Hacettepe Üniversitesi

Transkript

1 Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü JTA/JTS Hazırlayan : Olcay Kaynak

2 İÇİNDEKİLER 1. Birim İşleme Genel Bakış Birim İşlemin Sonlanması JTS (Java Transaction Service) JTS ye Giriş Birim İşlem Yönetici nin İ şlevleri Birim İşlem Yönetici nin G erçekleştirimi Birim İşlem Yönetici nin JTA D esteği JTA (Java Transaction API) JTA y a Giriş JTA nın Diğer Java Kütüphaneleri ile İlişkisi EJB (Enterprise Java Beans) (Kurumsal Java Çekirdekleri) JDBC (Java DataBase Connectivity) 2.0 Standart Kütüphanesi Java Birim İşlem Servisi (Java Transaction Service) (JTS) UserTransaction Arayüzü EJB Sunucunun UserTransaction Desteği Birim İşlem Nesnesinin Oluşturulması TransactionManager Arayüzü Birim İşlem Başlatma Birim İşlem Tamamlama Birim İşlemi Duraklatma ve Tekrar Başlatma Transaction Arayüzü Birim İşlem Eşzamanlaması Birim İşlemin Tamamlanması Birim İşlem Eşitliği ve Hash Kodu Uygulama Sunucusunda JTA Desteği Bağlantı Tabanlı Kaynak (Connection Based Resource) Kullanımı Birim İşlemin İlişkilendirilmesi ve Bağlantı İstem Akışı JTA Metod Tanımları Aykırı Durum Sınıfları Kaynaklar

3 1. Birim İşleme Genel Bakış Birim işlem, bölünemez özellikteki işlemler topluluğudur. Birim işlem düzeninde işletilen bir işlemler grubu, aşağıdaki ACID olarak kısaltılması yapılan dört özelliği sağlayan işlem birimidir. Bölünmezlik (Atomicity) : Birim işlem bölünmezlik özelliğine sahiptir. Birim işlemler, ya hep ya hiç mantığı ile çalışırlar. İçerdikleri işlemlerin ya tamamı işletilir, ya da hiçbiri işletilmez. Başarısızlıklaişlem kesilecek olursa, yapılan tüm değişiklikler geri alınır rollback). ( Tutarlılık(Consistency) : Bir birim işlem, tutarlı sonuçlar üretir. Bir birim işlem tamamlandıktan sonra, işletildiği sistemi tutarlı durumda bırakmalıdır. Veritabanı uygulamalarında bunun anlamı, veritabanı tutarlılığı koşullarının sağlanmasıdır. Birim işlemin etkileri, değişmez özellikleri korur. Yalıtım (Isolation) : Birim işlem yalıtılmıştır. Ara durumları, diğer birim işlemlere görünmez. Aynı zamanda işletiliyor olsalar bile, seri olarak çalışırdurumdadırlar. Birim işlem içerisinde tanımlanmışişlemlerin tek başlarına bir bilgisayarda çalışmaları ile başka uygulamalar ve birim işlemler ile birlikte aynı işletim ortamında çalışmalarıaçısındansonuca yansıyan bir fark yoktur. Kalıcılık (Durability) : Birim işlem süreklidir. Tamamlanmış bir birim işlem, etkilerinin kalıcıl ığını korur. Hiçbir zaman kaybolmaz. Başarılıbiçimde tamamlanmış bir birim işlemin sonuçları, sistem tarafından unutulamaz. Bir başka deyişle, sistem bir birim işlemin başarıyla sonlandırıldığını kaydettikten sonra her türlü aksaklık ya da hataya rağmen bu işlemin sonuçlarını kaybetmemekle yükümlüdür. ACID özelliklerinin işletim ortamı tarafından sağlanıp sağlanmadığı,bir uygulamanın tasarımı ve gerçekleştirimi açısından son derece önemlidir. Kurumsal uygulama larda veritabanı kullanımınındiğer tür kütüklere yeğlenmesinin en önde gelen nedeni, sağladığı birim işlem desteğidir. Bir birim işlem iki türlü sonlandırılabilir : ya onaylanır (commit) ya da geri alma (roll back) işlemi uygulanır. Bir birim işlem onaylandığında,tüm değişiklikler ilişkili istemler tarafından, kalıcıolarak yapılır. Bir birim işlem üzerinde geri alma işlemi uygulandığında ise, ilişkili istemler tarafından yapılan tüm değişiklikler yapılmamış sayılır ve geri alınır. Birim işlem servisi, bölünmezliği sağlamak amacıyla çoklu, dağıtık nesnelerin birlikte çalışmasına olanak veren bir arayüz tanımı getirir. Bu arayüzler, nesnelerin tümüyle commit edilmesine veya roll back işlemlerine imkan sağlar Birim İşlemin Sonlanması Bir birim işlem, commit ya da rollback istemleri oluştuktan sonra sonlanır. Genellikle, bir birim işlem, kendisine kaynaklık eden istemci tarafından sonlandırılır. EJB (Enterprise Java Beans) bileşen model ortamında, birim işlem yöneticinin, aynı JVM de olmayan herhangi başka bir işletim dizisi tarafından birim işlemlerin sonlandırılmasına izin verecek biçimde olması gerekir. Uygulama sunucularına bağlı uygulama bileşenleri, kendi birim işlem durumlarınıyönetmek amacı ile birim işlemleri sonlandırma yetkisine sahip değildir. Bir uygulama sunucusu, uygulamanın beklenmeyen bir hata (Java aykırı durumları formunda) ile karşılaşması durumunda, birim işlemleri rollback etmeye zorlayabilir. Birim işlem yönetici, birim işlemi ilgilendiren kaynak yöneticilerin (resource manager) aksama durumlarını izlemek zorunda değildir. 3

4 2. JTS (Java Transaction Service) 2.1. JTS ye Giriş JTS, JTA belirtimlerini destekleyen birim işlem yöneticinin (Transaction Manager) bir gerçekleştirimi, aynı zamanda OMG OTS (Object Management Group Object Transaction Service) servisinin Java eşlemelerinin gerçekleştirimini sağlayan bir belirtimdir Birim İşlem Yönetici nin İşlevleri OMG OTS 1.1 arayüzlerinin Java eşlemeleri gerçekleştirimi, birim işlem yöneticisinin istemci tarafına açık değildir. Bu istemciler, birim işlem yöneticiye erişmek için JTA arayüzlerini kullanan birimlerdir. Birim işlem yönetici şu imkanları sağlamaktadır : Uygulamalara ve uygulama sunucularına kapsam kontrol yeteneği ve birim işlem sürekliliği sağlar, Bölünemez bir birim işlemin parçası olan çoklu uygulama bileşenlerinin işletilmesine olanak sağlar, Birim işlem eşzamanlamayı sağlar, Diğer birim işlem yöneticileri ile CORBA ORB/TS standart arayüzlerini kullanarak işletimini sağlar, Aynı JVM (Java Virtual Machine) de veya çoklu JVM lerde, aynı birim işlem ile ilişkili olan çoklu işletim dizilerine (threads) izin verir. 4

5 2.3. Birim İşlem Yönetici nin Gerçekleştirimi Yukarıdakişekilde de görüldüğü üzere, birim işlem yönetici, uygulama sunucuları ve kaynak yöneticilerini desteklemek için JTA arayüz belirtimlerini de içermelidir. JDBC (Java DataBase Connectivity) sürücüleri için destek ve çeşitli CORBA uygulamaları, seçeneğe göre değişiklik göstermektedir Birim İşlem Yönetici nin JTA Desteği Birim İşlemin Sınırları: Birim işlem yönetici, uygulama sunucularının ve bağımsızjava istemci uygulamalarının birim işlem sınırlarını belirlemek için ve birim işlem işlemlerini yürütebilmek için aşağıdaki kütüphaneleri dahil etmektedir: javax.transaction.transactionmanager javax.transaction.transaction javax.transaction.usertransaction Bir birim işlem modeli incelenirken Birim adımıkim başlatır?, COMMIT ve ABORT çağrılarınıkim yapar?, Bu iki adım ne zaman gerçekleşir? gibi soruların yanıtlanmasıgerekir. Bu yanıtlar da birim işlemin sınırlarını belirler (demarcation of transaction boundary). Böylece birim işlemin eşgüdümünün kimin tarafından yapıldığı ve nereye kadar yayıldığı ortaya çıkmış olur. JB Ebelirtimine göre birim işlemin sınırları üç değişik biçimde belirlenebilir. i. Programlamalı birim işlemler 5

6 ii. iii. Bildirimsel birim işlemler İstemci denetimli birim işlemler Birim İşlem Eşzamanlaması : Birim işlem yönetici, uygulama sunucularına kayıtlı senkronizasyon callback nesnelerini mümkün kılarak, birim işlem eşzamanlamasınısağlar. Birim işlem yönetici, senkronizasyon metodlarını birim işlemin tamamlanmasından önce ve sonra çağırır. Senkronizasyon kayıt işlemi, javax.transaction.transaction.registersynchronization() metod çağrısıile yapılmaktadır. Birim İşlem ve Kaynak İlişkilendirimi : Birim işlem yönetici, birim işleme bağlı kayıt işlemini, javax.transaction.transaction kütüphanesinde tanımlı enlistresource() ve delistresource() metodları ile gerçekleştirmektedir. Birim işlem yönetici, kaynak birim işlem ilişkilendirmesini ve birim işlemin tamamlanması işlemini yürütmek için JTA da tanımlı javax.transaction.xa.xaresource kütüphanesini kullanır. Birim İşlem Kurtarma : Birim işlem yönetici, javax.transaction.xa.xaresource kütüphanesinde tanımlı recover () ve forget() metodlarını kullanarak hazırlık aşamasında olan veya sezgisel olarak tamamlanmış birim işlemler için bir kurtarma mekanizması sunar. 6

7 3. JTA (Java Transaction API) 3.1. JTA ya Giriş JTA, birim işlem yönetici (Transaction Manager) ile dağıtık birim işlem istemine katılan uygulama, kaynak yönetici (Resource Manager) ve uygulama sunucusu (Application Server) gibi paket programlar arasında tanımlanan bir arayüzü belirtir. JTA nın amacı, kurumsal Java dağıtık işlem ortamında birim işlem yönetimini sağlayan yerel Java arayüzlerinin belirtimini yapmaktır. JTA paketi üç bölümden oluşur: Birim işlemin sınırlarını çizen, birim işlem uygulamalarına imkan veren üst düzey uygulama arayüzü, Harici bir birim işlem yönetici tarafından kontrol edilen global bir birim işleme katılan, X/Open XA protokolü için bir Java eşlemesi, Uygulama sunucusu tarafından yönetilecek olan, uygulama sunucusunun birim işlemin sınırlarınıbelirlemesine olanak tanıyan, üst düzey bir birim işlem yönetici arayüzü Enterprise Java arakatmanında, dağıtık birim işlem servisi beş rol üstlenir: birim işlem yönetici, uygulama sunucusu, kaynak yönetici, uygulama programı ve iletişim kaynak yönetici. Her bir rol, dağıtık birim işlemler için farklı birim işlem kütüphaneleri tanımı yaparak bu işlemlere katkı sağlar. 7

8 Aşağıdaki şekilde küçük yarım daire biçiminde ifade edilen bölge, JTA nın genel yapı içerisindeki yerini göstermektedir JTA nın Diğer Java Kütüphaneleri ile İlişkisi EJB (Enterprise Java Beans) (Kurumsal Java Çekirdekleri) EJB mimarisi, uygulama düzeyi birim işlem sınırının çizilebilmesi için bir EJB koza (Container) desteği gerektirir. Bu da, javax.transaction.usertransaction arayüzü kullanılarak gerçekleştirilir. Bu arayüzün içerdiği metodlar aşağıda açıklanmıştır : Metod begin() commit() getstatus() Açıklama Yeni bir birim işlem başlatır. Bu birim işlem çalışmakta olan görevcikle ilişkilendirilir. Görevcikle ilişkilendirilmiş olan birim işlem için iki aşamalı kesinleştirme (2PC twophase commit) protokolünü uygular. Tüm kaynak yöneticileri kendi günlemelerini kalıcı hale getirirler. Görevcikle ilişkilendirilmiş olan birim işlemin durumunun sorgulanmasını sağlar. 8

9 rollback() setrollbackonly() settransactiontimeout(int) Görevcikle ilişkilendirilmiş olan birim işlemin geri alınabilmesini sağlar. Yürütülen birim işlemin geri alınmasını zorlamak için kullanılır. Bunun sonucunda birim işlem durdurulacaktır (abort) Bir birim işlemin durdurulmadan önce çalışabileceği süreyi belirtmek için kullanılır. Not : EJB ile ilgili daha fazla ayrıntı için: JDBC (Java DataBase Connectivity) 2.0 Standart Kütüphanesi JDBC 2.0 ek belirtimlerine sonradan eklenmiş bir dağıtık birim işlem desteğidir. Dağıtık birim işlemleri destekleyecek olan JDBC sürücüsü için JTA nın XAResource arayüzü kullanılarak iki yeni arayüz tanımı yapılmıştır. Bunlar : javax.sql.xaconnection ve javax.sql.xadatasource arayüzleridir. Bir JDBC sürücüsü, dağıtık birim işlemleri desteklemek için ; javax.transaction.xa.xaresource javax.sql.xaconnection ve javax.sql.xadatasource arayüzlerini kullanır. Not : JDBC 2.0 standart belirtimleri ile ilgili daha fazla ayrıntı için: Java Mesaj Servisi (Java Message Service) Java birim işlem kütüphanesi (JTA), Java mesaj servis sağlayıcıları tarafından dağıtık birim işlemleri desteklemek amacı ile kullanılabilir. JMS sağlayıcı; javax.transaction.xa.xaresource javax.jms.xaconnection javax.jms.xasession arayüzlerini kullanır. Not : JMS 1.0 belirtimleri ile ilgili daha fazla ayrıntı için: Java Birim İşlem Servisi (Java Transaction Service) (JTS) 9

10 Java birim işlem servisi, birim işlem yönetici yapısını oluşturmak için, üst düzey JTA arayüzlerini ve alt düzey CORBA Nesne Birim İşlem Servisi 1.1 (CORBA Object Transaction Service) belirtimlerinin Java eşlemelerini kullanan belirtimdir. Kurumsal ara katman (enterprise middleware) altyapısının birim işlem sistemi bağlamındakullanılabilmesi için oluşturulmuştur. 4. UserTransaction Arayüzü Programlamalı birim işlem bağlamında kullanılan arayüz tanımıdır. Aynı zamanda Java istemci programlarında ve EJB çekirdeklerinde kullanılabilir EJB Sunucunun UserTransaction Desteği EJB sunucularının, TX_BEAN_MANAGED birim işlem özelliğinin EJB çekirdekleri ile kullanımına olanak vermek için UserTransaction arayüzünü desteklemesi zorunludur. UserTransaction arayüz tanımı, EJB bileşenlerine EJBContext kütüphanesinin getusertransaction() metodu ile açılmış olur. Böylece, bir EJB uygulaması birim işlem yönetici ile doğrudan iletişim kurmak yerine, EJB sunucu üzerindeki EJB çekirdeğinin, EJB belirtimlerinde tanımlıtüm birim işlem yeteneklerini desteklediğini garanti eder. Aşağıda, UserTransaction arayüzünün TX_BEAN_MANAGED EJB oturum çekirdeği ile kullanımı örneklenmiştir : /////////////////////////// // oturum çekirde?inin setsessioncontext metodunda // çekirdek içeri?ini bir de?i?kende sakla SessionContext ctx = sessioncontext;.. //çekirde?in i? mant???nda herhangi bir yerde UserTransaction utx = ctx.getusertransaction(); // birim i?leme ba?la utx.begin();.. // i?i yap.. // i?i onayla utx.commit(); ///////////////////////// 4.2. Birim İşlem Nesnesinin Oluşturulması UserTransaction nesnesine erişim şekli, istemci türüne bağımlılık gösterir. EJB, iki tür birim işlem yönetimi sağlar : Koza Yönetimli Birim İşlem (Container managed transactions) : Adından da anlaşılacağı gibi, kararlar EJB kozası tarafından verilir. Çekirdek Yönetimli Birim İşlem (Bean managed transactions) : Bu bağlamda, bir oturum çekirdeği, UserTransaction nesnesini EJBContext ile getusertransaction() metodunu kullanarak elde eder. Genellikle sunucu JNDI arama ismini (JNDI lookup name) direkt olarak veya bir sistem yoluyla veya sunucunun bir özelliği olarak bize sağlar. 10

11 Birim İşlem nesnesinin oluşturulması için çeşitli yöntemler mevcuttur. Örneğin Weblogic Server için aşağıdaki gibi bir kod parçasına ihtiyaç vardır :... Context c = new InitialContext(); UserTransaction ut=(usertransaction)c.lookup("javax.jts.usertransaction"); // transaction i?ini ba?lat ut.begin(); // çoklu i?lem gerçekle?tir... ut.commit();... J2EE gerçekleştiriminde UserTransaction nesnesinin oluşturulabilmesi için şöyle bir kod parçası işimizi görecektir :... Context c = new InitialContext(); UserTransaction ut=(usertransaction)c.lookup("java:comp/usertransaction"); // transaction i?ini ba?lat ut.begin(); // çoklu i?lem gerçekle?tir... ut.commit();... UserTransaction nesnesi kullanılan ortam tarafından bir sistem özelliği olarak sağlanıyorsa, aşağıdakine benzer bir kod kullanılabilir :... String transname = System.getProperty("jta.UserTransaction"); Context c = new InitialContext(); UserTransaction ut = (UserTransaction) c.lookup(transname); // transaction i?ini ba?lat ut.begin(); // çoklu i?lem gerçekle?tir... ut.commit(); TransactionManager Arayüzü Uygulamanın yönetilmesi adına, uygulama sunucunun birim işlem sınırları için tanımlanmış olan javax.transaction.transactionmanager biçimindeki arayüz tanımıdır Birim İşlem Başlatma UserTransaction.begin metodu genel bir birim işlem başlatmak ve birim işlemi kendisini çağıran işletim dizisi ile ilişkilendirmek üzere kullanılır.birim işlem işletim dizisi ilişkisi, birim işlem yönetici tarafından yapılan soyut bir işlemdir. Bu metod, kendisini çağıran işletim dizisinin başka bir birim işlem ile ilişkilendirilmiş olduğu durumlarda, veya birim işlem yönetici iç içe işlemleri desteklemiyor ise NotSupportedException aykırı durumunu oluşturur. TransactionManager.getTransaction metodu ile o andaki birim işlem bağlamında bir Transaction nesnesi döndürülür. Bu Transaction nesnesi kullanılarak, hedef birim işlem üzerinde çeşitli işlemler gerçekleştirilebilir. 11

12 5.2. Birim İşlem Tamamlama TransactionManager.commit metodu, o anda kendisini çağıran işletim dizisi ile ilişkili olan birim işlemi tamamlamaya yarar. commit metod çağrısındandönüldükten sonra, ilişkili olan işletim dizisinin birim işlem ile bir ilişkisi kalmaz. Bir işletim dizisi, herhangi bir birim işlem ile ilintili olmamasına rağmen commit çağrısıyapılırsa, birim işlem yönetici aykırı bir durum oluşturur. Yine, çağıran işletim dizisi birim işlem üzerinde commit metoduna izin vermiyor ise birim işlem yönetici aykırı bir durum oluşturur. TransactionManager.rollback metodu, o andaki işletim dizisi ile ilintili olan birim işlemi geri almak için kullanılır.benzer şekilde, rollback metod çağrısından dönüldükten sonra, ilişkili olan işletim dizisinin birim işlem ile bir ilişkisi kalmaz 5.3. Birim İşlemi Duraklatma ve Tekrar Başlatma TransactionManager.suspend metod çağrısı, o anda kendisini çağıran işletim dizisi ile ilişkili olan birim işlemin geçici bir süreliğine askıya alınmasınısağlar. İşletim dizisi herhangi bir birim işlem ile ilişkili değilse, null olan bir nesne referansı, tersi durumda geçerli bir Transaction nesnesi döner. Bu nesne daha sonra, birim işlemin kaldığı yerden devam edebilmesi için resume metoduna parametre olarak verilebilir. TransactionManager.resume metodu, belirtilen birim işlemin çağıran işletim dizisi ile tekrar ilişkilendirilmesini sağlar. Belirtilen birim işlem geçerli ise, işletim dizisi ile birim işlem bağlamında ilişkilendirme yapılır, aksi durumda herhangi bir ilişki sözkonusu edilmez. Gerçekleştirimi şu şekilde yapılır :.. Transaction tobj = TransactionManager.suspend();.. TransactionManager.resume(tobj);.. İşletim dizisi başka bir birim işlem ile ilişkili iken TransactionManager.resume metod çağrısıyapılırsa, birim işlem yönetici IllegalStateException aykırı durumu oluşturur. Duraksatma ve devam etme işlemlerini, EJB ortamında, EJB sunucu uygulamalar ile birim işleme yönelik kullanımdaki kaynakların yönetimi ile gerçekleştirir. Bir EJB örneği ile ilişkilendirilmiş bir birim işlem duraksatılmak isteniyorsa, uygulama sunucusu, kullanımdakikaynakların listesini kontrol eder. Uygulama sunucusu, duraksatılmışbirim işlem ile ilişkilendirilmiş her kaynak için Transaction.delistResource metodunu çağırır.böylece, kaynağın birim işlem ile olan ilişkisi kaldırılmış olur. Eğer devam etme işlemi gerçekleştirilecek ise, uygulama sunucusu kullanımdaki kaynakların listesini kontrol eder ve kontrolü çekirdeğin iş metodlarına vermeden önce kaynakları birim işlem yöneticiye kaydeder. 6. Transaction Arayüzü Transaction arayüzü, hedef nesne ile ilişkilendirilmiş olan birim işlemler üzerinde işlemleri gerçekleştirmeyi mümkün kılar. Genel olan her birim işlem, yaratıldığından itibaren bir Transaction nesnesi ile ilişkilendirilmiş durumdadır. Bu nesne; birim işleme yönelik kullanımdaki kaynakları kaydetme, birim işleme commit veya rollback komutlarını uygulama, birim işlemin durumunu ele alma 12

13 gibi istemlerde kullanılır Birim İşlem Eşzamanlaması Birim işlem eşzamanlaması, uygulama sunucusuna, birim işlem yöneticiden, birim işlemin bitişinin öncesinde ve sonrasında haber veren mekanizmadır. Her birim işlem başladığında, uygulama sunucusu, birim işlem yönetici tarafından çağırılmak üzere genellikle javax.transaction.synchronization geri çağırım nesnesini kayıt eder. Synchronization.beforeCompletion metodu, 2PC işleminin başlangıcındaçağrılır. Bu çağırma işlemi, birim işleme commit komutu uygulanması durumunda işletilir. Synchronization.afterCompletion metodu ise, birim işlemin bitişinin ardından çağrılır. Birim işlemin durumu, parametresinde verilir Birim İşlemin Tamamlanması Hedef nesne üzerinde yapılan işin onay görmesi ya da işlemlerin geri alınması durumu, Transaction.commit ve T ransaction.rollback metodları ile gerçekleştirilir. Çağıran işletim dizisi, commit işlemine izin vermiyor ise birim işlem yönetici aykırı durum oluşturur Birim İşlem Eşitliği ve Hash Kodu Birim işlem yönetici, Transaction nesnesinin equals metodunu içerecek biçimde olmalıdır. Bu metod, hedef nesne ile herhangi başka bir Transaction nesnesi arasında karşılaştırma yapmak için kullanılır. equals metodu, hedef nesnenin, parametre olarak verilen diğer nesne ile aynı genel birim işlem işlemi göstermesi durumunda, true değerini döndürür. Uygulama sunucusunun, iki Transaction nesnesinin başka bir birim işlem ile ilişkili olan kaynakları kullanmaya çalıştığı durumda, bu iki nesneyi karşılaştırması gerekir. Bu işlem equals metodu ile aşağıdaki biçimde gerçekleştirilir : Transaction txobj = TransactionManager.getTransaction(); Transaction someothertxobj =.... boolean issame = txobj.equals(someothertxobj); Buna ek olarak birim işlem yönetici, Transaction nesnesinin hashcode metodunu içermelidir. İki Transaction nesnesinin eşit olması durumunda bu ikisi aynı Hash koduna sahiptir. Tersi, doğru değildir. 7. Uygulama Sunucusunda JTA Desteği Bu kesimde, uygulamaların birim işlemlerinin ve kaynak kullanımının uygulama sunucusu tarafından yönetildiğini varsayılacaktır.buna ek olarak, özel bir kaynak yöneticiden bahsedilmeyecektir. JTA nın kullanımı üzerinde durulacak, bağlantı tabanlı genel bir birim işlemsel kaynağın kullanımda olduğu varsayılacaktır. 13

14 7.1. Bağlantı Tabanlı Kaynak (Connection Based Resource) Kullanımı TransactionalResource adında bağlantıtabanlı bir API nin kaynak bağdaştırıcı 1 tarafından sağlandığını düşünelim. Genel bir kullanım senaryosunda, uygulama sunucusu, bir TransactionalResource nesnesi yaratmakla işe başlar. Kaynak bağdaştırıcıbu nesneyi iki varlıkla ilişkilendirir. Bunlardan ilki, kaynak bağdaştırıcının özel bağlantı arayüzünü içeren bir nesne, diğeri de javax.transaction.xa.xaresource arayüzünü içeren bir nesnedir. Uygulama sunucusu, getxaresource metodunu kullanarak bir XAResource nesnesi elde eder. Daha sonra Transaction.enlistResource metodu ile XAResource nesnesini birim işlem yönetici ile ilişkilendirir. Birim işlem yönetici, kaynak yöneticiye bua bağlantı üzerinden yapılan işin ilişkilendirilmesi için uyarır. Bunu da XAResource.start metod çağrısı yaparak gerçekleştirir. Uygulama sunucusu daha sonra, bir Connection nesnesi elde etmek için birkaç getconnection metod çağrısıyapar ve nesneyi uygulamaya döndürür. Burada adı geçen Connection arayüz tanımı, kaynak bağdaştırıcıtarafından gerçekleştirimi yapılmışolan ve kaynak yöneticiye özel olan bir tanımdır. Aşağıda kaynağın elde edilmesine yönelik genel akışını ve kaynağın birim işlem yöneticiye kaydolmasını gösteren bir şema verilmiştir. 1 Kaynak bağdaştırıcı,kaynak yönetici ile bağlantı kurmak amacıyla, uygulama sunucusu ya da istemci tarafından kullanılan, sistem düzeyi bir yazılım kütüphanesidir. Bazı kaynak bağdaştırıcılar: ilişkisel veritabanlarına bağlanmak için JDBC, nesne veritabanlarına bağlanmak için ODGM, SAP R/3 sistemine bağlanmak için JRFC. Bir kaynak bağdaştırıcı bağlantı kütüphanesi dışındaek servisler sağlayabilir. 14

15 Bu senaryo dahilinde XAResource arayüzü, uygulama programına, Connection arayüzü de, birim işlem yöneticiye soyutlanmıştır.aşağıda, uygulama sunucusunun XAResource nesne referansını nasılelde ettiğini ve birim işlem yönetici ile ilişkilendirilmesini örnekleyen kod kesimi verilmiştir. // kaynak yöneticiye eri?im amac? ile // ba?lant? tabanl? birim i?lem kayna?? al Context ctx = InitialContext(); ResourceFactory rf =(ResourceFactory)ctx.lookup( MyEISResource ); TransactionalResource res = rf.gettransactionalresource(); // bir XAResource nesnesi al ve birim i?lem yöneticiye ba?la XAResource xares = res.getxaresource(); (TransactionManager.getTransaction()).enlistResource(xaRes); // ba?lant? al Connection con = (Connection)res.getConnection();.. ba?lant?y? uygulamaya döndür 7.2. Birim İşlemin İlişkilendirilmesi ve Bağlantı İstem Akışı Bu kesimde, özetle bir uygulama sunucusunun bir bağlantı istemini uygulama içerisinden nasıl ele aldığınıinceleyeceğiz. 1. İstemci, birim işlemin TX_REQUIRED birim işlem özelliğini kullanan bir EJB çekirdeği çağırır ve istemci bu anda genel bir birim işlem ile ilişkili değildir. EJB kozası TransactionManager.begin metodunu çağırarak genel bir birim işlem başlatmış olur. 2. Birim işlemin başlamasınınardından, koza çekirdek metodunu çağırır. İş mantığının bir parçası olarak çekirdek, kütüphaneyi kullanarak kaynak bağdaştırıcı tarafından sağlanan bir bağlantı tabanlı kaynak isteminde bulunur. 3. Uygulama sunucusu, ResourceFactory.getTransactionalResource metod çağrısı yaparak kaynak bağdaştırıcıdan bir kaynak elde eder. 4. Kaynak bağdaştırıcı, TransactionalResource nesnesi ve ilişkilendirilmiş XAResource ve Connection nesnelerini yaratır. 5. Uygulama sunucusu, getxaresource metodunu çağırır. 6. Uygulama sunucusu, kaynağı birim işlem yöneticiye kaydeder. 7. Birim işlem yönetici, o an geçerli olan birim işlemi, kaynak ile ilişkilendirmek üzere XAResource.start metodunu çağırır. 8. Uygulama sunucusu, getconnection metodunu çağırır. 9. Uygulama sunucusu, Connection nesne referansını uygulamaya döndürür. 10. Uygulama, bağlantı üzerinde iş veya işler yapar. 11. Uygulama, bağlantıyı kapatır. 12. Uygulama sunucusu, bağlantının koparılması ile kaynak bağdaştırıcıya haber gitmesinin ardından kaynağı kayıt listesinden alır. 13. Birim işlem yönetici, birim işlemin XAResource arayüzü ile ilişkisini kesmek için XAResource.end metodunu çağırır. 14. Uygulama sunucusu, birim işlem yöneticiye, birim işlemin onaylanıp onaylanmayacağını sorar. 15. Birim işlem yönetici, birim işlemi onaylamak üzere kaynak yöneticiyi bilgilendirmek için XAResource.prepare metodunu çağırır. 16. Birim işlem yönetici, birim işlemi onaylamak için XAResource.commit metod çağrısınıyapar. 15

16 Aşağıdaki şekil yukarıdaki adımlar ile JTA nın kullanımını göstermektedir. 8. JTA Metod Tanımları Bu kesimde, Java birim işlem kütüphanesi için sınıf ve arayüz tanımlarısözkonusu edilecektir. Bu bağlamda, EJB, JDBC, JMS ve JTS için javax.transaction paketi geçerlidir. Bu paketin tanımları aşağıda verilmiştir : 16

17 package javax.transaction: Arayüzler: public interface javax.transaction.status public interface javax.transaction.synchronization public interface javax.transaction.transaction public interface javax.transaction.transactionmanager public interface javax.transaction.usertransaction Sınıflar: public class javax.transaction.heuristiccommitexception public class javax.transaction.heuristicmixedexception public class javax.transaction.heuristicrollbackexception public class javax.transaction.invalidtransactionexception public class javax.transaction.notsupportedexception public class javax.transaction.rollbackexception public class javax.transaction.transactionrequiredexception public class javax.transaction.transactionrolledbackexception public class javax.transaction. package javax.transaction.xa: Arayüzler: public interface javax.transaction.xa.xaresource public interface javax.transaction.xa.xid Sınıflar: public class javax.transaction.xa.xaexception Durum Arayüzü interface javax.transaction.status public final static int STATUS_ACTIVE; public final static int STATUS_COMMITTED; public final static int STATUS_COMMITTING; public final static int STATUS_MARKED_ROLLBACK; public final static int STATUS_NO_TRANSACTION; public final static int STATUS_PREPARED; public final static int STATUS_PREPARING; public final static int STATUS_ROLLEDBACK; public final static int STATUS_ROLLING_BACK; public final static int STATUS_UNKNOWN; 17

18 Değişkenler STATUS_ACTIVE public final static int STATUS_ACTIVE Bir birim işlem, bir hedef nesne ile ilişkilendirilmiştir ve aktif durumdadır. Bu durum değişkeni birim işlem başladıktan sonra döndürülür. STATUS_COMMITTED public final static int STATUS_COMMITTED Bir birim işlem, bir hedef nesne ile ilişkilendirilmiştir ve onaylanmış durumdadır. STATUS_COMMITTING public final static int STATUS_COMMITTING Bir birim işlem, bir hedef nesne ile ilişkilendirilmiştir ve onaylama işlemi sürecindedir. Böyle bir durum, işlemin tamamlanmadığı, kaynak veya kaynaklardan cevap beklediği anlarda ortaya çıkar. STATUS_MARKED_ROLLBACK public final static int STATUS_MARKED_ROLLBACK Bir birim işlem, bir hedef nesne ile ilişkilendirilmiştir ve işlemin geri alınması çin i işaretlenmiştir. STATUS_NO_TRANSACTION public final static int STATUS_NO_TRANSACTION Hedef nesne ile ilişkilendirilmiş henüz bir birim işlem yoktur. Bu durum, birim işlemintamamlandığı anda oluşur. STATUS_PREPARED public final static int STATUS_PREPARED Bir birim işlem, bir hedef nesne ile ilişkilendirilmiştir ve hazırlanmış durumdadır. STATUS_PREPARING public final static int STATUS_PREPARING Bir birim işlem, bir hedef nesne ile ilişkilendirilmiştir ve hazırlık aşamasındadır. Böyle bir durum, hazırlıkişleminin tamamlanmadığı, kaynak veya kaynaklardan cevap beklediği anlarda ortaya çıkar. STATUS_ROLLEDBACK public final static int STATUS_ROLLEDBACK Bir birim işlem, bir hedef nesne ile ilişkilendirilmiştir ve sonuç işlemlerin geri alınması olmuştur. STATUS_ROLLING_BACK public final static int STATUS_ROLLING_BACK Bir birim işlem, bir hedef nesne ile ilişkilendirilmiştir ve geri alınma işi devam etmektedir. Böyle bir durum, geri alma işlemine karar verildiği ancak bu işlemin tamamlanmadığı, kaynak veya kaynaklardan cevap beklediği anlarda ortaya çıkar. STATUS_UNKNOWN public final static int STATUS_UNKNOWN 18

19 Bir birim işlem, bir hedef nesne ile ilişkilendirilmiştir ancak o anki durum hakkında bir bilgi sözkonusu değildir. Eşzamanlama Arayüzü interface javax.transaction.synchronization public abstract void beforecompletion(); public abstract void aftercompletion(int status); Birim İşlem Arayüzü interface javax.transaction.transaction public abstract void commit(); public abstract boolean delistresource(xaresource xares, int flag); public abstract boolean enlistresource(xaresource xares); public abstract int getstatus(); public abstract void registersynchronization(synchronization sync); public abstract void rollback(); public abstract void setrollbackonly(); Birim İşlem Metodları commit public abstract void commit() RollbackException, HeuristicMixedException, HeuristicRollbackException, SecurityException, Birim işlemi, ilişkili hedef birim işlem nesnesi ile tamamlar. delistresource public abstract boolean delistresource(xaresource xares, int flag) IllegalStateException, Hedef birim işlem nesnesinin kaynakla ilişkisini keser. enlistresource public abstract boolean enlistresource(xaresource xares) 19

20 RollbackException, IllegalStateException, Hedef birim işlem nesnesini kaynaklara kaydeder. getstatus public abstract int getstatus() Birim işlemin durumunu alır. İlişkili herhangi bir birim işlem yoksa STATUS_NO_TRANSACTION değeri döner registersynchronization public void registersynchronization(synchronization sync) RollbackException, IllegalStateException, rollback public abstract void rollback() IllegalStateException, SyetemException Birim işlemin geri alınmasını sağlar. setrollbackonly public abstract void setrollbackonly() IllegalStateException, Olası sonucun yalnızca geri alınma işlemi olduğu durumda geçerlidir. 20

21 Birim İşlem Yönetici Arayüzü interface javax.transaction.transactionmanager public abstract void begin(); public abstract void commit(); public abstract int getstatus(); public abstract Transaction gettransaction(); public void resume(transaction tobj); public abstract void rollback(); public abstract void setrollbackonly(); public abstract void settransactiontimeout(int seconds); public abstract Transaction suspend() ; Birim İşlem Yönetici Metodları begin public abstract void begin() NotSupportedException, Yeni bir birim işlem oluşturur ve o anki işletimdizisi ile ilişkilendirir. commit public abstract void commit() RollbackException, HeuristicMixedException, HeuristicRollbackException, SecurityException, IllegalStateException, getstatus public abstract int getstatus() Obtain the status of the transaction associated with the current thread. gettransaction public abstract Transaction gettransaction() resume public void resume(transaction tobj) InvalidTransactionException, IllegalStateException, 21

22 rollback public abstract void rollback() IllegalStateException, SecurityException, setrollbackonly public abstract void setrollbackonly() IllegalStateException, settransactiontimeout public abstract void settransactiontimeout(int seconds) suspend public abstract Transaction suspend() UserTransaction Arayüzü public interface javax.transaction.usertransaction public abstract void begin(); public abstract void commit(); public abstract int getstatus(); public abstract void rollback(); public abstract void setrollbackonly(); public abstract void settransactiontimeout(int seconds); UserTransaction Metodları begin public abstract void begin() NotSupportedException, 22

23 commit public abstract void commit() RollbackException, HeuristicMixedException, HeuristicRollbackException, SecurityException, IllegalStateException, getstatus public abstract int getstatus() rollback public abstract void rollback() IllegalStateException, SecurityException, setrollbackonly public abstract void setrollbackonly() IllegalStateException, settransactiontimeout public abstract void settransactiontimeout(int seconds) 23

24 XAResource Arayüzü public interface javax.transaction.xa.xaresource public abstract void commit(xid xid, boolean onephase); public abstract void end(xid xid, int flags); public abstract void forget(xid xid); public abstract int gettransactiontimeout(); public abstract boolean issamerm(xaresource xares); public abstract int prepare(xid xid); public bstract Xid[] recover(int flag); public bstract void rollback(xid xid); public bstract boolean settransactiontimeout(int seconds); public abstract void start(xid xid, int flags); Xid Arayüzü public interface javax.transaction.xa.xid int getformatid(); byte[] getglobaltransactionid(); byte[] getbranchqualifier(); 8.1. Aykırı Durum Sınıfları public class javax.transaction.heuristiccommitexception extends java.lang.exception public HeuristicCommitException(); public HeuristicCommitException(String msg); public class javax.transaction.heuristicmixedexception extends java.lang.exception public HeuristicMixedException(); public HeuristicMixedException(String msg); public class javax.transaction.heuristicrollbackexception extends java.lang.exception public HeuristicRollbackException(); public HeuristicRollbackException(String msg); 24

25 public class javax.transaction.invalidtransactionexception extends java.rmi.remoteexception public InvalidTransactionException(); public InvalidTransactionException(String msg); public class javax.transaction.notsupportedexception extends java.lang.exception public NotSupportedException(); public NotSupportedException(String msg); public class javax.transaction.rollbackexception extends java.lang.exception public RollbackException(); public RollbackException(String msg); public class javax.transaction. extends java.lang.exception public (); public (String s); public (int errcode); public class javax.transaction.transactionrequiredexception extends java.rmi.remoteexception public TransactionRequiredException(); public TransactionRequiredException(String msg); public class javax.transaction.transactionrolledbackexception extends java.rmi.remoteexception public TransactionRolledbackException(); public TransactionRolledbackException(String msg); public class javax.transactioin.xa.xaexception extends java.lang.exception public XAException(); public XAException(String s); public XAException(int errcode); 25

26 9. Kaynaklar JTS 1.0 Specification 1.2. JTA Specification Web Tabanlı, Üç Katmanlı Yazılım Mimarileri, Cesur BARANSEL, Alim MUMCUOĞLU abaxx Technology J2EE Java Transaction API 26