DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ VE MUHASEBESİ EGEMEN ÇITAK

Transkript

1 DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ VE MUHASEBESİ EGEMEN ÇITAK

2 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İthalat İşlemleri ve Muhasebe Uygulamaları 1. İthalatın tanımı ve ithalatçı olma şartları, 2. Hariçte işleme rejimi, 3. İthalat bedellerinin ödenmesi ve maliyet bedeli, 4. Katma Değer Vergisi 5. İthalat işlemlerinde kullanılan hesaplar 6. Uygulama 6.1. Maddi Duran Varlık İthalatı 6.2. Ticari Mal İthalat 6.3. Bedelsiz İthalat 2

3 İTHALATIN TANIMI kamu ahlakı, kamu düzeni veya kamu güvenliği, İnsan, hayvan ve bitki sağlığının korunması veya sınai ve ticari mülkiyetin korunması amacıyla ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde alınan önlemler kapsamı içinde malların, ithalat mevzuatı ile Gümrük Mevzuatı na uygun şekilde fiili ithalatın yapılması, Kambiyo Mevzuatı na göre bedelinin ödenmesi veya ödeme taahhüdünün tamamlanması işlemidir. 3

4 İTHALATÇI OLMA ŞARTLARI Vergi numarasına sahip her gerçek ve tüzel kişi ile tüzel kişilik statüsüne sahip olmakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklıkları ithalat işlemlerini yürütebilir. Kambiyo hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde tacirler ve vergi mükellefleri almaları gereken belgeler ile birlikte doğrudan gümrük idaresine başvurmak suretiyle ithalat yapabilir 4

5 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hangi malların ithalatında Vergi Numarası aranmaz? Özel anlaşmaya dayalı ithalatta, (NATO, BM) Kitap ve diğer yayınların ithalatında, Ülkemizde açılan fuar ve sergilerde Dış Ticaret Müsteşarlığı nca perakende satışına izin verilen malların ithalatında 5

6 İTHALAT ÇEŞİTLERİ İTHALAT ÇEŞİTLERİ Ticari İthalat: Vergi numarasına sahip her gerçek ve tüzel kişinin yapabileceği (kanun ve tebliğlerle özellik arz edenler hariç) ithalat şeklidir. İzne Bağlı İthalat: Yurda getirilmeleri yürürlükteki mevzuat ile kayıt ve şarta bağlanan veya özel izne tabi bulunan maddelerin ithalatına denir. Özelliği Olan İthalat: İthalatı kanun ve kararnamelerle belirli kuruluşlara bırakılmış malların ithalinin yapılması özelliği olan ithalattır. Özel Anlaşmalar Dayanan İthalat: NATO ile ilgili (askeri mal ve malzeme) ithalatı için yapılan anlaşmaya dayalı ithalattır. Dış Ticaret Müsteşarlığı nca verilecek talimatlara göre yapılır. Kesin İthalat: Mali mükellefiyetleri teminata bağlanmak suretiyle geçici olarak yurda (ATA karnesi kapsamında gelenler dahil) getirilen malların ithalidir. Uluslararası Fuarlar Yoluyla Yapılan İthalat: Ülkemizde düzenlenen fuarlar yoluyla gelen malların, Müsteşarlık tarafından yayınlanan tebliğler kapsamında yapılan ithalatıdır.

7 İTHALAT ÇEŞİTLERİ İTHALAT ÇEŞİTLERİ Bedelsiz İthalat: Her hangi bir döviz transferi olmaksızın veya yurt dışında kazanılan dövizlerle alınıp yurda getirilen eşyalara ilişkin ithalatı ifade eder. Bedelsiz ithalatta sadece malı temin edilen firma veya kişiye mal bedeli için ödeme yapılmaz. Bunun yanı sıra kdv, gümrük vergisi, sigorta ve nakliye bedeli gibi giderler ödenir.

8 Dış Ticaret BEDELSİZ İşlemleri İTHALAT ve Muhasebesi İŞLEMİ MUHASEBESİ tarihinde bedelsiz olmak üzere 15 adet valiz ithal edilmiştir. Valizin adet başı emsal bedeli 200,00 TL sı olup ekstradan aşağıdaki giderler yapılmıştır. Nakliye gideri : 1.000,00 TL Sigorta gideri : 500,00 TL Gümrük müşaviri : 300,00 TL Kdv : 900,00 TL 8

9 Dış Ticaret BEDELSİZ İşlemleri İTHALAT ve Muhasebesi İŞLEMİ MUHASEBESİ EMSAL BEDEL MUHASEBE KAYDI Mal bedeli = Emsal bedel x Miktar = 200,00 TL X 15 = 3.000,00 TL Hesap Hesap Adı Borç Alacak 159 Verilen Sipariş Avansları 3.000, Diğer Olağan Dışı Gelir 3.000, Emsal bedel 9

10 Dış Ticaret BEDELSİZ İşlemleri İTHALAT ve Muhasebesi İŞLEMİ MUHASEBESİ İTHALAT GİDERLERİNİN MUHASEBE KAYDI Hesap Hesap Adı Borç Alacak 159 ööö Verilen Sipariş Avansları 1.800, Satıcılar 1.800, Nakliye Gideri-1.000, Sigorta - 500, Gümrük Müş.- 300,00 10

11 Dış Ticaret BEDELSİZ İşlemleri İTHALAT ve Muhasebesi İŞLEMİ MUHASEBESİ FİİLİ İTHALATIN GERÇEKLEŞMESİ Hesap Hesap Adı Borç Alacak 153 ö Ticari Mallar 4.800, Verilen Sipariş Avansları 4.800, Emsal bedel , Giderler -1,800,00 11

12 HARİÇTE İŞLEME REJİMİ Serbest dolaşımda bulanan eşyanın daha ileri safhada işlenmek, tamir edilmek veya yenilenmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere ihraç edilmesidir. Bu faaliyet sonucunda elde edilen ürünlerin gümrük vergilerinden tam veya kısmı muafiyet uygulanmak suretiyle yeniden serbest dolaşıma girmesi esastır. 12

13 HARİÇTE İŞLEME REJİMİ Bir eşyanın Hariçte İşleme Rejimine tabi olabilmesi için; Yetkili kurumdan izin alınması, Geçici olarak ihraç edilmesi, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında işlem görmesi, İthal edilmesi, Vergi muafiyeti uygulanmak suretiyle yeniden serbest dolaşıma girmesi gerekmektedir. 13

14 HARİÇTE İŞLEME REJİMİ Örneğin : Makinenin geçici olarak yurt dışına tamir edilmek için gönderilip geri getirilmesi. İplik olarak gönderilip kumaş olarak geri alım. (Arasındaki farkın KDV si ödenir) 14

15 İTHALATTA KAMBİYO İthalat ve transit ticaret işlemlerine ilişkin yurt dışına döviz ve Türk Lirası transferi bankalarca yapılır. Türk parası ve Türk parasıyla ödemeyi sağlayan belgelerin yurda ithali ile aşağıda belirlenen esaslar çerçevesinde ihracı serbesttir. Türkiye'de yerleşik kişiler ile dışarıda yerleşik kişiler, bankalar vasıtasıyla yurt dışına serbestçe Türk parası gönderebilirler. Bankalar, ithalat, ihracat ve görünmeyen işlemler dışındaki yurt dışına yapılan ABD Doları karşılığını aşan Türk lirası transferlerine ilişkin bilgileri, transfer tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili mercilere bildirirler. 15

16 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İTHALATTA MALİYET BEDEL Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder. (V.U.K nun 262. Md.) 16

17 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Sabit Kıymetlerin, İTHALATTA DEĞERLEME -ithal edilmesi sırasında veya sonradan bu kıymetlere ilişkin borç taksitlerinin değerlemesi dolayısıyla ortaya çıkan kur farklarından sabit kıymetin iktisap edildiği dönem sonuna kadar olanların, kıymetin maliyetine eklenmesi zorunlu bulunmaktadır.(v.u.k 163 No lu Genel tebliğ) -aynı kıymetlerle ilgili söz konusu dönemden sonra ortaya çıkan kur farklarının ise, ait oldukları yıllarda doğrudan gider yazılması ya da maliyete intikal ettirilerek amortisman konusu yapılması, mümkün bulunmaktadır. 17

18 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İTHALATTA DEĞERLEME Ticari Emtianın, Satın alınıp işletme stoklarına girdiği tarihe kadar oluşan kur farklarının maliyete intikal ettirilmesi zorunludur. Stokta kalan emtia ile ilgili olarak daha sonra ortaya çıkacak kur farklarının ise, ilgili bulundukları yıllarda gider yazılması veya maliyete intikal ettirilmesi mümkün bulunmaktadır. 18

19 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İTHALATTA KATMA DEĞER VERGİSİ KDV ye tabi olan işlemler : Türkiye ye yapılan her türlü mal ve hizmet ithalatı KDV ye tabidir. İthalatta KDV mükellefi, mal ve hizmet ithal edendir. İthalatta vergiyi doğuran olay, gümrük vergisi ödeme mükellefiyetidir. 19

20 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İTHALATTA KATMA DEĞER VERGİSİ İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen unsurların toplamıdır; Fob, Sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bu bedelin belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri (emsal değer), İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar, (KDVK. Md:21) 20

21 İTHALAT İŞLEMLERİNDE KULLANILAN HESAPLAR Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi 159 Verilen Sipariş Avansları; Stok ile ilgili ithalatın maliyetine dahil edilecek mal bedeli ve girdiler (harcamalar) ithalatın tamamlanma aşamasına kadar, 159 Verilen Sipariş Avansları hesabının alt kırımında izlenir. 259 Verilen Sipariş Avansları; Maddi Duran Varlık ile ilgili ithalatın maliyetine dahil edilecek mal bedeli ve girdiler (harcamalar) ithalatın tamamlanma aşamasına kadar, 259 Verilen Sipariş Avansları hesabının alt kırımında izlenir. 21

22 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İTHALAT İŞLEMLERİ ÖRNEK HESAP PLANI 159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI Verilen Sipariş Avansları Yurt İçi Sipariş Avansları Yurt Dışı Sipariş Avansları 22

23 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İTHALAT İŞLEMLERİ ÖRNEK HESAP PLANI İthalatlar X Takvim Yılı İthalatları X No lu Dosya Mal Bedeli Mal Bedeli - FOB Mal Bedeli - CİF 23

24 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İTHALAT İŞLEMLERİ ÖRNEK HESAP PLANI Navlun-Nakliye-Ordino Giderleri Navlun Giderleri Yurt İçi Nakliye Giderleri Ordino Giderleri Sigorta Giderleri Sigorta Poliçesi 24

25 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İTHALAT İŞLEMLERİ ÖRNEK HESAP PLANI Banka Masrafları Akreditif Giderleri Banka Havale Masrafları Banka Döviz Alım Giderleri Banka Döviz Satış Giderleri Muhabir Banka Giderleri İthalat Öncesi Ödenen Fonlar Kaynak Kullanma Destek Fonu 25

26 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İTHALAT İŞLEMLERİ ÖRNEK HESAP PLANI İthalat Kur Farkı Gelirleri Ödeme ve Tahsilattan Doğan Kur Farkları Gelirleri Değerlemeden Doğan Kur Farkı Gelirleri İthalat Kur Farkı Giderleri Ödeme ve Tahsilattan Doğan Kur Farkları Giderleri Değerlemeden Doğan Kur Farkı Giderleri İthalat Banka Kredi Faiz Giderleri 26

27 Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İTHALAT İŞLEMLERİ ÖRNEK HESAP PLANI Gümrük Müşavirlik Giderleri Gümrük Müşavirlik Ücreti Gümrük Müş. Dek. Ordino giderleri Gümrük Müş. Dek.- Ardiye gideri Gümrük Müş. Dek.- Pul Gideri Gümrük Müş. Dek- K.K.D.F Gümrük Müş. Dek. TSE Belgesi Gümrük Müş. Dek. Ambar Servis Gid Tercüme Giderleri 27

28 MADDİ DURAN VARLIK İTHALATI Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi İthalatçı firma Teslim Şekli Ödeme Şekli ABC Tekstil Sanayi A.Ş F.O.B. Vadeli Akreditif Fiili İthalat tarihi Mal Bedeli $ Beyanname kuru 1,50000 TL 28

29 MAL BEDELİ MUHASEBE FİŞİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 259 Ver. Sipariş Avanslar Mal Bedeli Satıcılar IS Machine CO tarih 1063 No lu fatura $ x 1,50000 = TL 29

30 NAVLUN BEDELİ MUHASEBE FİŞİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 259 Ver. Sipariş Avanslar Navlun Gideri Satıcılar Arı Taşımacılık tarih 1060 No lu fatura $ x 1,50000 = TL 30

31 SİGORTA BEDELİ MUHASEBE FİŞİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 259 Ver. Sipariş Avanslar Sigorta Gideri Satıcılar Kesin Sigorta tarih poliçe $ x 1,50000 = TL 31

32 KKDF BEDELİ MUHASEBE FİŞİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 259 Ver. Sipariş Avanslar K.K.D.F Satıcılar Yerel Gümrükleme ( ) = $ ( $ x x 1,50000) TL 32

33 ORDİNO BEDELİ MUHASEBE FİŞİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 259 Ver. Sipariş Avanslar Ordino Gideri İndirilecek KDV si Dönem alış KDV si Satıcılar Yerel Gümrükleme 354 Ordino Gideri 33

34 GÜMRÜK MASRAFLARI MUHASEBE FİŞİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 259 Ver. Sipariş Avanslar Gümrük Masrafları Gümrük Vergisi Dönem alış KDV si Satıcılar Yerel Gümrükleme Yapılan Giderler 34

35 YURTİÇİ NAKLİYE GİDERİ MUHASEBE FİŞİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 259 Ver. Sipariş Avanslar Nakliye Gideri İndirilecek KDV si Dönem alış KDV si Satıcılar AC Taşımacılık A.Ş. 590 Yurt içi nakliye gideri 35

36 GÜMRÜK MÜŞAVİRLİK ÜCRETİ MUHASEBE FİŞİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 259 Ver. Sipariş Avanslar Gümrük Müşavir İndirilecek KDV si Dönem alış KDV si Satıcılar Yerel Gümrükleme 177 Gümrük komisyon gideri 36

37 ÖDEME PLANI VE DEĞERLEME İŞLEMLERİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Tediye Bilgileri Tarih Meblağ Kur $ 1,55000 TL $ 1,45000 TL $ bakiye 1,60000 TL $ 1,50000 TL 37

38 KUR DEĞERLEMESİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 320 Satıcılar IS Machine CO Bankalar Ak Bank Laleli Şb Verilen Sipariş Ava Kur değerlemesi tarih $ x 1,55000 = TL ( ) = İthalat kur farkı 38

39 KUR DEĞERLEMESİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 320 Satıcılar IS Machine CO Bankalar Ak Bank Laleli Şb Verilen Sipariş Ava Kur değerlemesi tarih $ x 1,45000 = TL ( ) = İthalat kur farkı 39

40 DÖNEM SONU KUR DEĞERLEMESİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi Hesap Adı Borç Alacak 259 Verilen Sipariş Av Kur değerlemesi Satıcılar IS Machine CO (1, ,50000) x $ =5.000 TL 40

41 İTHALATIN MALİYET BEDELİ Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebesi 259 Verilen Sipariş Avansları Mal bedeli Kur farkı Navlun Sigorta K.k.d.f Ordino gideri 300 Gümrük masrafları Gümrük vergisi

42 İTHALATIN MALİYET BEDELİ 259 Verilen Sipariş Avansları Nakliye gideri 500 Gümrük müşaviri 150 Kur farkı Kur farkı Toplam Toplam Tesis Makine ve Cihazlar Devir

43 İTHALATTA KUR FARKI Hesap Adı Borç Alacak 320 Satıcılar IS Machine CO Bankalar Ak Bank Laleli Şb Kambiyo Karları Kur değerlemesi tarih $ x 1,50000 = TL ( ) = TL. Tediye kur farkı 43

44 TİCARİ MAL İTHALATI İthalat Bilgileri; İthalatçı firma : AC Tekstil Sanayi Ltd. Şti. Fiili ithal tarihi: Kur : 1,310 A kalite kumaş Mt. x 6 $ = $ B kalite kumaş Mt. x 4 $ = $ Toplam Mt = $ 44

45 TİCARİ MAL BEDELİ Hesap Adı Borç Alacak 159 Verilen Sipariş Avanslar Mal Bedeli Satıcılar R Cl. Company tarih 1063 No lu fatura x = TL 45

46 NAKLİYE GİDERİ MUHASEBE FİŞİ Hesap Adı Borç Alacak 159 Verilen Sipariş Avanslar Nakliye Gideri Satıcılar Eser Nakliyat Ltd. Şti tarih 1961 No lu fatura Nakliye gideri 46

47 SİGORTA GİDERİ MUHASEBE FİŞİ Hesap Adı Borç Alacak 159 Verilen Sipariş Avanslar Sigorta Gideri Satıcılar G Sigorta Ltd. Şti tarih 78 No lu poliçe Sigorta gideri 47

48 GÜMRÜKTE ÖDENEN VERGİ VE HARÇLAR Hesap Adı Borç Alacak 159 Verilen Sipariş Avanslar Gümrük ve Diğer Harçlar İndirilecek KDV(Gümrükte Ödenen) /320 Halkalı Gümrük Müdürlüğü tarih 5959 No lu Gümrük alındı makbuzu 48

49 GÜMRÜK KOMİSYONU MUHASEBE FİŞİ Hesap Adı Borç Alacak 159 Verilen Sipariş Avanslar Gümrük Kom. giderleri Satıcılar Güven Gümrük Ltd. Şti Gümrük Komisyoncusunun yaptığı giderler. 49

50 GÜMRÜK KOMİSYONCUSU ÜCRETİ Hesap Adı Borç Alacak 159 Verilen Sipariş Avanslar Gümrük Kom. Ücreti Satıcılar Güven Gümrük Ltd. Şti Gümrük Komisyoncusu ücreti. 50

51 FİİLİ İTHALATIN GERÇEKLEŞMESİ Hesap Adı Borç Alacak 153 Ticari Mallar Tekstil Grubu Mal bedeli Navlun Sigorta Gümrük ve Diğer Harçlar Gümrük Komisyoncu Gideri Gümrük Komisyoncu Ücreti İthalat Maliyeti 51

52 ÖDEME PLANI VE DEĞERLEMELER Tediye Bilgileri Tarih Meblağ Kur $ 1,30 TL $ 1,29 TL $ (Bakiye) 1,32 TL 52

53 ÖDEME İŞLEMİ MUHASEBE FİŞİ Hesap Adı Borç Alacak 320 Satıcılar R. Cl. Company Bankalar Akbank - Laleli Tarihinde yapılan havale $ x = TL 53

54 ÖDEME İŞLEMİ KUR FARKI MUHASEBE FİŞİ Hesap Adı Borç Alacak 320 Satıcılar R. Cl. Company Kambiyo Karları Kur farkları Tarihinde yapılan havale $ ( ) = 100 Kur farkı 54

55 ÖDEME İŞLEMİ MUHASEBE FİŞİ Hesap Adı Borç Alacak 320 Satıcılar R Cl. Company Bankalar Akbank Laleli Tarihinde yapılan havale $ x = TL 55

56 ÖDEME İŞLEMİ KUR FARKI MUHASEBE FİŞİ Hesap Adı Borç Alacak 656 Kambiyo Zararları Kur farkı Satıcılar R. Cl. Company Tarihinde yapılan havale $ ( ) = 400 Kur farkı 56

57 DÖNEMSONU DÖVİZ BORCUNUN DEĞERLEMESİ Hesap Adı Borç Alacak 320 Satıcılar R Cl. Company Kambiyo Karları Kur farkları Tarihinde Döviz Borcunun Değerlemesi $ ( ) = 200 Kur farkı 57