Yaratıcıluk ve İnovasyon. Buluş ve İnovasyon

Transkript

1 innovatus (Latince): kültürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin kullanılması İnovasyon, gelişen ve hızla değişen dünyada işletmeler için rekabet üstünlüğü sağlayabilmenin en etkili yoludur. İnovasyonu başarıyla gerçekleştirebilen işletmeler yollarına daha güçlü şekilde devam ederler. Yaratıcıluk ve İnovasyon İnovasyon, içinde orijinallik, farklılık, değişiklik ve yenilik barındırdığı için yaratıcı bir fikirden başlar. Fakat yaratıcı fikirden daha fazlasıdır. Burada önemli olan yaratıcı fikri yaşama geçirmek, yani ürüne, hizmete yansıtabilmek ve bundan kar sağlamaktır. Eğer yaratıcı bir fikir uygulanmamışsa, ticari başarı/kar getirmemişse inovasyon değildir! Buluş ve İnovasyon Tarih boyunca patentli, patentsiz birçok icatbuluş insanlara bir yarar getirmediği, katma değer yaratıp ticari başarı sağlamadığı için ürüne ya da hizmete dönüşmeden yok olup gitmiştir. İnovasyonda hedef sadece keşfedilmemiş olanı bulmak (icat etmek) değil, bundan bir fayda sağlamaktır. En başarılı inovasyonlar arasında önceden keşfedilenler üzerine geliştirilenler vardır! 1

2 İnovasyon nedir? 1- İnovasyon, süreç olarak, bir fikri pazarlanabilir bir ürün ya da hizmete, yeni ya da geliştirilmiş bir imalat yahut dağıtım yöntemine, ya da yeni bir toplumsal hizmete dönüştürmektir (OECD) 2- İnovasyon, dönüştürme süreci sonunda ortaya konan, pazarlanabilir, yeni ya da geliştirilmiş ürün, yöntem ya da hizmettir (Avrupa Komisyonu, 1995). İnovasyon nedir? 3- İnovasyon yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet) veya süreç, yeni bir pazarlama yöntemi ya da yeni bir organizasyonel yöntemin işletme içi uygulamalarda, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde gerçekleştirilmesidir (Oslo Kılavuzu- 2005) 4- En geniş anlamıyla inovasyon BİLGİNİN (FİKRİN) EKONOMİK ve TOPLUMSAL FAYDAYA DÖNÜŞTÜRÜLMESİDİR. İNOVASYON VE İNOVASYON TÜRLERİ Bir inovasyon (yenilik), işletme içi uygulamalarda, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet), veya süreç, yeni bir pazarlama yöntemi yada yeni bir organizasyonel yöntemin gerçekleştirilmesidir (Oslo Kılavuzu, 2005). Dört tür inovasyon ayrımı yapılmaktadır: Ürün, süreç, pazarlama ve organizasyonel inovasyonlar DÖNEMİNDE BÜYÜME* dönemine ilişkin olarak 1800 lerin önde giden ekonomileri olan İngiltere ve Hollanda nın diğer Avrupa ülkeleri Avusturya, Fransa, Almanya, İtalya, İspanya ve Polonya ile aralarındaki büyüme farklılıklarını istatistiki olarak izah eden faktörleri ekonomi tarihçileri şöyle saptamışlar: Erken kentleşme (tarımdaki nüfusun azalması; büyüme ve kentleşme arasında ilişki var ancak sebep-sonuç ilişkisinin yönü tartışmalı) Ticaret hacmi (uzmanlaşmanın ve karşılaştırmalı üstünlüklerin getirisinden yararlanmanın önünü açıyor). İmalatta inovasyon ve üretkenlik (yeni teknolojiler aynı emek, sermaye ve topraktan daha çok üretmenin yolunu açıyor). Ülkeler arasındaki büyüme farklılıkları ve yollarını kullanılan diğer değişkenler izah edemiyor. Günümüzün büyüme kuramında da teknoloji önemli bir rol oynuyor. GEÇMİŞDEN ESİNTİLER Matbaa, barut ve pusula dünyanın yüzünü ve dünya düzenini tümü ile değiştirdi... (Francis Bacon, 1620). Makinelerdeki gelişmeler işbölümü ile elele gidiyor ve çok tatlı (very pretty) makineler... üretimi gerçekleştiriyor ve hızlandırıyor... (Adam Smith, 1776). Burjuvazi üretim kaynaklarının sürekli devrim içinde değişimini sağlayamazsa yaşamını sürdüremez... (Karl Marx, 1848). Ekonominin gelişmesinin ana motoru bilgidir. (Alfred Marshall, 1897). Girişimci ve onun yeni bileşimler arayışı ekonomik gelişmenin itici gücüdür... (Joseph Schumpeter, 1911). Bilim ve temel araştırma geleceğin ekonomik ve toplumsal gelişmesinin inanılmaz derecede güçlü kaynaklarıdır... (Vannevar Bush, 1945). * Coyle, D., The Soulful Science, Princeton University Press, Princeton,

3 REKABET KONGRESİ 2007 BÜYÜME VE İNOVASYON Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) araştırmalarına göre; yıllarındaki inovasyon ve yenilikçilik gelişmiş ülke ekonomilerinin büyüme ve gelişmesinin %50 den fazlasını sağlayan etken olmuştur arası 20 yıllık dönemde ortalama yıllık büyümesi %2,9 olan 10 OECD ülkesinde bu büyüme içinde işçiliğin payı %0,6; sermayenin payı %1,1; geri kalan %1,2 ise TFP (Toplam Faktör Verimliliği) ile açıklanmaktadır. Buna göre TFP nin payı %41 olarak saptanmıştır*. Yeni Büyüme Kuramı (Paul Romer)...keşif ve buluş/inovasyon süreci... yaşam standardındaki uzun vadeli iyileşmeleri yaratan süreçtir İNOVASYONUN DEĞİŞEN YÜZÜ İnovasyonların yayılım hızı giderek artıyor. (Bir inovasyonun ABD nin %25 ine yayılım için gereken yıllar şöyle: Otomobil 55 yıl; telefon 35 yıl, radyo 22 yıl, PC 16 yıl, cep telefonu 13 yıl, Internet 7 yıl.) Çok-disiplinli ve teknolojik açıdan karmaşık. Bilim adamları ve mühendisler arasında işbirliği ve iletişim istiyor. Benzer şekilde inovasyonu yaratanla kullanan arasında işbirliği ve iletişim gerekiyor. Hem çalışanlar hem de tüketiciler yeni fikirleri, teknoloji ve içerikleri derhal kucaklıyorlar ve inovasyonu yaratanlardan daha fazlasını bekliyorlar. Kapsamı itibarı ile küresel olmaya başlıyor. Gelişmeler, dünyanın çeşitli yerlerindeki mükemmeliyet merkezlerinden gelen bilgilerle ve milyarlarca tüketicinin talepleri ile yönleniyor. * Sakurai,N., G. Papaconstantinow, E. Ioannidis,"Impact of R&D and technology diffusion on productivity growth", Economic Systems Research, Vol.9,No. 1, , *Innovate America, Council on Competitiveness, Washington, D.C., OSLO KILAVUZU NELER İNOVASYON FAALİYETİ KABUL EDİLİR? Teşebbüsler tarafından finanse edilen veya gerçekleştirilen tüm Ar- Ge faaliyetleri inovasyon (yenilik) faaliyeti olarak dahil edilir. Ar-Ge inovasyon (yenilik) sürecinde sadece bir adımdır. İnovasyon, ön üretimin sonraki safhaları, üretim ve dağıtım, düşük yenilik derecesine sahip geliştirme faaliyetleri, eğitim ve ürün yenilikleri için pazar hazırlığı gibi destek faaliyetleri ve yeni pazarlama yöntemleri ve yeni organizasyonel yöntemler için geliştirme ve uygulama faaliyetleri gibi Ar-Ge ye dahil olmayan bir dizi faaliyetleri de kapsar. Ek olarak, bir çok firma, herhangi bir Ar- Ge içermeyen inovasyon faaliyetlerine de sahip olabilir. Yenilik yeni bir bilgiden yararlanmayı veya mevcut bir bilginin yeni kullanımını ya da bunların bir birleşimini içerir. Teknolojik İnovasyon Teknolojik inovasyon belirli bir teknolojiye odaklanan, buluşa dayanan inovasyonlar Teknolojik inovasyonlar yeni ürün ve süreçler, ürün ve süreçlerde esaslı teknolojik iyileştirmeler anlamına gelir. günümüzdeki inovasyonların gerçekleşmesinde teknoloji önemli bir araçtır. Araştırma ve geliştirme : KRİTİK Teknolojik İnovasyon Ar-Ge, teknolojik inovasyonun ön koşuludur. Ar-Ge sonucu ortaya çıkan yenilikler girişimci bir bakış açısı ile ele alınıp ticarileştirildiğinde, ortaya inovasyon çıkar. Tersi durumlarda, Ar-Ge çıktısı olan uygulanmamış veya ticarileştirilememiş yeni fikirler ve projelerin çoğalması, işletmeler ve ülkeler için kaynak israfıdır; kurumsal atalet yaratır. Teknolojikolmayan inovasyon Bu inovasyonlar teknolojik buluşlar, gelişmeler sonucunda elde edilmez. Ar-ge tabanlı olmayan ürün ve süreç iyileştirmeleri de inovasyona dönüşebilir. Pazarlama, iş idaresi, organizasyon, yönetim ve tasarım alanlarındakiler bu gruba girer. 3

4 Ürün inovasyonu yeni veya özellikleri ya da kullanım amaçları açısından önemli ölçüde geliştirilmiş /iyileştirilmiş bir mal veya hizmetin pazara sunulmasıdır. Bu iyileştirmeler kullanım kolaylığı, parça malzeme ve bileşenlerinde değişiklik, işlevsel özelliklerinde gelişme, üründe kullanılan yazılımlar, teknik kabiliyetler gibi alanlarda olabilir. Örnek: Kadınların kullanımı için geliştirilen aynalı kredi kartı. 4

5 Süreç inovasyonu yeni veya önemli ölçüde eliştirilmiş/iyileştirilmiş üretim ya da üretim öncesi/sonrası faaliyetlerin uygulanmasıdır. tekniklerde, ekipmanda ve/veya yazılımda önemli değişiklikler içerebilir. Örnek: Endüstriyel tasarımların bilgisayar destekli yazılımlar kullanılarak yapılması Pazarlama inovasyonu Ürün ambalajında, pazarlama stratejilerinde ürün yerleştirmede, ürün promosyonunda ürün fiyatlandırmasında önemli değişiklikler içeren yeni bir pazarlama yönteminin uygulanmasıdır. Örnek: Peynirlerin dilimlenmiş olarak satılması 5

6 Örgütsel İnovasyon firmada yeni yapılanmaları, iş pratiklerinde yeni organizasyon yöntemlerini, organizasyonları yürütme yöntemlerini veya yeni organizasyonel yaklaşımları, iş yeri organizasyonunu ve dış ilişkileri konu alır Örnek: Yeni bir tedarik zinciri yönetimi yapısının kurulması İş modeli inovasyonu değer yaratmaya ilişkin olarak işin nasıl yapıldığının, iş yönetiminin değiştirilmesi İş modeli inovasyonu İş modeli inovasyonu Dell: 1994 stok tutmadan müşterinin isteğine göre konfigüre edilmiş sistemleri sipariş üzerine üretip satma yöntemi büyük kazançlar sağladı. Gelirler: 2 milyar dolar 16 milyar dolar (1998). hisse başına kazanç yılda %62, sekiz yılın sonunda borsa değeri 170 kat arttı. sermaye ihtiyacı ortadan kalktığından toplanan nakit şirketin büyümesinde kullanıldı. Dell in başarısının ardından, IBM, Sony ve HP gibi firmalar da sipariş üzerine üretim modeline geçti. 6

7 İş modeli inovasyonu Sosyal inovasyon Sosyal inovasyon Sosyal inovasyon, insan, toplum ve gezegen için sürdürülebilir bir yaşam sağlamak üzere, var olan toplumsal, kültürel, ekonomik ve çevresel sorunlara yenilikçi çözümler üretmek ve hayata geçirmektir. Sosyal inovasyon sadece kamu kurumları, vakıflar, dernekler ve kar amacı gütmeyen şirketlerin faaliyeti değildir. Kar amaçlı şirketlerin de sosyal inovasyon amacıyla gerçekleştirdiği projeler olabilir ve içinde bulundukları topluma sürdürülebilir bir yaşam için önemli bir katkı yapabilir. Sosyal inovasyon Doğrusal İnovasyon 7

8 Doğrusal İnovasyon Bu yaklaşıma göre, inovasyonu ya bilim (temel araştırma) ya da pazardan gelen talep tetikler. İşe temel araştırmayla başlanır, ardından sırasıyla uygulamalı araştırma, deneysel geliştirme, pazarlama ve satış gelir. Doğrusal inovasyon olarak da adlandırılan bu anlayışa göre ürünün pazara sürülmesiyle de inovasyon faaliyeti son bulur. A.O. Doğrusal İnovasyon Modelinde; Firma içi Ar-Ge çalışmalarına yatırım yapılır Bu yatırımlar ile uygulamalı araştırma ve geliştirme yeteneği güçlendirilir İcat sayısı artar Buluşlar üretim zinciri içerisine entegre edilir ve bu şekilde katma değer sağlanır Sistemik İnovasyon Bu tür inovasyon basit bir süreçte değil; kişiler, kuruluşlar ve bunların içinde bulundukları ortam arasında karmaşık etkilerin yaşandığı bir süreçte gerçekleşir. Tüm bu süreçlerde faaliyetler birbirlerinden bağımsız yürümez. Her aşama bir öncekine geri beslemeler sağlar ve özellikle pazardan gelen sinyaller ve değişen talepler dinamik bir sürecin varlığını gerektir. İnovasyon türleri Artımsal inovasyonlar Radikal inovasyonlar Sistematik inovasyonlar Sarsıcı inovasyonlar İnovasyon stratejileri Kapalı ve Açık İnovasyon Kapalı İnovasyon : Laboratuarımız bizim dünyamızdır. (Not invented here (NIH) syndrome) Açık İnovasyon : Dünya bizim laboratuarımızdır. Açık inovasyon Procter&Gamble bünyesindeki Ar-Ge merkezinin bir çok fonksiyonunu kaldırıp Üniversitelerden, yan sanayilerden, firma dışı mucitlerden fikir toplayıp karşılığında ödül, belli oranda pay gibi mükafatlarla açık inovasyon uygulayınca; Yeni ürün fikirlerinin oranı 10 yıl içinde %5 ten %50 lere artmış. Sonuç olarak Açık İnovasyon ı uygulayarak 5 yılda %6 oranında büyüyerek, yıllık karını 3 kat arttırıp 8.6 milyar dolara ulaştırmayı başardı. 8

9 Kapalı ve Açık İnovasyon Açık İnovasyon Modeli İNOVASYONUN ETKİN YÖNETİMİ İnovasyon Stratejisi Yeni fikirler...konsept...tasarım...test...üretim...müşteri /Uygulamaya alma İnsan kaynakları ve Örgüt İnsan Kaynakları: Üst Yönetim: vizyon, strateji, destek Proje yöneticileri: yönetim becerileri Kalifiye çalışanlar Örgüt: Kültür, yapı, kaynaklar, harici/dahili ağlar, bilgi,örgüt-içi içi girişimcilik İNOVASYON STRATEJİLERİ Lider Stratejisi (Offensive) Yüksek belirsizlik/ risk alma Endüstri ortalamasından yüksek ARGE harcamaları ARGE başarı kriteri: üretkenlik Önemli ölçüde pazarlama kabiliyeti Patent yoluyla koruma Finansal güç Ürün yaşam eğrisi boyunca artımsal inovasyon Örnekler: Intel: Microchip, IBM: Mainframe computer, P&G, 3M Hızlı Takip Stratejisi (Defensive) Lidere hızlı karşılık verme Önemli ölçüde teknolojik altyapı Tasarım ve üretimde atiklik Liderin dominant pozisyonunu zayıflatmak için patent koruması Örnekler: Alcatel (Nokia, Siemens, Sony takipçisi) Vestel Endüstri olgunluk dönemi İmitasyon Stratejisi Artımsal inovasyon fırsatları (tasarım, güvenilirlik, maliyet unsurlarının ön plana çıkışı) Düşük maliyetli üretim/ölçek ekonomisi Üretim ve süreç mühendisliği becerileri Örnekler: İlaç endüstrisi (jenerik ilaçlar) Elektronik endüstrisi (Asya firmaları) 9

10 Yeni Fikirler Çalışanlar Müşteri şikayetleri ve önerileri Tedarikçiler/Bayiler Rakipler Danışmanlar Reklam Ajansları Pazar Araştırması Firmaları Üniversiteler Araştırma Laboratuvarları Patent Ofisleri Yayınlar (teknik ve bilimsel dergiler, ticaret dergileri, haber bültenleri) Teknoloji/Patent sergileri Yeni Fikirler Beyin Fırtınaları (e-brainstorming) Senaryo çalışmaları Pazar Araştırmaları (anket, mülakat, gözlem, focus grup, lider kullanıcı metodu) Stratejik grup haritaları ***Yeni ürün fikirlerinin %40-50 si hazır kaynaklardan gelmekte Örgüt Yapıları İnovasyon Kültürü Yaratmak Yeni birimler: HP, Cisco Proje Takımları: IBM, Xerox Inovasyon Yöneticileri: Axa (Innovation Managers) Whirlpool (Global V.P. of Innovation, Regional V.P. of Innovation, Global/Regional Knowledge Managers) P&G (Director of External Innovation) Risk Sermayesi Birimleri 3M, Kodak, Whirlpool, Shell İnovasyon Kültürü Yaratmak Eğitim programları 3M (How to delegate authority) Shell (How to write Business Plans) Whirlpool (on-line innovation courses) Usul ve Törenler 3M-Tinker time Joie de Vivre - Fresh Eyes Texas Instruments NIH İnovasyon Kültürü Yaratmak Semboller İletişim: Arçelik yeni logo ve slogan Arçelik demek yenilik demek Johnson & Johnson Failure is our most important product HP (Invent Centers, Innovation Centers) Axa (Innovation Quadrant screen saver) Inovatif ürün sergileri ve diğer sanat eserleri Axa İnovasyon Koridoru Bilkent FBA Sembolik ödüller Plaketler, sertifikalar İnovasyon Kültürü Yaratmak Hikayeler 3M mavericks Sony -Walkman Kontrol Sistemleri İnovasyon Süreçleri Yeni ürün geliştirme süreçleri İnovasyon Metrikleri Whirlpool: Yönetici primlerinin %30 u inovatif faaliyetleri içeriyor İnovasyon ödülleri patent başvurusu, onayı ödülleri (Stanford Üniversitesi gelirlerinin 1/3) 10

11 Kapalı inovasyon prensipleri Firmamız en yetenekli insanlarla çalışır Ar-ge den kar edebilmek için icat etmeliyiz, geliştirmeliyiz ve kendimize maletmeliyiz Firma, yarattığı yenilikçi değeri pazara ilk sunan firma olmalıdır Sektördeki en iyi ve en çok fikri üreten kurum kazançlı çıkar Inovasyon süreçlerimizi kontrol etmeliyiz. Böylece rakiplerimiz fikirlerimizden yararlanıp kar edemezler Açık inovasyon prensipleri Tüm yetenekli insanları bizim firmamızda çalışmaz. Gerek firmamızda, gerek firmamızın dışındaki yetenekli işgücü ile çalışmalıyız Firma dışında yapılan Ar-Ge nin önemli bir değeri vardır; bünyede yapılan Ar-Ge ise, dışarıdaki değerden yararlanmalıdır Pazarda ilk olmaktan çok iyi bir iş modeli geliştirmek önemlidir Dışarıda ve içerideki en iyi fikirlerden yararlanmasını bildiğimiz takdirde firmamız kazançlı çıkacaktır Inovasyon proseslerimizi diğer kurumların/firmaların kullanmasından kar etmeliyiz; aynı zamanda, eğer iş modelimizi daha iyiye taşıyacaksa diğer kurumların/firmaların fikri mülkiyet haklarını satın almalıyız. 11