Kültür. Konu Özetli Gün Gün

Transkript

1 30 Kültür Konu Özetli Özetli Konu Gün Gün Gün Gün

2 LÜK ÇALIŞMA PLANI ÜN KONUSU TEMEL HUKUK BİLGİLERİ TEMEL HUKUK BİLGİLERİ TEMEL HUKUK BİLGİLERİ TEMEL HUKUK BİLGİLERİ TEMEL HUKUK BİLGİLERİ ÜN İÇERİĞİ SAYFA NO 2017 Karşılaştırmalı Anayasa Değişiklikleri 1 Temel Hukuk Bilgileri Hukuk Kurallarının Çeşitleri 18 Kamu Hukuku Özel Hukuk Hak Kavramı 30 Hak Türleri Kişilik Kavramı 36 Hısımlık ORTALAMA SORU SAYISI 2 SORU SORULUR 6. ANAYASA KAVRAMI, DEVLET VE HÜKÛMET ÇEŞİTLERİ Devlet Kavramı 45 Demokrasi Türleri 48 Kuvvetler Birliğine Dayanan Hükümet Sitemleri 48 Kuvvetler Ayrılığına Dayanan Hükümet Sitemleri BU ÜNİTEDEN ORTALAMA 1 SORU SORULUR TEMEL HUKUK HAFTANIN ETKİNLİĞİ TÜRK ANAYASA TARİHİ TÜRK ANAYASA TARİHİ Anayasal Gelişmeler 52 Kanuni Esasi Anayasası Anayasası Anayasası Anayasası ndayapılan Değişiklikleri TÜRK ANAYASA TARİHİ HAFTANIN ETKİNLİĞİ ANAYASA KAVRAMI HAFTANIN ETKİNLİĞİ... 51

3 1982 Anayasası ANAYASASI 1982 ANAYASASI Cumhuriyetin Temel Nitelikleri Anayasa nın Değiştirilme Esasları BU ÜNİTEDEN ORTALAMA 1982 ANAYASASI HAFTANIN ETKİNLİĞİ ANAYASASI TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER 1982 ANAYASASI TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER 1982 ANAYASASI TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER Temel Hak ve Ödevleri 77 Kişinin Hak ve Ödevleri 78 Sosyal ve Ekonomik Haklar 78 Siyasi Hakklar ve Ödevler Temel Hak ve Hürriyetlerde Öne Çıkanlar Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler Siyasi Haklar ve Ödevler ANAYASASI TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER HAFTANIN ETKİNLİĞİ...90 YASAMA YASAMA Yasama Organı 91 TBMM nin Yapısı 92 Seçimler ve Seçim Yöntemleri 93 Seçimlerin Genel Yönetim ve Denetimi 94 TBMM nin Çalışma Düzeni Geçici Meclis Başkanlık Divanı 97 TBMM Başkanlığı Seçimi 97 Başkanlık Divanı 98 TBMM Oylama Şekli 98 Milletvekillerinîn Hakları 101 Milletvekilliğinin Sona Ermesi

4 YASAMA YASAMA TBMM nin Görevleri 103 TBMM nin Görev Yetkileri 105 Parlamento kararı TBMM nin Bilgi Edinme ve Denetim Yöntemleri ANAYASASI YASAMA HAFTANIN ETKİNLİĞİ YÜRÜTME YÜRÜTME YÜRÜTME Yürütme 113 Cumhurbaşkanı Bakanlar Kurulu 117, 122 Tüzükler Yönetmelikler 123 Geçici Bakanlar Kurulu 125 Milli Güvenlik Kurulu 126 Anayasada Düzenlenmiş Kurumlar 126 Kanunsuz Emir ANAYASASI YÜRÜTME HAFTANIN ETKİNLİĞİ YARGI YARGI YARGI Yargı Yetkisi ve Bağımsızlığı 129 HSK Yüksek Mahkemeler Anayasa Uygunluk Denetim Şekilleri 138 Yargıtay 139 Danıştay 140 Uyuşmazlık Mahkemesi 141 Sayıştay YARGI HAFTANIN ETKİNLİĞİ BU ÜNİTEDEN ORTALAMA

5 İDARE HUKUKU İDARE HUKUKU İDARE HUKUKU İDARE HUKUKU İDARE HUKUKU İdari Teşkilat 145 İdare Hukukuna Egemen Olan İlkeler - Özellikleri - T.C. İdaresinin Görevleri 146 İdarenin Bütünlüğü İlkesi 148 Yetki Genişliği İlkesi 149 Kanuni İdare İlkesi T.C. İdaresinin Görevleri T.C. İdari Teşkilatı Hizmet Yerinden Yönetimler 159 Kamu Görevlilerli Devlet Memurları İDARE HUKUKU HAFTANIN ETKİNLİĞİ ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE CEL BİLGİLER ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE CEL BİLGİLER Türkiye nin Hem Kurucusu Hem Üyesi Olduğu Kuruluşlar Türkiye nin Sadece Üyesi Olduğu Kuruluşlar Türkiye nin Üyesi Olmadığı Kuruluşlar Güncel Bilgiler SORU SORULUR 6 SORU SORULUR ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE CEL BİLGİLER HAFTANIN ETKİNLİĞİ...199

6 Yayınlarımız, Yarınlarımız İçin...

7 VATANDAŞLIK KPSS KONU LÜĞÜ GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR ÖN SÖZ Kısayol Yayıncılık olarak adaylara günü gününe çalışma programı hazırlayarak 30 günde tüm konuları bitirme fırsatı sunuyoruz. KPSS LÜĞÜ kitapları hazırlanırken konuların en önemli noktaları ele alınmış, çeşitli kısaltmalarla konuların akılda kalıcılığı artırılıp çalışılması ve öğrenilmesi kolay hâle getirilmiştir. Çünkü bireylerin öğrenme stratejileri dikkate alınarak hazırlanan günlüklerde eklemleme ve örgütleme öğrenme stratejilerine yönelik olarak bilgiler hazırlanıp sizlere sunulmuştur. Ayrıca örneklerle de önemli noktalar pekiştirilmiştir. Günde bir ders için ayıracağınız dakika sizlere yeterli olacak, böylece aynı gün birkaç konuyu ve dersi çalışabileceksiniz. Sizin için özel olarak hazırlanan bu çalışma programını uyguladığınızda 30 günde tüm konuları eksiksiz çalışmış olacaksınız. Unutmayın, geçen her gün vakit daralıyor. Zamanı az olanlar için KISAYOL, konuların en kısa yollarla öğrenilmesi için çalışmaya devam ediyor. Sloganınız, Kısayol ile KPSS Yolunda olsun. Kısayol Yayıncılık Adına Genel Yayın Yönetmeni Yrd. Doç. Dr. Ömer Cem KARACAOĞLU Kısayol Yayıncılık KPSS Konu Günlüğü 1

8 KPSS KONU LÜĞÜ GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR VATANDAŞLIK NOTLARIM LÜĞE BAŞLADINIZ. Lütfen günlük hakkındaki görüşlerinizi bu kısma yazıp sosyal medyada kendi hesaplarınızda ya da instagramda kpsskonugünlükleri hashtagi ile paylaşınız. BAŞARILAR 2 Kısayol Yayıncılık KPSS Konu Günlüğü

9 VATANDAŞLIK KPSS KONU LÜĞÜ GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR günde Genel Yetenek Genel Kültür.. /.. / Karşılaştırmalı Anayasa Değişiklikleri 16 Nisan 2017 referandumu sonucu kabul edilen Anayasa değişikliklerinin bazıları hemen yürürlüğe girmiş, bazıları birlikte yapılacak TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte; büyük çoğunluğu ise Kasım 2019 da yapılması öngörülen TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının göreve başladığı tarihte yürürlüğe girecektir. Kitabımızda; Hemen yürürlüğe girmiş olan, milletvekili seçilme koşullarındaki değişiklikler HSK nın ve Anayasa Mahkemesi nin yapısındaki değişiklikler, Askeri Yargı, Geçici Bakanlar Kurulu ile ilgili yapılan değişiklikleri konular içerisinde işledik. Yürürlüğe girmiş olanları karşılaştırmalı bir şekilde hazırladığımız bu tablodan inceleyebilirsiniz. IX. Yargı yetkisi Madde 9 Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır. Madde 9 Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır. Madde 76 Yirmibeş yaşını dolduran her Türk milletvekili seçilebilir. (1) En az ilkokul mezunu olmayanlar, kısıtlılar, yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar, kamu hizmetinden yasaklılar, taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar; zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, (Değişik ibare: 27/12/ /1 md.) terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler. (2) Hakimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve Silahlı Kuvvetler mensupları, görevlerinden çekilmedikçe, aday olamazlar ve milletvekili seçilemezler. B. Milletvekili seçilme yeterliliği Madde 76 Onsekiz yaşını dolduran her Türk milletvekili seçilebilir. (1) En az ilkokul mezunu olmayanlar, kısıtlılar, askerlikle ilişiği olanlar, kamu hizmetinden yasaklılar, taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar; zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, (Değişik ibare: 27/12/ /1 md.) terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler. Hakimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve Silahlı Kuvvetler mensupları, görevlerinden çekilmedikçe, aday olamazlar ve milletvekili seçilemezler. Kısayol Yayıncılık KPSS Konu Günlüğü 3

10 KPSS KONU LÜĞÜ GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR VATANDAŞLIK GEÇİCİ MADDE 21- A) Türkiye Büyük Millet Meclisinin 27 nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi 3/11/2019 tarihinde birlikte yapılır. Seçimin yapılacağı tarihe kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ve Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Meclisin seçim kararı alması halinde, 27 nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır. B) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç altı ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi, bu Kanunla yapılan değişikliklerin gerektirdiği Meclis İçtüzüğü değişikliği ile diğer kanuni düzenlemeleri yapar. Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleneceği belirtilen değişiklikler ise Cumhurbaşkanının göreve başlama tarihinden itibaren en geç altı ay içinde Cumhurbaşkanı tarafından düzenlenir. C) Anayasanın 159 uncu maddesinde yapılan düzenlemeye göre Hâkimler ve Savcılar Kurulu üyeleri en geç otuz gün içinde seçilirler ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki kırkıncı günü takip eden iş günü görevlerine başlarlar. Başvurular, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına yapılır. Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyona gönderir. Komisyon on gün içinde her bir üyelik için üç adayı üye tamsayısının üçte iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada üçte iki çoğunlukla seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci ve üçüncü oylamalar yapılır; bu oylamalarda üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun oyunu alan aday seçilmiş olur. Beşte üç çoğunluğun sağlanamaması halinde üçüncü oylamada en çok oyu almış olan, seçilecek üyelerin iki katı aday arasından ad çekme usulü ile üye belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu aynı usul ve nisapları gözeterek onbeş gün içinde seçimi tamamlar. Mevcut Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeleri, yeni üyelerin göreve başlayacağı tarihe kadar görevlerine devam eder ve bu süre içinde yürürlükteki Kanun hükümlerine göre çalışır. Yeni üyeler, ilgili kanunda değişiklik yapılıncaya kadar mevcut Kanunun Anayasaya aykırı olmayan hükümleri uyarınca çalışır. Görevi sona eren ve Hâkimler ve Savcılar Kuruluna yeniden seçilmeyen üyelerden, talepleri halinde adli yargı hâkim ve savcıları arasından seçilenler Yargıtay üyeliğine, idari yargı hâkim ve savcıları arasından seçilenler Danıştay üyeliğine Hâkimler ve Savcılar Kurulunca seçilir; öğretim üyeleri ve avukatlar arasından seçilenler ise Danıştay üyeliğine Cumhurbaşkanınca atanır. Bu şekilde yapılan seçim ve atamalarda boş kadro olup olmadığına bakılmaz, seçilen ve atanan üye sayısı kadar Yargıtay ve Danıştay kadrolarına üye kadrosu ilave edilir. D) Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesinden Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilmiş bulunan kişilerin herhangi bir sebeple görevleri sona erene kadar üyelikleri devam eder. E) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve askerî mahkemeler kaldırılmıştır. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört ay içinde; Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin askerî hâkim sınıfından Başkan, Başsavcı, İkinci Başkan ve üyeleri ile diğer askerî hâkimler (yedek subaylar hariç) tercihleri ve müktesepleri dikkate alınarak; a) Hâkimler ve Savcılar Kurulunca adli veya idari yargıda hâkim veya savcı olarak atanabilirler. b) Aylık, ek gösterge, ödenek, yargı ödeneği, ek ödeme, malî, sosyal hak ve yardımlar ile diğer hakları yönünden emsali adli veya idari yargıya mensup hâkim ve savcılar, bunların dışındaki hak ve yükümlülükler yönünden ise bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihteki mevzuat hükümleri uygulanmaya devam edilmek suretiyle Millî Savunma Bakanlığınca mevcut sınıflarında, Bakanlık veya Genelkurmay Başkanlığının hukuk hizmetleri kadrolarına atanırlar. Bunlardan, emeklilik hakkını elde edenlerden yaş haddinden önce bu görevlerden kendi istekleriyle ayrılacaklara ödenecek tazminata ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. Kaldırılan askerî yargı mercilerinde görülmekte olan dosyalardan; kanun yolu incelemesi aşamasında olanlar ilgisine göre Yargıtay veya Danıştaya, diğer dosyalar ise ilgisine göre görevli ve yetkili adli veya idari yargı mercilerine dört ay içinde gönderilir. F) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte bulunan kanun hükmünde kararnameler, tüzükler, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikler ile diğer düzenleyici işlemler yürürlükten kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürür. Yürürlükte bulunan kanun hükmünde kararnameler hakkında 152 nci ve 153 üncü maddelerin uygulanmasına devam olunur. G) Kanunlar ve diğer mevzuat ile Başbakanlık ve Bakanlar Kuruluna verilen yetkiler, ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya kadar Cumhurbaşkanı tarafından kullanılır. H) Anayasanın 67 nci maddesinin son fıkrası hükmü, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi bakımından uygulanmaz. 4 Kısayol Yayıncılık KPSS Konu Günlüğü

11 VATANDAŞLIK KPSS KONU LÜĞÜ GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR İKİNCİ BÖLÜM YÜRÜTME 1. Cumhurbaşkanı 1. Cumhurbaşkanı A. Nitelikleri ve tarafsızlığı Madde 101 (Değişik: (1) 31/5/ /4 md.) Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi yirmi milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkündür. Ayrıca, en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu geçen siyasi partiler ortak aday gösterebilir. Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer. A. Adaylık ve seçimi Madde 101- Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip, Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir. Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer. Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir. İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması hâlinde sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir. Seçimlerin tamamlanamaması halinde yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin diğer usûl ve esaslar kanunla düzenlenir Maddenin hemen yürürlüğe giren kısmı Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisiyle ilişiği kesilir ifadesinin yürürlükten kaldırılmasıdır. Madde 158 Uyuşmazlık Mahkemesi adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkilidir. F. Uyuşmazlık Mahkemesi Madde 158 Uyuşmazlık Mahkemesi adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkilidir. Kısayol Yayıncılık KPSS Konu Günlüğü 5