DÖRDÜNCÜ SAYIMIZLA MERHABA...

Transkript

1

2

3 GÜNCEL Erdem TÜRKEKUL DÖRDÜNCÜ SAYIMIZLA MERHABA... Merhabalar, Yay nc lar aç s ndan önemli geli melerin ya and bugünlerde dördüncü say m zla Merhaba demenin mutlulu unu ya yoruz Telif haklar alan nda, yay nc kurulu larla Meslek Birlikleri aras nda y llard r ya anan sorunlar n, taraflar n kar l kl iyi niyeti ile ortak bir noktada sonuçland r lm olmas çok önemli bir geli me olmu tur. Bu tarihi anla man n taraflar olan müzik alan ndaki Meslek Birlikleri, MESAM, MSG, MÜ-YAP ve MÜYORB R ile yay nc kurulu lar temsilen RATEM aras nda tanzim edilen protokole ili kin bilgileri sayfalar m zda bulacaks n z. Hepimizce bilindi i gibi, Radyo ve Televizyonlar n Kurulu ve Yay nlar Hakk nda Kanun da y llard r yap lmas beklenen de i ikliklerde son dönemece girilmi bulunmaktad r. Kanun haz rl klar, bir yandan iç dinamiklerin bir yandan da gerek Avrupa Birli i nde ve gerekse Avrupa Konseyi nde yap lan çal malar n etkisinde uzun bir süre devam etmi tir. Tüm yay nc lar aç s ndan en önemli konulardan biri olan de i ikliklerle ilgili olarak, kamu kurumlar ndan sivil toplum kurulu lar na; üniversitelerden uygulay c lara geni bir kesimin konuya ili kin dü üncelerini okuyucular m za sunmaya çal t k. Bir Günlük Yay n bölümünün bu say daki konu u, farkl formatlardaki ba ar l programlar n alt nda imzas bulunan Acun ve elbette Var m s n Yok musun program Yerel Medya bölümünde, geni bir dinleyici kitlesine sahip olan Antalya ya yer verdik... Yine yerel medyadan, Serhat TV (Kars) ve Radyo irinnar (Gaziantep) bu say m z n konuklar leti im fakültelerine ay rd m z bölümün bu say daki konu- u F rat Üniversitesi leti im Fakültesi Akademik Forum bölümümüzde Reklam ve Gerçeklik ba l kl, ilginizi çekecek bir yaz m z yer almakta... Dünyadan bölümünde yer verdi imiz Radyo Manifestosu nu mutlaka okuman z tavsiye ediyoruz... Teknoloji bölümünde ise IPTV konusunda haz rlanan bir yaz ya yer verdik... Bu say da ilk defa yer verdi imiz ve önümüzdeki say larda da sürdürmeye çal aca m z yeni bölümümüzün ismi: Sektörel Analiz. Bu say m zdaki analiz konusu, Radyo Yay nc l ndan Azami Derecede Faydalanma Son olarak, her zaman oldu u gibi, dergimizin içeri ine katk da bulunan herkese te ekkürlerimizi sunarken, dü ünce ve önerilerinizi payla man z bekledi imizi yineliyoruz rtv@ratem.org 1

4 Kas m 2008 Say : 4 ISSN RATEM RTV RATEM Ad na Dergi Sahibi Yusuf GÜRSOY Genel Yay n Yönetmeni ve Sorumlu Yaz i leri Müdürü Erdem TÜRKEKUL Yay n Kurulu Gültekin UÇKUN (Ba kan), Yüksel ESER, dris TA RATEM DEN Genel Kurulun Ard ndan 6 RATEM Koordinatör Özgür Sava DEM R leti im E. Didem EN RATEM Merkez Konaklar Mh. Ç nar Sk. Emlak Bankas Apt. No: 1 Kat: 1 D: 1 4. Levent - stanbul Tel: Faks: / rtv@ratem.org Bas m Türk Medya Bask Teknolojileri A.. Tel: Yap m - Prodüksiyon D PNOT çerik ve leti im Hizmetleri Tel: info@dipnotiletisim.com Genel Koordinatör Burak KORUCU Yaz leri Fatma Ece DEM R Grafik Uygulama Sava YILDIRIM RATEM DEN Telif Haklar Sorununda Tarihi Bir Gün RATEM DEN RATEM Adana da DÜNYADAN Çocuklar ve Gençlerin Radyo Manifestosu Foto raflar Teoman GÜRZ H N, Sinan KESG N Katk da Bulunanlar H. At l ÜNAL, Tu çe ÇUHADARO LU, Özlem ASLAN, Yasemin AKT MUR Bask Öncesi Haz rl k ve Teknik Koordinasyon PUNTO Bask Çözümleri Tel: / punto@puntops.com Dergimizde yay nlanan yaz lar, yazarlar n ki isel görü leridir. Bu yaz lardan dolay RATEM RTV Dergisi sorumluluk üstlenmez. Kaynak belirtmek ko ulu ile al nt yap labilir. DOSYA Nas l Bir RTÜK Yasas? 26

5 B R GÜNLÜK YAYIN Acun ile Var m s n Yok musun? 52 SEKTÖREL ANAL Z Radyo Reklamc l ndan Azami Derecede Faydalanma 62 ÜN VERS TELER F rat Üniversitesi leti im Fakültesi 66 YEREL MEDYA Yerel Medyan n Parlayan Y ld z : Antalya 70 TEKNOLOJ Farkl Bir Televizyon Deneyimi: IPTV 78

6 Başkandan... Yusuf GÜRSOY RATEM Yönetim Kurulu Ba kan R adyo televizyon yay nc lar olarak enerjimizi ve kaynaklar m z yo un olarak harcad m z, temel bir sorunumuzu çözmenin mutlulu u ile huzurlar n zday z. Telif haklar ad yla and m z, büyük küçük tüm radyo televizyonlar n kabusu 22 Ekim itibari ile sona ermi, taraflar n imza alt na ald protokol metni ile çözüme kavu mu bulunmaktad r. Radyo ve televizyon kurulu lar m z için ödenebilir, makul fiyatla belirlenmi olup, Meslek Birlikleri taraf ndan yap lan ikayetler ve aç lan davalar da yükümlülüklerimizi yerine getirdikçe sona erecektir. Bir defa daha belirtmeliyim ki; 800 e yakla an üyelerimizin y llarca süren özverili çal ma ve destekleri mevzuata ra men sab rla bu sonucu bekleyerek radyo televizyon yay nc kurulu lar n ma dur olmas n önleyen RTÜK Ba kan ve Üyeleri nin, bugüne de in görev yapm ve halen yapmakta olan RATEM Yönetim Kurulu Üyeleri nin de erli katk lar mutlu sona ula mam z sa lam lard r. ükran borçluyuz. Dünyada ba layan ekonomik krizin ülkemizi de h zla içine çekti i bir sürece giriyoruz. Ne yaz k ki; bundan en fazla radyo televizyon yay n kurulu lar ve çal anlar olarak etkilenece iz. Gerçi bu kriz kendini hissettirmeden de kriz ortam nda yay nc l m z sürdürmekte idik. Ülkemizde özel radyo televizyon yay nc l ba lad ndan bu yana 13 sefer de i ikli e u ramas na ra men sa l kl bir yap ya kavu amayan mevzuat alt yap m z, sürekli kriz ortam üretmektedir. RTÜK taraf ndan haz rlanarak bizim de görü lerimize ba vurulan uzunca bir süredir ad pek kullan lmayan, kamuoyunun RTÜK yasas olarak adland rd 3984 say l Radyo ve Televizyonlar n Kurulu ve Yay nlar Hakk nda Kanun bir an önce TBMM gündemine gelmesi gerekmektedir. Gecikmesi daha büyük sorunlar üretecek, önümüzdeki günlerde her aç dan sa l kl radyo televizyon yay nc l n sürdürmek mümkün olmayacakt r. Bu nedenle ilgili tüm çevrelerin bu konuya e ilmelerinde yarar bulunmaktad r. Radyo televizyon kurulu lar, 1995 y l ndan beri geçici yay n izni ile yay nlar n sürdürmekteler. Yasa hükümleri aç k olmas na ra men, karasal yay n izin lisanslar na kavu amam lard r. Hal böyle olunca, kamuoyu bask s öyle olu maktad r: Radyo televizyon kurulu lar kamuya ait varl klar (kanal ve frekans) ücretsiz kullanmaktalar. Hatta daha ileri gidilerek u ifadeler kullan lmaktad r: Kanal ve frekanslar bir tak m çevrelere pe ke çekilmektedir. Oysa biz radyo televizyon yay nc lar, bu bedelsiz kullan m n bedelini çok daha a r ödemekteyiz. Ülkemizde tüm vergiler ve benzeri kesintilerden ayr olarak, elde etti i ayl k gelirden %10 pay ödeyen ba ka hiçbir ticari kurulu bulunmamaktad r. Asl nda bunun pahal bir kanal ve frekans kullan m bedeli oldu u aç kt r. Bu %10 un yar s reklam pay olarak RTÜK e ödenmekte, di er yar s olan %5 ise e itime katk pay olarak Hazine ye aktar lmaktad r. RTÜK e ödenen %5 paydan artan bütçe fazlas da yine Hazine ye gelir olarak aktar lmaktad r. Burada da bir ba ka konuya dikkatlerinizi çekmek isterim. Önümüzdeki günlerde s cak ya anacak olan yerel seçim süreci. Bilindi i gibi Siyasi Partiler Kanunu na göre gerek her y l gerekse seçim olan y llarda siyasi partilere Hazine den ayr pay al rlar. Al nan bu paylar o siyasi partinin ya da seçimlerde gösterdikleri adaylar n kamuoyunda tan nmas ve do ru kanaat olu mas yönünde yap lan propaganda çal malar yani reklam çal malar içindir. Siyasi partiler, gazeteleri, dergileri, billboard olarak adland r lan aç k hava panolar n, interneti, sinemay reklam mecras olarak kullan rlar, ancak radyo ve televizyonlar reklam amac yla kullanamazlar. Ekonomik kriz döneminde zor ko ullarda elde etti i reklam gelirinden vergiler, dolayl vergiler, stopajlar KDV gibi kesintiler, Hazine ye aktar lan gelir kaynaklar, fazladan %10 kesinti Sonra bu kesintilerle demokrasinin sa l kl olu umunda en büyük pay sahibi radyo ve televizyonlar n mahrum b rak lmas. Mevzuattan kaynaklanan bir ba ka önemli sorun da yerel televizyon yay nc lar m z tehdit etmektedir. Say sal yay nc l a geçilememesi ve büyük kentlerimizde karasal yay nlara ula- lmas nda kar la lan sorunlar nedeniyle uydu yay n eri imlerine talep artm, bu da hakl olarak uydu yay nc l arz n tetiklemi ve bir sarmala dönmü tür. Daha bundan birkaç y l

7 önce bir milyona yakla an uydu al c hane say s, bugün on milyon s n r na dayanm t r. Türkiye de on be milyon hane oldu u dü ünülür ise art k yerel televizyon yay nc lar na gerek ve ihtiyaç kalmad ortaya ç kar. Çünkü yerel televizyonlar uydu ortam ndan yararlanamazlar. Önümüzdeki günlerde yerel televizyonlar yava yava yay n hayatlar na son vereceklerdir. Baz yerel televizyon kurulu lar ikiz irketler kurarak geçici bir çözüm üretmeye çal maktaysa da lisans bedellerinin a r ve kar lanamaz olmas, yeterli i letme sermayesi olmamas nedeniyle varl klar n sürdürmekte zorlanmaktad rlar. Bu konuda RTÜK ten önemli beklentimiz udur: Say sal karasal yay nc l a geçi süreci tamamlanana kadar, ilgili yönetmeli in de i tirilerek yerel televizyon yay nc kurulu lar n uydu ortam ndan yararlanmalar n n sa lanmas, lisans bedelinin al nmamas ya da sembolik bir bedel al nmas yoluna gidilmesi. Di er türlü mevcut yönetmelik yerel televizyonlar m z n mezar kaz c s olacakt r. Bu tür çal malar bir bütün halinde tamamlanamay nca bundan yine yay nc kurulu lar ma dur olmaktad r. Telekomünikasyon Kurumu ve RTÜK, radyo televizyonlar n kulland - kanal ve frekanslarda kom u bantlardan meydana gelen olumsuz etkilenmeler sonucu bir karar ald lar. Radyo televizyonlar n kulland klar vericiler ile radyolink cihazlar nda bir standart olu turulacak. Asl nda bu, yay nc l m z n belirli bir kaliteye ula t r lmas, izleyici ve dinleyiciye nitelikli, dinlenebilir bir yay n sunabilmek için desteklenmesi ve uyulmas gereken bir karar. Ancak yerel yay nc kurulu lar m z n bunu sa lamas bize ula an yak nma ve ikayetlerden zor görünüyor. Bu çerçevede önümüzdeki günlerde Telekomünikasyon Kurumu ve RTÜK ile konunun çözümüne yönelik toplant lar gerçekle tirece iz. Geçti imiz hafta Adana da gerçekle tirdi imiz Yerel Radyo ve Televizyonlar n Pazarlama leti imindeki Yeri konulu panel, bu sorunun çözümü içinde önemli ölçüde yol gösterici oldu. Yerel radyo ve televizyonlar ile yerel reklamverenleri, reklam ajanslar n, yerel yöneticileri bir araya getirerek so- Ratem Yönetim Kurulu Ba kan Yusuf GÜRSOY runlar m za çözümler arad m z toplant lar m z n Adana aya- da oldukça yararl ve verimli oldu. Yerel yay nc kurulu lar m z n taleplerini iletmek amac yla ziyarette bulundu umuz Adana Büyük ehir Belediye Ba kan Say n Aytaç DURAK ile yararl bir çal may sonuçland rd k. Adana Büyük ehir Belediyesi radyolar m za ortak verici anten kulesi yaparak tüm radyolar ayn kulede toplayacak. Ayr ca tüm radyolar için standart vericiler sa lanacak ve bedeli belediye taraf ndan kar lanacak. imdi bunu yayg nla t rmak arzusunday z. Kriz dönemlerinde reklam bütçelerinin k s laca konusunda bizim kamuoyumuzda yayg n bir dü ünce vard r. Geçmi örnekler de bunu do rulamaktad r. Bu çerçevede reklam dünyas n n önemli reklamverenleri ve reklam ajanslar yla bir araya gelerek görü al veri inde bulunduk. Bu çerçevede Aral k ay n n ilk haftas nda Reklamverenler Derne i Ba kan Say n Hakan GÖREN i Yönetim Kurulu toplant m za davet ettik. Görü melerimizi ve sonuçlar n sizlerle payla aca z. çinde bulundu umuz y ldan ba lamak üzere radyo televizyon e itimi gören ö rencilerimize burs vermeye ba lad k. Bu konuda üyelerimizden, radyo televizyon kurulu lar ndan, çal anlar ndan, reklamc l k dünyas ndan ve herkesten katk beklemekteyiz. stedi iniz miktarda yapaca n z katk lar, yar n n radyo televizyon yay nc lar n n yeti tirilmesinde önemli destekler sa lam olacakt r. Bugünden itibaren yay nc l m z aç s ndan yo un bir döneme giriyoruz. Ekonomik krizin etkilerinden daha az nas l etkileniriz konusunda çal malar m z olacak. Yasa de i ikli i çal malar gündeme gelecek. Yönetim Organlar m z, temsilcilerimizi ve üyelerimizi çal malar m za azami gayretle katk vermeye ça r yorum. Sevgi ve sayg lar mla Mikrofonlar n z hep aç k olsun Merhaba...

8 RATEM DEN Radyo Televizyon Yay nc lar Meslek Birli i IV. Ola an Genel Kurulu, 06 Nisan 2008 Pazar günü stanbul Dedeman Otel de gerçekle tirildi. Genel Kurul, yeni dönemde RATEM Yönetim Organlar nda görev yapacak üyeleri seçimle belirledi. GENEL KURULUN ARDINDAN... RATEM YÖNETİM KURULU 6 Ba kan Yusuf GÜRSOY (Lig Radyo) Ba kan Yard mc lar Ali ORUÇ (TRT) M. Yusuf KULAKSIZ (Samanyolu Yay n Grubu) M. Ayd n ERBETÇ O LU (Kolej FM - Kayseri) A. Acar F L Z (Kanal A - Adana) Genel Sayman Dursun GÜLERYÜZ (Power FM) Üyeler Serdar SARI (Kanal D) Ferman KARAÇAM (Kanal 7) Necmi AYDIN (Radyo Metropol - Mersin) Ahmet ATILMI (Radyo irinnar - Gaziantep) Bülent ÖZGÜR (Çorlu FM) Yüksel KILINÇ (Yön Radyo - stanbul) Yusuf TEZCAN (Yunus FM - Eski ehir) Zafer BEYAZ (Dost FM - Bursa) Zafer BÜYÜ (Radyo Mega - Sakarya)

9 Genel Kurul dan kısa kısa... Bakanl k Gözlemcisi: Telif Haklar ve Sinema Genel Müdür Yard mc s Günay K RACI. Genel Kurulu açan: RATEM Yönetim Kurulu Üyesi M. Yusuf KULAKSIZ. Divan: Ba kan Taner AKSOY, Ba kan yard mc s Servet S PAH O LU, Yazman Melike KAYNAK ve Asyak YEL- KENC O LU. RATEM Yönetim Kurulu Ba kan Yusuf GÜRSOY aç l konu mas nda birlik, beraberlik ve özverili çal mayla RATEM i bugünlere getirdikleri için Genel Kurul a te ekkür etti. Yusuf GÜRSOY taraf ndan Çal ma Raporu okundu. Kesin hesap ve mali bilanço, Genel Sayman Dursun GÜLERYÜZ taraf ndan okundu. Denetleme Raporu, Denetleme Kurulu Ba kan Yüksel KILINÇ taraf ndan okundu. Genel Sayman Dursun GÜLERYÜZ Yönetim Kurulu nca haz rlanan bütçe tasar s n sundu. 7. madde: Giri ve y ll k ödenti miktarlar n n belirlenmesi kabul edildi. 8. madde: Merkez müdürlü ü ve/veya ube aç lmas kabul edildi. 9. madde: Ta nmaz mal al nmas ve sat lmas, bunlar üzerinde ayni haklar tesis edilmesi için yönetim kuruluna yetki verilmesi onayland. 10. madde: Üyelik niteliklerine ili kin ölçütlerin belirlenmesi onayland. 11. madde: Eserlerin, icralar n, tespitlerin veya yay nlar n izinsiz kullan m ile ilgili tedbirlerin saptanmas görü üldü. 12. madde: Tahsil olunacak hak bedeli ve tazminatlar n üyelere da l m ve birlik pay n n belirlenmesi karara ba land. 13. madde: Yönetim, Denetleme, Bilim Teknik ve Haysiyet Kurullar na kat lan üyelere huzur hakk, merkez d ndan gelen üyelere yolluk ve gündelik miktar n n belirlenmesi onayland. Yönetim Kurulu, Denetleme Kurulu, Bilim Teknik ve Haysiyet Kurullar n n as l ve yedek üyelerinin seçilmesine geçildi. Yusuf GÜRSOY ve arkada lar, Divan a yönetim organlar ile ilgili liste verdi. Seçime tek listeyle gidildi. Seçimin gizli oy ve aç k say m ile yap laca kabul edildi. 213 üye oy kulland. Aç k tasnife geçildi. Oy say m yap ld. 3 oy pusulas n n geçersiz oldu u görüldü. Geçerli 210 oyu alan blok listenin seçimleri kazand ilan edildi. Yusuf GÜRSOY IV. Genel Kurul a te ekkür konu mas yapt. DENETLEME KURULU Ba kan Selahattin YAY (Körfez FM - Edremit) Üyeler Ali ADALIO LU (Sun Radyo - Mersin) A. R za ERKAN (Bar Radyo - stanbul) Faruk TANDO AN (Radyo Aktif - Trabzon) Ergün YILDIRIM (Radio Light) HAYS YET KURULU Ba kan Turgut NAL (Radyo BRT - Bal kesir) Üyeler M. Öztürk LER (Radyo Net - Konya) Do an SÖNMEZ (Venüs FM - Manavgat) B L M TEKN K KURULU Ba kan smet ERG N (Karesi TV - Bal kesir) Üyeler Koray HAT PO LU (Radyo ODTÜ - Ankara) Naim GÜLEÇ (Akra FM) Hüseyin SÜMER (Lokum FM) Mehmet MAHMUTO LU (Radyo Liva - anl urfa) Yavuz ERDEM (Radyo Mega) YAYIN KURULU Ba kan Gültekin UÇKUN (Canwest Medya Türkiye) Üyeler dris TA (VTV - Antalya) Yüksel ESER (Hit FM - Elaz ) GÜNCEL 7

10 RATEM DEN RATEM, MESAM, MSG, MÜ-YAP, MÜYORBİR Telif Hakları Protokolü imzalandı 8 Radyo ve televizyonlarda yay nlanan müzik eserlerinin kullan m n lisansl hale getiren ve telif haklar alan nda çok önemli bir ad m n simgesi olan RATEM, MESAM, MSG, MÜ-YAP, MÜYORB R Telif Haklar Protokolü 22 Ekim 2008 tarihinde stanbul Grand Cevahir Otel Convention Center da gerçekle tirilen törenle imzaland. Protokol imza törenine Meslek Birlikleri ad na RATEM Yönetim Kurulu Ba kan Yusuf GÜRSOY, MÜ- YAP Yönetim Kurulu Ba kan Bülent FORTA, MESAM Yönetim Kurulu Ba kan Ali R za B NBO A, MSG Yönetim Kurulu Ba kan Garo MAFYAN, MÜYORB R Genel Sekreteri Ali R za TÜRKER kat ld lar. Protokol imza törenine Kültür ve Turizm Bakanl Müste ar Yard mc s Nihat GÜL, RTÜK Ba kan Dr. Zahid AKMAN, RTÜK Ba kan vekili Dr. Abdulvahap DARENDEL, üyeler Prof. Dr. Davut DURSUN, Prof. Dr. lhan YERL KA- YA, Pa a YA AR ve Taha YÜCEL ile RATEM Yönetim, Denetleme, Haysiyet, Bilim ve Teknik, Yay n kurullar m z n ba kan, ba kan yard mc lar ve üyelerinin yan s ra; bu önemli güne tan kl k etmek isteyen, ülkemizin dört bir yan ndan gelen üyelerimiz de kat ld lar. Törende ilk olarak MÜYORB R, MÜ-YAP, MSG ve MESAM ba kanlar söz alarak bu protokolün önemine dair dü üncelerini ve bundan sonraki sürecin getirilerinin neler olaca n özetlediler. Daha sonra kürsüye gelen RATEM Yönetim Kurulu Ba kan Yusuf GÜR-

11 F K R VE SANAT ESERLER ALANINDA ÇOK ÖNEML B R SORUN ÇÖZÜLMÜ OLDU... mzalanan Protokol, 2001 y l ndan günümüze devam eden, telif haklar alan nda Radyo Televizyon Yay nc lar ile Müzik Meslek Birliklerini kar kar ya getiren lisansl müzik kullan m sorununa çözüm olacak. UYGUN BEDELLER, BÜYÜK KATILIM Bundan böyle RATEM üyesi 800 e yak n radyo televizyon kurulu u müzik yay nlar n uygun bedellerle lisansl olarak devam ettirebilecekler. Bu protokolle, yay nlarda kullan lacak eserler, radyolarda y ll k 263 YTL den, televizyonlarda ise 1462 YTL den ba layan bedellerle dört Meslek Birli i taraf ndan lisanslanm olacak. YÜZ B NE YAKIN MÜZ K ESER NE ER M Lisanslanan radyo televizyon kurulu lar, MÜ-YAP taraf ndan verilecek ifre ile internet üzerinden yüz bine yak n ar ive ve yeni ç kan her esere ula abilecek, yay nlar nda kullanabilecekler. TEK SÖZLE ME, TEK HESAP Protokol, radyo televizyon kurulu lar n n s kça rahats zl klar n dile getirdikleri çoklu sözle me ve ödeme sistemini de ortadan kald rd ; tek sözle me, tek ödeme ekli ile yürürlükte. YARGI SÜREC SONA ER YOR Sözle melerin yay nc kurulu lar taraf ndan imzalan p ödemelerin yap lmas ile y llard r süren mahkeme süreçleri ve kararlar da sona erecek. SOY sözlerine Ülkemizde radyo televizyon yay nc l önemli bir dönemeci daha a maktad r. Yay nc l a ba lad m z günden bu yana ya ad m z en önemli ve en temel sorunlar m zdan birini çözüme kavu turuyor olaca z. diyerek ba lad ve gelinen süreci özetleyerek RATEM olarak yeni dönemdeki beklentilerini anlatt. Son olarak kürsüye RTÜK Ba kan Dr. Zahid AKMAN ve Bakanl k Müste ar Yard mc s Nihat GÜL gelerek söz ald lar. Dr. AKMAN konu mas nda bu konuyla ilgili özellikle son dört y ld r Meslek Birlikleriyle bir araya gelerek ve tarafs z bir yerde konumlanarak kar l kl sorunlar n neler oldu una ve bunlar n nas l çözümlenebilece ine dair çal malar yürüttüklerini ve u an süreci olumlu sonuçland rmaktan mutlu olduklar n söyledi. Dr. AKMAN sözlerine öyle devam etti: Gelinen nokta itibar yla imzalanacak olan bu protokol yay nc l k anlam nda bir dönüm noktas d r. Bu anla mayla birlikte Türkiye de yay nc l k bulundu u seviyeden çok daha ileri bir noktaya ta nacakt r. Fikir ve sanat eserleri konusunda Türkiye de belli bir bilincin ve duyarl l n olu mas nda 10 y ld r y lmadan ve usanmadan çaba gösteren tüm Meslek Birliklerimizin de erli Ba kanlar n, yöneticilerini ve üyelerini tebrik ediyorum. Bu noktada RATEM e de ayr ca te ekkür etmek istiyorum. Çünkü onlar sanat eserleri sahiplerinin haklar n n verilmesi konusunda sahip olduklar medya gücüne güvenerek de il, yapt klar i in uluslararas hukuk ve insan haklar aç s ndan uygunlu unu de erlendirerek anla ma masas na oturmu lard r. Ve nihayetinde belli bir mutabakat sa lanm ve ülkemizdeki radyo ve televizyon yay nc lar n n önemli bir sorunu çözüme kavu turulmu tur. Türkiye, fikri mülkiyet konusunda uluslararas arenada mercek alt nda Müste ar Yard mc s Nihat GÜL ise konu mas nda, imzalanan protokolün ülkemizin ekonomik ve kültürel hayat n n geli imi bak m ndan her alanda nitelikli eserler üretilmesini te vik etmesi anlam nda çok önemli bir yerde durdu unu vurgulad. Fikri mülkiyet konusunda uluslararas arenada Türkiye nin mercek alt nda oldu unu belirten GÜL, bu konuda Türkiye de belli sorunlar a amad m z belirtti. GÜL sözlerini öyle sürdürdü: Fakat uygulamalar n iyile tirilmesi için gerek Bakanl klar m z gerek Üst Kurullar ve de Meslek Birlikle- Dr. A. Zahid AKMAN RTÜK Ba kan rinin yo un çal malar sayesinde önemli a amalar katettik. mzalanacak olan protokol ve var lan mutabakatla AB Muktesebat na büyük oranda uyumlu olan yasam z n uygulanmas n n iyile tirilmesi aç s ndan önemli bir ad m at lm ve ülkemizin uluslararas düzeyde itibar n n art r lmas na katk sa layacak bir ortam olu turulmu tur. Bu çal malar sayesinde eme e ve üretime sayg l, üretileni korumada bilinçli olman n ülkemizi uluslararas arenada hak etti i noktaya ta yaca na olan inanc m vurgulamak istiyorum. Mutabakat n sa lanmas nda eme i geçen herkese ayr ayr te ekkürlerimi sunuyorum. RATEM DEN Kültür ve Turizm Bakanl Müste ar Yard mc s Nihat GÜL 9

12 RATEM DEN mza töreni sonras RATEM Temsilcileri 10 smet ERG N RATEM Bilim ve Teknik Kurulu Ba kan 5846 say l Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundan do- an haklar ile hak takibi yapma yetkisine sahip, Müzik Meslek Birlikleri, talepleri ile nerdeyse yay nc l k alan n düzenlemeye kadar i i abartt lar. Her ilde yaln zca bir radyo ile bir televizyona müzik eserlerini kullanma hakk n vermekten, en küçük yerle im birimlerinde yay n yapan yerel bir radyodan y ll k yetmi be bin dolar telif bedeli istemeye varan taleplerde bulundular. Yay nlam olduklar fiyat tarifeleri ile meslekta lar m za deyim yerindeyse kök söktürüyorlard. Meslek Birlikleri nin belirledikleri tarifelerin kriterleri son derece yetersiz ve Türkiye artlar n yans tmaktan uzakt. Dolays yla çok astronomik fiyatlar talep ediliyordu. Biz RATEM olarak bu tarifeler üzerinden telif toplamalar n n çok güç oldu unu, bu tarifelerden radyo ve televizyonlar telif ödedi i takdirde yay n hayatlar na devam edemeyeceklerini kamuoyuna ve Müzik Meslek Birliklerinin Yönetim Kurulu Ba kanlar na her f rsatta deklere ettik. Çünkü haz rlam olduklar tarifeler, hem Türkiye gerçe ine uygun de il, hem de ölçülebilir ve güvenilir kriterlere dayanan tarifeler de ildi. te tam da bu a amada RATEM Bilim ve Teknik Kuruluna bu görev verildi. lk olarak 2001 y l ndan ba layarak 2005 Kas m a kadar tarife önerileri üzerinde çal malar sürdürüldü. Yap lan tarifenin bilimsel çal malara ve hakl kriterlere dayand rmak için toplant lar na devam etti. Bilim Teknik Kurulu öyle bir çal ma yapmal yd ki kulland kriterler bilimsel olmal, Müzik Meslek Birlikleri itiraz etmemeliydi. Bilimsel olarak kullan labilecek ne kadar kriter varsa, onlardan faydalanarak bir tarife haz rlad k. te bu tarife ile y llar süren ve kangren haline gelen telif konusunu çözme a amas na geldik. lk olarak yo un müzakereler sonucunda MÜ-YAP ve MÜYORB R Meslek Birlikleri ile 2 Haziran 2006 Cuma günü dönemin Kültür Bakan Say n Atilla KOÇ un da kat ld bir törenle protokol imzalad k. Bu protokol yay nc meslekta lar m z n nefes almas n sa lad. Çünkü o dönemlerde bu iki Meslek Birli i, bir sürü meslekta m z hakk nda yüz k zart c suç i leyenlerin yarg land Asliye Ceza Mahkemeleri nde dava açm ve meslekta lar m z bu mahkemelerde yarg lan yorlard. Birço u art k ceza alm, cezalar temyiz mahkemelerinde onanma a amas na gelmi ti. te bu protokol meslekta lar m z n a r cezalar almas n önleme i levi gördü y l n n Haziran ay itibar ile di er Meslek Birlikleri MESAM ve MSG ile de görü meleri sürdürmeye devam ettik. Ancak maalesef tarifeler üzerinde bir türlü uzla ma sa layamad k. Di er Meslek Birliklerine verdi iniz bedeli bize de verin diyorlard. Ama biz unu biliyorduk: Çok büyük ekonomik s k nt larla varl klar n sürdürmeye çal an radyo ve televizyonlar n bir o kadar daha ödemeye güçleri yoktu. Telif kangreninin çözümünde çok büyük katk s olan MÜ-YAP Yönetim Kurulu Ba kan Say n Bülent FORTA n n özverisi sona yakla mam z sa lad. MÜ-YAP ve MÜYORB R e ödenen toplam n yakla k %25 fazlas yla di er iki Meslek Birli ini de içine alarak 2001 y l ndan beri çözülemeyen telif haklar alan nda, Radyo Televizyon Yay nc lar ile Müzik Meslek Birliklerini kar kar ya getiren, lisansl müzik kullan m sorununa köklü çözüm olacak anla may, 22 Ekim 2008 tarihinde dört Meslek Birli i ile imzalayarak Türkiye de telif bar n sa lad k. Türkiye de radyo ve televizyonlar ile müzik Meslek Birlikleri aras nda y llarca süren telif sorununun çözümünde eme i geçen herkese tüm meslekta lar m ad na te ekkür ediyor, yeni sürecin ülkemize hay rl olmas n diliyorum.

13 Koray HAT PO LU RATEM Bilim ve Teknik Kurulu Üyesi Radyo ve televizyonlar n yay nlar nda yer verdikleri müzik eserlerini lisansl hale getirerek ülkemizde telif haklar alan nda çok önemli bir ad m n simgesi olacak protokol, RATEM ve Müzik Meslek Birlikleri aras nda 22 Ekim 2008 günü imzaland y l ndan bu yana Türkiye deki yay nc lar için çok büyük bir sorun olu turan, birçok yay nc kurulu u cezalarla ve bitmek tükenmek bilmeyen hukuki takip süreçleriyle ma dur eden süreç mutlu sonla noktalanmak üzere. Anadolu da bir yerel televizyon kanal ndan y ll k 200 bin YTL, bir radyo istasyonundan y ll k 50 bin YTL ye varan bedeller talep eden Müzik Meslek Birlikleri ile y llard r sürdürülen görü melerin olumlu sonuçlanmas hem yay nc kurulu lar m z, hem de sektör aç s ndan çok sevindiricidir. Protokole konu olan tarifenin belirlenme sürecinden k saca bahsetmek gererkirse; Müzik Meslek Birlikleri nin ba lang çta belirledikleri tarifelerin kriterleri son derece yetersiz ve Türkiye artlar n yans tmaktan uzak olman n yan nda, yay nc kurulu lar n ödeme güçlerinin çok üzerinde idi. Ölçülebilir ve güvenlilir kriterlere dayanan tarifeler üretmek amac yla RATEM Bilim ve Teknik Kurulu çal malar na Kas m 2005 te yapt ilk toplant ile ba lad. Ba lang çta dü ünülen il baz nda GSY H (Gayri Safi Yurt çi Has la) rakamlar ölçülebilir bir kriter olmas na ra men, yaln zca ekonomik verileri içerdi i için Türkiye nin demografik yap s n yans tmaktan uzak kald. Tarifenin temsil gücünü artt rmak için kriterlerin mümkün oldu unca çok yönlü olmas gerekmekteydi. Yay nc kurulu lar n ödeme güçlerini do ru tespit etmenin ve tarifeleri bu kriterler üzerine oturtman n, yay n yapt klar merkezlerin geli mi lik oran ile do ru orant l olaca gerçe inden yola ç karak, Devlet Planlama Te kilat (DPT) Bölgesel Geli me ve Uyum Müdürlü ü taraf ndan haz rlanan llerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Geli mi lik S ralamas Ara t rmas na ula ld. Geli mi li in mümkün oldu unca çok boyutunu hesaba katabilmek için sadece ekonomik olan göstergelerin yeterli olmamas, geli me sürecini etkileyebilecek di er ekonomik, sosyal ve kültürel göstergelerin de dikkate al mas gereklili i tespiti ile söz konusu ara t rmada, sosyal ve ekonomik kategorilerde toplam 58 adet de i ken kullan lm t r. Sosyal de i kenler aras nda demografik, istihdam, e itim, sa l k, altyap, refah; ekonomik de i kenler aras nda da imalat sanayi, in aat, tar m, mali ve daha birçok gösterge yer alm t r. Bu kriterler kullan larak, Türkiye deki tüm illerin Sosyo-Ekonomik Geli mi lik endeks rakamlar belirlenmi tir. RATEM Bilim ve Teknik Kurulu tarife çal malar nda, il baz nda belirlenen bu endeks rakamlar n baz alm t r. Buna ek olarak co rafi bölge, kalk nmada önceliklilik durumu, nüfus ve bölge endeks ortalamas ile kar la t rma kriterlerini de kullanarak, Türkiye deki tüm il ve ilçeleri kapsayan, -il baz nda ayl k 55 YTL, ilçe baz nda ayl k 5 YTL ye varan- ödenebilir bedelleri içeren tarifeyi ortaya ç karm t r. Bu çal malar n, ülkemizde fikir ve sanat eserleri al n nda önemli bir sorunun çözümüne katk da bulunmas ndan ve yay nc kurulu lar m z n çok adil kriterlere göre, ödeyebilecekleri tutarlarda telif bedelleri ile lisanslanmas na katk da bulunmaktan dolay RA- TEM Bilim ve Teknik Kurulu olarak çok mutluyuz. RATEM DEN Yusuf GÜRSOY RATEM Yönetim Kurulu Ba kan Tüm geli mi toplumlarda oldu u gibi, toplumun bilgilenme hakk n n arac bas n yay n kurulu lar d r. Bu çerçevede yay nc kurulu lar, toplum ile fikir ve sanat eserleri aras nda bir köprü de olu turmaktad r. Yay nc kurulu lar, bu görevi yerine getirirken, eserleri üreten ve bunlar topluma sunan hak sahiplerinden de izin almak ve kullan mlar na ili kin ödeme yapmak zorundad rlar. Radyo televizyon kurulu lar 1995 y l ndan beri çe itli oranlarda da olsa yay nlar nda yer verdikleri müzik eserleri için hak sahiplerine ödeme yapmaktad rlar. Ancak bu ödemeler çe itli sebeplerle, bugüne kadar istenen seviyeye ula amam t r. Hukuksal süreçte, 1995, 2001 ve 2004 y l nda Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu nda yap lan de i ikliklere ve yo un olarak devam etmi yarg sal uygulamalara ra men yayg n bir ödeme gerçekle ememi tir. Bu süreçten, hem yay n kurulu lar hem de eser sahipleri, icrac lar ve yap mc lar olumsuz olarak etkilenmi lerdir. Bu gerçe in fark nda olan RATEM ve Meslek Birliklerinin, kar l kl anlay la yapm olduklar olumlu görü meler sonucunda, sorunlar n çözümüne yönelik büyük bir ad m at lm t r. Protokolün, ülkemizde fikri mülkiyet kavram n n yerle mesine önemli katk lar sa layaca tart mas zd r. Bu protokol radyo televizyon yay nc l m z, kültür ve sanat dünyam z ve tüm sanatç lar m z için bir ç r açacakt r. Niteliksel bir dönü üm yaratacak, Türkiye de telif bilincinin yerle mesine önemli katk lar sa layacakt r. Katk s ve deste i olan herkese te ekkür ediyorum. Umuyor ve diliyorum ki beklentilerimizin kar land taraflar n mutlu oldu u bir sonuca ula r z.. 11

14 RATEM DEN Bülent FORTA MÜ-YAP Yönetim Kurulu Ba kan Asl nda birbirine yak n olan iki sektör; radyo ve televizyon yay nc l ile müzik sektörü ortak, anla labilir ve adil bir hak bölü ümüyle bir araya geliyorlar. Kangren olmu bir sorunu, telif haklar sorununu çözmü oluyoruz. Türkiye de yay nc l n genç bir sektör olmas, çok ciddi hukuki problemlerinin olmas, di er yandan fikri mülkiyet konusundaki bilinçlenme eksikli i zaman zaman bizleri kar kar ya getirdi. Ama gelinen nokta itibar yla iki sektörün daha s k i birlikleri yapabilece i bir sürece do ru ad m at yoruz. Sorunumuz sadece ödemeler ve tarifelerle ilgili de ildi. Sorunumuz fikri mülkiyet meselesinin Türkiye de nas l alg land ile ilgiliydi. Bundan sonra iki ey de i ecek: 1) Türkiye de radyo ve televizyonlar n lisansl olmalar, hak sahiplerinin paralar n ödeyerek müzik yay nlar n yap yor olmalar, yasal taban çok güçlü olmayan bu meseleyi ciddi bir yasal tabana oturtacak. 2) Bu kar kar ya gelme halinin sona ermesi hem yay nc kurulu lar müzikal olarak besleyebilmemiz aç s ndan hem yay nc l n kalitesini yükseltme aç s ndan bizleri ortak hareket etmeye te vik edecek, zorlayacak. Ali R za TÜRKER MÜYORB R Genel Sekreteri 10 y ld r bu süreci heyecan içinde ya ad k. Süreçteki ilk ad m MÜ-YAP ve RATEM le beraber biz atm t k. Ama bunun yan nda müzik alan ndaki Meslek Birliklerinin dörtlü dayan mas n n çok önemli pay vard r. Türkiye de telif ve ba lant l haklara olan ilgi, kayg ve ard ndan da tabii ki ödemeler konusunda bir süreç ya anmas gerekiyordu. Biz o süreci ya ad k. imiz gerçekten çok zordu. Çünkü hem telif ve ba lant l haklara sayg y ve ilgiyi ö retmeye çal yoruz, hem de Meslek Birliklerimizin haklar n korumaya çal yoruz. Neticede uzun bir hukuki mücadeleden sonra hay rl bir sonuca var ld. Ben Sn. Yusuf GÜRSOY ba ta olmak üzere RATEM in tüm yöneticilerine ve üyelerine çok te ekkür ediyorum. Eme i geçen di er Meslek Birliklerine de te ekkür ediyorum. Umar m ça da Türkiye nin gelece inde fikri mülkiyet konusunda daha da bilinçli hale gelece iz. Bu protokolle hem ekonomik anlamda hem kültürel anlamda anlay lar de i ecek. Sayg ve sevgi yerle ecek. Sektörel anlamda kaybolan kan bir ölçüde yeniden geri kazan lm olacak. 12 Ali R za B NBO A MESAM Yönetim Kurulu Ba kan 12 y ld r telifle ilgili mücadelenin içinde bulunan birisi olarak diyebilirim ki Meslek Birlikleri olarak kendi aram zda fikri mülkiyetle ilgili konu mad m z hiçbir ey kalmad art k. Fikri mülkiyet, insan hakk olarak yasa teminat nda bulunan bir hak. Fakat bu hak y llard r ülkemizde al namam t. Meslek Birlikleri olarak bizler bu haklarla ilgili tespitlerimizi yap p yay n kurulu lar m z n ne tür ödevleri yerine getirmeleri gerekti ini belirlemi tik. Ancak bunlar fiilen uygulamaya geçirememi tik. Dolay s yla i in içine mahkemeler girdi. Mahkemelerden mahkûmiyetler ç kt. nsanlar bu konuda muzdarip oldular. Her an bir savc, yay nc arkada lar m zdan birinin i letmesine gelip onlar n aletlerine el koyabilir, cezalar verebilir noktas na geldi. imdi bunlar n hepsi ortadan kalkm oldu. Adil bir bölü- ümle herkesin hakk ödenmi oldu. Garo MAFYAN MSG Yönetim Kurulu Ba kan Zaman zaman sevimsiz tart malar n oldu u uzun bir süreçti maalesef. Anla ma zemini ararken bazen ho olmayan, birbirimizi k r c konu malar m z oldu kendi aram zda. Ama bu do ald r, olmas gerekirdi. Tüm bu ya ananlar kapal kap lar arkas nda kald, d ar ç kt m z an hepimiz dostuz. Bu protokolle birlikte art k sistem oturmu olacak. Kurallar, tarifeler, ödeme ko ullar art k belirlenmi durumda. Sektör aç s ndan her ey daha sistematik i leyecek. En çok da una seviniyorum: Bu sene Fikri Mülkiyet Günü nü hep birlikte gö sümüzü gere gere kutlayabilece iz.

15 BUGÜNLERE NASIL GELDİK? RATEM DEN Her ey, dokuz günlük Kurban Bayram tatilini radyo televizyon yay nc lar için kabusa dönü türen bir olayla ba lad y l Mart ay n n ikinci günüydü: RATEM kurulmu tu o gün... Kurulu unun bir gün sonras nda Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Cumhurba kan nca onaylanarak yürürlü e girmi ti. Bayram tatilinde tam bir sürprizdi hepimiz için... Di er yandan MÜ-YAP, gazetelere ilan vererek radyo ve televizyonlarda yay nlanan müzik eserleri için izin al nmas n talep ediyor, aksi halde yay n kurulu lar için yasal i lem yap laca n haber veriyordu. Oysa daha önceki y llarda gerek MESAM gerekse MÜ-YAP Meslek Birlikleri yokken telife konu müzik eserlerinin kullan m ve bunun kar l nda bedeller ödenmesi 1994 y l ndan beri süregelmekteydi Ba layan yarg süreci Gazete ilan ndan sonra MÜ-YAP la ilk temaslar kurulmu tu. Ama nafile... MÜ-YAP, radyo televizyon kurulu lar aleyhine yarg sürecini ba latm t bile. Baz radyolar n stüdyolar na icra mahkemeleri kararlar yla giriliyor, yay n cihazlar müsadere ediliyordu. Dönemin Kültür ve Turizm Bakan stemihan TALAY n devreye girmesi, ard ndan gelen bas n aç klamas ve radyo televizyonlarda kullan lan fikir ve sanat eserlerinin kullan m na ili kin usul ve esaslar belirleyecek yönetmeli in yay nlanmas sürecin biraz da olsa nefes almas n sa lam t. Temsilciler heyeti ile çözüme do ru Bu yönetmelik çerçevesinde temsilciler heyetinin kurulmas öneriliyordu. 12 ki iden olu an Meslek Birlikleri temsil heyetine kar n RATEM de stanbul merkez olmak üzere Anadolu dan ulusal, bölgesel ve yerel bazda 12 temsilci ile yer al yordu. Say n TALAY ve sonras nda Müste ar ba kanl nda Pera Palas Otel de alt gün boyunca çal malar devam etmi ti. Tarihi bir sürece imza at laca için toplant lar Topkap Saray na kayd r lm t. Tam Mutlu Son derken bir anda MSG ile anla mazl k ç kt ve tekrar ba a dönüldü... Yine tespitler... Emniyet müdürlükleri, savc l klar, mahkemeler... RTÜK üzerinden bask kurulan, Bakan, Bakanl klar... Onlarca ve hatta yüzlerce dava... Hapis ya da para cezas alan yay nc lar... Yarg tay ve temyiz a amalar... Ve Meslek Birliklerinin hiç ödenemeyecek fiyat tarifeleri Tüm bunlar ya ad k Bunlar ya arken üyelerimizden ald m z güçle ve destekle bugünleri görerek o inan lmaz rakamlar n ödenmemesi konusunda da direnmeye devam ettik y l na üzerinde uzun süredir çal lan kanun de i ikli iyle girildi. Mutlu olduk... Zira RATEM olarak radyo televizyon kurulu lar için belki önemi ve etkisi daha sonra anla lacak tarihi haklar elde ettik. Örne in Meslek Birliklerinin tarifeleri belirlerken gözetece i kriterler geni letildi. Anla mazl k durumunda Uzla t rma Komisyonu kurulmas zorunlulu u getirildi. Ve geldik 2 Haziran 2006 ya... Üyelerimizden baz lar n n cezalar Yarg tay da onanma a amas na gelmi ken, MÜ-YAP/MÜYORB R Protokolü, o dönemin Kültür ve Turizm Bakan Atilla KOÇ un da devreye girmesiyle imzaland. Sonras nda iki y ldan fazla süren çal malar, toplant lar, Bilim-Teknik Kurulumuz Ba kan ve üyelerinin yo un çal malar, süreci yiniyet Protokolü nde uzla maya kadar götürdü. Sonras nda yay nc kurulu lar sözle mesi imzaland. Meslek Birliklerinin itirazlar art k do al hale gelmi ti. Hukukçular n k l k rk yaran titizlikleriyle ayr ayr memnuniyet sa lanarak tarihi sürecin sonuna gelmi tik. Ortak protokolün imzalanmas için Kültür ve Turizm Bakan Ertu rul GÜNAY tarih belirledi: 22 Ekim 2008 te bu süreci hep birlikte böyle ya ad k. 13

16 RATEM DEN Yerel Radyo ve Televizyonlar n Pazarlama leti imindeki Yeri konulu panel, 4 Kas m 2008 tarihinde Adana Seyhan Oteli nde yap ld. RATEM ADANA DA YEREL RADYO VE TELEVİZYONLARIN PAZARLAMA İLETİŞİMİNDEKİ YERİ PANELİ 14 RATEM Yönetim Kurulu Ba kan Yusuf GÜRSOY, Adana Valisi lhan ATI, Adana Büyük ehir Belediye Ba kan Aytaç DURAK ve Yüre ir Belediye Ba kan Ömer TOPÇU un aç l konu malar n yapt, RATEM Yönetim Kurulu üyelerinin de haz r bulundu u paneli, RATEM Ba kan Yard mc s ve Kanal A Genel Yay n Yönetmeni Acar F L Z yönetti. Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye ve Gaziantep te yay n yapmakta olan radyo-televizyon kurulu lar n n temsilcilerinin yo un ilgi gösterdi i panele konu mac olarak, Toyota Onatça Plaza Yönetim Kurulu Ba kan Süleyman ONATÇA, Tempo Yerel Medya Prodüksiyon Yönetim Kurulu Ba kan Nevriye BEZMEZ, Gizerler A. den Ahmet G ZER, Güney Grup tan Emine NAR- G LE, Kolcuo lu Restaurant tan Tarkan KOLCUO LU, Radyo Seyhan/AK Ajans tan Efsun ERKMEN, Akdeniz Televizyonu Genel Yay n Yönetmeni zzet ÖZER, Öncül Sefa leti im Hizmetleri nden Öncül SEFA kat ld. Çukurova Gazeteciler Cemiyeti Ba kan Cafer ESENDEM R, Adana Büyük ehir Belediye Ba kan Aytaç DURAK, RATEM Ba kan Yusuf GÜRSOY, Adana Valisi lhan ATI Bas n, üç kuvvete alternatif de il, tamamlay c unsur Yusuf GÜRSOY paneldeki konu mas na, Yerel yöneticilerimiz, sivil toplum kurulu lar m z n yöneticileri, yay nc lar m z, yerel ekonomik aktörlerimiz, ekonominin di er payda lar, reklam dünyas temsilcileri ve akademisyenlerimiz bizimle birlikte olacak. Adana ve bölgemizin ekonomik hayat n ve bunu radyo-televizyon yay nc l ile geli tirmenin yollar n arayaca z ve çözümler üretmeye çal aca z diyerek ba lad. Demokrasinin yasama, yürütme ve yarg gücü yan nda dördüncü büyük gücünün görsel, i itsel ve yaz l bas n oldu unu belirten GÜRSOY, yay nc l n bu üç kuvvete alternatif de il, tamamlay c ve dengeleyici bir unsur oldu unu kaydetti. Güçlü yerel yay nc l k: Geni f rsatlar Ticari aktivite gerçekle tiren firmalar n en önemli beklentilerinin do duklar andan itibaren varl klar n tüketicilere duyurabilmek ve tüketicide öncelikle bir fark edilebilirlik, daha sonra da al m talebi yaratabilmek oldu unu ifade eden GÜRSOY Bu çerçeveden bak ld nda geni kitlelere ula abilen güçlü bir yerel yay nc l k, bu i letmelerin aray p da bulamad f rsatlar ortaya ç karmaktad r. Yerel yay nlar n s n rl kald durumlarda ise yerel giri imciler, kendilerini yeterince duyuramad klar ndan ufak kalmakta, büyümelerini reklam ve pazarlama ile destekleyemediklerinden ülke ekonomisine olan katk lar da son derece s n rl olmaktad r eklinde konu tu. Panelde ilk sözü alan Süleyman ONATÇA, ekonomik krizin ya and günümüzde reklam n öneminin daha da belirginle ti ini söyledi ve en büyük sorunun prodüksiyon oldu unu kaydetti. ONATÇA Firmaya bir

17 kamera gönderip reklam çekimi yap lmaz. Reklam alacak olan n da, verecek olan n da s k nt s var. yi prodüksiyonla sorun azal r. Kriz anlar reklam vermenin tam zaman d r dedi. zzet ÖZER ise yerel medyan n önemine de indi ve ülke demokrasisi ad na vazgeçilmez oldu unu savundu. ÖZER, televizyonculu un zengin i i ymi gibi alg land n, bu yüzden girdi maliyetlerinin yüksek tutuldu unu anlatt. Emine NARG LE de, bütün sektörlerin mü teri s k nt s çekti ini belirterek, reklam n do ru planlanmas halinde sat n can simidi haline geldi ini vurgulad. NARG LE Marka yaratmak istiyorsak reklam en güçlü silah m z. Ulusal bazdaki reklamlar profesyonelce haz rlan yor ancak pahal. Bölgesel üreticiyseniz yerel reklam daha yerinde bir seçim olur diyerek görü belirtti. Mustafa ÖNCÜL, öncelikle reklam n tan m n yaparak sözlerine ba lad. Ard ndan Adana ve Anadolu daki reklam sürecini anlatt. Günümüzde h zla geli en rekabetin, firmalar reklam konusunda farkl ve özel olmaya itti ini aktaran ÖNCÜL, bu süreçten sonra reklam ajanslar n n devreye girdi ini söyledi. stanbul a muhtaç olmadan ya anmas gerekti inin alt n çizen ÖNCÜL, aksi halde stanbul un maliyetlerinin gö üslenece i uyar s nda bulundu. Ahmet G ZER, Adana da bir marka olma sürecinde yerel medya reklamlar n n çok yarar n gördüklerini aç klad. Üretici firma olmad klar için kar marjlar n n dü ük oldu unu anlatan G ZER, reklamda yaz l bas n ve insertleri tercih ettiklerini vurgulad. Efsun ERKEMEN, RATEM in çabalar sonucu, yerel medyan n sorunlar yla ilgili yol katedildi ini ifade etti. ERKEMEN, radyo reklam spotlar ndaki basitli e de de indi. Tarkan KOLCUOGLU, yerel bas n n etkili olmamas n n, Türk firmalar n n markala mas önünde engel te kil etti ini vurgulad. Nevriye BEZMEZ de yerel medyan n görünümünü aktard ve yerel medyan n güven kayb n önlemek için çaba göstermesi gerekti ini ifade etti. RATEM DEN 15

18 RATEM DEN RATEM DEN ADANA DAKİ YAYINCILAR İÇİN DEV PROJE RATEM in talebi ile gündeme gelen vericiler ve ortak anten kulesi projesi, Büyük ehir Belediyesi taraf ndan üstlenildi RATEM Yönetim Organlar ve Temsilcileri nin Büyük ehir Belediye Ba kan n ziyareti Yerel Radyo ve Televizyonlar n Pazarlama leti imindeki Yeri paneli nedeniyle Adana da bulunan RATEM Yönetim Kurulu, 3 Kas m 2008 tarihinde ehirde çe itli temaslarda bulundu. Adana Büyük ehir Belediye Ba kan Aytaç DURAK ile yap lan görü mede Yusuf GÜRSOY, Adana da yerel radyo ve televizyon yay nc lar n n en temel sorununun, özellikle radyo vericilerinin ve anten kulelerinin ehrin görüntüsünde yaratt kirlilik ve insan sa l aç s ndan olu turdu u tehlike oldu unu vurgulad. Radyo vericilerinin ve anten kulelerinin RTÜK taraf ndan belirlenen emisyon noktas na ta narak ortak bir anten kulesi ile bu sorunun tamamen çözüme kavu turulaca n belirtti. Ayr ca bu konuda yerel yönetimlerin i in do as gere i çözüme katk sunmalar n n gerekti inin alt n çizdi. Bunun üzerine Ba kan DURAK h zla bir çal ma yaparak konuyu de erlendireceklerini belirterek olumlu bir yakla m gösterdi. Ertesi gün panelde aç l konu mas yapan Ba kan DURAK, RATEM in bu talebini olumlu buldu unu, 2 milyon dolara yakla an vericiler ve anten kulesi projesini üstleneceklerini ifade etti. Ba kan DURAK, Adana da yay n yapan 27 radyo var. Bu radyolar n vericileri apartmanlar n damlar na yerle tirilmi. Antenler ehri çirkinle tiriyor, radyasyon yay yor, fiziki tehlikesi de var. Bu antenlerin toplan p ehrin d nda bir tepeye yerle tirilmesi ve tek bir merkezden kendilerine ait verici ve antenlerle yay n yapmalar gerekiyor. Ayr ca, vericilerin güçlendirilmesi ve bütün radyolar n daha etkili yay n yapabilmesi kar l nda, biz de belediyemiz ve ba l irketlerimizin hizmetlerini radyolar arac l ile halk m za tan taca z. Bu i ten hem radyolar hem de belediyemiz kazançl ç kacak. Ayr ca kent esteti ine katk s olacak ve en önemlisi de kent halk n radyo vericilerinin yayd radyasyondan koruyaca z eklinde sözlerine devam etti. RATEM Yönetim Organlar ve Temsilcileri nin Adana Valisi ni ziyareti RADYOLAR BASIN PROTOKOLÜNDE TEMSİL EDİLECEK RATEM Yönetim Kurulu temaslar n Adana Valisi lhan ATI ziyaret ederek sürdürdü. ATI a, RATEM ve çal malar hakk nda bilgi veren Kurul, ATI tan yay n kurulu lar n n, özellikle de radyo yay nc lar n n ehir protokolünde temsil edilmeleri ve her türlü bas n faaliyetinde bulunmalar talebini iletti. Adana Valisi ATI, talepleri olumlu kar layarak bu konuda çal malar n h zland racaklar n söyledi.

19 RATEM TEMSİLCİLERİ İŞ BAŞINDA RATEM DEN RATEM bölge ve kentlerdeki etkinli ini art rmak amac yla temsilciler belirliyor. Temsilciler; yerel kurulu lar, bölgesel yöneticiler ve akademik dünya ile radyo ve televizyon yay nc lar n n ili kilerini daha da güçlendirecek çal malar yürütecekler. Temsilci Görev, Yetki ve Sorumluluklar RATEM in kurulu amac n, bugüne kadar yapt çal malar n özündeki fikirleri anlam, di er yay nc lara anlatabilir durumda olmak. Merkezin çal malar na yard mc olmak, RATEM in bölgesel toplant ve etkinliklerinde sorumluluk almak merkez ile ortak hareket etmek. Temsilci oldu u il/ilçede radyo televizyon yay nc l n n e ilimlerini, tüm yay nc larla RATEM i temsil edebilir nitelikte ili kiler kurmak, sorunlar n ve çözüm önerilerini raporla t r p merkeze sunmak. RATEM in üye say s n artt rmaya çal mak; ama niteli inin korunmas için gerekti inde merkeze üyeler ve üyeli e ba vuranlar hakk nda bilgi vermek. Temsilci oldu u il/ilçede protokol, kamu ve sivil toplum kurulu lar, dernekler, partiler ve özellikle milletvekilleriyle iyi ili kiler kurmak, RATEM in görü, istek ve çal malar hakk nda bilgilendirmeler yapmak. RATEM in y llard r olu turmaya çal t fikri haklar ve yay nc l kla ilgili görü lerini yaymak için çal malar yapmak, merkezle koordinasyon halinde toplant lar düzenlemek. Temsilci oldu u il/ilçede RATEM in dergi, bülten vb. yay nlar na hem içerik hem de da t m alanlar nda yard mc olmak. Yay nlar n da t m ile ilgili ayl k raporlar düzenleyip merkeze sunmak. Merkezin düzenleyece i toplant veya e itim seminerlerine kat lmak, kat l m n en üst düzeyde olmas için çal ma yapmak. Temsilci oldu u il/ilçede RATEM in lisanslama çal malar için, lisanslama gereken kurulu lar n envanterini ç kartmak gerekti inde RATEM personeline ve RATEM Hukuk Bürosu na bilgi vermek, lisanslama çal malar na yard mc olmak. Kurulu lar bilgilendirme amaçl merkez koordineli toplant ve görü meler yapmak. Temsilci oldu u il/ilçede RATEM etkinlik veya toplant s olmas halinde gerekli donan m ve altyap y sa lamak. Temsilci oldu u il/ilçede RATEM ile ilgili yerel bas nda ç kabilecek her türlü yaz l, sesli ve görüntülü haberi ar ivlemek, birer kopyas n RATEM e göndermek. Temsilci oldu u il/ilçede radyo - televizyon dallar nda e itim veren fakülte veya yüksekokullar n yöneticileriyle temas halinde olmak. RATEM in düzenleyece i ara t rma, etkinlik veya toplant lara kat l m ve desteklerini sa lamak. Ö rencilere staj ve mezunlara i imkân sa lamak amac yla bölgesi içinde ve merkezle koordineli çal malar yapmak. RATEM TEMS LC LER Adana (Bölge) Alanya Ankara Antalya Bodrum Bursa Çanakkale Elaz Eski ehir (Bölge) Gaziantep (Bölge) zmir Kahramanmara Kayseri (Bölge) K rklareli Konya Mersin (Bölge) Mu la Nev ehir Ordu Rize Sakarya (Bölge) Samsun Sivas anl urfa Tarsus Trabzon Van Zonguldak A. Acar F L Z Servet S PAH O LU Harun EK NC dris TA Güler CANER Cihat ÖZKAN smet AKINCI Yüksel ESER Yusuf TEZCAN Ahmet ATILMI Ali DÖNMEZ Arslan DEVEBOYNU M. Ayd n ERBETÇ O LU Aytaç ÖZTÜRK M. Öztürk LER Necmi AYDIN Hayati N ZAMO LU M. Melih TARLACI Taner AKSOY Mehmet ÇIRAKO LU Zafer BÜYÜ Ercüment MUTLU Hamit YAPALI Mehmet MAHMUTO LU Ay e AH N Faruk TANDO AN Yavuz Selim GÖRENTA Co kun ATAMAN 17

20 GÜNCEL DERSIMIZ: MEDYA 18 Radyo ve Televizyon Üst Kurulu nun düzenledi i Televizyon Kar s nda Çocuk Gerçe i ve Medya Okuryazarl Dersinin Önemi konulu uluslararas panel, 7-8 Ekim 2008 tarihinde stanbul Ortaköy Princess Otel de gerçekle ti. Aç l konu mas n Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Ba kan Dr. Zahid AKMAN n yapt panelde hassas ve korunmas z bir seyirci grubu olan çocuklar n, bilinçli medya kullan c s olarak yeti tirilmelerinin önemi ve medya okuryazarl n n faydalar ele al nd. Panele Hollanda, talya, sveç ve Katar dan gelen kat l mc lar n bu ülkelerden verdi i örnekler, Türkiye deki uygulamalar n geni çapl, uluslararas bir perspektifle de erlendirilmesini sa lad. Dr. AKMAN konu mas nda, RTÜK ün ak ll i aretler olarak adland r lan sembol sistemi sayesinde özellikle çocuk ve genç eksenli programlar n denetimine ve düzenlenmesine yo unla t n belirtti. Dr. AKMAN, medya okuryazarl dersinin sadece kitle ileti im araçlar n n olas olumsuzluklar na kar izleyiciyi bilinçlendirme i levi olmad n, ayn zamanda bu araçlar n gerekti i gibi kullan lmas n da ö retti ini vurgulad. lkö retim okullar nda seçmeli olarak sunulan medya okuryazarl dersinin medyay sadece takip de il, tahlil de edebilen bilinçli izleyiciler yeti tirmedeki önemini anlatt y l nda stanbul da 600 tane ilkö retim okulunda medya okuryazarl dersinin seçildi ini bildiren Dr. AKMAN, örgün e itim kurumlar na gidemeyenler için RTÜK ün özel web sitesi haz rlad n belirtti. Avrupa da DVD filmler ve video oyunlar da PEGI ak ll i aretler sistemi ile s n fland r l yor. Uluslararas Uygulamalar Ba lam nda Televizyonlarda Çocuk ve Gençlik Programlar Anlay / Alg lay adl oturumda Hollanda NICAM - Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Ba kan Wim BEKKERS, Hollanda daki program yap mc lar n n ve yay nc lar n çocuklar ve genç izleyicileri zararl program içeri inden korumadaki sorumluluklar n anlatt. Hollanda da bu amaca hizmet eden ba l ca iki sistem bulunuyor: Kijkwijzer ve PEGI. Bu sistemlerin Türkiye de de uygulanmas RTÜK ve NICAM in ortak giri imi ile hayata geçirilmi durumda. Kijkwijzer in Türkiye deki ak ll i aretler gibi, televizyon programlar n n, filmlerin ve DVD lerin s n fland r lmas nda kullan ld n belirten BEKKERS, PEGI nin Avrupa n n her yerinde geçerli olan ve birçok dilde hizmet veren bir oyun içeri- i s n fland rma sistemi oldu unu aç klad. Kijkwijzer ve PEGI nin web sitelerinde ziyaretçilerin do rudan kullanabilece i ikâyet ve geribildirim mekanizmalar geli tirdiklerine de inen Bekkers, bu tür s n fland rma sistemlerinin ebeveyn ve çocuklarda güvenli kullan m fark ndal n büyük bir ölçüde etkiledi ini vurgulad. Çocuklar dünyan n sorunlu gerçeklerinden uzak tutmak yerine; çocuklara sava, iddet, siyasi kriz ve do al afetler gibi olaylar sade bir dil, do ru üslup ve görüntülerle anlatmak gerekiyor. Panelde talyan yap mc Roberta DE CICCO talya da çal t RAI 3 kanal nda Çocuk Programlar Departman ile Haber Merkezinin ortakla a haz rlad klar çocuk haber program GT Ragazzi yi tan tt. DE CICCO sözlerini öyle sürdürdü: Bu programda çocuklar için son derece s k c olabilecek; talya parlemantosundaki siyasi kriz ve güven oylamas, Avrupa ülkelerindeki a r po et tüketimi ve bunun çevreye zararlar, dünyan n çe- itli yerlerinde patlak veren sava lar gibi haberler

21 yer al yor. Haber metinleri olu turulurken, haberlere ait görüntüler montajlan rken, seslendirme ve ses efektleri kullan l rken ve haber esnas nda kullan lan müziklerin seçimi yap l rken tüm ekip çok hassas davran yor. Bu detaylar n çocuk ruhuna uygunlu u sürekli test ediliyor. GT Ragazzi, çocuklar n kendi haz rlad klar televizyon programlar n sunabilecekleri ya da okuldaki çal ma ve projeleri için stüdyo imkanlar ndan faydalanabilecekleri bir program niteli inde. Çocuklar stüdyoya gelerek, telefonla veya internet üzerinden programlara kat labiliyorlar. Çocuklara ula man n do ru yolunu arad klar n belirten DE CICCO, 8-13 ya grubundaki çocuklar dünyan n sorunlu gerçe inden uzak tutmak yerine, sava, id- det ve siyasi kriz gibi olaylar çocuklara sade bir dil, do ru üslup ve görüntüler kullan larak aktard klar n söyledi. Tom ve Jerry ile yar amay z ama kendi Tom ve Jerry mizi de yaratmak zorunday z. Al Jazeera Çocuk Televizyonu Genel Müdür Yard mc s Mostapha MELLOUK ise Ortado u da özellikle Arap ve Müslüman kültürünün de erlerini yans tan çocuk program aray n n üzerinde durdu. Her ülkenin televizyon programlar n kendi ülkesinin seyircisi için tasarlad n belirten MELLOUK, dünya medyas Arap ve Müslümanlar hakk nda olumsuz bir imaj çizerken, Al Jazeera Çocuk Televizyonu olarak çocuklara kendi geleneksel de er ve kimliklerini olumlu bir ekilde aktarmay amaçlad klar n kaydetti. Bu sebeple, Arap ülkelerindeki yakla k 115 milyon çocu a ula an Al Jazeera, tamam yla ithal, yabanc çocuk programlar yay nlamak yerine, Arap ülkeleri odakl ama yeni Wim BEKKERS Hollanda NICAM - Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Ba kan Biz NICAM olarak ak ll i aretler sistemini televizyon programlar nda, filmlerde, DVD kapaklar nda kullanman n gayet iyi sonuçlar do urdu unu gözlemliyoruz. Baz çocuklar, özellikle k zlar, ak ll i aretleri bilinçli olarak baz programlardan kaç nmak için kullan rken, özellikle erkek çocuklarda yasak meyve etkisi gözlemleniyor, kimileri sak ncal içeri e sahip programlar özellikle ar yorlar. Fakat toplumda önemli bir ço unlu un faydas na olan bir s n fland rma sistemini bur tür yan etkilerinden ötürü ortadan kald rmay dü ünemeyiz. Çocuklar kitle ileti im araçlar hakk nda e itmeye olabildi ince erken ya larda ba lamakta fayda var. dünyaya ve geli melere son derece aç k, günceli yakalayan yerel programlar sunmakta. Tom ve Jerry ile yar amay z ama kendi Tom ve Jerry mizi de yaratmak zorunday z diyen MELLOUK, medya okuryazarl konusunda çocuklara yönelik yap lan çal malar n hem güçlü içeri e sahip olmas, hem de dikkat çekebilmesi aç s ndan e lendirici yönünün bulunmas gerekti ini belirtti. Yay nlanan programlar de erlendirirken çocuklar n fikrinin önemini vurgulayan MELLOUK, bir sonraki medya okuryazarl ve çocuk konulu panele çocuklar da davet etmeyi önerdi. Roberta De CICCO talya RAI 3 Televizyonu Yap mc s Çocuklar n medya konusunda bilinçlenmesinde toplumsal fark ndal artt ran kampanyalar n daha etkili oldu unu dü ünüyorum. Çünkü bazen kat kurallar ve kanunlar o kadar iyi kar lanmayabiliyor. Sosyal sorumluluk kampanyalar sayesinde çocuklara ve ebeveynlere daha kolay ula abilirsiniz. Medya okuryazarl, uzun vadede daha kaliteli televizyon programlar ve daha bilinçli bir seyirci kitlesinin olu mas n sa layacakt r. Bunun sonucunda daha iyi yap mc lar ve daha iyi metin yazarlar da ortaya ç kacakt r. Buna kesinlikle ihtiyac m z var. Mostapha MELLOUK Al Jazeera Çocuk Televizyonu Genel Müdür Yard mc s Medya okuryazarl tercihsel bir ey de il, bir gereksinim. Çocuklar asl nda kendileri için yap lm programlar yerine yeti kinlere yönelik programlar izlediklerinde daha çok zarar görüyorlar. Yasaklamalar onu cazip k lmak anlam na geliyor. Bu yüzden de ailede bir güven ortam n n olmas çok önemli. Genel anlamda da yay nc lar olarak yapabilece imiz en iyi ey, do ru içeri i ortaya koymak, fakat ayn zamanda çocuklar izledikleri programlar ele tirme yetene iyle de donatmak. Yay nc l kta özgürlük ve demokrasiye sayg duyulmal tabii, ama çocuklar m z söz konusu oldu unda sadece ebeveynleri de il, tüm toplum onlardan sorumlu. Bu yüzden onlar n hayat yla oyun oynayamay z. Yay nc n n sorumlulu u i te tam burada ba l yor. GÜNCEL 19