Dostlar Seni Unutur Mu?

Transkript

1 On5yirmi5.com Dostlar Seni Unutur Mu? 20. yüzyılın aşığı, aşıklar geleneğinin son temsilcilerinden sayılan bir ozan Aşık Veysel Yayın Tarihi : 14 Ocak 2010 Perşembe (oluşturma : 3/5/2017) Hazırlayan: Hatice Özgiden 1894 Sonbaharı Sivas ın Şarkışla ilçesinin Sivralan Köyü Karacaahmet le Gülizar ın bir oğulları olmuş. Gülizar koyun sağmaktan dönerken doğurmuş oğlunu. Veysel koymuşlar adını DOSTLAR BENİ HATIRLASIN Ben giderim adım kalır. Düğün olur bayram gelir Can kafeste durmaz uçar Dünya bir han, konan göçer Ay dolanır yıllar geçer Can bedenden ayrılacak Tütmez baca yanmaz ocak Selam olsun kucak kucak Ne gelsemdi, ne giderdim Günden güne arttı derdim Garip kalır yerim yurdum Açar solar türlü çiçek Kimler gülmüş kim gülecek Murat yalan ölüm gerçek Gün ikindi akşam olur Gör ki başa neler gelir Veysel gider adı kalır

2 Aşık Veysel ŞATIROĞLU Yedi yaşına kadar tüm çocuklar gibi koşmuş, oynamıştır Veysel. Kendisi de böyle anlatır çocukluğunu. Veysel in çocukluğunda çiçek salgını ortalığı kırıp geçirmektedir. İki kız kardeşi de çiçek yüzünden hayatını kaybeder. Ve sonra Veysel de çiçek hastalığına yakalanır. O günleri şöyle anlatıyor: "Çiçeğe yatmadan evvel anam güzel bir entari dikmişti. Onu giyerek beni çok seven Muhsine kadına göstermeğe gitmiştim. Beni sevdi. O gün çamurlu bir gündü, eve dönerken ayağım kayarak düştüm. Bir daha kalkamadım. Çiçeğe yakalanmıştım... Çiçek zorlu geldi. Sol gözümde çiçek beyi çıktı. Sağ gözüme de, solun zorundan olacak, perde indi. O gün bugündür dünya başıma zindan". Veysel in sol gözünü, babası tedavi ettirmek istemiştir; ancak bir kaza sonucu Veysel bu gözünü de kaybeder. Küçük kız kardeşidir artık Veysel in gözü. Nereye gitse Elif yanındadır. Artık okuyamayacak olan Veysel i, babası, üç telli kırık sazıyla Ortaköy deki Mustafa Abdal tekkesine götürür. Veysel ilk başlarda çok acemidir. Zaman zaman şevki kırılır ve sazını bırakır. Babasının da ısrarıyla sazı eline alır. Bu konula ilgili de şöyle der: Gözlerimi kaybettiğim zaman babam elime saz verdi, çocuk varsın oyalansın dedi. Sonra da Pir Sultan Abdal, Hüseyin, Kul Sabri, Veyselî, Kemter Baba, Veli ve Sıtkı dan demeler söyleyip ezberletti. İşte ilk tanıdığım şairler bunlardır. Veysel e, ilk derslerini Molla Hüseyin verir. Veysel in ustalaşmasındaysa Dr. Doğan Kaya nın da dediği gibi sık sık Emlek yöresine gelen Divriği nin Çamşıhı yöresi saz ustalarından Ali Ağa nın büyük oranda rolü vardır. Ali Ağa ona, Kul Abdal ın, Emrah ın, Tarsuslu Sıtkı nın, Akkaşların Hüseyin in, Kaleköylü Kemter Baba nın ve İğdecikli Veli nin şiirlerini çalıp öğretir. Bunun yanında Emlek yöresi âşıklarından Ali İzzet Özkan, Mihmanî (Yüzbaşıoğlu), Devranî, Aziz Üstün, Hüseyin Gürsoy, Ali Özsoy Dede gibi simalar, Veysel in bu vadide ilerlemesinde büyük pay sahibi olurlar.

3 Yirmili yaşlarında Veysel, artık iyi bir saz ustasıdır. Önceleri çevre köylerde düğünlere saz çalmaya gider; daha sonraları da çevre illerin köylerine da yirmi beş yaşındayken evlenir. Bunu takip eden iki yıl içinde de anne ve babasını kaybeder Veysel. İlk karısıyla sekiz yıl evli kalır ve karısı onu terk eder. Bu evlilikten doğan ilk çocuğu on günlükken ölür. Karısının, Veysel i terk ettiğinde, kucağındaki altı aylık kızı da daha sonra hastalığa yakalanıp vefat eder. İkinci karısının ismi Gülizar dır. Veysel le Gülizar ın ikisi erkek, dördü kız altı çocukları olur. Aşık Veysel in ilk şiiri 1931 yılında Sivas Lisesi edebiyat öğretmeni olan Ahmet Kutsi Tecer arkadaşlarıyla "Halk Şairlerini Koruma Derneği"ni kurarlar. 5 Aralık 1931 tarihinde de üç gün süren Halk Şairleri Bayramını düzenliyorlar. Veysel'in A. Kutsi Tecer'le tanışması hayatında yeni bir başlangıçtır e kadar Veysel, usta ozanların şiirlerini okur. Bu tarihte, Cumhuriyetin 10. Yılı sebebiyle Ahmet Kutsi Tecer yönetiminde, bütün halk şairleri şiirler yazarlar. Bunların içinde Aşık Veysel in de Atatürk tür Türkiye nin ihyası... dizesiyle başlayan şiiri vardı. Böylelikle Aşık Veysel e de ülkeyi dolaşma fırsatı doğdu. Aşık Veysel le ilgili birçok kitap, tez, makale, antoloji yazıldı, türküleri birçok kişi tarafından söylendi. Kendisinin plağa ilk okuduğu türkü ise Emlek yöresinin ünlü ozanlarından Aşık İzzetî'nin "Mecnunum, Leyla'mı gördüm" dizesiyle başlayan şiiridir.

4 Hakkında yazılan kitaplardan en bilineni ise Ümit Yaşar Oğuzcan ın hazırladıgı Dostlar Beni Hatırlasın adlı kitap. Aşık Veysel in şiirlerinin toplandığı, dikkate değer bir metin yayınıdır. Kitabın, ilki 1970 tarihini taşıyan, toplam dokuz baskısı var. Kitabın basında, Aşık Veysel Şatıroglu nun yasam öyküsünün anlatıldığı, Ümit Yaşar Oğuzcan tarafından hazırlanmış dört sayfalık bir metin bulunur. Bu metnin arkasından, Halk Şiiri ve Aşık Veysel başlığı altında Aşık Veysel in sanatının ele alındığı, Sabahattin Eyüboglu nun makalesi gelir. Kitabın 1973 yılından sonraki baskılarında, sözünü ettiğimiz makaleden sonra,satıroglu nun Dostlar Beni Hatırlasın adlı şiirinin metni ve Ümit Yaşar Oğuzcan ın bu şiire cevap niteliğindeki Dostlar Seni Unutur Mu? adlı şiiri arka arkaya yer alır. Kitabın geri kalanında ise, Aşık Veysel e ait 157 şiir yer alır. Aşığımızın bu şiirdeki içtenliğine Ümit Yaşar Oğuzcan hoş bir vefa karşılığı sunar. İşte bu iki şiir: DOSTLAR SENİ UNUTUR MU? Doldurulmaz yerin senin Hiç sönmezdi nurun senin Tertemiz bir özün vardı Apaydınlık yüzün vardı Söylenecek sözün vardı

5 Her gerçeği gören sendin Aşk sırrına eren sendin Gönüllere giren sendin Çektin, yazdın ve söyledin Verdin, almak istemedin Sadık yarim toprak dedin Hiç kimseyi incitmedin Kalp kırmadın, kin gütmedin Dostlarını unutmadın Şiirde sağlam temeldin İnsanlıkta en güzeldin Biz bir UMİT, sen VEYSEL DİN Ümit Yaşar Oğuzcan Aşık Veysel in işlediği konular Aşık Veysel in eserlerinin aşık tarzı şiir geleneğinin bir uzantısı olduğunu kabul edilmekle birlikte sanatçının şiirlerde yansıyan bireysel özellikleri ve çeşitli bireysel nitelikli söyleyişleri de göz ardı edilmemeye çalışılır. Sanatçının şiirlerinin konularını, Aşk, Din ve Tasavvuf, Tabiat, Gurbet ve Ayrılık ve Sosyal Konular ana baslıkları altında toplamak yönünde olmuş. Benim sadık yarim kara topraktır diyen Aşık Veysel hayatı boyunca, toprakla insanın bağı üzerinde durur. İnsanların yaşamda acı çekmeden öz e ulaşamayacaklarını düşünür ve şöyle der: Farzedin ki içinde cevher olan bir dağ var. Dağın cevherini meydana çıkarmak için onu kazmak, yaralamak lazım. Aynı şekilde insan da büyük ıstıraplar ve yaralara maruz kalırsa aynı şekilde, o da eğer varsa cevherini meydana çıkarır. Aşık Veysel, ilköğretim ve lise kitaplarında yer almakta, TRT repartuarına girmiş bir ozan ve günümüzde şiirlerinin, türkülerinin unutulmadığı bir halk şairidir. Hayatını anlatan bir film ise Metin Erksan ın ilk filmi olan Karanlık Dünya/Aşık Veysel in Hayatı dır. Filmin senaryosunu Bedri Rahmi Eyüboğlu yazar yapımı olan bu filmin birçok sahnesi sansüre uğrayıp kesiliyor. Gösterim izniyse geç veriliyor. Köy Enstitüleri nin kurulmasıyla birlikte, yine Ahmet Kutsi Tecer in katkılarıyla, sırasıyla Arifiye, Hasanoğlan, Çifteler, Kastamonu, Yıldızeli ve Akpınar Köy Enstitüleri nde saz öğretmenliği yaptı.

6 1965 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi, özel bir kanunla Aşık Veysel'e, "Anadilimize ve milli birliğimize yaptığı hizmetlerden ötürü", 500 lira aylık bağlamıştır. Aşık Veysel in Ebediyete İntikali Aşık Veysel, son konserini 15 Ağustos 1971 de Hacıbektaş ta verir. Aşık Veysel in, yapılan muayenesinde, akciğer kanseri olduğu anlaşılır. 21 Mart 1973 günü sabaha doğru saat 3.30 da vefat etmiştir. Aşık Veysel'in yaşamını özetlemek gerekirse Alkan'ın (1991) şu betimlemesi en güzel cümleleri oluşturur: "Kızılırmak soru işaretine benzer. Zara'dan doğar, Hafik ve Şarkışla'dan sonra Sivas topraklarını terk eder. Bir yay çizip Kayseri'yi, Nevşehir'i, Kırşehir'i, Ankara'yı ve Çorum'u sular, Samsun'un Bafra ilçesinde denize dökülür. Âşık Veysel'in yaşam öyküsü Kızılırmak gibidir. Bir ucu Bafra'dadır, bir ucu da Zara'da. Bafra'ya dek uzanan acılı bir yaşam Zara'nın doğusundaki Kızıldağın gür sularıyla beslenip sona erer." *Ümit Yaşar Oğuzcan ın; Aşık Veysel in Dostlar Beni Hatırlasın şiirine karşılık yazdığı şiirin adıdır. Bu dökümanı orjinal adreste göster Dostlar Seni Unutur Mu?