ISI VE SICAKLIK. Hüseyin SOYLU. Fen ve Teknoloji

Transkript

1

2 Isı ve Sıcaklık Farklıdır Sıcak bir bardak çay içine çay kaşığı bıraktığımızda bir süre sonra çay kaşığının sıcaklığı artar. Buna göre sıcak maddeler kendinden daha soğuk olan maddelere temas ettiklerinde onları ısıtır.

3 Maddelerin Sıcaklığı Nasıl Artar? Sıcaklıkları eşit olan aynı iki bilyenin birini sağ avucumuzda 10 saniye sıkıca tutalım. İkinci bilyeyi ise yine aynı avucumuzla 2 dakika sıkıca tutalım. İkinci bilyeyi birinci bilyeden daha uzun süre tuttuğumuz için daha sıcak olduğunu gözlemleriz.

4 Isı ve Sıcaklık Aynı Mıdır? Miktarı farklı aynı tür maddelere eşit miktarda ısı verildiğinde sıcaklıkları farklı olduğuna göre sıcaklık ve ısı farklı şeylerdir. Isı, bir tür enerji çeşididir. Birimi kalori ve joule dür.

5 Sıcaklık ise enerji çeşidi değildir. Sıcaklık termometre ile ölçülür. Birimi C dur. Bir maddenin sıcaklığı artıyorsa mutlaka ısı alıyor demektir. Günlük hayatımızda ısı ve sıcaklık kavramlarını çoğunlukla karıştırarak yanlış bir şekilde kullanırız.

6 Madde Miktarı Sıcaklığı Etkiler Mi? Aynı sıcaklıkta ama farklı miktarda su içeren kapları özdeş ısıtıcılarla aynı sürede ısıtalım. Isıtmayı durdurduktan sonra suların sıcaklıklarını bir termometre yardımıyla ölçtüğümüzde miktarı az olan suyun sıcaklığının daha yüksek olduğunu gözlemleriz.

7 Isı ve Sıcaklık Isı, sıcaklık farkından dolayı daima sıcak olan maddeden soğuk olan maddeye doğru akan bir enerji türüdür. Örneğin, soğuk kaşığı tuttuğumuzda elimizden kaşığa ısı enerjisi akar ve elimiz soğur. Sıcak bir bardağı tuttuğumuzda ise ısı enerjisi bardaktan elimize doğru akar.

8 Suyun ısısı 40 C tur. Kar yağınca havanın ısısı düşer. Bu pantolonu 30 C luk ısıda yıkayınız gibi sıcaklık olması gereken yerde ısı kelimesini yanlışlıkla kullanırız.

9 Sıcaklıklar Eşitse Isılar da Eşit midir? Sıcaklıkları eşit olmasına rağmen miktarları farklı olan maddelerin sahip oldukları ısılar farklıdır. Miktarı fazla olan maddenin ısısı daha fazladır. Örneğin bir sürahi suyun sahip olduğu ısı aynı sıcaklıktaki bir bardak suyun ısısından fazladır.

10 Yakıtlarda Depolanmış Enerji Evimizi, okulumuzu, banyo suyumuzu vb. ısıtmak için çeşitli yakıtlar kullanırız. Bunlar odun, kömür, fuel oil, doğal gaz, LPG ve hava gazı gibi yakıtlar olabilir. Dünyamızdaki enerji kaynağı Güneş tir.

11 Yakıtlar Odun ; bilinen en eski yakıttır. Günümüzde dünya üzerinde birçok insan ısınmak, yemek pişirmek ve diğer ihtiyaçları için odun kullanmaktadır.

12 Fosil Yakıtlar Kömür, petrol ve doğal gaz fosil yakıtı olarak adlandırılır. Çünkü hepsi canlıların toprak altında fosilleşmesi ile oluşmuştur. Fosil yakıtlar yenilenemez yakıtlardır. Yani tükenince yeniden üretmek mümkün değildir.

13 Fosil Yakıtlar Kömür; bitkilerin toprak altında uzun süre ısınıp sıkışmasıyla oluşur. Yani kömür, bitki kökenli dolayısıyla Güneş kökenli bir yakıttır.

14 Fosil Yakıtlar Fuel oil, LPG, doğal gaz gibi yakıtlar petrolden elde edilir. Petrol ise bitkilerin ve hayvanların toprak altında çok uzun yıllar ısınıp sıkışmasıyla medyana gelir. Dolayısıyla bu yakıtların kökeni de güneş enerjisidir.

15 Isı Enerjisi Harekete Dönüşebilir Mi? Bir enerji türü başka enerji türüne dönüşebilir. Yakıtlardaki depolanmış kimyasal enerji de yakıldıklarında ısı ve ışık enerjisine dönüşür. Örneğin, bir odun parçasını yaktığımızda ısı ve ışık enerjisi oluşur.

16 Bitkiler güneş enerjisini kullanarak besin oluşturur. İnsanlar ve hayvanlar ise aldıkları besinleri kullanarak vücutlarını sıcak tutmak için ısıya ve hareket edebilmek için hareket enerjisine çevirirler.

17 Isı Enerjisi Birimi Nedir? Bir ısı kaynağı tarafından üretilen ısı enerjisi miktarını belirtmek için joule(j) veya kalori(cal) birimi kullanılır. 1 g suyun sıcaklığını 1 C artırmak için gerekli ısı bir kalori olarak tanımlanır. 1 g suyun sıcaklığını 1 C artırmak için gerekli ısı Joule biriminde 4 Joule dür.