KADİR AKYOL

Transkript

1 KADİR AKYOL

2 KADİR AKYOL: BİR PORTRE YORUMCUSU Kaya Özsezgin Klasik dönemlerden moderne uzanan gelişmelere bakıldığında, ağır basan bir tema olarak portrenin ayrıcalıklı ve belirleyici konumu dikkat çeker. Bunda, insan çehresinin tinsel ve fiziksel yapısını yansıtarak ait olduğu bireyi ya da insan varlığını geleceğe taşıma güdüsünün payı olduğu gibi, sosyal statünün o bireye tanıdığı varlık gerekçesini kalıcı kılma amacı da söz konusudur. Kültürlerin ve yaşam biçimlerinin sanata yüklediği bu görev, farklı sanatçıların elinde değişik vizyonların ortaya çıkma sürecini giderek hızlandırmış ve portre, sanat konuları arasında giderek özellikle de yönetici ve erk sahibi kişilerin tekelinde bir misyon kategorisine dönüşebilmiştir. Kadir Akyol un bu konu çevresinde, özel photo-shop teknikleri kullanarak, fotografik temsil işlevine yeni bir sanatsal kimlik katarak oluşturduğu portreler, bu geleneğin temsiliyet özelliğini sorgularken, bir yandan da kendi aile bireyleri başta olmak üzere medya patronlarına yönelik yarı eleştirel yarı ironik tasvir modlarını gündeme sokmakta, böylece kendine özgü bir tipoloji kavramını açığa çıkarmaktadır. Bu türden bir yaklaşım, portrenin yansıttığı kişileri bu modlar paralelinde sorgulama güdüsünü harekete geçirdiği için, salt kimliksellikle ilgili özel mimikleri abartmak gibi yaklaşımlara da kapı aralamış oluyor. Örneğin fotoğrafın aslında bulunmayan bazı çehre ayrıntılarını portrede kullanmak suretiyle, bir tür kurgusal estetik de devreye sokulmuş oluyor ki, bu, insan varlığının doğuştan gelen yapısal formatını daha da ironik bir düzeye götürmekte etkili olmaktadır. Bu ironik düzey, özellikle Kadir Akyol un kuşağından bazı genç sanatçılar tarafından kullanılmıyor değil. Ancak burada ironinin kendisinden çok, kullanıma öznellik katacak olan bakış açısı önemlidir. Kadir Akyol, bu gerçeğin farkında olduğu için salt ironi ile bağımlı tutmuyor kendini, ironiyi fazla derine götürmekten yana da değil. Bu yaklaşım, onun büyük boyutlu işlerine eşleşmiş değerler açısından bakılmasını teşvik ederek izleyicinin bu tuvallerle iletişim kurma sürecini olumlu yönde etkiliyor. Yoruma kimliksellik katan başka bir yaklaşım ise, fotografik portrelerin yüzeyini şeffaf bir dantel kumaş imgesiyle örtme yönünde kendini gösteriyor. Çehrenin karakterini bütünüyle kapatmayan ama onu, kişinin sosyal statüsünü belki ironik anlamda daha da yüceltici bir değerle donatan bu yorum tarzı, pusuda bekleyen bir eleştiri taşını saklamasına yol açıyor ki, bu tutum söz konusu resimlere ilginç bir boyut katmaktadır. Kadir Akyol, Rh ın geçen yıl genç ressamlar arasında düzenlediği yarışmada derece almıştı. Sanatçı kariyerini destekleyici bir ünvan kazandırmanın ötesinde, söz konusu yarışma ve bu yarışmanın bir uzantısı olarak Planet Art Gallery de düzenlediği yeni sergisi, onun bundan sonraki çalışmaları açısından isminin giderek daha bilinir bir düzey kazanmasında etkili olacaktır. nameless, tuval üzerine yağlıboya, 160 x 130 cm, 2013

3

4 KADİR AKYOL RESMİNDE imgenin hakikatı Celal Soycan Varlık ve Görüntü sü sorunu, modernizmin plastik sanatlar dilinde köklü bir kırılma nedeni olmuştur. Klâsik ifadede mimesis temelli biçimleme iradesi modernist ölçülerle aşılmış, imge bütünlüğü parçalara ayrılmış ve görünen her şey dikey ve yatay düzlemde sorgulanır olmuştur. Varlığın görüntüsü elbette kendi hakikatini içinde barındırmakla birlikte, her imge bir benzeşimdir, simülasyondur. Yapı-söküme alınan ya da başka nesnelerle ve biçimlerle ilişkiye sokulan imge, yüzeydeki dondurulmuş gerçeği kırarak kendini plastik dilin, göstergebilimin yorumuna açar; dahası, bir ruhsal mekânın kapısını aralar. Bir başka anlatımla, görüntüyü mutlaklaştıran bir ideolojik dünyada her sanat disiplini, malzemesinin imkânları üzerinden her imgeyi Söz ün direncine maruz bırakır. Kadir Akyol, daha öğrencilik yıllarından itibaren pornografik imgeyi, yani gerçekliğin çırılçıplak temsili olmak iddiasındaki her görüntüyü, portreyi, eşyayı ve olguyu geniş ve saf boya alanlarıyla sorunlaştırmış, sorgulamış ve biçimsel anlamda travmatik bir ilişkiye sürüklemiştir. Bu bağlamda öncelikle plastik imkânları kuşatmış, malzemenin sınırlarını yoklamış ve rengin saf ve parlak tözüyle yüzleşmiştir. Sonrasında ise tuval yüzeyini sosyo-kültürel, politik ve etnik gerilimlerle yüklü imge yorumlarıyla bezemiş; gerektiğinde kişisel hikayesini de ötekileştiren bir duyarlıkla simgesel bir dile ve giderek solan renk tercihleriyle daha yalın ama gerilimli bir ifadeye yönelmiştir. Son dönem çalışmaları, sosyo-politik ve kültürel bir basıncı da içeren her düzeydeki iktidar yapılanmasının kodlarını açığa çıkarmak üzere, çoğunlukla aşina yüzleri ve imgeleri dijital bir dip yüzey önünde yapısöküme alır. Aslî varlık bağıntılarını koparmadan askıya aldığı imgeler, en yakın planda bakışı dalayan dantel örgüyle birlikte dramatik bir yabancılaşmayı duyurur. Arka ve ön planla kıstırılmış ara plandaki imgeportre, zaten büyük ölçüde bakışın, tenin, mimiklerin iptal edildiği bir zamansızlığa taliptir. Özellikle aile fotoğraflarındaki eski zaman işaretleri, baskın ve parlak geometrisiyle derindeki dijital dokuya daha baştan yenilmiştir. Böylece duyusal bireşimle algılanan bir eleştirel dile ilmek atılmış olur. Güç / İktidar ilişkilerini olanca sertliği ve soğukluğuyla duyuran bu dip yüzey önünde bir kayıp zamanın kederiyle yüklü plastik dil, aradaki insan ın imgesel temsili üzerinden yakın tarihin kült isimlerini, ailesinden bireyleri ve kimi bilindik yüzleri sorunlaştırır. Gerilimin zirve noktasında ise sanatçı kendi portresini kullanır: Boşlukta dağılan bakış tümüyle kayıptır; başın yerleşmesi ve ten dokusu bir mumyadan berisini işaret etmez. Yabancılaşmadan öte bir Hiç leşmedir bu ve güç ilişkileriyle tanımlanan erk, şefkati ve emeği hatırlatan bütün insanî dolayımı, geçmişi ve geleceği istila etmiştir. Aradaki Şimdi ise plastik dilin, sözün, sanatın, eleştirel vicdanın, aklın ve merhametin alanıdır; ressam geçmiş ve geleceği oradan sökecek ve insan orada yeniden inşâ edilecektir. Kadir Akyol, buna ilişkin duygu ve anlam jestlerini çığlık atmadan ama kederli bir fısıltıyla iletir. Özne/nesne, ben/öteki, geçmiş/ gelecek, gerçek/yalan, imge/ hakikat ikiliklerini aşacak insanî bütünlüğü vaat eden bir estetik çabadır bu. Görüntüyle

5 söz, imgeyle hakikat arasındaki ölümcül boşlukta dolaşır fırçası; artık dijital âlemdeki izlerinin toplamına indirgenmiş birey, bu toplamdan çok daha eksik olduğunun farkında bile değildir. Telekomünikasyon ağları içinden birbirine bağlı herkes, her türlü mahremini paylaşarak aslında en tepedeki Büyük Göz ün iktidarını tahkim etmektedir. İnterneti bir kez tıklatan, artık sonsuza kadar bütün tercihleri, yönelimleri, arzuları ve mahremiyle iktidarın bir yapı taşıdır ve zaten herkes de buna kendiliğinden gönüllü kılınmıştır. Bunu yapı-söküme alabilecek biricik imkân ise bütün yerleşik kodların dışında bir anlam arayışı olacaktır ve sanat hâlâ buna muktedir durumdadır. Kadir Akyol tuvalinde, solgun çehreleri baskılayan dijitalin pornografik gerçeğine karşılık kendi yüzünü rehin bırakıyor: Bakışı onaracak merhamet, insanı kendinde bütünleyecek hakikat ve kayıp zamanların kederiyle yüklü dantelde simgelenen emektir orada zonklayan. Bir başka hayatın imkânlarına da oradan işaret ediyor. my dad and classmates, tuval üzerine yağlıboya, 100 x 240 cm, 2013

6 istersen benzer II, tuval üzerine yağlıboya, 140 x 116 cm, 2013 istersen benzer I, tuval üzerine yağlıboya, 140 x 116 cm, 2013

7

8

9 Quinn and King of Belgium (Elisabeth and Albert), tuval üzerine yağlıboya, 200 x 300 cm, 2013

10 Medya Patronları, tuval üzerine yağlıboya ve akrilik, 160 x 200 cm, 2013

11 muhteşem yüzyıl, tuval üzerine yağlıboya, 200 x 160 cm, 2013

12 dedem, ağabeyim ve ninem, tuval üzerine yağlıboya, 130 x 170 cm, 2013

13

14 uyu bebek II, tuval üzerine yağlıboya, 93 x 72 cm, 2013 diren, tuval üzerine yağlıboya, 140 x 120 cm, 2013

15

16 nameless, tuval üzerine yağlıboya, 140 x 120 cm, 2013 Abdülhamit, tuval üzerine yağlıboya, 140 x 120 cm, 2013 dedem, tuval üzerine yağlıboya, 140 x 120 cm, 2013

17

18 mazi kalbimde bir yara, tuval üzerine yağlıboya, 160 x 200 cm, 2013

19 sarhoşum sarhoş, tuval üzerine yağlıboya+mercek, 125 x 150 cm, 2013

20 nameless, tuval üzerine yağlıboya, 140 x 120 cm, 2013

21 kadının adı yok, tuval üzerine yağlıboya, 140 x 250 cm, 2013

22 KADİR AKYOL (1984 / Mardin) Kadir AKYOL 1984 yılında Mardin de doğdu de mersin Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinden mezun oldu de Çağdaş Sanatta Melez Yaklaşımlar isimli tezini bitirip Ankara Gazi Güzel Sanatlar Fakültesinden mezun olmuştur İspanya da Universidad De Sevilla Faculttad De Bellas Artes da 2. master eğitimine başlamıştır. İspanya da Hacker Sanatı isimli tezine devam etmektedir Rh+Artmagazine Yılın Genç Ressamı Ödülüne layık görülmüş ve bunun yanı sıra birçok ödüle ve sergilenmeye hak kazanmistir. 8 Kişisel sergisi bulunmaktadır. 70 den fazla ulusal ve uluslararası bir çok karma, grup, bienal, trienal, sempozyum, müzayede ve projeli etkinliğe; resim, video, enstalasyon ve performanslarıyla katılmıştır. Yaşamına İstanbul da devam etmektedir. Otoportre, tuval üzerine yağlı boya, 140x120 cm, 2013

23

24 BAZI SEÇME KARMA VE GRUP SERGİLER Dinamik İlkeler, Art and Life projesi, Köstence Sanat Müzesi Köstence-ROMANYA Summart (workshop), Uluslararası SummArt Painters Campus, Kişinev-MOLDOVYA th International Contemporary Art Bienale, Art-East San Antonio-USA /90 Cumhuriyet, T.C. Berlin Büyükelçiliği, Berlin-ALMANYA sanatçı 90 eser Cumhuriyet sergisi, Küratör Beste Gürsu, Türkiye-Avrupa Birliği Kültürlerarası Sanat Diyalogları T.C. AB Daimi Temsilciliği, Brüksel-BELÇIKA İstanbul Rotary Sanat Ödülü Yarışması ve Sergisi, PROJE 4L Elgiz Çağdaş Sanat Müzesi, İstanbul-TÜRKİYE Şefik Bursalı Resim Yarışması, Devlet Güzel Sanatlar Galerisi, Ankara -TÜRKİYE İzlenimyorum / Karadeniz_II, Galeri Soyut, Ankara-TÜRKİYE İçerden Bak (düzenleme) Güncel Sanat Etkinlikleri, Merkon, Mersin-TÜRKİYE Akçaabat Resim Çalıştayı, (workshop) Trabzon-TÜRKİYE Küçükçekmece Belediyesi 3. Resim Yarışması, Cennet Kültür ve Sanat Merkezi, İstanbul-TÜRKİYE Arteast, (video), (başkan araniyor ), Contemporary Art at the ArtEast San Antonio-ABD rh+artmagazine, Yilin Genc Ressami, Planet Of Art, İstanbul-TÜRKİYE Super Kadir Çesitli Sanat Galerileri ve Sokaklar (sokak sanati), TÜRKİYE, İSPANYA, FRANSA, ALMANYA Hangar / (video) Şehirlerarası, Casa Dionio, Andalucia, Sevilla-İSPANYA Performans (video- performans) Sevilla Üniversitesi Güzel Saantlar Fakültesi-İSPANYA Rivoli / Pornografi +18 (Yerleştirme) Alpha sanat Galerisi, Paris-FRANSA Nar taneleri (enstalasyon-foto kolaj), abc art berlin contemporary, Berlin-ALMANYA Alif Art, Genç Sanatçılar Müzayedesi-3, Esma Sultan Yalısı, İstanbul-TÜRKİYE metamorfoz, Gregor Samsa, böcek serisi, (Resim) Galeri Studio 9 İstanbul, İstanbul-TÜRKİYE Ankara Tasarım Günleri (Video Art), Çağdaş Sanatlar Merkezi, Ankara-TÜRKİYE Fukushima felaketi, ( art), Dom Katedral Meydanı, Köln-ALMANYA Alif Art, Genç Sanatçılar Müzayedesi -1 ve 2, Sofa Hotel, İstanbul-TÜRKİYE Küresel Kentleşme, Workshop (video) Sevilla-İSPANYA Beni Vur Kendini Vur Mersin Güncel Sanat Sergisi, Saklı Bahçe (Enstalasyon), Mersin-TÜRKİYE Söbütay Özer Yarışma Sergisi, Cermodern, Ankara-TÜRKİYE Écija, Workshop (resim video) Sevilla-İSPANYA Ulusal İnönü Resim Yarışma Sergisi, İnönü Üniversitesi GSF, Malatya-TÜRKİYE AB Gençlik Değişim Projesi (workshop), Ortakent, Kabakum Sahili, Bodrum-TÜRKİYE UPSD / TÜYAP 26. sanat fuarı (Akdenizlilik ve Gurbet), İstanbul-TÜRKİYE İstanbul BİENALİ, Mersin Etabı, TÜRKİYE Kaçak (video+yerleştirme) 4.Uluslararası Hüseyin Gezer Taş ve Beton Heykel Sem.,Mersin-TÜRKİYE Uluslararası Öğrenci TRİENALİ, (video + yerleştirme), İstanbul-TÜRKİYE