalı evrimine ilk kez ilgi duymaya başlamıştır. Bu kritik yıl aynı zamanda onun at binicilik derslerine başladığı yıldı ve on iki yaşından beri en azından bir ata sahipti. Yıllar sonra şimdi bir ungulat (toynaklı memeliler) evrimi uzmanıdır ve yakın zamanda ilgisini Avustralya memeli faunasının, özellikle kanguruların evrimine genişletmiştir. Paleontoloji Derneği üyesidir ve halen Memeli Evrimi Çalışmaları Derneği Başkanıdır. Yaşam öyküsünü hem dinozor fazını, hem de at fazından vazgeçmede başarısız olduğu gerçeğine atfeder. John B. Heiser Indiana da doğdu ve büyüdü. Biyolojide lisans derecesini Purdue Üniversitesinde tamamladı. Doktorasını Cornell Üniversitesinden mercan resifi balıklarının davranışı ve evrimi üzerindeki çalışmaları ile aldı, bu gün de moleküler biyolojide uzmanlaşmış meslektaşları ile bu çalışmalara devam etmektedir. Maine Körfezindeki Shoals adalarında bulunan ve Cornell Üniversitesi ve New Hampshire Üniversitesi tarafından işletilen Shoals Deniz Laboratuvarının on beş yıldır yöneticiliğini yapmaktadır. Shoals adalarında iken, araştırma konuları omurgalı spektrumunun zıt uçlarına odaklanmıştı dokuzgözlüler ve çubuklu balinalar. Hem arazide, hem de kampüsteki sınıfında omurgalı morfolojisi, evrimi ve ekolojisi derslerini vermekten keyif alır, Cornell Üniversitesi tarafından verilen Clark Seçkin Eğitimci Ödülü sahibidir. Hobileri tabiat tarihi, seyahat etmek ve özellikle aletli dalış yaparak doğa fotoğrafçılığı ve videografisidir. Bütün kıtalarda ve dünyanın bütün büyük okyanus bölgelerinde tabiat tarihine olan ilgisinin peşinden gitmiştir. Bu deneyimleri sayesinde popüler bir ekoturizm rehberidir, Cornell Üniversitesi Yetişkin gruplarının Karayipler, Cortez Denizi, Fransız Polinezyası, Orta Amerika, Amazonlar, Borneo, Antarktika ve Kuzey Kutbu bölgesindeki Spitsbergen bölgelerine götürülmelerine liderlik etmiştir. iii

4 Çeviri Kurulu Çeviri Editörü: BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 BÖLÜM 3 BÖLÜM 4 BÖLÜM 5 BÖLÜM 6 BÖLÜM 7 BÖLÜM 8 BÖLÜM 9 BÖLÜM 10 BÖLÜM 11 BÖLÜM 12 BÖLÜM 13 BÖLÜM 14 BÖLÜM 15 BÖLÜM 16 BÖLÜM 17 Prof. Dr. Abdullah HASBENLİ Gazi Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ANKARA Yrd. Doç. Dr. Aslı DOĞAN Ahi Evran Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Antropoloji Bölümü, KIRŞEHİR Muhsin ÇOĞAL & Ortaç ÇETİNTAŞ Prof. Dr. Sibel ATASAGUN Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ANKARA Prof. Dr. Murat BİLECENOĞLU Adnan Menderes Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, AYDIN Doç. Dr. Müfit ÖZULUĞ & Yrd. Doç. Dr. Oya ÖZULUĞ İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, İSTANBUL Dr. Murat SEVİNDİK & Yasemin SANCAR Prof. Dr. Dinçer AYAZ Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, İZMİR Prof. Dr. Cemal Varol TOK Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ÇANAKKALE Doç. Dr. Eyup BAŞKALE & Prof. Dr. Yakup KASKA Pamukkale Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, DENİZLİ Doç. Dr. Eylem GÜNDÜZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, SAMSUN Prof. Dr. Oğuz TÜRKOZAN Adnan Menderes Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, AYDIN Prof. Dr. Yusuf KUMLUTAŞ & Prof. Dr. Çetin ILGAZ Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, İZMİR Prof. Dr. İsmail Hakkı UĞURTAŞ Uludağ Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, BURSA Doç. Dr. Elif YAMAÇ Anadolu Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ESKİŞEHİR Doç. Dr. Utku PERKTAŞ Hacettepe Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ANKARA Prof. Dr. F. Yusuf AYVAZ & Doç. Dr. Mehmet Ali TABUR Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ISPARTA iv

5 BÖLÜM 18 BÖLÜM 19 BÖLÜM 20 BÖLÜM 21 BÖLÜM 22 BÖLÜM 23 BÖLÜM 24 BÖLÜM 25 EKLER SÖZLÜK DİZİN LATİNCE- YUNANCA SÖZLÜK Prof. Dr. Ercüment ÇOLAK & Prof. Dr. Reyhan ÇOLAK Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ANKARA Yrd. Doç. Dr. Mustafa YAVUZ Akdeniz Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ANTALYA Prof. Dr. Ahmet KARATAŞ Niğde Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, NİĞDE Doç. Dr. Ferhat MATUR & Uzm. Sercan IRMAK & Balıkesir Üniversitesi, Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi, BALIKESİR Dr. Faruk ÇOLAK & Tuğçe CEYLAN Doç. Dr. Şakir Önder ÖZKURT Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Öğretmenliği Bölümü, KIRŞEHİR Arş. Gör. Deniz ŞENOL & Uzm. Sercan IRMAK İnönü Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anatomi Anabilim Dalı, MALATYA & Balıkesir Üniversitesi, Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi, BALIKESİR Doç. Dr. Ferhat MATUR Prof. Dr. İslam GÜNDÜZ Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, SAMSUN Çeviri Kurulu v