ET MUA. KARŞILAŞILABİLEN METABOLİZMA HAST., BESLENME BOZUKLUKLARI İLE DİĞER HASTALIK VE DURUMLARIN TESPİTİ VE KARAR. Doç. Dr.

Transkript

1 ET MUA. KARŞILAŞILABİLEN METABOLİZMA HAST., BESLENME BOZUKLUKLARI İLE DİĞER HASTALIK VE DURUMLARIN TESPİTİ VE KARAR Doç. Dr. Ömer ÇETİN

2 KASAPLIK HAYVANLARDA METABOLİK HASTALIKLAR Sığır ve koyunlarda hipomagnezemik tetani (çayır tetanisi) Dişi koyun ve sığırlarda gebelik toksemisi Sığırlarda ketozis (asetonomi) Dişi koyun ve sığırlarda süt humması (doğum felci) Dişi koyun ve sığırlarda transit tetani İneklerde doğum sonrası hemoglobinuri Domuz stres sendromu Bütün türlerde fotosensitizasyon

3 HİPOMAGNEZEMİK TETANİ İnek ve koyunlarda meydana gelen başlıca metabolik hastalıktır ani ölümlerin en yaygın sebeplerindendir. Stres ve yemdeki Ca seviyesinin azalması de hastalığın başlamasında etkili olabilir. Mg seviyesi %1.0 mg ın altına düştüğü zaman ortaya çıkar.

4 Sinirlilik, kaslarda spazm, titreme, göz kürelerinin seğirmesi, şiddetli sarsıntılar ve solunum yavaşlaması daha sonra hızla ölüme yöneliş görülür. Et muayenesinde perikardial kesede, endokardiumda, pleurada, peritonda ve bağırsak mukozasında hemorajiler vardır. Antemortem muayenede teşhis edildiğinde kesim, tedavilerinin tamamlanması için ertelenmelidir. Kesilmiş hayvanlarda ise karar, kondüsyon, görüntü, ödemlerin durumu gibi faktörlere bağlıdır ve total imhaya kadar değişir.

5 İkiz veya üçüze gebe hayvanlarda görülen gebeliktoksemisine k.hidrat metobolizmasındaki bozukluk ve uçucu yağ asitleri neden olur. Sığırlarda keton kokusu hissedilir. Hastalığın durumuna göre tedavi veya total imhayı gerektirir.

6 KETOZİS Genellikle yüksek verimli süt ineklerinde laktasyonun ilk döneminde meydana gelir. Bir hipoglisemi ve keton artışı vardır hastalık tedaviyi veya total imhayı gerektirir.

7 SÜT HUMMASI Hasta hayvanlara tedavi uygulanmalıdır. Et muayenesinde dokularda ödemlerin görülmesi total imhayı gerektirir.

8 TRANSİT TETANİ Bir hipokalsemi çeşididir. İleri gebe ruminantlarda, özellikle olumsuz koşullarda uzun mesafeli nakillerde görülür. Semptomlar, lezyonlar ve karar doğum felcindeki (süt humması) gibidir.

9 DOĞUM SONRASI HEMOGLOBİNÜRİ Yüksek verimli süt ineklerinde doğumu takip eden 2-4. haftalarda görülür. Anemi ve hemoglobin kaybı ile oluşur. Fosfor ve bakır eksikliği ile ilişkisi olduğu sanılmaktadır. Enzootik hematüri, leptospirozis, babesioz ve basiller hemoglobinüri gibi hastalıklarla karıştırılabilir. Total imhayı gerektirir.

10 DOMUZDA STRES SENDROMU Olumsuz nakil şartları, kavga, aşırı kalabalık, yorgunluk, aşırı sıcaklık ve nem, farklı domuz gruplarının bir araya getirilmesi gibi stres faktörleri rol oynar. PSE (soluk-yumuşak-sulu) et, hastalıklı kasların görünüşünü tanımlar böyle etler kötü lezzete sahiptir. Yaygın durumlarda total imha gerektirir. Daha az şiddetli durumlarda etler bir süre bekletildikten sonra karar verilir.

11 FOTOSENSİTİZASYON Sindirilmiş, kandaki bir fotodinamik ajan, ödem ve dermatitis ile sonuçlanan, hayvanın güneş ışığına duyarlılığına sebep olur. Bazı bitkiler ışığa duyarlı kılan maddeleri (hypericin, fagopyrin, furocoumarin, perloline vs.)içerir. Bu bitkilerin yenmesi primer fotosensitizasyona neden olur. Sekunder veya hepatojen fotosensitizasyon klorofil metabolizmasının bir son ürünü olan phylloerythrin in kan dolaşımına karıştığı karaciğerin hasarlı olduğu durumlarda meydana gelir.

12 Lezyonlar, kırmızımsı ve ödemli hale gelen beyaz pigmentsiz deri bölgeleri ile kuşatılmıştır. Lokalize durumlarda hastalıklı kısımlar imha edilir. Ciddi durumlarda, anemi diğer vücut bozuklukları ile birlikte ise tamamen imhaya karar verilir.

13 KASAPLIK HAYVANLARDA BESLENME HATALARI Protein ve enerji noksanlığı olmak üzere beslenme yetersizliğine rastlanır. Generalize ödemlerle birlikte zayıflık, kaşeksi, ölüm derecesinde açlık, karkasın tamamının kusurlu bulunduğu başlıca sebeplerdendir.

14 SODYUM KLORİD Vücudun asit-baz mekanizması için ve tam osmoz fonksiyonu için gereklidir. Tuzdan fakir beslenme pika, kilo kaybı, süt veriminde düşme, yabancı sert cisimlerin çiğnenmesi, inkoordinasyon, kalp yetmezliği ve ölüme neden olur.

15 KALSİYUM Rasyondaki kalsiyum yetersizliği kemiklerde zayıf gelişmeye neden olur. Genel büyüme ve gelişme gecikir. Genç hayvanlarda raşitizm, yaşlı hayvanlarda osteomalazi meydana gelir.

16 FOSFOR Organik fosfat olarak ihtiyaç duyulur. ATP ve kreatin fosfat formunda kaslar için enerji sağlar. İnorganik fosfat şeklinde kalsiyum gibi kemik ve dişlerin başlıca bileşiğidir. Eksikliği halinde süt veriminde azalma, kemik direncinin azalması, kısırlık, iştahsızlık görülür.

17 İYOT Tiroid bezinin görevini yapması için gereklidir. Noksanlığında tiroid bezinde büyüme görülür.

18 KOBALT Alyuvarların oluşumunda önemlidir. Yetersizliği iştahsızlığa, büyümenin gecikmesine, süt veriminin azalmasına ve anemiye yol acar.

19 BAKIR VE MOLİBDEN Eksikliğinde büyümenin gecikmesi, myokardial fibrosis, kısırlık ve koyunlarda enzootik ataksi meydana gelir.

20 DEMİR Hemoglobinin bileşiminde bulunan önemli bir elementtir. Yetersizliği özellikle genç hayvanlarda anemiye neden olur.

21 ÇİNKO Enzim metabolizmasında önem taşır. Tüy ve kıllarda bulunur. Eksikliğinde büyümenin yavaşlaması, neşesizlik, kıl ve yapağının azalması, sığır ve domuzlarda parakeratitis meydana gelir.

22 MANGANEZ Bütün hücre mitokondrilerinde, melaninde ve birçok vücut enzimlerinde bulunur. Yetersizliği durumunda, özellikle buzağılarda ağrı verici kemik deformasyonları, eklem büyümesi görülür.

23 SÜLFÜR Çeşitli protein ve enzimlerde bulunur. Az alınışı gelişmenin yavaşlamasına, süt veriminin azalmasına ve hazımsızlığa yol açar.

24 SELENYUM Vücut hücrelerinin (özellikle karaciğer, kalp ve kas) nekrotik dejenerasyona karşı korunması için gereklidir.

25 NUTRİSYONEL MUSKULER DİSTROFİ (beyaz kas hastalığı) Hasta hayvanlarda yürüyüş bozukluğu, bazen ishal, solunum güçlüğü ve kasların sertleşmesinden dolayı beslenme güçlüğü görülür. Et muayenesinde, kas grupları iki taraflı olarak hastalanmış olup normalden solgun renktedir ve uzunlamasına birbirine paralel beyaz çizgiler gösterir. Bazen tamamen beyaz renk alır.

26 Perikardial, plöyral ve peritonal kanamalar kalbin hasta olduğunun belirtisidir. Karar, dejenerasyonun büyüklüğüne ve hayvanın kondüsyonuna bağlıdır. Ciddi durumlarda total el koymayı, hafif durumlarda tüketim için onayı gerektirebilir.

27 MULBERRY HEART DİSEASE (MHD) 6-16 haftalık genç domuzları etkileyen öldürücü bir hastalıktır. Hayvanlarda sertlik ve sinirsel belirtiler dikkat çeker. Ancak, ölüm ani olduğundan semptom görülmeyebilir. Karar tamamen el koymayı gerektirir. Ancak, kesim hayvanı mezbahaya ulaşmadan evvel öldüğü için et muayenesinde bu hastalığa pek rastlanmaz.

28 HEPATOSİS DİETETİCA MDH a benzer. Öldürücü bir hastalıktır. Karar MDH de olduğu gibidir.

29 KASAPLIK HAYVANLARDA ZEHİRLENMELER Sürüdeki hayvanların çoğu, Dış parazitlere karşı ilaçlama, Kırpma zamanında kemirici ve yumuşakçalara karşı ilaçlama, Kurşun içeren maddelerin dikkatsiz kullanılması, Zehirli otları içeren meralarda otlatılmadan sonra aniden klinik belirti gösterirler. Dış parazitlere karşı ilaçlandıktan kısa bir süre sonra yaralanmış hayvanların veya kimyasal rezidülerin mevcut olduğuna inanılan durumlarda kesim için onay verilmemelidir.

30 Bütün zehirlenme vakalarında başlıca kontrol edilecek olan organ karaciğer; arsenik, kurşun, bakır, cıva ve fosfor şüphesinde böbrektir. Florin durumunda kemik, diş ve idrar toplanır. Kurşun zehirlenmesinde kemik ve kana da ihtiyaç duyulur..

31 Bütün kimyasal ve bitkisel zehirlenme durumlarında karkas ve iç organlar için tamamen kullanılamaz hükmü verilir

32 KASAPLIK HAYVANLARDA EN ÇOK ZEHİRLENMEYE NEDEN OLAN MADDELER KURŞUN BAKIR KLORLU HİDROKARBONLAR ORGANİK FOSFORLU BİLEŞİKLER HERBİSİTLER FUNGİSİDLER RODENTİSİDLER YEM KATKI MADDELERİ ARSENİK CIVA MOLİBDEN NİTRAT VE NİTRİT FOSFOR SELENYUM SODYUM KLORİD ÇİNKO FLOR ZEHİRLİ BİTKİ VE MANTARLAR

33

34