2419 ADA 45 PARSEL MİMARİ PROJE RAPORLARI

Transkript

1 UNESCO DÜNYA MİRASI ALANI İÇERİSİNDE YER ALAN ZEYREK BÖLGESİNDE 2419 ( 13,34,35,42,45,50,51,52,58,59,68 PARSELLER) NO'LU ADADA SİVİL MİMARLIK ÖRNEĞİ YAPILARIN RÖLÖVE, RESTİTÜSYON, RESTORASYON PROJELERİ YAPIMI İŞİ 2419 ADA 45 PARSEL MİMARİ PROJE RAPORLARI

2 MİMARİ PROJE RAPORLARI 1. YAPI KİMLİK BİLGİLERİ Adı : Zeyrek te konut yapısı İl : İstanbul İlçe : Fatih Mahalle : Kalenderhane Mahallesi Pafta : 453 Ada : 2419 Parsel : 45 Dönemi : 19. yy Yapım Sistemi : Ahşap Konstrüksiyon 2. RÖLÖVE ÇALIŞMASI AÇIKLAMA METNİ Rölöve projesi hazırlanan yapı; Fatih ilçesi Zeyrek, Kalenderhane Mah. 453 pafta, 2419 ada, 45 no'lu parseldedir. Günümüzde yapılan saha tespit çalışmasında yapının mevcudiyetini koruyamadığı tespit edilmiştir. Tarihi araştırmalarda ise yapının 1933 tarihli Pervititch haritasında yer aldığı görülmüş ancak yapıya ait tapu kayıtlarına ulaşılamadığı ve yapım zamanına ait başka bir belge bulunamadığı için yapının hangi tarihte inşa edildiği belirlenememiştir. Yapının Pervititch haritasına göre 1933 öncesi inşa edildiği düşünülmektedir. T.C. Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ndan alınan belgeler doğrultusunda; 28 Aralık 1988 tarihinde çevresi için tehlike yaratan binanın yıkılması hususundaki kararın bildirildiği tespit edilmiştir.

3 T.C. Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ndan alınan anıt fişlerinden, yapının mimari özellikleri hakkında bilgilere ulaşılmış ve cephe fotoğrafları elde edilmiştir. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Restorasyon Anabilim Dalı tarafından Zeyrek bölgesi için hazırlanan anıt fişleri incelenmiş, ancak 1996 Haziran ayında yapılan çalışma sırasında yapılar yerinde olmadığından anıt fişine ulaşılamamıştır. Araştırmalar esnasında, Nezih Eldem in 1978 tarihli çalışmasında Zeyrek bölgesine ait çatı plan krokilerine ve Alman Arkeoloji Enstitüsü nün 1900 lerin başında hazırlanmış olan Zeyrek bölgesi plan krokilerine ulaşılmıştır. Söz konusu yapı Fatih İlçesi, Zeyrek semti 453 Pafta, 2419 Ada, 45 parselde yer almakta ve günümüzde konut olarak kullanılmaktadır. Pervititch haritalarından da anlaşılacağı üzere yapı 19. yy a tarihlenmektedir. O dönemde de konut olarak kullanıldığı görülmektedir. Yapı zemin kat, ara kat ve birinci kattan oluşmaktadır. 3. BELGELEME ÖLÇÜM TEKNİĞİ ve ÇİZİMLER Yapının belgeleme çalışmaları arazi eskizi, arazi ölçüm, dökümler ve ofis çalışması olmak üzere üç aşamada gerçekleşmiştir. Ölçüm çalışmalarında klasik ölçüm metotları kullanılarak, kesit ve cephe ölçümlerinde su hortumu yardımı ile binada terazi düzlemleri kurulmuş ve bu yöntemle zemin veya oda tabanının ne denli eğimli veya eğri olduğu, düşey terazi yöntemi ile de binada yatıklık olup olmadığı saptanmıştır. Yapının planları ve yerleşim planı ölçümlerinde ise üçgenleme metodu kullanılmıştır. Arazi çalışmalarında elde edilen ölçüler bilgisayar ortamında çizilmiştir. Yapıya ait 400 adet fotoğraf çizilmiştir.

4 4. ZEMİN KAT Üç farklı dönemde yapılan üç farklı binanın izlerini taşıyan yapının, son dönem eklentisi betonarme bir yapı ve plan, cephe, malzeme ve işlev bakımından geleneksel yapılarla herhangi bir benzerlik göstermemektedir. Genel olarak yıkıntı halindeki bu yapı kalıntıları eski yapının da üzerini kısmen örtmüş haldedir. Zemin kat planı özgün bir oda (Z01) ve özgün olmayan (Z02 ve Z03) iki mahalden meydana gelmiştir. Z01: Mahal duvarları almaşık (taş+tuğla) üslupta oluşturulmuş ve tavan tonoz örtü tekniğindedir. Tonoz için iki adet gergi demiri ve gergi için cephede kılıçlar mevcuttur. Yapı girişi K1(doğramasız) kapı boşluğu ile sağlanmakta ve aydınlık olarak P1(doğramasız) penceresi kullanılmaktadır. Ayrıca mahalden Z02 mahalline geçiş için sonradan K2(doğramasız) kapı boşluğu açılmıştır. Kot farkından dolayı bu kapıya üç rıhtlı merdiven eklenmiştir. Z02: Özgün olmayan eklenti yapının betonarme tekniğinde uygulanmış odası olan bu mahallin; duvarları genel olarak çökmüş, doğramaları ve duvar boşlukları da belirlenememektedir. Oda olarak kullanıldığı izlenimini veren mahal döşemesi beton ve genel olarak moloz ve çöplerle kapanmış durumda olduğu gözlemlenmektedir. Z03: Mahal özellikleri ve durumu Z02 mahalli ile aynıdır ancak bu mekanın öncesinde hol olarak kullanıldığına dair izler mevcuttur. 5. AVLU A01 Avlu: Bu kısım izlerden de görüleceği üzere, eski yapının zemin katının oturduğu kısımdır. Ancak yıkılan ahşap yapının yeri kısmen boş bırakıldığı için, yeni yapının ön avlusu olarak değerlendirilmiştir. Avlunun bu kısmı genel olarak yıkıntı-

5 moloz ve çöp ile kaplanmış; açıkta kalan yerler ise toprak döşemedir. Ön avluyu yoldan-kaldırımdan ayırmak için sonradan konulan, kutu profil konstrüksiyonlu sac plakalar kullanılmıştır. A02 Avlu: Avlunun özgün mahallinde zemin toprak ve yer yer çöp - moloz gibi artıkların oldu gözlemlenmektedir. 6. ARA KAT Üç farklı dönemde yapılan üç farklı binanın izlerini taşıyan yapının, son dönem eklentisi betonarme bir yapı ve plan, cephe, malzeme ve işlev bakımından geleneksel yapılarla herhangi bir benzerlik göstermemektedir. Genel olarak yıkıntı halindeki bu yapı kalıntıları eski yapının da üzerini kısmen örtmüş haldedir. 1. Ara kat planı tek (Y01) mahalden oluşmaktadır. Kat özelliği taşımayan bölüm içine girilecek herhangi bir kapı bulunmamaktadır var olan iki pencere kapatılmış durumdalar. Y01: Mahal duvarları almaşık (taş+tuğla) üslupta oluşturulmuş ve tavan malzemesi bilinmemektedir. Mahale girişi bulunmamaktadır. P2 ve P3 (doğramasız) iki adet penceresi bulunmakta. Bu pencereler iptal edilmişlerdir. 7. BİRİNCİ KAT Üç farklı dönemde yapılan üç farklı binanın izlerini taşıyan yapının, son dönem eklentisi betonarme bir yapı ve plan, cephe, malzeme ve işlev bakımından geleneksel yapılarla herhangi bir benzerlik göstermemektedir. Genel olarak yıkıntı halindeki bu yapı kalıntıları eski yapının da üzerini kısmen örtmüş haldedir. 1. kat planı (1 01, 1 02 ve 1 03) üç mahalden oluşmaktadır. 1 01: Mahal duvarları tuğla örgü tekniğiyle oluşturulmuş ve tavan betonarme döşemedir. Zemin ise plak mermer kaplamadır.

6 Yapı girişi K3 (doğramasız) kapı boşluğu ile sağlanmakta ve penceresi bulunmamaktadır. Avludan mahale geçişi sağlayan merdiven yıkılmış ve kalıntıları mevcut değildir ancak zemin sahanlığını oluşturan mermer özgün yerinde mevcuttur. Ayrıca mahalden 1 02 ve 1 03 mahalline geçiş sağlamaktadır. Geçiş kapıları K4 (doğramasız) ve K5 (doğramasız) olmak üzere iki adettir. 1 02: 1 01 odası ile benzerlik gösteren mahallin duvarları tuğla örgü tekniğiyle oluşturulmuş ve tavan betonarme döşemedir. Zemin ise plak mermer kaplamadır. Mahal girişi K4 (doğramasız-kemerli) kapı boşluğu ile sağlanmakta. oda olarak kullanıldığı izlenimini veren mahal pencereleri (P5 ve P6) iki adet ve doğramasız haldeler. 1 03: Mahale normal döşemeden 20 cm daha yüksekte ve zemin döşemesi beton - moloz kalıntılarından oluşmakta, tavan ise tuğla tonoz üzeri sıva kaplıdır mahallinden ulaşılan mekanın doğramasız tek penceresi bulunmakta (P4). 8. SOKAK CEPHESİ (D-D KESİTİ) Kat raporlarında da verilen bilgilere artı olarak görünüşe betonarme ve eski yapı kalıntısının yıkılan binaya ait bilgiler verdiği görülmektedir. Yapı, zemin artı iki katlı; zemin katta taş+tuğla, 1. katta tuğla duvarlara sahip ve yıkılmış olan cephede duvar ve döşeme kalıntıları bulunmakta. Duvar yüzeylerinde ve yıkıntı döşeme, duvar kalıntılarında bitkilenmeler oluşmuş durumda. Y 01 odasının cephesi yıkılmış ancak ahşap çatkı duvarına ait bir dikme ve payanda hala ayakta durmakta bunun yanında tuğla duvar kalıntılarına da rastlanmakta. Betonarme kolon ve kirişler ise kısmen ayaktalar. Bina yıkıntıları ön avlu ve kat döşemelerinde bulunmaktalar. Genel olarak izlerden bina kat yükseklikleri, çatı, bölücü duvarlar, merdiven boşluğu anlaşılabilmektedir.

7 9. AVLU (YAN) CEPHESİ Kat raporlarında da verilen bilgilere artı olarak görünüşe giren eski yapı kalıntısının yıkılan binaya ait bilgiler verdiği görülmektedir. Yapı zemin artı iki katlı; zemin katta taş+tuğla, 1. katta tuğla duvarlara sahip, 2. katta ise tuğla duvar tekniği gözlemlenmekte. Duvar yüzeyinde çelik putraller ve gergi demirlerini duvar yüzeyine sabitleyen kılıçlar bulunmaktadır. Zemin kat tonoz örtüsünü çeken gergi demirinin kılıcı ise mevcut değildir. Zemin kata girişi sağlayan K1 kapısı doğramasız durumda ve oldukça hasarlıdır. P3 penceresi doğramasız ve kapatılmış durumda, lento ve söveleri ise oldukça hasarlı haldeler. Cephede genel olarak taş ve tuğla yüzeylerde erime, kopma, yosunlanma, çatlama ve bitkilenme gözlemlenmektedir. 10. AVLU (ARKA - B-B KESİTİ) CEPHESİ Kat raporlarında da verilen bilgilere artı olarak görünüşe giren eski yapı kalıntısının yıkılan binaya ait bilgiler verdiği görülmektedir. Yapı zemin artı iki katlı; zemin katta taş+tuğla, 1. katta da tuğla duvarlara sahip. Taş ve tuğladan oluşan duvar yüzeyinde var olan sıvalar hasarlı durumdalar. P7 penceresi doğramasız durumda ve P2 penceresi tuğla duvar ile kapatılmış halde. Cephede bulunan K3 (doğramasız) kapı boşluğu 1. kata ulaşımı sağlamakta. Avludan mahale geçişi sağlayan merdiven yıkılmış ve kalıntıları mevcut değildir, ancak zemin sahanlığını oluşturan mermer özgün yerinde mevcuttur.

8 11. B-B KESİTİ (GÖRÜNÜŞ) Bu duvar yüzeyi, bitişik binanın da özgün durumunu koruması nedeniyle yapıya ait döşeme, duvar, çatı izlerini barındırmaktadır. Duvar yüzeyinde iki adet mahal izi bulunmakta, çatı yüksekliği - eğimi - konumu bu yüzeyde açıkça görülebilmektedir. Binanın burada farklı bir yüksekliğe sahip olduğu anlaşılmaktadır. yani bu kısımda bina zemin+1 katlıdır. Genel olarak izlerden bina kat yükseklikleri, çatı, bölücü duvarları anlaşılabilmektedir. 12. C-C KESİTİ Gerekli bilgi kat raporlarında da bulunduğu için tekrarlama gereği duyulmamıştır. 13. A-A KESİTİ Kat raporlarında da verilen bilgilere artı olarak görünüşe giren eski yapı kalıntısının yıkılan binaya ait bilgiler verdiği görülmektedir. Yapı, zemin +2 katlı; zemin katta taş+tuğla, 1. katta tuğla duvarlara sahip, 2. katta ise tuğla duvar tekniği gözlemlenmektedir. Bölücü oda duvarlarının ise ahşap çatkı duvarlar olduğu var olan izlerden anlaşılmaktadır. Duvar yüzeyinde eski, ahşap merdiven süpürgelikleri ve merdivene ait sıva izleri de bulunmakta. Yüzeyde ıslak hacim mekanlarının izleri (gider boruları) de bulunmakta. P7 - P8 - P9 - P10 pencereleri doğramasız ve kapatılmış durumdadırlar. Sebep olaraksa bina bitişiğine eklenen betonarme yapı gösterilebilir. Genel olarak izlerden bina kat yükseklikleri, çatı, bölücü duvarlar, merdiven boşluğu anlaşılabilmektedir.