BİNA ENERJİ PERFORMANSI

Transkript

1 BİNA ENERJİ PERFORMANSI HESAPLAMA YÖNTEMİ BEP YAZILIM KULLANICI KILAVUZU

2 İçindekiler 1. NET ENERJİ VE AYDINLATMA Tanımlar Bileşen Opak bileşenler Saydam bileşenler Aydınlatma bileşeni kütüphanesi Eleman Kullanıcı kütüphaneleri Opak bileşen kütüphanesi Opak bileşen bilgileri Bileşen adı Bileşen kodu Bileşen tipi Opak bileşen malzemeleri Malzeme seçimi Kalınlık İşlemler Yeni Kaydet Saydam bileşen kütüphanesi Saydam Bileşen bilgileri Bileşen adı Bileşen kodu Pencere tipi Çerçeve tipi Saydam bileşen malzemeleri Malzeme seçimi İşlemler Yeni Kaydet Aydınlatma Kütüphanesi Aydınlatma bileşen bilgileri Bileşen adı Bileşen kodu Lamba tipi Aydınlatma Sistemi tipi

3 Aygıt tipi Proje girişleri Müstakil konut, Apartman, Rezidans, Ofis, Hastane, Eğitim, Otel, AVM Proje genel bilgileri Proje adı Proje kodu Proje durumu Kapalı kullanım alanı İl, ilçe, belediye, ada parsel no, adres bilgileri Bina yapılış tarihi Bina tipi Bina sahibinin adı Bina sahibinin adresi Müşterek tesisatların sahibinin adı Müşterek tesisatların sahibinin adresi Fotoğraf veya 3 boyutlu model imajı yükleme İşlemler Proje yarat Bina geometrisi düzenle Bina genel bilgileri Kat bazında değişken form Kat bazında değişken ölçü Kat bazında değişken yükseklik Bina formu Kat yüksekliği Kiriş kesiti A yüzeyinin yön açısı Bina geometrisi Yüzey uzunlukları Yüzey açıları Çatı tipi Bina konstrüksiyon tipi Hava sızdırma değeri Yaşayan kişi sayısı Karşı engeller Engel adı Engel yüksekliği Engelin etkilediği yüzey Engel uzaklığı

4 Aydınlatma bilgileri Lamba tipi Lamba sayısı Ekle İşlemler Kaydet Kat bilgileri Kat formu Kat geometrisi Kat yüksekliği Kiriş kesiti A yüzeyinin yön açısı Yüzey uzunlukları Yüzey eğim açıları Yüzey yön açıları Çatı Karşı engeller Engel adı Engel uzaklığı Engelin etkilediği yüzey Duvar bilgileri Opak bileşen seçimi Kiriş bileşeni seçimi Uzunluk Gömülme derinliği Isı geçiş tipi Bağlı olduğu cephe yüzeyi Isı köprüsü seçimi Döşeme bilgileri Döşeme bileşeni seçimi Döşeme elemanının alanı Isı geçiş tipi Isı köprüsü seçimi Tavan bilgileri Çatı formu Tavan bileşeni seçimi Tavan elemanının alanı Isı geçiş tipi Isı köprüsü seçimi

5 Çatı yüzeyi eğim açısı Elemanın bağlı olduğu bina yüzeyi Oda bilgileri Oda tipi Oda kodu Oda alanı İklimlendirilme bilgisi İşlemler Kaydet Odalar Oda geometrisi Oda formu Yüzey uzunlukları Pencere Kapı Oda yüzeyleri Pencereler Pencerenin 1, 2, 3, 4 ölçüleri Saydam bileşen seçimi Bağlı olduğu dış yüzey Bağlı olduğu eleman Karşı engel Pencere engelleri Çıkıntı Çıkıntı genişliği Bina çıkıntı yüksekliği Sağ/sol düşey çıkıntı Çıkıntının pencereye olan mesafesi Çıkıntının genişliği Kapılar Yükseklik Genişlik Kapı malzemesi Bağlı olduğu dış yüzey Bağlı olduğu eleman MEKANİK SİSTEMLER Isıtma Sistemi Ekleme Isıtma Sistemi Gücü

6 Pompa/Brülör yönetimi Sistem tipi Merkezi ısıtma Isıtma elemanı seçimi Oda Sıcaklık Kontrolü Tasarım Sıcaklığı Radyatörün Yeri Dağıtım Borularının Yalıtımı Borulama Şekli Depolama Tankı Mevcudiyeti Kontrol Sisteminin Tipi Fan Gücü Serpantin Ek Pompası Sistemin Çalışma Şekli Dengeleme Kabı Pompa Kontrolü Kazan Tipi Kazan Yapım Yılı HVAC ile Havalandırma var mı? Soba ile Isıtma Sobada Kullanılan Yakıt Türü Soba Yapım Malzemesi Soba Yapım Yılı Baca Tipi Radyant Isıtıcının Nominal Isıtma Gücü Soğutma Sistemi Ekleme Isı Geri Kazanımı Kondenser Soğutma Türü Isı Geri Kazanımı Çözümleri Su rejimi Yeniden Soğutma Sistemi Seçimi Soğutmanın Taşınma Yöntemi Soğutucu Gaz Kompresör Tipi Bina Soğutma Sistemi Pompa Çalıştırma Modu Pompa Tipi Hidrolik Dengeleme (balans)

7 Açık/Kapalı Devre Fan Seçimi Soğutulan Akışkan Sıcaklığı Kapasite kontrol Sistemi (Mahal Soğutma Ünitesi) Tip Seçimi Soğuk Su veya Gaz Borulama Güzergahı (HVAC) Kanal Güzergahı Menfez Seçimi DX-Soğutma Sistemi Kapasite Kontrol Sistemi HVAC var mı? Su hattındaki Hidrolik Ekipmanlar Sistemdeki Pompaların Toplam Gücü Kullanım Sıcak Su Sistemi Ekleme Sıhhi Sıcak Su Sistemi Isı Kaynağının Türü Sirkülasyon Durumu Branşman Borusu (Güzergahı) Boruların İzolasyon Durumu Pompa Kontrolü Depolama Tankı Türü Dolaylı Isıtılan Tank Türü Depolama Tankı Yapım Yılı Elektrik Şarj Zamanı Depolama Tankının Konumu Yakıt Tipi Kazan Tipi Kazan Yapım Yılı Güneş Kolektörü Tipi Güneş Kolektörü Yapım Yılı Sistem Büyüklüğü Isı Kaynağının Türü (Merkezi olmayan sistem) Üreteç Yapım Yılı Yakıt Tipi Depolama Tankı Türü Depolama Tankı Yapım Yılı Elektrik Şarj Zamanı Yakıt Tipi

8 2.4. Mekanik Havalandırma Sistemi Ekleme Havalandırma Tipi Menfez Seçimi

9 1. NET ENERJİ VE AYDINLATMA 1.1. Tanımlar Bileşen Bileşen, sıkça bir arada kullanılan bazı özelliklerin, her seferinde ekranda tekrar tekrar tanımlanması yerine Bileşen Kütüphane lerinde bir kez tanımlanarak, ekranda seçilme kolaylığı sağlanması amacıyla oluşturulan bir kavramdır. BEP-TR de farklı bileşen tipleri vardır Opak bileşenler Opak bileşenler, binada bulunan duvar, döşeme veya tavanlara ait olabilirler. Bir opak bileşen, duvar, döşeme veya tavan elemanının kesitindeki malzemelerin bütünüdür. Malzemeler, gerçek sıralarıyla ve kalınlıklarıyla tanımlandıkları zaman bir opak bileşen oluşturmuş olurlar. Opak bileşen oluştururken malzemeler dıştan içe tanımlanır. Binanın temele oturan döşemesi, temel boşluğu ve temel katmanları ile birlikte bir opak bileşen olarak tanımlanır. DIŞ sıva, 0.02m ısı yalıtımı, 0.06m tuğla, 0.19m sıva, 0.02m İÇ malzeme DÖŞEME/TAVAN BİLEŞENİ ahşap kaplama, 0.03m harç, 0.05m düzeltme betonu, 0.07m donatılı betonarme, 0.15m sıva, 0.02m OPAK BİLEŞEN malzeme Saydam bileşenler Saydam bileşenler, binada bulunan pencere veya saydam çatı elemanlarına ait olabilirler. Saydam bileşen, camın malzemesini, çerçevenin malzemesini, çerçevenin açılır/kapanır veya sabit olduğu bilgisini içerir Aydınlatma bileşeni kütüphanesi Aydınlatma bileşeni kütüphanesi, firma tarafından oluşturulur ve firmaya bağlı EKB uzmanları tarafından kullanılabilir. Binada bulunan bütün aydınlatma bileşenleri bu kütüphanede oluşturulur Eleman Eleman, ısı geçişi diğerlerinden farklı olan duvar, döşeme veya tavan parçasıdır. Binanın duvar, döşeme ve tavanları farklı elemanlardan oluşabilir. Bir duvar, döşeme veya tavanı elemanlarına ayırırken şunlara dikkat edilir: Bir duvarda opak bileşen, kiriş bileşeni, gömülme derinliği, ısı geçiş tipi, ısı köprüsü, bağlı olduğu bina yüzeyi, temas ettiği zon bilgilerinden herhangi biri farklı olan parçalar, farklı elemanlardır. Bu bilgilerden yalnızca birinin farklı olması yeterlidir. Döşeme ve tavanda ise opak bileşen, ısı geçiş tipi, ısı köprüsü, temas ettiği zon bilgilerine bakılır. 9

10 10

11 1.2. Kullanıcı kütüphaneleri Opak bileşen kütüphanesi Opak bileşen kütüphanesi, firma tarafından oluşturulur ve firmaya bağlı EKB uzmanları tarafından kullanılabilir. Duvar, döşeme, tavan ve çatı bileşenleri bu kütüphanede oluşturulur. Yeni binalar için EKB üretecek olan SMM firmaları için bu kütüphaneler, kullanıcı hesabı açıldığında tamamen boştur. Fakat mevcut binalar için EKB üretecek olan Enerji Verimlilik Danışmanlığı firmalarının Opak Bileşen Kütüphanelerinde, veri girişi yapılan binanın bileşenlerinin bilinmiyor olması durumu için Yönetmeliğe uygun opak bileşen isimli, binanın yapıldığı yıla göre tabi tutulduğu yönetmeliğin minimum gerekliliklerini yerine getiren opak bileşenler bulunmaktadır Opak bileşen bilgileri Bileşen adı Bileşen adı, kullanıcının opak bileşen seçimi yaparken göreceği isimdir. Kullanıcı oluşturduğu bileşene istediği ismi verebilir Bileşen kodu Bileşen kodu, firmanın duvar, döşeme veya tavan bileşenleri için kullandığı bir kodlama sistemi varsa bu sisteme göre kodlama yapmaya imkân verir. Ekranda bileşen adının önüne eklenerek görüntülenir Bileşen tipi Bileşen tipi, oluşturulan bileşenin duvar, döşeme, tavan veya çatı bileşenlerinden hangisi olduğunu belirtir. Bu sayede duvar olarak tanımlanmış bileşenler ekranda duvar elemanları oluşturulurken, tavan için tanımlananlar ekranda tavan elemanları oluşturulurken görüntülenebilir Opak bileşen malzemeleri Malzeme seçimi Malzeme seçimi, standartlardan faydalanılarak oluşturulmuş bir malzeme kütüphanesinden yapılır. Bu malzemeler ve özellikleri, bütün kullanıcılar ve firmalar tarafından aynı şekilde görüntülenmekte ve kullanılmaktadır. Yalnızca Bayındırlık ve İskân Bakanlığı bu kütüphanede değişiklik yapabilir. 11

12 Malzeme seçimi yapılırken, malzemeler dıştan içe doğru tanımlanmalıdır Kalınlık Seçilen malzemenin kalınlığı metre cinsinden girilir İşlemler Yeni Bir bileşen tanımlanıp kaydedildikten sonra, yeni bir bileşen kaydına başlamak için bu işlev kullanılır. 12

13 Kaydet Bileşen tanımlama işlemi bittikten sonra kaydetme işlemini yapar Saydam bileşen kütüphanesi Saydam bileşen kütüphanesi, firma tarafından oluşturulur ve firmaya bağlı EKB uzmanları tarafından kullanılabilir. Binada bulunan bütün saydam bileşenler (pencere gibi) bu kütüphanede oluşturulur. Yeni binalar için EKB üretecek olan SMM firmaları için bu kütüphaneler, kullanıcı hesabı açıldığında tamamen boştur. Fakat mevcut binalar için EKB üretecek olan Enerji Verimlilik Danışmanlığı firmalarının Saydam Bileşen Kütüphanelerinde, veri girişi yapılan binanın bileşenlerinin bilinmiyor olması durumu için Yönetmeliğe uygun saydam bileşen isimli, binanın yapıldığı yıla göre tabi tutulduğu yönetmeliğin minimum gerekliliklerini yerine getiren saydam bileşenler bulunmaktadır Saydam Bileşen bilgileri Bileşen adı Bileşen adı, kullanıcının saydam bileşen seçimi yaparken göreceği isimdir. Kullanıcı oluşturduğu bileşene istediği ismi verebilir Bileşen kodu Bileşen kodu, firmanın kullandığı bir kodlama sistemi varsa bu sisteme göre kodlama yapmaya imkan verir. Ekranda bileşen adının önüne eklenerek görüntülenir Pencere tipi Pencerenin açılır veya sabit olduğu seçilir Çerçeve tipi Çerçeve malzemesi seçilir Saydam bileşen malzemeleri Malzeme seçimi Cam malzemesi seçilir. Malzeme seçimi, standartlardan faydalanılarak oluşturulmuş bir malzeme kütüphanesinden yapılır. Bu malzemeler ve özellikleri, bütün kullanıcılar ve firmalar tarafından aynı şekilde görüntülenmekte ve kullanılmaktadır. Yalnızca Bayındırlık ve İskan Bakanlığı bu kütüphanede değişiklik yapabilir. 13

14 İşlemler Yeni Bir bileşen tanımlanıp kaydedildikten sonra, yeni bir bileşen kaydına başlamak için bu işlev kullanılır Kaydet Bileşen tanımlama işlemi bittikten sonra kaydetme işlemini yapar Aydınlatma Kütüphanesi Aydınlatma bileşen bilgileri Bileşen adı Bileşen adı, kullanıcının saydam bileşen seçimi yaparken göreceği isimdir. Kullanıcı oluşturduğu bileşene istediği ismi verebilir Bileşen kodu Bileşen kodu, firmanın kullandığı bir kodlama sistemi varsa bu sisteme göre kodlama yapmaya imkân verir. Ekranda bileşen adının önüne eklenerek görüntülenir Lamba tipi Lamba tipleri kütüphanesinden lamba seçimi yapılır. Kütüphanede farklı güç ve ışık akısına sahip enkandesan, fluoresan ve kompakt fluoresan lambalar bulunmaktadır. Bu kütüphane farklı lamba üreticilerin lamba veritabanlarından faydalanılarak oluşturulmuştur. Kütüphanede bulunan lambalar ve özellikleri, bütün kullanıcılar ve firmalar tarafından aynı şekilde görüntülenmekte ve kullanılmaktadır. Yalnızca Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, istenmesi- ihtiyaç duyulması halinde bu kütüphanede değişiklik yapabilir Aydınlatma Sistemi tipi Direkt, endirekt ve direkt-endirekt olmak üzere üç sistem tipi vardır. Aydınlatma sisteminin direkt, direkt-endirekt veya endirekt olması durumları aşağıdaki şekilde örneklenmiştir 14

15 Aygıt tipi Aygıt tipleri aşağıdaki gibi aşağıdaki gibi gruplandırılmıştır. 15

16 1.3. Proje girişleri Müstakil konut, Apartman, Rezidans, Ofis, Hastane, Eğitim, Otel, AVM Proje genel bilgileri Proje adı Kimlik belgesi üretilmek istenen binanın adı girilir. Burada girilen bilgi yalnızca kullanıcı tarafından görüntülenir, kimlik belgesinde yer almaz Proje kodu Kimlik belgesi üretilmek istenen binanın kodu girilir. Burada girilen bilgi yalnızca kullanıcı tarafından görüntülenir, kimlik belgesinde yer almaz Proje durumu Proje durumu bilgisi, kullanıcının projenin durumunu, projeyi açıp bakmadan anlayabilmesi için otomatik üretilen bir bilgidir. Projenin veri girişine göre Boş proje, Kısmi girilmiş proje veya Tamamlanmış proje bilgilerinden birini gösterir Kapalı kullanım alanı BEP-TR, bina geometrisini tanımlarken bazı basitleştirmeler ve kabuller yapmaktadır. Bu nedenle yazılıma tanıtılan projenin hesaplanan kullanım alanı ile gerçek alan tutarlı olmayabilir. Bu nedenle binanın toplam kapalı kullanım alanının elle girilmesi gerekmektedir. Bu bilgi, binaya ait enerji kimlik belgesinde burada girildiği şekilde görüntülenecektir. Binanın kapalı kullanım alanı, BEP Yönetmeliği nde ve ilgili yasal dokümanlarda tarif edildiği şekilde hesaplanmalıdır İl, ilçe, belediye, ada parsel no, adres bilgileri Bu bilgiler binanın ruhsatında yazıldığı şekilde girilmelidir. Bilgiler girildiği şekilde enerji kimlik belgesinde yer alacaktır Bina yapılış tarihi Binanın yapılış tarihi biliniyorsa girilir. Henüz proje aşamasında olan bir bina için, tahmini bir yapılış tarihi girilebilir. Bu bilgi enerji kimlik belge ye ralacaktır Bina tipi Binanın kullanım amacı (fonksiyonu, tipolojisi) seçilir. İçinde lüks hizmetler bulunan kompleks konutlar rezidans olarak değerlendirilmektedir. Binanın tipi, ruhsatında belirtilene uygun olarak seçilir. Bu bilgi enerji kimlik belgesinde yer alacaktır Bina sahibinin adı Bina sahibinin adı girilir. Bu bilgi enerji kimlik belgesinde yer alacaktır Bina sahibinin adresi Bina sahibinin adresi girilir. Binanın birden fazla sahibi olması durumunda Bina sahibinin adı bölümünde adı yazan kişinin, binanın diğer sahiplerinin de adı yazılmışsa adı yazan ilk kişinin adresi girilir. Bu bilgi enerji kimlik belgesinde yer alacaktır Müşterek tesisatların sahibinin adı Müşterek tesisatların sahibinin adı girilir. Müşterek tesisat, bölgesel veya merkezi ısıtma gibi başka bina veya birimlerle ortak kullanılan tesisattır. Bu bilgi enerji kimlik belgesinde yer alacaktır. 16

17 Müşterek tesisatların sahibinin adresi Müşterek tesisatların sahibinin adresi girilir. Bu bilgi enerji kimlik belgesinde yer alacaktır Fotoğraf veya 3 boyutlu model imajı yükleme Binaya ait bir imajı yüklemek için bu seçenek kullanılır. Mevcut binalar için fotoğraf, yeni binalar için 3 boyutlu model veya maket fotoğrafları kullanılabilir. Buraya yüklenen imaj, sistem tarafından kimlik belgesindeki alana sığacak şekilde yeniden boyutlandırılır ve enerji kimlik belgesinde yer alır İşlemler Proje yarat Proje bilgileri girişi tamamlandıktan sonra Proje yarat butonuna basılarak yeni bir proje yaratılmış olunur. Bu butona basıldıktan sonra proje, üst kısımda bulunan Projeler tablosunda yer alacaktır Bina geometrisi düzenle Yaratılmış bir projenin veri giriş ekranlarına geçmek için kullanılır. Bu butona basarak veri girişi yapılan ekranları görüntüleyebilir ve değişiklik yapabilirsiniz Bina genel bilgileri Kat bazında değişken form Binanın katlarında birbirinden farklı formlar varsa, her katın formunu ayrı ayrı seçebilmek için kat bazında değişken form seçeneği kutucuğunun işaretlenmesi gerekir. Bu kutucuğun işaretlenmemesi durumunda, kat bazında değişken form yok demektir ve bina formu, Bina Genel Bilgileri ekranında bütün bina için girilir. Kutucuk işaretlendiğinde, her katın formu, kat formu olarak Kat Bilgileri ekranlarında girilir. Kat bazında değişken form olması veya olmaması durumu, Karşı Engeller ile ilgili bilgi giriş ekranlarını değiştirir. 17

18 Bkz: Bina formu Bkz: Kat formu Bkz: Karşı engeller Kat bazında değişken ölçü Binanın kat planlarında farklı uzunluklar varsa (çekme, çıkma gibi), kat bazında değişken ölçü var demektir. Binanın formu aynı olup, kat planlarında farklı ölçüler olabilir. Binada kat bazında değişken form var ise, kat bazında değişken ölçü seçeneği otomatik olarak işaretli gelir. Kat bazında değişken ölçü kutucuğu işaretlenmişse, Bina geometrisi bilgileri Bina Genel Bilgileri ekranında değil, her katta ayrı ayrı sorulur. Kat bazında değişken ölçü olması veya olmaması durumu, Karşı Engeller ile ilgili bilgi giriş ekranlarını değiştirir. Bkz: Bina geometrisi Bkz: Kat geometrisi Bkz: Karşı engeller Kat bazında değişken yükseklik Binanın katlarında birbirinden farklı kat yüksekliği varsa, bu seçeneğin işaretlenmesi gerekir. Kat bazında değişken yükseklik kutucuğu işaretlenmişse, kat yüksekliği ve kiriş kesiti bilgileri her kat için ayrı ayrı sorulur. 18

19 Bkz: Kat yüksekliği Bina formu Bina formu veya kat formu, o binanın veya katın planının şeklini ifade eder. Kullanıcı, binasının veya katın plan formuna en yakın formu mevcut seçeneklerden seçer.mevcut seçenekler Dikdörtgen form,avlulu form, U form, L form,t form ve Artı form dur. Bina formu, tanımlanan binanın bütün katları aynı forma sahipse Bina Genel Bilgileri ekranında seçilir. Katlardan biri bile farklı forma sahipse, bina formu değil, her katta kat formu seçilir. Projesini hazırladığınız binanın formu bu seçenekler arasında yoksa, bina formu mevcut seçenekler arasından en yakın olanına benzetilir. Bu işlem yapılırken binanın taban alanı aynı tutulmalıdır. Bkz: Kat bazında değişken form Kat yüksekliği Kat yüksekliği, katın döşeme üstünden bir sonraki katın döşemesinin üstüne olan yüksekliktir. Metre cinsinden girilir. Kat yükseklikleri tanımlanan binanın bütün katları aynı yüksekliğe sahipse Bina Genel Bilgileri ekranında girilir. Katlardan biri bile farklı yüksekliğe sahipse yükseklikler her kat için ayrı girilir. 19

20 Bkz: Kat bazında değişken yükseklik Kiriş kesiti Kiriş kesiti ölçüsü, kirişin döşemenin içinde kalan kısmı dahil kesitinin ölçüsüdür. Metre cinsinden girilir. Kiriş yükseklikleri, kat bazında değişken yükseklik yoksa Bina Genel Bilgileri ekranında bütün bina için tek seferde girilir. Binada kat bazında değişken yükseklik varsa, kat yüksekliği ile birlikte her katta ayrı olarak girilir A yüzeyinin yön açısı Binanın A yüzeyi, kat formu seçeneklerinde yer alan şablon formlarda yazılan kenarı ifade eder. A yüzeyinin yön açısı bilgisi, binanın güneyle yaptığı açıyı tanımlamak için kullanılır. Kullanıcı, A yüzeyinin yön açısını 0 ile 360 arasında bir değer girerek, seçtiği formu 360 döndürme imkanına sahiptir. A yüzeyi, tam olarak güneye baktığında, yüzey yön açısı 0 dır. Tam olarak doğuya baktığında 90, kuzeye baktığında 180 ve batıya baktığı durumda ise 270 dir. Bu açı yazılıma 90 ve katları olarak girilmek zorunda değildir, hesaplama bütün açılar için yapılabilir. D E A C D A B B F C E C F B B A D A E F F E C D A yüzeyi yön açısı, 0 A yüzeyi yön açısı, 90 A yüzeyi yön açısı, 180 A yüzeyi yön açısı, 270 (-90 ) Örneğin, Dikdörtgen formlu bir binanın A yüzeyi, şablon formda görünen kenardır. A yüzeyinin yön açısı 0 olarak girilirse, projesi yapılan bina aşağıdaki pozisyonda durmaktadır: 20

21 A yüzeyinin yön açısı 30 olarak girildiğinde ise, binanın yönlenişi aşağıdaki şekilde demektir: Yön açısı negatif değer olarak da girilebilir: Yazılım, binanın kenarlarının birbirine dik olduğu kabulüne göre çalışır. Bu nedenle tek bir cephenin yüzey yön açısının girilmesi yeterlidir, diğer yüzeylerin yön açıları A yüzeyine göre yazılım tarafından hesaplanır ve tabloda görüntülenir. A yüzeyinin yön açısı, kat bazında değişken ölçü yoksa Bina Genel Bilgileri ekranında, bütün bina için genel olarak girilir. Eğer kat bazında değişken ölçü varsa, her kat için ayrı ayrı girilir. Kullanıcının veri girişlerinde kolaylık ve tutarlılık sağlaması açısından, binanın plan çıktıları üzerine A, B, C, D,... yüzeylerinin hangi yüzeyler olduğunun not alınması önerilmektedir Bina geometrisi Yüzey uzunlukları Bina formu seçildikten sonra, seçilen formun yüzey sayısına göre oluşan bilgi giriş tablosunda her yüzeyin uzunluğu girilir. Bu bilgiler, kat bazında değişken ölçü yoksa Bina Genel Bilgileri ekranında bütün bina için tanımlanır. Kat bazında değişken ölçü varsa her katta ayrı ayrı girilir. Uzunluklar dıştan dışa, metre cinsindendir. Bkz: Kat bazında değişken ölçü 21

22 Yüzey açıları Yüzey eğim açısı, binanın duvarlarının yer düzlemine göre eğiklik açısıdır. Yüzey eğim açısı, teorik olarak 0 ile 90 arasında bir açı olabilir. Yüzey eğim açısı 0 olan bir duvar, yer düzlemine paralel, yani döşeme anlamına gelir. Açının 90 olması durumu, duvarın dik durduğu anlamına gelir. Bkz: Çatı tipleri Çatı tipi Kullanıcı bu aşamada yalnızca çatının tipini seçer. Mevcut üç seçenek, teras çatı, çatı katı ve çatı arasıdır. Çatı formu, bu aşamada seçilmemektedir. Çatı tipine uygun çatı formu seçenekleri, burada yapılan seçime göre, çatı katında kat bazında kullanıcıya gösterilir. Binada birden fazla çatı olması durumunda, en yüksek kottaki çatının tipi esas alınır. Çatı katı ile çatı arası arasındaki fark, çatı arasında çatı yüzeylerinin doğrudan döşemeye oturması, çatı katında ise duvarlar üzerine oturuyor olmasıdır. Aşağıdaki şekillerde çatı tipleri gösterilmektedir: Bkz: Çatı formu Bina konstrüksiyon tipi Bina konstrüksiyon tipi bilgisi, binanın sızdırmazlık özellikleri için sorulur. Ahşap çerçeveli yalıtılmış alçak bina, ahşap iskeletli yapılar için kullanılır. Tuğla veya blok alçak bina, dolgu malzemesi olarak tuğla veya hazır yapı blokları kullanılan binalar için seçilir. Beton veya perde duvar yüksek bina, betonarme perde kullanımı yüksek olan çok katlı binalar için seçilir. Projelendirilen binanın bu seçenekler için sayılan özelliklerden birkaçına aynı anda sahip olması durumunda, bina için baskın olan özelliklere göre karar 22

23 verilir. Örneğin binanın duvarlarında hem betonarme perde, hem tuğla duvar olabilir. Bu durumda hangi malzeme daha baskın ise, bina konstrüksiyon tipi o özellik esas alınarak seçilir Hava sızdırma değeri Binanın hava sızdırma değerini belirlemek için, bina konstrüksiyon tipine göre bazı seçenekler sorulmalıdır. Görüntülenen seçenekler arasında, projesi yapılan binada olan özellikler aşağıdaki alana eklenmelidir Yaşayan kişi sayısı Müstakil konutlar için, konutta yaşayan kişi sayısı bütün bina için girilir. Yeni binalar için, yaşayan kişi sayısı (örneğin yatak odası sayısına göre) tahminen girilebilir Karşı engeller Karşı engeller, binanın güneş kazançlarını ve doğal aydınlatmasını etkileyecek şekilde etrafında bulunan diğer binalardır. Bu binaların gölgeleme etkisi, binalar karşı engel olarak tanımlanırsa yazılım tarafından hesaplanabilmektedir Engel adı Tanımlanan karşı engelin adı girilmelidir. Burada girilen engel adları, daha sonra başka ekranlarda seçim olarak kullanıcının karşısına çıkacağı için, kullanıcının kendi anlayacağı şekilde girilmesi önerilmektedir Engel yüksekliği Tanımlanan engelin, projelendirilen binanın en alt kotu 0 kabul edilerek hesaplanan yüksekliğidir. Aşağıdaki örnekte engel yüksekliğinin nasıl girilmesi gerektiği gösterilmiştir: 23

24 Engelin etkilediği yüzey Engelin etkilediği bina yüzeyi seçilir. Engelin etki ettiği bina yüzeyi seçilirken, yüzeylerin, binanın A yüzeyinin baktığı yöne göre doğru seçildiğinden emin olunmalıdır. Aşağıdaki örnekte dikkat edilmesi gereken durumlar gösterilmektedir: Kat bazında değişken form olması durumunda, her katta farklı kat formu olacağı için, yüzey isimleri (A, B, C, D,...) de farklı olacaktır. Bu nedenle bu bilgi, her kat için ayrı ayrı alınır. Kat bazında değişken form yoksa, bu bilgi Bina Genel Bilgileri ekranında, bütün bina için tek seferde alınır. Bkz: Kat bazında değişken form Engel uzaklığı Engelin, etkilediği yüzeye olan uzaklığı girilir. Ölçüler metre cinsindendir. Kat bazında değişken form ve/veya ölçü olması durumunda, her katta farklı kat formu olacağı için veya katlar aynı forma sahip olsa bile farklı ölçülere sahip olacağı için, yüzeylerin engele uzaklıkları farklı olacaktır. Bu nedenle bu bilgi, her kat için ayrı ayrı alınır. Kat bazında değişken form ve ölçü yoksa, bu bilgi Bina Genel Bilgileri ekranında, bütün bina için tek seferde alınır. Bkz: Kat bazında değişken form Bkz: Kat bazında değişken ölçü 24

25 Aydınlatma bilgileri Lamba tipi Lamba tipleri kütüphanesinden lamba seçimi yapılır. Kütüphanede farklı güç ve ışık akısına sahip enkandesan, fluoresan ve kompakt fluoresan lambalar bulunmaktadır. Bu kütüphane farklı lamba üreticilerin lamba veritabanlarından faydalanılarak oluşturulmuştur. Kütüphanede bulunan lambalar ve özellikleri, bütün kullanıcılar ve firmalar tarafından aynı şekilde görüntülenmekte ve kullanılmaktadır. Yalnızca Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, istenmesiihtiyaç duyulması halinde bu kütüphanede değişiklik yapabilir Lamba sayısı Seçilen lamba tipinden, bütün binada toplam kaç adet olduğu girilir Ekle Girilen adette, seçilen lamba tipi tabloya eklenir İşlemler Kaydet Giriş yapılan ekrana girilen bilgiler kaydedilir. Bilgilerin veritabanına kaydedildiği ekranda kayıt mesajları görününce anlaşılabilir. Ekranda herhangi bir mesaj görünene kadar başka bir işlem yapılmaması önerilmektedir Kat bilgileri Kat formu Bina formu veya kat formu, o binanın veya katın planının şeklini ifade eder. Kullanıcı, binasının veya katın plan formuna en yakın formu mevcut seçeneklerden seçer.mevcut şekiller İkili Dikdörtgen Form,Avlulu Form, Dikdörtgen Form, L Form, T Form, U Form ve Artı Form dur. Bina formu, tanımlanan binanın bütün katları aynı forma sahipse Bina Genel Bilgileri ekranında seçilir. Katlardan biri bile farklı forma sahipse, bina formu değil, her katta kat formu seçilir. Bkz: Kat bazında değişken form Bkz: Bina formu 25

26 Kat geometrisi Kat yüksekliği Kat yüksekliği, katın döşeme üstünden bir sonraki katın döşemesinin üstüne olan temiz yüksekliğidir. Metre cinsinden girilir. Kat yükseklikleri tanımlanan binanın bütün katları aynı yüksekliğe sahipse Bina Genel Bilgileri ekranında girilir. Katlardan biri bile farklı yüksekliğe sahipse yükseklikler her katta ayrı ayrı girilir. Çatı tipi çatı katı olan binaların en üst katları için kat yüksekliği, katta bulunan duvarların yüksekliğidir. Bkz: Kat bazında değişken yükseklik Kiriş kesiti Kiriş kesiti ölçüsü, kirişin döşemenin içinde kalan kısmı dahil kesitinin ölçüsüdür. Metre cinsinden girilir. Kiriş yükseklikleri, kat bazında değişken yükseklik yoksa Bina Genel Bilgileri ekranında bütün bina için tek seferde girilir. Binada kat bazında değişken yükseklik varsa, kat yüksekliği ile birlikte her katta ayrı olarak girilir. Bkz: Kat bazında değişken yükseklik A yüzeyinin yön açısı Binanın A yüzeyi, kat formu seçeneklerinde yer alan şablon formlarda yazılan kenarı ifade eder. A yüzeyinin yön açısı bilgisi, binanın güneyle yaptığı açıyı tanımlamak için kullanılır. Kullanıcı, A yüzeyinin yön açısını 0 ile 360 arasında bir değer girerek, seçtiği formu 360 döndürme imkanına sahiptir. A yüzeyi, tam olarak güneye baktığında, yüzey yön açısı 0 dır. Tam olarak doğuya baktığında 90, kuzeye baktığında 180 ve batıya baktığı durumda ise 270 dir. Bu açı yazılıma 90 ve katları olarak girilmek zorunda değildir, hesaplama bütün açılar için yapılabilir. 26

27 Örneğin, Dikdörtgen formlu bir binanın A yüzeyi, şablon formda görünen kenardır. A yüzeyinin yön açısı 0 olarak girilirse, projesi yapılan bina aşağıdaki pozisyonda durmaktadır: A yüzeyinin yön açısı 30 olarak girildiğinde ise, binanın yönlenişi aşağıdaki şekilde demektir: Yön açısı negatif değer olarak da girilebilir: Yazılım, binanın kenarlarının birbirine dik olduğu kabulüne göre çalışır. Bu nedenle tek bir cephenin yüzey yön açısının girilmesi yeterlidir, diğer yüzeylerin yön açıları A yüzeyine göre yazılım tarafından hesaplanır ve tabloda görüntülenir. A yüzeyinin yön açısı, kat bazında değişken ölçü yoksa Bina Genel Bilgileri ekranında, bütün bina için genel olarak girilir. Eğer kat bazında değişken ölçü varsa, her kat için ayrı ayrı girilir. Kullanıcının veri girişlerinde kolaylık ve tutarlılık sağlaması açısından, binanın plan çıktıları üzerine A, B, C, D,... yüzeylerinin hangi yüzeyler olduğunun not alınması önerilmektedir. Bkz: Kat bazında değişken ölçü Bkz: Yüzey yön açıları Yüzey uzunlukları Kat formu seçildikten sonra, seçilen formun yüzey sayısına göre oluşan bilgi giriş tablosunda her yüzeyin uzunluğu girilir. Bu bilgiler, kat bazında değişken ölçü yoksa Bina Genel Bilgileri ekranında bütün bina için tanımlanır. Kat bazında değişken ölçü varsa her katta ayrı ayrı girilir. Uzunluklar dıştan dışa, metre cinsindendir. Bkz: Kat bazında değişken ölçü 27

28 Yüzey eğim açıları Yüzey eğim açısı, binanın duvarlarının yer düzlemine göre eğiklik açısıdır. Yüzey eğim açısı, teorik olarak 0 ile 90 arasında bir açı olabilir. Yüzey eğim açısı 0 olan bir duvar, yer düzlemine paralel, yani döşeme anlamına gelir. Açının 90 olması durumu, duvarın dik durduğu anlamına gelir Yüzey yön açıları Yüzey yön açıları, A yüzeyinin yön açısına göre otomatik olarak hesaplanır ve bilgi girişi tablosunda, üzerinde değişiklik yapılamayacak şekilde gösterilir. Bkz: A yüzeyinin yön açısı Çatı Mahya yüksekliği Mahya yüksekliği yalnızca çatı arası veya çatı katı olan binaların en üst katlarında sorulur. Döşeme üstünden mahya kirişinin üst noktasına olan mesafedir Karşı engeller Karşı engeller, binanın güneş kazançlarını ve doğal aydınlatmasını etkileyecek şekilde etrafında bulunan diğer binalardır. Bu binaların gölgeleme etkisi, binalar karşı engel olarak tanımlanırsa yazılım tarafından hesaplanabilmektedir. 28

29 Engel adı Bina Genel Bilgileri ekranında tanımlanan karşı engeller bir seçim halinde kullanıcıya getirilir. Kullanıcı, o katın pencerelerinin etkilendiği karşı engelleri seçip ilgili Engel uzaklığı Engelin, etkilediği yüzeye olan uzaklığı girilir. Ölçüler metre cinsindendir. Kat bazında değişken form ve/veya ölçü olması durumunda, her katta farklı kat formu olacağı için veya katlar aynı forma sahip olsa bile farklı ölçülere sahip olacağı için, yüzeylerin engele uzaklıkları farklı olacaktır. Bu nedenle bu bilgi, her kat için ayrı ayrı alınır. Kat bazında değişken form ve ölçü yoksa, bu bilgi Bina Genel Bilgileri ekranında, bütün bina için tek seferde alınır. Bkz: Kat bazında değişken form Bkz: Kat bazında değişken ölçü Engelin etkilediği yüzey Bina Genel Bilgileri ekranında Engelin etkilediği bina yüzeyi seçilir. Engelin etki ettiği bina yüzeyi seçilirken, yüzeylerin, binanın A yüzeyinin baktığı yöne göre doğru seçildiğinden emin olunmalıdır. Aşağıdaki örnekte dikkat edilmesi gereken durumlar gösterilmektedir: Kat bazında değişken form olması durumunda, her katta farklı kat formu olacağı için, yüzey isimleri (A, B, C, D,...) de farklı olacaktır. Bu nedenle bu bilgi, her kat için ayrı ayrı alınır. Kat bazında değişken form yoksa bu bilgi, Bina Genel Bilgileri ekranında, bütün bina için tek seferde alınır. Bkz: Kat bazında değişken form 29

30 Duvar bilgileri Duvar bilgileri, o katta bulunan duvarlara veya düşey elemanlara ait bilgilerin girileceği alandır. Bu alandaki bilgiler, her bir duvar elemanı için ayrı ayrı girilir. Bkz: Eleman Opak bileşen seçimi Kullanıcı, önceden Opak Bileşen Kütüphanesi nde tanımlamış olduğu bileşenler arasından seçim yapar. Bu alanda yalnızca Opak Bileşen Kütüphanesi nde duvar olarak tanımladığı bileşenleri görüntüler ve seçebilir. Mevcut binalarda binanın opak bileşenleri bilinmiyorsa, Opak Bileşen Kütüphanesi nde yer alan Yönetmeliğe uygun opak bileşen seçilebilir. Bkz: Opak Bileşen Kütüphanesi Bkz: Bileşen 30

31 Kiriş bileşeni seçimi Kullanıcı, önceden Opak Bileşen Kütüphanesi nde tanımlamış olduğu bileşenler arasından seçim yapar. Bu alanda yalnızca Opak Bileşen Kütüphanesi nde duvar olarak tanımladığı bileşenleri görüntüler ve seçebilir. Mevcut binalarda binanın opak bileşenleri bilinmiyorsa, Opak Bileşen Kütüphanesi nde yer alan Yönetmeliğe uygun opak bileşen seçilebilir. Bkz: Opak Bileşen Kütüphanesi Bkz: Bileşen Uzunluk Tanımlanan duvar elemanının uzunluğu girilir. Uzunluklar metre cinsindendir Gömülme derinliği Tanımlanan duvar elemanının toprakla temas eden bir bölümü varsa, bu kısmın yüksekliği metre cinsinden girilir Isı geçiş tipi Duvar elemanları, ayırdıkları iki ortamın tipine göre farklı Isı geçiş tipine sahiptir. Bu seçenekte, tanımlaması yapılan Bu seçenekte, tanımlaması yapılan duvar elemanının Isı geçiş tipi seçilmelidir. Duvar elemanları, döşeme elemanları ve tavan elemanları için toplamda 11 adet Isı geçiş tipi vardır. Aşağıdaki şekilde bütün Isı geçiş tipleri şematik olarak gösterilmiştir. Aşağıdaki tablo, müstakil konutların duvarları için geçerli olan Isı geçiş tipleri arasında, hangi koşullardaki ortamlar için hangi Isı geçiş tipinin seçilmesi gerektiğini göstermektedir. 31

32 Tip Tip 1 Ekranda görünen kısa Uzun açıklama açıklama (Dış Yüzey) - Dış hava temaslı İklimlendirilen veya iklimlendirilmeyen zonun dış hava temaslı opak ve saydam bileşenleri Tip 3 (Dış Yüzey) -Toprak temaslı İklimlendirilen bir bodrum katın toprak temaslı dış Tip 11 (Dış Yüzey) - Birlikte duvarı Birlikte projelendirilmiş bitişik projelendirilmiş bitişik binaları ayıran bileşenler bina temaslı Isı geçiş tipinin seçilmesi gereken koşullar İç mekan dış mekan arasındaki dış duvarlar için İç mekan toprak arasındaki dış duvar için İç mekan bitişik proje arasındaki dış duvar için Tip 3, tamamı toprağa gömülü duvarlar içindir. Bir kısmı toprağa gömülü olan duvarlarda, toprağa gömülü olmayan bölüm için Isı geçiş tipi seçilir. Duvarın bir kısmının toprağa gömülü olduğu, o eleman için gömülme derinliği girildiğinde yazılım tarafından anlaşılır. Bkz: Gömülme derinliği Bağlı olduğu cephe yüzeyi Tanımlanan duvar elemanının hangi cephe yüzeyine ait bir eleman olduğu seçilmelidir. Cephe yüzeyleri, seçilen kat formu veya bina formuna göre oluşturulan listeden seçilir Isı köprüsü seçimi Tanımlanan duvar elemanında ısı köprüsü varsa, seçenekler arasından seçilir. Ekrandaki seçeneklerde, seçim yaparken yardımcı olması adına ısı köprülerinin şekilleri gösterilmektedir. 32

33 Döşeme bilgileri Döşeme bilgileri, o katta bulunan döşemelere ait bilgilerin girileceği alandır. Bu alandaki bilgiler, her bir döşeme elemanı için ayrı ayrı girilir. Mevcut binalarda binanın opak bileşenleri bilinmiyorsa, Opak Bileşen kütüphanesi nde yer alan Yönetmeliğe uygun opak bileşen seçilebilir Döşeme bileşeni seçimi Kullanıcı, önceden Opak Bileşen Kütüphanesi nde tanımlamış olduğu bileşenler arasından seçim yapar. Bu alanda yalnızca Opak Bileşen Kütüphanesi nde döşeme olarak tanımladığı bileşenleri görüntüler ve seçebilir. Mevcut binalarda binanın opak bileşenleri bilinmiyorsa, Opak Bileşen Kütüphanesi nde yer alan Yönetmeliğe uygun opak bileşen seçilebilir. Bkz: Opak Bileşen Kütüphanesi Bkz: Bileşen Döşeme elemanının alanı Tanımlanan döşeme elemanının alanı girilir. Alanlar metrekare cinsindendir Isı geçiş tipi Döşeme elemanları, ayırdıkları iki ortamın tipine göre farklı Isı geçiş tipine sahiptir. Bu seçenekte, tanımlaması yapılan döşeme elemanının Isı geçiş tipi seçilmelidir. Duvar elemanları, döşeme elemanları ve tavan elemanları için toplamda 11 adet Isı geçiş tipi vardır. Aşağıdaki şekilde bütün Isı geçiş tipleri şematik olarak gösterilmiştir. Aşağıdaki tablo, müstakil konutların döşemeleri için geçerli olan Isı geçiş tipleri arasında, hangi koşullardaki ortamlar için hangi Isı geçiş tipinin seçilmesi gerektiğini göstermektedir Tip Tip 4 Tip 5 Ekranda görünen kısa açıklama (Döşeme) - Toprak temaslı yüzer döşeme (Döşeme) - Temel boşluğu temaslı iklimlendirilmeyen zon döşemesi Uzun açıklama Altında bodrum olmayan, iklimlendirilen veya iklimlendirilmeyen bir zonun zemine oturan yüzer döşemesi Toprağa yarı gömülü iklimlendirilen zonun temel boşluğu ile temas eden döşemesi Isı geçiş tipinin seçilmesi gereken koşullar İç ortam toprak arasındaki yüzer döşemeler için İç mekan temel boşluğu arasındaki döşeme için Tip 6 Tip 7 (Döşeme)- Toprak temaslı iklimlendirilen zon temaslı (İç Yüzey) - Sera (Kış bahçesi) Altında bodrum olmayan iklimlendirilen zonun toprak temaslı tabanı İklimlendirilen bir zonun dışa açık iklimlendirilmeyen bir sera (kış bahçesi) ile arasındaki opak ve saydam bileşenleri Tip 8 (Döşeme) Konsol İklimlendirilen bir zonun dış hava temaslı çıkma döşemesi İç mekan toprak arasındaki döşemeler için İç mekan sera (kış bahçesi) arasındaki döşeme için Dış mekan iç mekan arasındaki döşeme için 33

34 Tip 9 (İç Yüzey) - Dışa açık olmayan iklimlendirilmeyen zon temaslı Tip 10 (İç Yüzey) - İklimlendirilme koşulları aynı bitişik zon temaslı Tip 11 (Dış Yüzey) - Birlikte projelendirilmiş bitişik bina temaslı İklimlendirilen bir zonun dışa açık olmayan iklimlendirilmeyen zon ile temas eden iç yüzeyleri (örn: çekirdeğe bakan duvarlar) İklimlendirilme koşulu aynı olan iki hacimi ayıran bileşenler Birlikte projelendirilmiş bitişik binaları ayıran bileşenler İklimlendirilen iç mekan iklimlendirilmeyen iç mekan arasındaki döşeme için İklimlendirilen mekan iklimlendirilen mekan veya iklimlendirilmeyen mekan iklimlendirilmeyen mekan arasındaki döşeme için İç mekan bitişik bina arasındaki döşeme için Müstakil konutlarda her kat bir zon kabul edildiği için katlar zonlara bölünmez. Bu nedenle katta bulunan iç duvarlar arasında ısı geçişi hesabı yapılmaz, fakat katlar arasında ısı geçişi hesaplanır. Bu nedenle, örneğin bodrum veya zemin katta bulunan, iklimlendirilmeyen bir depo alanı ayrı bir zon olarak tanımlanmaz fakat döşeme elemanları ve tavan elemanlarının ısı geçiş tipleri farklı olacağı için, iklimlendirilen ve iklimlendirilmeyen mekanların döşeme ve tavanları, ayrı elemanlar olarak tanımlanmalıdır. Aynı şekilde seralar da ayrı birer zon olarak tanımlanmaz ve toplam kat alanına dahil edilir. Fakat döşeme elemanları ve tavan elemanlarının ısı geçiş tipleri farklı olacağı için seranın döşeme ve tavanları, ayrı elemanlar olarak tanımlanmalıdır Isı köprüsü seçimi Tanımlanan döşeme elemanında ısı köprüsü varsa, seçenekler arasından seçilir. Ekrandaki seçeneklerde, seçim yaparken yardımcı olması adına ısı köprülerinin şekilleri gösterilmektedir Tavan bilgileri Tavan bilgileri, o katta bulunan döşemelere ait bilgilerin girileceği alandır. Bu alandaki bilgiler, her bir tavan elemanı için ayrı ayrı girilir. İki kat arasında bulunan bir tavan elemanı, otomatik olarak üst katın döşeme elemanlarına eklenir. Bu ortak eleman, üst katın döşeme elemanları arasına kaydedilir fakat bütün düzenleme, silme işlemleri, eklendiği katın Tavan bilgileri bölümünde yapılır. Mevcut binalarda binanın opak bileşenleri bilinmiyorsa, Opak Bileşen Kütüphanesi nde yer alan Yönetmeliğe uygun opak bileşen seçilebilir. Bkz: Eleman 34

35 Çatı formu Çatı arası veya çatı katı olan binaların en üst katlarında, tavan bilgileri girilirken çatı formu seçimi yapılır. Çatı formları, seçilen bina formu veya kat formuna göre ekrana gelir Tavan bileşeni seçimi Kullanıcı, önceden Opak Bileşen Kütüphanesi nde tanımlamış olduğu bileşenler arasından seçim yapar. Bu alanda yalnızca Opak Bileşen Kütüphanesi nde tavan ve çatı olarak tanımladığı bileşenleri görüntüler ve seçebilir. Mevcut binalarda binanın opak bileşenleri bilinmiyorsa, Opak Bileşen Kütüphanesi nde yer alan Yönetmeliğe uygun opak bileşen seçilebilir. Bkz: Opak Bileşen Kütüphanesi Bkz: Bileşen Tavan elemanının alanı Tanımlanan tavan elemanının alanı girilir. Alanlar metrekare cinsindendir Isı geçiş tipi Tavan elemanları, ayırdıkları iki ortamın tipine göre farklı Isı geçiş tipine sahiptir. Bu seçenekte, tanımlaması yapılan tavan elemanının Isı geçiş tipi seçilmelidir. Duvar elemanları, döşeme elemanları ve tavan elemanları için toplamda 11 adet Isı geçiş tipi vardır. Aşağıdaki şekilde bütün Isı geçiş tipleri şematik olarak gösterilmiştir. 35

36 Aşağıdaki tablo, müstakil konutların tavanları için geçerli olan Isı geçiş tipleri arasında, hangi koşullardaki ortamlar için hangi Isı geçiş tipinin seçilmesi gerektiğini göstermektedir Tip Ekranda görünen kısa açıklama Uzun açıklama Isı geçiş tipinin seçilmesi gereken koşullar Tip 1 (Dış Yüzey) - Dış hava temaslı İklimlendirilen veya iklimlendirilmeyen zonun dış hava temaslı opak ve saydam bileşenleri İç mekan dış mekan arasındaki tavan için Tip 7 (İç Yüzey) - Sera (Kış bahçesi) İklimlendirilen bir zonun dışa açık iklimlendirilmeyen bir sera (kış bahçesi) ile arasındaki opak ve saydam bileşenleri İç mekan sera (kış bahçesi) arasındaki tavan için Tip 9 (İç Yüzey) - Dışa açık olmayan iklimlendirilmeyen zon temaslı İklimlendirilen bir zonun dışa açık olmayan iklimlendirilmeyen zon ile temas eden iç yüzeyleri (örn: çekirdeğe bakan duvarlar) İklimlendirilen iç mekan iklimlendirilmeyen iç mekan arasındaki tavan için Tip 10 (İç Yüzey) - İklimlendirilme koşulları aynı bitişik zon temaslı İklimlendirilme koşulu aynı olan iki hacimi ayıran bileşenler İklimlendirilen mekan iklimlendirilen mekan veya iklimlendirilmeyen mekan iklimlendirilmeyen mekan arasındaki tavan için Tip 11 (Dış Yüzey) - Birlikte projelendirilmiş bitişik bina temaslı Birlikte projelendirilmiş bitişik binaları ayıran bileşenler İç mekan bitişik bina arasındaki tavan için Müstakil konutlarda her kat bir zon kabul edildiği için katlar zonlara bölünmez. Bu nedenle katta bulunan iç duvarlar arasında ısı geçişi hesabı yapılmaz, fakat katlar arasında ısı geçişi hesaplanır. Bu nedenle, örneğin bodrum veya zemin katta bulunan, iklimlendirilmeyen bir depo alanı ayrı bir zon olarak tanımlanmaz fakat döşeme elemanları ve tavan elemanlarının ısı geçiş tipleri farklı olacağı için, iklimlendirilen ve iklimlendirilmeyen mekanların döşeme ve tavanları, ayrı elemanlar olarak tanımlanmalıdır. Aynı şekilde seralar da ayrı birer zon olarak tanımlanmaz ve toplam kat alanına dahil edilir. Fakat döşeme elemanları ve tavan 36

37 elemanlarının ısı geçiş tipleri farklı olacağı için seranın döşeme ve tavanları, ayrı elemanlar olarak tanımlanmalıdır Isı köprüsü seçimi Tanımlanan tavan elemanında ısı köprüsü varsa, seçenekler arasından seçilir. Ekrandaki seçeneklerde, seçim yaparken yardımcı olması adına ısı köprülerinin şekilleri gösterilmektedir Çatı yüzeyi eğim açısı Çatı katı veya çatı arası olan binaların en üst katlarında, tanımlanan tavan (çatı) elemanları eğimli olacağı için, elemanın yer düzlemiyle yaptığı açı girilir Elemanın bağlı olduğu bina yüzeyi Tanımlanan çatı elemanın hangi duvar üzerinde durduğu, seçilen çatı formu baz alınarak girilir Oda bilgileri O katta bulunan odaların genel bilgileri girilir. 37

38 Oda tipi Oda tipi seçilir. Müstakil konut için mutfak ve kat (mutfak dışı) şeklinde iki oda tipi vardır. Katta bulunan mutfak harici odalar, iklimlendirilme durumu veya mekanik sistemler açısında büyük farklılık göstermiyorsa birleştirilip tek bir oda olarak alınabilir. Örneğin, katta bir mutfak, iklimlendirilmeyen bir depo ve iklimlendirilen başka alanlar bulunuyorsa, depo ayrı bir oda olarak alınmalıdır Oda kodu Oda kodu, kullanıcıya bundan sonraki ekranlarda hangi odaya ait bilgileri girdiğini veya hangi odayı seçtiğini hatırlatmak için, kullanıcı tarafından girilen bir koddur. Veri girişini kolaylaştırması açısından, kullanıcının odalara verdiği kodları bir proje kopyası üzerine not alması önerilmektedir Oda alanı Odanın alanı girilir. Alan, duvarların oturduğu döşeme alanı dahil hesaplanır. Metrekare cinsindendir İklimlendirilme bilgisi Odanın iklimlendirilip iklimlendirilmediği işaretlenir İşlemler Kaydet Giriş yapılan ekrana girilen bilgiler kaydedilir. Bilgilerin veritabanına kaydedildiği ekranda kayıt mesajları görününce anlaşılabilir. Ekranda herhangi bir mesaj görünene kadar başka bir işlem yapılmaması önerilmektedir Odalar Oda geometrisi Oda formu Tanımlanan odanın formu, seçenekler arasından seçilmelidir. Kat formu ve bina formunda olduğu gibi, yüzeyleri belirten a, b, c, d,... harflerinin ekranda görünen oda formunun hangi yüzeyinde yazıyorsa, ona göre işlem yapılmalıdır. Bu uyarı özellikle L form için yazılmıştır. Örneğin odanın pozisyonuna göre yüzeyler aşağıdaki gibidir: 38

39 Yüzey uzunlukları Odayı oluşturan yüzeylerin (duvarların) uzunlukları girilir. Uzunluklar dıştan dışa ve metre cinsindendir Pencere O yüzeyde bulunan pencerelerin toplam sayısı girilir. Yazılım, odanın ilgili yüzeyine burada girilen pencere sayısı kadar pencere eklenmesine izin verecektir. Yapılarda her kat bir zon olduğu için, o kattaki iç duvarların ısı geçişi hesaplarında önemi yoktur. Bu nedenle iç duvarlarda bulunan kapı ve pencerelerin hiçbir önemi yoktur ve yazılıma girilmemesi gerekir Kapı O yüzeyde bulunan kapıların toplam sayısı girilir. Yazılım, odanın ilgili yüzeyine burada girilen kapı sayısı kadar kapı eklenmesine izin verecektir. Müstakil konutlarda her kat bir zon olduğu için, o kattaki iç duvarların ısı geçişi hesaplarında önemi yoktur. Bu nedenle iç duvarlarda bulunan kapı ve pencerelerin hiçbir önemi yoktur ve yazılıma girilmemesi gerekir Oda yüzeyleri Oda yüzeylerine dair bilgileri girebilmek için, oda yüzeyleri navigasyon menüsünde listelenen yüzeylerden birini seçmek gerekir. Örneğin, a yüzeyi seçildiği zaman, a yüzeyinde bulunan kapı ve pencerelerin bilgilerinin girişi yapılacaktır. Bu menüde kullanıcıya olaylık sağlaması açısından yalnızca üzerinde kapı ve/veya pencere bulunan yüzeylerin isimleri yer almaktadır Pencereler Pencerenin 1, 2, 3, 4 ölçüleri Pencerenin 1, 2, 3, 4 ölçüleri aşağıdaki şekilde gösterilmektedir. Şekil, bir odanın içinden bakılıyor gibi çizilmiştir, ölçüler bu şekilde dikkate alınmalıdır: 39

40 1 ölçüsü, döşeme üstünden pencerenin alt noktasına olan parapet yüksekliğidir. 2 ölçüsü, pencerenin yüksekliğidir. 3 ölçüsü, pencerenin uzunluğudur. 4 ölçüsü, pencerenin, pencerenin bulunduğu oda yüzeyinin sol ucuna olan mesafesidir. Bütün pencereler için aynı noktaya (duvarın sol köşesine) olan uzaklık girilir, bir önceki pencereye olan mesafe girilmemelidir. Bütün ölçüler metre cinsindendir Saydam bileşen seçimi Kullanıcı, Saydam Bileşen Kütüphanesi nde yaratmış olduğu saydam bileşenlerden birini seçer. Mevcut binalarda binanın saydam bileşenleri bilinmiyorsa, Saydam Bileşen Kütüphanesi nde yer alan Yönetmeliğe uygun saydam bileşen seçilebilir. Bkz: Saydam Bileşen Kütüphanesi Bkz: Saydam bileşen 40

41 Bağlı olduğu dış yüzey Tanımlanan pencerenin, bulunulan katın hangi cephe yüzeyinde (A, B, C, D,...) olduğu girilir Bağlı olduğu eleman Bilgi girişi yapılan pencerenin, kat bilgileri ekranında tanımlanmış olan duvar elemanlarından hangisinin üzerinde olduğu seçilir. Bu listede görüntülenen duvar elemanları, bir önceki seçimde belirtilen bağlı olduğu dış yüzeye göre otomatik olarak filtrelenerek gelir. Yani pencerenin bulunduğu oda yüzeyi, binanın hangi cephe yüzeyindeyse, o cephe yüzeyinde tanımlanmış duvar elemanları listelenir. Bkz: Duvar elemanı Karşı engel Pencerenin hangi karşı engelden etkilendiği seçilir. Listedeki karşı engeller, bina genel bilgileri ekranında veya kat bilgileri ekranında tanımlanmış olan karşı engellerdir. Tanımlanmış olan bütün karşı engellerin görünmemesinin veya hiçbir karşı engel görünmemesinin sebebi, pencerenin bulunduğu bina cephe yüzeyini etkileyen hiçbir karşı engel tanımlanmamış olmasıdır Pencere engelleri Pencere engelleri, çıkıntı, düşey çıkıntı, kepenk, stor gibi, yalnızca o pencereyi etkileyen engellerdir. Pencerede olan engellerin bilgileri, yanlarında bulunan kutular işaretlenirse girilebilir Çıkıntı Pencerenin üzerinde bulunan çıkıntının özellikleri tanımlanır. Bu engel, pencereyi etkileyen bir yatay engel varsa onlar için de tanımlanabilir. Örneğin üst katta bulunan bir balkon veya çıkma, pencereyi etkileyecek bir geometriye sahipse, saçak gibi tanımlanmalıdır Çıkıntı genişliği Çıkıntının kesitte yaptığı uzantıdır. Metre cinsinden girilir. Aşağıdaki kesitlerde gösterilmektedir: 41

42 Bina çıkıntı yüksekliği Çıkıntının, kesitte pencerenin üst noktasına olan uzaklığıdır. Metre cinsinden girilir. Aşağıdaki kesitlerde gösterilmektedir: Çıkıntı yüksekliği Çıkıntı genişliği KESİT Sağ/sol düşey çıkıntı Düşey çıkıntılar, pencerenin yanlarında bulunan düşey gölgeleme elemanları veya binanın kendi yapısından kaynaklanan çıkıntılar olabilir. Yönler, binanın içinden bakılıyormuş gibi düşünülmelidir Çıkıntının pencereye olan mesafesi Çıkıntının pencereye olan mesafesi, planda pencerenin kenarından çıkıntıya olan mesafedir Çıkıntının genişliği Çıkıntının genişliği, düşey çıkıntının planda öne doğru ne kadar çıktığını gösterir. Çıkıntının mesafesi Çıkıntı genişliği PLAN 42

43 Kapılar Yükseklik Kapının yükseklik ölçüsü metre cinsinden girilir Genişlik Kapının genişlik ölçüsü metre cinsinden girilir Kapı malzemesi Malzeme kütüphanesinden kapı malzemesi seçilir Bağlı olduğu dış yüzey Tanımlanan kapının, bulunulan katın hangi cephe yüzeyinde (A, B, C, D,...) olduğu girilir Bağlı olduğu eleman Bilgi girişi yapılan pencerenin, kat bilgileri ekranında tanımlanmış olan duvar elemanlarından hangisinin üzerinde olduğu seçilir. Bu listede görüntülenen duvar elemanları, bir önceki seçimde belirtilen bağlı olduğu dış yüzeye göre otomatik olarak filtrelenerek gelir. Yani pencerenin bulunduğu oda yüzeyi, binanın hangi cephe yüzeyindeyse, o cephe yüzeyinde tanımlanmış duvar elemanları listelenir. Bkz: Duvar elemanı 43

44 2. MEKANİK SİSTEMLER 2.1. Isıtma Sistemi Ekleme Isıtma Sistemi Gücü Kurulu bulunan sistemin ısıtma gücü kw cinsinden girilmelidir Pompa/Brülör yönetimi Dış hava veya iç hava sıcaklığına göre kontrol olduğu veya kontrol sistemi olmadığı seçilmelidir Sistem tipi Binada kullanılan ısıtma sisteminin tipi seçilir. Birden fazla sistem olması durumunda, sistemler ayrı ayrı tanımlanabilmektedir. Bu durumda bu seçim, özellikleri tanımlanan ısıtma sistemi için yapılmalıdır. Merkezi ısıtma Soba 44

45 Merkezi Sistem: Yakıt kazanları kullanılarak elde edilen sıcak su ile Isıtma veya Kombi ile elde edilen sıcak su ile ısıtma Isı pompası Mevcudiyeti: Isıtma amaçlı kullanılan ısı pompası mevcudiyeti durumunda işaretlenecektir. Dogrudan elektrik: Elektrigin rezistanslar ile ısıya dönüsümü sonucu yapılan ısıtma.elektrikle dösemeden ısıtma,tavana baglı radyant panel, elektrikli depolu radyatör(yag depolu) için bu tip sistem seçilir. Radyant ısıtma: Infrared ısınım ile elde edilen ısıtma. HVAC (Hava ile Isıtma): Önceden ısıtılmıs havanın ortama verilmesi ile yapılan ısıtma.klima santrali sistemleri için bu tip sistem seçilir. Soba: Kömür, dogalgaz vb. yakıtlar kullanan sobalar ile yapılan ısıtma Merkezi ısıtma Isıtma elemanı seçimi Mahalde kullanılan ısıtma elemanı seçimi yapılacaktır. Fan coil/radyatör Gömülü Sistem Elektrikli Sistem Oda Sıcaklık Kontrolü Mahalde kullanılan ısıtma elemanı kontrolü için kullanılan oda sıcaklık kontrol tipi seçilecektir. Kontrol Yok İki kademeli (Master) kontrol P (1K) kontrol P (2K) kontrol PI kontrol Adaptif Kontrol Tasarım Sıcaklığı Isıtma elemanlarına (ısı üretecinde üretilen) gönderilen suyun gidiş/dönüş çalışma sıcaklığı. 90/70 70/55 55/ Radyatörün Yeri Isıtma sisteminin etkenliğini etkilediğinden ısıtma elemanı olarak seçilen radyatörün konumunun belirtilmesi gerekmektedir. Radyatör iç duvar üzerinde Radyatör dış duvar üzerinde ve korumasız pencere Radyatör dış duvar üzerinde ve korumalı pencere Radyatör dış duvar üzerinde ve penceresiz duvar Dağıtım Borularının Yalıtımı Isı üretecinden ısıtma elemanlarına sıcak su taşıyan boruların, yalıtımlı olup olmadıklarının girilmersi gereklidir. Yalıtımlı boru Yalıtımsız boru 45

46 Borulama Şekli Isı üretecinden ısıtma elemanlarına sıcak su taşıyan borulama sistemini tekborulu sistem veya çift-borulu sistem olması durumunda seçim yapılmalıdır. Tek Borulu Sistem Çift Borulu Sistem Depolama Tankı Mevcudiyeti Sistemde depolama tankı bulunup bulunmadığının sorgulanması amacıyla seçim yapılacaktır. Depolama tankı var seçilirse yukarıda açılan kutucuğa depolama tankı hacmi girilmelidir. Depolama tankı var Depolama tankı yok Kontrol Sisteminin Tipi Isıtma sisteminin üretim ve dağıtımını kontrol eden sistemin tipinin tanımlanması istenmektedir. Bu seçimle birlikte sistemdeki kontrol sürücü adedi girilmelidir. Elektromotorik Çalıştırma ile Kontrol Elektrothermal Çalıştırma ile Kontrol Elektromanyatik Çalıştırma ile Kontrol Fan Gücü Isıtma sisteminde, mahalde kullanılan elemanların fanlı olmaları halinde türünün girilmesi istenmektedir Serpantin Ek Pompası Isıtma sisteminde, ısıtıcı görevini yapan elemanın serpantinini beslemek için ek pompa kullanılıp kullanılmadığı işaretlenmelidir. Mevcut olduğu takdirde, bu pompaların adedi ve gücü de ayrıca girilmelidir Sistemin Çalışma Şekli Isıtma sisteminin çalışma şeklinin girilmesi istenmektedir. Kesikli (dur-kalk) veya sürekli (modülasyonlu) çalışma şekillerinden biri tercih edilecektir. Kesikli çalışma Sürekli çalışma Dengeleme Kabı Sistemde dengeleme kabı mevcudiyeti girilmelidir. Dengeleme kabı var Dengeleme kabı yok Pompa Kontrolü Sıcak su dağıtımını sağlayan pompaların kontrol sistemi bilgisinin seçimi yapılmalıdır. Kontrol edilmeyen, sürekli olarak ayni devirde çalışan pompalar yanında, debiyi sabit sağlamak basınç farkını kontrol eden pompalar, veya basınç farkını sabit tutmaya çalışarak debiyi değiştiren pompa tiplerinden biri seçilmelidir. Kontrolsüz Sabit debi kontrollü (inverterli) Değişken debi kontgrollü (inverterli) Kazan Tipi Sistemde üreteç konumundaki kazanın tipi girilmelidir. Değişken yakıtlı kazanlar Katı yakıtlı kazanlar (fosil yakıt) Standart atmosferik gaz yakıtlı kazan Cebri brulörlü standart ısıtma kazanı Atmosferik, gaz yakıtlı düşük sıcaklık kazanı Gaz yakıtlı düşük sıcaklık merkezi ısıtma kazanı (11 kw, 18 kw ve 24 kw) 46

47 Cebri brulörlü düşük sıcaklık ısıtma kazanı Yoğuşmalı kazanlar Kazan Yapım Yılı Sistemde üreteç olarak kullanılan kazanın imalat yılı seçilmelidir. Seçenekler belirli yıl aralıkları olarak verilmektedir öncesi arası arası arası 1994'den sonra HVAC ile Havalandırma var mı? Isıtma sisteminde HVAC kullanıldığı seçilmelidir. Böylece taze hava kullanımı mekanik olarak hesaplanacak ve toplam enerji tüketimine ilave edilecektir. HVAC ile havalandırma yapılıyor HVAC ile havalandırma yok Soba ile Isıtma Sobada Kullanılan Yakıt Türü Mahal ısıtma amacıyla kullanılan sobanın yakıt türü seçilmelidir. Katı yakıtlı Sıvı yakıtlı Gaz yakıtlı Gazlı radyant Radyant ısıtıcılı ya da bağımsız hava apareyli Soba Yapım Malzemesi Katı yakıtlı soba seçilmesi halinde soba yapım malzemesinin de seçilmesi istenecektir. Tuğlalı Döküm 47

48 Soba Yapım Yılı Sıvı yakıtlı soba seçilmesi halinde soba imalat yılı sorulacaktır yılı ve sonrası 1985 yılı öncesi Baca Tipi Gaz yakıtlı soba seçilmesi durumunda sobanın baca tipi sorulacaktır. Hermetik Doğal Bacalı Radyant Isıtıcının Nominal Isıtma Gücü Radyant ısıtıcılı ya da bağımsız hava ısıtıcılı yakıt türü seçildiği durumlarda radyant ısıtıcının nominal ısıtma gücü aralık değerler olarak sorulacaktır. 4 ile 25 arası (kw) 25 ile 50 arası (kw) 50'den büyük (kw) 48

49 2.2. Soğutma Sistemi Ekleme Soğutma sistemi başlangıçta kondenser soğutma türüne (Yeniden Soğutma Sistemi) göre ayrılmaktadır. Buna göre Su Soğutmalı Kondenser ve Hava Soğutmalı Kondenser seçimi yapılmaktadır. Su soğutmalı kondenser seçimi durumunda hidrolik hat hesabı devreye alınmakta ve pompa tüketimleri hesaplanmaktadır. benzer işlem soğutma sisteminde bir su soğutma grubu (chiller) kullanılması durumunda da tekrarlanmaktadır Isı Geri Kazanımı Kurulu bulunan soğutma sisteminde ısı geri kazanımı olup olmadığının girilmesi istenmektedir. Isı geri kazanımı var Isı geri kazanımı yok Kondenser Soğutma Türü Soğutma sisteminin kondenserinin soğutma türü (hava veya sulu yeniden soğutma) seçilmelidir. Su Soğutmalı Kondenser (Yeniden Soğutma Sistemi) Hava Soğutmalı Kondenser Isı Geri Kazanımı Çözümleri Isı geri kazanımı var seçilmesi durumunda, ısı geri kazanım sisteminin (çözümünün) de girilmesi gereklidir. Sabit kanatlı (hava/hava) kanallı ısı değiştiricisi Sabit kanatlı(hava/hava) kanallı ters/çarpraz akışlı ısı değiştiricisi İkincil bir akışkan kullanan, serpantinli ısı değiştiricisi sistemi İkincil akışkan kullanan, yüksek verimli serpantinli ısı değiştirici sistemi Absorpsiyon materyali içermeyen dönel(tekerlek) ısı değiştiricisi Absorpsiyon materyali ihtiva eden dönel (tekerlek) ısı değiştiricisi Su rejimi Yeniden soğutma sistemindeki su rejimi ile ilgili bilgi verilmesi beklenmektedir. Sabit veya değişken debili su rejimi sistem performansını etkileyecektir. Sabit su debisi Değişken su debisi Yeniden Soğutma Sistemi Seçimi Su soğutmalı kondenser seçilmesi durumunda, yeniden soğutma ssteminin de seçilmesi gerekecektir. Yaniden soğutma sistemi, evaporatif (açık veya kapalı sistem soğutma kulesi, v.s.) veya kuru soğutucu olarak seçilebilmektedir. 49

50 Evaportaif soğutma Kuru soğutucu Soğutmanın Taşınma Yöntemi Soğutulacak ortama ana makineden soğutmanın taşınma yöntemini belirtmektedir. Endirek sistem, chiller sistemleri olup, önce suyun soğutularak soğuk su ile hacimlere soğutmanın taşındığı sistemdir. Direk sistem ise ana makineden direkt olarak soğutucu gazın soğutulacak ortamdaki ünitelere taşınmasını ifade eder. Endirek Sistem (Chiller) Direkt Sistem (DX) Soğutucu Gaz Soğutma cihazında kullanılan soğutucu gazın seçimi yapılmalıdır. Eğer, soğutucu gaz bilinemiyorsa Bilinmiyor seçeneği seçilmelidir. Bu durumda sistem R134a gazına göre hesap yapacaktır. R134a R407c R410a R717 R Kompresör Tipi Soğutma cihazında kullanılan kompresör tipi seçilmelidir. Bu seçim Soğutucu Gaz seçimine göre sınırlandırılmıştır. R717 gazı seçilmesi durumunda sadece vidalı kompresör seçimi mümkündür. Benzer şekilde R410a gazı seçilmesi durumunda ise sadece Piston/scroll kompresörler seçimi mümkündür. Piston veya Scroll kompresör Vidalı (screw) kompresör Santrifüj (turbo) kompresör Bina Soğutma Sistemi Binanın soğutulması için kullanılan eleman seçimi yapılacaktır. Mahal soğutma, sadece iç ortam havasını soğutan sistemler; HVAC sistemi ise dış ortamdan taze hava kullanan sistemler olarak kullanılmaktadırlar. Mahal soğutma seçilmesi durumunda da bazı mekanlarda sadece havalandırma amaçlı HVAC sistemi kullanılabileceği düşünülerek havalandırma amaçlı HVAC var mı? seçeneği sorulacaktır. Mahal Soğutma HVAC Soğutma (Kanallı Sistem) Pompa Çalıştırma Modu Soğutma sisteminde su hattındaki pompaların çalıştırma modu sorulmaktadır. Tam otomatik, ihtiyaca göre kontrol edilen çalışma Dönemsel olarak durdurma, akşamları ve haftasonları durdurma Soğutma ihtiyacı olmayan aylarda dönemsel durdurma Tüm yıl boyunca sürekli çalışma Pompa Tipi Soğutma sisteminde kullanılan pompaların türü girilmelidir. Sisteme uyarlanmış Standart (Sabit devirli) Inverterli (Devir kontrollü) Hidrolik Dengeleme (balans) Soğutma sisteminde hidrolik dengeleme olup olmadığı seçilmelidir. Var Yok 50

51 Açık/Kapalı Devre Yeniden soğutma sisteminin türü sorulmaktadır. Soğutma kuleleri açık devre olarak adlandırılmaktadır: Bu sistemlerde kondenser suyu dış ortam havası ile temas etmektedir. Evaportaif kondenser türünde olanlar ise kapalı devre olarak alınmaktadır. Bu sistemlerde ise kondenser suyu dış ortam havası ile temas etmemekte ve kjapalı vir boru demeti içinde soğutulmaktadır. Açık devre Kapalı devre Fan Seçimi Yeniden soğutma sisteminde kullanılan kondenser suyu soğutucusunun fan tipi istenmektedir. Yeniden soğutma sistemi (5.madde) evaporatif soğutma seçilmesi durumunda buradaki fan seçimi sorulacaktır. Kuru soğutucu(5.madde) seçilmesi durumunda fan otomatik olarak aksiyel fan alınacaktır. Aksiyel fan Radyal fan Soğutulan Akışkan Sıcaklığı (6.madde) Endirekt Sistem (chiller) seçilmesi durumunda soğutmanın taşınması amacıyla soğutulan suyun cihazdan (chiller) çıkış sıcaklığı girilmelidir. Farklı mahal sistemleri veya zone tipleri için farklı sıcaklıklar kullanılabildiğinden su soğutma sisteminin set değeri esas alınmalıdır. 6 C 8 C 14 C 16 C 18 C Kapasite kontrol Sistemi Soğutma sisteminin değişen soğutma yükleri karşısında kapasite kontrolünün nasıl yapıldığı sorulmaktadır. Buradaki seçimler, Piston/scroll kompresör (8. Madde) seçilmesi durumunda yapılabilecektir. On/Off ikili kontrol (dur/kalk çalışması) Multi-kompresör (çoklu kompresör) sıralı çalışma kontrolü Kompresör silindir on/off çalışması (cylinder unloading) Sıcak gaz by-pass kontrol 51

52 (Mahal Soğutma Ünitesi) Tip Seçimi Mahal soğutma (9. Madde) seçilmiş ise burada kullanılan ünitelerin tip seçimi istenmektedir. Fan Coil Kanallı hava dağıtımı Soğuk Su veya Gaz Borulama Güzergahı Soğutma sisteminden HVAC sistemine bağlanan boruların bina içi veya bina dışından döşendiğinin seçilmesi gereklidir. Bina içinde Bina dışında (HVAC) Kanal Güzergahı Soğutma sisteminde HVAC seçilmesi durumunda kanalların güzergahı girilmelidir. Kanalların iç veya dış ortamda olması kanallardan olan ısı kayıp miktarını etkileyecektir. Kanallar iç ortamda Kanallar dış ortamda Menfez Seçimi Soğutma sisteminde HVAC seçilmesi durumunda hacimde kullanılan menfez tipinin girilmesi istenmektedir. Türbülanslı akışlı, lineer yayıcı, döngülü yayıcı (Izgara) Menfez Hava tabakası yer değiştirici difüzör Jet lüle (nozzle) Indüksiyonlusistem, birincil havalı fan coil Tavandan soğutma DX-Soğutma Sistemi Soğutma sistemi nin kondenser soğutma türü Hava soğutmalı kondenser (2. Madde) ve Soğutmanın taşınma yöntemi DX-Soğutma (6. Madde) olarak seçildiği takdirde bu seçim yapılabilecektir. Pencere tipi klima Split klima Multi split klima VRF sistem Roof-top veya kanallı split 52

53 Kapasite Kontrol Sistemi Hava soğutmalı kondenser ve DX- soğutma sistemi seçildiği durumda, kapasite kontrol sistemi sorulmaktadır. Tek zone sistem on/off control Çoklu zone sistem, kompresör silindir on/off control Tek zone sistem kesintisiz (inverter) kontrol + elektronik expansion Çoklu zone sistem kesintisiz (inverter) kontrol + elektronik expansion HVAC var mı? Soğutma sisteminin mahal soğutma olması durumunda, havalandırma yapmak amacıyla, ayrıca HVAC sistemi kullanılabilir. Bu seçim yapıldığı takdirse, havalandırma sonucu tüketilen ilave üreteç ve/veya destek enerjisi makenik havalandırma bölümüne işlenir. Evat (var) Hayır (yok) Su hattındaki Hidrolik Ekipmanlar Soğutma sisteminde Yeniden Soğutma ve/veya Endirekt Sistem(Chiller) bulunması durumunda su tesisatı üzerinde bulunan hidrolik ekipmanların adedinin girilmesi istenmektedir. Hat üzerinde bulunmayan ekipmanlar için sıfır (0) girilecektir. Plakalı (PHE) evaporatör adedi Shell&Tube evaporatör Kondenser adedi Kapalı devre adedi Açık devre adedi Isı degistiricisi su/su adedi Hidrolik transfer adedi Tek yönlü vana adedi Merkezi sogutma serpantini Merkezi ısıtma serpantini adedi Indüksiyon ünitesi adedi Sogutulmus tavan, sogutma konvektörü adedi Kapama valfi, AÇIK/KAPALI adedi Kısma valfi, sürekli kontrol adedi Sistemdeki Pompaların Toplam Gücü Soğutma sisteminde bulunan pompaların toplam gücü girilmesi gerekmektedir. Bu sayede bazı pompa verimlilik faktörleri hesaplanabilecektir Kullanım Sıcak Su Sistemi Ekleme Kullanım sıcak suyu sistem oluşturulmasında aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır: Merkezi olmayan sistem sadece konutlar için geçerlidir. Konutlarda sadece kombi, şofben, termosifon ve elektrikli ani ısıtıcının olduğu varsayılır. Kombi, şofben ve elektrikli ani ısıtıcılarda depolama yoktur. Referans binanın konutlarda doğalgaz şofbeni kullandığı varsayılır. Konutdışı binalarda referans binanın pompa kontrolü yoktur. Çok amaçlı kazan sistemi kullanılır. Atmosferik Brülörlü Gaz Yakıt Kazanı bulunur. Sistem merkezi, yakıt tipi doğalgazdır. Standard Dolaylı Isıtılan depolama tankı kullanıldığı varsayılır. Merkezi sistemlerde sadece güneş enerjisi desteği, çok amaçlı ısıtıcı kazan sistemi veya çoklu kazan sistemi kullanılabilir. 53

54 Sıhhi Sıcak Su Sistemi Sıcak Su sisteminin merkezi olup olmadığı seçilir. Yapılacak hesaplamalar ve çıkacak diğer seçenekler bu tercihe göre belirlenir. Merkezi Merkezi olmayan Isı Kaynağının Türü Sıcak Su üretmek için kullanılan üretecin türü seçilecektir. Güneş enerjisi destekli sistem Çok amaçlı ısıtıcı (Kazan) Çoklu kazan sistemi Sirkülasyon Durumu Sıcak Su sisteminde sirkülasyon olup olmadığı burada belirtilmelidir. Sirkülasyon var Sirkülasyon yok Branşman Borusu (Güzergahı) Branşman borularının bina içindeki pozisyonları (güzergahları) sorulmaktadır. Ortak iç duvar ve/veya döşeme Standart durum 54

55 Boruların İzolasyon Durumu Sıcak kullanım suyu dağıtımı yapılan boruların izoleli olup olmadıkları seçilmelidir. İzolasyonlu İzolasyonsuz Pompa Kontrolü Sıcak kullanım suyu dağıtımını sağlayan pompa(lar)ın kontrol edilip edilmediği belirtilecektir. Var (kontrol) Yok (kontrol) Depolama Tankı Türü Depolama tankı kullanan üreteçler için depolama tankının türü seçilmelidir. Dolaylı ısıtılan Elektrikle ısıtılan Gaz ateşlemeli Dolaylı Isıtılan Tank Türü Dolaylı ısıtılan kullanım sıcak suyu deposunun bölme sayısına göre sınıf seçimi yapılmalıdır. Standart depolama Bivalent solar depolama Depolama Tankı Yapım Yılı Depolama tankı, Standart Dolaylı Isıstılan olarak seçilmiş ise tankın yapım yılı aralığı istenecektir ve öncesi ve sonrası Elektrik Şarj Zamanı Depolama tankının gece veya gündüz şarj olması durumu burada seçilir. Gece Gündüz Depolama Tankının Konumu Depolama tankının üreteçle aynı mekanda olup olmadığı burada belirtilmelidir. Üreteçle ayni hacimde Üreteçle farklı hacimlerde Yakıt Tipi Üretecin kullandığı yakıt tipi belirtilmelidir. Fuel oil Doğal gaz LPG Antrasit Linyit Odun Kazan Tipi Üreteç olarak kazan kullanılıyorsa, kazan tipi burada seçilir. Dönüştürülmüş yakıt kazanı Katı yakıt kazanı Atmosferik brülörlü gaz yakıt kazanı Cebri brülörlü gaz yakıt kazanı Yoğuşmalı kazan Düşük sıcaklık atmosferik brülörlü gaz yakıt kazanı Düşük sıcaklık cebri brülörlü gaz yakıt kazanı Sirkülasyon su ısıtıcısı 55

56 Kazan Yapım Yılı Kullanılan kazanın üretim tarihi aralığı belirtilmelidir öncesi ve sonrası Güneş Kolektörü Tipi Güneş Enerjisi destekli sistemlerde kolektör tipi seçilmelidir. Düz plaka Borulu Güneş Kolektörü Yapım Yılı Güneş kolektörünün üretim tarihi aralığı istenmektedir öncesi ve sonrası Sistem Büyüklüğü Güneş enerjisi destekli sistemlerin büyüklüğü burada seçilir. Bivalent sistemler küçük sistem olarak alınır. Büyük sistemler (standart) Küçük sistemler (bivalent) Isı Kaynağının Türü (Merkezi olmayan sistem) Merkezi olmayan sıcak su sistemi seçilmesi halinde ısı kaynağının türü belirtilmelidir. Elektrikli ani ısıtıcı Doğrudan ateşlemeli su ısıtıcı (kombi/şofben) Depolamalı su ısıtıcı (termosifon) Üreteç Yapım Yılı Merkezi olmayan sıcak su sistemlerinde elektrikli anlık ısıtıcı seçilmesi halinde üretim tarih aralığı belirtilmelidir öncesi 1980 ve sonrası 56

57 Yakıt Tipi Merkezi olmayan sıcak su sistemlerinde doğrudan ateşlemeli su ısıtıcı seçilmesi halinde yakıt tipinin aşağıdakilerden seçilmesi gereklidir. Fuel oil Doğal gaz LPG Antrasit Linyit Odun Depolama Tankı Türü Merkezi olmayan sıcak su sistemlerinde depolamalı su ısıtıcı seçilmesi halinde depolama tankı türü sorulmaktadır. Elektrikle ısıtılan Gaz ateşlemeli Depolama Tankı Yapım Yılı Merkezi olmayan sıcak su sistemlerinde Depolamalı Su Isıtıcı olması durumunda ve depolama tankı türü Elektrikle ısıtılan veya Gaz ateşlemeli seçilmesi halinde depolama tankı yapım yılı sorulmaktadır ve önce ve sonra Elektrik Şarj Zamanı Merkezi olmayan sıcak su sistemlerinde Depolamalı Su Isıtıcı olması durumunda ve depolama tankı türü Elektrikle ısıtılan veya Gaz ateşlemeli seçilmesi halinde elektrik şarj zamanı belirtilmelidir. Gece Gündüz Yakıt Tipi Merkezi olmayan sıcak su sistemlerinde Depolamalı Su Isıtıcı olması durumunda ve depolama tankı türü Gaz ateşlemeli seçilmesi halinde yakıt tipi sorulmaktadır. Doğal gaz LPG 2.4. Mekanik Havalandırma Sistemi Ekleme Mekanik havalandırma sistemi, HVAC sistemi ile ısıstma/soğutma seçilmesi veya mahal ısıtma/soğutma seçilmesi durumunda da HVAC var mı? sorusuna evet yanıtı işaretlendiğinde havalandırma sistemindeki fan gücü ve temiz hava sağlanması durumunda yapılacak olan ek ısıtma/soğutma işlemi için gerekli enerji miktarı toplam tüketime Havalandırma kaleminden yazılacaktır. Başlangıçta girilmesi gerekli değerler: Dizayn hava debisi (m3/h) Temiz hava oranı (%) 57

58 Havalandırma Tipi Havalandırma tipi sabit veya değişken debili havalandırma olarak belirtilmelidir. Sabit hava debili VAV sistem Menfez Seçimi Hacimde kullanılan menfez tipinin girilmesi istenmektedir. Türbülanslı akışlı, lineer yayıcı, döngülü yayıcı (Izgara) Menfez Hava tabakası yer değiştirici difüzör Jet lüle (nozzle) Indüksiyonlusistem, birincil havalı fan coil 58