Raporu. Yasal Çerçeve ve Pratik Sürecin Analizi. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Belediyeler Birliği (GABB) 11 Ekim 2016

Transkript

1 Yerel Yönetimler ve Kayyum Raporu Yasal Çerçeve ve Pratik Sürecin Analizi Güneydoğu Anadolu Bölgesi Belediyeler Birliği (GABB) 11 Ekim 2016 YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "1

2 Giriş Türkiye siyasi tarihine bakıldığında, seçimle göreve gelen yerel yönetimler idaresinin sadece darbe dönemlerinde atanmışlar tarafından yürütüldüğü görülmektedir yılları arasında varlığını sürdüren askeri cunta döneminde askerler ve bürokratlar yerel yönetimleri fiilen devralmıştır askeri darbesinden bu yana, ilk kez 11 Eylül 2016 tarihinde halk tarafından seçilen çok sayıda belediye başkanları merkezi hükümet tarafından görevlerinden alınmış ve 28 belediyeye kayyum atanmıştır. 1 Bu belediyelerden 24 ü Demokratik Bölgeler Partisi ne (DBP) bağlı belediyelerdir tarihinde Şırnak ın İdil ilçesine ve Diyarbakır ın Hani ilçesine kayyum atanması ile bu sayı 26 ya çıkmıştır. Çarpıcı olan noktalardan birisi, DBP ye bağlı olan belediyelere atanan kayyumlar bu il veya ilçelerin valileri veya kaymakamları iken, kalan 4 AKP ve MHP ye bağlı belediyelerin başına geçecek isimler belediye meclisi seçimi ile belirlenmiştir. Yaşanmakta olan süreci tarif etmek için bulunabilecek en doğru tanım şudur: Yerel demokrasinin en temel kriteri olan halkın seçimle başa getirdiği yerel yönetimlere merkezi hükümet tarafından el konulmuştur. Bu adım, evrensel demokratikleşme kriterleri bakımından ele alındığında, son yıllarda istikrarlı bir şekilde anti-demokratikleşen Türkiye için kritik bir eşiğin daha aşıldığı anlamına gelmektedir. Bu gelişmenin hem bölgede hem de Türkiye genelinde ihtiyaç duyulan siyasi istikrar yerine daha fazla istikrarsızlık yaratması kuvvetle muhtemeldir. Kayyum atamalarının halk nezdinde yerel demokrasiye duyulan inancı zedelemesi nedeniyle süregiden çatışmalı ortamın sona ermesi ve barışın tesis edilmesi adına duyulan umutlar azalmaktadır yılında Diyarbakır ın Sur İlçesi nde uygulanan çok dilli belediyecilik politikası nedeniyle Belediye Meclisi feshedildiği için Diyarbakır Vali Yardımcısı, Belediye Başkanı olarak görevlendirilmişti. Konu hakkında Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi nin raporuna şuradan erişmek için bkz. Local Democracy in Turkey: Situation in Sur / Diyarbakır, South-East Anatolia, Report of the Congress Fact-Finding Mission to Turkey, 8-10 August 2007 YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "2

3 I. Yerel Yönetimlerin Kritik Rolü Türkiye de on yıllardır sürmekte olan Kürt meselesine barışçıl ve demokratik bir çözüm bulunamamış olması, yaşanmakta olan gelişmelerin temel kaynağıdır. Bu bağlamda elimizde bulunan en önemli veri şudur: 1984 yılından itibaren bölgede yaşanan çatışmaların ve can kayıplarının asgari düzeye indiği yıllar, yerel demokrasinin görece demokratik kaidelerle işletildiği dönemlerdir lı yılların sonundan 2015 yılına kadar geçen sürece bakıldığında, yerel demokrasinin her geçen dönem daha fazla toplumsallaştığı ve rekabetçi demokratik ortamın hızla kurumsallaştığı görülmektedir. Diğer bir deyişle, yerel demokrasinin gelişmesi ve olgunlaşması, çatışmalı ortamın gerilemesinde sürükleyici bir role sahip olmuştur. Yoğunluklu olarak Kürtlerin yaşadığı il ve ilçelerde bulunan halkın yerel yönetimlerin işleyişine gösterdiği ilgi ve katılım, sivil toplumun örgütlerinin sayısı ve yarattığı etki Türkiye nin diğer bölgelerine göre oldukça yüksektir. Haliyle, bölgede yaşayan insanların kendi siyasi seçimleri doğrultusunda kentlerinin yönetildiğini görmeleri, Kürt meselesinin barışçıl yöntemlerle çözüme kavuşturulmasının mümkün olduğuna dair algı ve kanaatleri de güçlendirmiştir. Yerel demokrasinin seviyesini aşağıya çeken politikaların ise toplumsal anlamda barışa ve demokratikleşmeye dair umutları aksi istikamete doğru yönelttiği gözlemlenmektedir. YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "3

4 yılları arasında yaklaşık 2,5 yıl süren çatışmasızlık döneminde yapılan son belediye seçimleri oldukça rekabetçi bir ortamda gerçekleşmiş, bölge halkının demokratik kurumsal mekanizmalara olan inancını perçinlemiştir. Demokratik Bölgeler Partisi nin öncülü olan Barış ve Demokrasi Partisi nin gösterdiği adaylar 11 il, 68 ilçe, 23 beldede seçimleri kazanmıştır Yerel Seçimleri sürecinde ortaya konan seçim kampanyası boyunca adaylar; yerel demokrasi ile toplumsal barış arasındaki ilişkiye vurgu yapmış, çok kültürlü belediyecilik anlayışını sürdüreceğini beyan etmiş, yerel yönetimlerde toplumsal cinsiyet eşitliği politikalarını geliştirmek için eş başkanlık sistemini uygulayacağını taahhüt etmiş, sosyo-ekonomik eşitsizliklerin giderilmesi adına sosyal politikalar üretilmesi ve hem kentlerde hem de kırsal alanda ekolojik bir yaşamın kurulması ve sürdürülmesi adına politikalar geliştireceğini belirtmiş, ve aynı zamanda Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi nin yerel yönetimler için önerdiği adem-i merkeziyetçilik ilkesini benimsediğini ortaya koymuştur. Lakin, eş başkan adaylarının belirtilen politikaların hayata geçirilme süreci devam ederken, 2015 in Temmuz ayında yeniden başlayan çatışmalar önceki yıllara kıyasla ciddi bir sıçrama yaparak şiddetlenmiş, seçilmiş belediye eş başkanları ve meclis üyelerinin tutuklanması nedeniyle, bu çatışmalı ortam yerel demokrasinin daha fazla toplumsallaşarak kapsayıcı olmasına ket vurmuştur. Halk tarafından seçilen yerel yöneticiler yerine merkezi hükümet tarafından kayyumlar atanması ise yaklaşık 15 yıldır istikrarlı bir biçimde bölgede gelişen yerel demokrasinin ivmesini tamamen aksi yöne çevirmiştir İtibariyle DBP li Belediye Eş Başkanlarına İlişkin Veriler Tutuklu Toplam Eş Başkan Sayısı 22 (4'ü eşb. vekili) Görevden Alınan Eş Başkan Sayısı 34 Serbest bırakılan Eş Başkan Sayısı (Tutukluk veya gözaltı sonrası): 43 Hakkında Arama Kararı Bulunan Eş Başkan Sayısı 7 Gözaltında Olan Eş Başkan Sayısı 4 YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "4

5 Kayyum Operasyonlarının Gerçekleştirilme Biçimi Kayyum atanan belediyelere yapılan müdahale şekline bakıldığında, bu uygulamanın nasıl bir siyasi perspektifle yapıldığına ilişkin fikir edinmek mümkün olabilir. Öncelikli olarak, kayyum atanan belediyelerin hiçbirine yapılacak atamalara ilişkin herhangi bir ön bildirimde bulunulmamıştır. Aynı zamanda, belediyelere kayyum atandığı gün bölgedeki kentlerinin genelinde internet erişimi sabah saatlerinden akşam saatlerine kadar hem telefonlar hem de genel internet ağı üzerinden engellenmiştir. Vatandaşlar ilgili şirketleri aradığında arıza olduğu belirtilse de, bunun kayyum atamalarına yönelik halk tepkisini yönetmek adına yapılan bir karartma uygulaması olması kuvvetle muhtemeldir. Atanan valiler veya kaymakamlar, polisler veya askerler ile birlikte belediye binalarına 10 Eylül 2016 tarihinde sabah 7 sularında gelmiş, belediye binalarında bir güvenlik tehdidi varmışçasına adeta askeri bir operasyon düzenlenmiştir. Hemen hemen tüm belediye binaları asker veya polislerin yanı sıra zırhlı araçlarla abluka altına alınmış, bu anti-demokratik uygulamaya itiraz eden belediye çalışaları ise belediye binalarından zorla dışarıya çıkarılmıştır. Belediye binaları önüne gelerek kayyum atamalarını barışçıl bir şekilde protesto YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "5

6 etmeye çalışanlar insanlar ise polis veya askerlerin sert müdaheleler ile karşılaşmış, protestoların sürmesini engellemek adına çok sayıda eylemci gözaltına alınmıştır. Atanan kayyumlar, belediye binalarını merkezi otoritenin temsilcisi olarak adeta fethedilmesi gereken kurumlar olarak görüp, Türk bayrağını fetih sembolü olarak kullanmış ve belediye binalarını Türk bayrakları ile donatmıştır. Bununla birlikte, birçok Vali veya kaymakam, ilk icraat olarak Çok Dilli Belediyecilik anlayışını savunan DBP li belediyelerin tabelalarındaki Kürtçe ve Ermenice yazıları sökmüş, bunun yerine sadece Türkçe den oluşan tabelalar yerleştirmiştir. Başlı başına anti-demokratik bir uygulama olan kayyum atanması sürecinin bir semboller savaşına çevirilmesi, valilikler veya kaymakamlıklar tarafından kayyum uygulamasının bir cezalandırma yöntemi olarak görüldüğünü göstermektedir. Başta Kürt halkı olmak üzere, Ermeniler ve Süryanilerin kayyumların başlattığı semboller savaşı ile Türk olmayan gruplara yönelik bir aşağılanma kampanyası yürütüldüğüne ilişkin kuvvetli itirazlarıyla birçok yerde eski tabelalar yeniden asılmış, ama fetih sembolü olan Türk bayrakları asılı durmaktadır. YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "6

7 YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "7

8 İtibariyle Kayyum Atanmış Olan ve Demokratik Bölgeler Partisine Bağlı Belediyeler KENT - İLÇE Nüfusu DBP nin Oy Oranı Atanan Kayyum ve Sıfatı Batman Belediyesi 557 bin %55,89 Şeref Aksoy- Vali Yardımcısı Hakkari Belediyesi 275 bin %66,83 Coney Epçim- Vali Yardımcısı Diyadin Belediyesi - Ağrı 43 bin %48,43 Mekan Çeviren- Kaymakam Beşiri Belediyesi - Batman 30 bin %50,45 Mustafa Maslak- Kaymakam Gercüş Belediyesi - Batman 20 bin %52,43 Ünal Koç- Kaymakam Silvan Belediyesi - Diyarbakır 86 bin %69,55 Murat Kütük- Kaymakam Sur Belediyesi- Diyarbakır 121 bin %54,41 Bilal Özkan- Vali Yardımcısı Hani Belediyesi - Diyarbakır 33 bin %45,8 Yusuf Turhan - Kaymakam Hınıs Belediyesi - Erzurum 29 bin %39,08 Bülent Ay- Kaymakam Tuzluca Belediyesi - Iğdır 24 bin %51,67 İbrahim Civalek- Kaymakam Dargeçit Belediyesi- Mardin 27 bin %60,16 M. Yaşar Yeşiltaş- Kaymakam Derik Belediyesi - Mardin 62 bin %64,4 M. Fatih Safitürk - Kaymakam Mazıdağı Belediyesi - Mardin 33 bin %61,71 Halit Benek- Kaymakam Nusaybin Belediyesi - Mardin 116 bin %78,78 Ergün Baysal- Kaymakam Bulanık Belediyesi - Muş 83 bin %45,84 Ömer Şahin - Kaymakam Eruh Belediyesi - Siirt 20 bin %52,37 Murtaza Dayanç - Kaymakam Suruç Belediyesi - Şanlıurfa 102 bin %52,58 Tarık Açıkgöz- Kaymakam Cizre Belediyesi - Şırnak 133 bin %81,61 Ahmet Adanur - Kaymakam Silopi Belediyesi - Şırnak 115 bin %78,19 Savaş Konak - Kaymakam İdil Belediyesi- Şırnak 73 bin %78,9 Ersin Tepeli- Kaymakam Edremit Belediyesi - Van 114 bin %50,91 İbrahim Özkan- Kaymakam Erciş Belediyesi - Van 172 bin %49,43 M. Şirin Yaşar - Kaymakam İpekyolu Belediyesi - Van 275 bin %48,32 Önder Can- Vali Yardımcısı Özalp Belediyesi - Van 71 bin %71,62 Serdar Karal - Kaymakam İkiköprü Belediyesi- Batman 4 bin %56,22 Mustafa Maslak- Kaymakam Hoşhaber Belediyesi- Iğdır 2 bin %61,75 Bilgehan Karafil- Vali Yardımcısı YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "8

9 Kayyum Yasası: İçeriği ve Kapsamı Seçilmiş belediye başkanları yerine atanmış bürokratların getirilmesi, ilk olarak 19 Ağustos 2016 tarihinde 411 no.lu Torba Yasa Tasarısı ile TBMM den geçirilecekken, mecliste yapılan etkin muhalefet sonucunda bu yasa taslağı son aşamada torba yasa listesinden çıkarılmıştır. Bu adım, belediyelere kayyum atanması ihtimalinden vazgeçildiğine ilişkin yaygın bir kanı oluşturmuş olsa da izleyen haftalarda kayyum için gerekli yasal değişiklikler farklı bir yolla yürürlüğe sokulmuştur. 15 Temmuz Darbe Girişimi nedeniyle ilan edilen Olağanüstü Hal nedeniyle, Cumhurbaşkanı, Kanun Hükmünde Kararnameler yolu ile TBMM de tartışılmasına gerek duyulmadan Bakanlar Kurulu onayı ile yasa değişiklikleri yapabilmektedir. 15 Ağustos 2016 tarihinde imzalanan 674 no.lu Kanun Hükmünde Kararname ile belediyelere ilişkin aşağıdaki yasa değişiklikler yapılmıştır: Hâlihazırda yerel yönetimlere ilişkin konalara dair yasal çerçeve 5393 sayılı Belediye Kanunu ile düzenlenmiştir. Yapılan değişiklikler, bu yasal çerçeveye yapılan ekler ile bazı maddelerde yapılan değişikliklerden oluşmaktadır. Bu kanunda 38, 39, ve 40 ncı maddelere göre yapılan değişiklikler şunlardır: Belediye başkanı, başkan vekili ya da meclis üyesinin terör veya terör örgütlerine yardım ve yataklık suçları sebebiyle görevden uzaklaştırılması durumunda büyükşehir ve il belediyelerinde İçişleri Bakanı, diğer belediyelerde vali tarafından görevlendirme yapılabililir. Görevlendirilecek kişide seçilme ehliyetine sahip olma dışında herhangi bir kriter aranmaz. Bu değişiklik, hâlihazırda sürmekte olan soruşturmalar nedeniyle görevden uzaklaştırılmış belediye başkanları, başkan vekilleri ve meclis üyeleri için geriye dönük de uygulanabilir. Bu yasa çıktıktan sonra 15 gün içinde hâlihazırda soruşturmaya uğrayan belediye başkanlarının yerine görevlendirme yapılacağı belirtilmiştir. Kayyum atanan belediyelerde bütçe ve muhasebe iş ve işlemleri valilik onayı ile defterdarlığa veya mal müdürlüğüne gördürülebilir Kayyum atanan belediyelerde atanan kayyumun çağrısı olmadan belediye meclisi toplanamaz. YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "9

10 Kayyum atanan belediyelerde meclisin, encümenin ve komisyonların görev ve yetkileri hâlihazırda memur olarak atanan encümen tarafından yürütülebilir. Belediyeler ile bağlı idarelerde hizmetlerin aksatılmasının terör ve şiddet olaylarıyla mücadeleyi olumsuz etkilediğinin veya etkileyeceğinin valilik tarafından belirlenmesi halinde, söz konusu hizmetler valilik tarafından ilgili merkezi devlet kurumları tarafından gerçekleştirilebilir. Bu hizmetler karşılığında doğacak masraflar ise parasal ve bütçe sınırlamasına tabi olmaksızın yürütülecek ve belediyenin bütçesinden kesilecektir. Belediye ve bağlı idare imkanlarının terör veya şiddet olaylarına dolaylı veya doğrudan destek sağlamak amacıyla kullanıldığının valilik tarafından belirlenmesi durumunda belediyelerin veya bağlı idarelerin tanışır mallarına valilik veya kaymakamlık tarafından el konulabilir. Bu doğrultuda sorumluluğu tespit edilen personeller görevden uzaklaştırılabilir ve ancak aynı makam tarafından görevi iade edilebilir. YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "10

11 Kayyum Yasasının Analizi I. Yapılan kayyum atamaları Türkiye Cumhuriyeti nin anayasasına aykırıdır. Anayasanın 127 nci maddesine göre; Mahallî idarelerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir. Farklı bir deyişle, belirli bir idari birimde yaşayan insanların seçimlerle ortaya koydukları iradeleri çerçevesinde belediyelerin görev ve yetki alanları tanımlanmalı ve uygulamaya geçirilmelidir. Merkezi yönetimin dönemsel siyasi çıkarları doğrultusunda bu ilke yok sayılamaz. Ayrıca, halk tarafından seçilmiş mahalli yöneticilerin bu vasıflarını yitirmeleri için yapılacak itirazların çözüme kavuşturulması da yargı ve denetleme yolları ile olur. Görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan mahallî idare organları veya bu organların üyelerini, yargı kararı ile kesin bir hüküm verilmeden, İçişleri Bakanı veya Vali nin seçilmiş organın görevi olan yeni başkanı atama açık bir anayasa ihlalidir. II. Kayyum atanmış 24 DBP li belediye başkanlarından hiçbirinin terör suçu işlediğine ilişkin yargılama sürecinin sona ermemiştir. 674 no.lu KHK yürülüğe girmeden önce, 5393 sayılı Belediye Kanununa göre, görevleri ile YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "11

12 alakalı ihlallerden ötürü haklarında soruşturma yürütülen belediye başkanları, soruşturma sonuçlanana kadar İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alınabilmekteydi. Nitekim, 674 no.lu KHK nın duyurulduğu tarihte, 33 DBP li Belediye Eş Başkanı bu yasal düzenlemeye dayanılarak görevlerinden alınmıştı. Geçici olarak görevden uzaklaştırılan bu belediye eş başkanları yerine; halkın doğrudan seçtiği, belediyelerin yasama organı olarak çalışan belediye meclisleri bünyesinde yapılan oylama sonucunda yeni başkan vekilleri belirlenmişti. Bu durumda bile işletilmesi mümkün olan demokratik yöntemler yerine belediyelere kayyum atamasının tercih edilmesi, bu politikanın temel amaçlarından birisinin belediye meclislerinin işlevsizleştirilmesi olduğunu göstermektedir. Belediye başkanlarının yanı sıra, seçilmiş belediye meclis üyeleri yerine de kayyum ataması yapılmaktadır. Şimdiye kadar Diyarbakır ın Lice ilçesinde 1 kişi, Iğdır da ise 2 kişi seçilmiş belediye meclis üyelerinin yerine atanmıştır. Ayrıca, kayyum atanan belediyelerde atanmış bürokratın izni olmadan meclisin toplanmasının KHK ile yasaklanmış olması da bu niyetin en somut göstergelerinden birisidir. III. Hukukun en temel ilkelerinden birisi, çıkarılan kanunlar geriye dönük uygulanamaz ilkesi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 38. madde ile de kabul edilmektedir. 674 nolu KHK ile bu ilke de çiğnenmiş, geriye dönük işlem yapılacağı kararnamede de açıkça belirtilmiş ve soruşturulmasına devam YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "12

13 eden belediye başkanlarının yönettiği belediyelere kayyum atanmıştır. Çarpıcı olan başka bir hukuksuzluk, kayyum atanan belediyelerin büyük bir bölümünde kayyum atandığı anda soruşturması süren belediye başkanlarının değil başkan vekillerinin bulunmasıdır. Böyle bir uygulamanın tercih edilmesindeki amaç, yargı ve denetleme organlarının tamamen devre dışı bırakılmasıdır. 7 Haziran 2015 tarihinde gerçekleştirilen genel seçimlerden hemen sonra, DBP ye bağlı belediyelerin tüm icraatları merkezi hükümetin görevlendirdiği müfettişler tarafından en az bir kez sıkı denetimden geçirilmiştir. Bu denetimler sonucunda terör kavramı ile ilişkilendirilebilecek herhangi bir faaliyet veya genel anlamda usulsüzlük tespit edilememiştir. Yargı ve denetleme mekanizmalarının ortadan kaldırılmasının amaçlandığını gösteren diğer bir yasal düzenleme ise, görevlerinden alınacak belediye personellerinin ancak görevden alan makam tarafından yani Valilik veya İçişleri Bakanlığı tarafından göreve iade edilebilecek olmasıdır. Farklı bir deyişle, yargı kararı sonucunda isnat edilen suçların işlenmediği tespit edilse bile, soruşturmaya uğrayan yerel yönetim çalışanlarının görevlerinin başına dönmeleri fiilen engellenmiştir. IV. Türkiye Cumhuriyeti, 1985 yılında imzaya açılan Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı nı 1992 yılında imzalamış, 1993 yılında Türkiye Cumhuriyeti nin şerh koymadığı maddeler yürürlüğe geçirilmiştir. Bu şartın Türkiye nin uymayı taahhüt ettiği 4. maddesinin 4. fırkası şudur: Yerel makamlara verilen yetkiler normal olarak tam ve münhasırdır. Kanunda öngörülen durumların dışında, bu yetkiler öteki merkezi veya bölgesel makamlar tarafından zayıflatılamaz veya sınırlandırılamaz. Seçilmiş belediye başkanları yerine merkezi hükümet tarafından yapılan kayyum atamaları, Türkiye için de bağlayıcılığı olan bu maddeyi açıkça ihlal etmiştir. Yukarıda da belirtildiği üzere, sadece seçilmişler yerine atanmışların getirilmesi yoluyla yapılan bir ihlal biçimi değil, halkın seçtiği belediye meclisinin devre dışı bırakılması ile yargı ve denetim mekanizmalarının tamamen ortadan kaldırılması yoluyla yapılan bir ihlal de söz konusudur. Şu anda kayyumlar tarafından yönetilen 26 DBP li belediyede, belediye meclisine verilen yasama yetkisi neredeyse tamamen ortadan kaldırılmıştır. Belediye meclisinin yetkileri Valiliklere ve Encümen üyeleri arasında merkezi otorite tarafından belirmiş bir memura devredilmiştir. YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "13

14 Kayyum Rejimi Başladıktan Sonraki Süreç Batman Belediyesi bünyesinde, çok kültürlü belediyecilik anlayışı çerçevesinde başta Kürtçe olmak üzere tehlike altında olan dillerde tiyatro oyunları oynanmaktaydı. Kayyum ataması sonrasında bu faaliyetler durduruldu. Kayyum atanan belediyelerdeki çöp toplama gibi belediyelerin sağladığı hizmetler devam ederken toplumsal cinsiyet eşitliğini güçlendirmek adına çalışan birimlerin faaliyetleri durdurulu ve departmanların arşivlerine el konuldu. Kadınların güçlendirilmesi için kurulan ama faaliyetleri durdurulan birimler şu belediyelerdir: Erciş/Van, Cizre/Şırnak, Silopi/Şırnak ve Silvan/ Diyarbakır. Şanlıurfa da bulunan DBP belediyelerinden Bozova, Halfeti ve Viranşehir ilçelerine 20 Eylül 2016 tarihinde de fakto kayyum ataması yapıldı. Bu belediyelere iletilen yazıya göre, yapılan ihbarlar olduğu iddia edilerek belediyelerin her türlü mal, hizmet, yapım işleri ve buna ilişkin ihale iş ve işlemleri ile İmar Kanununa istinaden yapılacak tüm işlemler için kaymakamlığın onayına sunularak yürürlük kazanacağı bildirildi. (Bkz. EK I) Sonuç Kayyum Yasası olarak da 674 nolu Kanun Hükmünde Kararname, 15 Temmuz Darbe Girişimi sonrasında Türkiye de 3 aylık bir süre için ilan edilen Olağan Üstü Hal ve Anayasanın bu çerçevede Bakanlar Kuruluna tanımış olduğu yetkilere yaslanılarak çıkarılmıştır. Lakin Anayasada belirtildiği üzere, tanınmış olan bu yetki alanı, Olağanüstü Hal ilan edilmesine gerekçe oluşturan sebeplerin ortadan kaldırılması ile sınırlandırılmıştır. Bu yüzden, DBP ye bağlı belediyelere kayyumlar atanması ile darbe girişimi arasında hiçbir siyasi veya hukuki bağ bulunmamaktadır. Çıkarılmış olan bir yasaya dayanmış olsa da hukuki olmayan bu uygulama, Türkiye de yerel demokrasinin gelişimine yönelik son yıllarda vurulmuş en büyük darbedir. Bu yüzden, siyasi istikrar imkanının doğması ve çatışmalı sürecin sona ermesine ilişkin umutların gerçekçi bir zemine kavuşması ve yerel demokrasinin geri dönüşü imkansız bir yara almamasına adına, DBP li YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "14

15 belediyelerin, kentlerin ve bu kentlerde yaşayan vatandaşların geleceği atanan kayyumlar yerine yerel halkın siyasi iradesini temsil eden belediye meclisleri ve bu meclislerin seçeceği başkan vekilleri tarafından belirlenmelidir. Kayyum atamaları sonrasında DBP li parti yöneticiler yapılan ilgili il ve ilçelerde belediye seçimlerinin yenilenmesi önerisinde de bulunmuşlardır. Bölgede yaşayan halkların siyasi idaresinin demokratik bir biçimde tecelli edeceği herhangi formül; arzulanan barış, huzur ve istikrar ortamına kavuşulması ve yaşanmakta olan bu sürecin tersine çevrilmesi adına anahtar bir rol oynayabilir. YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "15

16 EK I: YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "16

17 YEREL YÖNETİMLER VE KAYYUM RAPORU "17