HABERLER-YAZILAR-KİŞİSEL GÖRÜŞLER Mart Sayın Muammer ARGUN bizlerle paylaştı.

Transkript

1 JEOTERMALDÜNYASI HABERLER-YAZILAR-KİŞİSEL GÖRÜŞLER Mart Sayın Muammer ARGUN bizlerle paylaştı. Nikola TESLA Hırvatistan doğumlu bir Amerikalı. Elektrik ve Makina Mühendisi, bir öke. 700 icat yapmış. Aralık-1931 yılında yazdığı makalesinde, Jeotermal enerjinin tükenmez olduğunu ve geleceğin enerji kaynağı olabileceğini belirtiyor. Bir de prensip şeması vermiş. Geri basımı aynı noktaya vermesi dışında, herşey mükemmel.

2 2 İLKLER GERİ BASILAN JEOTERMAL AKIŞKAN MİKROSİSMİK YÖNTEMİ İLE İZLENİYOR Sayın Murat H. TÜFEKÇİOĞLU dan alınan katkıya gore MENDERES GEOTHERMAL ELEKTRIK ÜRETIM A.Ş. TARAFINDAN ÜNİVERSITE & ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ ÇALIŞMALARI KAPSAMINDA BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ KANDİLLİ RASATHANESİ VE DEPREM ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ JEOFİZİK ANABİLİM DALI ARASINDA İMZALANAN PROTOKOL DOĞRULTUSUNDA AYDIN İLİ, KÖŞK İLÇESİ SALAVATLI JEOTERMAL SAHASI MİKRO-DEPREM AKTİVİTESİ PROJESİ ÇALIŞMALARI DEVAM ETMEKTEDİR. Proje kapsamında jeotermal akışkan üretilmekte olan Salavatlı Jeotermal Sahasında mikro deprem aktivitesini kurulacak bir sismik ağ ile izleyerek kırık zonu ve re-enjekte edilen jeotermal akışanın yayılımı belirlenecektir. Basınçlı olarak yeraltına verilen jeotermal akışkanın yaratacağı mikro deprem aktivitesini izlenerek yayıldığı bölgenin yeri ve doğrultusunu belirlemek projenin amacını oluşturmaktadır. Mikro deprem aktivitesi izlemek için arazide uygun bir geometrik dizilim içinde 8 adet geniş bantlı üç bileşen alet yerleştirilmiştir. İlk aşamada aylık olarak veriler toplanmakta ve veriler analiz edilmektedir. Kayıt edilen mikro deprem aktivitesine ve dağılımına göre istasyonların lokasyonları yeniden gözden geçirilmektedir. Kayıt edilen sismik sinyaller 10 ms örnekleme aralığıyla kayıt edilmektedir. Veriler ilk veri çekiminden sonra her 1.5 ay da bir boşaltılmakta ve laboratuarda analiz edilmektedir. Verilerin analizi esnasında ilk geliş zamanlarından oluşan veriler mevcut deprem lokasyon programlarına uygun formata dönüştürüldükten sonra, epicenter ve hiposenter noktaları belirlenecektir. Depremlerin lokasyonunda kullanılacak yer içi hız modeli mevcut jeofizik ve jeolojik bilgilerden yaralanılarak oluşturulmaktadır. Üretilen lokasyon bilgilerinden epicenter ve odak derinliği dağılım haritası üretilerek projenin amacına uygun sonuçların elde edilmesi hedeflenmiştir. Çalışma sonucunda hazırlanacak teknik raporda istasyon dağılım haritası, kaydedilen depremlerin listesi, lokasyon haritası ve bu haritanın projenin amacı doğrultusundaki yorumu Mart tarihinde tamamlanacaktır. 1 EnerjiA AŞ den Sayın Ufuk ŞENTÜRK ün katkısından JEOTERMAL ELEKTRİK ÜRETİCİLERİ BİLEŞİYOR Jeotermal Elektrik Santralcileri ve Yatırımcıları Derneği (Kısaca JESDER denecek) kurma kararı AKÇA Enerji Otoprodüktör A.Ş., ALP Elektrik Ürt.A.Ş., ALRES Enerji Üretim A.Ş., AYTEMİZ Elektrik Üretim A.Ş., Bereket Enerji AŞ, BM Mühendislik A.Ş., ÇELİKLER Enerji A.Ş., JEODEN Elektrik Üretim A.Ş., ENDA Enerji A.Ş., ENERJİA Metal Mad.San.Tic.A.Ş., HATEKS Enerji A.Ş., KARKEY Karadeniz Elkt.Ürt.A.Ş., KAYEN Enerji A.Ş., KİPER Elektrik Üretim A.Ş., MAREN Enerji A.Ş., MENDERES Geo.Elkt.Ürt. A.Ş., MİS Enerji A.Ş., PERMAK Enerji A.Ş., SANTRAL Jeotermal A.Ş., DOLMABAHÇE Enerji Ürt. Tic.A.Ş., TÜRKERLER Jeotermal A.Ş., ZORLU Enerji A.Ş. temsilcilerinin katılımıyla 18 Şubat 2011 tarihinde İstanbul WOW Convention Center da gerçekleştirilen ilk toplantıda verildi. Derneğin kuruluşu gelecek ay gerçekleştirilecek. Sevgilerimle. Ufuk SENTURK ENERJİA AŞ 1 Bu çalışmaya ilişkin ilk sonuçlar ABD Stanford da GRC 2011 de sunuldu. Yeni verilerle geliştirilen bir sunum da Nisan 2011 de İzmir de TESKON da yapılacak.

3 3 Sayın Doç Dr Niyazi AKSOY un derleyip ilettiği bilgilere göre, JEOTERMAL ELEKTRİK KAPASİTEMİZ YAKIN HEDEF 350 MW EPDK dan alınan son bilgilere gore verilen Jeotermal Elektrik üretim lisanslarının durumu aşağıdaki gibi: Tesis adı Yeri Kurulu güç (MW) Mevcut Durum Sarayköy JES Denizli-Sarayköy MW işletmede Kızıldere JES Denizli-Sarayköy 6,85 İşletmede Germencik JES Aydın-Germencik 47,4 İşletmede Dora 1 JES Aydın-Salavatlı 7,95 İşletmede Dora 2 JES Aydın-Salavatlı 9,5 İşletmede Tuzla JES Çanakkale-Tuzla 7,5 İşletmede Maren JES Aydın-Hıdırbeyli 39 Lisanslı (2013) Umurlu JES Aydın-Umurlu 5 Lisanslı (2014) Sanko JES Manisa- Salihli 15 Lisanslı (2014) Dora 3 JES Aydın-Salavatlı 34 Lisanslı (2014) Alres JES Aydın-Atça 9,5 Lisanslı (2014) Gümüşköy JES Aydın-Gümüşköy 25 Lisanslı (2014) Alaşehir JES Manisa-Alaşehir 30 İncl-Değr Pamukören JES Aydın-Pamukören 30 İncl-Değr Sultanhisar JES Aydın-Sultanhisar 9,9 İncl-Değr TOPLAM 351,6 TOPLAM İŞLETME 94,2 ÜLKEMİZDE 250 C EŞİĞİ DE AŞILDI Geçtiğimiz aylarda Manisa da bir dizi derin jeotermal araştırma kuyusu tamamlandı. Önce Zorlu Enerji nin Alaşehir deki kuyusu tamamlandı. Elde edilen sonuçlar açıklanmasa ve değişik sıcaklıklardan söz ediliyor olsa da, söylenenlerin hepsi 200 C ın üzerinde. Ardından, Salihli de Sanko-I kuyusu tamamlandı. Geliştirme çalışmaları halen devam ediyor ve kesin veriler açıklanmamış olsa da elde edilen sıcaklığın 250 C a yaklaştığı bilgisi yayılıyor. Son olarak Salihli Alaşehir arasında Köseali köyü yakınında MTA Genel Müdürlüğü nce tamamlanan ve üretime alınmasında zorluklar yaşanan kuyunun tabanında 287 C statik sıcaklığa ulaşıldığı söylentisi yayıldı. MTA henüz bir açıklama yapmamış olsa da, Gediz Grabeni Havzası nda 250 C ın aşıldığı açık.

4 4 HABERLER GEDİZ VADİSİ NDE ÖNEMLİ BULUŞLAR/ÖNEMLİ BAŞLANGIÇLAR Manisa İli jeotermal kaynak arama çalışmalarında öne geçiyor. Bugünlerde Gediz Grabeni nde çalışan sondaj kulelerinin biri gidiyor biri geliyor. MTA iki makinesi ile Kavaklıdere sahasını test etti; Köseali de yapılan sondajda 287 C kuyu dibi sıcaklığı ölçüldüğü söyleniyor. Sanko-Santral Enerji Caferbeyli deki sahasında TPIC kulesi ile ikinci derin kuyusunu yapıyor. Salihli Gölmarmara arasında Umbach tan devraldığı sahada Yayman Grubunun sığ kuyusu tamamlandı. Türkerler, Alaşehir Piyadeler Köyü bitişiğindeki kuyusunu GY kulesi ile bitirdi. Piyadelerin 400 m güneyinde Zorlu Enerji nin sahası içinde yeni bir kuyu için TPIC şantiyesi kuruluyor. EnerjiA(Merty ile), Soyak-MİS Enerji(TPIC ile) ve Aytemiz Elektrik(TPIC ile) in sondaj hazırlıkları da tamamlanmak üzere. Salihli Belediyesi de 2 yeni kuyu için ihale hazırlığında. MTA Kemaliye nin GB sında sondaja başladı. Bu kuyuların yapımına da Nisan ve Mayıs aylarında başlanacak.

5 5 JEOTERMAL PROJELER İÇİN MERA YÖNETMELİĞİ DEĞİŞTİRİLDİ İlgili değişiklik maddeleri aşağıya alıntılandı. Toprağı gerektirmeyen seraları yapmak için değerli toprakların, hele meraların kullanılması yerinde mi? Düşünmeye ve Jeotermal Enerjiyi tartışılabilir kılmamaya değer. 25 Şubat 2011 CUMA Resmî Gazete Sayı : YÖNETMELİK Tarım ve Köyişleri Bakanlığından: MERA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK MADDE 1 31/7/1998 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Mera Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki (k) bendi eklenmiştir. k) Jeotermal kaynaklı teknolojik sera: Jeolojik yapıya bağlı olarak yerkabuğu ısısının etkisiyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik yıllık ortalama sıcaklığın üzerinde olan, çevresindeki sulara göre daha fazla miktarda erimiş madde ve gaz içerebilen, doğal olarak çıkan veya çıkarılan su, buhar ve gazlar ile yeraltına insan düzenlemeleri vasıtasıyla gönderilerek yerkabuğu veya kızgın kuru kayaların ısısı ile ısıtılarak elde edilen su, buhar ve gazları kullanarak sulama, gübreleme, iklimlendirme ve bakım gibi faaliyetlerini sürdüren seraları, 8) Jeotermal kaynaklı teknolojik seralar için ihtiyaç duyulan yerlerin tahsis amacı değişikliği taleplerinde mera, yaylak ve kışlaklarda bulunan jeotermal kaynakların ve jeotermal kaynakların bulunduğu aynı parselde bu kaynakların kullanılacağı teknolojik seralar ile bu alanların dışında bulunan jeotermal kaynağın, teknolojik seralara taşınması veya iletilmesi için ihtiyaç duyulan yerlerin, zorunlu hallerde, ilgili müdürlük veya Genel Müdürlükten gerekçeli rapor, jeotermal kaynak kullanım izni veya ruhsat, talep edilen alanın 1/5000 ölçekli harita üzerine işlenmiş vaziyet planı, ÇED raporu, koruma alanları etüt raporu, jeotermal akışkanın kullanım sonrası nasıl uzaklaştırılacağına ilişkin belge, fizibilite raporu ile komisyonca istenecek diğer bilgi ve belgeler ile tahsis amacı değişikliği yapılabilir. Geri dönüşümlü yatırımlarda çalışmalara başlayabilmek için Komisyonca öngörülen teminatın yatırılması ve sözleşmenin imzalanmış olması gerekir. f) Denetim Yatırım yapan kişi ve kuruluşlar, tahsis amacı değişikliği talebine uygun olarak yatırım yaptığını Komisyonuna bildirir. Teknik ekip, yatırımın amaca uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetler. Geri dönüşüm sözleşmesi imzalanan yatırımlar, yatırımcının bu Yönetmelik ve sözleşme hükümlerine uygun çalışıp çalışmadığını tespit etmek amacıyla yılda bir kere teminatın yenilenmesinden bir ay önce il müdürlüklerince denetlenir. MADDE 3 Aynı Yönetmeliğin 17 nci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki ek 1 inci madde eklenmiştir. Tahsis amacında değişiklik EK MADDE sayılı Mera Kanununun geçici 3 üncü maddesine göre yapılacak olan tahsis amacı değişikliği talepleri, il müdürlüklerine yapılır. MADDE 4 Sayıştay ve Maliye Bakanlığının görüşleri alınarak hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 5 Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür. ULUSLARARASI HABERLER MAGMA, JEOTERMAL ENERJİ İÇİN KAYNAK MI? UC Davis den Andy Fell 23 Şubat 2011 Çarşamba Kaliforniya, ABD 2009 da bir grup bilim insanı İzlanda da yaptırdıkları sondajda magmayla karşılaştığında jeotermal enerji konusunda planladıkları deneyi iptal etmişllerdi. Ama bu beklenmedik olay jeotermal güç için alternatif bir kaynağı işaret etmiş olabilir. "Magmayı deldiğimize göre, bu kuyu şimdi gerçekten çok kailteli bir jeotermal kuyu olabilir," diyor UC Davis ten Jeoloji Profesörü Peter Schiffman. Kendisi yine UC Davis ten jeoloji profesörü Robert Zierenberg ve mezun öğrenci Naomi Marks ile birlikte bir araştırma ekibinde yer alıyor. Proje ye UC Riverside dan profesör Wilfred Elders önderlik ediyor. Kuyuda karşılaşılan jeolojik koşulları anlatan bir makale bu ay Journal of Geology de yayınlandı. Test edildiğinde, magma kuyusu 400 C sıcaklıklı buhar üretiyordu. Ekip bu buharın 25 MW kapasiteli bir santralda kullanılabileceğini hesaplıyor. Elders bunu 5-8 MW üretebilen tipik bir jeotermal kuyusuyla kıyaslıyor. İzlanda Elektriğinin üçte birini ve konut ısıtmasının bütününü jeotermal kaynaklardan sağlıyor. Ekip, bir kamu-özel konsorsiyumunun İzlanda Derin Sondaj Projesi kapsamında Krafla Kalderası nda, çok yüksek basınç altındaki çok sıcak su anlamına gelen "süperkritik" suyun bir güç kaynağı olarak kullanılıp kullanılamayacağını test etmeye çalışıyordu m derinliğe kadar delme planlanıyordu ama 2400 m dolayında kuyuya

6 6 magma girdi ve durmak zorunda kaldılar. Schiffman a göre, kuyuya giren magmanın bileşimi İzlanda nın altındaki magmaları tanımaya da yaradı. Ekipte UC Davis ve UC Riverside ın yanında, iki İzlanda enerji üretim şirketinden, HS Orka hf ve Landsvirkjun Power, İzlanda Jeoloji Sörveyi nden; the ABD Jeoloji Sörveyi nden; Stanford Üniversitesi nden; New Mexico Madencilik ve Teknoloji Enstitüsü nden; ve Oregon Üniversitesi nden elemanlar vardı. Çalışmayı Ulusal Bilim Kurumu (NSF) ve Uluslar arası Kıtasal Bilimsel Sondaj Programı (ICSDP) destekledi. JEOTERMAL DÜŞÜNDÜĞÜMÜZDEN DAHA BÜYÜK Jay Fidell, HST, 16 Ocak 2011 Jeotermal binlerce yıl hizmet verebilecek güvenilir ve tanıtlanmış bir enerji kaynağı. Jeotermal gelecek en büyük yenilenebilir enerji kaynağımız mı olacak; yoksa, bugünkü kısıtların içinde mi kalacağız? Tam şimdi, Kahuku da 30 MW lık rüzgar santralı devreye giriyor. Buna Kapolei deki 100 MW lık Peaking biyoyakıt santralını ve Kawailoa daki 70MW lık ek rüzgar santralını da katınca Oahu da 200 MW lık yenilenebilir kaynak yi,ne de Oahu nın gereksiniminin küçük bir bölümünü karşılayacak. Ancak yenilenebilirler arazi kullanıyor ve Oahu daki engel de yeterli endüstri alanı olmayışı. Oahu kalabalık ve kimse arka bahçesinde santral olsun istemiyor. Bu BUO (benden uzak olsun) anlayışı temiz enerji beklentilerimizi küçük düşürüyor, ama Oahu nun acı gerçeği de yenilenebilir enerjiyi komşu adalardan taşımak zorunda oluşumuz. Denizaltı kabloları esas.geçen hafta Castle & Cooke ve Hawaiian Electric Co. arasında duyurulan anlaşma Lanai den 200MW ve Molokai den 200MW taşınmasıyla ilgili. Bu anlaşmaya gore adalar arası bir Kablo ağı ile çoğu rüzgar kaynaklı yenilenebilir kaynağı Oahu nun hizmetine sunacak. Kablo olmazsa anlaşma da yok. Magmaya girilse. Yerel değil, anakara bilim insanları Hawaii'de magmanın yüzeyden 3 km kadar derinde olduğunu, jeotermal açısından bunun düşündüğümüzden çok daha ulaşılabilir olduğunu ortaya koyuyor. Bu yeni eri,şilebilirlikle Big Island ve Maui deki jeotermal potansiyel ciddi biçimde artabilir. Big Island da da Kablo uzatabilirsek oranın jeotermali de Oahu ya yarayabilecek. Ülkedeki yenilenebilir enerji kaynakları konusunda toplantıların sayısı ve gösterilen ilgi hızla artıyor. Ocak ayı takvimini enerji bürokratları, yasa koyucular, endüstri ve kamuoyunun katıldığı toplantılarla doldu, jeotermal ve Kablo döşemeye odaklanan yenilenebilir kaynak tartışmaları oldu. Enerji Siyaseti Forumu, bir sonraki sunumunu Başkent te 21 Ocak ta yapacak. Puna Jeotermal Girişimi bugünlerde 30MW üretiyor ve kısa sürede 38MW a çıkacak; ama bu, rüzgar ve PV alanındaki potansiyelinin içinde bunun payı düşük. Bütün yenilenebilirleri aynı sepete koymak istemediğimizden mi bunu sınırlıyoruz? Rakip yatırımcılar arasında barış sürsün diye mi bu? Yoksa 1990 ların karşı çıkışları aşılamadı mı? 1990 larda jeotermal ile savaşanların yürekleri değişti gibi. Avukat Mililani Trask ve meslektaşı Robbie Cabral jeotermal uygulamalardan, Yeni Zelanda da kültürel sorunları gidermeye uygun olarak geliştirilen modeldeki gibi Hawai toplumunun da kazanmasını istiyor. Hamakua daki bir sürdürülebilir tarımcı olan Richard Ha, masada. O da jeotermale daha çok vurgu yapıyor. Kendisi ayrıca, HECO yu devir alacak olan DBEDT enerji Yöneticisi Ted Peck in önderlik ettiği bir grubun da üyesi. Jeotermal ile ilgili uzun soluklu planları kuşkuyla karşılaştı, ama bu jeotermalin uygulanabilirliğinden daha çok grubun uygulayabilirliğinden kaynaklanıyordu. Arabağlantı bir kablodan çok, projenin kendisine sürdürülebilirlik umudu yükleyen, adalarımızın anlayış bağlantısını oluşturuyor. Bütün bu günümüzün olayları ve magma buluşları çerçeveyi tamamlıyor. Bugüne değin yenilenebilir kaynaklar sizi heyecanlandırmamışsa, buna başlamanın tam zamanı. Jay Fidell, iş hukukçusu,

7 7 İZLANDA BUNALIMI MAGMA ENERGY Yİ ZORLUYOR Stephen Lacey 17 Kasım 2010 Çarşamba Magma şimdi İzlanda daki HS Orka nın %98.5 una yasal olarak sahip. Ancak paylarını İzlandalılara geri satması için siyasal baskı altında İzlanda-- Magma Energy Corp. Başkanı Ross Beaty İzlanda da çoğuna devletin sahip olduğu enerji şirketi HS Orka yı almaya karar verdiğinde, bu kararının siyasal olarak ne denli karışık olduğu konusunda bir fikri yoktu. Her şeyden önce, Beaty bu girişlimin iki taraf için de iyi bir iş olduğunu düşünüyordu: Magma işletmedeki tesislerini 175 MW tan fazla arttıracaktı ve olgun bir jeotermal pazarında daha fazla deneyim kazanacaktı; öte yandan da, ülkenin jeotermal varlıklarını sürdürmek ve büyütmek için uğraşan İzlanda Hükümeti sağlıklı bir yatırımcı bulacak ve başka İzlandalı yatırımcılar ödemeler dengesini iyileştirecekti. Ancak işler şirketin ıumduğu gibi gitmedi da HS Orka nın %32 sini alan Magma tepkilerle karşılaştı. İzlanda nın önde gelen pop yıldızlarından Björk Gudmundsdottir in önderlik ettiği bir grup yurttaş ve siyasetçi, hükümet denetiminin azalmasının tekelci eylemlere fırsat vereceği kaygısıyla bu devire karşı protesto yürüyüşü yaptı. 18,000 kişi parlamentoya başvurarak bu devirin yasallığını denetlemesini istedi. Kaliforniya da toplanan bir jeotermal konferansta konuşan Beaty İzlanda daki gerilimden ötürü pek çok kişi yabancılardan korkuyor, diyordu. Bu yılın Mayıs ında, Magma İzlanda nın Geysir Green Energy nin büyük bölümünü devir alınca HS Orka daki payı da %98,53 e yükseldi. Bu durum tepkileri ateşledi, daha fazla İzlandalı kendi doğal kaynakları üzerindeki denetimlerini yitirme kaygısını dile getirmesine neden oldu. Devir almanın yasallığı ortadaydı. Eylül de, bir hükümet komitesi Magma nın satın almalarının bütünüyle yasal olduğunu duyurdu. Beaty Durum zordu...yapmaya çalıştığımız...ülkede iyi bir yer edinmek ve halkla iyi ilişkiler kurmaktı," diyordu. Ancak Beaty zordu, değil zor demek durumunda kalıyordu. Magma kuşkuculukla yüzleşiyor ve İzlanda jeotermal pazarına girmesine karşı öfke ile karşılaşıyordu. Bu hafta içinde bir telekonferans görüşmesinde Beaty Magma nın HS Orka nın %25 ini İzlanda lı bir yatırımcıya satarak konuyla ilgili tepkileri yatıştırmayı düşündüğünü söylüyordu. Korkularla baş etmek için şirket hızlı davranmalı, diyordu Beaty pay devri kârlı olmasa da hızlı olmalıydı. Geçen ayki bir görüşmede Beaty epeyce ders aldık diyordu. Tom Konrad 16 Şubat 2011 Çarşamba ORMAT DAHA FAZLA YANLIZ KALAMAYACAK Organik Rankin Çevrimli jeotermal türbinlerde artık rekabet var New York Ekim 2010 deki jeotermal endüstrisi lideri Ormat Technologies (ORA) profili yazımda, 2006 da bir Geothermal Energy Association (GEA) temsilcisi ile yaptığım görüşmeden bir alıntı yapmış ve kendisinin Ormat ın baş ve omuzlarının tüm öteki jeotermal oyunculardan yüksekte durduğu düşüncesini aktarmıştım. İçinde arama, sondaj, türbin teknolojisi ve işletmeler bulunan tek gerçekten düşey örgütlenmiş jeotermal geliştirici olarak Ormat öteki jeotermal firmalar arasında halen tek. Ama yakın bir zamana kadar Organik Rankin Çevrimli türbilerde (onlar bunu Ormat Energy Converters, OEC olarak anıyor) göreli olarak düşük sıcaklıklı (sıvı su) kaynaklarını değerlendirmede ciddi bir rakipleri yoktu. Organik Rankin Çevrimi Organic Rankine Cycle (ORC), içerilen iki akışkan bulunduğu için Binary olarak ta anılıyor: jeotermal akışkan ısı sağlarken bir de çalışma akışlkanı var. "Organik" adı çalışma akışkanının, izopentan ya da bir çok refrijeranttan biri olan organik kökenli bir akışkan olduğu için veriliyor. Çalışma akışkanı sudan çok daha düşük buharlaşma sıcaklığına sahip olduğu ve ısı kaynağı suyu buharlaştırmayacak denli düşük sıcaklıklı iken o sıcaklıkta gaz fazında olup türbini döndürebi,ldiği için seçiliyor. ORCler, yüksek sıcaklıklı jeotermal kaynakları işleyen türbinlerin ya da başka endüstri tesislerinin atık ısısından güç üreten taban birimler olarak ta kullanıulabiliyor. Ormat'ın 300 milyon saati aşan türbin çalışma süreleri başka firmaların teknolojisi tarafından henüz yakalanamadı, ama bazı rakiplerin artık sahada yeterli geçmişleri ve ürün garantisi verebilecek finans güvü var. Dolaytısıyla jeotermal yatırımcıları ve bankalar projelerin para kazandırabilecek kadar uzun ömürlü ve güvenilir olduğunu düşünebiliyorlar. Rekabet Bloomberg New Energy Finance ın önde gelen jeotermal ve CCS analisti olan Mark Taylor, 9 Şubat ta GEA nın New York Finans Forumu nda jeotermal türbin pazarının genel bir değerlendirmesini yaptı. Binary türbinleri halen pazarın küçük bir bölümünü oluşturuyor, kurulu türbinlerin büyük bölümü önde gelen sağlayıcıları Toshiba, Mitsubishi ve Fuji olan büyük konvansiyonel buhar türbinleri. Binary santralar ise kurulu kapasitelere göre pazarın yalnızca %12 si, ve bunların %92 si Ormat'ın OECleri. Yine de son zamanlardaki kuruluşlara göre, Ormat binary santraların yalnızca yarısını sağlamış. Artan rekabetin bir işareti Ormat'ın Nevada Geothermal Power (NGLPF.OB, NGP.V) ile Crump Geyser property deki yatırım konusundaki görüşmeleri. Anlaşmada, Ormat tüm geliştirme çalışmalarını yapıp bunun

8 8 maliyetinin büyük bölümünü ödemesi karşılığında gelirin %50 sini alacak, ayrıca Nevada Geothermal e finans desteği sağlayacak ki bu kuruluş proje için cebinden bir ödeme yapmayacak. Jacob Securities ten John McIlveen e göre, Ormat ın bu koşullara karşı istekliliği bu projede yüklenici olabilme kaygısı. Ormat'ın rakipleri sondaj, inşaat ve finans hizmetleri de vermediği için pek çok jeotermal yatırımcısı başka sondaj yüklenicileri ile iş yapmaktan hoşnutsuz. Forumnda gördüğüm iki rakip bana tekliflerde zorlanıyor gibi göründü. Temsil edilen türbin yapımcılarından biri Turbine Air Systems (TAS) idi. TAS ın merkezi Houston da ve Orta Doğu ve GD Asya da bir dizi ofisi var. Öteki, imalatçıların tersine TAS türbinleri kendi fabrikasında üretiyor ve bunları sahaya en az sayıdaki modüllerle taşıyor. Böylece, zaman ve montaj işçiliğinden tasarruf sağladıklarını ileri sürüyorlar. TAS ın yatırımcılar adına sağladığı tasarruflardan biri de yalnızca, izin süreçlerini yalınlaştıran yanıcı olmayan refrijeran gazlarla çalışıyor olması. Kuşkusuz en önemlisi, TAS ıun US Geothermal'in (HTM) San Emidio sahasında yaptığı gibi satıcı finanmsmanı sağlayabilecek finans gücünün olması. Öteki bir ana türbin yapımcısı da United Technologies (UTX) in bir bölümü olan Pratt & Whitney. Pratt & Whitney 2009 da Turboden i satın alarak küçük boyutlu üretimi olan PureCycle a her boyutta binary türbinleri de eklemiş oldu. Turboden ORC türbinleri üretiminde 30 yıllık deneyimi ve çoğu Almanya, Avusturya ve İtalya da olmak üzere 174 santral kurmuş olan Avrupa lı bir kuruluş. Çalışan santralarının çoğu atık ve biyokütle yakıyor; ama, Almanya, Avusturya ve Fransa da jeotermal üreticilere de sattığı santralar var. Turboden'in jeotermal pazarındaki sınırlı deneyimine karşın, Pratt & Whitney'in enerji üretim pazarındaki güçlü geçmişi ve derin deneyimi sayesinde şirket jeotermal güç santraları alanında da ciddi bir rakip olarak görülşür oldu ve jeotermal santralarıyla daha güçlü büyüyen rekabete girebiliyor artık. Yatırımcılar İçin Anlamı Ormat için ORC santralarında ciddi rakiplerin çıkması gelecekteki üretim paylarının düşmesine neden olabilir. Bu, şirketin bütünsel büyümesini yavaşlatacak değil, özellikle de zaten pek çok yatırımcı finans bulmakta zorlandığından imalat birimi geride kalmaya başlamışken. Jeotermal yatırımcılarının finans sorunları hafifledikçe geri kazanılacak pazarın bir bölümü başka üreticilere yönelecektir. Ormat artan biçimde elektrik üretme işine dayanır oldu ve bu şirketin gelecek yıllardaki büyümesine de bir sınır getirir oldu. Ormat hakkında kısa bir süre önce Ekim ayında hazırladığım bir yazıda gelecek 5 yılda %29 büyüme bekleniyor olsa da şi,rkete değer biçmenin zor olduğu sonucuna varmıştırm. Be olursa olsun, bu yeni rekabetçi türbin pazarı koşulları Ormat ın olası büyüme hızını azaltacaktır. Başka analizcilerin de aynı görüşte olduğu anlaşılıyor ve bugünkü ortak görüş büyümenin %9,8 olduğunu kabul etmenin çok daha ussal olduğu. Yine de, şimdiki borsa fiyatı olan $29.32 bazında Ormat'ın gelecek P/E si 30,2 ve Fiyat/Kazanç artış oranı 3,63 olabilir. Jeotermal yatırımcılar için binary santral yapan ciddi rakiplerin bulunuşu iyi haber, çünkü bu yolla satıcılar jeotermal yatırımcıların işi için yarışacak ve çok daha çekici teklifler verilebilecek. YENİ TEKNOLOJİLER YÖNLÜ SONDAJ UYGULAMALARI BAŞLAYACAK MI? Jeotermal üretim ve geri basma kuyularının yapımında karşılaşılan bazı sorunların aşılabilmesi için sapmaların izlenmesi, denetimli saptırma, yönlü sondaj ve kuyyu dibi rotoru ile ilerleme gibi yeni tekniklerle hizmet veren bir kuruluş, Blackwater Inc uzmanları geçtiğimiz günlerde Aydın Anemon Otel de bir sunum yaptı. Güney Yldızı sondajcılık

9 9 firmasının konuğu olan uzmanlar, sunumu izleyen özel ve kamu kuruluşların yönetici ve mühendisleri ile deneyimlerini paylaştı, sorularını yanıtladı. Toplantıyı 30 kadar kişi izledi. Blackstone un Kuzey Irak taki petrol sondajı uygulamalarına sürekli hizmet verdiği ve orada bir lojistik üslerinin bulunduğu; şirketin önümüzdeki dönemde İzmir de de bir başka lojistik üs kurmaya hazırlandığı belirtildi. Anlatılanlar, özellikle Ege de giderek daha değerli arazileri kullanılarak, daha derin ve daha sıcak ortamlarda, önemli zorluklarla sürdürülmek zorunda kalınan kuyu yapım çalışmalarının başarısı yönünde umut verdi ve gerçekçi ve uygulanabilir göründü. ULUSLARARASI HABERLER : Miskolc: bulunan enerji kaynağı beklentileri aşıyor PannErgy Plc 23 Ağustos ta Miskolc-Mályi deki sondajında hedeflenen 2310 m derinliğe ulaştığını duyurdu. Daha fazla derinleşerek, jeofizik ölçülerle ve ilk testlerle m derinlikleri arasında C sıcaklıklı ve lt/sn debili bir sıcak su rezervuarının varlığı anlaşıldı. Sondaj sonuçları, PannErgy nin tutucu beklentilerini açıkça aşarak bunun üç katı kadar gerçekleşti : İngiltere; Cornwall İlk EGS Projesi İçin POlanlama İzni Aldı İngiltere nin ilk jeotermal enerji santralıni kurma planlarının önü açıldı. Cornwall İli Konseyi Stratejik Planlama Komitesi nin üyeleri Geothermal Engineering Ltd in planını çoğunlukla oyladı. Şimdi, Batı Cornwall de Redruth yakınında United Downs Endüstri Parkı nda çalışmalar başlamak üzere. Tesis Londra da kurulu Geothermal Engineering tarafından kuruluyor ve 55MW yenilenebilir ısı ve 2013 tetam üretime geçerek 10MW elektrik enerjisi üretecek. Bu planlama başvurusunun kabulü şirketin aslında eski bir kömür işletmesi olan United Downs endüstri merkezinde 4,5 km derinlikli sondaj yapmasını sağlayacak. Çalışmalar 2011 in başlarında başlayacak. Geothermal Engineering Ltd Genel Müdürü Ryan Law, Tesisin geliştirilmesiyle, İngiltere enerji yelpazesine derin jeotermal kaynakların önemli bir katkısını sağlamış olacağız. Dağıtım şebekesine yalnızca yenilenebilir, sürekli bir güç katmayacağız, aynı zamanda İngiltere nin ısı gereksinimine enerji verimli merkezileşmemiş bir arz da sunmak istiyoruz. Enerji ve İklim Değişikliği Bakanlığı da derin jeotermal teknolojisinin 2030 yılında bir ila beş GW yenilenebilir baz yük elektrik sağlayacağını öngörüyor diyor. Derin sondajlardaki sıkıntılarda EGS yer sarsıcı olacak Aşağıdaki alıntılar Newsco Insider Ltd in 3 Kasım 2010 tarihinde basılan bir raporundan Korniş jeotermal enerji firması EGS Energy, İngiltere nin güneybatısında Cornwall St Austell yakınındaki Eden Projesinde kullanacağı yer sarsıcı bir derin sondaj teknolojisi geliştirmek üzere bir Slovakya şirketi ile kurduğu ortaklıkla 25M yatırım yapacağı bir tesis için izin bekliyor. Penzance de kurulu olan EGS

10 10 Energy, Geothermal Anywhere ile kurduğu bir ekiple gelecek aylarda AB fonlarına başvuracak. Bratislava da kurulu Geothermal Anywhere şirketi jeotermal sektöründe kullanılmak üzere, kayayı ufalayan temassız yöntemlere dayalı yeni bir derin sondaj teknolojisi geliştiriyor. Derin jeotermal endüstrisinin önde gelen sorunlarından biri aldığı zamandan ötürü istenen derinliklere kadar delmenin mal oluşu, anca EGS e göre Geothermal Anywhere in sondaj yöntemi alışılmış rotari sondajın sınırlamalarından kurtarıyor. EGS Energy ye göre: Bu delme yaklaşımı elektrik boşalımları, plasma demetleri ve uygun oranda su püskürtme yoluya bir kaya kırma teknolojisi. EGS Energy nin teknik müdürü Roy Baria, Yükselen derin jeotermal sektöründe önemli ticari kazançlar sağlayacak bir projede Geothermal Anywhere ile birlikte çalışabilme şansı bizi heyecanladırıyor. diyordu. Derin jeotermal hedeflere sondaj yapmada çok deneyimliyiz ve zaten mükemmel bir ekiple ve yer sarsıcı bir teknolojiyle bunu çok daha geliştireceğimize inanıyoruz. Geothermal Anywhere in CEO su Igor Kocis te: Geothermal Anywhere şirketi gelişiminin yeni bir aşamasına geçiyor. Bir sondaj prototipi yaratmanın ARGE maloluşlarımızı karşılayacak temel finansa kavuştuk. Şimdi uluslar arası ortaklığı ve EGS sahalarında sondajcılık konusunda ortak projeleri gereksiniyoruz. EGS Energy bu ortak ve bu birliktelikten karşılıklı yarar bekliyoruz. diyor. Geothermal Anywhere in, plazma kavlama sondajının bir laboratuar gösterisine ilişkin bir video da görülebilir. DOE Fosil Enerji Deneyimlerini Jeotermal Enerji Kaynaklarının Araştırma ve Geliştirmesine Taşıyor Basın açıklaması, 07 Şubat Jeotermal yatırımlarınmaloluşlarını düşürmeye ve verimliliğin arttırılmasına odaklanan ABD Enerji Bakanlığı (DOE) bugün petrol ve gaz alanlarında jeotermal güç üretiminin güvenilirliği ve verimliliğini test edebilmek için petrol ve gaz deneyimlerini kullanmayı planladığını bildirdi. DOE'den Fosil Enerjiler ve Enerji Verimliliği ve Yenilenebilir Enerji Ofisleri çabalarını birleştirerek Wyoming Casper yakınındaki Kayalık Dağlar Petrol Sahaları Deneme Merkezi nde (RMOTC) düşük sıcaklıklı jeotermal güç üretimi konusunda testler yapıp bunun yapılabilirliğini ortaya koyacak. Bu projenin amacı her iki program ofisinin olanaklarıyla eski petrol ve gaz sahalarında petrol ve gazla birlikte üretilen akışkanlardan jeotermal güç üretiminin araştırma ve geliştirilmesini desteklemek. Bu melezleştirme geleneksel fosil enerji operasyonlarını yükselen yenilenebilir enerji teknolojileri ile birleştirerek petrol sahalarında düşük sıcaklıklı güç elde etmenin olanaklarını sağlayacak. Varolan petrol ve gaz alt yapısının desteği jeotermal gelişmenin maloluşunu düşürecek. Bu sahalardan yenilenebilir enerji üretme gizili RMOTC tan dünyanın her yerindeki petrol ve gaz sahalarına yayılabilir. DOE'nin Jeotermal Teknolojiler Programı (GTP) şu sıralar, farklı jeoloji ortamlarındaki düşük sıcaklıklı, birlikte üretilen ve yerbasınçlı (geopressured) kaynaklardan 2020 de yılda 2,4 milyon konutu aydınlatacak 3 GW kapasite sağlaması umulan 17 projeye destek sağlıyor. RMOTC, 2009 da GTP den Naval Petroleum Reserve No. 3 (NPR-3) te yapılacak jeotermal testler için altyapı geliştirmek üzere fon aldı. Wyoming, Mid-West yakınında bulunan NPR-3, Tensleep Formasyonundan petrol ile birlikte 85 C sıcaklıklı 200 t/gün sıcak su ve Madison Formasyonundan da 96 C sıcaklıklı 130 t/gün sıcak su üretiyor. Tensleep sıcak suyu daha önce atık bir akıntı olarak işlem görüyordu. Sonra, Reno dan Ormat Technologies, Inc.ile birlikte yapılan bir test ile sudan alınan ısıyla 250-kilowattlık bir jeneratör çalıştırıldı. Bugün, yan ürün olarak çıkarılan 1,7 Mt akışkandan bu birim ile 1,918 megawatt saat elektrik üretilmiş durumda. Yürütülmekte olan bu test dünyanın çalıştırılmaktabolan bir petrol sahasında rezervuardan yan ürün olarak çıkan sıcak sudan elektrik üretiminin ilk örneği ve 2011 yılı boyunca sürecek. ABD nde hidrokarbon ürünlerinin yanında sıcak su da üreten çok sayıda kuyu var, bunların sıcaklıkları da genellikle

11 11 yenilenebilir jeotermal güç elde edilebilecek şekilde, 100 C dolayında. RMOTC Wyoming Casper in 35 mil kuzeyinde NPR-3 içinde. NPR-3, eskiden beri Teapot Domu olarak biliniyor ve DOE tarafından petrol üretip yeni enerji teknolojileri için bir deneme alanı olarak kullanılıyor. 40 km2 lik bir alanda yerleşik olan tesislerde geleneksel petrol ve gaz testleri yapılabildiği gibi rüzgar, güneş ve düşük sıcaklıklı jeotermali de kapsayan yenilenebilir enerji ile ilgili denemeler de yapılabiliyor. Tesis DOE'nin Fosil Enerjiler Ofisi tarafından yönetiliyor. Kaliforniya Stanford Çalıştayı nın Katılımcı Sayısı Katlandı Geçen hafta toplanan 36. Yıllık Stanford Jeotermal Çalıştayı na 23 farklı ülkeden 280 kişi katıldı. Katılım geçen yıla göre ik iye katlandı ve Stanford Geothermal Program ın yöneticisi Roland Horne a göre verilen özetlerin sayısı da geçen yılın 2,5 katı.. ABD den 160 ve denizaşırı ülkelerden 120 kişi katıldı. Bunların arasında İzlanda, Avustralya, Almanya, Türkiye, Japonya, Yeni Zelanda, Fransa, Filipinler, Kenya, İsviçre, Endonezya, Meksika, Kanada, İngiltere, Hollanda, Çin, Rusya, Trinidad, El Salvador ve Bahreyn var. Katılımcıların %36 sı yabancı idi. Toplantıya katılan GEA YK üyesi olan GeothermEx ten Ann Robertson-Tait ve SAIC ten John Pritchett çalıştayın geçen yıllardan önemli ölçüde daha büyük olduğunu ve katılıp sunum yapan çok sayıda genç ve jeotermalde yeni insan olduğunu belirttiler. Üç koşut oturumda toplam 126 sunum yapılırken, Pritchett daha önce Stanford da DOE'nin Jeotermal Teknolojiler Program ı endüstri, akademi ve ulusal laboratuarların katılımıyla yeni jeotermal kaynaklar bularak, yeni teknolojiler bularak ve etkili yeni teknolojiler geliştirerek jeotermali ulusun gelecekteki elektrik üretimine önemli katlkısı olacak bir alan durumuna getirmek için uğraşıyor. Kayalık Dağlar Petrol Alanı Test Merkezi hakkında daha çok bilgi edinebilmek için Rocky Mountain Oilfield Testing Center website. adresine girilebilir. Jeotermal Teknolojiler Programı için de Geothermal Technologies Program website a bakılabilir.. ikiden çok koşut oturumumuz olmamıştı ve toplantının önemli bölümü de tek oturumlu olurdu, diyor. Sunumnlar aşağıdaki başlıklarda toplanabilir: EGS (28), Modelleme(16), Rezervuar Mühendisliği (15), Jeofizik(8), jeokimya(8), Saha Çalışmaları(8), Doğrudan Kullanım(4), Düşük Sıcaklıklar(4), Yerbilimleri(4), Geri Basma(4), İzleyiciler(4), Üretim(4), Yeni Teknolojiler(4), Kuyular(3) ve Açılış Oturumu konuşmaları(12). Programa adresinden GW/2011/2011program.html erişilebilir. Sunumlar IGA nın (International Geothermal Association) se.html adresindeki web sayfasında yer alacak. Bundan sonraki çalıştay 2012 Ocak ayında toplanacak. IID Jeotermali Araştırdı; Çalışmada 6 Proje Var Imperial Valley de geliştirilen bir çalışma termal uydu görüntüleri ve başka araçların kullanımı Imperial Sulama Bölgesinde olası jeotermal sahalar buldu. Bölge enerji yöneticisi jeotermal geliştirme yardımcısı Carl Stills, basına Imperial Valley'in jeotermal potansiyelinin 2,500 MW kadar olduğunu açıkladı. Stills ayrıca, IID nin planlanan altı jeotermal enerji projesinin olduğunu belirtti. "Imperial Valley halen ülkede işsizliğin en yüksek olduğu yer ve bu oran %28," diyen Stills, "Bu yeşil enerji işlerinin artışıyla bazı yerlerde uzun süreli 5,000-6,000 yeni iş bulunabilecek." Pratt&Whitney Santralları: Türkiye deki Bir Projede PURECYCLE Systemi Seçildi Basın Açıklaması, Conn., Ocak 28 Pratt & Whitney Power Systems (PWPS) Türkiye yenilenebilir enerji pazarına 780 kw net jeotermal güç üretebilecek modüler üç PURECYCLE Organic Rankine Cycle birimi satarak giriş yaptı. Pratt & Whitney, United Technologies Corp. nın bir şirketi. Pratt & Whitney Power Systems in satış ve pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Chuck Levey e göre, Türkiye ülkenin enerji gereksinimini karşılamada jeotermal kaynaklarını geliştirme konusunda kararlı, derken " PureCycle Organic Rankine Cycle birimlerimiz temiz, yenilenebilir güç üretmede yeni bir kaynak olacak" diyor. Jeoden Elektrik in üretim projesi, Denizli de yer alıyor ve 2011 Nisan ında çalışmaya başlaması bekleniyor. Varolan 120 C sıcaklıklı kaynak üç PureCycle sistemini çalıştıracak ve 780 kw net güç üretmesi bekleniyor. Bunun Türkiye de 125 C ın altında sıcaklıklı bir kaynaktan Organic Rankine Cycle teknolojisi ile elektrik üretiminde bir ilk olacak. Proje, NRG Enerji ve MDO Grubu nun ortaklığı olan Jeoden Jeotermal tarafından kurulup işletilecek.

12 12 Yunanistan: Keşfedilmemiş Maden Sahalarının Jeotermal Gizili Konusunda İhale Açıldı Yunanistan Çevre, Enerji ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Samothrace Adası, Nestos Irmağı Deltası, Evros Irmağı Deltası ve Chios Adası ndaki kamu madencilik alanlarında jeotermal sahaları bulma haklarını uluslararasına açık bir ihaleye çıkardı. İhaleyi kazanan, buralarda 5 yıl boyunca jeotermal kaynak arama hakkına sahip olacak ve bu hak 2 yıl daha uzatılabilecek. Tekli verme süresi 16 Şubat ta doldu. Endonezya: Sorunlara Karşın Hükümetin Jeotermale Bakışı Netleşti Jakarta Post un bir makalesinde, Endonezya nın devasa jeotermal enerji rezervleri ve bunun geliştirilmesinde yaşanan sorunlar ele alındı. Hükümet üst düzeyde yeşil enerjiyi desteklese de, başka alanlarda sorunlar var: gerekli yatırım küçük firmaların boyunu aşıyor; alt düzey bürokraside eşgüdüm yok; ve kamu alıcısı PLN, kömürden üretilene göre daha pahalı olan jeotermal elektrik almada pek atak değil. Devasa jeotermal gizili ile ülkenin bu sıkıntıları aşması ve 2014 te 4,000 MW hedefine ulaşmak için ilerlemesi gerekli. Türkiye Jeotermal Pazarı nın Değerlendirilmesi İçin Danışmanlık, EBRD İhalesi Avrupa Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Bankası (EBRD) Türkiye ye yenilenebilir enerji alanında bir bölümü de jeotermal sektöründe olan geniş bir öneri paketi sunmayı düşünüyor ve bunun için Türkiye nin Jeotermal Pazarı nı değerlendirecek bir danışman arıyor. EBRD jeotermal riskleri değerlendirme ve bu tür projeleri finanse etmekte nesnelolabilmek istiyor. Seçilecek danışman aşağıdaki görevleri yüklenecek: - Ülkenin çeşitli jeotermal havzaları ve bunların (düşük, yüksek ya da orta entalpili kaynaklar gibi) teknik özellikleri konusunda masa başı değerlendirmeler yapmak; - Çeşitli havzaların çevre duyarlığı konusunda masa başı çalışmalar yapmak; - Doğrudan ısı kullanımı ve elektrik üretimi ayrımına göre Türkiye de jeotermal enerjinin gelişimine engel olan teknik, ticari ve yasal engelleri değerlendirmek; - Türkiye de doğrudan jeotermal uygulamalar ve elektrik üretiminin kârlı bir biçimde gerçekleştirilebilmesi için jeotermal kaynak varlığı, yük faktörleri, ilk yatırım, işletme, donanım ve finansal mal oluşların belirlenmesi için çoklu senaryo analizleri ile ayrıntılı bir maliyet analizi yapmak; - Dünyada jeotermal alanında kullanılan çeşitli risk paylaşma ürünlerini araştırıp,.uygun risk paylaşma şemaları tasarlamak ve yerel banka ve sigorta şirketleri ile bu konuya açıklıklarını belirlemek üzere bağlar kurmak. Avustralya: Wasabi Energy, Global Geothermal i Aldı Wasabi Energy üç azınlık payını da alarak Global Geothermal Limited in tümüne sahip oldu. Gerçekleşen devir alımla, patentli Kalina Cycle 2 teknoloji paketinin ticarileşmesi de kolaylaşacak. Avrupa İzlanda: Wasabi Energy Limited in İzlanda da Jeotermal Santral Alışı Wasabi Energy, sahibi olduğu Global Geothermal Limited eli ile Kuzey İzlanda daki Orkuveita Husavikur (Husavik) jeotermal santralını satın aldı. Wasabi şu sıralar çalışmayan santralı 2012 de üretime geçecek şekilde yenileyecek. Almanya: Endonezya da Jeotermal Proje İçin Sağlanan Fon Alman kalkınma bankası KfW Aceh te jeotermal etkinlikler için Endonezya ya 7,72 verdi. Aceh yönetimi de buna 2,5 M Rp ekleyecek ve kalanı projeyi yürütmeye talip olacak bir şirket tamamlayacak. Avrupa: İrlanda da Derin Jeotermal Kaynaklar İrlanda: SLR Consulting Jeotermal Kaynak Buldu SLR Consulting İrlanda Cumhuriyeti nde Eylül ayında geçen Jeotermal Enerji Yatırımları Yasası ndan sonra ülkedeki derin jeotermal kaynakların analizini yapacak. SLR i İrlanda Sürdürülebilir Enerji Kurumu destekleyecek ve jeotermal enerji yatırımlarını geliştirmeyi amaçlayacak. "SLR Consulting'in Çıkış Yolu Analizi daha çok firmanın daha çok arama

13 13 yapmasını, aramaya daha çok harcama yapılmasını ve İrlanda da jeotermal elektrik başarılarının arttırılmasını yüreklendirecek," diyor SEAI de Düşük Karbon Teknolojileri Başkanı Katrina Polaski. GT Energy İrlanda ve İngiltere de derin jeotermal enerjiye ilgi gösteren ilk firma ve yönetici Padraig Hanly ye göre Dublin bölgesinde gerçek bir potansiyel var". Afrika: Ruvanda 300-MW Hedefi Koydu Ruwanda: 2017 de 300 MW Jeotermal Güç Hedefi kondu Ruwanda jeotermal kaynaklardan 300 MW elektrik üretmeyi ve 2017 de konutların yarısına elektrik bağlamayı amaçlıyor. Enerji Bakanı Coletha Ruhamya jeotermalin ülkenin 2020 deki elektrik gereksiniminin yarısını karşılayabileceğini söylüyor. Ruhanya ya göre, yerli jeotermal kaynakların geliştirilmesi sosyo ekonomik kalkınmanın bir yardımcısı olarak görülmeli. Bu yolla yerel topluluklar ve yatırımcıların aktif katılımını sağlayacak doğru politikalar bulmalıyız. Bir Türk Şirketi Daha Jeotermal Sera Kuruyor MB Holding e bağlı Sultan Sera AŞ jeotermal ile bütünleşik bir sera projesine başladı. Şirket çoktandır Aydın da jeotermal elektrik üretiyor m 2 alanlı proje istihdam yaratacak ve Hollanda Buluşlar Bakanlığı ndan çalışanların Hollanda da eğitimini de kapsayan bir destek alacak. MB Holding sahibi Muharrem Balat, Serada Bandişta türü domates yetiştireceğiz, diyor. Jeotermalde İzlanda ve Çin Ortaklığı Abu Dabi de yapılan bir görüşmede Başkan Olafur R. Grimson un söylediğine göre İzlanda Çin in ana jeotermal ortağı. Başkan Wen Jiabao da geleceği Başkan ı olacak Başbakan Xi de, Çin in jeotermal alanında İzlanda ile birlikte yapacaklarının, Çin in jeotermal dönüşümleri konusunda İzlanda yı ana ortak olarak görüyorlar. Grimsson ekliyor Bu Reykjavik te yaptıklarımızı Çin de yapmamız demektir. Ben çocukken Reykjavik kömür ve petrol ile ısıtılıyordu, ama şimdi bütünü temiz jeotermalle ısınıyor. İzlanda nın ayrıca Hindistan, Doğu Afrika, Orta Amerika, ABD ve Avrupa ile de ortaklıkları var. Afrika: Yemen Sondaja Hazır Yemen Jeotermal Enerji Sondajına Başlıyor Jeoloji Sörveyi ile Mineral Wealth arasında imzalanan 1,8 M USD lık sözleşme Yemen in ilk jeotermal arama kuyusunun delinmesini kapsıyor.. Proje Dhamar İli ndeki Allisi bölgesinde jeotermal kaynakları araştıracak ve elektrik üretmeyi amaçlayacak. Jeoloji Sörveyi Başkanı Ismail Al-Ganad, sahadaki çalışmaların iki yıl süreceğini söylüyor. Geçen iki yıl Sörveyimiz Dhamar İli nde sondaj için seçilen Allisi-Asbil de jeoloji, jeokimya ve ayrıntılı jeofizik çalışmaları tamamladı. Çalışma, İtalya daki bir enerji araştırma merkezi ve Almanya Doğal Bilimler Enstitüsü ile işbirliği içinde sürdürülüyor. Ohio State Üniversitesi, Hawai deki Sığ Magma Odasını Araştırdı Ohio Devlet Üniversitesi araştırmacılarına göre, Hawai adalarını kuran magma odası daha önce düşünülenden çok daha sığda. Bulgular, magmanın yüzeyden ortalama 3,5-4 km kadar derinde olduğunu, pek çok başka volkanik alandakinden daha ince bir örtü bulunduğunu ve büyük bir magma odasından beslendiğini gösterdi. Bu buluş püskürmelerin ne zaman olacağını öngörmeye yardımcı olabilir. Öte yandan bunun jeotermal enerjiye de, adaların dev enerji üretimi potansiyelini değerlendirmeye ve güvenli sondajların nasıl yapılabileceğini düşünmeye da katkıları olacak. Araştırmayı yerbilimleri yeni mezunu Julie Ditkof tarafından yapıldı. Chevron Endonezya da Jeotermali Büyütüyor Chevron Pacific Indonesia (CPI) Endonezya nın enerji bütçesini zenginleştirecek daha fazla jeotermal santral kurmayı planlıyor. Başkan Abdul Hamid Batubara ya göre Endonezya daki yerel hükümetlerin açacağı bütün jeotermal ihalelerde teklif verecek. 6 Aralık ta, CPI ya Sumatra daki bir sahada arama ve yatırım izni verildi. Batı Lampung jeotermal alşanında arama çalışmalarına başladı ve zaten Batı Java da iki projeyi de çalıştırıyor. Ancak, Hamid in Endonezya daki enerji üretim projelerinin ihale süreçleri konusunda kaygıları var: Örneğin Rantau Dedap jeotermal sahasında 10 M USD teminat vermediğimiz için ihaleyi kazanamadık.

14 14 Şubat 2011 Bülten inden Yenilenebilir enerji kaynaklarının 2010 yılı büyümesi yavaş ta olsa sürdü Yenilenebilir kaynaklardan elektrik ve ısı kaynağı olarak yapılan üretim geçen yıl 16 milyar kwh ile % 6,4 artış sağlandı. Almanya toplam enerji tüketiminin %10,5 luk payını oluşturan 265 milyar kilovat kadar yenilenebilir enerji üretti. Artışla sağlanan yalnızca CO 2 salımındaki azalma değil, Almanya nın güvensiz ve kirli enerji hammaddelerine bağılılığı da 6 milyar EUR azaldı da rüzgar, güneş, biyokütle ve jeotermal enerji 7.4 milyar değerinde ithal fosil yakıtın yerini aldı. Isı pompaları: 2010 yılında satış konsolidasyon Federal Isı Pompası Derneği (BWP) sanayi istatistiklerine göre geçen yıl satılan ısı pompası sayısı 2009 da satılan dan %7 daha az, oldu. Bu lik pazar değeri zor koşullara karşın bir konsolidasyona işaret. Yenilenebilir Enerji İhracat Girişimi jeotermal enerji iş gezileri düzenliyor jeotermal sanayi şirketleri için 2011 yılının Şubat ve Mayıs aylarında Fransa, İtalya, İrlanda ve Slovak Cumhuriyeti ne on ticaret ve iş gezi programı düzenlendi. Gezi örgütlenmesini Yenilenebilir Enerji İhracat Girişimi yabancı iş ve ticaret odaları işbirliği ile birlikte yapılacak. Bu gezilerle şirketlerin ülke hedeflerini seçmeleri, potansiyel iş ortaklarının ve karar vericilerin tanıtılmasının sağlanması bekleniyor. Yüzeye yakın jeotermal enerji Bavyera daki Pilot Proje: Jeotermal enerjiden ücretsiz yol buzsuzlaştırma Almanya da il kez Bavyera Marktredwitz de Hoılstein köprüsü ile girilen Schleswig yolu jeotemal ısı ile buzsuzlaştırılacak. Kirchweidach yılında sondaj sitede Başarılı "Open House" Neredeyse 2000 ziyaretçi Kirchweidach GmbH sitesini ziyaret edip Kirchweidach ın jeotermal kuyusunu izledi. Bu beklentileri oldukça aştı. Kenya'da bir Jeotermal Derneği kuruldu Zengin jeotermal kaynaklara sahip olan ülkede Kenya Jeotermal Derneği (GAC) kuruldu. Bu yolla araştırmalara daha çok destek bulunması umuluyor. GAC, Uluslararası Jeotermal Kurumu (IGA)ya bağlı bir sivil toplum kuruluşu; siyasal ya da bir kamu kurumu değil. EGEC News tan Avrupa da bazen en iyi uygulamalar için başka kıtalara bakıyor. Endonezya hükümeti kısa bir sure once devlet, şirketin yükselen petrol fiyatları karşısında enerji hammaddesi bulma maloluşlarının kabarmasına karşı, ülkenin enerji şirketi olan PT PLN a ülke çapında jeotermal kaynaklardan üretilen elektriği satın alma görevi veren bir kararname yayınladı. Kararname önerilen elektrik fiyatlarında anlaşma sağlanamadığı için sürüncemede kalan çok sayıda jeotermal projenin önünü açacak.

15 BRGM & ADEME den Jeotermal Eğitim: «Jeotermal Enerjiye Giriş» Bir sonraki kurs Mart ın inde ve 1,5 günlük. Bilgi için GSHP üzerine 2 ayrı eğitim çalışması daha Paris te Haziran ve Orleans ta Ekim de düzenlenecek Southampton Jeotermal DH Projesinde Yeni Gelişme COFELY District Energy, Southampton Bölge Enerji Şebekesi için yapacağı derin jeotermal kuyusu harcamalarının eksiğini tamamlamak üzere Enerji ve İklim Değişikliği Bakanlığı nın Derin Jeotermal Sorunları Fonu ndan 200,000 GBP aldı. Bu 1986 dan beri işletmede ve Southampton da bir dizi kamu ve özel varlığı korumaya yaradı. Bu yolla 1,7 km derindeki jeotermal kaynağı kullanılıyor ve büyük ölçekli birleşik ısı ve güç (CHP), biyokütle ve konvansiyonel kazanları kullanarak elektrik, sıcak su ve damıtık su sağlıyor Katılmaya Çağrı - GAI Jeotermal Konut Isıtması İrlanda Jeotermal Enerji Birliği (GAI), 2011 yılı konut ısıtma tesisatları için Yılın Tesisatı Yarışması na katılmaya çağırıyor. Bu ödül benzerleri arasında bir ilk ve GAI nin amacı bunu yinelenebilir kılmak. Yarışma, İrlanda ve Kuzey İrlanda da tek ailelik konutlarda yapılan tesisatlara açık. Ödülün amacı, jeotermal enerjinin İrlanda ya katkılarına dikkat çekmek ve en iyi tesisatları sergilemek. Yarışmanın ayrıntıları adresinden indirilebilecek belgelerde var Avrupa nın En Büyük Jeotermal Isı Pompası Londra da Tamamlandı Londra 'One New Change' AVM, Avrupa daki en büyük ısı pompasını 2011 Ocak ayında resmen işletmeye aldı. Bu AVM nin tasarımı sürdürülebilirlik merkezli ve jeotermal ısı kullanılarak yarattığı karbon izinin hiç değilse %10 u azaltılmış olacak. Bu, yılda yaklaşık 900 ton C0 2 salımından kurtulmak demek. Tesis enerji verimliliğini büyük ölçekli jeotermal ısıtma teknolojisi kullanarak en yükseğe çıkarmış bulunuyor. Bu sistemle One New Change yalnızca jeotermal enerji kullanılarak aşırı bir kolaylıkla ısıtılıp soğutulabilecek. 150 m derinliğe delinerek yerleştirilen yer kaynaklı enerji sistemi, teknolojinin Avrupa daki en büyük örneği: 150 m derine delme ve 60km ye varan uzunluklu borular döşenmesi. AVM nin sahibine gore, yıllık ısıtma bütçesinde 300,000 tasarruf sağlayacak , Derin Jeotermalin Kalkış Yılı: İngiltere de Çok Sayıda Yeni Proje Geothermal Engineering İdari Müdürü Ryan Law, Cornwall Redruth ta tasarladığı 40 M lik jeotermal santralı için petrol ve doğal gaz sektöründen adını vermedikleri bir firmayla art arda toplantılar yapıldığını söyledi. Şirket, gelecek aylarda bir fon anlaşması yapmayı ve bu yılın Ekim ayında ilk kuyunun delinmesine başlamayı bekliyor. 4,5 km derinlikli kuyunun, sıcaklığı 200 C a varan kayalara erişmesi bekleniyor ve bunu iki kuyu daha izleyecek. Geothermal Engineering ilk kuyunun tamamlanabilmesi ve saha testleri için 10,5 M daha kaynak gereksiniyor. Bunun yanında özel destekçilerden alacağının dışında Enerji ve İklim Değişimi Bakanlığı ndan da 1,5 M yardım alacak. Ancak, Şirketin tesisi 2013 te çalıştırabilmek üzere şimdi projeyi tamamlayabilmek için de daha 30 M bulması gerekli. Newcastle daki bir arama ekibi kent merkezinde jeotermal enerji aramak için eski maden galerilerinde sondaj yapmayı planlıyor. Projeye önderlik eden Newcastle Üniversitesi araştırmacıları başlangıçta bunun 5 mw a kadar ısı enerjisi sağlayabileceğini ve ileride ek kuyularla bunun daha da yükseltilebileceğini umuyor. Delmenin 2 km arama kuyusu yapmaküzere alınacak bir dizi izinden sonra haftaya başlaması bekleniyor. Macaristan: PannErgy bir jeotermal enerji şirketini, Berekfördo Energia yı satın alma işlemlerini tamamladı. 320 kv elektrik ve 450 kw ısı enerjisi üreten şirket, yılda HUF milyon of EBITDA üretme kapasitesine sahip. Pannergy için ikinci iyi haber, EIB ın EUR 110 million luk kredi olanağı sağlaması ve böylece PannErgy Plc. nin jeotermal projelerini sürdürebilmesi oldu.

16 16 Türkiye: Enel Green Power (EGP), İtalya nın en büyük yenilenebilir enerji şirketi daha da büyümr amacıyla Türkiye de jeotermal enerji yatırımlarıyla ilgili bir anlaşma yaptı. EGP Uzun Grubu (Türkiye Meteor Konsorsiyumu) ile bir anlaşmaya vararak 142 arama ruhsatı olan bir şirket kurdu ve Ege ve Marmara bölgelerinde jeotermal kaynak aramaya girişti. Enel 350 M yatırımla 100 MW lık birjeotermal santral kurabilecek. Türkiye deki kurulu kapasite 86 MW ve Ankara 2015 e kadar ek 600 MW daha kurulmasını istiyor. Türkiye deki yasal düzenlemeler kullanılan enerji kaynağına gore değişen 10 yıllık teşvikler sağlıyor ve bu 5 yıl daha uzatılabiliyor. Slovakya: Yenilenebilir Enerji Destekleri Değiştiği: 2010 Aralığında Slovak Parlamentosu bir Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) Teşvik Yasasını kabul etti. YEK Teşvik Yasası bu kaynaklardan üretilen enerjiyi destekleyen kuralları yeniden düzenledi ve yüksek verimli kojenerasyon santrallarını destekleyen yeni kurallar getirdi. Bir YEK elektrik üreticisine tesisin ilk çalışması, ytenilenmesi ya da modernizasyonundan başlanarak 15 yıl boyunca tarifeye ek bir ödeme sağlandı. Bu ek ödemenin hesaplanacağı tarife de kararlaştırılan bütün dönem için değişmeyecek. Üreticiler jeotermal enerjiye 2011 için verilen tarifeden hoşnut: /MWh. Portekiz: SOGEO Jeotermal kuyularda workover ve sondaj hizmetleri ihalesi SOGEO, Jeotermal kaynakların kullanımıyla ilgili yeni yatırım projeleri arasında, Ribeira Grande Jeotermal sahasındaki CL2 ve CL4 kuyularının tamamlanma ve bakımı için gereken sondaj hizmetleri; CL8 de yönlü sondaj işi; üç taneye kadar maksimum 1500 m derinlikli yeni ek kuyular açılması işleri için sözleşme yapacak.ihale belgeleri electronic platform Vortal de var ve tekliflerin 7 Mart 2011 e kadar verilmesi gerekiyordu Avrupa da Çok Sayıda Jeotermal Yatırımı Macaristan: İtalyan Şirketlerinin Macaristan da Jeotermal Yatırımları Macaristan daki İtalyan Ticaret Odası na göre, "Eni ve Edison Macaristan da jeotermal enerji projelerine hazırlanıyor. Italyan hükümeti yeşil enerjiye yatırım yapacak ve jeotermal konusunda deneyimli olan bu şirketleri destekliyor ". Fransa: Jeotermal EGS Projesi Roquette İçin Fransız Yardımı Onaylandı Avrupa Komisyonu 12 Ocak ta Fransa ya Alsas ta jeotermal enerji kullanan ısı kazanı yapımına 25,3 M yardım etmekle yetki verdi. Yardım, Roquette Frères, Electricité de Strasbourg ve Caisse des Dépôts et Consignations arasındaki bir ortak girişime verilecek. Projec ayrıca 24 MW lık bir jeotermal kazanının yapımını da, ısıyı yeraltındaki jeotermal kaynaktan Beinheim tesisine iletmek için gerekli 15 km lik bir boru hattının yapımını da kapsayacak. Yenilenebilir bir kaynak olarak jeotermal enerjinin kullanımı aynı mi,ktarda ısının doğal gazdan elde edilmesi durumunda salınacak 39,000 ton/yıl CO 2 salımını da engelleyecek. Avusturya: Avusturya da En Derin Jeotermal Projede Sondaj Şu sıralarda Ried Belediyesi için bir jeotermal doğrudan ısıtma projesi geliştiriliyor. Toplam yatırım ilk aşamada 30 M Euro olacak. Önce yılda 55 GWh ısı üretilecek ve sonra 90 GWh ısıya ulaşılacak Jeotermal: kar eritmede yaratıcı bir çözüm Bu kış, kar yüzünden bir çok havaalanı kapandı, trenler gecikti ve yollar kapandı. Jeotermal ulaşım altyapısında kar eritme ve buzsuzlaştırma konusunda büyük bir buluş.

17 17 dan Afrika: Kenya Afrika nın Jeotermal Vadisi Olabilecek mi? 2 Mart 2011 Kenya alternatif ve güvenilir enerji bularak üretim maloluşlarını düşürmek ve ekonomik büyümeyi hızlandırmak için zengin jeotermal potansiyelini üretmeye çalışıyor. Devletin Geothermal Development Company (GDC) İdari Müdürü Dr. Silas Simiyu, TradeInvestAfrica ya neden ilgi duyacak yatırımcılar için bu endüstriye girmenin tam zamanı olduğunu anlattı. Fosil yakıtlardan karbon salımını azaltmak üzere küresel eğilim yenilenebilir enerjiye bir ilgi yarattı. Doğu Afrika ve dünyada jeotermal enerjinin potansiyeli ne? Küresel olarak, yüksek dereceli jeotermal kaynaklar tek başına MW kadar öngörülüyor. Ancak, farklı derecede kaynaklar göz önüne alınınca bu çok daha yüksek alınabilir. Doğu Afrika bölgesinde, potansiyel MW öngörülüyor larda, delinen kuyular ortalama 2000 m derinlikli idi ve ortalama üretkenlikleri de 5MW dolayında idi. Bugün ise, m derinlikli deliniyor ve üretkelnlikleri 7-8 MW arasına yükseldi. Yerden enerji elde edebilme kapasitesi iyileşltirilen teknolojilerle yükseldi. Kenya da potansiyelin bugünkü üretim kapasitesinin 10 katı olan, MW tan yüksek hesaplanmasının nedeni bu. Kenya da jeotermal enerjinin uzun erimli bir bakışla durumu ne? Güvenilir enerji kaynakları olmadan ülkenin 2030 için hedeflediği endüstrileşme düzeyine ulaşması olanaksız. Hükümet, En Düşük Maloluşlu Kalkınma Planı (LCPDP) nı oluşturdu ve MW lık hedefe ulaşacak farklı elektrik üretim yollarını arıyor. Kenya da oluşumuzun üstünlüğü temiz olmayan enerji kaynaklarımızın hepsini dışarıdan alıyor oluşumuz. Hükümet enerji gereksiniminin %60 ının yenilenebilir kaynaklardan sağlanması için çalışıyor. Jeotermal enerjinin ana enerji kaynağı olarak geliştirilmesi olanaklı, çünkü yerel olarak üretilebiliyor ve değişen iklim koşullarından etkilenmiyor. Gelecek 20 yılda MW jeotermal enerji elde edebilmek için 4.5 milyar $ harcanması gerekiyor. Bu boyutta bir para bulabilmek Hükümetin amacı ve uluslar arası yatırımcılara yöneldi. Jeotermal endüstrinin gelişimi özel sektör katılşımının sınırlılığından ötürü yıllardır yavaştı. Yatırımcılar açısından ana sorun yüksek riskler ve büyük yatırım sermayesi gerekmesi. Yatırımcıların endüstriye girebilmesini sağlayabilmek üzere, Geothermal Development Company(GDC) her sahada arama ve sondaj işini yüklenecek ve yatırımcılara buhar sağlayarak sonraki riskleri azaltacak. Kenya dünyada önemli jeotermal kaynakları olan önde gelen ülkelerden biri ve Hükümet bunu geliştirebilmek üzere çok şey yapıyor. Bu çerçevede bilimsel araştırma, sondaj ve elektrik üretimi destekleniyor. İlgi duyan şirketlere yönelik sayısız fırsat var ve bunlar donanım ve malzeme sağlanmasından, buhar sahalarının ve santralarının geliştirilmesi, ilk üretim donanımının sağlanması, inşaat mühendisliği ve yapıma kadar uzanıyor. Olası yatırımcılara hangi garanti ve teşvikler sağlanıyor? Olası yatırımcılar, anlamlı bir tarife sağlayarak yatırımın uygun bir sürede geri kazanılabilmesini sağlayacak bir Satın Alma Sözleşmesi ne (PPA) sahip olmayı istiyor. Önceden işlemlerin yıldırıcılığından ötürü bu endüstride yatırım yapmak şirketler için güçtü. Örneğin, yatırım yapacak bir kişi üç ayrı bakanlıktan ruhsat ve izin alması gerekirdi. Bu işlemler şimdi tek basamaklı bir danışma ve yatırım kolaylaştırma hizmeti, GDC ile sağlanıyor. Kenya nın büyük bir altyapı yapım programı var ve elektrik dağıtım ağının geliştirilmesi ülkenin yeşil enerjide önder olması gerekiyor. Yeni Anayasa nın çok daha saydam bir siyasal sistem ve dengeli bir ekonomi kurulmasına yardımcı olması bekleniyor. Umuyoruz ki bu saydamlık yatırımcıları da yüreklendirecek. Ülkede yabancı yatırımları yönlendiren geçerli kurallar jeotermal enerjiye yatırım yapacak şirketlerin içindeki güveni de güçlendirecek. GDC nin düşündüğü elektriğin dışında başka hangi jeotermal enerji uygulamaları var? GDC jeotermal enerjiyi elektrik üretmede kullanmanınb dışında, kaynağı yeryüzüne çıkardığımızda ayırdığımız su da başka endüstriyel amaçlarla kullanılacak. Bu şekilde, jeotermal enerjinin sağladığı başka yararları kullanabileceğiz. Şu sıralar geliştirilmekte olan Rift Vadisi ndeki Menengai sahasında, jeotermal santraların çevresinde başka fabrikalar kurmak isteyen büyük tarımsal üreticiler var. Masai Mara daki pastoralistlerin gelişmekte olan ve sülfürik asit gerektiren bir deri endüstrileri var. Hidrojen sülfürden asit üretebiliriz.

18 18 Sıcak su kaynaklarının bulunduğu Bogoria Gölü nde bir turistik tesis kurabilmek için bazı otelcilerle çalışmamız var. Tesis jeotermal enerjiye ısıtma ve spalara sahip olacak. Bazı özel alanlarda, elektrik üretimi için sondaj yapmamayı, fakat yerel toplulukların konukseverliğini endüstride kullanmayı istiyoruz. Çiçekçilik te Kenya da önemli bir dışsatım gelisir sağlıyor ve Naivasha Gölü çevresinde çiçek yetiştiren Hollandalı yatırımcılarımız var. Dünyanın en büyük jeotermal ısıtmalı seranın Kenya da, Lake Naivasha kıyısında olduğuna inanıyorum. Jeotermal buharda biraz karbon dioksit ve hidrojen sülfür de var. Oradaki çiftçiler 12saat yerine 2 saat aydınlatma kullanıyor ve fotosentezi hızlandırmak için seraya karbon dioksit sıkıyor. Bu tekniğin kullanılışı çiçek üretiminde %40 artış sağlıyor ve böylece çiçek büyütmede gereken alan küçülüyor. AB pazarı çiçekte hafif küflenme bile olsa çiçek tarımında pestisitlerin kullanılmasına izin vermiyor. Jeotermal ısıtma sabit bir sıcaklık sağlayarak küf oluşumunu engelliyor. Bu toplam hasatı da arttırıp pestisit kullanmayan gerçek bir yeşil tarımcılık sağlıyor. Dahası, jeotermal kaynakların kullanılmasında bütüncül bir yaklaşımımız var. Gelecek yılda Kenya da bir "jeotermal vadi" oluşacak mı? Evet, hedef bu ve bazı kişiler bu tür bir kavramı zaten tartışıyor. Farklı yatırımcıların sahip olduğu üç jeotermal saha bulunan bir yerde, sahalar arasında çok geniş bir düzlük alan var. Yatırımcılardan biri burada bir jeotermal park kurmak istiyor. Park, yüksek sıcaklıklı akışkan ve yoğuşan sudan yararlanacak endüstrilere açık olacak. Bazı fabrikalar çok miktarda elektrik gereksiniyor ve buralarda yüksek sıcaklıklı akışkanların elektriğe dönüştürülüp sonra ısı elde edilmesi yoluna gitmeden doğrudan kullanılması çok daha verimli olabiliyor. Bu toplam enerji giderini de azaltabiliyor. Güvenilir ve sürdürülebilir enerji arzı imalat sektöründe büyümeyi de destekler ve rekabetçi kalınabilir. ÖNERDİĞİ BAZI KİTAPLAR UN Volcanoes Geothermal Energy: Utilization and Technology Geothermal Power Plants, Second Edition: Principles, Applications, Case Studies and Environmental Impact Volcanoes: Global Perspectives Geothermal Energy: An Alternative Resource for the 21st Century Volcanoes in Human History: The Far-Reaching Effects of Major Eruptions Volcanoes (A Firefly Guide) Global Tectonics

19 19 JEOTERMAL DÜNYASININ KAYIPLARI SÜRÜYOR Bu üzücü haberi de Derinden e ilgi duyanlarla Sayın Gülden Gökçen paylaştı Yeni Zelanda'dan jeotermal dünyasının efsane isimlerinden Prof. Dr. Derek Freeston'u 9 Ekim 2010'da kaybettik.

20 20 BASINDAN BURSA DA ATEŞLE İMTİHAN Hürriyet web TV den BURSA'DA TERMAL KUYU PATLADI SÜRÜYOR PATLAMA ANI SANİYE SANİYE KAMERADA.. Termal sondaj kuyusunda meydana gelen patlamada, Bursa İl Genel Meclisi Başkanı Nurettin Avcı başından hafif yaralandı. Özel İdare tarafından Bursa'ya yeni termal kazandırmak amacıyla Tabakhaneler bölgesindeki BJ-2 adlı kuyuda geçen hafta sona eren sondaj çalışmaları sonucu bin 28 metre derinlikte 72 derece sıcaklığa sahip termal su çıkarıldı. Termal sondaj kuyusunda incelemelerde bulunan İl Genel Meclisi Başkanı ve beraberindeki basın mensupları facianın eşiğinden döndü. Kuyu çevresindeki incelemeler sırasında ani bir patlama meydana geldi. Patlamanın şiddetiyle Bursa İl Genel Meclisi Başkanı Nurettin Avcı, İl Özel İdaresi Jeotermal A.Ş. Genel Müdürü Hasan Aydın, İl Özel İdaresi Basın Halkla İlişkiler Sorumluları Atilla Sağım, Seda Turan ve basın mensupları aşırı derece basınçla yüzeye çıkan 72 derece sıcak suyun ve buharın etrafa dağılmasıyla büyük bir tehlike atlattı.patlama anı kameraya böyle yansıdı.(sebile ÇETİN /DHA) Gazete 5 24 Şubat 2011 Perşembe 14:20 Nurettin Avcı, Tabakhaneler bölgesinde bulunan yeni sıcak su kuyusunda meydana gelen patlamanın ardından Türkiye'nin birçok yerinden iş birliği teklifleri aldıklarını söyledi. Bursa İl Genel Meclisi Başkanı Nurettin Avcı, Tabakhaneler bölgesinde bulunan yeni sıcak su kuyusunda meydana gelen patlamanın ardından Türkiye'nin birçok yerinden iş birliği teklifleri aldıklarını söyledi. Bursa Valiliği öncülüğünde İl Özel İdaresi Jeotermal A.Ş. koordinatörlüğünde başlatılan termal su projeleri en verimli dönemini yaşıyor. Projeye şimdiye kadar 5 milyon dolar para harcadıklarını ifade eden İl Genel Meclisi Başkanı Nurettin Avcı, saniyede toplam 300 litrelik termal su hacmine sahip olduklarının altını çizdi. Mevcut otellerin yaklaşık saniyede 25 litre termal su kullandığını hatırlatan Avcı, şu anda inşaatı devam eden 12 otelin de saniyede 150 litrelik sıcak su talep ettiğini bildirdi. Tabakhaneler, Kültürpark ve Soğanlı bölgelerindeki kuyulardan çıkartılan suların en doğru bir şekilde ve israf edilmeden kullanılacağının kaydeden Avcı, "Birçok hastalığa iyi gelen termal su alanında en verimli dönemi yaşıyoruz. Bursa'yı 1960'lı yıllardaki haline geri getiriyoruz. Minarel bakımından sular çok zengin. Tabakhaneler En şanslı patlama! bölgesinde açılan kuyudan çıkan suyun bir litresinde bin 399 miligram mineral var. İşletmecilerin projede bazı kaygıları vardı. Valimizin desteğiyle biz bu işin üstüne gittik. Çok iyi neticeler aldık. Mevcut otellerin kullandığı suların azalması durumunda kendilerine yeni elde ettiğimiz daha kaliteli sularla takviye yapmamız söz konusu. Bu şekilde bir karar aldık" dedi. ''PATLAMA PİYANGOSU'' Şimdiye kadar jeotermal alanında yapılan projelerin tutarının 5 milyon dolar olduğunu ifade eden Avcı, geçtiğimiz günlerde Tabakhaneler'de yaptıkları incelemeler esnasında meydana gelen patlamanın Türkiye genelinde talepleri artırdığına dikkati çekti. 'Reklamın iyisi kötüsü olmaz' diyen Avcı, "Bunun ötesinde tarım alanında da ciddi talepler var. Hiç para harcamadan termal suyumuzun reklamını yaptık. Daha farklı teklifler gelebileceğini düşünüyoruz. Bu proje çiftçiyi de sevindirecek" şeklinde konuştu. Bursa'da termal turizm için gerekli su miktarına ulaştıklarının altını çizen Avcı, "Termal şehir dendiğinde ilk akla gelecek şehir Bursa olacak" ifadelerini kullandı. Toplantıya İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Kelam Demirel, Jeotermal A.Ş. Genel Müdür Hasan Aydın, AK Parti Grup Başkan Vekili Ahmet Er de katıldı.