Son değişiklik ise TFRS 14 tarafından yapılmış olup 31/12/2015 tarihinden sonra başlayan hesap dönemleri için geçerlidir.

Transkript

1 TMS-1 Finansal Tabloların Sunuluşu ve VUK Karşılaştırması TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu Standardı tarihinden sonra başlayan hesap dönemleri için uygulanmak üzere ilk olarak Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Otuz iki değişiklikle Bu standart en fazla değişikliğe uğramış standarttır. Diğer standartlarda herhangi bir değişiklik olduğunda, bu standardı da etkilemekte, bunda da değişiklikler yapılmasını gerekmektedir. Son değişiklik ise TFRS 14 tarafından yapılmış olup 31/12/2015 tarihinden sonra başlayan hesap dönemleri için geçerlidir. TMS 1 e Göre Finansal Tabloların Amacı Finansal tablolar işletmenin finansal durumunun ve finansal performansının biçimlendirilmiş sunumudur. Finansal tabloların amacı, geniş bir kullanıcı kitlesinin ekonomik kararlar almalarına yardımcı olan işletmenin finansal durumu, finansal performansı ve nakit akışları hakkında bilgi sağlamaktır. Ayrıca finansal tablolar, yöneticilerin kendilerine emanet edilen kaynakları ne etkinlikte kullandıklarını da gösterir. Finansal Tablolar Bu Amaca Ulaşmak için İşletmeyle İlgili Bilgiler Sunar: a) Varlıklar; b) Borçlar; c) Özkaynaklar; d) Gelir ve giderler, karlar ve zararlar dâhil; e) Ortakların ortak olmaları sebebiyle yaptıkları katkılar ve ortaklara yapılan dağıtımlar ve f) Nakit akışları. Bu bilgi, dipnotlarda yer alan diğer bilgilerle birlikte finansal tablo kullanıcılarının işletmenin gelecekteki nakit akışlarını ve özellikle bunların zamanını ve kesinliklerini tahmin etmelerine yardımcı olur. Tam Bir Finansal Tablolar Setinin İçerdiği Bilgiler: a) Dönem sonu finansal durum tablosu,(bilanço) b) Döneme ait kâr veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosu, c) Döneme ait özkaynak değişim tablosu, d) Döneme ait nakit akış tablosu,

2 e) Önemli muhasebe politikalarını ve diğer açıklayıcı bilgileri içeren dipnotlar, Finansal Durum Tablosunda (Bilançoda) Yer Alacak Bilgiler Finansal durum tablosu aşağıdaki tutarları gösteren hesap kalemlerini içermek zorundadır: a) Maddi duran varlıklar, b) Yatırım amaçlı gayrimenkuller, c) Maddi olmayan duran varlıklar, d) Finansal varlıklar ((e), (h) ve (i) şıklarında gösterilenler hariç), e) Özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilen yatırımlar, f) Canlı varlıklar, g) Stoklar, h) Ticari ve diğer alacaklar, i) Nakit ve nakit benzerleri, j) Satılmak üzere elde tutulan varlıkların toplamı ile TFRS 5 e göre satılmak üzere elde tutulan ve elden çıkarılacaklar grubuna dâhil olan varlıkların toplamı, k) Ticari ve diğer borçlar, l) Karşılıklar, m) Finansal borçlar ( (k) ve (l) şıklarında gösterilenler hariç), n) TMS 12 Gelir Vergileri Standardında tanımlandığı gibi, dönem vergisiyle ilgili borçlar ve varlıklar, o) TMS 12 de tanımlandığı gibi, ertelenmiş vergi borçları ve ertelenmiş vergi varlıkları, p) TFRS 5 e göre elden çıkarılacaklar grubuna dâhil olan satılmak üzere elde tutulanlar olarak sınıflandırılan borçlar, q) Özkaynaklarda gösterilen kontrol gücü olmayan paylar (azınlık payları) ve r) Ana şirketin ortaklarına ait çıkarılmış sermaye ve yedekler. Kâr veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tablosunda yer alması Gereken Bilgiler Kâr veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosunda, kâr veya zarar ile diğer kapsamlı gelir bölümlerine ek olarak aşağıdakiler sunulur: (81A) a) Kâr veya zarar,

3 b) Toplam diğer kapsamlı gelir, c) Kâr veya zarar ile diğer kapsamlı gelirin toplamı olan döneme ait kapsamlı gelir. İşletmenin ayrı bir kâr veya zarar tablosu sunması durumunda, kapsamlı gelirin sunulduğu tabloda kâr veya zarar bölümü gösterilmez. İşletme kâr veya zarar ile diğer kapsamlı gelir bölümlerine ek olarak, döneme ait kâr veya zararın ve diğer kapsamlı gelirin dağılımını gösteren aşağıdaki kalemleri sunar: (81B.) a) Döneme ait kâr veya zararın; i) Kontrol gücü olmayan paylara ii) Ana ortaklık sahiplerine isabet eden kısmı ile b) Döneme ait kapsamlı gelirin; İ) Kontrol gücü olmayan paylara ve ii) Ana ortaklık sahiplerine isabet eden kısmı. İşletmenin ayrı bir kâr veya zarar tablosu sunması durumunda, (a) bendinde yer alan bilgiler bu tabloda sunulur. Özkaynak Değişim Tablosunda Sunulacak Bilgiler Özkaynak değişim tablosu 10 uncu Paragraf gereğince sunulacaktır. Özkaynak değişim tablosu aşağıdaki bilgileri kapsar (106) (a) Ana ortaklığın sahiplerine ve kontrol gücü olmayan paylarına (azınlık paylarına) ilişkin toplam tutarları ayrı olarak gösteren, döneme ilişkin toplam kapsamlı gelir; (b) Her bir özkaynak bileşeni için, TMS 8 e göre muhasebeleştirilen, geçmişe yönelik uygulama veya geçmişe yönelik düzeltmelerin etkileri. (c) Her bir özkaynak bileşeni için aşağıdakilerden kaynaklanan değişiklikleri ayrı olarak gösteren, dönem başındaki ve sonundaki defter değeri arasındaki mutabakat: (i ) Kâr ya da zarar; (ii ) Diğer kapsamlı gelir ve (iii ) Ortaklar tarafından yapılan katkıları ve ortaklara yapılan dağıtımları ayrı olarak gösteren ortaklarla bunların ortak olmaları nedeniyle ortaya çıkan işlemler ve kontrolün kaybedilmesiyle sonuçlanmayan bağlı ortaklıktaki ortaklık paylarındaki değişimler. VUK/TEKDÜZEN MUHASEBE SİSTLEMLERİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİNE GÖRE MALİ TABLOLAR

4 213 sayılı Vergi Usul Kanunu nun 175 ve mükerrer 257 nci maddeleri hükümleri uyarınca Maliye Bakanlığı, muhasebe usul ve esaslarına, muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planı ve mali tabloların çıkarılmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye, bunları mükellef, şirket ve işletme türleri itibariyle uygulatmaya ve bunlara ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır. Maliye Bakanlığı bu yetkiye istinaden yayımlamış olduğu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri (MSUGT) ile konu hakkında çeşitli düzenlemelerde bulunmuştur. 1 sıra no.lu MSUGT ile düzenlenmesi gereken mali tablolar ve bu bunlara ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir Finansal Tablolar; Temel finansal Tablolar ve Ek finansal Tablolar Olarak iki gruba Ayrılır. Temel Finansal Tablolar (Bilanço ve Gelir tablosu) Bilanço: Herhangi bir işletmenin belli bir tarihteki varlıklarının ( Maliyet Değerleriyle ) Dağılımını, bu varlıkların finansmanında kullanılan kaynakların tutarlarını ve dağılımlarını gösteren statik bir finansal tablodur. Başka bir ifadeyle Bilanço işletme varlıklarının hangi kaynaktan finanse edildiğini gösterir. Gelir tablosu: İşletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği Karı zararı gösteren bir finansal tablodur. Bu tabloların (Bilanço ve Gelir Tablosu) Kurumlar vergisi beyannamesinde doldurulması zorunludur. Ek Finansal Tablolar -Fon Akış Tablosu -Nakit Akış Tablosu -Net İşletme Sermayesindeki -Değişim Tablosu -Kar Dağıtım Tablosu -Öz Kaynaklar Değişim Tablosu -Satışların Maliyeti Tablosu Finansal Tabloların Doldurulmasına İlişkin Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğindeki Açıklamalar Vergi Usul kanununa göre Gelir idaresi başkanlığına verilen beyannameler, 8 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği yapılan düzenleme neticesinde Kâr Dağıtım Tablosu nu

5 eklemeleri yeterli bulunmuş Satışların Maliyet Tablosu ve Nakit Akım Tablosunun beyannameye eklenmesinden vazgeçilmiştir. Bununla birlikte 2015 yılında aşağıdaki hadleri geçen mükellefler Kar dağıtım tablosunu düzenlemek zorundadır. Diğerlerinin doldurmasına gerek yoktur Yılı Aktif Toplamı : TL 2015 Yılı Net Satışları Toplamı : TL TMS İLE MSGUT ARASINDAKİ FARKLAR -Uluslararası muhasebe düzenlemeleriyle uyumlu olarak finansal tablolarda doğru ve gerçeğe uygun sunumun sağlanması amacıyla oluşturulan TMS ile MSGUT arasındaki temel farklar aşağıdaki şekildedir: - Standartta, bilançonun adının finansal durum tablosu olarak da kullanılması ilk göze batan değişikliktir -MSUGT larda bütün finansal tablo kalemlerine yönelik değerleme hükümleri bulunmaz, iken TMS kapsamında finansal tabloları oluşturan kalemler açıklanarak bu kalemlerin değerlemesine ilişkin esaslar belirlenmiştir. (Örnek olarak duran şirketin aktifinde bulunan bir arsa VUK ' a göre maliyet değeri ile değerlenir ve bunun dışında değerleme yapılmaz ancak 10 sene önce alınan arsanın değeri bölgenin gelişmesi ile artmış olabilir. TMS gerçeğe uygun değerle tablolarda arsayı gerçek değerinden gösterilmesini sağlamaktadır. ) -MSUGT lara göre hazırlanan finansal tablolar bilanço ve gelir tablosu ile sınırlıyken, TMS kapsamında hazırlanan finansal tablolar seti, finansal durum tablosu, kar veya zarar tablosu, nakit akışları tablosu, özkaynaklar değişim tablosu ve bu tablolara ilişkin dipnotlardan oluşmaktadır. -TMS de şirketlerin alacak ve borçlarına reeskont uygulaması zorunlu tutulmaktayken, MSUGT uyarınca bütün alacak ve borçların reeskonta tabi tutulmasına ilişkin bir zorunluluk bulunmamaktadır. -MSUGT larda maddi duran varlıklar maliyet değeri üzerinden takip edilirken, TMS kapsamında bu varlıkların cari değeri üzerinden de takip edilmesine izin veren yeniden değerleme modeli uygulanabilmektedir. -TMS uyarınca kıdem tazminatı yükümlülüğünün her dönem hesaplanarak finansal tablolara alınması zorunlu tutulmaktayken MSUGT çerçevesinde kıdem tazminatları sadece ödendikleri dönemde ve ödendikleri tutar üzerinden finansal tablolara yansıtılmaktadır. Örneğin bir imalat firmasında 200 kişinin çalıştığını ve bunlara VUK a göre mali tablolarda karşılık

6 ayrılmadığını düşünürsek firmanın iyi görünen mali tabloları firmanın faaliyetine devam edecek duruma düşmesi durumunda gerçekte işçilerin kıdem tazminatını bile ödeyemeyecek güçte olduğu durumunu mali tablo kullanıcılara yansıtmaz ve karar alıcıları yanılta bilir. Ancak TMS ye göre karşılıkların ayrılması zorunludur. -MSUGT kapsamında varlıkların değer düşüklüğünün ne şekilde hesaplanacağına ilişkin hükümler düzenlenmemiştir. TMS de ise varlıkların değer düşüklüğüne ilişkin bir bölüme yer verilerek değer düşüklüğünün hesaplanmasına ve muhasebeleştirilmesine ilişkin esaslarbelirlenmiştir - TMS kapsamında belirli büyüklükteki şirketlerin konsolide finansal tablo hazırlamaları zorunlu kılınmış ve konsolidasyon işlemlerine ilişkin esaslar düzenlenmiştir. Ancak MSGUT larda konsolide finansal tablo hazırlanmasına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. - TMS de tarımsal faaliyetler yürüten şirketlerin bu faaliyetlerine ilişkin muhasebeleştirme ilkelerini düzenleyen Tarımsal Faaliyetler bölümüne yer verilmiştir. MSUGT larda tarımsal faaliyetleri ayrıca düzenleyen hükümler bulunmamaktadır. -TMS kapsamında belirli büyüklükteki şirketlerin ertelenmiş vergi tutarlarını hesaplamaları ve finansal tablolarına bu tutarları yansıtmalarıgerekmektedir. -MSUGT göre olağandışı gelir ve giderlerin ayrıca raporlanması gerekirken, TMS 1 e göre hiçbir gelir veya gider kaleminin ne gelir tablosunda ne de dipnotlarda olağandışı başlığı altında raporlanamayacağı belirtilmektedir. Bu nedenle, MSUGT de olağandışı gelir ve giderler başlığı altında raporlanan kalemler, standarda göre hazırlanan gelir tablosunda ayrı bir kalem olarak raporlanmaktadır Haydar ŞAYLI, SMMM, Bağımsız Denetçi