II. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Sempozyumu - Selçuklularda Bilim ve Düşünce (20-22 Ekim 2011) KONYA

Transkript

1 II. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Sempozyumu - Selçuklularda Bilim ve Düşünce (20-22 Ekim 2011) KONYA Selçuklu Belediyesi ve Selçuk Üniversitesince ortaklaşa düzenlenen "II. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Sempozyumu" Ekim ayında yapılacak. Bir çok ülkeden ve Türkiye den 130 civarında bilim adamının katılacağı sempozyumda Selçuklularda bilim ve düşünce hayatı tartışılacak. Sunuş Selçuklular'ın XI. yüzyılın ortalarında İslam dünyasına girişi ve hızla yükselişi adeta masal gibidir; ortaya çıkışlarından elli yıl gibi kısa bir süre sonra bu göçebe topluluk önce Horasan'a hâkim oldular, ardından Ermenistan, Kafkasya, Irak ve Anadolu'ya kadar uzanarak o günkü dünyanın siyasî ve askerî liderleri oldular. Tuğrul Bey, Alparslan ve Melikşah gibi güçlü devlet 1 / 8

2 adamları sayesinde kısa zamanda Bağdat Halifesini kontrol altına aldıkları gibi, Fâtımîleri Suriye, Filistin, Hicaz ve Yemen'den çıkararak ve hâkimiyetlerini bu bölgelere kadar genişleterek, bir asırdır parçalanmış vaziyetteki İslam dünyasını, Kaşgar'dan Kudüs'e kadarki alanı tek bir siyasî otorite altında birleştirmeyi başardılar. Bütün bu gelişmeler arasında en dikkat çekeni ise yaklaşık iki asırdır Bizans karşısında gerilemekte olan İslam dünyasını 1071'de kazandığı "Malazgird Zaferi" ile İslam fetihlerini yeniden canlandırarak İslam'ın yeni bir "yükseliş ve genişleme" devrini başlatmış olmalarıdır. XII. yüzyılın ortalarında Büyük Selçuklular merkezî otoritesini kaybettiğinde Orta Asya'dan İran, Irak, Suriye ve Anadolu'da onun varisi devletler kuruldu. Fakat onların başlattığı fetih dalgası ve yayılma süreci Türkiye Selçukluları ve Osmanlılar eliyle bütün Anadolu'yu, Balkanları, Doğu Avrupa'yı da içine alarak XVII. yüzyılda Viyana önlerine kadar devam edecektir. Selçukluların yayıldığı 10 milyon km karelik alan üzerinde bu gün 30'a yakın devlet kurulmuş ve Selçuklu tarihi bu gün bu devletlerin ortak geçmişini oluşturmaktadır. Selçuklular'ın İslam tarihine girişi siyasî-askerî alandaki başarıları kadar, "bilim ve düşünce" alanında da büyük hamlelerin yapıldığı, yeni bir devrin açılışını temsil eder. Selçuklular İbn Sina, Birunî, İbn Heysem, Harezmî, Maturidî gibi dünya ölçeğinde etki yaratmış beyinler yetiştiren ve dört asırdır gelişmekte olan İslam medeniyetinin mirasını devraldılar. Müslüman medeniyetini daha da geliştirerek o kadar ileri taşıdılar ki, XI. yüzyıldan itibaren İslam medeniyetinin yeni bir aşamasından bahsedilebilir. Bu dönemde bir taraftan medreseler bütün İslam dünyasında Selçuklu yöneticilerinin desteği ile yayılırken, bir taraftan tasavvuf örgütlü bir hal alarak tarikatlaşma süreci yaşamaktadır. Kelam okulları çok daha Gazalî, Fahreddin er-razî, Pezdevî gibi zirve isimlerin açtığı oldukça spesifik tartışmalar ile gelişimini sürdürmektedir. Tıp, astronomi, matematik, fizik, botanik, mühendislik alanlarında yeni keşifler ve buluşlar yapmaktadır. Bu ana kadarki tesbitlerimize dayanarak sadece tefsir alanında 340 tefsir yazıldığını, 200'ün üzerinde fakih düzeyinde İslam hukukçusunun yetiştiğini, İslamî ilimler alanında klasik hale gelmiş metodoloji (usul) kitaplarının tamamına yakınının XI. yüzyılda ve Selçuklu topraklarında yazıldığını söylersek zannederim bu devrin bilimsel verimliliğini anlatmış oluruz. Ancak İslam medeniyetinin Selçuklu devri (XI-XIII) ne yazık ki hâlâ çok az incelendiğinden bir keşifler dünyası olma özelliğini korumakta, keşfedilmeyi beklemektedir. En iyi bilinen âlimler dahi karanlığın içinde yol alan ışık böceği gibidir; yetişmesi, hocaları, talebeleri ve etrafı yeterince bilinmemektedir. Selçuklu dönemi bilim ve düşünce hayatına bir bütün olarak bakıldığında, İslam bilim ve düşünce tarihi içinde hem bir zirve, hem de bir sonun başlangıcını da temsil eder. XII. yüzyılda bir asırdan fazla süren Haçlı saldırıları, ardından bütün Selçuklu şehirlerini yerle bir eden Moğol istilası, Batinîlerin çıkardığı kargaşalıklar, göçebe isyanları ile gelişmiş ileri bir şehir medeniyetine sahip olan Selçuklu medeniyeti büyük darbe alır ve sekteye uğrar. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın deyimiyle; "Selçuklu Rönesansı, vakitsiz bastıran kar fırtınası altında kalmış baharlara benzer. " XII. ve XIII. yüzyıllarda İslam medeniyetinin 2 / 8

3 gelişiminde bir duraklama, bilgi üretiminde bir daralma ve düşünce yapısında bir değişme olduğu uzun zamandır bilim dünyasınca tartışılmaktadır. Bu vesile ile Selçuklu devri "Bilim ve Düşünce" hayatını uluslararası bir sempozyumla, Ekim 2011 yılında alanının uzmanlarını bir araya getirerek Selçuklu Başkenti Konya'da "Selçuklu Belediyesi" ve "Selçuk Üniversitesi" önderliğinde bütün yönleriyle 100 kadar akademisyen ile üç gün boyunca tartışmak istiyoruz. Katkılarınızı bekliyoruz. Saygılarımla. Prof. Dr. Mustafa Demirci Düzenleme Kurulu Başkanı Onur Kurulu: Aydın Nezih DOĞAN - Konya Valisi Tahir AKYÜREK - Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Prof. Dr. Süleyman OKUDAN - S.Ü. Rektörü Prof. Dr. Muzaffer ŞEKER - Konya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet BABAOĞLU - KTO Karatay Üniversitesi Rektörü Prof Dr. Bahattin ADAM - Mevlana Üniversitesi Rektörü 3 / 8

4 Uğur İbrahim ALTAY - Selçuklu Belediye Başkanı Doç. Dr. Mustafa DEMİRCİ Düzenleme Kurulu Başkanı Düzenleme Kurulu: Prof. Dr. MUSTAFA ÖZCAN (Edebiyat Fakültesi Dekanı) Prof. Dr. Hasan BAHAR (Tarih Bölümü Başkanı) Doç. Dr. Cengiz TOMAR (İRCİCA) Yrd. Doç. Dr. M. Ali HACIGÖKMEN Yrd. Doç Dr. Sefer SOLMAZ Yrd. Doç. Dr. Ali TEMİZEL A.Hayrettin YALINIZ Mehmet GÜMRAH 4 / 8

5 Ali DÜZ Muharrem BAŞALTUN Lokman KOYUNCUOĞLU İbrahim DIVARCI Ahmet BİLGİÇ Bilim ve Danışma Kurulu: Prof. Dr. Ahmet Yaşar OCAK (Türkiye) Prof. Dr. Ali Mansur Ali ŞİHAB (Bahreyn) Prof. Dr. Alexios GC SAVVIDOS (Yunanistan) Prof. Dr. Bayram ÜREKLİ (Türkiye) Prof. Dr. Crole HİLLENBRAND (İngiltere) Prof. Dr. Dimitri VASİLİYEV (Rusya) 5 / 8

6 Prof. Dr. Esin KÂHYA (Türkiye) Prof. Dr. Gary LAİSER (Hollanda) Prof. Dr. Hossein GHARACHANLU (İran) Prof. Dr. Hossein MAHSONÎ (İran) Prof. Dr. Karimov İLYAS (Özbekistan) Prof. Dr. Mehdi MUHAKKİK (İran) Prof. Dr. Mehmet ŞEKER (Türkiye) Prof. Dr. Mikâil BAYRAM (Türkiye) Prof. Dr. Muhittin TUŞ (Türkiye) Prof. Dr. Mustafa MAWALDİ (Suriye) Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK (Türkiye) Prof. Dr. Münzir HAİYEK (Suriye) 6 / 8

7 Prof. Dr. Nureddin NİMETÎ (İran) Prof. Dr. Ramazan ALTINTAŞ (Türkiye) Prof. Dr. Ramazan ŞEŞEN (Türkiye) Prof. Dr. Salim KOCA (Türkiye) Prof. Dr. Speros VRYONİS (ABD) Prof. Dr. Stefan WEBER (Almanya) Prof. Dr. Süheyl ZEKKAR (Suriye) Prof. Dr. Şükran HARPUTLİ (Suriye) Prof. Dr. Tadaşi SUZIKİ (Japonya) Prof. Dr. Tsugitaka SATO (Japonya) Prof. Dr. Tuncer BAYKARA (Türkiye) 7 / 8

8 Doç. Dr. Christian LANGE (İngiltere Doç. Dr. İbrahim RENCBER (İran) Doç. Dr. Elnur NESİROV (Azerbaycan) Doç. Dr. Muhittin UYSAL (Türkiye) Doç. Dr. Nuh ARSLANTAŞ (Türkiye) Doç. Dr. Yehoshua FRENKEL (İsrail) 8 / 8