Uluslararası Ticaret Yüksek Lisansı Uluslararası Ticari Süreçler ve Uygulaması Ders Notları Doç. Dr. Hakan TUNAHAN

Transkript

1 İHRACAT PROSEDÜRLERİ İhracat ile ilgili süreçler İhraç edilecek ürüne göre ihracat şekline ve İhracat yapılacak ülkeye göre değişmektedir. İhraç Edilecek Ürüne Göre İhracat Prosedürleri Mevzuatımızda ihracata konu olan mallar dört gruba ayrılmaktadır: 1. İhracı serbest mallar 2. İhracı yasak mallar Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa göre; İhracı Yasak Eşyanın İhraç Edilmesi Suçu, FOB kıymetinin beş katından az, on katından fazla olmamak üzere adli para cezasına ve fail hakkında iki seneden altı seneye kadar ağır hapis cezasına hükmolunur. şeklinde düzenlemiştir. 3. İhracı ön izne tabi mallar 2 İhracı uluslararası anlaşma, kanun, kararname ve ilgili sair mevzuat uyarınca belli bir merciin ön iznine bağlı malların ihracatında, ilgili mercilerden ön izin alındıktan sonra ihracat mevzuatı hükümleri uygulanır. 4. Kayda Bağlı Mallar 3 1 İhracat Şekillerine Göre İhracat Prosedürleri 2006 tarihli İhracat Yönetmeliği nde bahsi geçen ve uygulamada yer alan ihracat türleri ve esasları aşağıdaki gibidir: 1. Ön İzne Bağlı İhracat 2. Bedelsiz İhracat (Export Without Returns) 3. Kayda Bağlı İhracat 4. Konsinye İhracat 5. Yurdışı Fuar ve Sergilere Katılım ve ihracat 6. Transit Ticaret 7. Offset 8. Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat 9. İthal Edilmiş Malların İhracı 10. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat 11. Takas ve Bağlı Muamele Yoluyla Yapılacak İhracat 12. Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat 13. Türkiye de İkamet Etmeyen Yolculara Yönelik Satışlar Aşağıda söz konusu ihracat türlerinden bazıları açıklanmıştır. Konsinye İhracat (Goods on Consignment) Konsinye satış, yurtiçi satışlarda da oldukça fazla kullanılan bir yöntem olup, İhracat Yönetmeliği nde; kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, şube ve temsilciliklerine mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracat biçimi olarak tanımlanmaktadır. Başka bir deyişle, mallar satış sorumluluğunu yüklenen tarafından satılana kadar malların sahipliği malın tedarikçisinde kalmaktadır. Alıcı (konsinyatör) malları piyasa fiyatından sattıkça; sattığı 1 Kültür ve tabiat varlıkları (Eski eserler), Hint keneviri, Tütün tohumu ve fidesi, Ceviz, dut, kiraz, armut, erik, porsuk, dış budak, karaağaç ve ıhlamur adlı ağaç türlerinin kütük, tomruk, kereste, kalas ve taslak olarak ihracı, Odun, Salep gibi 2 Harp, silah ve mühimmatı (Spor ve av tüfekleri hariç), Afyon ve haşhaş kellesi, Yaban domuzu, kurt, çakal, tilki, sansar, porsuk ile yılanlar, kaplumbağa ve kertenkelelerin canlı ve cansız halde ve bunların tanınabilir parçaları ile bunlardan mamul konfeksiyon, Gübreler (Kimyevi gübreler hariç), Tohumlar (Orman ağacı tohumları hariç), Yarış atları gibi 3 Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu primi kesintisine tabi maddelerin ihracı, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu'ndan ödeme yapılan maddelerin ihracı, İşlem görmemiş zeytinyağı ve işlem görmüş dökme veya varilli zeytinyağı, Meyan kökü, Elektrik Motorları ve Jeneratörler, Torba, çuval ve kutulu halde işlem görmemiş zeytin, Orijinal bağırsak, Canlı koyun, kıl keçisi, büyükbaş hayvan gibi

2 malların bedelinden masraf ve kendi komisyonlarını düştükten sonra net bedelini satıcıya göndermektedir. Henüz satılmamış malların mülkiyeti ise satıcıda kalmaktadır. Alıcı, satıcının talep ederse; gecikmeden malların tümünü veya satılmayan kısmını geri göndermek zorundadır. Bu satışın tedarikçi (satıcı) açısından bazı dezavantajları bulunmaktadır. Bunlar: Mallar geç satılabileceği için satıcı ödemeyi alıncaya kadar belli bir süre beklemek zorunda kalabilir. Malların satışı uzadıkça satıcı, konsinyatörü teşvik etmek için satış koşullarından ödün vermek zorunda kalacaktır. Konsinye satış tamamen güvene dayalı bir satış şeklini olması sebebiyle, malın satışından bağımsız mal bedelinin geç ödenme veya ödenmeme riski her zaman bulunmaktadır. Mallar konsinyatörün gözetimi ve kontrolünde iken, satıcı normal olarak mallarda ortaya çıkabilecek kayıp, fire ve zarardan sorumlu olacaktır. Konsinyatörün bulunduğu ülkede politik nedenlerle kambiyo kısıtlamalarının ortaya çıkması ihracatçıyı sıkıntıya sokacaktır. İhracatta konsinye satış yönteminin kullanılmasının çeşitli amaçları bulunmaktadır. Bunlar: İhracatçının kendisine ait bir şube aracılığı ile ya da ilk defa girilecek yabancı bir piyasada pazarın eğilimlerini anlamak istemesi, Özellikle, mal bedelinin çok yüksek olduğu sektörlerde malı pazarlamak, Alıcının finansal yapısının yetersizliğini dikkate almak, İhracatçının büyük bir alıcıya kendi malını kabul ettirebilmesi (Örneğin büyük bir mağazalar zincirine mal satmak), Çürüyebilir ve bozulabilen mallar ile satılması uzun zaman alan ve uzun süre teşhir edilmeye ihtiyacı olan malların ihracı söz konusu olduğunda bu yöntem kullanılmaktadır. 2 Ülkemizden yapılan özellikle yaş sebze meyve ihracatında, malın niteliği gereği çabuk bozulabilmesi, paketleme, depolama veya nakliyeden kaynaklanan ürün kaybı riskinin ve ürün fiyatlarındaki dalgalanmaların fazlalığı nedeni ile konsinye ihracat yoğun olarak kullanılmaktadır. Böylece ürün bedelinin kesin satış sonrası ödenmesi ile ithalatçı, söz konusu riskleri en aza indirmiş olmakta ve aynı zamanda finansman sıkıntısına girmemektedir. Konsinye olarak gönderilen malın ihraç tarihinden itibaren bir yıl içinde kesin satışının yapılması gerekir. Bu süre, haklı ve zorunlu nedenlere istinaden müracaat edilmesi halinde, izni veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince iki yıl daha uzatılabilir. Konsinye olarak gönderilen malın, konsinye ihraç izin süresi içinde satılamaması halinde, malın gümrük mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekir. Yurtdışı Fuar ve Sergilere Katılım ve İhracat Uluslararası pazarlamanın en etkin araçlarından birisi olan uluslararası ticaret fuarları, dış pazarlara açılmak isteyen firmalar için önemini korumaktadır. Fuarlar, firmaların dış pazarlar, o pazarlardaki rakipler, iş imkânları, teknolojik gelişmeler ve pazara giriş imkânlarını takip edebilecekleri bir araştırma laboratuarı görevi üstlenmenin yanı sıra etkin bir pazarlama platformu olarak da işlev görmektedir. Bu sebeple de Türkiye de Ekonomi Bakanlığı tarafından belirlenen fuarlara 4 bireysel ve milli katılım düzeyinde katılan firmalar desteklenmektedir. 5 4 Örnek: 2014 Yılı Yurtdışı Fuar Organizasyonları SIRA NO 1 FUAR ADI ISM ULUSLARARASI BİSKÜVİ, ÇİKOLATA VE ŞEKERLEME FUARI TÜR BAŞLANGIÇ TARİHİ M 26 January 2014 BİTİŞ TARİHİ 29 January 2014 KONUSU ŞEHİR ÜLKE ORGANİZATÖR KATILIM BEDELİ BAŞVURU MERCİİ BİSKÜVİ, ÇİKOLATA, ŞEKERLEME ve KÖLN ALMANYA İİB 487 İTKİB ATIŞTIRMALIK ÜRÜNLER 5 KOSGEB tarafından da Yurtdışı Fuar desteği verilmektedir.

3 Ülkemiz açısından değerlendiğinde yurtdışı fuar katılımı; Türk ihraç ürünlerinin tanıtılması ve pazarlanması amacıyla yurt dışında düzenlenen; Ticari nitelikli Türk İhraç Ürünleri Fuarı, Sektörel Türk İhraç Ürünleri Fuarı, Yabancı Firma Katılımlı Sektörel Fuar ve genel veya sektörel nitelikteki uluslararası fuarlara bireysel veya milli katılım ifade etmektedir. Yukarıdaki tanımlamadan da anlaşılacağı üzere, Türkiye'de yurtdışı fuarlara katılım firmanın doğrudan 'bireysel katılım'ı veya Türkiye'nin milli katılım organizasyonu içinde yer alınan 'milli katılım' şeklinde olmaktadır. Katılımcılar, Türkiye de yerleşik şirket, kurum veya kuruluş ile Üretici/İmalatçı organizasyonu Şirketler, Kurum ve Kuruluşlar (Üniversiteler, Sağlık Kuruluşları) ve Sektörel Örgütlenmeler (Federasyon, Birlik, Tanıtım Grupları Dernek vb. yapılar) olabilir. 3 Transit Ticaret İhracat Yönetmeliği ne göre, Transit Ticaret: Yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmadan ya da antrepodan satın alınan malın, ülkemiz üzerinden transit olarak veya doğrudan doğruya yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmaya ya da antrepoya satılmasını ifade eder. Transit ticaret ile ilgili önem arzeden hususlar aşağıdaki gibi sıralanabilir: Bu tür ticaret connection and collection bağlantı yap tahsil et olarak da adlandırılan transit ticareti yapan kişi Transit Taciri olarak adlandırılmaktadır. Bir ihracatçı, alım ve satım yapılan ülkelerden birinde faaliyet gösterirse (söz konusu ülkelerin serbest bölgeleri hariç), yapmış olduğu faaliyet transit ticaret kapsamına girmemekte ve transit taciri olarak tanımlanmamaktadır. Transit ticarete konu olan malların satın alınması ithalat, satılması da ihracat sayılmadığından, malın satın alınmasına ilişkin işlemler, İthalat Rejim Kararı ve Yönetmeliği hükümlerine, malın satılmasına ilişkin işlemler, İhracat Rejimi Kararı ve İhracat Yönetmeliği hükümlerine tabi değildir. Dolayısı ile Transit Ticarete konu olan mallarla ilgili olarak, ithalata ve ihracata ilişkin vergi, resim, harç ve fon tahsil edilmez. Transit ticaret işlemlerinin gümrük mevzuatında yer alan transit rejimi çerçevesinde yürütülür. Transit rejimi; o a) İthalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş, b) İhracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış, eşyanın, gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içindeki bir noktadan diğerine taşınmasına uygulanır. o Transit eşyası için tahakkuk edebilecek gümrük vergilerinin ödenmesini sağlamak üzere teminat verilmesi zorunludur. Teminat a) Tek bir transit işlemi için bireysel teminat, b) tarafından izin verilmesi halinde, birden fazla transit işlemi için kapsamlı teminat, şekillerinde olabilir. Ancak; a) Havayoluyla, b) Boru hattıyla,c) Demiryoluyla, d) Denizyoluyla,yapılan taşımalar için, yönetmelikle belirlenen haller dışında teminat aranmaz. Transit ticarete konu olan mallar alıcıya gönderilirken Türkiye gümrüklerinden geçiyorsa; Transit rejim esaslarına göre; Transit Beyanname düzenlenmesi gerekecektir. 6 Transit rejimine tabi eşya, şüphe veya ihbar durumları hariç olmak üzere, varış gümrük idaresine kadar muayene edilmeksizin ve gerektiğinde mühür altına alınarak veya memur eşliğinde sevk edilir. Türkiye Gümrük Bölgesinde karayolu ile transit eşya taşıyan taşıtların transit süreleri, izleyecekleri yollar, kontrol noktaları ve konaklama yerleri ile ilgili olarak düzenlemeler yapmaya Müsteşarlık yetkilidir. 6 Transit beyanname; gümrük, vergi, resim harcı ödenmemiş yani yabancı ülke menşe statüsündeki bir eşyanın Türkiye deki bir gümrük idaresinden başka bir gümrük idaresine taşınırken düzenlenen beyannamedir. Tek Tip Gümrük Beyannamesinin 2, 4,5 ve 7 nolu nüshaları doldurulmak suretiyle düzenlenir. Vergisi ödenmeyen eşya ya kolcu beraberinde ya da vergileri kadar teminatın gümrük idaresine yatırılması ile çıkış gümrüğüne gönderilir. Çıkış gümrüğünce teyit nüshası doldurulan nüsha, teminatın yatırıldığı Gümrük idaresine ibraz edildiğinde teminat çözülmektedir.

4 1 Aralık 2012 tarihi itibarıyla Ülkemiz Ortak Transit Sözleşmesine (T1) taraf olmuştur, Ortak Transit Rejiminin amacı bir AB üyesi ülkede açılan transit beyannamesinin, verilen teminatın ve tanınan basitleştirmelerin AB ye üye olmayan ancak Ortak Transit Rejimine taraf olan bir ülkede de geçerli olması ve bu ülkeye girişte ayrıca bir transit beyanında bulunulmasına gerek kalmadan ortak transit işleminin kesintisiz bir şekilde tamamlanmasıdır. Gümrük idarelerince verilebilecek izne istinaden malların Türk Gümrük hattını aşarak işçilik görmek üzere fiktif depo veya antrepolara alınması fiili ithal hükmünde değildir ve bir taşıttan diğerine aktarılması mümkündür. Örneğin dökme yük olarak transit ticareti yapılan buğdayın antrepolarda ayıklanması ve paketlenmesi aşamasında ithalat mevzuatı uygulanmaz. Uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanmış mallar ile Müsteşarlığın madde politikası İtibariyle transit ticaretinin yapılmasını uygun görmediği mallar transit ticarete konu olamaz. İthalat ve İhracat yapılması yasaklanmış ülkelerle transit ticaret yapılamaz. Transit Ticaret, özellikle ithalat rejimine tabi olmadığı için önemli usulsüzlükleri de beraberinde getirmektedir. Transit ticaret kapsamında iki türlü usulsüzlük olmaktadır: Transit geçmek üzere Türkiye ye giren, özellikle tarım ve hayvancılık ürünleri ülke içinde satılmaktadır. Bu tür usulsüzlükte üç tür yöntem izlenmektedir: Transit geçiş ile yurda giren mallar hiçbir şekilde yurtdışına çıkmamaktadır. Başka bir malın çıkışı transit malın çıkışı şeklinde beyan edilmektedir. (örneğin malların antrepoda veya serbest bölgede değiştirilmesi sonrasında şeker yerine tuzun yurtdışı edilmesi), Sahte belgelerle malın yurtdışı edildiği belgelenmektedir. Diğer bir usulsüzlük de transit olarak girişi yapılan malın miktarının eksik beyan edilmesidir. Böylece beyan edilmeyen miktar yurtiçinde satılmaktadır. 4 Offset İhracat Yönetmeliği ne göre ofset; kamu kuruluşları tarafından açılan uluslararası ihaleler çerçevesinde, ihaleyi kazanan firma veya kuruluş tarafından, Türkiye de üretilen malların, gelir ve giderleri Türkiye de kaydedilen yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin ve diğer hizmetlerin yeni alıcılara ihracatı veya mevcut alıcılara yönelik ihracat artışı ile taahhüt gereğince Türkiye nin mevcut ihracat potansiyelinin geliştirilmesine yönelik Müsteşarlıkça onaylanan diğer işlemleri ifade eder. Daha genel anlamda ofset, Offset, kamu kurum ve kuruluşları, kamu ortaklıkları ve kamu iştirakleri tarafından açılan uluslararası ihaleler neticesinde, ihalelerin açıldığı ülkeden çıkacak dövizi telafi etmek ve bu ülkelerin ihracat potansiyelini arttırmak amacıyla, ihaleyi kazanan yabancı firma tarafından ana ihale anlaşmasına ek olarak verilen taahhütlerdir. Bu taahhütler, ihaleyi açan ülkeden yapılacak ihracat, ihaleyi açan ülkeye yönelik yabancı sermaye yatırımları, ortak yatırımlar, teknoloji transferi, lisans ve know-how transferleri, kalifiye işgücü yaratmak amacıyla, masrafı ihaleyi kazanan yabancı firmaya ait olmak üzere sağlanan yurtiçi ve yurt dışı eğitim imkanları, AR-GE çalışmaları ve yatırımları ile diğer döviz kazandırıcı hizmet ve işlemleri içerebilir. İthal Edilmiş Malların İhracı Gümrük mevzuatı çerçevesinde serbest dolaşıma girmiş yeni veya kullanılmış malın ihracı genel esaslar çerçevesinde yapılır. Ancak, ihracatın desteklenmesine yönelik mevzuat, yatırım mevzuatı ile gümrük mevzuatının mahrecine iade hükümleri saklıdır. Mahrecine İade Hususu: Serbest dolaşıma girmiş (Yani ithalat işlemleri tamamlanmış bir malın) eşyanın kusurlu veya sözleşme hükümlerine aykırı çıkması nedeniyle geldiği yere iadesi için, (Mahrecine iade) ilgilisi tarafından, sözleşme hükümlerine aykırı olması nedeniyle mahrecine iade edilecek eşya için, sipariş evsafına uygun bulunmadığını belirtir, uluslararası gözetim şirketinden alınacak belge, kusurlu olması nedeniyle mahrecine iade edilmek istenilen eşyada ise, kusurlu durumu ispat etmek üzere, Sanayi ve Ticaret Odası, Ticaret Odası veya Uluslararası gözetim şirketinden alınacak belgenin, serbest dolaşıma giriş işlemlerinin yapıldığı gümrük müdürlüklerine ibrazı şarttır.

5 İthalatı bu şekilde yapılmış olan malın geri gönderilmesine yönelik olarak ödenen vergilerin geri alınması hususunda Gümrük Kanunu Madde 213 e göre; Bu tür eşyaya ilişkin ithalat vergilerinin geri verilmesi veya kaldırılması, kusurlu veya sözleşme hükümlerine aykırı olduklarının tespiti için gerekli olan ilk kullanım dışında eşyanın kullanılmamış olması ve eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihraç edilmesi koşullarına bağlıdır. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat Serbest bölgeler, bir ülkenin siyasi sınırları içinde fakat gümrük sınırları dışında kalan 7 dolayısı ile ülkede geçerli olan dış ticaret ile diğer mali ve iktisadi alanlara yönelik devlet düzenlemelerinin ortadan kaldırıldığı veya kısmen uygulandığı, ihracatın artırılması, döviz kazandırılması amacı ile ülkenin diğer kesimlerine kıyasla bazı sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı bölgelerdir. Serbest bölgeleri aşağıdaki şekilde de tanımlamak mümkündür: Serbest Bölge; bir ülkede üretim, montaj, depolama, ambalajlama, sergileme ve taşımacılık gibi ekonomik faaliyetlerin yapıldığı, dış ticaretle ilgili olarak yürürlükteki mevzuatın ve çeşitli kısıtlamaların kısmen veya tamamen dışında tutulan; çoğunlukla işlek limanlar çevresinde ve altyapı yatırımları uygun olan yerlerde (deniz, hava ve kara taşımacılığı) kurulan, sınırları önceden yasalar ile belirlenmiş, ticari, sınai faaliyetlerin hem ayrı hem de birlikte yapılabildiği ticari ve sınai alanlardır. 8 5 Türkiye ile Avrupa Birliği arasında 1 Ocak 1996 tarihinde oluşturulan Gümrük Birliği çerçevesinde yeniden düzenlenen gümrük mevzuatında ise, Serbest bölgeler; Türkiye gümrük bölgesinin parçaları olmakla beraber, serbest dolaşımda olmayan malların herhangi bir gümrük rejimine tabi tutulmamak ve Serbest dolaşıma girmemek kaydıyla konulduğu, gümrük vergileri ile ticaret politikası önlemlerinin ve kambiyo mevzuatının uygulanması bakımından Türkiye gümrük bölgesi dışında olduğu kabul edilen, serbest dolaşımdaki malların ise ihracat rejimi hükümlerine tabi tutularak konulduğu yerler olarak tanımlanmıştır. Serbest Bölgelerin Ülke Ekonomisine Sağladığı Katkılar Serbest bölgelerin ülke ekonomisine katkıları aşağıdaki şekilde sıralanabilir: 9 İthal girdi kullanarak üretim yapan yerli firmalara gümrük vergisiz olarak dünya fiyatlarından girdi temini imkanı sağlayarak, yurt dışındaki rakipleri ile aynı şartlarda üretim yapma imkanı sağlar. Sağlanan kolaylıklar nedeniyle ülkenin ihracat imkanlarını ve döviz girdisini arttırır. Dağıtım merkezi olma işlevi çerçevesinde, yurt dışından getirilen malların daha sonra yine yurt dışına satılarak (reeksport yoluyla) ülkenin dünya ticaretinden aldığı payın artmasını sağlar. Üretim yapan firmalar kullandıkları ithal girdilerde kesinti olması durumda güçlükle karşılaşmamak veya fiyatı uygun olduğu için dış pazarlardan satın aldıkları büyük miktardaki girdileri, serbest bölgelere getirdikten sonra buradan küçük partiler halinde ülkeye ithal edilerek, depolama ve gümrük vergisi giderini azaltırlar ve üretim maliyetlerinin düşmesini sağlarlar, ayrıca girdi teminindeki gecikmeler de önlenmiş olur. Yarattığı doğrudan istihdamın yanı sıra, bölgedeki üretim ve ticari faaliyetle ülke içindeki faaliyetlere olan etkisi nedeniyle dolaylı istihdam da sağlar. Üretim faaliyetlerinde kullanılmak üzere, ülke içinden alınan hammadde, yarı işlenmiş ve mamul mallar nedeniyle ülke içi üretimin artmasına katkı sağlar. Yabancı sermayeli firmalar risk faktörünün düşük, sağlanan avantajlar Sonucu karlılığın daha yüksek olması nedeniyle serbest bölgelerde daha kolay yatırımda bulunur. Böylece ülkeye yeni teknolojilerin girmesi hızlanır sayılı Yasanın 8 inci maddesiyle, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu na eklenen Geçici 6 ıncı maddesi; Serbest bölgeler, Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihe kadar, gümrük rejimleri açısından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında, menşe hükümlerinin uygulanması bakımından ise Türkiye Gümrük Bölgesi sayılmaktadır. hükmüne amirdir. 8 Köroğlu, Ömer, Yaklaşım Dergisi, 1999-Ocak 73 9 Avrupa Serbest Bölgesi, Serbest bölgelerin ülke ekonomisine sağladığı katkılar nelerdir? sss.asp

6 6 Serbest Bölgelerin Avantajları 10 Dünyada varolan serbest bölgeler farklı türlerde yapılanmış olup, farklı teşvikleri içermektedir. Aşağıda Türkiye de faaliyette bulunan serbest bölgelere yönelik avantajlar sıralanmıştır: Üretim konulu Faaliyet Ruhsatı kapsamında faaliyet gösteren serbest bölge kullanıcılarının imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, Avrupa Birliği üyeliğinin gerçekleşeceği yılın vergileme dönemi sonuna kadar Gelir veya Kurumlar Vergisinden istisnadır. 11 Serbest bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az % 85'ini yurtdışına ihraç eden kullanıcıların istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler gelir vergisinden müstesnadır. Bu oran Bakanlar Kurulu tarafından yüzde 50"ye kadar indirilebilir. Üretim faaliyetinde bulunan serbest bölge kullanıcılarının, serbest bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemleri ve düzenlenen kağıtları damga vergisi ve harçlardan müstesnadır. Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen kazanç ve gelirler, hiç bir izne tabi olmaksızın yurt dışına veya Türkiye'ye serbestçe transfer edilebilmektedir. Serbest bölgeler ile Türkiye nin diğer yerleri arasında yapılan ticarette dış ticaret rejimi hükümleri uygulanır. Başka bir deyişle, Türkiye den serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine, serbest bölgeden Türkiye ye satılan mallar ise ithalat rejimine tabi olup, serbest bölge kullanıcıları Türkiye den ihraç fiyatına (KDV siz) mal ve hizmet satın alabilirler. Diğer taraftan, serbest bölge ile diğer ülkeler ve diğer serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi hükümleri uygulanmaz. 12 Serbest bölgeye getirilen Türkiye veya AB menşeli ya da buralarda serbest dolaşımda bulunan malların, serbest dolaşımda bulunma statüsü değişmediğinden, Türkiye ye veya AB üyesi ülkelere girişinde gümrük vergisi ödenmez. Üçüncü ülke menşeli malların serbest bölgeye girişinde ve bu malların Türkiye veya AB üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi halinde de gümrük vergisi ödenmez. 13 Ancak serbest bölgeden Türkiye ye veya AB üyesi ülkelere gönderilen serbest dolaşım durumunda olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesi nde belirtilen oran üzerinden gümrük vergisi ödenir. Serbest bölgeler, Türkiye-AB Gümrük Birliği nin parçası sayıldığından, bölgelerden Türkiye veya AB menşeli ürünler ile Türkiye de serbest dolaşım durumunda bulunan ürünlerin A.TR Belgesi düzenlenerek AB ye gönderilmesi mümkündür. Üçüncü ülke menşeli ürünler ise Ortak Gümrük Tarifesi nde belirtilen oran üzerinden Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğüne gümrük vergisi ödenerek serbest dolaşıma geçirildikten sonra A.TR Belgesi düzenlenerek AB ye gönderilebilir. Serbest bölgede sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanır. İşleticiler ve kullanıcılar, yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulu nca belirlenecek vergi dışı teşviklerden de yararlandırılabilir. 14 Mallar serbest bölgede süre sınırlaması olmaksızın kalabilir. Fiyat, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanmaz. Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödeme dövizle yapılır. 10 Ekonomi Bakanlığı, Serbest Bölgelerin Avantajları, A489EA13E64/Avantajlar.pdf 11 Üretim faaliyeti dışındaki konularda 06/02/2004 tarihinden önce Ruhsat almış olan kullanıcıların Gelir veya Kurumlar Vergisi muafiyeti, Faaliyet Ruhsatı süresi sonuna kadar devam edecektir. 06/02/2004 tarihinden itibaren diğer konularda düzenlenen Faaliyet Ruhsatları kapsamında vergi muafiyeti bulunmamaktadır. 12 Ayrıca, bölgelerde sarf malzemelerinin en kısa sürede teminini sağlayabilmek amacıyla bedeli 5000 ABD Doları veya karşılığı Yeni Türk Lirasını geçmeyen Türkiye mahreçli mallar, isteğe bağlı olarak ihracat işlemine tabi tutulmayabilir. 13 Yurt dısından bölgeye getirilen malların CIF değeri üzerinden binde 1 ve bölgeden Türkiye ye çıkarılan malların FOB değeri üzerinden binde 9 oranında, peşin olarak ücret ödenir. 14 Serbest Bölgelerden Başka Bir Ülkeye Yapılan Satışların Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş. nin Kredi, Sigorta ve Garanti Hizmetlerinden Yararlandırılması Hakkında Tebliğ in (İhracat 2009/5).hükümlerine istinaden; Türkiye de kurulan Serbest Bölgelerde satış bağlantılı üretim yapan üretici firmaların (nihai üretici) ve/veya ürettiği malı satma vasfını haiz üretici-satıcı firmaların, kanun, kararname ve tebliğlerle ihracı yasaklanan malların dışında kalan Türk menşeli malların, Türkiye dışında başka ülkelere kesin olarak satışı taahhüdü karşılığında Sevk Öncesi İhracat Kredisi, İhracata Hazırlık Kredisi, Gemi inşa ve İhracatı Finansman Programı, İhracat Finansmanı Aracılık Kredisi (EFIL IV) programlarından yararlanabilmektedir.

7 Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat Son yıllarda gittikçe artan hacmine paralel olarak 15 Ekonomi Bakanlığı, Müteahhitlik ve teknik müşavirlik firmalarımızın yurtdışı şantiyelerine bürokratik zorluklarla karşılaşmaksızın makine ve teçhizat götürebilmeleri ve bunları yurda getirebilmeleri ve inşaat işleri esnasında yurtdışından temin ettikleri makine ve teçhizatı yurda getirebilmeleri için Geçici İhracat ve ithalat programını yürütmektedir. Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat ve İthalata İlişkin 2013/1 sayılı Tebliğ kapsamında firmaların, - 'İş Alındı Belgesi' kaydı yapabilmeleri, - yurtiçinden yurtdışındaki şantiye ve işletmelerine geçici mahiyette makine ve teçhizat ihracatı yapabilmeleri, - geçici ihracat yolu ile yurtdışına götürdükleri makine ve teçhizatı yurda sokabilmeleri - ya da ek süre talebinde bulunabilmeleri, - makine ve teçhizatı yurda sokmadan satış işlemi yapabilmeleri - veya bir başka projeye aktarabilmeleri, - yurtdışı projeleri esnasında yurtdışından temin ettikleri makine ve teçhizatı yurda sokabilmeleri mümkün bulunmaktadır ''Müteahhitlik sektörü 2012 yılını rekorla kapattı'' ''12 aylık ihracatımız 150 milyar doları aştı ve Cumhuriyet tarihinin yeni bir ihracat rekorunu gerçekleştirdik yılına başladığımız bu günde müteahhitlik sektörümüz tarihi bir başarıya imza attı yılında 26,1 milyar dolarlık proje üstlenerek Türkiye ekonomisinin rekorlarına bir yenisini de müteahhitlik sektörümüz ekledi ve 2012 yılını rekorla kapattı. Müteahhitlik sektörünün 2012 yılında yurt dışında üstlendiği 433 projenin toplam bedeli 26,1 milyar dolar oldu. Geçen yıl sadece toplam proje bedelinde değil, üstlenilen proje bedellerinin ortalama değerinde de önemli artış gerçekleşti. Son yıllarda ortalama 40 milyon dolar seviyesinde gerçekleşen proje başına değer, sektörünün daha nitelikli projeler üstlenmesiyle birlikte, 2012 yılında ortalama 60 milyon dolar seviyesine yükseldi, bu da sektörün dünyadaki başarısının bir kez daha tescili anlamına geldi.''