Romatoid Artrit ile Yaşamak

Transkript

1 Romatoid Artrit ile Yaşamak

2 Romatoid Artrit ile Yaşamak

3 İçindekiler 7 Romatizma Kompleks bir hastalık 10 Romatoid artrit Eklem iltihabı 14 Romatoid artritin nedenleri 17 Erken teşhis Erken tedavi 22 Tedavi Romatizma tedavi edilebilir! 25 Modern tedavi imkanları: Biyolojikler 30 Hasta jimnastiği, ergoterapi ve ergoterapiye eşlik edenler 33 Günlük hayatı aktif olarak şekillendirin Hareket, beslenme, günlük destekler 36 Alternatif tedavi yöntemleri 38 Hasta yardım kuruluşları 39 Tamamlayıcı bilgiler 40 Sözlük 4

4 1 Romatizma Kompleks bir hastalık Hasta, eklemlerinde kalıcı veya tekrarlayan ağrılardan şikayet ediyorsa, doktorun teşhisi genellikle romatizma dır. Eklem bölgelerinde ağrı, şişmeler ve sabah yataktan kalkdığında yaşanan tutulmalar, bu hastalıkta en sık karşılaşılan belirtilerdir. Akan ağrı anlamına gelen Yunance kökenli romatizma sözcüğü, 400 farklı hastalık için kullanılan genel bir tanımlamadır. Bu hastalıkların tek bir ortak özelliği vardır: Bunlar, hareket mekanizmasının bulunduğu bölgede ağrıya yol açar. Ancak romatizmal hastalıklar, farklı nedenlere sahiptir ve çok farklı şekilde seyredebilirler. Eklem ağrılarının şiddeti çok farklı olduğu gibi, bu ağrılar birçok farklı semptomlarla birlikte de seyredebilir. Eklem ağrılarının temelinde genellikle aşırı yıpranma veya yaralanmalardan kaynaklanan aşınma belirtilerinin yattığı görülmektedir. Bu rahatsızlık, artrit olarak adlandırılır. Artrit son derece yaygın bir hastalıktır. Bu hastalığa yakalanma riski, ilerleyen yaşla birlikte artar. Tekrar çocuklarımla oynayabildiğim ve dizlerimin üstünde kayabildiğim için mutluyum. 7

5 Ancak artroz, Romatoid Artrit (RA) ile karıştırılmamalıdır: Bu hastalıkta görülen şiddetli ağrılar, eklemlerdeki kronik iltihaplanmadan kaynaklanmaktadır. Semptomlar en azından başlangıç evresinde artrozunkilere benzer olsa da, burada birbirinden tamamen farklı iki hastalık söz konusudur: Eskiden sık sık kronik poliartrit olarak da adlandırılan romatoid artrit, çok daha ciddi bir hastalıktır. Romatoid artrit, ağırlıklı olarak el ve ayaklardaki küçük eklemleri, ayrıca dizleri veya bilekleri de etkileyen iltihabi bir sistem hastalığıdır. Bu hastalık eklemlerin dışında oluşabilir. Romatoid artritin yaşlı hastalığı olduğuna ilişkin yanlış bir inanç olsa da, çoğunlukla gençlerin bu hastalıktan etkilendiği bilinmelidir. Romatoid artrit ve artroz birbirinden tamamen farklı iki hastalıktır. Romatoid artrit teşhisinin erken koyulamaması durumunda, kronik iltihap eklemlerde tahribata yol açar ve hastanın hareket kapasitesi gittikçe daha çok kısıtlanır. Hastalığın bir sonucu olan sorunlara, modern tedavi konseptleri ile etkili bir şekilde karşı koyulabilmektedir. 8 9

6 2 Romatoid artrit Eklem iltihabı Romatoid artrit, en sık karşılaşılan iltihabi romatizmal hastalıktır. Avusturya`da nüfusun yüzde 0,8`i bu hastalığa yakalanmıştır. Bu oran, yaklaşık yetişkine karşılık gelmektedir. Çoğunlukla kadınlar bu hastalığa yakalanmaktadır. Kadınlar hastaların yaklaşık üçte ikisini oluşturmakta, hastalığın ilk belirtileri genellikle yaşlarında ortaya çıkmaktadır. Buna karşın, romatoid artrit çok daha erken başlayabilir, hatta çocuklarda dahi görülebilir. Vücudun uyarı sinyalleri Eklemlerde ağrı, şişme, sabahları uzun süre tutulma ve hareket kabiliyetinin kısıtlanması bunlar romatoid artridin tipik belirtileridir. Eklem iç tabakasındaki (synovialis) iltihaptan kaynaklanan bu belirtiler, kesinlikle ciddiye alınmalıdır. Bu semptomlar arasıra gelebilir, bu ara dönemlerde herhangi bir şikayet de olmaz. Romatoid artritin tipik bir belirtisi olan eklem tutulması, genellikle en şiddetli olarak sabahları görüldüğünden sabah tutulması olarak da adlandırılmaktadır. Özellikle el ve parmak eklemlerinde görülen bu tutulma, çoğunlukla 60 dakikadan uzun sürmekte ve eklemlerde baskıya karşı hassasiyetin artmasına neden olmaktadır. Romatoid artritin muhtemel nedeni, bağışıklık sistemindeki hatadan ileri geldiği sanılmaktadır. Bu hatalı yönetim, bağışıklık sisteminin sadece virüs ve bakteriler gibi vücuda giren zararlı unsurlara değil, eklem bölgesindeki vücudun kendi yapılarına karşı da savaş açmasına yol açmaktadır. Bunun sonucunda, etkili bir tedavi uygulanmadığı takdirde kıkırdaklar gibi önemli eklem yapılarına ve hastalığın ağır seyretmesi durumunda kemiklere zarar verebilecek ve buralarda tahribata yol açabilecek iltihabi süreçler başlamaktadır. Bunların sonucu, eklemlerde şiddetli ağrılar ve şekil bozuklukları meydana gelmektedir, hastanın hareket yeteneği git gide azalmaktadır. Buna yönelik bir tedavinin zamanında başlatılmaması durumunda, eklemlerde oluşan hasar ve deformasyonun geri döndürülmesi mümkün değildir. Haşar ve şekil bozuklukları kalıcı hale gelecek bu durumda kişinin hareket yeteneği sınırlayacağından kişinin çalışma hayatını sona erdirecek ve erken emekli olmasına neden olacaktır. Kemik Eklem sıvısı Kıkırdak Eklem iç tabakası 10

7 Romatoid artrit belirtileri eklemlerin dışında da görülebilir. Hastalar kendilerini sık sık yorgun ve bitkin hisseder. Hafif ateş, dermansızlık ve fiziksel kapasitede genel bir düşüş de nadir karşılaşılan sonuçlardan değildir. Hastalığa eşlik edebilecek diğer semptomlar ise şunlardır: Kansızlık Gece terlemesi İştahsızlık Kilo kaybı Bu semptomlar çoğu vakada çok yavaş başlasa da, adeta bir düğmeye basılmış gibi aniden de ortaya çıkabilir. Çoğunlukla romatoid artrit birçok hasta tarafından oldukça geç ciddiye alınmaktadır. Romatizma düğümleri da (derinin altındaki sertlikler) hastalığın göstergelerinden biridir. Genelde parmaklarda ve/veya bilekte ortaya çıkan bu sertlikler, hastaların sadece yüzde 20 sinde görülmektedir. Hastalık ağır seyrediyorsa, eklemlerin yanısıra göz, kalp, damar, akciğer ve sinirler gibi organlar ve organ sistemleri de zarar görebilir. En çok resim çizmeyi özlüyordum. Artık tekrar resimlerim üzerinde çalışabiliyorum. Teşhis ve tedavi için kullanılabilecek değerli zamanın yitirilmemesi ve hastanın daha fazla ağrı ve hareketinde kısıtlanmalar yaşamaması için, yukarıdaki şikayetlerin uyarı belirtileri olarak görülmesi, aile doktoru ve tercihen bir romatolog tarafından netleştirilmesi son derece önemlidir. 12

8 3 Romatoid artritin nedenleri Eklemlerdeki kronik iltihaba neyin yol açtığı henüz tam olarak belirlenememiştir. Ancak romatoid artritin oluşumuna neden olan ön koşulun, kişinin genetik olarak eklem iltihabına daha yatkın olması olduğu düşünülmektedir. Bu tür bir genetik yatkınlık varsa, enfeksiyon, alerji veya sigara gibi çevre şartlarının da eklem iltihabının oluşmasına müsait bir ortam hazırladığı saptanmıştır. İltihaplanma sürecinde eklemde iltihabın devam etmesine ve yayılmasına neden olan taşıyıcılar oluşur. Burada özel bir taşıyıcı grubu olan sitokinler önemli bir rol oynar. İltihabın oluşumuna neden olan etkenlerden biri olan bu sitokinler, büyük ölçüde iltihabın kronikleşmesinden de sorumludur. Kronik iltihaplar, iltihabı teşvik eden (proenflamatuar) ve iltihabı önleyen (antienflamatuar) sitokinler arasındaki dengenin bozulmasından kaynaklanır. İnterleukin-6 (IL-6), IL-1 veya TNF-alfa gibi iltihabı artıran eden sitokinler ağırlıklıysa, kronik iltihabın ve romatoid artritin oluşumu öngörülebilir. Kronik iltihabın oluşumu, iltihabı teşvik eden sitokinlerin daha fazla olmasından kaynaklanır

9 Ne güzel tekrar koşabiliyorum. 4 Erken teşhis Erken tedavi Romatoid artrit ne kadar erken teşhis edilirse, hastalığın seyri o kadar olumlu bir şekilde yönlendirilebilir. Ancak hastalığın ilk belirtileri çoğunlukla çok zor farkedilmektedir. Bu nedenle kişinin kendisini dikkatle izlemesi ve sabah tutulmalarının olup olmadığını ve ne kadar sürdüğünü, hangi eklemlerde olduğunu ve bu şikayetlerinin hareketsizken ve hareket halindeyken nasıl bir seyir izlediğini doktoruna bildirmesi son derece önemlidir. Maalesef romatoid artritin söz konusu olup olmadığının tek bir test ile kolayca ve güvenilir bir şekilde belirlenmesi mümkün değildir. Teşhis, ancak çok sayıda bulgunun yapboz gibi birleştirilmesi ile konulabilmektedir. Normal süreçte doktor, hastayı muayene edecek ve teşhis amaçlı bazı testlerin yapılmasını isteyecektir. Bu testler arasında genel itihap durumunun belirlenmesini sağlayan kan testleri de yer almaktadır. Ayrıca kanda romatizma faktörleri gibi antikorlar da aranabilir. Bu antikorlar da romatizmal bir hastalığa işaret edebilir, ancak başka hastalıklarda ve hatta sağlıklı insanlarda da görülebileceğinden kesin bir ispat değildir. 17

10 Tüm dünyada geçerli teşhis kriterlerine göre, en az üç eklemde ağrı ve şişme varsa ve 60 dakikadan uzun süren belirgin sabah tutulmaları yaşanıyorsa romatoid artrit söz konusudur. En azından küçük el ve ayak eklemlerini etkileyen bu hastalıkta, şikayetler normalde vücudun her iki yarısında simetrik olarak görülmeli ve en az altı haftadır devam ediyor olmalıdır. Ayrıca başka bir iltihabi-romatizmal hastalık teşhisi konulmamış olmalıdır. En az üç eklemde ağrı ve şişme ve 60 dakikadan uzun süren belirgin sabah tutulmaları, romatoid artritin belirtileridir. Yapılacak: ultrasonik muayeneler röntgen çekimleri bilgisayarlı tomografi veya nükleer spin tomografisi (özel vakalarda) ile eklem yapısında hasar oluşup oluşmadığı saptanabilir. Bu muayenelerin sonuçları, tipik bulgularda örneğin röntgen görüntüsünde kemik defektleri (= aşınmalar) sadece teşhisi kesinleştirmekle kalmayacak, hastalığın hangi evrede olduğuna dair de bilgi verecektir. 18

11 Erken tedavinin önemi Geçtiğimiz yıllarda romatoid artritin tedavisinde büyük bir ilerleme kaydedilmiştir. Bu ilerleme bugün de devam etmektedir: Çünkü hastalığın temeline ne kadar iyi anlaşılırsa, iltihap sürecinin önlenmesi de o kadar etkili bir şekilde mümkün olacaktır. Sürekli olarak yeni etkin maddeler geliştirilmektedir. Bunlardan biri de Interleukin-6 kaynaklı iltihaplanma mekanizmasına yönelik inhibitördür. Bu inhibitör, iltihabın eklemlere yayılmasını önler. İltihap sinyallerinin aktarımı durdurulduğunda, eklemler zarar görmeyecektir. Modern romatoloji, romatoid artritin mümkün olduğunca erken bir evrede, iltahaplanmayı önleyecek ve kalıcı olacak bir şekilde tedavisi için büyük atılımlar yapmaktadır. Klinik araştırmalar, hedefe yönelik bir erken tedavi ile eklemlerdeki yanlış konumlanmaların veya deformasyonların büyük ölçüde azaltılabileceğini göstermiştir. İltihaplanmayı önleyecek hedefe yönelik bir tedavi uygulanmadığı takdirde, devam eden eklem tahribatı nedeniyle hastaların yaklaşık yarısında, hastalık başladıktan on yıl sonra ilgili eklemin hareket kabiliyetinde şiddetli kısıtlanmalar oluşacak, bu kısıtlanmalar günlük hayatı etkileyecek ve hatta kişiyi çalışamayacak hale getirecektir. Tekrar çalışabildiğim için çok mutluyum

12 5 Tedavi Romatizma tedavi edilebilir! Normalde hasta ilk etapta, hastalığı genel olarak olumlu yönde yönlendirdiği ve eklemlerdeki işlev kaybını engelleyebildiği kanıtlanmış etkin maddeler içeren bir temel tedavi görür. Bunlar, sadece semptomları azaltmaktan fazlasını sağlayan ve hastalığın seyrini değiştiren Disease Modifying Anti-Rheumatic Drugs dır (DMARDs). Bu ilaçlar, hastalığın ilerlemesini geciktirmekte ve eklem tahribatına karşı savaşmaktadır. Methotrexat, sulfasalazin, leflunomid, orotiyoglikoz veya ciclosporin A bu etkin maddelerden bazılarıdır, penisilamin ise artık pek kullanılmamaktadır. Bu ilaçların etkisi çoğunlukla ancak bir süre sonra görülmeye başlar. Bu nedenle, ilaçların vaka üzerinde etkili olup olmadığının belirlenebilmesi için ilaçlar birkaç hafta veya ay boyunca kullanılmalıdır. Her ne kadar tedavide büyük bir ilerleme kaydedilse de, bugün için romatoid artritin tamamen iyileştirilmesi mümkün değildir. Ancak birçok hastada iltihaplanmanın seyri kontrol altına alınabilmekte ve hastalığın ilerlemesi durdurulabilmektedir. DMARD lerin yanısıra kortizon gerekirse söz konusu ekleme enjekte edilerek verilmesi de gerekebilir. Kortizon, ayrışıp kortizole dönüşerek (vücudun kendi steroid hormonu) etkisini artıran ve hızla etki eden, enfeksiyon önleyici bir ilaçtır. Farklı kortizonlar, glukokortikoidler grubunda bir araya toplanmıştır. Ancak glukokortikoidlerin uzun süre yüksek dozda kullanımı bir dizi yan etkiyi de beraberinde getirmektedir örneğin: Kan şekerinde artış Osteoporoz Kilo alımı Bu nedenle bunların ancak kısıtlı olarak kullanımı mümkündür. Bu kortizon grubu çoğunlukla hastalığı modifiye edecek antiromatikler (DMARD ler) etki edene kadar kısa süreli olarak kullanılır. Bazı durumlarda, diklofenak, ibuprofen, naproksen, indometasin ve selesoksib gibi doğrudan ağrı kesici etkin maddelerin de dahil olduğu nonsteroid antiromatikler (NSAR) de faydalı olabilir. Ancak NSAR lar sadece ağrı, şişkinlik ve sabah tutulmaları üzerinde etkilidir. İlerleyen eklem tahribatını durdurmaz. Tedavinin romatoid artritte bir iyileşme sağlayıp sağlamadığı, Amerikan Romatoloji Derneği tarafından hastalık seyrinin teşhis ve değerlendirmesi için önerilen ve uluslararası çapta kullanılan ACR kriterleri doğrultusunda değerlendirilebilir. Yaygın olan diğer bir değerlendirme kriteri ise Disease Activity Score dur (Hastalık Aktivite Skoru - DAS). Burada, iyi bir tedavide azalması gereken bir hastalık aktivite indeksi bulunmaktadır

13 6 Modern tedavi imkanları: Biyolojikler Romatoid artrit hastalığının seyri biyolojikler (Biologicals) ile etkili bir şekilde yavaşlatılabilmekte ve hatta durdurulabilmektedir. Bunlar, vücuttaki iltihabik reaksionların moleküler mekanizmalarına doğrudan etki eden ve bağışıklık sistemindeki hatalı yönlendirmeyi düzelten tedavi amaçlı proteinlerdir. Modern tedavi stratejilerinde amaç, ilk etapta hastanın şikayetlerini ortadan kaldırmaktır. Bunun dışında biyolojikler öncelikle hastalık sürecini neredeyse hiçbir belirti kalmayacak şekilde etkileyebilmekte, yani hastalığın gerilemesini sağlayabilmektedir. Sonuç veren bir tedavi ile uzun vadede eklemlerin zarar görmesi ve doğru konumlarından çıkması önlenebilecektir. Yani: Hareket kapasitenizin kısıtlanmasını aktif bir şekilde önleyebilirsiniz! Sadece DMARD ler ile yeterli bir başarı elde edilemediğinde biyolojikler kullanılmaktadır. Güzel ellerim her zaman beni gururlandırmıştı. Nihayet parmaklarım tekrar düz. Biyolojiklerin ilk temsilcileri, örneğin sitokin grubuna dahil olan tümör nekroz faktörü (TNF)-alfa taşıyıcısını bloke etmektedir. Bu taşıyıcı, iltihaplanma reaksiyonlarını provoke eden unsurdur. TNF-alfa nın bloke edilmesi ile, romatoid artritten Morbus Crohn a kadar çeşitli kronik iltihabi hastalıklarda faydalanılan, iltihabı önleyici bir etki elde edilmektedir. Şu an için üç farklı TNF blokeri mevcuttur. Ancak bu etkin maddeler tüm hastalarda olumlu sonuç vermemektedir

14 TNF-alfa-blokerlerinin yanısıra, iltihaplanma sürecinden sorumlu bağışıklık sistemi hücrelerini elimine eden veya devre dışı bırakan biyolojikler de bulunmaktadır. Doğrudan B-hücrelerinin yüzeyindeki CD20 molekülünü algılayan ve bloke eden bir antikor olan rituksimab da bunlardan biridir. Bu B-hücreleri, bağışıklık sisteminin iltihaplanma sürecini sürekli olarak tetikleyen önemli bir parçasıdır. Rituksimab bunu önlemektedir. Tocilizumab, IL-6 nın iltihap sinyalini göndermesini önleyerek hastalığın kısır döngüsünü durdurur. İnterlökin-6-Blokajı İltihap yayılmasını kesmek Romatoid artritteki iltihaplanma sürecinde, yine sitokin grubuna ait bir taşıyıcı olan interlökin-6 (IL-6) anahtar rol oynamaktadır. Tocilizumab etkin maddesi ile, bugün artık interlökin-6 tarafından taşınan iltihaplanma mekanizmasına yönelik ilk inhibitör bulunmuştur. Tocilizumab, doğrudan hücrelerin yüzeyindeki IL-6 yerleşim noktalarını, yani interlökin-6 reseptörlerini bloke etmektedir. Böylece, iltihap sinyalinin hücrenin içine iletilmesi önlenmektedir. Karmaşık iltihaplanma süreci önemli bir kilit noktasından yarıda kesilmekte ve hastalığın kısır döngüsü durdurulmaktadır. Terapötik antikorlar Klinik araştırmalar, tocilizumab ile yapılan tedavinin iltihaplanmayı baskılayarak hastanın eklemlerindeki şikayeti azalttığını göstermiştir. Aynı zamanda, kansızlık, güçsüzlük ve bitkinlik hissi (fatigue) gibi romatoid artrit ile bağlantılı diğer semptomlarda da iyileşme görülmüştür. Hastalar, sebze veya meyve kesmek, yazı yazmak veya hobilerini yapabilmek gibi günlük eylemlerini tekrar gerçekleştirebildiklerini ve kendilerini çok daha iyi hissettiklerini ifade etmiştir. Hücre zarı Sinyal iletiminin önlenmesi 26 27

15 İlaç tedavisinin yan etkileri Nihayet Cumartesi günleri tekrar bisikletimle ilgilenebiliyorum. Şimdiye kadar romatoid artritte kullanılan DMARD ler, NSAR, ağrı kesici ve kortizon gibi ilaçlar da dahil olmak üzere, her ilaç yan etki gösterebilir. Tocilizumab kullanımında da yan etkiler ortaya çıkabilir. En sık görülen yan etkiler şunlardır: Üst solunum yolu enfeksiyonu Burun tıkanıklığı veya akıntısı Boğaz ağrısı Baş ağrısı Hastanın karşılaşabileceği ağır yan etkiler ise enfeksiyon ve allerjik reaksiyonu içermektedir. Doktor her hastasına, farklı tedavilerin faydalarının yanısıra olası risk ve yan etkilerini de ayrıntılı olarak açıklamalıdır

16 7 Hasta jimnastiği, ergoterapi ve ergoterapiye eşlik edenler İlaç tedavisinin yanısıra, kapsamlı bir fizik tedavi de faydalı olacaktır. Hasta olan eklemlerin mümkün olduğunca hareket halinde tutulmasını ve kasların güçlendirilmesi yoluyla eklemlere daha az yük binmesini sağlayan hasta jimnastik egzersizleri de buna dahildir. İltihaplı eklemlerdeki akut şikayetler, soğuk uygulamaları ile azaltılabilir. Tedavi konseptinin önemli bir parçası da ergoterapidir. Burada hastalar, ağrılar veya eklem hasarları nedeniyle hareket kabiliyetlerindeki kısıtlamaları günlük hayatlarında nasıl dengeleyebileceklerini öğrenmektedir. Terapistin yönetimi altında hastalar, eklemlerini koruyacak davranış biçimlerini öğrenecektir. Ayrıca kendilerine, şişeleri ve kutuları açmak gibi günlük işleri kolaylaştıracak özel yardımcı aletlerle ilgili ayrıntılı bilgi de verilecektir. Tüm terapötik önlemlerde genel olarak hastanın yaşam kalitesini artırmak amaçlanmaktadır. Hastanın kronik bir hastalıkla yaşamayı öğrenmesi, bunu kabul etmesi ve günlük hayatta ve iş hayatında karşılaşabileceği olumsuz etkilerin üstesinden gelebilmesi için psikolojik destek alması da mantıklı olacaktır. Psikolojik destek, hastalıkla başa çıkmanız ve hastalığınızı kabullenmeniz konusunda size yardımcı olabilir

17 Nihayet her adımımı hastalığıma göre planlamak zorunda değilim. 8 Günlük hayatı aktif olarak şekillendirin Hareket, beslenme, günlük destekler Şikayetlerini azaltmak ve ilerleyişini durdurmak için hastanın kendi başına alabileceği bazı önlemler mevcuttur. Hareket, beslenme ve günlük destekler bunlardan bazılarıdır. Hareket etmek, yaşam kalitesini artırır! Ağrıların yaşandığı dönemde büyük olasılıkla romatoid artritli hastaların düşündükleri en son şey spor olacaktır. Oysa ki düzenli egzersizlerin kişinin günlük hayatına devam etmesini ve ayağa kalkmasını sağlayacağı unutulmamalıdır. İlk etapta, hastanın vücuduna aşırı yüklenmeden, hassas bir şekilde hareket etmesi önemlidir. Yüzme, bisiklete binme, jimnastik, dans ve hatta yumuşak zemin üzerinde yürüme, romatoid artrit hastalarının da rahatlıkla yapabileceği spor türleridir. Yüksek performans gerektiren spor türlerinden, özellikle dövüş sporlarından ve yaralanma riski olan, tek tarafa aşırı yüklenildiği veya eklemlerin yoğun kullanıldığı spor türlerinden ise kaçınılmalıdır. Kendi imkanlarınız çerçevesinde yapacağınız spor, hayata daha aktif bir şekilde katılmanıza, vücudunuzu daha iyi hissetmenize, bağışıklık sisteminizi güçlendirmenize ve strese karşı direncinizi artırmanıza yardımcı olacaktır

18 Sağlıklı, dengeli bir beslenme ile birlikte hareket etmeniz, kilonuzu kontrol altında tutmanızı sağlayacaktır. Aşırı kilo, özellikle alt ekstremitelerdeki eklemlere fazladan yük binmesine yol açmaktadır. Bu nedenle, aşırı kilolu hastalarda yemeğin azaltılması mantıklı olacaktır. Ancak romatoid artritte geçerli olan genel bir gerçek şudur: Beslenmenize ne kadar özen gösterirseniz gösterin, bu, ilaç tedavisinin yerine geçmeyecektir. Doğru olan dengeli bir beslenme düzeni uygulanmasıdır. Alınan besinler, kişinin ihtiyaç duyduğu besin değerlerinin (karbon-hidrat, protein, yağ) yanısıra yeterli miktarda vitamin, antioksidan, eser elementler ve osteoporozun önlenmesi için kalsiyum da içermelidir. Yani, her ne kadar televizyonlarda sıklıkla farklı gösterilse de, özel bir romatizma diyeti yoktur. Hastalar için fermuar çekmek, su şişelerini açmak veya yazı yazmak çoğunlukla gerçek bir sorundur. Bu tür durumlarda, bir işi kolaylaştıracak veya hatta mümkün kılacak günlük destekler kullanılabilir. Artık işimde yine tam performansla çalışabiliyorum. Günlük destekler, kişinin başkalarının yardımına ihtiyaç duymasını önleyen ve eklemleri aşırı veya yanlış yüklenmeye karşı koruyan, kullanımı kolay cihazlar veya aletlerdir. Örneğin kalemin üzerine geçireceğiniz kalınlaştırıcılar, daha kolay yazı yazmanızı sağlayacaktır. Bunun için örneğin bir parça bahçe hortumu kullanılabilir. Tutma yeri kalın bir çengelli iğne, fermuarın açılmasını ve kapatılmasını kolaylaştıracaktır. Bunun dışında birçok sağlık malzemeleri bulunan satış yerleri, romatizma hastaları için özel olarak geliştirilmiş düğme destekleri, çorap destekleri, romatizmalılara özel çatal-bıçak ve günlük hayatınızı kolaylaştıracak başka çok sayıda yardımcı alet sunmaktadır

19 9 Alternatif tedavi yöntemleri Homeopati, akupunktur veya bitkisel tedavi gibi alternatif tedavi yöntemlerinin ne kadar etkili olduğu tartışılmaktadır. Hastaların neredeyse tamamı, er ya da geç bu tür tedavi yöntemlerine başvurmakta ve en azından dönemsel de olsa ağrılarında azalma yaşamaktadır. Ancak bu tedavi yöntemleri ile hastalığın tamamen iyileşeceği iddia ediliyorsa ve tedavi çok pahalıysa dikkatli olunmalıdır. Artık hareket etmek benim için sadece ağrı değil, keyif de. Çünkü alternatif tedavi yöntemlerinde de, tedavide uzun vadeli bir başarı veya hatta hastalığın seyrinde olumlu bir etki elde edildiği bugüne kadar bilimsel tıp kriterlerine göre kanıtlanmamıştır

20 Hasta yardım kuruluşları Tamamlayıcı bilgiler Österreichische Rheumaliga Mahlerstraße 3/2/ Wien Tel.: 0699 / info@rheumaliga.at help 4 you company Wiedner-Hauptstrasse 118/6/ Wien Frau Sabine Waste Tel.: 0664 / info@help4youcompany.at Selbsthilfegruppe Rheuma Schutzhaus Blumenfreunde Fännergasse Wien Hannelore Auringer Tel.: 0699 / selbsthilfe-rheuma@gmx.at Daha fazla bilgiyi şu adreslerden edinebilirsiniz: Österreichische Gesellschaft für Rheumatologie und Rehabilitation Sekretariat c/o Fr. Michaela Lederer Boerhaavegasse 3/1/ Wien Tel.: +43 (1) office@rheuma2000.at Rheuma-online Österreich

21 Sözlük ACR kriterleri: Amerikan Romatoloji Kurumu (ACR = American College of Rheumatology) tarafından romatoid artrit tehşisinin koyulması ve hastalığın seyrinin değerlendirilmesi için geliştirilen kriterlerdir Anemi: Kansızlık Antienflamatuar: İltihaplanmayı önleyen Artrit: Ağrılı eklem iltihabı Artroz: Aşınma sonucu oluşan eklem hastalığı Artroskopi: Eklem görüntüleme B-hücreleri: Bağışıklık sisteminin antikor üreten ve vücudun kendi savunma sürecini başlatan beyaz kan hücreleri Bilgisayarlı tomografi: Eklem hasarının değerlendirilmesini sağlayan bir görüntüleme yöntemi DAS: Disease Activity Score, hastalık aktivitesinin değerlendirilmesinde kullanılan bir indeks DMARDs Disease Modifying Anti-Rheumatic Drugs : Semptomları azaltmanın ötesinde etkili olan ve hastalığın gidişatını değiştiren ilaçlardır İnterlökin-6: İltihaplanma sürecini teşvik eden sitokin grubu bir taşıyıcıdır Kronik poliartrit: Romatoid artritin eşanlamlısı Morbus Crohn: Kronik iltihabik bir bağırsak hastalığıdır Nükleer spin tomografisi: Eklem hasarının değerlendirilmesini sağlayan bir görüntüleme yöntemi NSAR: Non-Steroid Anti-Romatik. Steroid hormonlarından ortaya çıkmayan, iltihabı önleyen ilaçlardır, örn. diklofenak, ibuprofen, naproksek, indometasin ve selesoksib Proenflamatuar: İltihaplanmayı teşvik eden Romatizma: Hareket mekanizmasındaki yaklaşık 400 hastalık için kullanılan genel bir terimdir Romatoid artrit: Kronik iltihabik eklem hastalığı Sitokinler: Bir görevi de iltihaplanma süreçlerinin yönetimi olan taşıyıcılar Synovialis: Eklem iç tabakası Tümör nekroz faktörü (TNF): İltihaplanma süreçlerini teşvik eden bağışıklık sistemi taşıyıcısı Fizik tedavi: Doğal akışta veya hedefe yönelik hasta jimnastiği çerçevesinde şikayetlerin ve işlev bozukluklarının tedavisini sağlayan davranış şekilleridir 40 41

22 Künye Redaksiyon ve şekillendirme art tempi communications gmbh, Köln Yayınlayan Roche Austria GmbH 1211 Wien

23