Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI LİSANS ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TARİH TESTİ ÇÖZÜM KİTAPÇIĞI T.C. KİMLİK NUMARASI : ADI : SOYADI : Haziran 2013 DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Testleri size verilen sürelerde çözünüz. Zamanı iyi kullanmanız başarınızı olumlu yönde etkileyecektir. 2. Sınavda Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi için verilen toplam cevaplama süresi olan 75 dakikayı iyi kullanınız. 3. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 4. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 5. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.

2 Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

3 2013 KPSS / ÖABT ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ 1. İnsanoğlu tarih öncesini Yontma Taş, Cilalı Taş, Bakır, Tunç, (Bronz) ve Demir devirleri olarak yaşamıştır. Tabi ki tarih öncesi dönemler her yerde aynı dönem ve aynı sıra ile yaşanmamıştır. Öncülde verilen bulgulara bakıldığında bu merkezde tarih öncesi dönemlerin yaşandığı görülmektedir. Burada dönemlerin sırasıyla yaşandığını söyleyebilmek için sıralama V - I - III - IV - II şeklinde olmalıdır. dan da biridir. Bu özelliklerinin bir sonucu olarak 2009 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi ne önerilmiştir. UNESCO tarafından 2012 yılında Dünya Miras Listesi ne dâhil edilmesine karar verilmiştir. 6. Fenikeliler politeisttiler. Tanrıları erkek ve dişi olmak üzere ikiye ayrılırdı. Ayrıca her şehrin bir tanrı ve tanrıçası vardı. Bereket tanrıçası Astart, tarım tanrıçası Atargatis en büyük tanrılarındandı. Dağlar ve tepelere tapınak yapıp, ilk doğan erkek çocuklarını tanrılarına kurban edip taparlardı. 2. Neolitik Devir de Anadolu da ortaya çıkan ilk yerleşim merkezi Çayönü, ilk şehir yerleşkesi de Çatalhöyük tür. Çayönü Diyarbakır ın Ergani ilçesine bağlı Sesverenpınar (Hilar) yakınında, tarih öncesinden kalma bir höyüktür. Çayönü nde kazı çalışmaları İstanbul Üniversitesinden Halet Çambel ve ABD li arkeolog Robert J. Braidwood tarafından 1964 yılında başlatılmıştır. Avcı-toplayıcılıktan tarıma geçişin izleri bulunmuştur. MÖ arasına tarihlendirilen yerleşimde, neolitik ev yapıları görülmektedir. Izgara planlı, yuvarlak planlı, taş tabanlı, kanallı, dikdörtgen planlı yapılar oldukça ilginçtir. Kullanım şekilleri spesifik bir yaklaşımla değerlendirilir. Dünyada bilinen ilk ticaret merkezidir. Kazılarda günümüzden yıl öncesine tarihlenen buğday taneleri bulunmuştur. Yerleşkede, avcı-toplayıcı toplulukların yerleşik düzene geçtikleri, yine günümüzden 8 bin yıl öncesinde Neolitik Devrimi n gerçekleştirildiği kabul edilmektedir. Çatalhöyük Orta Anadolu da, günümüzden 9 bin yıl önce iskân edilmiş, çok geniş bir Neolitik Çağ ve Kalkolitik Çağ yerleşim yeridir. Doğu ve batı yönlerinde yan yana iki höyükten oluşmaktadır. Doğudaki Çatalhöyük olarak adlandırılan yerleşme Neolitik Çağ da, Çatalhöyük olarak adlandırılan batıdaki höyük ise Kalkolitik Çağ da iskân görmüştür. Günümüz Konya şehrinin 52 km güneydoğusunda, Hasandağı nın yaklaşık olarak 136 kilometre uzağında, Çumra ilçesinin 11 km kuzeyinde, Konya Ovası na hâkim buğdaylık arazide bulunmaktadır. Doğu yerleşimini, en son Cilalı Taş Devri sırasında ovadan 20 metre yüksekliğe kadar ulaşan bir yerleşim birimi oluşturmaktadır. Ayrıca, batıya doğru da ufak bir yerleşim birimi ve birkaç yüz metre doğuya doğru da bir Bizans yerleşimi bulunmaktadır. Çatalhöyük ün diğer neolitik yerleşimlerden temel farkı, bir köy yerleşmesini aşıp kentleşme evresini yaşamakta olmasıdır. Dünyanın en eski yerleşimlerinden biri olan bu yerleşimin sakinleri, ilk tarımcı topluluklar- 3. Köktürkler Dönemi nde Türk tarihinin ilk yazısı kullanılmaya başlanmıştır. Bu durum, paleografi biliminin çalışma alanının başladığının kanıtıdır (II). Ayrıca Köktürkler Dönemi nde Türk Tarihine ait ilk kitabeler yazılmıştır. Bu da epigrafyanın çalışma alanının başladığının kanıtıdır (III). 4. Yunan Filozofları Anaximandros Anaximenes Pythagoras Demokritos Gorgias Empedokles Heraklitos Parmanides Elealı Zenon Ksenefon Evripides Sokrates Plotinos Platon (Eflatun) Aristoteles Ancak Avareos unvanı ile tanınan İbn-i Rüşt tür. İbn-i Rüşt Orta Çağ da yaşamış olan bir İslam bilginidir. 5. Mısır toplumunda var olan ikinci bir dünya inancı, ölülerin mumyalanmasını ortaya çıkarmıştır. Ayrıca mumyalama tekniği ilaçların yapımını gerektirdiği için eczacılık gelişmiştir. Ölülerin incelenmesi ayrıca tıp ve anatomide de gelişmelere yol açmıştır. 7. Küç: Eski Türklerde Tanrı nın kağana verdiğine inanılan savaş gücü Kut: Eski Türklerde Tanrı nın kağana verdiğine inanılan yönetme gücü Ülüg-Ülüş : Eski Türklerde kağanın iktisadi gelirleri adilce dağıtma yetkisi taşıması Ternek: Bir araya gelme. Kotuz: Hükümdar başlığı, sorguç. 8. Eski Türklerde kenetçi danışman anlamına gelmektedir. Hekim ise otacıdır. 9. Türklerde ilk kez Orta Asya da Uygurların bir kütüphane oluşturduğu bilinmektedir. Karahoça ve Turfan kazılarında da kadar yazma eser ortaya çıkarılmıştır. 10. Türk ırkının çok eski olması nedeniyle Türk adının nerden geldiği hakkında birçok iddia ve görüşler ileriye sürülmüştür. Buna göre Heredotos un doğu kavimleri arasında zikrettiği targitab lar İskit topraklarında doğdukları söylenen tyrkae ler Tevrat ta adı geçen togarma lar Eski Hint kaynaklarında tesadüf edilen turukha lar veya thrak lar Eski Ön Asya çivili metinlerinde görülen turukku lar Çin Kaynaklarında MÖ. I. yy da rol oynadıkları belirtilen tik veya di ler Türk adına çeşitli kaynak ve araştırmalarda çeşitli manalar verilmiştir. Çin kaynakları Tu-küe (Türk) ü miğfer olarak İslam kaynakları ise ses benzetmesine 3

4 dayanarak terk edilmiş, olgunluk çağı ve benzeri manalar vererek yeni anlamlar üretmiştir. A. Vambery nin ilmi izaha yakın olan fikrine göre Türk kelimesi türemek ten gelmektedir. Ziya Gökalp bunu türeli yani kanun ve nizam sahibi olarak açıklamıştır. Ancak Türk sözünün cins isim olarak güç-kuvvet manasında olduğu, buradaki Türk kelimesinin milletin adı olan Türk kelimesi ile aynı olduğu A. V. Le Coq tarafından ileri sürülmüştür. Bu iddia Kök-Türk kitabelerinin çözücüsü olan V. Thomsen tarafından kabul edilmiş, aynı iddia G. Nemeth in tetkikleri ile de ispat edilmiştir. Pers metninde, daha sonradan 515 hadiseleri dolayısıyla Türk-Hun (Kudretli- Hun) tabirleri de geçtiği bilinmektedir. İran kaynaklarında Türk sözü güzel insan karşılığında kullanılmıştır. XI. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut Türk adının Türklere Tanrı tarafından verildiğini belirterek ençlik, kuvvet, kudret ve olgunluk çağı demek olduğunu ifade etmiştir. 11. Kumanlar XI. yüzyıl ile XIV. yüzyıl arasında, Doğu Avrupa da yaşamış bir Türk boyudur. Tarihte Kıpçaklar ile aynı birlik içinde bulunmuş, bu yüzden de zamanla Kıpçaklar ile aynı sayılabilmişlerdir. Başlarında atabek denen beyleri vardır. Onun tarafından hem askerî, hem ekonomik, hem de siyasi bakımdan yönetilirler. Bütün idare bu beyde toplanmıştır. İçlerinde bin aile olan kollar hâlinde yaşamışlardır. Bu nedenle askerî zaferleri hem savunmada hem de taarruzda bulunmaktadır. Kumanlar, Türk lehçelerinin Doğu Avrupa da konuşulmuş olan kollarından birini konuşmuşlardır. Bu dil, Eski Kıpçakçanın bir biçimi olup, bilimsel yayınlarda Kumanca, Kuman Kıpçakçası, Kuman Türkçesi olarak belirtilir. Kumanlar, Tengricilik adlı dine mensup olmuşlardır. Tengricilik veya Göktanrı dini, tüm Türk ve Moğol halklarının, şimdiki inanç sistemlerine katılmadan önceki inancıdır. Kumanlar Romen Devleti nin ortaya çıkmasında ve ücretli askerlik yaparak da Eyyubi ordusunun güçlenmesinde etkili olmuşlardır. 12. Yalancı Peygamberler Esved Tuleyha Bin Huveylid Secah Müseylime-i Kezzab 13. Hz. Ömer Devri ( ) Köprü Savaşı (634) Sasaniler- Müslüman Araplar arasında yapıldı. Müslümanların, Kufe yakınında Fırat Nehri üzerinde bir köprü kurarak Sasanilere saldırması ile başlayan savaşı Müslümanlar kaybettiler. İlk fetihler sırasındaki en ağır yenilgi olarak kabul edilir. Ancak Sasanilerdeki karışıklıklar üzerine Sasani ordusu çekilmiş, Araplar Fırat ı geçip Dicle ye kadar ilerlemişlerdir. 14. Satuk Buğra Han Miladi 922 yılında doğmuştur. Karahanlıların yılları arasındaki hükümdarı, 932 yılında İslam ı kabul ederek, tarihteki ilk Müslüman Türk Hakanı Türk topluluğunun toplu hâlde İslama geçmesine yol açmıştır. Bu yüzden Türk tarihi için önemlidir ve hakkında Satuk Buğra Han Destanı anlatılır. Babası Karahanlı hükümdar ailesinden Bezir Han idi. Babasının ölümü üzerine amcası ve üvey babası Oğulcak Kadır Han ın himayesinde büyüdü. Satuk Buğra on iki yaşlarında iken Maveraünnehir ve Horasan bölgesine hâkim olan Müslüman Samani Devleti şehzadeleri arasında anlaşmazlık çıktı. Bunlardan Nasır bin Ahmed, Oğulcak Kadır Han ın ülkesine sığındı. Ona iyi muamele edip Artuç nahiyesinin idaresini verdi. Artuç Nasır bin Ahmed in gayretleri ve gelip giden Müslüman tüccarlar sayesinde bir ticaret merkezi oldu. Satuk Buğra da Artuç un ziyaretçileri arasındaydı. Nasır bin Ahmed le tanışıp ondan İslamiyet i öğrenerek Türkistan da İslâm Peygamberi Muhammed bin Abdullah ın ölümünden 333 yıl sonra Satuk 12 yaşında iken Müslüman oldu. Müslüman olduktan sonra Abdülkerim ismini almıştır ve tam ismi Abdülkerim Satuk Buğra Han olmuştur. 15. Tuğrul Bey Nişabur da adına hutbe okutarak ve tahta çıkarak devletin bağımsızlığını ilan etmiştir. 16. Abdullah Barani X. yüzyılda yaşamış olan Abdullah Barani trigonometri biliminin kurucularından biri olarak tanınır. 17. I. Alaeddin Keykubad ın ölümünden sonra büyük oğlu II. Gıyasettin Keyhüsrev, babasının yerine Anadolu Selçuklu Devleti tahtına oturdu (1237). Ne var ki hem yaşı küçüktü hem de devlet yönetimine ait deneyimi yoktu. Buna karşılık cesur ve kahraman bir insandı. Bu yüzden önce Diyarbakır ı aldı, sonra Eyyubi Devleti ni kendine bağlayarak Şam da adına hutbe okutturdu. Derlenip toparlanmaya vakit kalmadan Moğollar, Anadolu topraklarına girdiler. Selçukluların içindeki karışıklığı anlayan Moğollar, bundan cesaret alarak akınlarını sürdürüp ilerlediler. Kış mevsiminde Erzurum u zapt ederek şehri yağma ettiler, taş üstünde taş bırakmadılar (1242). Durumun tehlikeli boyutlara vardığını anlayan genç Selçuklu Sultanı, 80 bin kişilik ordusu ile Sivas üzerine yöneldi. Gençliğinin ve dinçliğinin verdiği cesaret ve kahramanlık ile Moğolların üzerine saldırdı. Emrindeki deneyimli komutanların önerilerini dinlemedi. Çarpışma başlamış, her iki taraf kanlı bir şekilde birbirlerine girmişti. Selçukluların öncü birlikleri bozulunca, yenildikleri kanısına kapılan genç sultan, savaş alanından atı ile kaçıp uzaklaştı. Bunun üzerine Selçuklu askerleri arasında çözülme başlamış, savaşa gerek görmeden geriye dönmeyi daha uygun görmüşlerdi. Başsız kalan Selçuklu ordusu, 40 bin kişilik Moğol ordusu karşısında yenilgiye uğramıştı (1243). Selçuklular bu savaşta sadece üç bin şehit verdiler. Selçukluların gerilediğini gören Moğollar, hızla ilerleyerek Erzincan, Sivas ve Kayseri yi ele geçirdiler. Halkı kılıçtan geçirip girdikleri yerleri yağma ettiler. 4

5 18. Yıldırım Bayezit Dönemi ( ) Niğbolu Savaşı (1396) Sebepleri Kuşatma altında bulunan Bizans ın Avrupa dan yardım istemesi Macarların Osmanlıların Balkanlar daki ilerleyişi karşısında papadan yardım istemesi Savaş: Avrupa devletlerinin ordularından oluşan haçlı ordusunun Niğbolu Kalesi ni kuşatması üzerine, Yıldırım Bayezit İstanbul kuşatmasını kaldırarak Niğbolu önlerinde haçlı ordusunu yendi. (B) Önemi Bu zaferden sonra Bulgaristan tamamen Türk topraklarına katıldı. Bu zafer Anadolu Türk birliğinin sağlanmasında da etkili oldu. Mısır daki halife Yıldırım a Sultan-ı İklim-i Rum unvanını verdi. (C) Anadolu da Türk Birliğinin Sağlanması Anadolu birliğini sağlamak için iki sefer düzenledi. Bu seferler sonucunda Batı Anadolu daki beyliklerden Germiyan, Aydın, Saruhan, Menteşe ve Hamitoğullarına son verildi. Candaroğullarına son verildi. Kadı Burhanettin Beyliği (Eretna Devleti) ile yapılan Kırkdilim Savaşı nda Osmanlı kuvvetleri yenildi. Şehzade Ertuğrul şehit oldu. Kadı Burhaneddin in Akkoyunlu Devleti yle yaptığı savaşta ölmesi üzerine bu beyliğin toprakları da Osmanlılara katıldı. (E) 1401 yılında Karamanoğullarına son verildi. Dulkadiroğulları Beyliği Osmanlılara bağlandı. İstanbul Kuşatmaları Yıldırım Bayezit yılları arasında İstanbul u 4 kez kuşatmış, bu kuşatmalar sırasında Bizans a Karadeniz den gelecek yardımı engellemek için boğazın Anadolu yakasına Anadolu Hisarı nı (Güzelcehisar) yaptırdı. (A) Ancak Şeyh Bedrettin İsyanı I. Bayezit Dönemi nde değil, I. Mehmet Dönemi nde çıkmıştır. 19. Kanuni Dönemi İç İsyanları Canberdi Gazali İsyanı Memluk komutanlarından olup Yavuz un Memluk seferinde Osmanlılara karşı savaşmıştır. Memlukler yıkılınca Yavuz un gözüne girmeyi başarmış ve Şam valiliğine tayin edilmiştir. Yavuz un ölümüyle, Memluk Devleti ni yeniden kurmak için isyan etti isyan bastırıldı. Ahmet Paşa İsyanı Yaşlı sadrazam Piri Mehmet Paşa emekliye ayrıldıktan sonra yerine II. Vezir Ahmet Paşa sadrazam olması gerekirken Kanuni, İbrahim Paşa yı sadrazam yapınca Ahmet Paşa buna çok gücendi. Kanuni den Mısır a vali olarak atanmasını istedi. Kanuni de onun isteği doğrultusunda Ahmet Paşa yı Mısır a vali yaptı de Ahmet Paşa Mısır a gidince orada isyan etti de uzun uğraşlar sonucunda yakalanarak öldürüldü. Ahmet Paşa, Osmanlı tarihine bir hain olarak geçmiş, hain Ahmet Paşa olarak anılmıştır. Baba Zünnun İsyanı Bozok (Yozgat) Sancağında arazi tahriri yapılırken bir Türkmene fazla vergi takdir edilince itiraz etti. Reddedilince Baba Zünnun önderliğinde ayaklanma çıktı da Baba Zünnun Adana Valisi Piri Bey tarafından öldürülünce isyan bastırıldı. Damuzoğlu, Yekçe Bey ve Veli Halife İsyanları Toroslar Bölgesinde, Adana vilayeti dahilinde 1527 de etraflarına adamlar toplayarak devlete karşı ayaklanan bu kişiler; yine Adana Valisi Piri Bey tarafından ortadan kaldırıldılar. Kalender Çelebi İsyanı Hacı Bektaşi Veli soyundan olduğu için, bu özelliğini kullanarak etrafına Karaman dan Maraş a kadar birçok taraftar toplayarak ayaklandı. Kanuni Dönemi nin en geniş çaplı ayaklanmasıdır dan 1527 ortalarına kadar süren bu ayaklanma Vezir-i Azam İbrahim Paşa tarafından bastırılmıştır. Üzeyr li Seyid İsyanı Adana-Dörtyol bölgesinde 1529 da çıkan bu isyan, Adana Valisi Piri Bey tarafından bastırılmıştır. Ancak Şehzade Ahmet Olayı Yavuz Sultan Selim Dönemi ne aittir. 20. Danişment, medreselerde öğrencilik yapanlara verilen isimdir. 21. Bed i Besmele Şehzade ve sultanlar beş ya da altı yaşına geldiklerinde tahsile başlamaları esnasında yapılan törendir. Şehzadeye bir hoca tayin edildikten sonra evvela teşrifat üzere tahrir gelip sadrazam, şeyhülislam, kaptan paşa, kazaskerler ve ulema saat kaçta teşrif edecekleri belli olunca Darüssaade ağası tarafından hazırlanan çadırda veya saraydaki köşklerden birinde karşılanıp ağırlanırlar. Yemekten sonra padişah önünde rikap ağaları, sol tarafında silahdarlar olduğu hâlde gelip tören mahalline girerken herkes ayağa kalkıp biraz yürüyerek karşılardı. Çavuşların alkışından sonra padişah şehzadenin getirilmesine izin verirdi. Bunun üzerine bütün davetliler kalkıp orta kapıya, oradan da yürüyerek babüssaadeye giderlerdi. Şeyhülislam ve sadrazam burada biraz dinlenirdi. Bu sırada şehzade de haremden getirilmiş olunurdu. Şehzade yanında lalaları olduğu hâlde ata bindirilerek tören mahalline getirilirdi. Gelen şehzade, sadrazam tarafından attan indirilip padişahın eli öptürülürdü. Padişah önünde yere serilen iki halının veya örtünün arasına rahle konulurdu. İlk ders için buraya yine sadrazam tarafından kucaklanarak oturtulurdu. Karşısına oturan şeyhülislam elif ve be den başlayarak alfabenin bir kısmını okuyarak tekrar ettirirdi. Şehzade usulen şeyhülislamdan aldığı bu ilk dersten sonra elini öpmek isterse de şeyhülislam el öptürmezdi. 22. Pasarofça Antlaşması Maddeleri Pasarofça Antlaşması Osmanlı-Avusturya- Harbi ne son veren yukarı Sırbistan Belgrad ve Banat yaylasının Avusturya ya; Dalmaçya Bosna ve Arnavutluk kıyılarının Venedik e verilmesi Mora Yarımadası Osmanlılarda kalması gibi maddeleri içeren 21 Temmuz 1718 de imzalanan antlaşmadır. Antlaşma Osmanlı sultanlarından III. Ahmed Han ( ) zamanında Mora-Tuna kavşağında Sırbistan nın Pasarofça kasabasında yapıldı. Pasarofça Antlaşmasına göre 1. Mora Osmanlılarda kaldı. 2. Dalmaçya ve Hersek kıyılarındaki bazı kaleler Venediklilere bırakıldı. 3. Belgrat, Eflak ın batısı (Küçük Eflak), Banat Yaylası ve Temeşvar Avusturya ya bırakıldı. 5

6 23. Sultan Abdülmecit i tahttan indirmeye yönelik, başarısız ayaklanma ve suikast teşebbüsü. Tertipçiler gizli bir dernek kurarak padişaha karşı suikast düzenlediler. Teşebbüsleri önceden haber alındığından, hareket başlamadan bastırılmış ve elebaşılar tutuklanarak Kuleli Kışlası na konulmuştur (13 Eylül 1859). Yargılama ve soruşturma burada yapıldığından olay Kuleli Olayı adıyla tarihe geçmiştir. Başbakanlık Arşivi nde bulunan belgelere göre olay şöyle gelişmiştir: Derneğin başkanı, Süleymaniyeli Şeyh Ahmed dir. Diğer üyeler Ferik Hüseyin Daim Paşa, Arnavut Caferdem Paşa, Tophane kâtiplerinden Arif Bey, binbaşı Rasim, Hezargratlı Şeyh Feyzullah, Kütahyalı Şeyh İsmail dir. Derneğe üye kabul edilenler, Arapça olarak yazılmış Süleymaniyeli Şeyh Ahmed ile aramızdaki sözleşmeyi kabul ettim. Ben söz vermiş bir fedaiyim cümlesi yazılı taahhütnameyi imzalamışlardır, Tophane deki Kılıç Ali Paşa Camisi nde toplanan dernek üyeleri, mirliva Hasan Paşa nın hükûmete haber vermesiyle yakalanmışlar. Buradan Kuleli Kışlası na götürülen tutuklulardan Caferdem Paşa kendisini denize atmış ve boğulmuştur. Mahkeme kâtipliğini Midhat Paşa nın yaptığı yargılamada kırk beş - elli kişiden oluşan diğer dernek üyeleri arasında bazı şeyh, hoca, medrese öğrencileri ve halktan kişilerin olduğu anlaşılmıştır. Eyleme geçildiğinde, Şeyh İsmail in altı bin kişilik müridiyle Şeyh Ahmed e yardım sağlayacağını vaat ettiği ortaya çıkarılmıştır. Yargılama sonunda sanıklardan beşi birinci dereceden suçlu görülerek idama mahkum edilmiş ancak Sultan Abdülmecit, bunlardan Arif Bey le binbaşı Rasim Bey in cezalarını müebbet küreğe çevirmiştir. Bu sırada sadarete getirilen Kıbrıslı Mehmed Paşa, Şeyh Ahmed ile Hüseyin Daim Paşa nın cezalarının indirilmesini padişaha arz etmiş, bu istek kabul edilerek cezaları kalebentliğe çevrilmiştir. Şeyh Ahmed ile Arif Bey Magosa da, Hüseyin Daim Paşa ile Rasim Bey Akka da kalabent edilmiş, diğer suçlular çeşitli adalara ve bazıları da memleketlerine sürülmüşlerdir. 24. Mustafa Kemal Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler gelir, başka komutanlar hâkim olabilir sözünü 25 Nisan 1915 tarihinde Conkbayırı nda söylemiştir. 25. Amasya Protokolü Müslüman olmayan topluluklara Türk memleketlerinin siyasi egemenlik ve sosyal dengesini bozacak biçimde ayrıcalıklar verilmemesi Erzurum Kongresi Azınlıklara siyasi hâkimiyetimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez. Ancak bu vatandaşların canları, malları ve ırzları her türlü saldırıdan korunacaktır. Sivas Kongresi Azınlıklara siyasi hâkimiyetimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez. Ancak bu vatandaşların canları, malları ve ırzları her türlü saldırıdan korunacaktır. Misakımillî İtilaf Devletleri yle düşmanları ve bazı ortakları arasında yapılan antlaşmalardaki esaslar çerçevesinde, azınlıkların hukuku, civar ülkelerdeki Müslüman ahalinin de aynı hukuktan yararlanmaları şartı ile tarafımızdan kabul ve garanti edilecektir. 26. Türkiye Cumhuriyeti Lozan Antlaşması nda Filistin, Mısır ve Kıbrıs üzerindeki haklarından vazgeçmiştir. 27. Menemen Olayı 23 Aralık 1930 da gerçekleşen, İzmir in Menemen ilçesinde, askerliğini yedek subay olarak yapmakta olan öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay ın ve yardımına koşan bekçiler Hasan ve Şevki nin şeriat isteyen bir grup tarafından öldürülmesiyle başlayan olaylar zinciridir. Cumhuriyet tarihinin en önemli olaylarından biridir. Olayların ardından bölgede sıkıyönetim ilan edilmiş, General Mustafa Muğlalı başkanlığında kurulan divanıharpte failler idam dahil çeşitli cezalarla cezalandırılmışlardır yılında çıkarılan Soyadı Kanunu ile; seçim, sayım, miras, askere alma ve benzeri resmî işlemlerde kolaylık sağlanmıştır. 29. Lozan Antlaşması ile yabancı okulların çalışmaları bir esasa bağlandı. Buna göre, yabancı okullar Türk kanunlarına, tüzük ve yönetmeliklerine uyacaklardı. Osmanlı Devleti zamanında yeterince denetlenemeyen yabancı okulların çalışmalarına ilişkin Lozan Antlaşması ile getirilen bazı sınırlamalar ve şartlar şöyledir: 1924 te Türk, yabancı okullarda dinî ayin yapılması için ayrılmış olan salonları kaldırdı. Ayrıca öğretmenlerin dinî kıyafet giymelerini yasakladı. Fransa başta olmak üzere yabancı bazı okullar bu esaslara uymak istemediler. Uyruğunda oldukları devletlerin elçileri aracılığı ile itirazda bulunmalarına rağmen, Türk bunu görüşme konusu dahi yapmayı kabul etmedi. Bu esaslara uymak istemeyen bazı okullar kapatıldı. Diğerleri ise bu esaslara uyarak faaliyetlerini sürdürdüler. Türkiye, konuyu kendi iç meselesi sayarak hiçbir ödün vermeden uygulamalarına devam etti. Böylece bu sorun (Yabancı Okullar Sorunu) Türkiye nin isteği doğrultusunda çözümlenmiş oldu. 30. Türkiye nin Laikleşme Aşamaları Saltanatın kaldırılması (1922) Halifeliğin kaldırılması (1924) Şeriye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılması (1924) Tevhid-i Tedrisat Kanunu (1924) Medreselerin kapatılması (1925) Kılık Kıyafet (Şapka) Kanunu (1925) Tekke ve zaviyelerin kapatılması (1925) Türk Medeni Kanunu nun kabulü (1926) Devletin dini İslam dır. hükmünün anayasadan çıkarılması (1928) Milletvekili andındaki dinsel ifadelerin çıkarılması (1928) Peçe ve çarşaf giymenin yasaklanması (1935) Anayasaya laiklik maddesinin koyulması (1937) Laikleşme aşamaları arasında Soyadı Kanunu nun kabulü yoktur. 6

7 31. Rönesans Temsilcileri ALMANYA İNGİLTERE İTALYA FRANSA İSPANYA HOLLANDA Erasmus Röklen Luther Albrecht Dürer Shakespeare Machiavel Tasso Rafael Leonardo da Vinci Mikelanj Ronsard Montaigne Rabelais Pierre Loscot Jean Bullant François Clouet Cervantes Velasquez Rembrandt yılında Viyana Kongresi nde alınan kararlarla başlayan ve Navarin Olayı na kadar devam eden sürece Restorasyon Devri adı verilir. 33. Küçük Antant Birinci Dünya Savaşı ndan sonra Tuna ve Balkanlar bölgesinin ilk önemli ittifak sistemi Küçük Antant olmuştur. Küçük Antant ın kurulması teşebbüsü Çekoslovakya Dışişleri Bakanı Dr. Beneş den gelmiştir. Çekoslovakya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu nun parçalanmasından ortaya çıkmış ve Yugoslavya ile Romanya da bu imparatorluktan büyük parçalar kazanmışlardı. Bu devletlerin, barış antlaşmalarının kurduğu statüyü korumada büyük menfaatleri vardı. Bu sebeple Çekoslovakya Dışişleri Bakanı Dr. Beneş, 1919 Aralık ve 1920 Ocak aylarında Yugoslavya ve Romanya ya birer ittifak imzalamayı teklif etti. Görüşmeler yapılırken 1920 Ocak ayında Rusya ile Polonya arasında savaş çıktı ve Fransa, Macaristan yoluyla Polonyalılara silah yardımı yapmaya başladı. Esasen bu sırada Fransız Dışişleri Bakanlığında, Almanya nın muhtemel saldırısına karşı bir Tuna Bloku kurma fikri vardı. Ayrıca, bir kısım Macar kuvvetleri de Polonyalılara yardım etti. Tabii bu hizmetine karşılık Macaristan da kendi lehine sınır değişiklikleri beklemekteydi. Bu durum Çekoslovakya ile Yugoslavya yı korkuttu ve 14 Ağustos 1920 de aralarında bir ittifak yaptılar. Bu ittifaka göre, Macaristan ın taraflardan birine saldırması hâlinde birbirlerinin yardımına koşacaklardı. Romanya, bu ittifaka hemen katılmadı. Çünkü bu ittifakın Rusya ve Bulgaristan ın bir saldırısı ihtimalini de kapsamasını istedi ve Çekoslovakya da bunu kabul etmedi. Fakat 1921 Mart ı eski İmparator Karl, Macaristan da hükümdarlığı ele geçirmek için teşebbüste bulununca, bu durum Romanya yı da korkuttu. Bu sebeple Romanya ile Çekoslovakya arasında da 23 Nisan 1921 de bir ittifak imzaladı. Buna göre iki taraf, sadece Macaristan ın bir saldırısı hâlinde birbirlerine yardım etmekle kalmayacaklar, lakin Macaristan a ait bütün gelişmelerde birbirlerine danışacaklardı. Bu ittifakı 7 Haziran 1921 de Romanya-Yugoslavya ittifakı izledi. Bu sonuncu ittifak antlaşması, sadece Macaristan ı değil, diğerlerinden farklı olarak bir Bulgar saldırması ihtimalini de kapsamaktaydı. Bu sonuncu antlaşmayı izleyen sekiz ay içinde üç devlet arasında askerî iş birliğini düzenleyen anlaşmalar da imzalanmıştır. Böylece Tuna bölgesinde kendiliğinden bir statükocu ve antirevizyonist blok ortaya çıkmış oluyordu. Bu gelişme Fransa nın görüşünde de değişiklik yaptı ve Almanya ya karşı anlaşmalar düzeninin korunmasında Fransa, Küçük Antant adını alan bu ittifaklar sistemine dayandı. 25 Ocak 1924 de Çekoslovakya, 10 Haziran 1926 da Romanya ve 11 Kasım 1927 de Yugoslavya ile imzalamış olduğu ittifak antlaşmaları ile Fransa, Küçük Antant ı kendisine bağladı ve bundan sonra Fransa ile Küçük Antant, bir blok hâlinde bütün milletlerarası gelişmelerde birlikte hareket ettiler. 34. Zeki Velidi Togan Asıl adı Ahmet Zeki dir. Rusya da iken Validov soyadını kullanmış, Türkiye ye geldikten sonra Togan soyadını almıştır yılında mezun olduğu Kasımiye Medresesine Türk Tarihi ve Arap Edebiyatı Tarihi Muallimi oldu. 4 yıl süren bu öğretmenliği sırasında 1911 sonlarında yayınladığı Türk ve Tatar Tarihi adlı kitabı sayesinde meşhur olmaya başladı. Bu eserin iyi yankıları sayesinde Kazan Üniversitesi Arkeoloji ve Tarih Cemiyetine aza seçildi yılında Fergana ya, 1914 yılında Buhara ya araştırmalar yapmak için gönderildi. Fergana da Yusuf Has Hacib in XI. yüzyıla ait Kutatgu Bilig adlı eserinin bir el yazması nüshasını buldu. Bu seyahat neticelerine ait hazırlamış olduğu raporlar başta Petersburg Arkeoloji Cemiyeti olmak üzere Kazan ve Taşkent Arkeoloji cemiyetleri mecmualarında yayınlandı. Bu arada Prof. Katanov un şimdi İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsünün esas nüvesini teşkil edecek olan kitaplarının Türkiye ye gönderilmesine vesile oldu. Rus Millet Meclisi Dumada Ufa Müslümanlarının temsilcisi olarak bulunmak üzere Petersburg a gitti. Bilimsel çalışmalarına siyasi çalışmalarını da eklemiş oluyordu. Bu sırada Bolşevik ihtilali patlak verince o da Türklerin durumunun düzelmesi için mücadeleye girişti. Bolşevik İhtilali nden 29 Kasım 1917 tarihinde Başkurdistan ilinin muhtariyeti ilan edildi. Orenburg u 18 Şubat 1918 de işgal eden Bolşevikler onu tutukladılarsa da 7 Haziran 1918 de hapisten kaçtı. Başkurt kurulduğunda Togan, Harbiye Nazırı oldu. Bundan sonra Lenin, Stalin ve Troçki ile defalarca görüştü fakat olumlu sonuç alamayınca Türkistan a çekilip orada mücadeleye karar verdi. Türkistan Millî Özerk nin bastırılmasından sonraki Basmacı Hareketi nin içinde bulundu yılları arasında Türkistan da amansız bir mücadeleye girişti ise de başarılı olamadı. Türkistan Millî Birliğinin kurucusu ve ilk başkanıdır. 20 Mayıs 1925 te geldiği Türkiye de, Maarif Vekâleti Telif ve Tercüme Encümenine tayin edilmiştir. O zamanki Ankara nın kitap açısından yetersiz olması yüzünden kendi isteği ile İstanbul Darülfünunu Türk Tarihi Müderris Muavinli ğine tayin edildi. 35. Uzaya ilk uydu 1957 tarihinde fırlatıldı. Önemli Uzay Çalışmaları: 1942 ilk roket (V-2 füzesi) 1957 de ilk uydu SSCB Sputnik 1 ABD uydusu Explorer Telstar İlk aktif iletişim uydusu 1972 Anik 1 İlk yerel iletişim uydusu (Kanada) 1974 WESTAR ABD nin ilk yerel iletişim uydusu 1976 MARISAT İlk mobil iletişim uydusu 1968 yılında Zond 5 ilk canlılı gönderim 7

8 36. Atlantik Bildirisi Toprak genişlemesi olmayacak, Üzerinde yaşayanların onayları dışında hiçbir toprak değişikliği yapılmayacak, Uluslara kendi yönetim şeklini seçme hakkı verilecek, Kendi kendilerini yönetimden yoksun bırakılanlara bu hakları iade edilecek, Tüm ülkeler arasında ekonomik iş birliği sağlanacak, Denizlerin kullanımında eşitlik ilkesi esas alınacak, Ham maddeler eşit dağıtılacak, Mihver devletleri silahtan arındırılacak, Zor kullanma uluslararası bir siyaset aracı olmayacaktır. Müttefiklerin hazırladığı bu bildiri de kendi haklarını sınırlandıran madde yer alması mümkün değildir. 38. Millet Partisi, yılları arasında etkin olan Türk siyasi partisidir. Partinin kurulmasının en önemli nedenlerinden biri Demokrat Partinin Cumhuriyet Halk Partisine sert muhalefet yapmamasıydı. Millet Partisi, Demokrat Parti içerisinde muhalif olduğundan partiden ihraç edilen ve ayrılan üyelerden oluşan bir grup tarafından 20 Temmuz 1948 de Ankara da kuruldu. Parti kurucuları arasında; Fevzi Çakmak Osman Bölükbaşı Enis Akaygen Yusuf Hikmet Bayur Kenan Öner Osman Nuri Köni Mustafa Kentli Sadık Aldoğan vardı. 40. BAĞLANTISIZLAR HAREKETİ ÜYELERİ Afganistan Laos Angola Lesotho Antiguave Barbuda Liberya Azerbaycan Libya Bahamalar Lübnan Bahreyn Madagaskar Bangladeş Malawi Barbados Maldivler Belize Malezya Benin Mali Beyaz Rusya Mauritius Bhutan Mısır Birleşik Arap Emirlikleri Moğolistan Bolivya Moritanya Botsvana Mozambik Brunei Myanmar Burkina Faso Namibya Burundi Nepal Cape Verde Nijer Cezayir Nijerya Cibuti Nikaragua Çad Orta Afrika Cumhuriyeti Dominik Cumhuriyeti Özbekistan Dominika Sudan Kasım Mart 1970 Ekvador Ekvator Ginesi Endonezya Surinam Swaziland Suriye 3. 6 Mart Mart 1971 Eritre Etiyopya Tanzanya Tayland 37. Avrupa Konseyi 1949 yılında Avrupa çapında insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla Avrupa çapında kurulmuş, hükûmetler arası bir kuruluştur. Avrupa Birliğinden farklı bir örgütlenmedir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Avrupa Konseyine bağlıdır. Avrupa Konseyine Belarus, Kazakistan, Kosova ve Vatikan hariç tüm Avrupa ülkeleri üyedir. Oysa Avrupa Birliği sadece 27 üyeli bir birliktir. Avrupa Konseyinin Avrupa Birliği ile karıştırılmasının en önemli sebebi olan Avrupa bayrağı, esasında Avrupa Konseyine aittir. Avrupa Birliği, Avrupa Konseyinin izniyle aynı Avrupa bayrağını kullanmaktadır. 5 Mayıs 1949 da 10 ülke Belçika, Danimarka, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, İsveç ve Birleşik Krallık; merkezi Strasbourg olmak üzere Avrupa Konseyini kuran antlaşmayı imzalamıştır. Şu an Avrupa Konseyinde 47 üye ülke bulunmaktadır. Türkiye, anlaşmayı 1949 yılında imzalamıştır. Nihat Erim, 1. Nihat Erim, Mart Aralık Aralık Mayıs 1972 Ferit Melen 22 Mayıs Nisan 1973 Naim Talu 15 Nisan Ocak 1974 Bülent Ecevit, Ocak Kasım 1974 Sadi Irmak 17 Kasım Mart Bülent Ecevit, Bülent Ecevit, Mart Haziran Haziran Temmuz Temmuz Ocak Ocak Kasım Kasım Eylül 1980 Bülent Ulusu 21 Eylül Aralık 1983 Fas Fiji Fildişi Sahili Filistin Filipinler Gabon Gambiya Gana Gine Gine Bissau Grenada Guatemala Guyana Güney Afrika Cumhuriyeti Haiti Hindistan Honduras Irak İran Jamaika Kamboçya Kamerun Katar Kenya Kolombiya Komor Kongo Demokratik Kongo Kuzey Kore Kuveyt DoğuTimor Togo Trinidad ve Tobago Tunus Türkmenistan Uganda Umman Ürdün Vanuatu Pakistan Panama Papua Yeni Gine Peru Ruanda Saint Kittsve Nevis Saint Lucia Saint Vincentve Granada Sao Tomeve Principe Senegal Seyşeller SierraLeone Singapur Somali Suudi Arabistan Sri Lanka Venezuela Vietnam Yemen Zambia Zimbabve Küba Üyeler arasında Fransa yoktur. 8

9 41. Tarih öğretmenlerinin kendilerini kişisel ve mesleki açıdan geliştirebilmeleri için; 1) Normal ders saatleri dışında öğrencilerine vakit ayırmalı 2) Gazetelerden eğitimle ilgili tartışmaları takip etmeli 3) Alanıyla ilgili konferans, sempozyum, kongre vb. toplantılara katılmalı 4) Başka tarih öğretmenleriyle fikir ve kaynak alışverişinde bulunmalı 5) Tarih alanında yeni yayınları tanıtan makaleleri ve tarihle ilgili bilgisayar yazılımlarını tanıtan yazıları takip etmeli 6) Tarih ve tarihçilikle ilgili popüler ve akademik dergileri takip etmeli vb. 42. Arkası Yarın: Sınıf içerisinde konuyla ilgili film veya hikâye bir noktada durdurularak, bundan sonra ne olacağına dair öğrencilere soru sorulur. Cevaplar alındıktan sonra film devam ettirilir. Sonuçta ise öğrencilerin verdiği cevapla filmin sonrası değerlendirilir ve tartışmayla son bulur. 44. Proje tabanlı öğrenme: 1) Sınıf içinde ve dışında yürütülür. 2) Çözümünde özgün bir iş, sunum vardır. 3) Üst düzey düşünme beceriler geliştirir. Öğrencilerin sonuçta ürün, rapor, sunum yapması proje tabanlı öğrenmenin kullanıldığının göstergesidir. 45. Öğretmen Masası Yazı Tahtası Pano 47. Pazar yeri: Amaç; öğrencilerin birbirini tanıması, çözümleri birbiriyle paylaşmasıdır. Yukarıda anlatılan teknik Pazar Yeri olarak adlandırılır. 48. Panel: Bir başkan ile birlikte 3-5 katılımcının konuyu dinleyici önünde samimice tartışmasıdır. Konu derinlemesine ele alınır. Panelin sonunda dinleyiciler soru sorar. 49. Tarih dersinde karikatürlerin seçiminde ön planda tutulacak ilk husus karikatürlerin mizahi değerinden çok, eğitimsel değerinin olduğudur. Tarihî karikatürler: Konunun görselleştirilerek anlaşılması, konunun pekiştirilmesi ve değerlendirilmesi açısından önem arzeder. Ayrıca karikatürler, aktif katılım gereği sınıf tartışmalarını da başlatır. 43. Aktif deneyim Somut yaşantı hissetme Yerleştiren Değiştiren Yansıtıcı gözlem Sıralı yerleşim düzeni: Kalabalık sınıflarda uygundur. Daha çok anlatım yönteminde kullanılır. Öğretmen sınıfta aktiftir. 50. Paragraf tekniği: Her ana fikir bir paragrafta işlenir. Zaman alıcıdır. Ayrıntılı konuların öğretilmesinde kullanılır. Bilgiler sunulduğu gibi yazılır. yapma Ayrıştıran Özümseyen izleme Soyut kavramsallaştırma düşünme Somut yaşantı: Bu tür öğrenciler tartışarak öğrenir. Sezgilerine dayalı olarak problem çözer. Rol oynama ve drama tekniği kullanıldığında dersler bunlar için daha verimli olur. Aktif yaşantı: Bu tür öğrenciler dışa dönüktür. Risk alırlar, kontrolsüz, enerjik kişilerdir. Ara stiller: 1) Değiştiren Hissederek ve izleyerek 2) Özümseyen İzleyerek ve düşünerek 3) Ayrıştıran Düşünerek ve yaparak 4) Yerleştiren Yaparak ve hissederek öğrenirler 46. Beynin İsveç Çakısı (Zihin Haritası): Uygulamada ilk önce öğretmen konuyla ilgili soruyu sorar. Daha sonra öğrencilerin aklına ilk gelen bilgiyle daire grafiği oluşturulur, sonuçta değerlendirme yapılır. Zihin haritası öğrencide yaratıcılığı geliştirir. 9