Mücadele Edeceğiz...

Transkript

1 Yıl: 51 Sayı: Ekim/Kasım/Aralık 2014 ISSN ORMAN MÜHENDİSLERİ ODASI YAYIN ORGANI Bilim ve Teknoloji Vesayetle İlerlemez... Torba Yasa İle; TMMOB ve Odaların Bağımsızlığı Yok Ediliyor... Mücadele Edeceğiz...

2 Yıl: 51 Sayı: EKİM/KASIM/ARALIK 2014 TMMOB Orman Mühendisleri Odası Adına Sahibi Ali KÜÇÜKAYDIN 2 BAŞYAZI Yayın Sorumlusu Prof. Dr. Devlet TOKSOY Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Zeki KAMACI Sevda ERGİZ Orman Yük. Mühendisi Hüseyin AYTAÇ Orman Mühendisi Ali İzzet BAŞER Orman Mühendisi Fatih SARAÇ Ağaç İşleri End. Yük. Mühendisi Emre TOPBAŞ Orman End. Mühendisi Yayın Kurulu Prof. Dr. Ender MAKİNACI İstanbul Üniv. Orm. Fak. Prof. Dr. Erol BURDURLU Gazi Ünv. Tek. Eğt. Fak. Prof. Dr. Mustafa AVCI Süleyman Demirel Üniv. Orm. Fak. Prof. Dr. Özden GÖRÜCÜ Sütçü İmam Üniv. Orm. Fak. Prof. Dr. Selman KARAYILMAZLAR Bartın Üniv. Orm. Fak. Prof. Dr. Semra ÇOLAK Karadeniz Teknik Üniv. Orm. Fak. Prof. Dr. Sezgin AYAN Kastamonu Üniv. Orm. Fak. Yayın Koşulları Dergimizde yayınlanması istenilen yazılar bilgisayarda yazılmalı, daha önce başka bir yerde basılıp, yayınlanmamış olmalıdır. İmzalı dilekçe ekinde kağıda yazılı olarak, ayrıca elektronik ortamda dergimizin yönetim yerine posta ile gönderilmelidir. Yazılar 7 sayfayı (A4) geçmemelidir. 7 sayfayı aşan yazıların birbirini izleyen sayılarda yayınlanabileceği düşünülerek bölümlere ayrılmalıdır. Fotoğraf net ve temiz olmalı, slayt dıında sayısal gönderilecek fotoğrafların çözünürlüğü yüksek olmalıdır. Yazılarda Türkçe kelimeler kullanılmalı ve Türkçe dil kurallarına uyulmalıdır. Yayınlanacak yazı ve çevirilerdeki düşünsel ve teknik sorumluluk yazarına ait olup, oda yönetimini ve Dergi Yayın Kurulunu sorumlu tutmaz. Dergide yayınlanan yazılardan kaynak göstermek koşulu ile alıntı yapılabilir. Dergiye gönderilen yazılar yayınlansın ya da yayınlanması geri verilmez. Yazılar Yayın Kurulu tarafından incelenir. Yayın Kurulu yayınlanacak yazılarda gerekli düzenlemeleri yapabilir ve uygun görülen yazıları yayınlar. Yönetim Yeri Beştepeler Mah. 31. Sok. No: 3 Beştepe-Yenimahalle/ANKARA Tel: (0312) pbx Belgegeçer: (0312) e-posta: yayin@ormuh.org.tr TMMOB Orman Mühendisleri Odası Garanti Bankası Meşrutiyet Caddesi Şubesi TR Tasarım - Baskı Dörtrenk Yayın Tanıtım Matbaacılık Ltd. Şti. Kazımkarabekir Cad. 85/7 İskitler / ANKARA Tel: (0312) ISSN ORMAN MÜHENDİSLİĞİ ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ AĞAÇ İŞLERİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ 4 ODAMIZDAN TMMOB VE ODALARI İKTİDARA BAĞIMLI HALE GETİRMEYİ HEDEFLEYEN TORBA YASA TASLAĞINA KARŞI; TMMOB VE ODALARLA BİRLİKTE MÜCADELEYE DEVAM EDİYORUZ ODAMIZIN BURSA ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ SINIRLARI İÇİNDE YER ALAN 51 HEKTARLIK ÖZEL AĞAÇLANDIRMA SAHASINDAN, SAĞLIK BAKANLIĞI NA VERİLEN ALANA İLİŞKİN ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI NIN TARİHLİ ÖN İZİN OLURU İPTAL EDİLMİŞTİR. ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE 80 ORMAN MÜHENDİSİ ALIMI İÇİN YAPILAN SÖZDE SÖZLÜ SINAV SONUÇLARI AÇIKLANDI ODAMIZ GENEL MERKEZİNDE; KAMU İHALE MEVZUATINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA YÖNELİK OLARAK ORMAN, ZİRAAT VE KİMYA MÜHENDİSLERİ İLE PEYZAJ MİMARLARI ODASI GENEL BAŞKANLARININ KATILIMLARIYLA DEĞERLENDİRME TOPLANTISI YAPILDI ODAMIZDAN BİR HUKUK ZAFERİ DAHA!..

3 ORMAN İÇİ VE KENARI 15 YOL AĞLARINDA EKOLOJİK SANAT YAPILARI Sercan GÜLCİ, Abdullah E. AKAY, Neşe GÜLCİ İHRAÇ ÜRÜNÜ OLARAK ODUN DIŞI ORMAN ÜRÜNLERİNDEN ÇELENK ÜRETİMİ VE YÖRE EKONOMİSİNE KATKILARI (Burdur- Bucak İlçesi Örneği) Dr. Mehmet KORKMAZ 21Dr. Hasan ALKAN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ MÜZAKERELERİNDE YENİ İKLİM ANLAŞMASI, 2020 ÖNCESİ AZALTIM İSTEKLİLİĞİNİN ARTIRILMASI VE TÜRKİYE NİN BEKLENTİLERİ Dr. Çağlar BAŞSÜLLÜ Orman Yüksek Mühendisi 25 VE BARTIN ORMAN FAKÜLTESİNDE ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİ Prof.Dr. İsmet DAŞDEMİR 32TÜRKİYE DE Orman Yüksek Mühendisi 42 Dr. Şükran GÖKDEMİR e Mektup Dr. Gülzade KAHVECİ YIL ÖNCE BUGÜN Orman Mühendisliği 4350 Değerli Okuyucularımız, Bu sayımızla dergimizin 2014 yılı yayın dönemini noktalıyoruz. Ekim-Kasım-Aralık 2014 dönemi bir hayli yoğun geçti. Dergi hazırlıkları yanında, 2015 yılı duvar ve masa takvimleri ile 2015 yılı ajandasının hazırlanması basılması, dağıtımı da bu dönemde gerçekleşti. Dolayısı ile bu yoğunluk içerisinde, hata, kusur ve eksikliklerimiz olabilir. Yayın Kurulu olarak sizlere bu köşemizden şimdiye kadar genellikle, dergi içeriği hakkında, yazıların yazarı, konusu, amacı ile ilgili birer cümlelik mesajlar veriyorduk. Bu sefer bu sütunda özellikle derginin dağıtımı konusunda, herkesle birebir muhatap olma imkanı olmadığından, temsilciliklerimize seslenmek istiyoruz. Bu sayımız 2014 yayın döneminin son sayısıdır. Dolayısı ile tüm bir yılın muhasebesinin yapılarak; yazıların toplanması, yayına hazırlanacaklara karar verilmesi, taslakların hazırlanması, basımı ve dağıtımı konularını biz burada kendi içimizde tadat ettiğimiz gibi; dağıtım sırasında karşılaşılan sorunlar, çözüm yollarını da birlikte belirleyebilir miyiz diye bir paragraf içinde dile getirmek istedik. Ne yazık ki, özellikle derginin dağıtımı konusunda Şubelerimizde, Fakülte ve il Temsilciliklerimizde dağıtım konusunda neler yaşanıyor çok fazla bilemiyoruz. Bizi arayarak düşüncelerini, sorunlarını ileten temsilcilerimizin sayısı üç veya beş kişiyi geçmedi. Dergimizin e-posta adresine veya Yayın Kuruluna ulaşan fazla bir ileti de yok. Bunu temsilciliklerimizde işlerin tamamen yolunda ve bir sorun olmadığı şeklinde algılıyoruz. Değerli okuyucularımız; 2015 yılı içinde ve ondan sonraki süreçte, dergimiz her zaman olduğu gibi oda ile üyelerimiz arasında iletişimi en iyi şekilde sağlayacak yayınları yapmaya, akademik, bilimsel araştırma sonuçlarını sizlere ulaştırmaya, siz üyelerimizin yazılarına yer vermeye devam edecektir. Yine 2014 yılında başlatmış olduğumuz 50 Yıl Önce Bugün Orman Mühendisliği konulu yazı dizisine devam edilecektir yılı içerisinde ise; Ormancılık Meslek Eğitimi Veren Kurum ve Kuruluşlar başlığı altında ve öncelikle Orman Fakültelerimiz olmak üzere ormancılık meslek eğitimi veren Meslek Yüksek Okullarını, Araştırma Enstitülerini, yerleri, öğretim elemanları ve çalışanları tanıtan, çalışma ortamı ile çalışma koşullarını dile getirecek bir yazı dizisi projesini hayata geçirmeyi planlamaktayız. Bu yazı dizisine başlamadan önce sizleri haberdar ederek bu konudaki görüş ve düşüncelerinizi bizlerle paylaşmanızı arzu ettik. Odamız yeni yılda, AR-GE Merkezi Başkanı Emekli Müsteşar Yardımcısı Sayın Eşfef GİRGİN in yoğun bir çalışma ile hazırladığı ve şu anda baskıda olan TMMOB ve Oda Mevzuatı kitabını siz meslektaşlarımızın istifadenize sunmaktadır. Şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da her zaman görüş ve düşüncelerinizi bizimle paylaşmanızı bekliyor, yeni yılda sağlık ve mutluluklar diliyoruz. Saygılarımızla. Yayın Kurulu YAYIN KURULUNDAN 2014 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 1

4 Saygıdeğer meslektaşlarımız, Yine her yönüyle ranta hizmet için hazırlanmış bir torba yasa tasarısı ile karşı karşıyayız sayılı İmar Kanun u başta olmak üzere imar ile ilgili birçok mevzuat değiştiriliyor. Ranta dönük bu değişiklikler yapılırken, 6235 sayılı TMMOB yasası da torbanın içerisine konularak açtığı davalar ve yürüttüğü mücadele ile ayak bağı olarak görülen TMMOB ve bağlı Odalar da dizayn edilmeye çalışılıyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2012 yılında gündeme getirilen, sonra askıya alınan bu çalışmaların özü itibariyle; ülkenin kaynaklarını korumaya kararlı ve ranta karşı duruş gösteren, Anayasa nın 135. Maddesine göre kurulmuş, kamu kurumu niteliğindeki seçimle gelen bağımsız meslek kuruluşlarını etkisiz hale getirmenin amaçlandığı çok açıktır. İktidar, demokratik yoldan ele geçiremediği TMMOB ve Odaları, milletin verdiği yetkiyi istismar ederek Türkiye Büyük Millet Meclisi ndeki sayısal çoğunluğunu kullanarak; TMMOB ve Odaları küçük parçalara bölüp yönetilemez hale getirmek istemekte, 6235 sayılı TMMOB Yasası na dayalı çıkarılacak yönetmeliklerin uygulanmasını da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın uygun görüşü ve onayına bağlamak istemektedir. Yani TMMOB ve Odalar, iktidarın memuru haline getirilmek istenmektedir. Orman Mühendisleri Odası olarak, bilim ve teknolojinin vesayetle ilerleyemeyeceği görüşümüze binaen TMMOB ve Odaları iktidara bağımlı hale getirmeyi hedefleyen torba yasa taslağına karşı, TMMOB ve odalarla birlikte mücadeleye devam edeceğiz. Meslek kamuoyumuzun bu mücadeleye katılımını ve desteğini bekliyoruz. Saygıdeğer Meslektaşlarımız, Bundan önceki sayılarımızda genişçe yer verdiğimiz Temmuz 2014 de yapılan rotasyon garabetine ilişkin olarak, amacın verimliliği arttırmak olmadığı, teşkilatın hafızasının ve biat etmeyenlerin tasfiye edilmesinin hedeflendiğini ifade etmiş, bunu da defalarca dile getirmiştik. Hukuksal mücadele devam ederken, yönetim kurulu olarak Güney, Güney Doğu, Doğu ve Karadeniz Bölgelerimiz başta olmak üzere kurumlarımıza ziyaretler gerçekleştirdik. Maalesef verimlilik bir yana, orman teşkilatının nasıl çökertildiğine gözlerimizle şahit olduk. Araştırma Müdürlüklerinin nasıl dağıtıldığını, mesleki birikimlerin nasıl tüketildiğini, usta çırak ilişkisinin nasıl yok edildiğini hep birlikte izlemekteyiz. Orman işletme şeflerimizin ve işletme müdürlerimizin politikacının kucağına nasıl itildiğini ve yalnız bırakıldıklarını duyuyor, dinliyor ve görüyoruz. Özellikle mesleğe yeni adım atmış olan genç şeflerimizin bu olumsuz zeminde ormancılık sorunlarıyla boğuşurken, hukuksal problemlerle, tazminat ve hapis cezalarıyla karşı karşıya nasıl bırakıldıklarını, daha işin başında mesleğe küskünler ordusunun nasıl oluşturulduğunu acı içerisinde gördük. Yeni rotasyon söylentilerinin gündemde olduğu şu günlerde Orman İdaresinin yöneticilerine, Orman teşkilatını çökerten bu akıl tutulmasından bir an önce vazgeçmelerini, geriye dönük yaraların sarılması için gayret göstermelerini, bir gün mutlaka o zulmettikleri meslektaşlarının aralarına döneceklerini hiç unutmamalarını hatırlatıyoruz. 2 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2014

5 Saygıdeğer Meslektaşlarımız, Personele ilişkin genel yönetmelikte değişiklik yapılarak OGM ve DSİ ye alınacak mühendislere sözlü sınav getirildi. OGM ye alınacak seksen mühendis kadrosu için sözlü sınav yapıldı. KPSS sınavında ilk seksen sıraya giren genç mühendislerden kırk yedisine sözlüde düşük puan verilerek elendi. KPSS de derece yapmış mühendisler dahi kadro dışında bırakıldı. Devlet memuru alırken KPSS puanı sıralamasına göre yapılan objektif alımlar yerine yeniden torpil dönemi hortlatıldı. Benzer şekilde Orman Genel Müdürlüğü, görevlendirmelerle doldurduğu kadrolar için prosedürü yerine getirmek amacıyla görevde yükselme sınavı açtı tarihinde yapılan yazılı sınavın ardından, tarihlerinde sözlü sınav gerçekleştirildi. Aradan yaklaşık bir ay geçmesine rağmen halen sonuç açıklanamadı. Herhalde torpil yarışı bir hayli yüksek ki karar verilemiyor. Sözlü sınavda sorulan sorulara bakıldığında yapılan işin objektiflikten uzak, tamamen formaliteden ibaret, çok fazla anlam ifade etmeyen, adeta sınava giren meslektaşlarımızla dalga geçilircesine yapılan işler olduğu görülmektedir. Bu yaklaşımların hangi kurumsal menfaate hizmet ettiğinin değerlendirilmesini meslek kamuoyunun takdirine bırakıyoruz. Saygıdeğer Meslektaşlarımız, Ormanlarımızın ve doğal kaynaklarımızın tahrip ve talanına yol açacak ve rant elde etmeye hizmet edecek olan yasal düzenlemelere karşı mücadele etmeye devam ediyoruz. Açtığımız davalar neticesinde dergimizin bu sayısında yer verdiğimiz tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Parklar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik in, önemli bölümünün yürütmesi durdurulmuştur. Yine Odamıza ait Bursa Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde yer alan 51,0 hektarlık Özel Ağaçlandırma Sahasından, Sağlık Bakanlığına tahsis edilmesine ilişkin Orman ve Su İşleri Bakanlığı nın tarihli ön izin oluru yargı kararı ile iptal edilmiştir. Bu ve bunlar gibi yanlış olduğuna inandığımız hususlarda hukuki mücadelemizden ödün vermeyeceğimizi buradan bir kez daha duyuruyoruz. Saygılarımızla Orman Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu 2014 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 3

6 ODAMIZDAN TMMOB VE ODALARI İKTİDARA BAĞIMLI HALE GETİRMEYİ HEDEFLEYEN TORBA YASA TASLAĞINA KARŞI; TMMOB VE ODALARLA BİRLİKTE MÜCADELEYE DEVAM EDİYORUZ Bilindiği üzere son günlerde 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununda değişiklik yapılmasına dair Torba Yasa Taslağı kamuoyunda genişçe yer almaktadır. Aslında söz konusu bu yasa değişikliği ile ilgili çalışmalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, özellikle 2012 yılından itibaren başlatılmış ve zaman zaman ivme kazanarak bu günlere gelinmiştir. Söz konusu kanun değişikliği ile ilgili olarak geçmişte, Orman Mühendisleri Odası olarak görüş ve düşüncelerimizi paylaşmak amacıyla müteaddit defalar açıklamalar yapılmıştı. Gelinen nokta itibariyle Odamızın görüş ve düşüncelerinde hiçbir değişiklik olmamakla birlikte kamuoyunu aydınlatmak maksadıyla bir kez daha aşağıdaki açıklamaları yapma gereği hasıl olmuştur. Meslek Odaları Anayasa nın 135 inci maddesine göre kurulmuş kamu kurumu niteliğinde, seçimlerle gelen bağımsız kuruluşlardır. Ülke için, meslek için, mesleğini icra eden üyelerinin gelişimi için çok önemli fonksiyonlara sahiptir. Taslak torba yasanın incelenmesinde, TMMOB un kuruluş kanununda değişiklik yapılmasının altında meslek örgütlerini etkisiz hale getirmenin amaçlandığı görülmektedir. Yoksa meslek ve meslektaşın gelişimi için yapılan değişiklikler olmadığı net bir biçimde ortadır. Şöyle ki; 1. Yürürlükteki mevzuatta şube açmak için gerekli üye sayısı, kendi özel durumlarını da göz önünde bulundurarak Odalara bırakılmış iken, tasarıya göre 25 kişi her ilde oda kurabilmektedir. Her il odasına tüzel kişilik verilmekte, mevcut şubeler ortadan kalkmaktadır. Bu şekilde mevcut 13 şubemizin yerine 40 civarlarında il odası ihdas edilme durumu hasıl olmakta, üst birlik olan TMMOB a da 650 civarında il odası bağlanmaktadır 2. Çoğunluk siteminin yerine nispi temsil getirilmiştir. Ancak, nispi temsil sistemi katılımcılık açısından daha demokratik gözükse de iktidarın, demokratik yollarla bir türlü giremediği meslek odalarına sirayet etmeyi hedeflediği de aşikardır sayılı TMMOB yasasına göre hazırlanacak yönetmeliklerin yürürlüğe girmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca uygun görülmesi ve onaylanması şartı getirilmektedir. Görüldüğü üzere demokratik yollarla meslek odalarını ele geçiremeyenler, mevcut yapıyı daha etkili bir şekilde baskı altına alabilmek için hukuk devleti ile örtüşmeyecek bir şekilde kuruluş kanunlarını torba yasalarla değiştirerek parçalayıp, küçültmek istemektedirler. Meslek odalarını, ele geçiremeseler bile icraattan yoksun, hiçbir iş yap(a)mayan, hantal, çok parçalı yönetimler haline getirerek işlevsiz hale dönüştürmek istemektedirler. Böylece meslek örgütleri, parçala-küçült-ele geçir-etkisizleştir metoduyla merkezi kamu yönetimine bağlanmak istenmektedir. Halbuki; seçimle gelenler seçimle gitmelidir. Bu demokrasinin temel kurallarındandır. Seçimle gelen bağımsız kuruluşlar, bu şekilde yapılmak istenen yasal değişiklikler ile dizayn edilmemelidir. Bu temel kuralları sık sık seslendiren ve bununla popülist politikalar üreten iktidarın, söylediklerinin tam tersini yapma çabalarını kamuoyunun takdirlerine bırakıyoruz. Yasal düzenlemeler elbette günün ihtiyaçlarına ve değişen şartlara göre değiştirilebilir. Ancak değişiklik talepleri yasanın sahiplerinden gelmelidir. Yani 6235 sayılı TMMOB yasasındaki değişiklik teklifi meslek örgütleri ve üst birliği TMMOB dan gelmelidir. TMMOB un kuruluş yasası değişikliği odalardan ve TMMOB den gizli olarak kapalı kapılar ardında sırf bu meslek örgütlerini ele geçirmek ve dizayn etmek için yapılmamalıdır. Orman Mühendisleri Odası olarak hazırlanış amacı, süreci, şekli ve içeriği itibarıyla TMMOB olmadan, TMMOB Yasası değişikliği kabul edilemez. Bu kapsamda TMMOB ve ODALARLA birlikte mücadeleye devam edeceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz Orman Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu 4 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2014

7 ODAMIZIN BURSA ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ SINIRLARI İÇİNDE YER ALAN 51 HEKTARLIK ÖZEL AĞAÇLANDIRMA SAHASINDAN, SAĞLIK BAKANLIĞI NA VERİLEN ALANA İLİŞKİN ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI NIN TARİHLİ ÖN İZİN OLURU İPTAL EDİLMİŞTİR. Bursa Orman İşletme Müdürlüğü, Çalı Orman İşletme Şefliği, Çalıköy Serisi 23, 24 ve 25 nolu bölmelerinde Odamıza yıllar önce tahsis edilmiş m 2 lik (51 Hektar) alanda Özel Ağaçlandırma yapılmıştır. Çok başarılı olan özel ağaçlandırma sahamızdan ,27m 2 kısmı (40,9 Ha.) kısmının, Orman ve Su İşleri Bakanlığı nın tarihli ön izin oluru ile Sağlık Bakanlığına tahsis edilmiştir. Bunun üzerine haksız ve hukuksuz bir şekilde verilen ön izin işleminin iptali için idare mahkemesinde iptal davası açılmıştır. Odamızın açtığı dava sonucunda, Bursa 1. İdare Mahkemesinin tarihli ve K:2014/1090 sayılı kararıyla, Sağlık Bakanlığı na verilen Orman ve Su İşleri Bakanlığı nın tarihli ön izin oluru iptal edilmiştir. Orman ve Su işleri Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğü nün ormanları arsa ofisi olarak gören yaklaşımlardan vazgeçmelerini; arazi inceleme komisyonun, Orman Kanunundaki kamu yararı ve zaruret olması halinde hükmünü baskıya göre değil, hukuki kriterlere uygun olarak, tesislerin orman dışı arazilerde yapılabileceği değerlendirmesini yaparak, kamu tesislerinin orman alanları yerine hazine arazileri ile özel arazilerde yapılması gerektiği vurgulanmıştır. Ağaç katliamının giderek tırmandığı son yıllarda; yeşil dokunun korunmasına yönelik olarak, Bursa 1. İdare Mahkemesinin kararı; Yeşil Türkiye sevdalısı ormancıları ve tüm çevre dostlarını sevindirmiştir. Mesleğimize ve meslektaşlarımıza karşı yürütülen her türlü baskı ve haksız uygulamalara direneceğimizi ve haklarımızın korunması kapsamında hukuk mücadelesini aralıksız sürdüreceğimizi odamız adına kamuoyuna duyururuz ODA YÖNETİM KURULU 2014 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 5

8 ODAMIZDAN ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE 80 ORMAN MÜHENDİSİ ALIMI İÇİN YAPILAN SÖZDE SÖZLÜ SINAV SONUÇLARI AÇIKLANDI Orman Genel Müdürlüğü ne mühendis alımı için, KPSS sınavı puanları dışında ayrıca yazılı ve/ veya sözlü sınav yapmak üzere 18/03/2002 tarih ve 2002/3975 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan ve 05/07/2014 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile imkan sağlanmış, daha sonra bu Yönetmeliğe dayanılarak 05/09/2014 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Orman Genel Müdürlüğü Personelinin Atama ve Yer Değiştirme Esaslarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile torpilli mühendis alımı hayata geçirilmiş ve 30/10/ /11/2014 tarihleri arasında kamerasız, aynı soruların defalarca adaylara sorulduğu sözde sözlü sınavla 80 orman mühendisi alımı gerçekleştirilmiş ve böylece amaçlanan meyveler alınmıştır. Odamızca, KPSS sınav sonuçlarını etkisizleştiren, kayırmacılığa yol açan ve torpille mühendis alımına imkan veren her iki Yönetmelikteki ve/veya sözlü ifadelerinin iptali için Danıştay 2 inci Dairesinde E:2014/7183 nolu ve 12 inci Dairesinde E:2014/7209 nolu davalar açılmış ve halen devam etmektedir. Ne acıdır ki; mahkeme sonuçları beklenmeden alelacele olarak mesleki yeterliliğin ölçülmesi amacıyla yönetmelikte yer alan yazılı sınav yerine, Orman Genel Müdürünün seçimiyle sözlü sınav yapılarak, KPSS sınavına göre atanma hakkını kazanan 47 genç orman mühendisi diskalifiye edilmiş, bunların yerine sözde sözlü sınav puanları ile başarılı hale getirilen OGM ye başvuru listesinin arasında yer alan torpilli mühendisler itina ile seçilerek atanmaları yapılacak hale getirilmiştir. Bu uygulama ile genç meslektaşlarımızın, objektif kriterlere dayalı çok zorlu yazılı sınav sürecinden geçerek kazandıkları yüksek KPSS puanları, subjektif kriterlere göre yapılan sözde sözlü sınav ile saf dışı bırakılmıştır. Ailelerinden aldıkları harçlıklarla hayata tutunmaya çalışan bu meslektaşlarımız hayal kırıklığına uğratılmıştır. Orman Genel Müdürlüğü ne açıktan yapılacak 80 orman mühendisi atamasında; şimdiye kadar olduğu gibi ve halen diğer tüm kamu kurumlarında uygulandığı üzere KPSS puan sıralamasına göre atama yapılmış olsaydı, 91,90734 ile en yüksek puanı alan ve Çanakkale yi tercih eden orman mühendisi Hasan TIRAŞ ile 80 inci sıradaki 82,5827 puanı olan ve Afyonkarahisar ı tercih eden orman mühendisi Gökhan DEMİREL ve bu puanlar arasında yer alan diğer mühendisler atanmış olacaklardı. Ancak ne acıdır ki; Gökhan DEMİREL sözlü sınavda 49,80 puan verilerek atama dışı bırakılmıştır. Benzer şekilde listenin 1 ile 80 inci arasında yer alan toplam 47 genç orman mühendisi meslektaşımız sözde sözlü sınavda verilmiş olan düşük puanlarla atamaları yapılmayarak saf dışı bırakılmışlardır. KPSS puanına göre atama hakkını kazanan yalnızca 33 orman mühendisinin atanması yapılmıştır. Saf dışı bırakılanların yerine, KPSS puanına göre listenin ilk 80 arasına giremeyen ve aralarında listenin son sıralarına kadar uzanan yelpazede yer alan 47 orman mühendisi atanmıştır. Çarpıcı birkaç örnek daha vermek gerekirse, 90,43541 KPSS puanı ile listesinin 3 üncü sırasında yer alan ve Konya ya atanmak isteyen orman mühendisi Ahmet ANAY sözde sözlü sınavda 70,20 puan verilerek ortalaması düşürülüp atama dışı bırakılırken, 79,29777 puan ile listenin sonlarında 226 ıncı sırasındaki Mahmut 6 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2014

9 ER e sözde sözlü sınavda 86,70 puan verilerek başarı ortalaması yükseltilip Çorum a ataması yapılabilmiştir. Yukarıdaki örneklerin dışında, objektif nitelikli KPSS sınavlarını diskalifiye etmek için subjektif nitelikli sözde sözlü sınavlarda onlarca kişiye 3-15 arasında KPSS puanının üzerinde puan verilerek KPSS nin ağırlığı düşürülmüş ve başarı ortalamaları yükseltilerek atamaları yapılmıştır. Bu durum Karabük, Zonguldak, Kastamonu, Çorum, Bartın, Bilecik, Erzurum vb. illere yapılan atamalarda çok daha açık görülmektedir. Kamuoyunun ve meslektaşlarımızın daha değişik değerlendirmeler yapmalarına imkan sağlamak için, 80 mühendis alımı için OGM ye baş vuran 240 adayın puan sırasına göre ve karşılarında sınav sonuçlarını gösteren liste ile illere göre yapılan sınav listeleri duyurumuz ekinde sunulmuştur. Devlet memurluğu alımlarında torpili ve kayırmacılığı kaldırmak için, 1999 yılında çıkarılan Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik çıkarılarak KPSS seçme sınavları yürürlüğe konulmuştur. Orman Genel Müdürlüğü, bu adil mühendis alımından rahatsız olmuş olacak ki; mesleki nitelikli yazılı ve/veya sözlü sınav yaparak mühendis alımı yapacağına ilişkin yukarıda anılan yönetmelik değişikliklerini yaparak ve yazılı sınav yerine sözlü sınavı tercih ederek torpilli alımı hayata geçirmiştir. Odamız Danıştay dava dilekçelerinde, idarecilerin genelde torpil yapabilmek için sözlü sınavları benimsediklerini açık olarak ifade etmiştik. Maalesef, 80 mühendis alımına ilişkin ilk mühendis alımı uygulamasında sözlü sınavı tercih edilerek kayırmacılığı, yandaşlığı ve adaletsizliği egemen hale getirilmiş, iddiamızda ne kadar haklı olduğumuz kanıtlanmıştır. Keşke haklı çıkmasaydık. Ne acıdır ki, iddiamızda haklı olduğumuzu görmekten de meslektaşlarımız adına derin üzüntü duyduğumuzu da açıkça belirtmek isteriz. Orman Genel Müdürlüğü ne yapılan 80 mühendis alımına ilişkin Sayın Bakan ve Sayın Genel Müdüre gönderdiğimiz ve duyuru ekinde yer alan yazılarda sorduğumuz soruları, meslek kamuoyu önünde bir kez daha açıkça sormak ve cevabını beklediğimizi belirtmek isteriz. Şöyle ki; 1- Orman Genel Müdürlüğü ne alınan 80 orman mühendisi için, Çamlıdere de kamerasız, aynı soruların değişik adaylara sorularak 30/10/2014-7/11/2014 tarihleri arasında yapılan, soyut nitelikli sözde sözlü sınav sonuçlarının; günümüzde bilgi teknolojilerinin her alana girdiği dikkate alınarak, en fazla iki saatte açıklanması gerekirken, bu süreç içinde torpil ayarlamalarının yapıldığı yönündeki duyumların bir anlamda sözde sözlü sınav başarı listesiyle de doğrulandığı göz önüne alındığında, sınav sonuçlarının açıklanması için neden 33 gün beklenildiğini kamuoyuna açıklayabilir misiniz? 2- Zor şartlarda orman mühendisi olmuş ve bir an önce işe girmek, ailesine yük olmamak, geleceğini şekillendirmek için mücadele eden, KPSS gibi objektif zorlu bir sınavla bunu başaran gençlerimizi, tamamen sübjektif olarak yapılan sözde sözlü sınavla elemeyi vicdanınıza sığdırabiliyor musunuz? 3- Devlete hizmet için açıktan atanacak genç mühendislere; ehliyeti, liyakati, devletin memuru olmayı, adil olmayı, özgür olmayı ve vicdanlarıyla hareket etmeyi öğreteceğinize, yandaş olmayı, kayırmacılığı, güce tabi olmayı ve köleliğin yolunu göstermeyi içinize sindirebiliyor musunuz? Hakları Yenilen Sayın Genç Meslektaşlarımız, Hukuk devletinde hak arama yolları tükenmiş değildir. Haklarınızı idari yargıda sonuna kadar aramayı ihmal etmeyiniz. Oda olarak hep arkanızda ve yanınızda olduğumuzu bir kez daha açıkça belirtiriz. Danıştay ın verdiği onlarca içtihatta, subjektif nitelikli sözlü sınavlar ile alınan memur alımları iptal edilmiştir. Allah, kul hakkı yiyenleri bu Dünya da ve er geç ebedi alemde hak ettikleri ceza ile cezalandıracaktır. Ancak tüm idari ve hukuki yolları denemekten çekinmeyiniz. Oda olarak, her zaman olduğu gibi meslektaşlarımız ve mesleğimizin haklarını, hukuk içerisinde ve her zeminde savunmayı kendisine düstur edinmiş bir yönetim anlayışını sürdürdüğümüzü açıkça ifade etmek isteriz. Kamuoyuna saygıyla duyurulur Yönetim Kurulu 2014 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 7

10 ODAMIZDAN ODAMIZ GENEL MERKEZİNDE; KAMU İHALE MEVZUATINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA YÖNELİK OLARAK ORMAN, ZİRAAT VE KİMYA MÜHENDİSLERİ İLE PEYZAJ MİMARLARI ODASI GENEL BAŞKANLARININ KATILIMLARIYLA DEĞERLENDİRME TOPLANTISI YAPILDI Oda Genel Başkanı Ali KÜÇÜKAYDIN ın, TMMOB ne bağlı Oda başkanlarına yaptığı çağrı üzerine; Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Özden GÜNGÖR, Kimya Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ali UĞURLU, Peyzaj Mimarları Odası Genel Başkanı Ayşegül ORUÇKAPTAN ile Odamız Genel Başkanı ve AR-GE Merkezi Başkanı Eşref GİRGİN in katılımları ile 13 Kasım 2014 günü Saat:14.00 de, Orman Mühendisleri Odası Genel Merkezinde yapılan toplantıda aşağıdaki kararlar alınmıştır. Buna göre; 1) 4734 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre; yaklaşık maliyeti 13 üncü maddenin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının dört katının altında kalan danışmanlık hizmetlerinin hizmet alımı usulüyle yapılacak ihalelerde de, hizmet 8 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2014

11 alımı ihalesinde olduğu gibi iş deneyim belgesi aranmaması yönünde, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 29 uncu maddesinde değişiklik yapılması için Kamu İhale Kurumuna önerilmelidir. 2) Yapım hizmetleri ihalelerinde olduğu gibi; hizmet ve danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde de mühendislik/mimarlık lisans diplomalarının benzer iş olarak değerlendirilebilmesi için, 4734 sayılı Kanunun 62/1(h) maddesinde değişiklik yapılması için TBMM de partiler, komisyonlar ve milletvekilleri nezdinde gerekli girişimlerin yapılmalıdır. Önerilen bu mevzuat değişikliklerinin gerçekleşmesi halinde; a) Yönetmeliğin 29. maddesinde yapılacak değişiklik ile 4734 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre; yaklaşık maliyeti 13 üncü maddenin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının dört katının altında kalan danışmanlık hizmetlerinin hizmet alımı ihalelerinde de iş deneyim belgesi aranmayabilecektir. b) Kanunun 62/1(h) maddesinde yapılacak değişiklik ile yapım hizmetleri ihalelerinde olduğu gibi; danışmanlık ve hizmet alımı ihalelerinde de, iş deneyim belgesi bulunmayan yeni mezun mühendis/mimarlar ile kamudan emekli olmuş mühendis/mimarların diplomaları 15 yıllık süre için, iş deneyim belgesi bağlamında benzer iş olarak değerlendirilecektir. Böylece, Odaların yaklaşık %90 nını doğrudan ilgilendiren, katılımcılığı artırarak serbest rekabeti geliştiren ve yeni istihdam yaratan düzenlemeler devreye girmiş olacaktır. Odamız her zamanki gibi, mesleğimiz ve meslektaşlarımızın yararına olan işlerde hukuki çabalarını sürdürmeye devam edecektir. Meslek kamuoyumuza saygıyla duyurulur. 14 Kasım 2014 ODA YÖNETİM KURULU 2014 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 9

12 ODAMIZDAN ODAMIZDAN BİR HUKUK ZAFERİ DAHA!.. ODAMIZIN, MİLLİ PARKLAR YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TARİHLİ YÖNETMELİĞİN YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASI VE İPTALİ İÇİN DANIŞTAY DA AÇTIĞI DAVADA YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA KARAR VERİLDİ Odamızca; Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından hazırlanan tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Parklar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği nin, 2873 Sayılı Milli Parklar Kanununa aykırı olması nedeniyle yürütmesinin durdurulup iptali için Danıştay 6. Dairesinde dava açıldığı 7/Mayıs/2014 tarihinde Oda internet sayfasından kamuoyuna duyurulmuştu. Dava konusu Yönetmelik ile Milli Parklar Yönetmeliğinin 5inci maddesine Ancak; içme suyu temini açısından yapımı aciliyet 10 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2014

13 gösteren ve kamu yararı açısından vazgeçilmez ve kesin bir zorunluluk arzeden tesisler için uzun devreli gelişme planı/ gelişme planı şartı aranmaz. İlgili kurumların görüşleri alındıktan sonra yapılan bu tesisler uzun devreli gelişme planlarına/gelişme planlarına işlenir. hükümleri eklenmişti. Odamız dava dilekçesinde; Dava konusu edilen yönetmelik değişikliği ile Milli Park alanlarında Milli Parklar Kanununda düzenlenen Uzun Devreli Gelişme Planı yapılması koşulu bertaraf edilerek aslında 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu ile yasaklanan her türlü tesislerin inşaatına izin verilmesinin önü açılmakta, ayrıca bu değişiklik Milli Parkların mutlak korunması ilkesiyle ve sürdürülebilir gelişme kavramıyla bağdaşmamaktadır. ifadesi ile Milli Parkları bekleyen tehlikeye dikkat çekmiş ve kabul edilmesinin mümkün olmayacağı belirtilerek, dava konusu Yönetmeliğin 1 inci maddenin iptali istenmişti. Danıştay 6 ncı Dairesinde devam eden E:2014/3674 nolu davada, Yönetmeliğin 1 inci maddesinde yer alan ve kamu yararı açısından vazgeçilmez ve kesin bir zorunluluk arzeden ifadesinin yürütmesinin durdurulmasına, 25/09/2014 tarihinde karar verilmiştir. Böylece Milli Parklarda her türlü yapılaşmanın önünü ü açan ve Yönetmeliğe içme suyu temini gerekçesinin arkasına ustalıkla yerleştirilen, ranta açık tehlikeli ifadelerin yürütmesi durdurulmuştur. Danıştay 6. Dairesinin tarih ve E: E:2014/3674 nolu YD kabul kararı fotokopileri sayfamızda yan tarafta yer almaktadır. Odamız, ormancılığın ve mesleki hakların korunması yönünde bugüne kadar olduğu gibi, bundan sonra da idari ve hukuki zeminlerde her türlü girişimleri yapmaya devam edecektir. Kamuoyuna saygı ile duyurulur. 24/Ekim/2014 ODA YÖNETİM KURULU 2014 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 11

14 ODAMIZDAN TMMOB ORMAN MÜHENDİSLERİ ODASI 2014 YILI ÖĞRENCİ KOMİSYONU TOPLANTISI 6-7 ARALIK 2014 TARİHLERİNDE ANKARA DA YAPILDI Odamız öğrenci komisyonu ve öğrenci temsilcileri toplantısı; Orman Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği nin 12 inci maddesi ve bu maddeye dayanarak hazırlanan Oda Yönetim Kurulu nun 12/09/2013 tarihli ve 132/4 sayılı kararı ile yürürlüğe konulan TMMOB Orman Mühendisleri Odası Öğrenci Üye Yönergesi uyarınca, mevcut Öğrenci Komisyonu üyeleri ve fakülte öğrenci temsilcileri dahil, öğrencisi bulunan İstanbul, Karadeniz Teknik, Süleyman Demirel, Bartın, Kastamonu, Çoruh, Karatekin, Sütçü İmam ve Düzce üniversitelerinden toplam 22 öğrencinin katılımıyla Aralık 2014 tarihlerinde Ankara Oda Genel Merkezinde yapılmıştır. Bilindiği üzere, Oda Ana Yönetmeliğinde 2012 yılında yapılan değişiklik ile üniversitelerin Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği bölümlerinde eğitim gören öğrenciler, istemeleri halinde Odaya öğrenci üye olarak kayıt yaptırabilecekleri, komisyon ve temsilcilerin görev, çalışma usul ve esaslarının Yönerge ile belirleneceği düzenlenmiştir. Oda Yönetim Kurulunca yürürlüğe konulan Yönergeye göre, öğrenci komisyonu ve fakülte öğrenci temsilcileri aşağıdaki görevleri yapmakla yükümlüdür. Buna göre; Öğrenci komisyonu ve öğrenci temsilcilerinin görevleri MADDE 8- (1) Öğrenci komisyonu aşağıdaki görevleri yapar. a) Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği eğitiminin ve öğrencilerinin sorunlarını araştırıp öneriler geliştirmek. b) Öğrencilerin bilimsel çalışmalar yapabilmesi için uygun koşulların oluşturulmasına yardımcı olmak. c) Ormancılık sorunları, politikaları ve uygulama sonuçları üzerine araştırmalar yapmak ve çözüm önerileri geliştirmek. ç) 5531 sayılı Kanununun uygulama ve sonuçları üzerine araştırmalar yapmak, çözüm önerileri geliştirmek. 12 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2014

15 d) 5531 sayılı Kanun uyarınca mühendislik mesleki faaliyet konularında serbest iş yapabilmelerinin ön koşulu olan ruhsat belgesini alabilmek için, mezun mühendislerin mesleki deneyim kazanma çalışması yapmalarının zorunluluğu yönünde bilgilendirme yapmak, e) Öğrenci temsilciliklerinin koordinasyonunu sağlayarak, Oda politikalarını temsilci ve üyelere aktarmak. f) Görev, yetki ve sorumlulukları çerçevesinde belli dönemlerde Odaya rapor sunmak. g) Görevlerini ilgilendiren konularda fakülte temsilcileri ile gerektiğinde işbirliği yapmak. ğ) Okullarında mesleki etkinliklerde bulunmak. h) Odanın vereceği benzer görevleri yapmak. (2) Öğrenci temsilcileri aşağıdaki görevleri yapar. a) Fakültelerin her sınıfında kendilerine yardımcı olacak öğrencilerin de katılımlarıyla, mesleki faaliyetlerin yaygınlaştırılması ve etkinleştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak. b) Birinci fıkradaki konular üzerinde temsilciliğini yaptığı okulda çalışmalar yürütmek. c) Odanın vereceği benzer görevleri yapmak. Toplantıya Oda Yönetim Kurulu Üyeleri, Oda AR-GE Merkezi Başkanı ve fakültelerden 22 öğrenci üye katılmıştır. Oda Genel Başkanı Ali KÜÇÜKAYDIN ın açılış konuşmasıyla toplantı başlamıştır. Oda Genel Başkanı konuşmasında özetle şu hususlara yer vermiştir. Orman Mühendisleri Odasının, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Kanununa göre kurulmuş, tüzel kişiliğe haiz özerk yapıda, Anayasanın 135 inci maddesine göre kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olduğunu, Anayasanın iki maddesinin ormanların korunması ve orman köylüsüne ayrıldığını, herkesin gözünün ormanlar üzerinde bulunduğunu, bir tarafta çevre, doğa ve kamu yararları, diğer tarafta rant edinme faaliyetlerinin bulunduğunu, menfaat çatışmalarının olduğunu, Odamızın meslektaşlarımızın yetişmesi ve mesleğimizin kurallara uygun olarak yapılması için çok çaba harcadığını, 5531 sayılı Meslek Yetki Yasasının yürürlüğe girdiği 2006 yılından itibaren çok önemli gelişmelerin sağlandığını, bu Yetki yasasını çok iyi bilmek gerektiğini, Odanın; doğru yapılan işlerin yanında, yanlışların da karşısında olduğunu, mesleğin ve meslektaşların haklarının savunulması yönünde Danıştay da onlarca davalar açıldığını, meslektaşların vicdanı hür, kendine güvenen ve dik duruş gösteren kişiler olması ve haksızlıklara boyun eğmemesi, demokratik haklarını bu şekilde kullanmalarını, bu hususların fakültelerden itibaren kazanılacak hasletler olduğunu, örgütlülüğün bu konulara katkı sağlaması gerektiğini belirtmiştir. Odamız AR-GE Merkezi Başkanı Eşref GİRGİN; önce TMMOB Orman Mühendisleri Odası Öğrenci Üye Yönergesi ve daha sonra 29/6/2006 tarihli ve 5531 sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Hakkında Kanunu ana hatlarıyla ve Power- Point ortamında sunmuştur. Bu konuda öğrenci temsilcilerinin soruları cevaplanmıştır. Daha sonra geçen dönem öğrenci Komisyonu Başkanı Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi öğrencisi Erdi BAYRAK, 2013 yılında komisyon olarak yaptıkları çalışmaları aktarmıştır. Öğrenci Temsilcileri kişisel görüş ve önerilerini açıklamışlardır. Öğrenci Komisyonu ve öğrenci temsilciliği örgütünden sorumlu Odamız Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Devlet TOKSOY; örgütlü çalışmanın öneminden bahsettikten, ilk kez 2013 yılında kurulan öğrenci komisyonu ve öğrenci temsilciliğinin çok iyi çalışmalar yaptığını belirttikten sonra, bu çalışmaların daha iyi olması için yapılması gerekenler üzerinde durmuştur. Emeği geçen arkadaşlara teşekkür etmiş ve yeni görev alacak arkadaşlara da başarılar dilemiştir. Öğrenci komisyonu ve öğrenci temsilcilerinin, eğitimöğretim yılında yapacakları etkinlik programlarını, Şubat Mayıs 2015 tarihleri arasında yapmaları halinde daha verimli olacağını ve Oda Genel Merkezi olarak gerekli katkıların sağlanacağı belirtildikten sonra toplantıya son verilmiştir. 08/12/2014 ODA YÖNETİM KURULU 2014 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 13

16 ODAMIZDAN MERMER VE TAŞ OCAKLARI FAALİYETLERİNİN ORMAN EKOSİSTEMİNE OLUMSUZ ETKİLERİ VE BU ALANLARIN REHABİLİTASYONUNDA ORMAN MÜHENDİSLİĞİ HİZMETLERİ Eylül 2014 tarihleri arasında Süleyman Demirel Üniversitesi ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü -VI Bölge Müdürlüğü tarafından ortaklaşa düzenlenen Ulusal Mermer ve Taş Ocakları Onarım Teknikleri Sempozyumu na Odamız adına Genel Başkan Ali KÜÇÜKAYDIN katılmıştır. Tamamına ağ sayfalarından ulaşabileceğiniz bildirinin özetini sizlerle sizlerle paylaşıyoruz. ÖZET Devlet ormanlarında maden arama ve işletmecilik faaliyetleri ile mermer ve taş ocakları işletmeciliğinde hep orman idaresinin muvafakati aranırken; 5/6/2004 tarihli 5177 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik sonrasında toprak, kum, çakıl, taş, mermer vb. unsurların tamamı Maden Kanunun kapsamına alınmış, 3213 sayılı Maden Kanunu 7 inci maddesi ile 6831 sayılı Orman Kanununun 16 ıncı maddesi değiştirilmiş, korunan orman alanları dahil tüm ormanlardaki madencilik faaliyetlerine ait izinlerin yönlendirilmesindeki inisiyatif Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanlığına geçmiş, orman idaresi tüm ruhsatlara izin verir hale getirilmiştir. Bu dönemde orman alanlarındaki madencilik faaliyetlerinde, özellikle mermer ve taş ocakları işletmeciliğinde, orman ekosistemi tahribatı çoğalmış ve bu durum kamuoyunun çok büyük tepkilerine neden olmuştur. Anayasa Mahkemesince tarihli ve E:2004/70, K:2009/7 sayılı karar ile 3213 sayılı Maden Kanunun 7 inci maddesi birinci fıkrasında yapılan değişikliğin iptal edilmesinden sonra, tarihli ve 5595 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Kanunun 7 inci ve 6831 sayılı Kanunun 16ncı maddelerinde yeni düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre yalnızca korunan orman alanlarında orman idaresinin muvafakati aranmış ve diğer orman alanlarında ise inisiyatif yine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığında kalmış, madencilik faaliyetleri sonrasında oluşan orman ekosistemi tahribatına rehabilite yapılması zorunluluğu getirilmiştir. Orman ekosistemin rehabilitesi konusunun, 6831 sayılı Kanununun 16 ıncı maddesinde yer almasından sonra, rehabilitenin ağaçlandırma ve silvikültürel teknikler kullanılarak başarıya ulaşabileceği kabul görmüştür. Bu çalışmalar, Orman Mühendisleri Odası üyesi Orman Mühendisi unvanlı meslek mensuplarının, 5531 sayılı Kanunda sayılan mesleki faaliyet konuları kapsamında, mesleki hak ve yetkileri bağlamında yer almaktadır. Bu bildiride, madencilik faaliyetleri nedeniyle orman ekosisteminin bozulmasına, rehabilitesine yönelik yasal süreç irdelenmiş, alınması gereken önlemlere dair öneriler ile yapılması gereken orman mühendisliği hizmetlerine dikkat çekilmiştir. Ali KÜÇÜKAYDIN Orman Mühendisleri Odası Genel Başkanı 14 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2014

17 ORMAN İÇİ VE KENARI YOL AĞLARINDA EKOLOJİK SANAT YAPILARI Sercan GÜLCİ 1, Abdullah E. AKAY 2, Neşe GÜLCİ 1 1 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü 2 Bursa Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü ÖZET Ormanlık alanların içerisinden ve yakın çevrelerinden geçen yol ağları orman kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi açısından çok önemli fonksiyonlara sahiptir. Ancak, ekolojik hassasiyetler dikkate alınmadan planlanan yol ağlarının orman ekosistemleri arasında bariyer etkisi oluşturma ve yaşam alanlarını parçalama potansiyeli bulunmaktadır. Ekosistemin önemli unsurlarından olan yaban hayvanları, yaşam alanlarının bu şekilde bozulması, değiştirilmesi ve dönüştürülmesi nedeniyle hayatlarını sağlıklı bir şekilde sürdürememektedirler. Yaban hayvanlarının devamlılığını sağlamak için yol ağlarının bariyer etkisini ortadan kaldıracak ekolojik sanat yapıları (ekolojik geçitler) geliştirilmiştir. Bu çalışmada, orman içi ve kenarı yol ağlarının ekolojik etkileri üzerinde durulmuş ve bu olumsuz etkileri önlemek amacıyla geliştirilen ekolojik sanat yapıları tanıtılmıştır. Aynı zamanda ekolojik sanat yapılarının yapısal özellikleri ve sınıflandırması üzerinde durulmuştur. Ülkemizde hidrolojik amaçlı inşa edilen sanat yapıları kısmen yaban hayvanları tarafından geçit olarak kullanılmaktadır. Ancak, hidrolojik amaçlı geliştirilen bu yapılar ekolojik sanat yapılarına olan ihtiyacı karşılamamaktadır. Bu çalışmanın ekolojik amaçlı inşa edilecek yeni sanat yapılarının yaban hayvanları tarafından ekolojik geçit olarak kullanabileceği noktasında yeni bir bakış açısı sunacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Yol ağları, ekolojik geçit, ekolojik sanat yapıları GİRİŞ Türkiye gelişen teknolojiye paralel olarak hızlı bir sanayileşme süreci içerisinde bulunmaktadır. Bu süreç döngüsü içinde sanayileşmenin en önemli gereklerinden biri olan ulaşım ağları (kara, hava ve deniz yolu) hızla gelişmektedir. Özellikle kara taşımacılığıyla ulaşım, ülkemizde sadece sınai, sosyal ve savunma boyutu ile değil aynı zamanda doğal kaynakların etkin bir şekilde hizmete açılması açısından da önemli bir araç olarak ortaya çıkmaktadır (Gülci, 2014). Son on yılda kara ulaşım ağlarında görülen hızlı yapılaşmaya paralel olarak, doğal kaynakların başında gelen ormanlarımızın içerisinden ve kenarından geçen yol ağlarında önemli ölçüde bir artış meydana gelmiştir. Yol ağları, ormanlık alanların içerisinden ve yakın çevrelerinden geçtikleri alanlarda bariyer etkisi göstererek flora ve faunayı kesin bir sınırla ayırmakta, yaşam alanlarını parçalamakta, değiştirmekte ve dönüştürmektedir (Çepel, 2002). Özellikle yaban hayvanlarının yaşam alanları arasında geçişleri sağlayan geçit koridorları üzerinde inşa edilen yollar, türlerin devamlılığı için gerekli olan yaşamsal ihtiyaçlarını ve sosyal davranışlarını (beslenme, barınma, üreme, göç, vb.) olumsuz yönde etkilemektedir (Gülci, 2014). Bütün bu etkiler göz önüne alındığında orman içi ve kenarı yolların planlanmasında, ekonomik faktörlerin yanı sıra ekolojik ve estetik faktörlerin de dikkate alınması gerekmektedir (Erdaş, 1997; Akay ve ark., 2007; Eker ve ark., 2010). Yolların yaban hayvanları üzerindeki potansiyel olumsuz etkileri, zaman içerisinde tür çeşitliliğini sınırlamakta, türlerin neslini tehlikeye atmakta ve uzun vadede bazı türlerin ortamdan yok olmasına neden olabilmektedir (Shanly ve Pyare, 2011; Van der Ree ve ark., 2011). Yaban hayvanları doğal yaşam alanlarını insanlarla ortak kullanmakta ve bu etkileşim sırasında yolların gösterdiği bariyer etkisini aşmak isteyen yaban hayvanları ölümlü, yaralamalı veya maddi 2014 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 15

18 UZMAN SAHASI hasarlı kazalara neden olmaktadır (Gülci, 2014) lı yıllarda karaca ve geyik nedeniyle Almanya da yaklaşık 25 ölümlü ve 2500 yaralamalı kaza, Norveç te 4600 kaza, Amerika da kaza kayıt altına alınmış ve bu kazaların maliyeti ise yaklaşık her kaza yapan araç başına 1200 ABD Doları olarak hesaplanmıştır (Putman, 1997). Yaban hayvanlarının yaşam alanları arasında geçişlerine imkan sağlamak ve trafik kazaları riskini azaltmak amacıyla yol ekolojisi yaklaşımı kapsamında ekolojik sanat yapıları gündeme gelmiştir. Kuzey Amerika ve bazı Avrupa ülkelerinde ekolojik sanat yapıları etkin bir şekilde kullanılırken, ülkemizde henüz ekolojik amaçlı inşa edilen sanat yapıları bulunmamaktadır. Kuzey Amerika ve Avrupa da yol güvenliğini en fazla tehdit eden türlerin başında büyük memeli yaban hayvanlarından olan geyik türleri, özellikle kızıl geyik (Cervus elaphus) ve karaca (Capreolus capreolus) ile yaban domuzu (Sus scrofa) ve tilki (Vulpes vulpes) gelmektedir. Avrupa da yaban domuzu başta olmak üzere kızıl geyik, karaca ve tilki türleri yollarda sosyal, ekonomik ve ekolojik kayıplara neden olmaktadır. Bu türlerin kaza istatistikleri, türün ava konu olmasına ve popülasyon yoğunluklarına paralel olarak değişkenlik göstermektedir (Gülci, 2014). Yollardaki sürüş güvenliğini tehdit eden yaban hayvanları üzerine araştırmalar son yıllarda artış göstermekte ve ekolojik sanat yapılarının değerlendirilmesiyle bu soruna çözüm yolları aranmaktadır (Gülci ve Akay, 2014). Yaban hayvanlarının doğal yaşam ortamlarına yapılan her türlü yapılaşmanın ekolojik etkisinin olduğu düşünüldüğünde, ülkemizde de yol ağlarını planlama aşamasında bu etkiler göz ardı edilmemelidir. Mevcut uygulamalarda, arazi şartları, jeolojik ve hidrolojik çevresel faktörler yol ağlarının planlanmasında ana etkenler arasında yer almaktadır (Erdaş, 1997). Yolların yaban hayvanlarının doğal yaşam alanları üzerindeki müdahalesinin en aza indirilmesi için hali hazırda yapılan planlamalardan farklı olarak ekosistem tabanlı çok amaçlı yönetimlerin benimsenmesi ve çevreye duyarlı orman yol ağı planlarının geliştirilmesi gerekmektedir (Gülci, 2014). Yol Ağları ve Yaban Hayvanları Etkileşimi Araç trafiği olmayan yol güzergahlarında yaban hayvanı kazaları gözlenmese de, olumsuz ekolojik etkiler yol yapım aşamasında ortaya çıkmaktadır. Araç trafiğine açık yollarda ise kuş, sürüngen ve memeli türlere ait birçok yaban hayvanı olumsuz yönde etkilenmektedir. Yaban hayvanı kazaları daha çok sürüş hızı ile alakalı olup, 72,4 km/saat ve 88,5 km/saat arası hızlarda gerçekleşen kaza vakaları dikkatleri çekecek şekilde kendisini göstermektedir (Forman, 2004). Araç trafiğine açık yollarda yaban hayvanlarının davranışları genel olarak üç grupta toplanmaktadır. Bunlar; yol yüzeyinden korkan türler, araç trafiğinden (gürültü, ışık) rahatsız olan türler ve yoldan geçiş yaptığı esnada üzerine gelen araç karşısında hareketsiz kalan türler olarak sıralanmaktadır (Jaeger ve ark., 2005). Türlerin yollarla olan ilişkilerini ortaya koymak için türe özel ekolojik araştırmalar her geçen gün artmaktadır (Coffin, 2007). Araç trafiği, yol kenarı ve yakın çevresinde neden olduğu olumsuz etkilerle türleri yaşam alanlarından uzaklaştırmaktayken, bazı türler için yollar beslenme alanları olabilmektedir. Bu nedenle, araç trafiğine açık yollardan olumsuz yönde etkilenen yaban hayvanları davranışları yanı sıra, olumlu yönde etkilenen (fayda sağlayan) yaban hayvanları davranışları da görülmektedir. Olumsuz yönde etkilenen türler dört grupta değerlendirilmektedir (Fahrig ve ark., 2009): 1-Yolu merak edip ilgi duyan ve araçtan kaçamayan türler, 2- Gezinme mesafesi fazla olup, üreme kabiliyeti az olan büyük yabani hayvan türleri, 3-Araç trafiğinin yaşam alanına verdiği rahatsızlıklardan dolayı yollara yaklaşmayan küçük yaban hayvanı türleri, 4-Araç trafiğinden rahatsız olmayan, üzerlerine gelen araçtan kaçamayan küçük yaban hayvanı türleri. Araç trafiğine açık yollardan fayda sağlayan türler ise iki grupta değerlendirilmektedir (Fahrig ve ark., 2009): 1-Yol üzerinde bulunan besin maddeleri sayesinde yollara giden ve üzerlerine gelen araçlardan kaçabilen türler, 2- Araç trafiğinden korkmayan, yollardan kaçabilen ve yırtıcısının popülasyonu azalan türler Yolların Olumsuz Etkilerini Azaltıcı Çalışmalar Toplumsal hayatımıza önemli hizmetler sunan yolların yaşam alanları üzerindeki olumsuz etkilerini azaltıcı çalışmalar, karar vericilerin yanı sıra toplumun katılımı sağlanarak alınması gereken bazı kararları içermektedir. Yolların ekolojik etkilerini azaltmada özellikle toplumun algısının etkili bilgilendirmeler yapılarak geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır (Van der Ree ve ark., 2011) (Şekil 1). Uygulamaya dönük yaklaşım- 16 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2014

19 ların başında ekosistem tabanlı çok amaçlı sürdürülebilir yönetimin benimsenmesi ve yol yapım çalışmalarının en aza indirilmesi gelmektedir (Gülci, 2014). Şekil 1. Yolların ekolojik etkisini azaltmada algısal gelişim Yolların günlük hayatımıza olan faydalı işlevsel durumları göz önünde bulundurulursa yol ağlarının azaltılamayacağı kolayca anlaşılmaktadır. Bu nedenle, yaban hayvanlarının hayatlarını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmeleri ve habitatlar arasındaki biyolojik akışın sağlanması için yollarda bazı koruyucu alternatif önlemler alarak yolların bariyer etkisi ve diğer ekolojik yönden oluşabilecek potansiyel olumsuz etkileri de azaltılabilmektedir (Akay ve ark, 2012). Bu koruyucu önlemler (Gülci ve Akay, 2014); En düşük yol yoğunluğu ve en az yol genişliğini sağlayabilmek ve bu yolları hayvanın yayılış alanı üzerine uygun biçimde yerleştirmek, Yaban hayvanlarının kullandığı geçit ve koridorlara zarar vermemek ve yol inşa edildikten sonra da özellikle tepeleri ve sırtları birbirine bağlayan geçitleri korumak, Yaban hayvanlarının doğal yaşam alanlarına en az zarar verecek ve hayvanları tedirgin etmeyecek geçitleri belirlemek, Trafiğin işlek olduğu ve hızlı Şekil 2. Mersin-Gülek geçidi ekosistem köprüsü (URL-1) seyrettiği yerlerde yaban hayvanlarını emniyetli geçiş noktalarına yönlendirecek çit ve tel örgüler çekmek, Araç sürücülerini uyaracak ikaz levhaları kullanmak, Yaban hayvanlarını uzak tutmak için kimyasal ve uyarıcı ses sistemleri kullanmak, Arazi ve imkanlar elveriyorsa yaban hayvanlarının kritik geçiş noktalarında yolu viyadük üzerinden geçirmek ve yaban hayvanlarını çitler vasıtasıyla buranın altından geçmeye yönlendirmek, Yol üzerinde basit ekolojik köprüler ve alt geçitler oluşturmak amacıyla sanat yapılarının inşa edilmesi olarak değerlendirilmektedir. Yukarıda bahsedilen çalışmalardan bir veya birden fazlasını uygulamak diğer bir alternatif yöntem olarak değerlendirilmektedir. Uygulamalardan önce planlamacıların çeşitli alternatifleri çok yönlü değerlendirerek ortaya koyması gerekmektedir (Putman, 1997). Yolların olumsuz etkilerini azaltıcı en uygun alternatif seçeneği için yaban hayvanı davranışlarını ve yaşam alanı ihtiyaçlarını iyi analiz etmek, bir veya daha fazla türü göz önünde tutarak ortamda bulunan tüm türleri kapsayacak şekilde planlamaları gerçekleştirmek oldukça önemlidir (Gülci, 2014). Ekolojik Sanat Yapıları Ülkemizde orman içi ve kenarında bulunan yollarda sanat yapıları her türlü kara taşımacılığının sürekli ve düzenli olarak gerçekleştirilmesi, yol boyunca toprak kaymasını önlemek amacıyla istinat duvarı, sel ve akarsuların aşılması için her tipte büz, menfez, kasis ve köprü gibi tesisler kullanılmaktadır (Erdaş, 1997). Yollara inşa edilen sanat yapıları hidrolojik ve jeolojik fonksiyona sahip olarak tasarlanmaktadır. Bu nedenle bazı alt ve üst sanat yapılarının yaban hayvanları tarafından kullanılmasına rağmen ekolojik fonksiyonları bakımından ele alınmamaktadır (Gülci, 2014). Son yıllarda yol ekolojisi kavramı içerisinde değerlendirilen ekolojik sanat yapıları ve yaban hayvanı üst geçitlerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar ve uygulamalar gerçekleştirilmektedir. Bu araştırmalarda yaban hayvanları tarafından kullanılan başarılı birçok ekolojik geçit uygulaması bulunmakta ve 2014 EKİM/KASIM/ARALIK ORMAN MÜHENDİSLİĞİ 17

20 UZMAN SAHASI bu konu hakkında araştırmalar günden güne artmaktadır (Gülci ve Akay, 2014). Mersin sınırlarında bulunan Gülek Geçidinde otoyol üzerine toprak kaymasını önlemek amaçlı planlanmış olan sanat yapısının, zamanla kendiliğinden toprak ve doğal bitki örtüsüyle kaplanması sonucu üzerinden yaban hayvanlarının geçiş yaptığı tespit edilmiştir. Bu nedenle ekosistem köprüsü olarak da nitelendirilen bu yapı örnek bir yaban hayvanı üst geçidi sınıfında sanat yapısıdır (Şekil 2). Bu tesadüfi olay neticesinde köprünün ekolojik geçit fonksiyonuna sahip ekolojik sanat yapısına dönüştüğü anlaşılmaktadır. Ekolojik sanat yapıları sadece kara yollarında uygulanan tesis türleri olmayıp, demiryolları güzergahları ve akarsular üzerinden geçişleri sağlamak amacıyla da kullanılabilmektedir. Yaban hayvanları karşılaştıkları yol engelini aşmak için ihtiyacı olan kaynağa optimum ulaşımı gerçekleştirebileceği bağlantı noktalarını tercih etmektedirler. Orman içi ve kenarından geçen yolların oluşturduğu kenar/bariyer etkisini azaltmak için türlere ait yaşam alanlarını birbirlerine bağlayan geçit güzergahlarına uygulanacak yol çalışmalarında çeşitli ekolojik sanat yapısı tipleri kullanılmaktadır (Brudin, 2004). Genel olarak, amfibiler için boyutları cm çapında olan sanat yapıları, üreme için kullanılan yolların izole ettiği sulak alanları birbirine bağlamak için kullanılmaktadır (Gülci ve Akay, 2014). Orta boy memeliler (tilki, tavşan) için ise ekolojik sanat yapıları cm çapında talus tipi yapılar olup, akıntı hızı az veya durgun sulara ulaşımı sağlamak için kullanılmaktadır. Menfez tipi alt geçitler, büyük memeliler (ayı, kurt, geyik, yaban domuzu) için yaklaşık 3,5 m genişliğinde ve en az 2,5 m yüksekliğinde yapılmalıdır. Bu tip sanat yapılarının Amerika, Kanada ve Fransa gibi ülkelerde birçok örnekleri bulunmaktadır (Gülci, 2014). Geyik gibi görüş mesafesinin açık olması gereken türlerin boyutlarına göre değerlendirilmesi yapılarak vücut büyüklüklerine göre karar verilir ve en az 2,5 m veya üzeri boyutlarda alt geçitler belirlenmektedir. Yaban hayvanı üst geçitleri ise genelde büyük memeliler (geyik, ceylan, yaban keçisi) için inşa edilen ve uzunlukları 200 m ye kadar olabilen ekolojik sanat yapılarıdır. Üst geçitler için yol üstü tabla genişliği m, tablaya giriş-çıkış rampalarının aralık mesafeleri m uzunluğunda tavsiye edilmektedir (Akay ve ark, 2012). Ekolojik Sanat Yapılarının Sınıflandırılması Sanat yapılarının sınıflandırılması söz konusu araştırma ve uygulama alanında bulunan yaban Şekil cm çapında küçük boy alt geçit hayvanı türlerinin boyutlarına ve özel isteklerine (görüş açısı, görüş mesafesi, vb.) bağlı olarak gerçekleştirilmektedir (Kintsch ve Cramer, 2011). a) Küçük boy alt geçitler Küçük boy alt geçitler 1,5 m ve daha az açıklığa sahip metal, beton, PVC ve ahşap malzemelerden üretilen menfez tipi sanat yapıları olup, küçük memeliler (tilki, porsuk), amfibiler, sürüngenler ve bazı orta boy memeliler tarafından kullanılmaktadır (Şekil 3, Şekil 4). b) Orta boy alt geçitler Orta boy alt geçitlerin ayırt edilmesinde kullanılan tanımlamalarda yükseklik ölçütü dikkate alınarak değerlendirme yapılmaktadır. Bu tür sanat yapılarının açıklıkları 1,5 m ile 2,4 m arasında olup, en fazla 2,4 m yüksekliğe sahiptir. Çakal ve vaşak gibi orta büyüklükteki yaban hayvanları, küçük boylu ve gezinimi az olan türler, gezinme mesafesi kısmen az olan hayvan türleri (yılan, kap- Şekil 4. Küçük boy geçit (a) ve hayvanları geçide yönlendiren çitler (b) (Gülci, 2014) 18 ORMAN MÜHENDİSLİĞİ EKİM/KASIM/ARALIK 2014