TARLA BİTKİLERİ MERKEZ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ İKİZCE ARAŞTIRMA VE UYGULAMA İSTASYONU NUN (HAYMANA/ANKARA) FLORA VE VEJETASYONU.

Transkript

1 TARLA BİTKİLERİ MERKEZ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ İKİZCE ARAŞTIRMA VE UYGULAMA İSTASYONU NUN (HAYMANA/ANKARA) FLORA VE VEJETASYONU Bilal ŞAHİN YÜKSEK LİSANS TEZİ BİYOLOJİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EKİM 2007 ANKARA

2 Bilal Şahin tarafından hazırlanan TARLA BİTKİLERİ MERKEZ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ İKİZCE ARAŞTIRMA VE UYGULAMA İSTASYONU NUN (HAYMANA /ANKARA) FLORA VE VEJETASYONU adlı bu tezin Yüksek Lisans Tezi olarak uygun olduğunu onaylarım. Prof. Dr. Mecit VURAL. Tez Danışmanı, Biyoloji Anabilim Dalı Bu çalışma, jürimiz tarafından oy birliği ile Biyoloji Anabilim Dalında Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Prof. Dr. Osman KETENOĞLU Biyoloji, Ankara Üniversitesi Prof. Dr. Mecit VURAL Biyoloji, Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Hayri DUMAN Biyoloji, Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Nezaket ADIGÜZEL Biyoloji, Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Zeki AYTAÇ Biyoloji, Gazi Üniversitesi..... Tarih: 20 / 10 / 2007 Bu tez ile G.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu Yüksek Lisans derecesini onamıştır. Prof. Dr. Nermin ERTAN Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü.

3 TEZ BİLDİRİMİ Tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada orijinal olmayan her türlü kaynağa eksiksiz atıf yapıldığını bildiririm. Bilal ŞAHİN

4 iv TARLA BİTKİLERİ MERKEZ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ İKİZCE ARAŞTIRMA VE UYGULAMA İSTASYONU NUN (HAYMANA/ANKARA) FLORA VE VEJETASYONU (Yüksek Lisans Tezi) Bilal ŞAHİN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Ekim 2007 ÖZET Bu çalışmada Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü ne ait İkizce Araştırma ve Uygulama İstasyonu nun flora ve vejetasyonu ortaya konulmuştur. Çalışma alanından toplanan 730 bitki örneğinin teşhisi sonucunda 62 familya, 238 cins, 403 tür ve türaltı seviyede takson tespit edilmiştir. Bu taksonlardan 47 si endemiktir. Endemizm oranı %11,66 dır. Taksonların fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı ise şöyledir: İran-Turan elementi 101 (% 25,1), Akdeniz elementi 16 (% 3,9), Avrupa-Sibirya elementi 26 (% 6,5) ve diğerleri 260 (% 64,5) dir. Çalışma alanının vejetasyonu Braun Blanquet metoduna göre çalışılmıştır. Alanda değişik vejetasyon sınıflarına ait toplam 7 bitki birliği ve 4 alt birlik tesbit edilmiştir. Bulunan bitki birliklerinin tamamı bilim dünyası için yenidir. Bilim Kodu : Anahtar Kelimeler : Flora, vejetasyon, İkizce, Haymana, Ankara Sayfa Adedi : 154 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Mecit VURAL

5 v FLORA AND VEGETATION OF CROP PLANTS CENTER RESEARCH INSTITUTE İKİZCE RESEARCH AND APPLICATION STATION (HAYMANA/ANKARA) (M.Sc. Thesis) Bilal ŞAHİN GAZİ UNIVERSITY INSTITUE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY November 2007 ABSTRACT In this study, flora and vegetation account of Crop Plants Center Research Institute İkizce Research And Application Station was analyzed. 62 families, 238 genera and 403 species and subspecies taxa were recorded analyzing the collected specimens gathered from the field. 47 taxa are endemic. Percentage of endemism is found to be 11,66%. Distribution of taxa according to phytogeographical regions are: 101 Irano-Turanian (25,1%), 16 Meditteranean (3,9%), 26 Euro-Siberian (6,5%) and the others 260 (64,5%). The vegetation of the research area was studied according to the Braun Blanquet method. In this research area, total 7 plant associations and 4 subassociations were determined, in the different vegetation classes. All plant associations are new for science. Science Code : Key Words : Flora, vegetation, İkizce, Haymana, Ankara Page Number : 154 Adviser : Prof. Dr. Mecit VURAL

6 vi TEŞEKKÜR Öncelikle lisans eğitimimden itibaren yanında bulunduğum, yüksek lisansta kendisiyle birlikte çalışmamı kabul eden ve tez çalışmam boyunca her türlü yardımlarıyla, bütün sorunlarımızda bitmez tükenmez sabrıyla desteğini esirgemeyen, ve bu çalışmanın ortaya çıkmasını sağlayan çok sevgili ve saygıdeğer hocam Prof. Dr. Mecit Vural a en derin saygı ve teşekkürlerimi sunarım. Yine bu çalışmam boyunca yardımlarını esirgemeyen sevgili hocalarım; Prof Dr. Hayri Duman, Prof Dr. Zeki Aytaç, Prof Dr. Nezaket Adıgüzel, Prof Dr. Mehmet Koyuncu, Prof Dr. Adil Güner, Doç Dr. Murat Ekici, Yrd. Doç. Dr. Mehmet Sağıroğlu, Uzm Dr. Faik A. Karavelioğulları, Dr. Mehtap Öztekin, Dr. Ebru Doğan Güner e, asistanlarımız; Erkan Uzunhisarcıklı, Ufuk Özbek, Barış Bani, Bilgehan Bilgili, Birol Başer e, tez çalışmalarım esnasında gerek arazi çalışmalarıma katkısı gerek teşhislerime katkısı ile bilhassa Uzman Biyolog Serdar Aslan a ve diğer arkadaşlarım Biyolog Ali demir, Uzman Biyolog Fatma Palaz, Biyolog Elif Bahar Öztürk, Biyolog Turgay Ünver, Biyolog Gülay Gök e teşekkür ederim. Bu tezin ortaya çıkmasında çok özel gayretleri ve yardımları olan Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Bölüm Başkanı Dr. Hüseyin K. Fırıncıoğlu ve Dr. Sebahattin Ünal a, alanda çalışma yapmamıza ve servis araçlarını kullanmamıza izin veren Enstitü yetkililerine, arazi çalışmaları esnasında yardım eden Çayır-Mera ve Yem Bitkileri bölümü işcilerine teşekkür ederim. Yine tez çalışmamız süresince çalışmalarımızı yaptığımız GAZI Herbaryumu nu kullanmamıza izin verilmesinden ötürü Gazi Üniversitesine ve Gazi Üniversitesi Biyoloji Bölüm Başkanlığına teşekkür ederim. Ve aslında bugüne kadar bu noktaya gelmemde her türlü maddi manevi külfete katlanarak beni destekleyen ve yanımda olan aileme de en derin teşekkür, takdir, şükran ve saygılarımı sunarım.

7 vii İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... ABSTRACT... TEŞEKKÜR... İÇİNDEKİLER.. ÇİZELGELERİN LİSTESİ ŞEKİLLERİN LİSTESİ. HARİTALARIN LİSTESİ. iv v vi vii x xii xiii SİMGELER VE KISALTMALAR... xiv 1. GİRİŞ MATERYAL VE METOT COĞRAFİ DURUM JEOLOJİ Elmadağ Formasyonu (Rael) Permiyen Yaşlı Kireçtaşı (Pkb) Hançili Formasyonu (Th) Alüvyon (Qa) TOPRAK Çalışma Alanının Büyük Toprak Grupları Kahverengi topraklar ( B )... 18

8 viii Sayfa Alüvyal topraklar ( A ) Kolüvyal topraklar ( K ) İKLİM Sıcaklık Yağış Nisbi Nem (=Bağıl nem) Rüzgar Çalışma Alanının İklimsel Değerlendirilmesi FLORA Gymnospermae Angiospermae Dicotyledonae Monocotyledonae VEJETASYON Çalışma Alanındaki Bitki Birlikleri Step vejetasyonu Segetal vejetasyon Nitrofil vejetasyon Mezofitik vejetasyon Phragmites australis topluluğu 108

9 ix Sayfa Ağaçlandırma alanları TARTIŞMA VE SONUÇLAR Flora Vejetasyon 122 KAYNAKLAR EKLER EK - 1 Çalışma alanının vejetasyon haritası EK - 2 Çalışma alanındaki bitkiler ve habitatlardan resimler ÖZGEÇMİŞ

10 x ÇİZELGELERİN LİSTESİ Çizelge Sayfa Çizelge 6.1. İkizce istasyonunun iklimsel verileri Çizelge 6.2. Çalışma alanının yönlere göre rüzgarların esme sayıları toplamı 25 Çizelge 6.3. Çalışma alanının biyoiklimsel değerlendirilmesi Çizelge 8.1. Bitki birliklerine ait toprak örneklerinin kimyasal özellikleri Çizelge 8.2. Salvio candidissimi Festucetum valesiacae ass. nova birliği 85 Çizelge 8.3. Cirsio Thymetum sipylei ass. nova birliği Çizelge 8.4. Gypsophilo Hedysaretum varii ass. nova birliği Çizelge 8.5. Ajugo Stipetum holosericeae ass. nova birliği.. 96 Çizelge 8.6. Bromo Lomelosietum argentae ass. nova birliği Çizelge 8.7. Isatio Galietum veri ass. nova birliği Çizelge 8.8. Alopecuro Trifolietum rependis ass. nova birliği Çizelge 9.1. Çalışma alanımızdaki toplam takson ve endemik takson sayılarının benzer çalışmalarla mukayesesi. 111 Çizelge 9.2. Fitocoğrafik bölge elementlerinin benzer çalışmalarla karşılaştırılması Çizelge 9.3. En çok tür ve tür altı takson içeren cinsler Çizelge 9.4. En çok takson içeren cinslerin benzer çalışmalarla mukayese edilmesi Çizelge 9.5. En çok takson içeren familyaların benzer çalışmalarla mukayese edilmesi

11 xi Çizelge Sayfa Çizelge 9.6. Çalışma alanından toplanan Bellevalia sarmatica örneklerinin floradaki betime uymayan özelliklerinin mukayese edilmesi Çizelge 9.7. Salvio Festucetum valesiacae birliğinin bulunma sınıfı eğrisi. 123 Çizelge 9.8. Festuca valesiaca birliklerinin mukayesesi Çizelge 9.9. Cirsio Thymetum sipylei birliğinin bulunma sınıfı eğrisi. 125 Çizelge Thymus sipyleus birliklerinin mukayesesi. 126 Çizelge Gypsophilo Hedysaretum varii birliğinin bulunma sınıfı eğrisi Çizelge Ajugo Stipetum holosericeae birliğinin bulunma sınıfı eğrisi Çizelge Bromo Lomelosietum argentae birliğinin bulunma sınıfı eğrisi Çizelge Isatio Galietum veri birliğinin bulunma sınıfı eğrisi Çizelge Alolecuro Trifolietum rependis birliğinin bulunma sınıfı eğrisi.. 134

12 xii ŞEKİLLERİN LİSTESİ Şekil Sayfa Şekil 6.1. Çalışma alanının yönlere göre rüzgarların esme sayıları toplamı Şekil 6.2. Çalışma Alanının iklim diyagramı Şekil 9.1. Fitocoğrafik bölge elementlerine göre taksonların dağılımı 113 Şekil 9.2. Tür ve tür altı seviyede en çok takson içeren familyalar ve oranları Şekil 9.3. En çok cins içeren familyalar ve oranları 115 Şekil 9.4. En çok takson içeren familyaların grafik olarak gösterimi.. 119

13 xiii HARİTALARIN LİSTESİ Harita Sayfa Harita 3.1. Çalışma alanının konumu Harita 3.2. Çalışma alanının uydu görüntüsü Harita 4.5. Çalışma alanının jeolojik yapısını gösteren harita Harita 5.1. Çalışma alanının büyük toprak grupları haritası.. 21

14 xiv SİMGELER VE KISALTMALAR Bu çalışmada kullanılmış bazı simgeler ve kısaltmalar, açıklamaları ile birlikte aşağıda sunulmuştur. Simgeler Açıklama 0 C Santigrat derece cm Santimetre m Metre mm Milimetre < - > Arasında > Büyüktür ( o ) Derece (Eğim) Kısaltmalar Açıklama Akd. Akdeniz elementi Avr.-Sib. Avrupa Sibirya Ass. Association (Bitki birliği) D. Akd. Doğu Akdeniz elementi End. Endemik GAZI Gazi Herbaryumu Ir.-Tur. İran Turan elementi IUCN Dünya Koruma Birliği LC En az endişe verici (Least Concern) NT Tehlike altına girebilir (Near Threatened) subsp. Alttür var. Varyete TARM Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü VU Zarar görebilir (Vulnerable)

15 1 GİRİŞ Bu çalışmada TARM İkizce Araştırma ve Uygulama İstasyonu nun florası tesbit edilerek tür listesi hazırlanmış, ayrıca alanın vejetasyonu bitki sosyolojisi kurallarına göre araştırılıp sınıflandırılarak bitki birliği tablolarında gösterilmiştir. Çalışmanın yapıldığı alan Ankara ili Haymana ilçesi sınırlarında olup, Gölbaşı- Haymana karayolunun 22. kilometresinde kurulu bulunan Tarım Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü ne bağlı Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü nün İkizce Araştırma ve Uygulama Bahçesidir. Yurdumuz kuzey yarım kürede Boreal Alem sınırları içerisinde 36º-42º kuzey enlemleriyle 26º- 44º doğu boylamları arasında Asya ve Avrupa kıtaların bağlayan bir köprü konumunda bulunmakta ve 814,578 km² lik bir alanı kaplamaktadır [1]. Ülkemiz bulunduğu konum ve kapladığı alan itibariyle zengin bir biyoçeşitliliğe sahiptir. Bu çeşitliliğe sahip alanlardan biri de ülkemizin floristik yapısıdır. Bir ülkenin florasının zenginliği, o ülkede yetişen türlerin özellikle de endemik türlerin sayısı ile, ilginçliği de bitkilerin yayılışı ve çeşitli vejetasyon tiplerine sahip olması ile ölçülebilir. Ülkemiz, sahip olduğu bitki zenginliği ile kıta özelliği gösterirken mevcut bitkilerin oluşturduğu bitki örtüsü bakımından da bu zenginliği devam ettirmektedir. Bu yapının oluşmasını sağlayan başlıca etmenlere bakıldığında şunlar görülecektir: Jeolojik olarak Avrupa ve Asya kıtalarını birbirine bağlayan Anadolu yarımadası her iki kıtadan çok daha genç olmasına rağmen çok daha zengin bir jeolojik anakaya çeşitliliğine sahiptir. Bu zengin anakaya yapısı üzerinde oluşan toprak gruplarında da büyük bir çeşitlilik sağlamıştır. Üçüncü olarak biyolojik yaşamın en önemli öğelerinden biri olan iklim yapısı da ülkemizde önemli bir zenginlik arzetmekte; Anadolu yarımadası üç iklimsel fitocoğrafik bölgenin kesişim noktasında bulunmaktadır. Bu üç ana iklim yapısı ile birlikte oluşan bol miktardaki mezo ve mikro klima alanları bitki örtüsünün büyük bir çeşitlilik oluşturmasını sağlamıştır. Bunların yanı sıra

16 2 ülkemiz coğrafik olarak ılıman orta enlemlerde bulunması, 8000 km den uzun deniz kıyısına, 3000 m yi aşan 134 zirveye sahip olması, dağların denize karşı konumlanması, delta ovalarından volkanik dağ oluşumlarına kadar karmaşık topoğrafik yapıya sahip olması gibi özellikleriyle biyoçeşitlilik açısından son derece ilgi çekici bir merkez olmuştur. Tüm bunların sonucu olarak ülkemizde aşağıda izah edilecek floristik ve vejetasyonal zenginlik meydana gelmiştir [1]. Ülkemizde ilk bilinçli floristik geziler, yılları arasında Fransız botanikçi J. P. Tournefort tarafından yapılmıştır. Ülkemizin büyük bir bölümünü gezen Tournefort topladığı bitkilere uzun betimlemeler yaparak isim vermiş ve kitabında yayınlamıştır. Tournefort un topladığı bitkiler daha sonra Linne ye ulaşmış ve Linne tarafından yeniden isimlendirilerek yeni cins ve türler olarak bilim dünyasına sunulmuştur [2]. Tournefort tan sonra pek çok yabancı ülkemizden bitki toplamış ve bunlar değişik bilimsel dergilerde yayınlanmıştır. Bunlardan biri de floramızda Verbascum cinsini yazan Huber-Morath olup, pek çok türü ülkemizden toplayıp yayınlamıştır [3,4]. Yurdumuz florası ile ilgili yapılan ilk önemli çalışma, İsviçreli botanikçi E. Boissier tarafından 5 cilt ve 1 ilave cilt olarak yılları arasında yayınlanan Flora Orientalis adlı eserdir [5]. Latince olarak yayınlanan bu eserden halen faydalanılmaktadır. Floristik çalışmalarda uzun süre bu eser kullanılırken İngiliz araştırmacı P.H. Davis in çalışmaları ile Türkiye florası yazılmaya başlanmış ve ilk cildi 1965 yılında basılmak üzere, 9 cilt ve 1 ilave ciltten oluşan Flora of Turkey and the East Aegean Islands adlı eser 1988 yılında tamamlanmıştır [6,7]. Bu eser halen Türkiye deki floristik çalışmaların temel kaynak kitabıdır. Türkiye Florasının çıkmasının ardından yapılan araştırmalarla mevcut listelere ilave edilen taksonlar 2000 yılında 2. bir ek ciltte toplanarak yayınlanmıştır [8]. Türkiye florasının 9 cildi değişik uluslardan 100 den fazla yabancı botanikçi ve 9 Türk botanikçisinin katkılarıyla hazırlanmıştır. Daha sonra ilave olarak yayınlanan ek 2 cildin hazırlanmasında emeği geçen Türk botanikçilerin sayısında önemli derecede artış olmuştur.

17 3 Türkiye florasının 10. cildi itibariyle Türkiye de 8575 bitki türü vardır. Bunlardan 2651 i endemiktir. Endemizm oranı % 30,9 dur. 11. cilt itibariye ülkemizde 163 familyaya ait 1168 cins ve 8988 tür doğal olarak yetişmektedir. Bunlardan 2991 i endemik olup, endemizm oranı yaklaşık % 34,5 tir [8,9]. Toplam doğal takson sayısı ve toplam endemik sayısı 3708 dir. Daha sonra yayınlanan 3. ek listeye göre floramıza 154 türe ait 295 takson daha kazandırılmıştır. Bunlardan 187 tanesi endemik taksonlardır[10]. Yapılan çalışmalarla bu sayıya her geçen gün yeni ilaveler olmaktadır. Tüm Avrupa kıtasında bulunan e yakın tür ve tür altı takson ile 2750 kadar endemik tür ile karşılaştırılınca ülkemiz florasının zenginliği daha da iyi anlaşılmaktadır. Ankara florasıyla ilgili ilk toplu bilgi yine Flora Orientalis te yer almaktadır [5]. Bu eserin ilk 5 ciltlik kısmında, Ankara civarında bulunan 60 kadar türden bahsedilmektedir. Daha sonra 1888 yılında çıkan ek ciltte Ankara civarından sadece 1 yeni türden bahsedilmektedir de Londra da Kew Bulletin de A.R. Horwood ve W.B. Turrill in On the flora of the Nearer East. III. Acollection made by the R.t. Hon. Sir Ronald C. Lindsay, G.C.M.; C.B.; C.V.O. Near Angora adındaki incelemede Ankara da bulunan 80 tür ve 2 tane de yeni türden bahsedilmektedir [9] yılında T.C. Yüksek Ziraat Enstitüsü tarafından yayımlanan Ankara nın Floru adlı eser, bu enstitüde botanik ordinaryüsü olarak çalışan Kurt Krause tarafından yazılmıştır [9]. Bu Almanca eser daha sonra, 1937 yılında ilave baskı ile aynı enstitüde botanik şefliği yapan Prof. Dr. Hikmet Birand tarafından Türkçeye kazandırılmıştır. Bu eserin Ankara Bitkileri bölümünde 800 kadar bitki türünden bahsedilmektedir [11]. Daha sonra Galip Akaydın ve Sadık Erik tarafından yayınlanan Ankara nın Şehir Florası adlı makalede 995 türden bahsedilmektedir [9, 17]. Ankara nın bulunduğu konum itibariyle kuzeyinde Karadeniz ormanlarının alt sınırına, güneyde Tuz Gölü kıyılarındaki özel tuzcul habitatlara, iç kısımlarında da hem antropojen steplere hem de kurak bodur ormanlara sahip olması ile önemli bir tür zenginliği vardır. Bir bütün olarak Ankara florasını inceleyen bir eser güncel olarak bulunmamaktadır, ancak floraya gore 1400 ün üzerinde takson içeren ilde [7]

18 4 daha sonra yapılan yeni kare kayıt ve ilaveleri ile bu rakamın 2000 e yaklaştığı söylenebilir [9]. Yine bitki çeşitliliği açısından önemli bir kriter olan endemizme baktığımızda da, ülkemiz endemiklerinin 1180 kadarının sadece İran Turan floristik bölgesinde yayıldığı anlaşılmaktadır. Bunların 250 kadarı sadece İç Anadolu bölgesinde dar olarak yayılış gösterirken 25 kadar takson da sadece Ankara il sınırları içinde yaşamaktadır [7,8]. Ankara ili ve çevresinde özellikle son dönemlerde yapılmış floristik çalışmalardan bazıları şunlardır: Elmadağ, Bayındır ve Beynam Arasında Kalan Bölgenin Florası [12], Çubuk- Karagöl Arası Hypericum heterophyllum Vent. Bitki Birliğinin Floristik Yapısı [13], Taşpınar, İncek, Tuluntaş Köyleri Arasında Yayılış Gösteren Step Formasyonunun Floristik Yönden İncelenmesi [14], Akyurt - Kalecik Kalan Step Alanların Floristik Yönden İncelenmesi [15], Bağlum da Yayılış Gösteren Step Formasyonunun Floristik Yönden Araştırılması [16], Ankara Şehir Florası [17], Sarıçal Dağı (Nallıhan) Florası [18], Bayındır Barajı Florası [19], Taşpınar, İncek, Tuluntaş Köyleri Arasında Yayılış Gösteren Step Formasyonunun Floristik Yönden İncelenmesi [20], Sirkeli, Geldibuldu ve Yakuphasan Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası [21], İmrahor Vadisi Florası [22], Tütünlük Tepe ve Çevresinin (Çubuk) Florası [23], Peçenek, Yukarı Yurtçu, Aşağı Yurtçu Köyleri Arası Bölgenin Florası [24], Oyaca, İkizce, Germeyik (Tepeyurt) Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası [25], Çerkezhöyük, Karagedik ve Yağlıpınar Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası [26], Kargalı (Polatlı) ve Gölköy (Kalecik) Köy Meralarının Florası [27], Dua Tepe (Polatlı / Ankara) Florası [28], Hüseyingazi Dağı Florası [29], Kıbrıs köyü vadisi (Mamak\Ankara) florası [30]. Ülkemizde vejetasyon bilimi çalışmaları da yine ilk olarak Tournefort un Ağrı Dağı Vejetasyonu adlı çalışmasıyla başlar [2]. Ancak bu çalışmadan sonra uzun bir süre araştırma yapılmamış, Handel-Mazetti nin 1908, Krause nin 1932 ve Schwarz ın 1935 [31] yılındaki çalışmaları sonraki vejetasyon yayınları olmuştur. Vejetasyon biliminin kurucusu kabul edilen Braun Banquet ülkemize

19 5 gelememiş ancak aynı dönemlerde yanında çalışan Hikmet Birand vasıtasıyla ülkemizle ilgilenmiştir. Zaten Türkiye Vejetasyonu üzerine çalışan ilk yerli bilim adamı Prof. Dr. Hikmet Birand dır. Braun Banquet ile birlikte çalışan Birand vejetasyon biliminin kurallarını öğrenerek ülkemizde uygulamaya başlamış ve ilk olarak Türkiye nin halofitik steplerini incelediği çalışmasını bir rapor olarak yayınlamıştır [32]. Yine bu dönemde Prof. Dr. Selman Uslu bozkırlarımız üzerindeki antropojenik müdahaleyi inceleyen bir çalışma yayınlamıştır [33]. Hikmet Birand ın başlattığı vejetasyon çalışmaları zaman içinde tüm üniversitelerimize araştırma konusu olmuş ve ülkemiz vejetasyonu ortaya konulmaya başlanmıştır. Birand la aynı dönemlerde İsrailli botanikçi Zohary tüm Ortadoğu Vejetasyonunu anlattığı kapsamlı eserinde Türkiye bozkırlarını incelemiş ve çeşitli alt bölgelere ayırarak sınıflandırmıştır [31]. Yine bu dönemde alman bilim adamı Walter Anadolu yu Gramineae stepleri yönünden incelerken [34], Hafner Anadolu ormanlarının son beşbin yıl içerisindeki durumunu inceleyerek [35], ülkemiz vejetasyonunun ortaya konulmasında katkı sağlayan diğer yabancı bilim adamları olmuşlardır. Prof. Dr. Ali Çırpıcı tarafından Türkiye de yapılan flora ve vejetasyon araştırmalarının incelendiği bir çalışmada, 1986 yılı verilerine göre ülkemizin Orta ve Batı Anadolu kısımlarının daha iyi incelendiği, buna karşın Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin çok az incelendiği ortaya konulmuştur. Floristik çalışmalara paralel olarak vejetasyon araştırmaları da son yıl içinde hız kazanmış, ülkemizin önemli alanları ve büyük dağların vejetasyonu bitki sosyolojisi ve bitki ekolojisi yönünden incelenirken yeni bitki birlikleri ve üst sintaksonlar tanımlanmış, Türkiye Vejetasyonunu ortaya çıkarmada büyük adımlar atılmıştır. Çırpıcının ortaya koyduğu verilere göre ülkemizin büyük kısmı az bilinen alanlardan oluşmaktadır. Ancak bu çalışmanın yapıldığı 1986 yılından sonra da araştırmaların hızlanarak devam ettiği göz önüne alındığında az bilinen ve hiç bilinmeyen alanların oranında azalma olduğu görülmektedir [36].

20 6 Çırpıcı dan sonra Prof. Dr. Turhan Uslu Türkiye Vejetasyon Bibliyografyası adlı çalışmayla hem yapılan yayınları listelemiş hem de bu alanda çalışan bilim adamlarının durumunu incelemiştir [37]. Bu çalışmada 1989 yılı verilerine göre Türkiye Vejetasyonu hakkında yapılan makale, rapor ve diğer çalışmaların 217 adet olduğunu, 72 araştırmacının 19 tanesinin yabancı bilim adamı, 29 tane Türk bilim adamının o gün aktif olarak çalışan botanikçi, diğerlerinin de emekli, ölmüş veya alan değiştirmiş araştırıcılar olduğunu ortaya koymuştur. Bu araştırmacılar içerisinde Akman ve Ketenoğlu yerli, Quezel yabancı araştırmacılar arasındaki en çok vejetasyon araştırması yayınlayan bilim adamlarıdır. Ülkemiz vejetasyonu ile ilgili yapılan çalışmalar sonucu ortaya çıkan bilgiler bilim adamlarımız tarafından bilimsel kaynak kitap olarak yayınlanmıştır. Bunlar Prof. Dr. Yıldırım Akman tarafından yazılan Türkiye Orman Vejetasyonu, [1] Prof. Dr. A. Rıza Çetik tarafından yazılan Türkiye Vejetasyonu :1 İç Anadolu nun Vejetasyonu ve Ekolojisi [38], Prof. Dr. Özcan Seçmen ve Erkuter Leblebici tarafından yazılan Türkiye Sulak Alan Bitkileri [39] isimli kitaplardır. Bu kitaplarda ülkemizde bugüne kadar tanımlanmış olan bitki birlikleri ve üst sintaksonlar hakkında bilgiler, yayılış alanları, ekolojik yapıları ve floristik yapıları hakkında doyurucu bilgiler verilmektedir. Ancak bu kitaplarda ülkemizde en çok çalışılmış habitatlar tanıtılırken, henüz yeterince çalışılmamış habitatlar hakkında yeterli bilgi yoktur. Bu kitaplar halen ülkemiz vejetasyonu çalışmalarında kullanılan en temel kaynaklardır. Yapılan çalışmalara göre ülkemizde yayılış gösteren bitki formasyonları; orman, bozkır, maki, garik, segetal, nitrofil, halofit, ruderal, hidrofit, dağ çayırları, kazmofit, kumul ve ripariyan tipi ana habitatları oluşturmaktadır. Bu habitat tiplerine ait yaklaşık 35 kadar bitki sosyolojisi sınıfı ülkemizde yayılış göstermektedir. Bunlar içerisinde ülkemizin yaklaşık 1\3 ünü oluşturan orman vejetasyonu 3 sınıf ile temsil edilmekte ve bu sınıflar bölgesel olarak farklı alanları temsil etmektedirler [1,31]. Bu sınıflar Karadeniz bölgesinde Querco Fagetea (Br. Bl. Et Viegler 1937) Fuk. Et Fab., İç Anadolu bölgesinde

21 7 Quercetea pubescentis Doing Kraft 1955 ve Akdeniz bölgesinde Quercetea ilicis Br. Bl sınıflarıdır [1,31]. Yine ülkemizin 1\3 üçünde yayılış gösteren bozkır vejetasyonu da 4 sınıf ile temsil edilmektedir [31,38,40], Astragalo - Brometea Quezel 1973, Daphno - Festucetea Quezel 1964, Thero - Brachypodietea Br. Bl. 1974, Festuco Brometea Br. Bl. & Tx Ancak en geniş yayılışa sahip Astragalo-Brometea sınıfı haricindeki 3 sınıf hakkında detaylı çalışmalar olmadığından yeterli bilgi bulunmamaktadır. Ülkemizdeki diğer sınıflar hakkında da daha detaylı çalışmalara ihtiyaç vardır. Ancak yine de Vural tarafından Doğu Karadeniz dağ çayırlarından tanımlanan Alchemillo retinervis Sibbaldietea parviflorae Vural 1987 sınıfı [41], Kurschner tarafından Akdeniz kazmofit vejetasyonundan tanımlanan Heldreichietea Kurschner 1995 sınıfı [42, 43] ve diğer sınıflardaki bir çok alyans ve ordo yalnızca ülkemizde yayılış gösteren endemik sintaksonlar olarak ülkemizin vejetasyon zenginliğini gösteren habitatlarımızdır. Ülkemizin bozkır vejetasyonu geniş ölçüde ülkemize has endemik bir sintakson olan Astragalo-Brometea sınıfı ile temsil edilmektedir. Bu sınıf beş ordo ve yaklaşık yirmi kadar alyans ile temsil edilirken, [38,40,44] son olarak 2006 yılında Hamzaoğlu Doğu Anadolu steplerinde yaptığı çalışma ile yeni bir ordo ile üç yeni alyans tanımlamıştır [44]. Bunun haricinde daha çok yüksek dağ steplerini temsil eden daha dar yayılışlı sınıflar da ülkemizde tesbit edilmiştir [38] İç Anadolu bölgesi genel itibariyle bozkır vejetasyonunun hakim olduğu bir bitki örtüsüne sahiptir. Var olan ormanlar bölge için klimaksı gösteren karaçam ormanları ile bodur meşe ormanlarından ibarettir. Tuz gölü çevresinde geniş bir tuzcul vejetasyon bulunur. Bunun haricinde, göl ve baraj çevrelerinde oluşan hidrofit vejetasyon, akarsu vadilerinde galeri ormanları, kültür alanlarında arsız otlar, yer yer azotseven bitkiler diğer floristik habitatları oluşturmaktadır. Yine İç Anadolu da geniş yer kaplayan jipsli alanlar da kendine has bir bitki örtüsüne sahiptir [38].

22 8 Ülkemizde bozkırlar yükseltilere göre üç kısımda incelenir; ova bozkırları, alçak dağ bozkırları, yüksek dağ bozkırları [38]. Ova Bozkırları: İç Anadolu da yüksekliğin metre olduğu geniş düzlükleri oluştururlar. Eğimin 5 dereceyi geçmediği, killi, tınlı, kireçli ve hafif tuzlu topraklarda yayılış gösteren Artemisia santonicum ova stebinin karakter bitkisidir. Bu topraklar ziraate pek elverişli olmadığı için otlatmaya ayrılmıştır. Kurağa ve otlatmaya dayanıklı yavşanlar da baskın bitki olmuştur. Bununla birlikte kekik türleri de yavşanlarla birlikte bu alanlarda geniş olarak yayılır Alçak Dağ Bozkırı: Esas itibariyle, eğimin o ye kadar olduğu, toprağın erozyona uğradığı taşlık çakıllık alanlarda yayılan bu step, ovanın hemen bitiminden başlayıp metreler arasındadır. Hemikriptofitleri ve kamefit hayat formu bitkiler daha çoktur. Çok yıllık otlar, toprak yüzünde genişce yayılan alçak çalılar egemendir. Yüksek Dağ Bozkırları: 1600 metre üzerindeki bu bozkırlar yastık formu denilen ve çoğunlukla dikenli çalımsı bitkilerden oluşmaktadır. Toprak iyice azaldığı için ana materyal yüzeye yaklaşmıştır. Bir yerde ormanların tahribinden sonra süratle alanı doldurur. Astragalus microcephalus, Acantholimon acerosum, Astragalus angustifolius gibi dikenli ve yastık formu türlerle karakterize edilir. Ancak bozkırlarımızdaki ağır baskılar sonucu bugün daha aşağılara inerek geniş yayılış alanına ulaşmışlardır. Araştırma alanımız İç Anadolu bölgesinde geniş yer kaplayan Haymana platosunda bulunmaktadır. Alan Gölbaşı Haymana karayolunun 22. kilometresinde bulunan TARM İkizce Araştırma ve Uygulama Bahçesi nin bir bölümü ile yakın köylerini kaplamaktadır. Alanın çalışma konusu olarak seçilmesinin sebebi şunlardır: 1970 yıllarına kadar İkizce ve Topaklı köylerinin mera olarak kullandığı alan yapılan kamulaştırma ile enstitü çalışmalarına ayrılmıştır. Enstitünün zaman içindeki yerleşmesine göre 6000 dekarlık toprak

23 9 alanı zirai kullanıma açılırken, geri kalan yaklaşık 3000 dekarlık alan bir kısmı ağaçlandırılarak dinlendirmeye bırakılmıştır. Yine enstitünün su ihtiyacını karşılamak üzere alanda bulunan dere üzerine İkizce göleti kurulmuştur. Ayrıca yine aynı alan üzerinde Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü Üretim Çiftliği kurularak, oluşan hayvan gübreleri açılan bir kanal ile buraya boşaltılmaya başlanmıştır. Bunların yanı sıra İkizce ve Topaklı köyleri ellerinde bakiye kalan çayır ve meralarını kullanmaya devam etmişlerdir. Tüm bunların sonucu olarak yaklaşık 900 hektarlık alan üzerinde oluşan step, bozuk step, segetal, nitrofil, hidrofit tipi habitatların bitki sosyolojisi kuralları ile incelenip oluşan bitki birliklerinin bilim dünyasına sunulması hedeflenmiştir. Aynı şekilde gelişen habitatlardaki floristik yapının ortaya konulması da önemli görülmüştür. Ayrıca alanda sürekli otlatma altındaki step ile yaklaşık 30 yıldır dinlendirilen step arasında oluşan tür çeşitliliği ve örtüşdeki farklılığın ortaya konulmasının mera yönetimi açısından faydalı olacağı düşünülmüştür. Bu amaçla bu stepler üzerinde daha önce yapılan bir araştırmaya [45] ek olarak Uyarlanmış Whittaker yöntemiyle incelenen aynı steplerin Br. Bl. yöntemiyle de incelenmesinin faydalı olacağı düşünülmüştür. Yine çalışma alanımıza çok yakın noktalarda yapılan floristik çalışmaları tamamlayıcı bir çalışma olacağı da göz önünde bulundurulmuştur.

24 10 1. MATERYAL VE METOT Bu çalışmada yılları arasında araştırma alanının flora ve vejetasyonunu belirlemek amacıyla periyodik arazi gezileri düzenlenmiştir. Toplanan örnekler GAZI Herbaryumunda saklanmaktadır. Öncelikli olarak alanın doğal yapısı ilgili kaynaklardan tarandı [46-51]. Alanın jeolojisi ile ilgili bilgiler Maden Tetkik ve Arama İşleri Genel Müdürlüğü nün Ankara için hazırladığı kitapçıktan hazırlanmış, jeoloji haritası ise yine aynı kitapçıktaki haritadan taranmıştır [46]. Araştırma alanının toprak gruplarına ait bilgiler Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü nün Ankara İli Arazi Varlığı yayınından alındı [47]. Çalışma alanının toprak gruplarını gösteren gösteren harita ilgili çalışmadan alınarak eklendi. Bitki birliklerine ait toprakların analizleri Toprak Gübre Ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü Laboratuarı na yaptırıldı [48]. Alanın iklimi ile ilgili veriler Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü nden alınan İkizce İstasyonu meteoroloji bülteninden derlendi [49]. İklim diyagramları Gaussen metoduna göre çizildi. Alanın iklimsel değerlendirmesi için Emberger in Akdeniz iklim katları ve kuraklık dereceleri için geliştirdiği formüllerden yararlanıldı. İklim ile ilgili verilerin yorumlanmasında ise İklim ve Biyoiklim [50] ile Bitki ekolojisi ve Bitki Sosyolojisi Uygulamaları [51] kitaplarından faydalanıldı. Araştırma alanına dört yıllık süre ile ( ) Şubat - Ağustos ayları arasında toplam 35 defa araziye çıkıldı ve 730 kadar bitki örneği toplandı. Çalışma alanı mesafesinin Ankara ya yakın olması nedeniyle arazi gezileri günübirlik olarak gerçekleştirildi. Örnekler çiçekli ve meyveli olarak toplanarak, uygun şekillerde preslenip, herbaryum materyali haline getirildi.

25 11 Alandan toplanan örnekler Davis' in Flora of Turkey' ine göre [7,8] ve GAZI Herbaryumu ndaki örneklerle mukayese edilerek tür teşhisleri yapıldı. Teşhisinde güçlük çekilen bazı örneklerin adlandırılmasında alanında uzman kişilerden ve ilgili kaynaklardan yardım alındı [52-56]. J. Donner in hazırladığı Distribution Map to P.H.Davis Flora of Turkey 1-10 [57] adlı eseri ve diğer yeni kare çalışmaları [58-66] taranarak B4 karesi için yeni kare kayıtları tespit edildi. Takson isimleri Tübives ve Med-Check List isimli eserin internet versiyonundan [67], yine otör adları da International Plant Name Index isimli web sayfasından kontrol edilmiştir [68]. Lokalite verilirken türün toplandığı bölge, yükseklik, bitkinin toplama tarihi, habitat, toplayıcı numarası, endemik olup olmadığı, biliniyorsa fitocoğrafik bölge elementi ve tehlike sınıfları sırasıyla yazıldı. Endemik taksonların tehlike kategorileri ve taksonların isimlendirilmeleri ilgili kaynaklardan [69-73] kontrol edildi. Toplanan örnekler herbaryum materyali haline getirilmiş olup, GAZI Herbaryumunda saklanmaktadır. Bitki sosyolojisi araştırması Br. Bl ye göre yapıldı [74]. Örnek parseller minimal alan kuralından yola çıkılarak hesaplandı ve uygulandı. Örnek parseller bitki birliği tablolarında düzenlenerek sınıflandırıldı. Oluşan bitki birliği tabloları, bugüne kadar yapılmış ilgili yayınlar taranarak Sorensen in benzerlik indisiyle benzerlik oranları mukayese edildi [75]. Yine ilgili yayınlar faydalanılarak bitki birliklerinin sintaksonomik kategorileri bulundu [38-40, ]. Yeni olarak tanımlanan bitki birlikleri Uluslararası Bitki Sosyolojisi İsimlendirme Kodu nda yazılı kurallara uygun olarak yapıldı [116].

26 12 2. COĞRAFİ DURUM Çalışma alanı Ankara ili Haymana ilçesi sınırlarına girmektedir. 39 O 35 I 39 O 37 I Kuzey paralelleri ile 32 O 41 I 32 O 39 I Doğu meridyenleri arasında bulunan çalışma alanı Gölbaşı - Haymana karayolunun 22. kilometresinde bulunur ve karayoluna paralel olarak 2 km kadar devam etmektedir. Karayolunun Haymana istikametinde sağ tarafta çalışma alanı bulunurken sol tarafında da Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Uygulama Bahçesi bulunmaktadır. Alanın güneyinde İkizce Köyü, kuzeybatısında Topaklı Köyü bulunmaktadır. Alanda Akpınar Deresi üzerine kurulmuş olan ve yıllık m 3 \yıl su kapasiteli olarak hesaplanmış [47]. İkizce Göleti bulunur. Genel itibariyle düzlük sahalardan oluşan çalışma alanında göletin çevresinde ve ikizce köyünün alana bakan tepelerinde meyilli yamaçlar bulunur. Alana en yakın yükselti İkizce Köyünün güneyinde bulunan 1439 m rakımlı Kabasinan Tepesi dir. Alanın doğusunda Beynam Ormanı, kuzeyinde Mogan Gölü görülmektedir. Harita 3.1. Çalışma alanının konumu

27 Harita 3.2. Çalışma alanının uydu görüntüsü 13

28 14 3. JEOLOJİ MTA raporlarından derlenen verilere göre çalışma alanımız genel olarak Kratase zamanlı Kılıçlar Grubu içerisinde bulunan Hançili formasyonu isimli jeolojik oluşum içerisinde yer alırken, Trias zamanlı Ankara Grubu içerisinde Elmadağ formasyonu, Permiyen yaşlı kireçtaşı bloğu ve Kuvaterner zamanlı alüvyon birikimlerini de içermektedir. Gölbaşı formasyonu ve Dereköy ofiyolitli melanj topluluğu oluşumları da alanımızda bulunmamakla beraber yakın çevrede bütüncül şekilde geniş alanlar kaplamaktadır. Bölge Kuzey Anadolu Fayı (KAF) güneyinde, tektonik yapısını Alpin Orojenik evresinde kazanan Anatolit tektonik kuşağı içerisinde yer alır. Ayrıca bölgede Ankara grubunu oluşturan kaya türlerinde Paleotetis okyanusunun izlerine rastlanmaktadır. Alanımızdaki jeolojik birimler şu şekilde açıklanmaktadır [46] Elmadağ Formasyonu (Rael) Birinci zaman kaynaklı Ankara grubu kayaları içerisinde yer alan bu formasyon GB-KD istikametinde geniş bir alan üzerinde uzanır ve Akyürek ve ark. tarafından 1982 de tanımlanmıştır. Ufak bir parçası çalışma alanımızın hemen kuzeybatısında Topaklı köyü çevresinde yer alır. Elmadağ formasyonu alttan üste doğru metamorfizması gittikçe azalan ilksel halini kısmen koruyan ve\veya yeşil şist fasiyesi sınırları içinde metamorfizma geçirmiş konglomera, kumtaşı, çamurtaşı, kumlu kireçtaşı, kireçtaşı ile volkarenit, aglomera, volkanit ve tüften oluşur. Birimin içinde Karbonifer ve Permiyen yaşlı kireçtaşından değişik boyutlu bloklar yer alır. Elmadağ formasyonu yaygın olarak sarı, boz, kahverenkli ve gri renklerdedir. Elmadağ formasyonu altta Emir formasyonu ile, üstte Keçikaya formasyonu ile geçişlidir. Elmadağ formasyonu ile Emir formasyonu geçiş zonunda yapılan fosil incelemelerinde birimin yaşı Alt Triyas olarak saptanmıştır. Ayrıca formasyon içindeki değişik kireçtaşı bantlarında Anisiyen yaşlı fosiller, üst düzeylerde de

29 15 Orta-Üst Triyas yaşlı fosiller saptanarak Elmadağ formasyonun yaşı Alt, Orta-Üst Triyas olarak kabul edilmiştir. Birim genel olarak kumtaşı ve şeyl ardalanması şeklinde çökelen kaya türlerinden ve bunların içinde gelişmiş çakıltaşlı kanal çökellerinden oluşmuştur. Birim çökelimine devam ederken gelişen volkanizma ve bunların ürünleri değişik evrelerde oluşuma katılmışlardır Permiyen Yaşlı Kireçtaşı (Pkb) Alanımızda Topaklı köyü çevrasinde üç noktada çok küçük alan kaplayan bu birim Triyas döneminde Elmadağ formasyonu oluşurken birime katılan kireçtaşı bloklarından ibarettir. Permiyen yaşlı Kireçtaşı blokları gri, beyaz renkli, yer yer kristalize, çatlaklı, ince-orta tabakalanmalıdır. Kireçtaşları sparikalsit çamur ve çoğunlukla fosilden oluşurlar ve içlerinde kuvars taneleri de bulunur. İyi korunduğu için rahatlıkla teşhis edilen bir çok fosil yanında teşhis edilemeyen mercan ve Bryzoa fosilleri de içerir Hançili formasyonu (Th) Üçüncü zamanda miyosen döneminde oluşan volkanitlerin üzerine gelen eşyaşlı sedimanter ağırlıklı kayaçlardan biri olan bu formasyon alanımızdaki en büyük yer kaplayan jeolojik birimdir. İlk kez Akyürek ve ark. tarafından 1980 de tanımlanmıştır. Birim killi kireçtaşı, marn, silttaşı, kumtaşı, konglomera ve tüfit ardalanmasından oluşmaktadır ve yer yer jips, bitümlü şeyl içerir. Bu ardalanmada yerel olarak bazı kaya türleri egemen duruma geçmektedir. Ayrıca birim içinde andezit silleri gözlenmiştir. Killi kireçtaşı ve marnlar beyaz, sarımsı beyaz renklerde, ortaç tutturulmuş ince ve orta tabakalı olup silttaşı-kumtaşları ile ardalanmalıdır. Siltaşları gri renkli, az tutturulmuş, ince tabakalı ve laminalıdır. Konglomera ve kumtaşları sarımsı, boz renkli, az tutturulmuş ve tabakalanması belirsizdir. Hançili formasyonu altta ve yanalda Kumartaş formasyonu ile, yanalda ise

30 16 Mamak formasyonu ile girintilidir. Üstte ise Mamak ve Gölbaşı formasyonları tarafından örtülür. Hançili formasyonu içinde bulunan fosillerden Serravaliyen- Tortoniyen yaşı saptanmıştır. Harita 4.5. Çalışma alanının jeolojik yapısını gösteren harita Hançili formasyonu kenarlarında alüvyon yelpazelerinin (Kumartaş formasyonu) geliştiği karasal bir havzadaki ırmak ve gölde çökelmiştir. Göl ortamı akarsu ortamına göre daha egemen olmuş ve havza giderek tümüyle göl karakterine geçmiştir. Gölde çökelim devam ederken bölgede etkinliğini sürdüren volkanizmanın ürünlerinden tüfitler çökelime katılmış, andezitler ise siller halinde çökellerin arasına girmiştir Alüvyon (Qa) Dördüncü zamanda oluşan bu birim bölgedeki nehirlerin yataklarında tutturulmamış veya çok az tutturulmuş, kum, mil ve çakıllardan oluşur. Çalışma alanımızda Akpınar deresi yatağında ve İkizce Göletinin doğusunda yayılır.

31 17 5. TOPRAK Çalışma alanının toprakla ilgili verileri Köy hizmetleri Genel Müdürlüğünün Ankara İli Arazi Varlığı raporundan hazırlanmıştır [47] Çalışma Alanının Büyük Toprak Grupları Alanımızda bulunan büyük toprak grupları Alüvyal topraklar, Kolüvyal topraklar ve Kahverengi topraklardır Kahverengi topraklar ( B ) Çalışma alanımızın tamamına yakın kesiminde bu toprak tipi görülür. Enstitünün zirai deneme ve üretiminin çoğu da bu toprakların bulunduğu sahada yapılmaktadır. Çeşitli ana maddelerden oluşan (ABC) profilli topraklardır. Oluşumlarında kalsifikasyon rol oynar. Bu işlem sonucu profillerinde çok miktarda kalsiyum bulunur. Erozyona uğrayanlarında A ve C horizonları görülür. Doğal dranajları iyidir. A1 horizonu kahverengi veya grimsi kahverengi cm. kalınlığında ve granüler yapıdadır. Organik madde içeriği orta seviyededir. B horizonu açık kahverengiden koyu kahverengiye değişir ve kaba yuvarlak köşeli blok yapıdadır. Bu horizon tedrici olarak soluk kahverengi veya grimsi, çok kireçli ana maddeye geçiş yapar. Kahverengi topraklarda bütün profil kireçlidir. B horizonunun altında beyazımsı ve çoğunlukla sertleşmiş kireç birikme katı yer alır. Bunun altında da jips birikme katı vardır. Bu topraklar yazın uzun periyotlar kuru kalır ve bu periyotlarda kimyasal ve biyolojik etkinlikleri yavaştır Alüvyal topraklar ( A ) Bu toprak grubu alanımızda Akpınar deresi yatağında görülür. Mevcut durumda dere üzerinde gölet bulunduğu için şu an göletin topaklı köyü kısmında ve göletten sonraki dere yatağında bulunmaktadır.

32 18 Bu topraklar akarsular tarafından taşınıp depolanan materyaller üzerinde (A) C profili genç topraklardır. Mineral bileşimleri akarsu havzasının litolojik bileşimi ile jeolojik periyotlarda yer alan toprak gelişimi sırasındaki erozyon ve birikme devrelerine bağlı olup, heterojendir. Profillerinde horizonlaşma ya hiç yok, ya da çok az belirgindir. Buna karşılık değişik özellikte katlar görülür. Çoğu yukarı arazilerden taşınan kireç yönüyle zengindir. Alüvyal topraklar bünyelerine veya bulundukları bölgelere yahut evrim devrelerine göre sınıflandırılırlar. Bunlarda üst toprak alt toprağa belirsiz olarak geçiş yapar. İnce bünyeli ve tabansuyu ve tabansuyu yüksek alanlarda düşey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli ve organik maddece zengindir. Alt toprak ta hafif seyreden bir indirgeme olayı hüküm sürer. Kaba bünyeliler iyi drene olduğundan yüzey katları çabuk kurur. Üzerlerindeki bitki örtüsü iklime bağlıdır. Bulundukları iklime uyabilen her türlü kültür bitkisinin yetiştirilmesine elverişli ve üretken topraklardır Kolüvyal topraklar ( K ) Alanımızda sadece göletin güneyinde, ikizce köyü ile göletin ortasında göle paralel olarak uzanan bir gruptan ibarettir. Genellikle dik eğimlerin eteklerinde ve vadi ağızlarında yer alırlar. Yerçekimi, toprak kayması, yüzey akışı ve yanderelerle taşınarak biriken materyaller üzerinde oluşmuş (A) C profilli genç topraklardır. Ayrıca özellikleri bakımından daha çok çevredeki yukarı arazi topraklarına benzerlerse de ana materyalde derecelenme ya hiç yok ya da yetersizdir. Profilde yağışın veya yüzey akışın yoğunluğuna ve eğim derecesine göre değişik parça büyüklüğünü içeren katlar görülür. Bu katlar alüvyal topraklşarda olduğu gibi birbirine paralel olmayıp düzensizdir. Dik eğimler ve vadi ağızlarında bulunurlar, çoğunlukla az topraklı olup kaba taş ve molozları içerirler. Yüzey akışı hızının azaldığı oranda parçaların çapları küçülür.

33 19 Eğimin çok azaldığı yerlerde parçacıklardaki küçülme alüvyum parçaları düzeyine geldiğinde bu gibi yerlerde kolüvyal toprak geçişli olarak alüvyal topraklara kavuşur. Bunlarda eğim tek tip olup materyalin geldiği yöne doğru artmaktadır. Ara sıra taşkına maruz kalırlarsa da eğim ve bünye nedeniyle drenajları iyidir. Tuzluluk ve sodiklik gibi sorunlar yoktur. Kolüvyal topraklar il içinde daha çok küçük akarsu vadilerinde görülür. Doğal bitki örtüleri iklime göre değişmekle birlikte, tarımda kullanılanların, yağışın yeterli olması veya sulanmaları halinde verimleri yüksektir. Harita 5.1. Çalışma alanımızın büyük toprak grupları haritası

34 20 6. İKLİM Diğer canlılar için olduğu gibi bitkilerin de hayatlarını devam ettirirken ihtiyaç duydukları bir çok abiyotik faktör iklim başlığı altında incelenmektedir. Bunlar bitkinin en temel ihtiyacı olan kullanılabilir su, fotosentez için gerekli olan güneşten yararlanma miktarı ve ortalama ortam sıcaklığı, polen ve tohumların dağıtımında kullanılan rüzgar gibi etmenlerdir. Bilindiği gibi bir bölge vejetasyonunun oluşumunda formasyon tipini belirleyen en temel faktör iklimdir. Zira iklimsel etmenlerin iyi incelenmesi, canlının yaşadığı ortamın ihtiyaçlarını ne ölçüde karşıladığı sorusuna ve biyolojik aktivitelerini yerine getirmede hoşgörü sınırlarının anlaşılmasında yararlı olacaktır. Böylece neden bazı bitkilerin canlılığını korumakta zorlanırken bazı bitkilerin çoğalıp ortama da hakim olduğu ortaya çıkmış olur. İç Anadolu bölgesinin iklimi üzerinde yapılan araştırmalarda ortaya çıkan sonuçlara göre; yıllık ortalama sıcaklık C arasındadır, en düşük ve en yüksek sıcaklıklar arasındaki fark çok yüksektir (40 0 C nin üzerinde) ve yıllık ortalama yağış 400 mm kadardır [38]. Bu değerler kuzey güney hattı ile alçak ve yüksek kesimlerdeki değerlerin ortalamalarıdır ve bu sonuçlara göre İç Anadolu bölgesi bazı bilim adamlarınca yarı çöl olarak tabir edilen yarı kurak bir iklime sahiptir. Çalışma alanımız nisbeten küçük bir yer olduğu için iklimsel verilerin incelenmesinde, hemen alanımıza sınır olan İkizce İstasyonunun verilerinin yeterli olacağı düşünülmüştür [48] Meteoroloji işlerinden alınan iklim bültenine göre 925 m rakımlı İkizce istasyonunun 20 yıllık verileri değerlendirilmiştir (Çizelge 6.1).

35 Sıcaklık Alanın yıllık ortalama sıcaklığı 10,0 o Cdir. Ortalama en yüksek sıcaklık 18,5 o C ile Ağustos ayında, ortalama en düşük sıcaklık -5,2 o C ile Ocak ayında tespit edilmiştir. En yüksek sıcaklık tarihinde 38,3 o C ile, en düşük sıcaklık ise tarihinde -19,0 o C ile tespit edilmiştir. Ortalama en sıcak ay olan Temmuz ayında tespit edilen en düşük sıcaklık 5,0 o C, ortalama en soğuk ay olan Ocak ayında en yüksek sıcaklık 14,1 o C olarak görülmüştür. Çizelge 6.1 Çalışma alanının iklimsel verileri Aylar Ortalama sıcaklık ( O C) Ortalama yüksek sıcaklık ( O C) Ortalama düşük sıcaklık ( O C) En yüksek sıcaklık ( O C) En düşük sıcaklık ( O C) Ortalama yağış (mm) Ortalama nisbi Nem (%) Ortalama rüzgar hızı (bofor) Ocak -1,5 2,5-5,2 14,1-18,0 35,7 79 2,4 Şubat -0,2 4,4-4,4 16,3-18,9 33,2 78 2,5 Mart 3,8 9,2-1,4 24,2-14,0 40,2 78 2,5 Nisan 9,4 14,9 3,7 27,8-10,9 47,0 76 2,5 Mayıs 13,7 19,5 7,5 29,9-2,0 46,6 73 2,4 Haziran 17,9 24,3 10,8 34,9 1,9 29,7 70 2,4 Temmuz 21,5 28,4 13,9 38,3 5,0 14,7 63 2,4 Ağustos 21,3 28,5 14,1 36,9 6,2 13,8 63 2,4 Eylül 17,0 24,1 10,1 33,8 1,1 15,7 67 2,4 Ekim 11,7 17,9 6,0 30,0-5,7 29,4 73 2,4 Kasım 5,1 10,3 0,5 22,2-16,1 38,9 78 2,4 Aralık 0,5 4,1-2,9 15,8-19,0 53,8 82 2,4 Ortalama ,7 4, ,7 73 2,4 Rasat Süresi 20

36 Yağış Yıllık yağış 398,7 mm dir. En çok yağışlı ay 53,8 ile Aralık, en kurak ay 13,8 ile Ağustos tur. Günlük en çok yağış 39,7 ile Eylül ayıdır. Yıllık yağışın mevsimlere göre dağılımı da şu şekildedir. İlkbahar 133,8 mm ile %33,6, Yaz 58,2 mm ile %14,6, Sonbahar 84 mm ile %21,1, Kış 122,7 mm ile %30,8 oranında yıllık yağışın dağılımına sahiptir. Böylece yağış rejimi İ. K.S.Y. Doğu Akdeniz Yağış Rejiminin 2. Tipi olduğu anlaşılır. Burada dikkati çeken nokta Aralık ayındaki yağış miktarının neredeyse üç aylık yaz yağışına eşit olmasıdır Nispi Nem (= Bağıl Nem) Nisbi nem ortalama % 73 tür. En yüksek % 82 ile Aralık ayı, en düşük %63 ile Temmuz ve Ağustos aylarıdır. En düşük bağıl nem ortalama % 12 dir. En düşük %12 ile Mart, en yüksek %33 ile Şubat ayıdır. Ortalama bulutluluk aylık 3,4 gündür 6.4. Rüzgar Ortalama rüzgar hızı bofor cinsinden 2,4-2,5 dir. Sadece Şubat Mart Nisan ayında 2,5, diğer aylarda 2,4 tür. En hızlı rüzgar genelde G, B, GB istikametinden 7 veya 8 bofor ile esmektedir. Ancak rüzgar esme sayıları incelendiğinde ise daha çok batıdan ve sonra doğudan estiği görülmektedir. Aşağıda rüzgar esme sayılarına göre oluşan diyagram gösterilmiştir. Çizelge 6.2. Yönlere göre rüzgarların esme sayıları toplamı [50] İSTASYON SÜ RE YÖNLER K KD D GD G GB B KB İKİZCE

37 23 Şekil 6.1. Çalışma alanının yönlere göre rüzgarların esme sayıları toplamı 6.5. Çalışma Alanının Biyoiklimsel Değerlendirilmesi Dünyayı çeşitli iklim bölgelerine ayırmak veya sınıflandırmak için birçok araştırıcı bir takım iklim prensipleri ve iklim formülleri ortaya atarak orijinal çözüm yolları aramışlardır. Yapılan hesaplamalarla ülkemizin tamamına yakınının Akdeniz iklimli bölgelere girdiği kabul edilmektedir. Bunlardan biri de Emberger in Akdeniz iklim tipini

38 24 açıklamak için oluşturduğu formuldür ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Emberger in sınıflandırması fotoperiyodizm, sıcaklık ve yağış rejimlerine dayanmaktadır. Akdeniz iklimi, fotoperiyodizmi günlük ve mevsimlik olan, yağışları soğuk veya nispeten soğuk olan mevsimlere toplanmış, kurak mevsimi yaz olan ve bu yaz kuraklığı maksimum bir yaz sıcaklığı ile uyuşan tropikal dışı iklimdir. Vejetasyon açısından bu iklimin en göze çarpan özelliği az çok belirgin fakat daima mevcut olan kurak devrenin bulunması ve bu devrede yüksek sıcaklıkla beraber görülen çok az miktardaki yaz yağışıdır [50,51]. Kurak devreyi tespit etmek için Emberger aşağıdaki formülü önermiştir: PE S = = M Yaz yağışı ortalaması En sıcak ayın maksimum sıcaklık ortalaması Burada: PE = P6 + P7 + P8 Yani Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarındaki yağış toplamıdır. M = En sıcak ayın maksimum sıcaklık ortalamasıdır. S değerine göre istasyon; S < 5 ise Akdenizli, S, 5 ile 7 arasında ise Yarı-Akdeniz S > 7 ise Akdenizli değil dir. Bu formüle göre çalışma alanı için S değeri İkizce istasyonunda 2,05 olarak belirlenmiştir. S değerinin 5 ten küçük olması bölgenin Akdeniz ikliminin etkisi altında olduğunu gösterir.

39 25 Emberger Akdeniz ikliminin katlarını ve genel kuraklık derecesini tayin etmek için şu formülü önermiştir: Q = M+m 2 Burada; 1000P (M-m) 2000P veya M² - m² Q : Yağış- Sıcaklık emsali P : Yıllık yağış miktarı M : En sıcak ayın maksimum sıcaklık ortalaması ( ºC ) m : En soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması ( ºC ) 1000 : Sabit M m : Karasallığı dolayısıyla evatranspirasyonu gösteren yıllık sıcaklık farkı M + m : Kuraklık 2 0 C : Veriler 0 C ile kullanılmak istendiği taktirde aşağıdaki formül uygulanır: Q = 2000P (M+m+546,4) (M-m) Q değeri ne kadar büyükse iklim o kadar nemli, ne kadar küçükse iklim o derece kuraktır. Q ve P değerine göre Akdeniz iklimleri şu biyoiklim katlarına ayrılır: 1. Q< 20; P< 300 mm: çok kurak Akdeniz iklimi 2. Q=20-30; P= mm: Kurak Akdeniz iklimi 3. Q=32-63; P= mm: Yarı kurak Akdeniz iklimi 4. Q= 63-98; P= mm: Az yağışlı Akdeniz iklimi 5. Q> 98; P> 1000 mm; Yağışlı Akdeniz iklimi Bu iklim katlarının her biri özel bir vejetasyon tipine karşılıktır.

40 26 (m) genel bir şekilde donlu devrelerin süresini ifade eder. (m) değeri ne kadar küçükse soğuk devre o kadar uzundur. (m) değerinin sıfırdan büyük veya küçük oluşuna göre Akdeniz biyoiklim tipleri: m> 0 0 C olduğunda; m >10 0 C olduğunda: çok sıcak Akdeniz iklimi m, 10 0 C ve 7 0 C arasında: sıcak Akdeniz iklimi m, 4,5 0 C ve 3 0 C arasında: yumuşak Akdeniz iklimi m, 3 0 C ve 0 0 C arasında: serin Akdeniz iklimi m<0 0 C olduğunda; m < C olduğunda: kışı buzlu m, C ve -7 0 C arasında: kışı son derece soğuk m, -7 0 C ve -3 0 C arasında: kışı çok soğuk m, -3 0 C ve 0 0 C arasında: kışı soğuk m nin 0 0 C den düşük değerlerinde, -3 0 C den küçük olan yerler Akdeniz dağ ve yüksek dağ iklimlerine karşılık gelir. Emberger in bu formülü alanımızdaki İkizce istasyonu verilerine uygulandığında; Q (41,7) ve m (-5,2 0 C) değerleri ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla biyoiklim katı Yarı kurak alt çok soğuk Akdeniz iklimi olarak belirlenmiştir (Çizelge 6.3) [50]. Çizelge 6.3. Çalışma alanının biyoiklimsel değerlendirilmesi Meteoroloji İstasyonu Yükseklik (m) P (mm) M m Q PE (mm) (PE/M) İklim Tipi İkizce Yarı kurak alt çok soğuk Akdeniz iklimi Çizelge 6.1 deki ortalama sıcaklıklar ve aylık ortalama yağış değerleri kullanılarak çalışma alanının ombro-termik (yağış-sıcaklık) diyagramı çizilerek aşağıda gösterilmiştir (Şekil 6.2).

41 27 İklim diyagramlarında iki eğri vardır. Bunlardan biri 0 C olarak sıcaklık eğrisi (bu, aylık ortalama sıcaklıkları gösterir), diğer eğri mm olarak yağış eğrisidir. Bu eğri de aylık yağış eğrisini gösterir. Bu grafikte sıcaklık ve yağış karşılıklı iki ayrı dikey koordinatta, aylar ise yatay eksende gösterilir. Yağış mm olarak sıcaklığın iki katı olan bir ölçekle gösterilir. Aylara göre yağış ve sıcaklık işaretlenerek sıcaklık ve yağış eğrileri çizilir. Yağış eğrisinin sıcaklık eğrisini ilk kestiği yerde kurak devre başlar, sıcaklık eğrisinin altından geçerek ikinci başladığı yerde biter. Kurak devre dışında kalan sıcaklık ve yağış eğrileri arasındaki kısımlar ise yağışlı devreyi gösterir. Ortalama düşük sıcaklığın 0 0 C nin altında olduğu aylar mutlak donlu aylardır. Mutlak donlu aylar dışında kalan en düşük sıcaklığın 0 0 C altında olduğu aylar ise muhtemel donlu aylardır [50, 51]. Şekil 6.2. Çalışma alanının iklim diyagramı (a) Meteoroloji İstasyonu, (b) Meteoroloji İstasyonu Yüksekliği (m.), (c) Sıcaklık ve yağış rasat yılı, (d) Ortalama yıllık sıcaklık (C ), (e) Ortalama yıllık yağış (mm), (f) Sıcaklık eğrisi, (g) Yağış eğrisi, (h) Kurak mevsim, (i) Nemli mevsim, (m) En soğuk ayın en düşük sıcaklık ortalaması (C ), (n) Mutlak minimum sıcaklık (C ), (p) Mutlak donlu aylar (r) Muhtemel donlu aylar

42 28 7. FLORA 7.1. Gymnospermae 1. PINACEAE 1. PINUS L. 1. Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, göletin kenarı, gözlem Angiospermae Dicotyledonae 2. RANUNCULACEAE 2. NIGELLA L. 2. Nigella arvensis L. var. caudata Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ CONSOLIDA (DC.) S. F. Gray 3. Consolida stenocarpa (Davis & Hossain) Davis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ İr-Tur., End. LC 4. Consolida hispanica (Costa) Greuter & Burdet (Syn: C. orientalis (Gay) Schrod.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ Consolida regalis S. F. Gray subsp. paniculata (Host) Soó var paniculata TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m., , step, BŞ Consolida raveyi (Boiss.) Schrödinger TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, gölün sağ tarafı, BŞ 2607.

43 29 İr-Tur, End. LC. 7. Consolida hellespontica (Boiss.) Chater TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ ADONIS L. 8. Adonis annua L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , baraj gövdesi, BŞ Akd. 9. Adonis aestivalis L. subsp. parviflora N.Busch TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Adonis flammea Jacq. TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , step, BŞ RANUNCULUS L. 11. Ranunculus repens L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , su içi, BŞ Ranunculus villosus subsp. constantinopolitanus (DC.) Elenevskij (Syn : R. constantinopolitanus (DC.) D'urv.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , Topaklı köyü çayırlığı BŞ Ranunculus damascenus Boiss. & Gaill. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur. 14. Ranunculus arvensis L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ Ranunculus trichophyllus Chaix TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl içi, BŞ CERATOCEPHALUS Moench. 16. Ceratocephalus falcatus (L.) Pers. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ 1699.

44 30 3. PAPAVERACEAE 7. GLAUCIUM Adans. 17. Glaucium corniculatum (L.) Rudolph subsp. corniculatum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ PAPAVER L. 18. Papaver commutatum Fısch. & Mey TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Papaver dubium L. subsp dubium TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ Papaver dubium subsp. laevigatum (MB.) Kadereit (Syn: Papaver lacerum M. Popov) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ HYPECOUM L. 21. Hypecoum imberbe Sibth. & Sm. TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , tarla kenarı, BŞ FUMARIA L. 22. Fumaria officinalis L. subsp officinalis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ Fumaria asepala Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ ROEMERIA Medik. 24. Roemeria hybrida (L.) DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla ve yol kenarı, BŞ 2485.

45 31 4. BRASSICACEAE 12. BRASSICA L. 25. Brassica elongata Ehrh. subsp elongata TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , step, BŞ SINAPIS L. 26. Sinapis arvensis L. subsp arvensis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ CRAMBE L. 27. Crambe tataria Sebeók TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ CARDARIA Desv. 28. Cardaria draba (L.) Desv. subsp. draba TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ ISATIS L. 29. Isatis glauca Willd. ex DC. subsp. glauca TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur. 17. IBERIS L. 30. Iberis simplex DC. (Syn: Iberis taurica DC.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , yol kenarı, BŞ AETHIONEMA R. Br. 31. Aethionema armenum Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ 1416.

46 32 İr-Tur. 32. Aethionema dumanii Vural & N. Adıgüzel TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1060 m, , kireçlik alan, BŞ End. NT 19. THLASPI L. 33. Thlaspi perfoliatum L. subsp perfoliatum TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , step, BŞ CAPSELLA Medik. 34. Capsella bursa-pastoris (L.) Medik. TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , step, BŞ BOREAVA Jaub. & Spach 35. Boreava orientalis Jaub. & Spach TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ EUCLIDIUM R. Br. 36. Euclidum syriacum ( L. ) W.T.Aiton TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , yol kenarı, BŞ ALYSSUM L. 37. Alyssum linifolium Steph. ex Willd. var. linifolium TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Alyssum linifolium Steph. ex Willd. var. teheranicum Bornm. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Alyssum desertorum Stapf. var. desertorum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Alyssum desertorum Stapf. var. prostratum Dudley TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ 2149.

47 Alyssum simplex Rudolphi (Syn: A. minus (L.) Rothm. var. minus) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Alyssum strigosum Banks & Sol. subsp. strigosum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Alyssum strigosum Banks & Sol. subsp. cedrorum (Schott & Kotschy) T. R. Dudley TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ Alyssum pateri Nyar. subsp. pateri TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m., , step, BŞ End. LC 45. Alyssum sibiricum Willd. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Alyssum condensatum Boiss. & Hausskn. subsp. flexibile (Nyar) T. R. Dudley TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Alyssum murale Waldst. & Kit TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ NASTURTIUM R. Br. 48. Nasturtium officinale R. Br. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , su içi, BŞ BARBAREA R. Br. 49. Barbarea plantaginea DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık, BŞ MATTHIOLA R. Br. 50. Matthiola longipetala (Vent.) DC. subsp. longipetala TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , yangın yeri. BŞ 1359.

48 CHORISPORA DC. 51. Chorispora tenella DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ HESPERIS L. 52. Hesperis pendula DC. subsp campicarpa (Boiss.) F.Dvořák TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC 29. ERYSIMUM L. 53. Erysimum cuspidatum DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Erysimum crassipes Fisch. & C.A.Mey. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ SISYMBRIUM L. 55. Sisymbrium altissimum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ DESCURAINIA Webb & Berth. 56. Descurainia sophia (L.) Prantl TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ CAMELINA Crantz 57. Camelina laxa C.A. Mey. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Camelina rumelica Vel. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ CONRINGIA Adans. 59. Conringia planisiliqua Fisch. & C.A.Mey.

49 35 TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ İr Tur. 5. RESEDACEAE 34. RESEDA L. 60. Reseda lutea L. subsp lutea TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ CISTACEAE 35. HELIANTHEMUM Adans. 61. Helianthemum nummularium Mill. subsp. nummularium TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Helianthemum oelandicum (L.) DC. subsp. canum (L.) Bonnier (Syn: Helianthemum canum (L.) Baumg.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ Helianthemum ledifolium (L.) Mill. subsp ledifolium TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Helianthemum salicifolium (L.) Mill. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ FUMANA Spach 65. Fumana procumbens Gren. & Godr. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ VIOLACEAE 37. VIOLA L. 66. Viola occulta Lehm. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ 2453.

50 36 8. POLYGALACEAE 38. POLYGALA L. 67. Polygala pruinosa Boiss. subsp. pruinosa TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ CARYOPHYLLACEAE 39. ARENARIA L. 68. Arenaria ledebouriana Fenzl TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , taşlık yerler. BŞ 2300 End. LC 40. MINUARTIA L. 69. Minuartia hamata Mattf. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Minuartia anatolica Woronow anatolica TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ End. LC 41. CERASTIUM L. 71. Cerastium perfoliatum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ HOLESTEUM L. 72. Holosteum umbellatum L. var. umbellatum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ DIANTHUS L. 73. Dianthus zederbaueri Vierh. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1070 m, , step BŞ 2598.

51 37 İr-Tur., End. NT. 74. Dianthus leptopetalus Willd. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Dianthus crinitus Sm. var. crossopetalus Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, Doka köyü yolu, 1070 m, , kayalık, BŞ Dianthus zonatus Fenzl var. zonatus TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ VELEZIA L. 77. Velezia rigida L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ GYPSOPHILA 78. Gypsophila laricina Schreber (Syn: G. sphaerocephala Fenzl ex Tchihat.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Gypsophila perfoliata L. var. perfoliata TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Gypsophila elegans M. Bieb. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur. 81. Gypsophila pilosa Hudson TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr.-Tur. 46. VACCARIA Medik. 82. Vaccaria hispanica (Mill.) Rauschert (Syn: Vaccaria pyramidata Medik. var. Pyramidata)

52 38 TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ SILENE L. 83. Silene armena Boiss. var. armena TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , yol kenarı step, BŞ Silene otites (L.) Wibel TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ Silene argentea Ledeb. (Syn:Silene cappadocica Boiss. & Heldr.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ İr-Tur. 86. Silene spergulifolia M. Bieb. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr-Tur. 87. Silene supina M. Bieb. subsp. pruinosa (Boiss.) Chowdh. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Silene dichotoma Ehrh. subsp. sibthorpiana (Reıchb.) Rech. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Silene subconica Friv. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m., , step, BŞ ILLECEBRACEAE 48. PARONYCHIA Miller 90. Paronychia kurdica Boiss. subsp. kurdica var. kurdica TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ HERNIERIA L. 91. Herniaria incana Lam. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ 2136.

53 POLYGONACEAE 50. PERSICARIA (L.) Mill. 92. Persicaria amphibia (L.) Gray (Syn: Polygonum amphibium L.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , su içi, BŞ Persicaria lapathifolia (L.) Gray (Syn: Polygonum lapathifolium L.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı, BŞ POLYGONUM L. 94. Polygonum cognatum Meisn. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Polygonum aviculare L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ Polygonum arenarium Waldst. & Kit. subsp. pulchellum (Loisel.) Thell. (Syn: Polygonum pulchellum Lois.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ RUMEX L. 97. Rumex crispus L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ CHENOPODIACEAE 53. BETA L. 98. Beta lomatogona Fisch.& Mey. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr-Tur.

54 CHENOPODIUM L. 99. Chenopodium album L. subsp. album var. album TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ BLITUM L Blitum virgatum L. (Syn: Chenopodium foliosum (Moench) Aschers.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ NOAEA Moq Noaea mucronata Asch. & Schweinf. subsp. mucronata TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ AMARANTHACEAE 57. AMARANTHUS L Amaranthus retroflexus L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ TAMARICACEAE 58. TAMARIX L Tamarix parviflora DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kıyısı, BŞ Tamarix smyrnensis Bunge TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kıyısı, BŞ MYRICARIA Desv Myricaria germanica (L.) Desv. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kıyısı, BŞ 2971.

55 HYPERICACEAE 60. HYPERICUM L Hypericum perfoliatum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ MALVACEAE 61. MALVA L Malva neglecta Wallr. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ ALCEA L Alcea biennis Winterl (Syn: Alcea pallida Waldst. & Kit.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ LINACEAE 63. LINUM L Linum cariense Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur., End. LC 110. Linum nodiflorum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Akd Linum hirsutum L. subsp. pseudoanatolicum P. H. Davis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC, İr-Tur Linum bienne Mill. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ 1956, Akd.

56 GERANIACEAE 64. GERANIUM L Geranium tuberosum L. subsp. tuberosum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ ERODIUM L'Herit Erodium ciconium (L.) L'Her. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Erodium cicutarium (L.) L'Her. subsp. cicutarium TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ ZYGOPHYLLACEAE 66. TRIBULUS L Tribulus terrestris L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ PEGANUM L Peganum harmala L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ RUTACEAE 68. HAPLOPHYLLUM A. Juss Haplophyllum myrtifolium Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur., End. LC

57 RHAMNACEAE 69. RHAMNUS L Rhamnus rhodopeus Velenovsky subsp. anatolicus (Grub.) Browicz & Zielinski TARM İkizce Uygulama İstasyonu, Doka köyü yolu, 1070 m, , kayalık, BŞ FABACEAE 70. GENISTA L Genista albida Willd. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ Genista sessilifolia DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur. 71. ASTRAGALUS L Astragalus densifolius Lam. subsp. densifolius TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur Astragalus oxytropifolius Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr.- Tur Astragalus christianus L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC 125. Astragalus microcephalus Willd. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m., , step, BŞ İr.- Tur Astragalus plumosus Willd. var. plumosus

58 44 TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1070 m, , step, BŞ İr-Tur Astragalus condensatus Ledeb. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m., , ikizce merası, BŞ End. LC, İr.-Tur Astragalus acicularis Bunge TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur., End. L 129. Astragalus podperae Sirj. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1070 m, , İkizce merası, BŞ İr-Tur Astragalus wiedemannianus Fisch. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1070 m, , İkizce merası, BŞ İr-Tur Astragalus odoratus Lam. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ Astragalus ornithopodioides Lam. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ Astragalus strigillosus Bunge TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur Astragalus karamasicus Boiss. & Bal. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur., End. LC 135. Astragalus lycius Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ End. LC, İr-Tur Astragalus xylobasis Freyn & Bornm. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End.LC, İr-Tur Astragalus tigridis Boiss.

59 45 TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ 1760 İr-Tur Astragalus elongatus Willd. subsp. elongatus TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ İr-Tur Astragalus sigmoideus Bunge TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC 140. Astragalus nitens Boiss. & Heldr. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur Astragalus angustifolius Lam. subsp. angustifolius var. angustifolius TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Astragalus angustifolius Lam. subsp. pungens (Willd.) Hayek. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, İkizce merası, step. BŞ Astragalus vulnerariae DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC 72. VICIA L Vicia cracca L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , step, BŞ Vicia villosa Roth subsp. villosa TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Vicia villosa Roth subsp. dasycarpa (Ten.) Cav. TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , tarla kenarı, BŞ Vicia peregrina L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Vicia pannonica Crantz var. pannonica

60 46 TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ LATHYRUS L Lathyrus aphaca L. var. aphaca TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ ONONIS L Ononis spinosa L. subsp. leiosperma (Boiss.) Sirj. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı, BŞ TRIFOLIUM L Trifolium repens L. var. repens TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , Topaklı köyü çayırlığı, BŞ Trifolium pratense L. var. pratense Boiss. & Bal. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , Topaklı köyü çayırlığı, BŞ MELILOTUS L Melilotus officinalis (L.) Desr. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ TRIGONELLA L Trigonella brachycarpa (Fisch.) Morris TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur Trigonella velutina Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur Trigonella fischeriana Ser.

61 47 TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1070 m, , step, BŞ 2530 İr-Tur Trigonella monantha C. A. Meyer subsp. monantha TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1060 m, , step, BŞ İr-Tur Trigonella foenum-graecum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1070 m, , step BŞ MEDICAGO L Medicago x varia Martyn TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , step, BŞ Medicago minima (L.) Bart. var. minima TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ LOTUS L Lotus corniculatus L. var. corniculatus TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , çayırlık, BŞ CORONILLA L Coronilla varia L. subsp. varia TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ HEDYSARUM L Hedysarum varium Willd TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , step, BŞ İr-Tur Hedysarum cappadocicum Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur., End. LC

62 ONOBRYCHIS Adans Onobrychis arenaria DC subsp. cana (Boiss.) Hayek (Onobrychis armena Boiss. & Huet) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , İkizce merası, BŞ Onobrychis hypargyrea Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ EBENUS L Ebenus hirsuta Jaub. & Spach TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , kireçli toprak, BŞ End. LC, İr-Tur. 23. ROSACEAE 84. AMYGDALUS L Amygdalus orientalis Mill. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , Ağaçlandırma, BŞ 2545, İr.-Tur. 85. POTENTILLA L Potentilla recta L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Potentilla supina L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı, BŞ Potentilla reptans L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , gübre kanalı, BŞ AGRIMONIA L Agrimonia eupatoria L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı, BŞ 1619.

63 SANGUISORBA L Sanguisorba minor Scop. subsp. muricata (Spach) Briq. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ ROSA L Rosa canina L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ PYRUS L Pyrus elaeagnifolia Pallas subsp. elaeagnifolia TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ ONOGRACEAE 90. EPILOBIUM L Epilobium parviflorum Schreb. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , eski dere yatağı, BŞ Epilobium montanum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ CRASSULACEAE 91. SEDUM L Sedum acre L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ APIACEAE 92. ERYNGIUM L Eryngium creticum Lam. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ 2444.

64 Eryngium bithynicum Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , yol kenarı, BŞ End.LC, İr-Tur Eryngium campestre L. var. virens Link TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ ECHINOPHORA L Echinophora tournefortii Jaub. & Spach TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr Tur Echinophora tenuifolia L. subsp. sibthorpiana (Guss.) Tutin TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m., , step, BŞ İr-Tur. 94. SCANDIX L Scandix pecten-veneris L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ BIFORA Hoffm Bifora radians M. Bieb. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , nadas alanı, BŞ SESELI L Seseli tortuosum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1070 m, , yol kenarı, BŞ CONIUM L Conium maculatum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , gübre kanalı, BŞ 2202.

65 PRANGOS Lindl Prangos meliocarpoides Boiss. var. meliocarpoides TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC, İr-Tur. 99. BUPLEURUM L Bupleurum rotundifolium L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Bupleurum sulphureum Boiss. & Balansa. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC, İr-Tur FALCARIA Fabr Falcaria falcarioides H. Wolff TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ FERULAGO W. Koch 192. Ferulago pauciradiata Boiss. & Heldr. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC, İr-Tur MALABAILA Hoffm Malabaila secacul Banks & Sol. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ TORILIS Adans Torilis leptophylla Rchb.f. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ TURGENIA Hoffm Turgenia latifolia Hoffm.

66 52 TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ LISAEA Boiss Lisaea papyracea Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr-Tur DAUCUS L Daucus carota L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kenarı, BŞ VALERIANACEAE 107. VALERIANELLA Miller 198. Valerianella vesicaria Moench TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Valerianella lasiocarpa Steven ex Betcke. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, baraj gövdesi, BŞ İr. Tur. 28. MORINACEAE 108. MORINA L Morina persica L. var. persica TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1070 m, , step, BŞ İr.-Tur 29. DIPSACACEAE 109. DIPSACUS L Dipsacus laciniatus L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı, BŞ 2176.

67 LOMELOSIA Rafin Lomelosia argentea (L.) Greuter & Burdet (Syn: Scabiosa argentea L.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ Lomelosia rotata (MB.) Greuter & Burdet (Syn: Scabiosa rotata Bieb.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr.-Tur PTEROCEPHALUS Vaill. ex Adanson 204. Pterocephalus plumosus (L.) Coult. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ COMPOSITAE 112. INULA L Inula anatolica Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, Doka köyü yolu, 1070 m, , kayalık, BŞ End. LC 113. SENECIO L Senecio leucanthemifolius Poir. subsp. vernalis ( Waldst. & Kit. ) Greuter (Syn: Senecio vernalis Waldst. & Kit.) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kıyısındaki yol kenarı, BŞ TUSSILAGO L Tussilago farfara L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kıyısı, BŞ Avr.-Sib.

68 ANTHEMIS L Anthemis cretica L. subsp. anatolica (Boiss.) Grierson TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Anthemis tinctoria L. var. tinctoria TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Anthemis tinctoria L. var. pallida DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Anthemis wiedemanniana Fish. & C. A. Mey. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC 116. ACHILLEA L Achillea wilhelmsii K. Koch TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1060 m, , step, BŞ İr.-Tur Achillea setacea Waldst. & Kit. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kenarı, BŞ Avr.-Sib TRIPLEUROSPERMUM Schultz Bip Tripleurospermum tenuifolium (Kit.) Freyn TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , çamlık, BŞ Avr.-Sib ARTEMISIA L Artemisia santonicum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ 1565, Avr.-Sib.

69 ONOPORDUM L Onopordum acanthium L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1070 m, , İkizce merası, BŞ CIRSIUM Miller 217. Cirsium italicum DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Akd Cirsium arvense (L.) Scop. subsp. vestitum (Wimmer & Grab.) Petrak TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ Cirsium lappaceum Fisch. subsp. anatolicum Petrak TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1070 m, , Ikizce merası, BŞ İr.-Tur CARDUUS L Carduus nutans L. subsp. leiophyllus (Petr.) Stoj. & Stef. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ JURINEA Cass Jurinea pontica Hausskn. & Freyn ex Hausskn. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC, İr.-Tur JURINELLA Jaub. & Spach 222. Jurinella moschus (Habl.) Bobrov subsp. moschus TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ ACROPTILON Cass Acroptilon repens (L.) DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , yol kenarı, BŞ İr. Tur.

70 CENTAUREA L Centaurea virgata Lam. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr.-Tur Centaurea patula DC. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr.- Tur Centaurea solstitialis L. subsp. solstitialis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ Centaurea urvillei DC. subsp. urvillei TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ D. Akd Centaurea carduiformis DC. subsp. carduiformis var. carduiformis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Centaurea drabifolia Sm. subsp. drabifolia TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, End.LC 230. Centaurea pichleri Boiss. subsp. pichleri TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Centaurea depressa Bieb. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Centaurea iberica Trev. ex Sprengel TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kenarı, BŞ CRUPINA (Pers.) Dc Crupina crupinastrum (Morıs) Vis. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ CARTHAMUS L Carthamus dentatus Vahl. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ 1627

71 CHARDINIA Desf Chardinia orientalis (L.) O. Kuntze TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr.-Tur SCOLYMUS L Scolymus hispanicus L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Akd SCORZONERA L Scorzonera cana (C. A. Meyer) Hoffm. var. jacquiniana (W. Koch) Chamberlain TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , kayısı ağaçlığı, BŞ Scorzonera mollis Bieb. subsp. mollis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , Ağaçlandırma, BŞ Scorzonera elata Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , Çayırlık, BŞ D. Akd Scorzonera parviflora Jocq. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kenarı, BŞ TRAGOPOGON L Tragopogon dubius Scop. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ Tragopogon pratensis L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , Çayırlık, BŞ Avr.- Sib.

72 Tragopogon buphthalmoides (DC.) Boiss. var. buphthalmoides TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ İr.-Tur LEONTODON L Leontodon asperrimus (Willd.) J. Ball TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr.-Tur LACTUCA L Lactuca serriola L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ Avr.- Sib SCARIOLA F. W. Schmidt 246. Scariola viminea (L.) F. W. Schmidt TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ LAPSANA L Lapsana communis L. subsp. pisidica (Boiss. & Heldr.) Rech. Fil. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ TARAXACUM 248. Taraxacum crepidiforme DC. subsp. crepidiforme TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık, BŞ Taraxacum scaturiginosum G. Hagl. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık, BŞ CREPIS L Crepis foetida L. subsp. rhoeadifolia (Bieb.) Celak. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ 1314.

73 Crepis sancta (L.) Babcock TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ CAMPANULACEAE 138. ASYNEUMA Griseb. & Schenk 252. Asyneuma limonifolium (L.) Janchen subsp. pestalozzae (Boiss.) Damboldt TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ End.LC 32. PRIMULACEAE 139. ANAGALLIS L Anagallis arvensis L. var. arvensis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ APOCYNACEAE 140. VINCA L Vinca herbacea Waldst. & Kit TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ ASCLEPIADACEAE 141. CYNANCHUM L Cynanchum acutum L. subsp. acutum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kıyısı Phragmites üzerinde BŞ 2970.

74 CONVOLVULACEAE 142. CONVOLVULUS L Convolvulus holosericeus M. Bieb. subsp. holosericeus TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ Convolvulus arvensis L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Convolvulus galaticus Rost. ex Choisy TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ End. LC, İr.- Tur. 36. BORAGINACEAE 143. HELIOTROPIUM L Heliotropium europaeum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , sazlık, BŞ Akd LAPPULA Fabricius 260. Lappula barbata Gürke TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , yangın yeri. BŞ İr-Tur PARACARYUM (DC.) Boiss Paracaryum racemosum (Schreb.) Britten var. racemosum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End.LC, İr. - Tur CYNOGLOSSUM L Cynoglossum creticum Mill. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ 1349.

75 MOLTKIA Lehm Moltkia coerulea (Willd.) Lehm. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr. - Tur Moltkia aurea Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ End. LC, İr. - Tur ONOSMA L Onosma cinerea Schreb. (Syn: Onosma tauricum Pallas ex Willd. var. tauricum) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ CERINTHE L Cerinthe minor L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ ANCHUSA L Anchusa leptophylla Roemer & Schultes subsp. leptophylla TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ Anchusa leptophylla Roemer & Schultes subsp. incana (Ledeb.) Chamb. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , kireçli tepeler, BŞ İr.-Tur., End.LC 269. Anchusa italica Retz. (Syn:Anchusa azurea Miller var. azurea) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ CUSCUTACEAE

76 CUSCUTA L Cuscuta planiflora Ten. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ SCROPHULARIACEAE 152. VERBASCUM L Verbascum vulcanicum Boiss. & Heldr. var. vulcanicum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ Verbascum ancyritanum Bornm. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, , 1100 m, step BŞ İr.-Tur., End. NT 273. Verbascum cheiranthifolium Boiss. var. cheiranthifolium TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ LINARIA Miller 274. Linaria genistifolia (L.) Miller subsp. confertiflora (Boiss.) Davis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , gübre kanalı, BŞ İr.- Tur., End.LC 275. Linaria corifolia Desf. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , sürülmüş alanlar, BŞ İr. Tur., End.LC 276. Linaria iconia Boiss. & Heldr. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr. - Tur., End. LC 154. VERONICA L Veronica hederifolia L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ 2452

77 Veronica anagallis-aquatica L. subsp. anagallis-aquatica TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , su içi, BŞ İr. Tur Veronica multifida L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr Tur ODONTITES Ludwig 280. Odontites aucheri Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , çamlık stebi BŞ İr.-Tur PEDICULARIS L Pedicularis comosa L. var. sibthorpii (Boiss.) Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kenarı, BŞ BUNGEA C. A. Meyer 282. Bungea trifida C. A. Mey. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ OROBANCHACEAE 158. OROBANCHE L Orobanche schultzii Mutel TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , yangın yeri, BŞ Orobanche minor SM. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , gübre kanalı, BŞ Orobanche anatolica Boiss. & Reut. Ex Reut. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , Salvia üzerinde, BŞ 2330.

78 ACANTHACEAE 159. ACANTHUS L Acanthus hirsutus Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ End. LC 41. GLOBULARIACEAE 160. GLOBULARIA L Globularia orientalis L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. - Tur Globularia trichosantha Fisch. & C. A. Mey. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur. 42. LABIATAE 161. AJUGA L Ajuga salicifolia Schreb. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr. - Tur Ajuga chamaepitys (L.) Schreb. subsp. chia (Schreb.) Arcangeli var. chia TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ TEUCRIUM L Teucrium chamaedrys L. subsp. chamaedrys TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Avr. Sib Teucrium polium L. Subsp. polium TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ 2304.

79 SCUTELLARIA L Scutellaria orientalis L. subsp. sosnowskyi (Taht.) Federov TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr.- Tur PHLOMIS L Phlomis armeniaca Willd. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr. Tur., End. LC 295. Phlomis pungens Willd. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , kireçli tepeler, BŞ LAMIUM L Lamium amplexicaule L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ WIEDEMANNIA Fisch. & C. A. Mey Wiedemannia orientalis Fisch. & C. A. Mey. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur MARRUBIUM L Marrubium parviflorum Fisch. & C. A. Mey. subsp. parviflorum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur SIDERITIS L Sideritis montana L. subsp. remota (D'urv.) P. W. Ball ex Heywood TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ Akd.

80 Sideritis montana L. subsp. montana TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , sazlık, BŞ Akd STACHYS L Stachys byzantina C. Koch TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ 1434 Avr.- Sib NEPETA L Nepeta italica L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ ACINOS Miller 303. Acinos rotundifolius Pers. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ THYMUS L Thymus sipyleus Boiss. subsp. rosulans (Borbás) Jalas TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ MENTHA L Mentha pulegium L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , su kanalı, BŞ ZIZIPHORA L Ziziphora tenuior L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur.

81 SALVIA L Salvia absconditiflora Greuter & Burdet (Syn: Salvia cryptantha Montbret & Aucher ex Bentham) TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur., End. LC 308. Salvia aethiopis L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Salvia candidissima Vahl subsp. occidentalis Hedge TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur Salvia virgata Ait. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ İr. - Tur. 43. PLUMBAGINACEAE 176. ACANTHOLIMON Boiss Acantholimon acerosum Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, Doka köyü yolu, 1070 m, , step, BŞ İr. Tur. 44. PLANTAGINACEAE 177. PLANTAGO L Plantago major L. subsp. major TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , çayırlık, BŞ Plantago lanceolata L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ 1458.

82 ELEAGNACEAE 178. ELAEAGNUS L Elaeagnus angustifolia L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ SANTALACEAE 179. THESIUM L Thesium billardieri Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur. 47. ARISTOLOCHIACEAE 180. ARISTOLOCHIA L Aristolochia maurorum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ İr. - Tur. 48. EUPHORBIACEAE 181. EUPHORBIA L Euphorbia arvalis Boiss. & Heldr. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , baraj gövdesi, BŞ İr. Tur Euphorbia falcata L. subsp. falcata var. galilaea (Boiss.) Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Euphorbia macroclada Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr. - Tur.

83 ULMACEAE 182. ULMUS L Ulmus glabra Huds. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , yol kenarı, BŞ Avr. Sib. 50. SALICACEAE 183. SALIX L Salix alba L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, , 1100 m, göl kenarı BŞ Avr. Sib Salix caprea L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kıyısı, BŞ Avr. - Sib POPULUS L Populus alba L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı, BŞ Avr.-Sib. 51. RUBIACEAE 185. GALIUM L Galium verum L. subsp. verum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ Avr. Sib Galium incanum Sibth. & Sm. subsp. incanum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ D. Akd.

84 Galium spurium L. subsp. spurium TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , söğüt ağaçlığı, BŞ Avr. Sib CRUCIATA Miller 327. Cruciata taurica (Pall.) Ehrend. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr. - Tur ASPERULA L Asperula glomerata (M. Bieb.) Griseb. subsp. glomerata TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , ruderal alan, BŞ İr. - Tur CRUCIANELLA L Crucianella bithynica Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu,1050 m, , step, BŞ D. Akd Monocotyledones 52. BUTOMACEAE 189. BUTOMUS L Butomus umbellatus L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , su içi, BŞ Avr. Sib. 53. ALISMATACEAE 190. ALISMA L.

85 Alisma lanceolatum With. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , su içi, BŞ JUNCAGINACEAE 191. TRIGLOCHIN L Triglochin palustre L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı çayırlık, BŞ LILIACEAE 192. ALLIUM L Allium pseudoflavum Vved. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur Allium scorodoprasum L. subsp. rotundum (L.) Stearn TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ Avr. Sib ORNITHOGALUM L Ornithogalum pyrenaicum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ Ornithogalum comosum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Ornithogalum umbellatum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı BŞ Ornithogalum orthophyllum Ten. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , derin topraklı step, BŞ 2493.

86 MUSCARI Mill Muscari neglectum Guss. Ex Ten TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Muscari tenuiflorum Tausch TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ BELLEVALIA Lapeyr Bellevalia clusiana Grlseb. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur., End. LC 342. Bellevalia sarmatica (Pallas ex Georgi) Woronow TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , derin topraklı step, BŞ FRITILLARIA L Fritillaria fleischeriana Steudel & Hochst. ex Schultes &Schultes Fil. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur., End. VU 197. GAGEA Salisb Gagea granatelli Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ COLCHICUM L Colchicum falcifolium Stapf TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ Ir.- Tur Colchicum szovitsii Fisch. & C. A. Mey. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur.

87 IRIDACEAE 199. IRIS L Iris suaveolens Boiss. & Reut. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ D. Akd CROCUS L Crocus ancyrensis Maw TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur., End. LC 349. Crocus danfordiae Maw TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End.LC 201. GLADIOLUS L Gladiolus atroviolaceus Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur. 57. ORCHIDACEAE 202. ORCHIS L Orchis palustris Jacq. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , Topaklı köyü çayırlığı, BŞ SPARGANIACEAE 203. SPARGANIUM L Sparganium erectum L. subsp. erectum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, ,suiçi, BŞ 2215, Avr.-Sib.

88 TYPHACEAE 204. TYPHA L Typha angustifolia L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı, BŞ JUNCACEAE 205. JUNCUS L Juncus inflexus L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık, BŞ Juncus gerardi Loisel. subsp. gerardi TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık, BŞ Avr. Sib Juncus articulatus L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı çayırlık. BŞ 1344., Avr. Sib. 61. CYPERACEAE 206. ELEOCHARIS R. BR Eleocharis palustris (L.) Roem. & Schult. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı, BŞ SCHOENOPLECTUS (Reichb.) Palla 358. Schoenoplectus triqueter (L.) Palla TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kıyısı, BŞ BOLBOSCHOENUS Ascherson Ex Palla 359. Bolboschoenus maritimus (L.) Palla var. maritimus TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1020 m, , göl kenarı, BŞ 1610.

89 SCIRPOIDES Seguıer 360. Scirpoides holoschoenus (L.) Sojak TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , çayırlık, BŞ CAREX L Carex riparia Curt. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık. BŞ Avr. - Sib Carex flacca Schreb. subsp. flacca TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kenarı, BŞ Avr. - Sib Carex distans L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , göl kıyısı, BŞ Avr. - Sib. 62. POACEAE 211. AGROPYRON Gaertner 364. Agropyron cristatum (L.) Gaertn. subsp. pectinatum (Bieb.) Tzvelev var. pectinatum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ ELYMUS L Elymus repens (L.) Gould subsp. elongatiformis (Drobov) Melderis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. Tur Elymus hispidus (Opiz) Melderis subsp. hispidus TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , gübre kanalı, BŞ 2252.

90 AMBLYOPYRUM Eig 367. Amblyopyrum muticum (Boiss.) Eig var. loliaceum (Jaub. Et Spach) Eig TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ End. LC 214. AEGILOPS L Aegilops markgrafii (Greuter) K. Hammer TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ Akd Aegilops umbellulata Zhukovsky subsp. umbellulata TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ İr. - Tur Aegilops triuncialis L. subsp. triuncialis TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ SECALE L Secale cereale L. var. cereale TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ DASYPYRUM (Cosson & Durieu) Cand Dasypyrum villosum (L.) P. Candargy. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık, BŞ Akd TAENIATHERUM Nevski 373. Taeniatherum caput-medusae (L.) Nevski TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ BROMUS L Bromus hordeaceus L. subsp. hordeaceus

91 77 TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , Topaklı köyü çayırlığı, BŞ Bromus japonicus Thunb. subsp. japonicus TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ Bromus scoparius L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kıyısı, BŞ Bromus tectorum L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ Bromus tomentellus Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ İr. Tur Bromus inermis Leysser TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık, BŞ AVENA L Avena sativa L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ KOELARIA Pers Koelaria cristata (L.) Pers. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , açık alanlar, BŞ CALAMAGROSTIS Adanson 382. Calamagrostis pseudophragmites (Haller F.) Koeler TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step BŞ AGROSTIS L Agrostis stolonifera L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , çayırlık, BŞ Avr. - Sib.

92 PHALARIS L Phalaris arundinacea L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ ALOPECURUS L Alopecurus arundinaceus Poiret TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı BŞ Avr. - Sib Alopecurus myosuroides Huds. var. myosuroides TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , kayısı ağaçlığı, BŞ Avr. - Sib FESTUCA L Festuca valesiaca Schleicher ex Gaudin TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ LOLIUM L Lolium multiflorum Lam. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , yol kenarı, BŞ Lolium rigidum Gaudin var. rigidum TARM İkizce Uygulama İstasyonu, , 1040 m, çayırlık, BŞ POA L Poa timoleontis Heldr. Ex Boiss. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ D. Akd Poa bulbosa L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ 1335

93 CATABROSELLA (Tzvelev) Tzvelev 392. Catabrosella parviflora (Boiss. & Buhse) Alexeev ex R. R. Mill. subsp. parviflora TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , çayırlık, BŞ İr.-Tur CATABROSA P.Beauv Catabrosa aquatica (L.) P. Beauv. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık, BŞ PUCCINELLIA Parl Puccinellia koeieana Melderis subsp. anatolica Kit Tan TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık, BŞ End. LC 231. DACTYLIS L Dactylis glomerata L. subsp. glomerata TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , tarla kenarı, BŞ Avr.- Sib BRIZA L Briza media L. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kenarı çayırlık, BŞ MELICA L Melica ciliata L. subsp. ciliata TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , gübre kanalı, BŞ 2248

94 GLYCERIA R. Br Glyceria plicata (Fries) Fries TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık. BŞ STIPA L Stipa holosericea Trin. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step. BŞ İr. - Tur Stipa lessingiana Trin. & Rupr TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , step, BŞ PHRAGMITES L Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steudel TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , göl kıyısı, BŞ ERAGROSTIS N. M. Wolf 402. Eragrostis collina Trin. TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1040 m, , çayırlık, BŞ CYNODON L. C. M. Rıchard 403. Cynodon dactylon (L.) Pers. var. villosus Regel TARM İkizce Uygulama İstasyonu, 1050 m, , çayırlık, BŞ 2329.

95 81 8. VEJETASYON Çalışma alanı İran Turan fitocoğrafik bölgesinin İç Anadolu alt bölgesine girmektedir ve bulunduğu bölgenin ana vejetasyon tipi olan bozkır vejetasyonu ile kaplıdır. Ancak bilindiği gibi ülkemiz bozkırları genel itibariyle antropojenik bozkırlardır. Ağır tahrip altında olan bozkırlarımızın büyük kısmı tarlaya dönüştürülmüştür. Bakiye kalanlarda ise genelde negatif süksesyon mevcuttur [38]. Bu durum ülkemiz bozkırlarının araştırılmasında değişik sıkıntılar oluşturmaktadır. Zira doğal yapısını koruyabilen veya progresif süksesyonda olan bozkır alanı bulmak oldukça zordur. Çalışma alanımız bu bakımdan değerlendirilmesi gereken bir yerdir. Alan daha önce mera olarak kullanılırken kamulaştırma ile otlatmadan arındırılmış ve ziraate elverişli olmayan kısımların tamamen boş bırakılmasıyla dinlenmeye alınmış kısımlar içermektedir. Yine enstitü sınırında bulunan İkizce köyüne ait mera kullanılmaya devam ettiği için bozkır vejetasyonunun gelişimini izlemek için iyi bir örnek olmuştur. Alanda daha önce mevcut derenin üzerinde gölet yapılması ile oluşan sucul vejetasyon ile göletin batısında bulunan Topaklı köyüne ait çayır mera alandaki bir diğer habitatı oluşturmaktadır. Oluşturulan göletin güneyinde bulunan hafif meyilli, kireçli kısım ağaçlandırılmaya çalışılmış ve kısmen başarılı olmuş, ancak ağaçlar arasında oluşan açıklıklarda bu toprağa uygun farklı bir bitki topluluğu gelişmiştir. Yine alanda daha önce ziraat amacıyla sürülmüş fakat terkedilmiş kısımlarda daha çok tek yıllık arsız otların hakim olduğu segetal vejetasyon topluluğu gelişmiştir. Yine çalışma alanımız içerisinde bulunan kısımda bulunan Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü tarafından, tavuk gübrelerinin uzaklaştırılması amacı ile kullanılan kanal çevresinde azot seven bitkilerin oluşturduğu geçici nitrofil bir topluluk meydana gelmiştir. Bütün bu habitatlar yaklaşık 800 hektarlık küçük bir alanda oluşunca ilginç bir vejetasyon yapısı ortaya çıkmıştır. Zira habitatlar arasında bol miktarda tür alışverişi söz konusudur.

96 82 Alanda mevcut habitat tiplerinden yaklaşık 110 örnek parsel alınmış ve bunlardan 72 parseli bitki birliği tablolarında gösterilerek değerlendirilmiştir. Çizelge 8.1. Bitki birliklerine ait toprak örneklerinin kimyasal özellikleri Toprak örnekleri 1. Step vejetasyonu 2. Segetal vejetasyon 3. Ağaçlandır ma alanı 4. Mezofit vejetasyon 5. İkizce köyü merası 6. Nitrofil Vejetasyon Derinlik (cm) Suya doymuşluk (cl) Toplam Tuz (%) Toplam ph Kireç (CaCO 3 ) Fosfor (P2O5) Potasyum (K2O) Organik Madde (%) 0-20 cm 66 0,032 7,81 35,34 1,63 130,55 2, cm 58 0,015 8,00 34,42 1,55 116,00 1, cm 61 0,024 7,83 34,79 1,16 162,04 2, cm 72 0,073 7,48 28,56 2,41 95,65 4, cm 60 0,035 7,79 26,00 1,47 119,56 1, cm 62 0,030 7,65 29,30 2,72 149,56 2,93 Çalışma alanında bitki birliklerinin temsil edildiği alanlardan alınan toprak örneklerinin analiz sonuçları da tabloda gösterilmiştir [48]. Tablo sonuçlarına bakıldığında jeolojik yapıya uygun olarak topraklardaki kireç oranının yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Ortalama 0-20 cm derinlikten alınan toprak örnekleri arasında en yüksek suya doymuşluk oranı çayır vejetasyonunda 72 cl ile tesbit edilirken, en düşük oran ise 58 cl ile segetal vejetasyon topraklarındadır. Diğer suya doymuşluk oranları birbirine yakın değerlerdir. Toprak örneklerindeki toplam tuz miktarı açısından bakıldığında yine çayır vejetasyonunda % 0,073 oranı ile en yüksek tuz oranı tesbit edilirken, bu değerin diğer örneklerin iki katından daha fazla olduğu dikkati çekmektedir. Yine tuz oranının en düşük olduğu toprak örneği de segetal vejetasyondaki % 0,015 oranıdır. Buna karşılık alandaki toplam ph değeri açısından doğal olarak tersi bir durum görülmektedir. Segetal vejetasyonda ph 8,00 değeri ile en yüksek bazlık değerine ulaşılırken, çayır vejetasyonunda ph 7,48 değeri ile en düşük bazlık yani en yüksek asitlik değerine ulaşılmaktadır. Toplam kireç oranına bakıldığında ise doğal step vejetasyonundan alınan toprak örneğinde % 35,34 ile en yüksek kireç miktarı tesbit edilirken, en düşük kireç oranı da % 26 ile İkizce merası toprak örneğinden tesbit edilmiştir. Bitkilere yarayışlı besin maddeleri açısından bakıldığında ise en

97 83 yüksek fosfor miktarı 2,72 kg\da oranı ile gübre kanalından alınan örnekte, en düşük fosfor miktarı ise 1,16 kg\da ile ağaçlandırma alanından alınan örnekte tesbit edilirken, en yüksek potasyum 162,04 kg\da ile ağaçlandırma alanında, en düşük potasyum ise 95,65 kg\da miktarları ile çayır vejetasyonunda tesbit edilmiştir. Son olarak organik madde açısından incelenen toprak örnekleri arasından en yüksek organik madde oranı % 4,30 ile çayır vejetasyonunda ölçülürken, en düşük organik madde oranı % 1,02 ile segetal vejetasyon örneğinden ölçülmüştür Çalışma Alanındaki Bitki Birlikleri Step vejetasyonu Salvio Festucetum valesiacae Şahin & Vural ass. nova (Holotip; Çizelge: 8.2, tip örnek parsel *=3) Bu bitki birliği çalışma alanında diğerlerine nazaran müdahale edilmemiş tek habitatdır. Enstitü içerisinde sürülmeden bırakılmış, ağaç dikilmemiştir ancak etrafında açılan tarla ve sürülüp bırakılan kısımların da etkisi altındadır. Bununla birlikte yaklaşık 30 yıldır müdahale edilmemiş, bu süre içerisinde otlatma baskısının etkilerinden kurtularak kendini toparlamaya başlamış ve progresif bir süksesyon gelişimi göstermeye başlamıştır. Alanda İkizce göletinin kuzey ve güney kısımlarında nisbeten düz bir alanda gelişim gösterir. Birliğin baskın türleri Festuca valesiaca, Bromus tomentellus, Stipa holosericea ve Globularia orientalis tir. Ayırt edici karakter tür olarak seçilen Salvia candidissima subsp occidentalis ülkemizde güney ve batı Anadolu da yaılış gösteren endemik bir türdür. Ot boyu yaklaşık bir metre olup genel örtüş % arasında değişmektedir. Birlikte fizyonomik olarak Graminae türlerinin hakim olduğu görülmektedir. Birlikte çok yıllık türlerin sayısı fazladır. 14 parselle temsil edilen birlik tablosunda toplam 115 takson bulunmakta

98 84 olup, parsel başına ortalama 38 tür yer almaktadır. Birlikte bulunan taksonların bulunma sınıfı sıralaması ise I>II>III>IV>V şeklindedir. Kalker anakaya üzerinde gelişen birlik %35,34 kireç oranına sahip kolüvyal topraklarda gelişir. Alanın herhangi bir müdahaleden uzak olması nedeniyle bitkilerin yaşama oranı artmış ve zengin bir tür çeşitliliğine ulaşmıştır. Bu çeşitlilik birlik tablosunda da kendini gösterek Onobrychido Thymetalia leucostomi ordosuna bağlı bir çok alyans alanda temsil edilmiştir. Ancak hem karakter türlerinin çoğunu içermesi hem de yayılış bölgesi bakımından uyması nedeniyle birlik sintaksonomik olarak Astragalo karamasici Gypsophilion eriocalycis alyansına bağlanmıştır.

99 85 Çizelge 8.2. Salvio Festucetum valesiacae Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip Örnek Parsel *=3) Yükseklik (m) Eğim ( o ) Yön KB GD GD KB GD G GD KB G G KB G K K Örneklik alan Büyüklüğü (m 2 ) Genel Örtüş (%) Ot Boyu (cm) Parsel No * B u l u n m a S ı n ı f ı B i r l i ğ i n k a r a k t e r t ü r l e r i Festuca valesiaca V Salvia candidissima subsp occidentalis IV Astragalo microcephali Brometea tomentelli sınıfının karakterleri Stipa holosericea V Bromus tomentellus V Thymus spyleus subsp rosulans IV Eryngium campestre IV Astragalus vulnerariae IV Allium scorodoprasum subsp rotundum IV Teucrium polium polium III Erysimum crassipes III Malabaila secacul III Anthemis cretica subsp anatolica III Lomelosia rotata III Koelaria cristata III Minuartia anatolica subsp anatolica III Centaura urvillei subsp urvillei III Astragalus acicularis III Scutellaria orientalis subsp sosnowskyi I Stipa lessingiana I Centaurea drabifolia subsp drabifolia +1 I Medicaqgo varia +1 I Onosma cinerea +1 I Leontodon asperrimus I Onobrychido armenae Thymetalia leucostomi ordosunun karakterleri Onobrychis arenaria subsp. cana V Globularia orientalis IV Ayssum pateri subsp pateri IV Lomelosia argentea IV Centaurea virgata III Hedysarum varium II Asyneuma limonifolium subsp pestalozzae II Noaea mucronata subsp mucronata II

100 86 Çizelge 8.2 (Devam). Salvio Festucetum valesiacae Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip Örnek Parsel *=3) Minuartia hamata II Astragalus condensatus II Bungea trifida I Linum mucronatum subsp pseudoanatolicum I Moltkia caerulea I Paronychia kurdica subsp kurdica I Polygala pruinosa subsp supina +1 I Astragalo karamasici Gypsophilion eriocalycis alyansının karakterleri Ziziphora tenuior III Astragalus karamasicus III Salvia absconditiflora II Artemisia santonicum II Lappula barbata I Centaurea patula +1 I Convolvulus holosericeus subsp holosericeus Convolvulo holosericei Ajugion salicifolia alyansının karakterleri III Euphorbia macroclada III Phlomido armenicae Astragalion microcphali alyansının karakterleri Phlomis armeniaca III Marrubium parviflorum III İ ş t i r a k ç i l e r Cousinia stapfiana IV Bromus tectorum IV Boreava orientalis IV Tragopogon dubius IV Poa bulbosa III Astragalus nitens III Iris suaveolens III Prangos meliocarpoides III Helianthemum ledifolium subsp ledifolium III Linaria iconia III Alyssum simplex III Falcaria falcarioides III Adonis annua III Dianthus zederbaueri II Allium pseudoflavum II Anchusa leptophylla subsp leptophylla II Reseda lutea var lutea II Papaver dubium subsp. laevigatum II Astragalus elongatus subsp elongatus II Poa timoleontis II

101 87 Çizelge 8.2 (Devam). Salvio Festucetum valesiacae Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip Örnek Parsel *=3) Moltkia aurea II Trigonella fischeriana II Brassica elongata II Jurinea pontica II Androsace maxima II Crambe tataria subsp tataria II Salvia aethiopis II Agropyron cristatum var pectinatum II Lolium rigidum subsp rigidum II Sideritis montana subsp montana II Crepis foetida subsp rhoedifolia II Taeniatherum caput-medusae II Echinophora tournefortii II Genista albida I Ferulago pauciradiata +1 I Silene otites I Cruciata taurica I Elymus repens subsp elongatiformis I Turgenia latifolia I Eryngium creticum I Haplophyllum myrtifolium I Astragalus christianus I Scorzonera mollis I Centaurea pichleri I Sanguisorba minor subsp muricata I Echinophora tenuifolia subsp sibthorpiana +1 I Centaurea carduiformis subsp carduiformis +1 I Cerinthe minor +1 I Bupleurum sulphureum +1 I Bellevalia sarmatica +1 I Cuscuta planiflora +1 I Anthemis wiedemanniana +1 I Fumana procumbens +1 I Helianthemum salicifolium +1 I Crucianella bithynica +1 I Centaurea triumfettii +1 I Acanthus hirsutus +1 I Astragalus odoratus +1 I Scariola viminea +1 I Erodium ciconium +1 I Carduus nutans subsp leiophyllus +1 I

102 88 Çizelge 8.2 (Devam). Salvio Festucetum valesiacae Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip Örnek Parsel *=3) Jurinella moschus +1 I Convolvulus galaticus +1 I Sedum acre +1 I Ornithogalum comosum +1 I Valerianella vesicaria +1 I Ajuga chamaepitys subsp chia +1 I Parseldeki takson sayısı

103 89 Cirsio Thymetum sipylei Şahin & Vural ass. nova birliği (Holotip; Çizelge: 8.3, tip örnek parsel *=63) Bu bitki topluluğu halen İkizce köyü halkı tarafından mera olarak kullanılan ve Enstitü sınırlarının hemen yanında bulunan bir alanda bulunur. Yaklaşık 20 hektarlık bir alanı kaplayan mera kuzeye bakan meyilli yamaçlardan ve köye yakın olan düzlüklerden oluşur. Meranın köyün hemen yanında olması otlatma baskısını daha da arttırmıştır. Oluşan patikalarla hem su hem de rüzgar erozyonunu da arttıran bu durum neticesinde genel bitki örtüşü % lere, ot boyu ise cm ye düşmüştür. Alanda mevcut baskı floristik yapıda kendini göstermektedir. Birlikte dominant ve konstant türler Festuca valesiaca ile Thymus sipyleus subsp rosulans tır. Ancak yumak otunun koyunlar tarafından otlanmadığı, kekiğin de çalı yapısıyla otlatma ve erozyona dayanıklı olduğu göz önünde tutulmalıdır. Diğer türler ise daha çok kokulu, dikenli ve zehirli gibi yine hayvanlar tarafından otlanmayan türlerden oluşmaktadır. Yastık formu dikenli geven türlerinin en çok ve yoğun olduğu alan bu meradır. Yine Euphorbia gibi zehirli bitkiler, Marrubium, Phlomis gibi kokulu bitkiler, Genista ve Globularia gibi çalı türlerinin ve Cirsium, Carthamus gibi dikenli bitkilerin yüksek frekansta olması alandaki degredasyonun ve regresif süksesyonun göstergeleridir. Bu nedenle bu durumu iyi yansıtacağını düşündüğümüz Cirsium lappaceum subsp anatolicum birliğin ayırt edici karakter türü seçilmiştir. 10 adet örnek parselle temsil edilen birlikte toplam 72 takson bulunmakta olup, ortalama takson sayısı 23,3 takson\parsel olmuştur. Birlik kalker anakaya üzerinde %26 kireç içeren kahverengi topraklar üzerinde gelişir. Birlik topraklarındaki organik madde miktarı da diğer topraklara nazaran düşük çıkmıştır.

104 90 Floristik yapıdaki bu bozulmaya rağmen içerdiği karakter türler nedeniyle birlik sintaksonomik olarak yine Convolvulo holosericei Ajugion salicifoliae alyansına bağlanmıştır. Zaten birlikte diğer alyansların temsili de son derece azdır. Gypsophilo Hedysaretum varii Şahin & Vural ass. nova birliği (Holotip; Çizelge: 8.4, Tip örnek parsel *=84) Bu bitki birliği Enstitü içinde yer alan göletin doğusunda, bulunan meyilli kısımda yer alır. Kamulaştırma sonrası ziraate elverişli olmaması nedeniyle sekiler oluşturulmuş, sekilerin düzlüklerine karaçam ağaçlandırması yapılmıştır. Ancak anakayanın yüzeye çıktığı bu alanda toprak miktarı çok az olup, toprağın önemli bir kısmı basamaklardan akmış, düzlüklerde ise kireç oranı yüksek çakıllıklı bir alan ortaya çıkmıştır. Bu kısımda ağaçlandırmanın pek de başarılı olmadığı, örtüşün zayıf olduğu bir habitat oluşmuştur. Zira bu ağaçlığın daha kuzeyinde toprak miktarının arttığı kesiminde ağaçlar ortama tutunarak 6-8 metre boya ulaşırak daha kapalı bir habitat oluşurken, bu bitki birliğinin bulunduğu kısımda ağaçlar 2-4 metre boyda kalmış ve açık bir habitat oluşmuştur. Birlikteki türlerin bir çoğu yatık veya sürünücü bitkilerdir. Birliğin karakter türleri de bu formdadır. Birlik doğal hali tahrip edilerek ağaçlandırma yapılmış bir alanda gelişmeye çalıştığı için sekonder süksesyondur. Ancak mevcut haliyle halen bir müdahale olmadığı için progresif süreç işlemektedir. Birlik kireç oranı %34,79 olan kolüvyal topraklarda gelişir. 5 parselle temsil edilen birlik, toplam 61 taksondan oluşmaktadır ve ortalama takson sayısı 26,6 takson\parsel olmuştur. Birlikteki mevcut türlerin büyük kısmı sınıfın ve ordonun karakter türlerinden oluşmaktadır. Alyans olarak da yine Convolvulo holosericei Ajugion salicifoliae alyansına bağlanmıştır. Her ne kadar alyansın birlikteki frekansı düşük olsa da diğer alyansların tek türle temsil edilmesi üzerine bu alyansın daha uygun olduğu kabul edilmiştir.

105 91 Çizelge 8.3. Cirsio Thymetum sipylei Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip Örnek parsel *=63) Yükseklik (x 10 m) Anakaya K A L K E R Yön KD K K K KB KB K KB KB - Eğim ( O ) Örneklik alan Büyüklüğü (m 2 ) Genel Örtüş (%) Ot boyu (cm) Parsel no * Birliğin Karakter türleri Thymus sipyleus ssp rosulans V Festuca valesiaca V Cirsium lappaceum subsp anatolicum II Astragalo microcephali Brometea tomentelli sınıfının karakterleri Minuartia anatolica var anatolica V Bromus tomentellus IV Stipa holosericea IV Eryngium campestre IV Galium incanum subsp elatius IV Astragalus densifolius subsp III densifolius Astragalus plumosus var plumosus II Scutellaria orientalis subsp sosnowskyi II Teucrium polium subsp polium II Asyneuma limonifolium subsp II pestalozzae Astragalus vulnerariae II Astragalus condensatus II Koelaria cristata I Leontodon asperrrimus I Phlomis armeniaca I Anthemis tinctoria var tinctoria I Astragalus angustifolius subsp angustifolius I Anthemis cretica var anatolica I Stipa lessingiana +1 I Centaurea triumfettii +1 I Veronica multifida +1 I Morina persica var persica +1 I Cruciata taurica +1 I Allium scorodoprasum subsp rotundum 11 I Onobrychido armenae-thymetalia leucostomi ordosunun karakterleri Marrubium parviflorum IV Onobrychis arenaria subsp cana III Centaurea virgata III Astragalus acicularis III Phlomis pungens var laxiflora III Astragalus karamasicus II Bulunma Sınıfı

106 92 Çizelge 8.3 (Devam). Cirsio Thymetum sipylei Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip Örnek parsel *=63) Noaea mucronata subsp mucronata II Alyssum pateri subsp pateri II Globularia orientalis I Ziziphora tenuior +1 I Hedysarum varium +1 I Achillea willhelmsii +1 I Lomelosia argentea +1 I Convolvulo holosericei- Ajugion salicifolia alyansının karakterleri Euphorbia macroclada III Galium verum subsp verum III Convolvulus holosericeus I İ ş t i r a k ç i l e r Cousinia stapfiana IV Poa bulbosa IV Alyssum strigosum subsp strigosum IV Carduus nutans subsp leiophyllus III Eryngium creticum II Allium pseudoflavum II Alyssum simplex II Dianthus zederbaueri I Astragalus nitens I Astragalus wiedemannianus I Paronychia kurdica var kurdica I Poa timoleontis I Salvia aethiopis I Bromus tectorum +1 I Lolium rigidum subsp rigidum I Adonis annua I Verbascum cheiranthifolium subsp I cheiranthifolium Centaurea carduiformis subsp carduiformis 11 I Centaurea pichleri +1 I Cichorium inthybus +1 I Crepis foetida subsp rhoedifolia 11 I Briza minor +1 I Androsace maxima +1 I Wiedemannia orientalis +1 I Ecinophora tournefortii 11 I Falcaria falcarioides +1 I Sanquisorba minor subsp muricata +1 I Lolium rigidum subsp rigidum +1 I Plantago lanceolata +1 I Parseldeki takson sayısı

107 93 Çizelge 8.4. Gypsophilo Hedysaretum varii Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip örnek parsel *=84) Yükseklik (m) Yön K-KB K-KB K-KB K-KB K-KB Eğim ( O ) Örneklik Alan Büyüklüğü (m 2 ) Anakaya K A L K E R Genel Örtüş (%) Ot Boyu (cm) Parsel no 82 84* Birliğin Karakter Türleri Hadeysarum varium V Gypsophila laricina V Astragalo Brometea sınıfının karakterleri Stipa holoseriecea V Thymus sipyleus subsp rosulans V Bromus tomentellus V Onobrychis arenaria subsp cana V Galium incanum subsp elatius V Teucrium polium subsp polium III Polygala supina subsp pruinosa III Lomelosia argentea III Linum mucronatum subsp pseudoanatolicum III Helianthemum canum III Paracaryum racemosum subsp racemosum III Festuca valesiaca II Salvia candidissima subsp occidentalis II Lomelosia rotata II Cruciata taurica II Astragalus vulnerariae +2 I Astragalus condensatus +2 I Morina persica var persica +1 I Allium scorodoprasum subsp rotundum +1 I Isatis glauca subsp glauca +1 I Centaruea drabifolia subsp drabifolia +1 I Aethionema armenum +1 I Onobrychido armenae Thymetalia leucostomi ordosunun karakterleri Alyssum pateri subsp pateri IV Onobyrchis hypergyrea IV Astragalus karamasicus III Malabaila secacul III Globularia orientalis II Centaurea virgata II Noaea mucronata subsp mucronata 12 I Astragalus acicularis +1 I Bungea trifida +1 I Asyneuma limonifolium subsp pestalozzae +1 I B u l u n a m S ı n ı f ı

108 94 Çizelge 8.4 (Devam) Gypsophilo Hedysaretum varii Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip örnek parsel *=84) Convolvulo holosericei Ajugion alicifoliae alyansının karakterleri Euphorbia macroclada II Convolvulus holosericeus subsp holosericeus 12 I Ajuga salicifolia +1 I İ ş t i r a k ç i l e r Jurinea pontica IV Allium pseudoflavum III Pinus nigra subsp pallasiana III Hedysarum cappadocicum III Tragopogon dubius III Crambe tataria subsp tataria II Boreava orientalis II Brassica elongata II Moltkia aurea II Reseda lutea var lutea +1 I Helianthemum ledifolium subsp ledifolium +1 I Echinophora tournefortii +1 I Falcaria falcarioides +1 I Sanguisorba minor subsp muricata +1 I Vinca herbacea +1 I Astragalus elongatus subsp elongatus 12 I Muscari neglectum +1 I Papaver dubium subsp laevigatum +1 I Genista albida +2 I Astragalus nitens +1 I Iris suaveolens +1 I Fumana procumbens 12 I Fritillaria fleischeriana +1 I Alyssum condensatum subsp flexibile +1 I Parseldeki takson sayısı

109 95 Ajugo Stipetum holosericeae Şahin & Vural ass. nova birliği (Holotip; Çizelge: 8.5, tip örnek parsel *= 85) Bu birlik de ağaçlandırma alanında bulunmaktadır. Ancak diğer birliğin aksine düzlüklerde değildir. Meyiller arasındaki vadi şeklindeki çukurlar, yanlardan erozyonla akan toprakların biriktiği kısımlardır. Birlik bu toprak birikiminin olduğu kısımlarda gelişmiştir. Toprağın nisbeten daha bol ve nemli olması ile örtüşün yüksek olduğu bir topluluk oluşmuştur. Genel örtüş yüksek olmakla birlikte nisbeten tür sayısında azalma olmuş ve 6 parsel ile temsil edilen birlikte toplam 51 takson tesbit edilmiştir. Bunun sonucu olarak ortalama takson sayısı 20,6 takson\parsel olarak gerçekleşmiştir. Yine birlikteki taksonların bulunma sınıfı sıralaması II>I>IV>III>V şeklinde gerçekleşmiştir. Birlik hafif meyilli alanda, organik madde miktarının diğer birliğe göre nisbeten daha fazla olduğu kolüvyal toprakta gelişmiştir. Bununla birlikte ot boyu yer yer 1 metreyi geçmiştir. Birlikte fizyonomik olarak iki Graminae türü baskındır ve karakter tür olarak seçilmişlerdir. Diğer karakter tür olarak seçilen Ajuga salicifolia da alanda en bol bulunduğu kısım bu birlik olduğu için ayırt edici karakter tür olarak seçilmiştir. Bu tür Aynı zamanda Convolvulo holosericei Ajugion salicifoliae alyansının da karakter türü olduğu için ve alyansın diğer türleri de mevcut olduğu için birlik sintaksonomik olarak bu alyansa dahil edilmiştir.

110 96 Çizelge 8.5. Ajugo Stipetum holosericeae Şahin & Vural ass. nova birliği (tip örnek parsel *=85) Yükseklik (m) Yön K-KB K-KB - K-KB K-KB K-KB Eğim ( O ) Örneklik Alan Büyüklüğü (m 2 ) Anakaya K A L K E R Genel Örtüş (%) Ot Boyu (cm) Türler \ Parsel no * Birliğin karakter türleri Stipa holoseriecea V Ajuga salicifolia V Elymus repens subsp elongatiformis IV Astragalo Brometea sınıfının karakterleri Thymus sipyleus subsp rosulans IV Teucrium polium subsp polium IV Isatis glauca subsp glauca IV Lomelosia rotata III Salvia candidissima subsp occidentalis III Galium spurium subsp spurium III Erysimum crassipes III Cruciata taurica II Centaruea drabifolia subsp drabifolia II Onobrychis arenaria subsp cana II Bromus tomentellus II Galium incanum subsp elatius II Leontodon asperrimus II Polygala supina subsp pruinosa II Bromus tectorum II Scutellaria orientalis subsp sosnowskyi +2 I Paracaryum racemosum subsp racemosum 22 I Aethionema armenum +1 I Medicago varia +1 I Onobrychido Thymetalia leucostomi ordosunun karakterleri Marrubium parviflorum IV Malabaila secacul IV Hadeysarum varium II Noaea mucronata II Asyneuma limonifolium subsp pestalozzae II Ziziphora tenuior II Alyssum pateri subsp pateri +1 I B u l u n m a S ı n ı f I

111 97 Çizelge 8.5 (Devam). Ajugo Stipetum holosericeae Şahin & Vural ass. nova birliği (tip örnek parsel *=85) Convolvulo holosericei Ajugion Salicifolia alyansının karakterleri Galium verum subsp verum V Euphorbia macroclada +1 I İ ş t i r a k ç i l e r Cerinthe minor IV Crambe tataria subsp tataria IV Falcaria falcarioides IV Reseda lutea var lutea IV Bellevalia sarmatica III Allium pseudoflavum II Boreava orientalis II Brassica elongata II Anchusa leptophylla subsp leptophylla II Echinophora tenuifolia subsp sibthorpiana II Linum mucronatum subsp pseudoanatolicum +1 I Tragopogon dubius +1 I Sanguisorba minor subsp muricata +1 I Muscari neglectum +1 I Papaver dubium subsp laevigatum +1 I Beta lomatogona +1 I Alyssum condensatum subsp flexibile +1 I Convolvulus arvensis +1 I Anagallis arvensis +1 I Acanthus hirsutus +2 I Parseldeki takson sayısı

112 Segetal vejetasyon Çalışma alanımızda büyük bir kısım tarla olarak kullanılmaktadır. Ancak hem nadas alanlarında hem de ekilen tarlalarda önemli oranda ilaçlı tarım yapıldığından buralarda örnekleme yapılacak kadar topluluklar oluşmamaktadır. Ancak Enstitü nün bazı kısımlarında daha önce yine tarla olması amacıyla sürülmüş ancak ziraate elverişli olmaması sebebiyle terk edilerek boş bırakılmış alanlar vardır. Buralarda yumuşak ve derin toprak yapısı üzerinde tek yıllık türlerin de çok olduğu sekonder süksesyon gelişmeye başlamıştır. Bu alanlardaki türler segetal vejetasyonu temsil eden istilacı ve tarla arsız otlarından oluştuğu için bu vejetasyonda değerlendirilmişlerdir. Yine çalışma alanında bulunan göletin set gövdesi üzerine yığılan toprakta da bu türlü bir habitat gelişimi gözlenmiştir. Yapılan örneklemeler ile tesbit edilen bitki birliği floristik yapıları ve baskın türlerindeki farklılık nedeniyle iki altbirlik şeklinde değerlendirilmiştir. Bromo Lomelosietum argentae Şahin & Vural ass. nova birliği (Holotip; Çizelge: 8.6, Tip Örnek Parsel *=41) Bu bitki birliği Enstitü bahçesi içinde farklı noktalarda gözlenmektedir. Gübre kanalının kuzeyi, baraj gövdesi üzerinde ve göletin kuzeybatısı ve ağaçlandırma alanı yanı. Yumuşak ve derin topraklı bir alanda gelişen birlik yüksek tür zenginliğine ve nisbeten yüksek bir örtüşe sahiptir. 113 taksondan oluşan birlikte bir ve iki yıllık bitkilerin toplamı 43 taksondur. Çok yıllık türlerin çoğu da kısa ömürlü çok yıllıklardır. Bu nedenle henüz alan kapma rekabetinin devam ettiği görülen birlikte stabilitenin oluşmadığı söylenebilir. 17 parsel ile temsil edilen birlikte ortalama takson sayısı 25,6 takson\parsel dir. Bulunma sınıfı sıralaması ise 1>2>4>3>5 olarak gerçekleşirken, bulunma sınıfı 1 olan takson sayısı 72, bulunma sınıfı 2 olan takson sayısı 25 dir. Bulunma sınıfı 3,4,5 olan takson sayısı ise toplam 16 dır.

113 99 Kalker anakaya üzerinde gelişen birlik, %34,42 kireç oranına sahip topraklarda gelişir. Yine birlik toprakları %0,015 ile en düşük tuz değerine, ph 8,0 ile en yüksek ph değerine ve % 1,02 ile en düşük organik madde oranına sahiptir. Birlik toprağı yine 58 cl ile en düşük suya doymuşluğa sahiptir. Bu değerler birlikteki devinimin de nedenini ortaya koymaktadır. Birlikteki süksesyonal süreçteki devinimin de sonucu olarak fizyonomik yapıdaki farklılık neticesinde 2 alt birlik tanımlanmıştır. Lomelosietosum Sahin & Vural subass. nova (Tip örnek parsel *=41) Bu alt birlik birliğin nisbeten daha fazla takson içerdiği kısımlarında gelişir. Enstitü alanında baraj gövdesi ve gübre kanalının batısı gibi antropojenik etkinin en yüksek olduğu yerde, toprağın çok yumuşak ve derin olduğu kısımda gelişir. Tek yıllık türlerde ve düşük tekerrürlü türlerde oran hayli yüksektir. Centauretosum Şahin & Vural subass. nova (Tip örnek parsel * =49) Bu alt birlik birlikte eğimin olmadığı kısımlarda gelişir. Özellikle birliğin ayırdedici türlerinden Crambe tataria nın geniş alan kaplamasıyla içerdiği takson sayısı daha düşüktür. Ayrıca diğer ayırtedici tür olan Centaurea depressa bu tür alanlarda yüksek uyum gösterdiği için, çok sayıda bireyle yüksek bir örtüş oranına ulaşmıştır. Dolayısıyla hem takson sayısı ve birliğin diğer karakter türlerinin örtüşü, hem de fizyonomik görünüşü açıdan farklı bir yapı oluşturmuştur. Dolayısıyla alt birlik olarak tanımlanmıştır.

114 100 Çizelge 8.6. Bromo Lomelosietum argentae Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip Örnek Parsel *=41) Yükseklik (x 10 m) Yön Eğim (o) Anakaya Örneklik Alan Büyüklüğü (m2) Genel örtüş (%) Ot boyu (cm) Parsel no G D G G G G D G G G G G G G G G G K A L K E R * * Bulunma Sınıfı Lomelosia argentea Bromus tectorum Crambe tataria var tataria Centaurea depressa Tragopogon dubius Taenitherum caput-medusae Anthemis cretica subsp anatolica Festuca valesiaca Onobrychis arenaria subsp cana Euphorbia macroclada Centaurea virgata Anthemis tinctoria var anatolica Lomelosia rotata Koelaria cristata Teucrium polium subsp polium Hedysarum varium Erysimum crassipes Salvia candidissima subsp occidentalis Convolvulus holosericeus subsp holosericeus Alyssum pateri supsp pateri Astragalus karamasicus Galium verum subsp verum Bromus tomentellus Anthemis tinctoria var pallida Dianthus zonatus Minuartia anatolica var anatolica Isatis glauca subsp glauca Eryngium campestre Thymus spyleus subsp rosulans Marrubium parviflorum Galium incanum subsp elatius Onobrychis hypergeia Asyneuma limonifolium subsp pestalozzae Anthemis wiedemanniana Silene spergulifolia Birliğin karakter türleri IV V Centauretosum altbirliğinin ayırt edici türleri IV IV Lomelosetosum altbirliğinin ayırt edici türleri III III Astragalo microcephali Brometea tomentelli sınıfının karakterleri III III III II II II II II II II II II II II I I I I I I I I I 12 I +1 I +1 I +1 I +1 I 12 I

115 101 Çizelge 8.6 (Devam). Bromo Lomelosietum argentae Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip Örnek Parsel *=41) Noaea mucronata subsp mucronata Reseda lutea var lutea Conringia planisiliqua Brassica elongata Centaurea solstitialis Boreava orientalis Secale cereale var cereale Convolvulus arvensis Aegilops markgrafii Carduus nutans subsp leiophyllus Echinophora tenuifolia subsp sibthorpiana Turgenia latifolia Bifora radians Matthiola longipetala Roemeria hybrida Consolida orientalis Wiedemannia orientalis Camelina laxa Anchusa leptophylla subsp leptophylla Crepis foetida subsp rhoedifolia Cerinthe minor Verbascum cheiranthifolium subsp cheiranthifolium Trigonella fischeriana Eryngium creticum Papaver dubium subsp laevigatum Valerianella vesicaria Poa bulbosa Cirsium arvense subsp vestitum Malabaila secacul Sanguisorba minor subsp muricata Adonis annua Silene argentea Stipa holosericea Helianthemum salicifolium Plantago lanceolata Jurinea pontica Hesperis pendula subsp campicarpa Ziziphora tenuior Silene otites Falcaria falcarioides Salvia aethiopis Moltkia aurea Lappula barbata Cruciata taurica Gypsophila elegans +1 I Secalinetea orientalia sınıfının karakterleri V III III III II II II II II I I I I +1 I +1 I +1 I 12 I İ ş t i r a k ç i l e r IV IV III II II II II II II II II II I I I I I I I I +1 I I I I +1 I I I

116 102 Çizelge 8.6. (Devam) Bromo Lomelosietum argentae Şahin & Vural ass. nova birliği (Tip Örnek Parsel *=41) Echinophora tournefortii Glaucium corniculatum Herniaria glabra Ajuga chamaepitys Stachys byzantina Ononis spinosa Euphorbia arvalis Allium scorodoprasum subsp rotundum Agropyron cristatum var pectinatum Chardinia orientalis Anagallis arvensis Alyssum simplex Acinos rotundifolius Lactuca serriola Jurinella moschus Alcea cinerea Helianthemum ledifolium subsp ledifolium Linaria corifolia Scariola viminea Scorzonera mollis Linum mucronatum subsp pseudoanatolicum Nigella arvensis var caudata Haplophyllum myrtifolium Achillea setacea Artemisia santonicum Cichorium intybus Pterocephalus plumosus Ornithogalum pyrenaicum Centaurea drabifolia subsp drabifolia Alyssum condensatum subsp flexibile Paronychia kurdica subsp kurdica Astragalus nitens Sideritis montana subsp montana I I I +1 I I I +1 I +1 I +1 I I +1 I +1 I +1 I I +1 I +1 I +1 I +1 I +1 I +1 I +1 I +1 I +1 I 12 I +1 I +1 I +1 I +1 I 11 I 12 I +1 I +1 I +1 I Parseldeki takson sayısı

117 Nitrofil vejetasyon Isatio Galietum veri Şahin & Vural ass. nova birliği (Holotip; Çizelge: 8.8, Tip Örnek Parsel *= 99) Bu bitki birliği çalışma alanı içinde bulunan Tavukçuluk araştırma Enstitüsü ne ait üretim çiftliğinin oluşan hayvan gübresi atıklarını boşaltmak ve uzaklaştırmak için kullandığı kanal boyunca gelişmiştir. Uzaklaştırılan gübreler nedeniyle topraktaki azot oranı artmış ve azotseven veya azotlu ortamlarda da yaşayabilen türler burada örtüşün yoğun olduğu bir topluluk oluşturmuşlardır. Ayrıca azot yoğunluğuna bağlı olarak kanalın başlangıç noktasındaki tür çeşitliliği ve örtüşü ile sonu arasındaki tür çeşitliliği ve örtüşü arasında belirgin farklar vardır. Özellikle Galium verum subsp verum türü gübre kanalının başladığı noktada gür bir biçimde gelişmiş ve görüntüye hakim olmuştur. Kanalın sonuna doğru ise daha çok sucul bitkilerin ve segetal türlerin arttığı gözlenmiştir. Bitki birliğinde örtüş bolluk oranı son derece yüksek olup %100 e ulaşmaktadır. Yine ot boyu da 1 metreyi geçebilmektedir. Ayrıca alanın bazı kısımlarına dikilen kavak ağaçları burada da mevcut olup özellikle kanalın sonuna doğru yaptığı gölgelendirme ile floristik yapıyı da etkilemektedir. Bu bitki birliğini oluşturan türler V şeklindeki yaklaşık 2-3 metre derinlikte ilerleyen kanalın her iki yüzünde bulunması ve kanal dışında pek yer almaması sebebiyle örneklik alanların (2,5x7=15) metrekarelik parseller şeklinde alınması uygun bulunmuştur. 8 parsel ile temsil edilen birlikte toplam 40 takson bulunmaktadır. Ortalama takson sayısı 14,8 takson\parsel olan birlikte, taksonların bulunma sınıfı sıralamsı I>II>III=IV>V şeklinde gerçekleşmiştir. Bu türlü habitatların tabiatda tabii halde olmaları sıklıkla karşılaşılan bir durum değildir. Bu nedenle ülkemizde de fazla çalışılmayan bu habitatla ilgili çalışmaların yetersizliği nedeniyle birlik herhangi bir sintaksonomik kategoriye konulamamıştır. Birliğin bu durumuyla ilgili detaylı inceleme tartışma ve sonuçlar kısmında yapılmıştır. Şimdilik sadece birlik tablosu verilmiştir.

118 104 Çizelge 8.7. Isatio Galietum veri Şahin & Vural ass. nova birliği (tip örnek parsel *=99) Yükseklik (m) Örneklik Alan Büyüklüğü (m 2 ) Anakaya K A L K E R Eğim ( O ) Yön B B B B D D B D Genel Örtüş (%) Ot boyu (cm) Türler \ Parsel no * Birliğin karakter türleri Galium verum subsp verum V Isatis glauca subsp glauca V İ ş t i r a k ç i l e r Secale cereale var cereale V Cardaria draba IV Conium maculatum IV Conringia planisiliqua IV Anchusa leptophylla subsp leptophylla IV Tragopogon dubius IV Convolvulus arvensis III Crambe tataria subsp tataria III Phragmites australis III Lactuca serriola III Carduus nutans subsp leiophyllus III Chenopodium album subsp album II Potentilla reptans II Achillea willhelmsii II Sanquisorba minor subsp muricata II Astragalus odoratus II Centaurea solstitialis II Consolida orientalis II Reseda lutea var lutea II Koelaria cristata II Lomelosia rotata II Centaurea virgata II Festuca valesiaca 12 I Bromus tectorum +1 I Teucrium polium subsp polium 22 I Lomelosia argentea +1 I Galium spurium supsp spurium +1 I Lolium rigidum subsp rigidum 12 I Coronilla varia subsp varia I Papaver dubium subsp laevigatum I Cerinthe minor 12 I Verbascum cheiranthifolium subsp cheiranthifolium +1 I Stachys byzantina 12 I Glaucium corniculatum +1 I Alopecurus arundinaceus subsp arundinaceus +1 I Eryngium bithynicum +1 I Bulunma sınıfı

119 105 Çizelge 8.7 (Devam). Isatio Galietum veri Şahin & Vural ass. nova birliği (tip örnek parsel *=99) Cichorium inthybus +1 I Melilotus officinalis +1 I Parseldeki takson sayısı Mezofitik vejetasyon Çalışma alanımızda Akpınar Deresi üzerinde kurulmuş olan İkizce Göleti bulunmaktadır. Göletin kıyısında ve dere boyunca devam eden alanda sucul bitkilerin oluşturduğu bir habitat gelişmiştir. Ancak su ve toprak durumuna göre bu habitat da değişik kısımlardan oluşmaktadır. Alopecuro Trifolietum rependis Şahin & Vural ass. nova (Holotip; Çizelge: 8.9, Tip Örnek Parsel *= 14) Bu bitki birliği gölet ile Topaklı Köyü arasında bulunan çayırlıkta gelişir. Aradan geçen yollar nedeniyle üç parça halindeki birlik göleti besleyen dere çevresinde geliştiği için yıl boyu suya doymuş halde bulunan toprak üzerinde gelişir. Genel örtüş %100 dür. Birliğin geliştiği çayırlık Topaklı Köyüne aittir. 2-3 hektarlık bir alan kaplayan çayırlıkta hayvan otlatması yapılmamakta, vejetatif dönemde bitkilerin büyümesine izin verilmekte ve haziran sonunda gündönümü tabir edilen zamanda biçilerek kabayem olarak değerlendirilmektedir. Otlatma baskısının olmaması ve büyümeye müsaade edilmesiyle birlikte bitki boyu 1 metreye ulaşmaktadır. Ancak biçme döneminden sonra otlatmaya devam edilmektedir. 12 parselle temsil edilen birlikte toplam 28 takson bulunmaktadır. Ortalama olarak 11,1 takson\parsel taksonun bulunduğu birliğin bulunma sınıfı sıralaması III>II>I>IV=V şeklinde gerçekleşmiştir. Burada dikkati çeken durum sadece birliğin karakter türlerinin IV ve V sınıfına ait olması, diğerlerinin daha düşük tekerrüre sahip olmasıdır. Yine bulunma sınıfı III, 10 takson ile en yüksek sayıda temsil edilmiştir. Birliğin toprak analizi incelendiğinde % 72 cl suya doymuşluğa sahip

120 106 olan birlik toprakları % 0,073 ile çalışma alanındaki en yüksek tuz oranına ve ph 7,48 ile en yüksek asitlik değerine sahiptir. Yine % 28,56 ile düşük kireç oranına sahip olan birlik, 2,41 kg\da ile en yüksek fosfor ve 95,65 kg\da ile en düşük potasyum oranına sahip olan birlik sonuç olarak % 4,30 ile alandaki en yüksek organik madde miktarına sahiptir. Bitki birliği fizyonomik yapısından ötürü iki altbirliğe ayrılarak incelenmiştir. Trifolietosum Şahin & Vural subass. nova (Holotip; Çizelge: 8.10, Tip Örnek Parsel *= 14) Aynı zamanda birliğin tip alt birliği de olan bu topluluk, daha fazla tür sayısına sahiptir. Ancak altbirliğin de ayırt edici türlerinden Lotus corniculatus subsp corniculatus gibi alçak boylu ve prokumbent habitusa sahip türler nedeniyle bu alt birlik nisbeten daha alçak boylu bir topluluk oluşturmuştur. Bu durum tür sayısının da artmasına sebeb olmuştur. Puccinellietosum Şahin & Vural subass. nova (Holotip; Çizelge: 8.10, Tip Örnek Parsel *= 24) Bu altbirlik de mevcut çayırlıkta gelişme gösterir. Özellikle ayırt edici tür olan Puccinellia koeieana subsp anatolica türü nisbeten tuzlu toprakların bitkisidir. Diğer altbirliğe nazaran hem genel örtüş olarak hem de bitki boyu olarak daha yüksek değerlere sahiptir. Ancak daha az taksondan oluşmaktadır. Uzun boylu ve yoğun örtüş oluşturan türler nedeniyle alçak boylu ve sürünücü özellikteki türler çok az temsil edilmiştir. Tanımlanan bitki birliği ülkemizde bu vejetasyon tipini açıklayan sınıfların bilinmemesi sebebiyle sadece birlik tablosu şeklinde gösterilmiştir. Birliğin sintaksonomik özellikleri tartışma ve sonuçlar kısmında incelenmiştir.

121 107 Çizelge 8.8. Alopecuro Trifolietum rependis Şahin & Vural ass. nova birliği (tip örnek parsel *=14) Yükseklik (m) Yön GD GD GD GD GD GD GD GD GD GD GD GD Eğim ( O ) Örneklik Alan Büyüklüğü m2) Genel örtüş (%) Ot boyu (cm) Parsel No * * 29 Birliğin karakter türleri Trifolium repens var repens V Alopecurus myosuroides var myosuroides IV Trifolietosum altbirliğinin ayırt edici türleri Lotus corniculatus subsp corniculatus II Eragrostis collina III Juncus gerardi subsp gerardi III Carex distans III Puccinellietosum altbirliğinin ayırt edici türleri Puccinellia koeiana subsp anatolica III Dasypyrum villosum III Tragopogon pratensis II İ ş t i r a ç i l e r Lolium rigidum subsp rigidum III Ranunculus constantinapolitanus III Bromus hordeaceus subsp hordeaceus III Taraxacum crepidiforme III Taraxacum scaturiginosum III Orchis palustris II Graminae sp II Bromus inermis II Catabrosa aquatica II Elymus repens subsp elongatiformis II Phragmites australis II Plantago major subsp major II Potentilla reptans I Galium verum subsp verum 12 I Triglochin palustre 12 I Cerastium umbellatum +1 I Carex flacca 22 I Rumex crispus +1 I Secale cereale var cereale +1 I Parseldeki takson sayısı Bulunma Sınıfı

122 Phragmites australis topluluğu Çalışma alanında göletin kıyısında yer yer Phragmites australis toplulukları bulunmaktadır. Yer yer boyu 5 metreye ulaşan bu topluluk %100 örtüşlü ve çok az tür içeren bir kompozisyon oluşturmaktadır. Örnekleme döneminde toplulukta gözlenen türler şunlardır; Lactuca serriola, Cardaria draba, Lomelosia rotata, Cirsium arvense subsp vestitum, Galium spurium subsp spurium, Pedicularis comosa ve Chenopodium album var album. Ancak alanda çalışmaya başladıktan sonra göletteki su seviyesi sürekli olarak düşmüş ve 4 yıl öncesine nazaran 2 metrelik bir azalma meydana gelmiştir. Dolayısıyla göl kıyısındaki bu tür P. australis toplulukları zayıflamışlardır. Ancak göl seviyesinin düşmesi gölün başladığı kısımda çekilmeye bağlı olarak göl yüzeyinin 1\3 ü kadar bir alanın açığa çıkmasını sağlamıştır. Ortaya çıkan bu alan alüvyonlu toprak yapısı ve su miktarının da uygun olmasıyla hızla sucul bitkilerle kaplanmaya başlamıştır. Ancak örnekleme döneminde toprağın balçık halinde olması nedeniyle buralarda örnekleme yapılamamıştır. Buna karşın 2007 yılında son yaptığımız arazi çalışmasında hem mevsim itibariyle toprağın daha kuru olması, hem de Enstitü yönetiminin sazları işletme maksadıyla kesmiş olması nedeniyle açılan bu alanda da gözlem yapılmıştır. Vejetasyon bilimi kitaplarında süksesyon basamaklarında gösterilen sulak bir alanın bitkilerle kaplanmasının benzer bir örneğinin görüldüğü alanda sık görülen türler listelenmeye çalışılmıştır. Gölün çekildiği alanda kıyıya daha yakın olan ve toprağın daha kuru olduğu kısımda Polygonum, Rumex ve Chenopodium türleri hakimdir. Gölün çekildiği düzlüklerde ise Phragmites australis, Bromus inermis, Bromus scoparius, Epilobium parviflorum, Plantago major, Lactuca serriola, Carthamus dentatus, Cirsium arvense subsp vestitum, Juncus gerardi subsp gerardi, Carex distans, Carex flacca, Trifolium repens, Cynodon dactylon, Trifolium pratense, Lolium rigidum subsp rigidum, Camelina laxa gibi türler sıklıkla rastlanan türler olmuştur. Yine gölün çekildiği bu alanda Salix caprea, Tamarix symirnensis, Tamarix parviflora ve Myricaria germanica gibi çalıların da alanda sıklıkla yerleştiği gözlenmiştir. Yine göletin ucundaki bazı çukurlarda Sparganium erectum, Alisma lanceolata, Typha

123 109 angustifolia, Butomus umbellatus, Juncus articulatus vb. hidrofitik bitkiler topluluk oluşturmuştur Ağaçlandırma alanları Çalışma alanımızda mevcut bitki birliklerine ilaveten Enstitü yönetiminin bazı noktalara kavak badem ve çam ağaçları diktiği yerler vardır. Özellikle baraj gövdesinin hemen önünde toprağı tutması için dikilen kavaklık ve onun yanında badem ağaçlığı vardır. Yine Enstitü girişinde, göletin diğer ucunda da kavak ve söğüt ağaçlarının dikildiği noktalar vardır. Bu alanlar kendi içinde ayrı bir habitat oluşturmuş ve nisbeten daha az tür içeren bir floristik yapı göstermiştir. Bu ağaçlıklardaki türler şunlardır: Kavaklık; Populus alba, Phragmites australis, Coronilla varia, Rumex crispus, Tragopogon pratensis, Sanguisorba minor subsp muricata, Plantago lanceolata, Ononis spinosa, Cirsium arvense subsp vestitum, Verbascum cheiranthifolium subsp cheiranthifolium. Bademlik; Amygdalus orientalis, Secale cereale, Coronilla varia, Galium spurium subsp spurium, Potentilla recta, Bromus tectorum, Lactuca serriola, Sanguisorba minor subsp muricata, Rumex crispus, Cardaria draba, Lomelosia rotata, Aegilops markgrafii, Taeniatherum caput-medusae. Çam ağaçlandırması yapılan yerlerde ise kapalı bir ortam oluşmadığı için ağaçların aralarındaki boşluklarda stepteki yaygın türler girmiştir. Tüm bu bu tanımlanan bitki birliklerinden sonra çalışma alanının vejetasyon haritası hazırlanmıştır (EK - 1). Birliklerin üzerine kısaltma olarak yazılan sembollerin açıklaması haritanın yanına eklenmiştir.

124 TARTIŞMA VE SONUÇLAR Bu çalışmada Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü ne ait İkizce Araştırma ve Uygulama İstasyonu nun flora ve vejetasyonu araştırılmıştır. Araştırma konusu olarak seçilen alan Ankara ili, Haymana ilçesi sınırları içinde olup, Gölbaşı Haymana yolunun kilometreleri arasında bulunmakta ve bitki coğrafyası açısından İran-Turan fitocoğrafik bölgesine girmektedir. Çalışma alanı genel olarak Kratase zamanlı Kılıçlar Grubu içerisinde bulunan Hançili formasyonu isimli jeolojik oluşum içerisinde yer alırken, Triyas zamanlı Ankara Grubu içerisinde Elmadağ formasyonu, Permiyen yaşlı kireçtaşı bloğu ve Quaterner zamanlı alüvyon birikimlerini de içermektedir Çalışma alanındaki büyük toprak gruplarının büyük kısmı Kolüvyal topraklardan oluşurken Kahverengi topraklar ve Alüvyal topraklarda alanda görülen toprak gruplarıdır. Yine çalışma alanı yıllık ortalama 10,0 o C sıcaklı değeri ve yıllık ortalama 398,7 mm yağış değerlerine sahiptir. Alan Q= 41,7 değeriyle Yarı kurak, alt, çok soğuk Akdeniz iklim tipine girmekte olup, yağış rejimi tipi İ.K.S.Y. Doğu Akdeniz yağış rejimi 2. tipidir Flora yılları arasındaki vejetasyon dönemlerinde 35 seferde yapılan arazi çalışmaları sırasında 730 kadar bitki örneği toplanarak herbaryum materyali haline getirilmiştir. Bu örnekler GAZI herbaryumunda bulunmaktadır. Toplanan bu örneklerin incelenmesi sonucu 62 familya, 238 cins, tür ve tür altı seviyede ise 403 takson tespit edilmiştir. Bu Taksonların 1 tanesi Gymnospermae, 402 tanesi Angiospermae dir. Angiospermae içinde olan taksonların 328 tanesi Dicotyledonae, 74 tanesi Monocotyledonae içinde yer almaktadır. Bu 403 taksondan 47 si endemiktir. Endemizm oranı % 11,66 dır. Bilindiği gibi ülkemizdeki endemizm

125 111 oranı %34,5 tir. Endemik taksonların 43 tanesi LC, 3 tanesi NT ve 1 tanesi VU kategorisindedir. Çizelge 9.1. Çalışma alanımızdaki toplam takson ve endemik takson sayılarının benzer çalışmalarla mukayesesi Endemizm Endemizm oranı Toplam Takson 11,6 15,7 19,5 17,2 16,1 9,4 14,2 27,15 10, Şahin, B., TARM İkizce Araştırma ve Uygulama İstasyonu nun Flora ve Vejetasyonu 2. Eraslan, Z., T., Oyaca, İkizce Germeyik (Tepeyurt) Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası. 3. Yağcı, A., Taşpınar, İncek, Tuluntaş Köyleri Arasında Yayılış Gösteren Step Formasyonunun Floristik Yönden Araştırılması. 4. Çoban, S., Çerkezhöyük, Karagedik ve Yağlıpınar Köyleri Arası Bölgesinin Florası. 5. Aliç, D., Elmadağ, Bayındır ve Beynam Arasında Kalan Alanın Florası. 6. Altınözlü, H., İmrahor Vadisi Florası 7. Karaman, S., Duatepe Florası 8. Türker, H., Ayaş, Güdül, Beypazarı ve Polatlı Arasında Kalan Bölgenin Florası. 9. Aslan, S., Kıbrısköy (Mamak\Ankara) Vadisi Florası. Çalışma alanımızı mukayese ederken diğer çalışmaların alana yakın olmasına özen gösterilmiştir. Bu nedenle 2, 3 ve 4 numaralı çalışmalar bilhassa incelenmiştir. Zira 2 numaralı Eraslan a ait olan çalışma bizim çalışma alanımızın hemen doğusunda yer 1 Dipnot: Mukayese edilen floralar ve yazarları aynı numaralarla ifade edileceğinden her mukayese tablosunda liste tekrar edilmeyecek, çizelgelerdeki numaralar bu listedeki yazara atfedilecektir.

126 112 almakta ve aradan geçen Gölbaşı-Haymana yolu ile ayrılmaktadır. Yine 4 numaralı Çoban ın çalışması da hemen alanımızın kuzeydoğusunda olup, Eraslan ın çalışma alanına bitişiktir. 3 numaralı Yağcı nın çalışma alanı da çalışma alanımızın kuzeyinde yer alıp arada kısa bir mesafe vardır. Diğer çalışma alanları da bizim alanımıza yakın çalışmalardır ancak 9 numaralı Aslan a ait çalışma nisbeten biraz uzak olmakla birlikte Ankara çevresinde yapılan son çalışma olup içerdiği önemli sonuçları göz önünde tutularak mukayeseye dahil edilmiştir. Sonuçlara bakıldığında toplam takson sayıları içerisinde en çok taksonu içeren Aslan ın çalışmasından sonra 403 taksonla bizim çalışmamız ikinci en çok takson içeren alan olmuştur. Alan olarak nisbeten daha küçük olan çalışma alanımızda takson sayısının yüksek olmasında içerdiği habitat çeşitliliğinin ve bitki birliklerinin büyük bir etkisi vardır. Habitat çeşitliliğinin fazla olması takson sayısını arttırmıştır. Ancak bu durum endemizme aynı şekilde yansımamış, çalışma alanımız 47 endemik bitkiye rağmen %11,6 oranıyla bir çok alandan daha düşük endemizm oranına sahip çıkmıştır. Bunun nedeni olarak alandaki habitat çeşitliliğinin habitata özel türlerle tür zenginliğini arttırmasına karşın bu türlerin daha çok geniş yayılışlı türlerden oluşmasıyla endemizmi düşürdüğü söylenebilir. Ayrıca hem çalışma alanımız içerisinde hem de alan çevresinde tarım yapılan tarlalar büyük oranda olduğu için segetal vejetasyonu temsil eden tarla ayrık otlarından da alanımızda bol miktarda tür olması ve bu tür bitkilerin genel olarak kozmopolit türlerden oluşması ve yine alandaki sucul vejetasyonu temsil eden türlerin de genel olarak kozmopolit olması alanımızdaki endemizm oranının düşük olmasına gerekçeleri olarak gösterilebilir. Çalışma alanının fitocoğrafik bölge elementlerine bakıldığında, alandan tesbit edilen taksonlardan fitocoğrafik bölgesi bilinenlerin 101 i İran - Turan (%25), 16 sı Akdeniz (% 3,9) ve 26 sı Avrupa- Sibirya (% 6,5) kökenlidir. 260 taksonun (%64,5) Türkiye Florası nda hangi fitocoğrafik bölge elementi olduğu belirtilmemiştir.

127 113 İr - Tur, 101, 25% Belirtilme yenler 260, 65% Akd, 16, 4% Avr - Sib, 26, 6% İr - Tur Akd Avr - Sib Belirtilmeyenler Şekil 9.1. Fitocoğrafik bölge elementlerine göre taksonların dağılımı Hem aşağıdaki tablodan, hem de bir üstteki grafikten de anlaşılacağı üzere çalışma alanımız İran Turan fitocoğrafik bölgesinin içerisinde ve etkisi altındadır. Zira florsitik bölgesi bilinmeyenler istisna tutulursa kalan taksonların 2\3 ü bu bölgeye aittir. Yine yakın alanlardaki çalışmalara da bakıldığında hepsinde de yaklaşık olarak bu oran mevcuttur. Tabloya bakıldığında floristik bölgesi bilinmeyenlerin tüm çalışmalarda taksonların yaklaşık %60-70 ini oluşturduğu ve yine tüm çalışmalarda İr Tur bölgesi elementlerinin %20 nin altına düşmediği görülmektedir. Diğer iki bölge elementlerinin de çalışma alanlarında benzer oranlarla temsil edildiği görülmektedir. Ancak bu oranlar çalışma alanının bölgesinin seçilmesinde göz ardı edilebilecek oranlardır. Çizelge 9.2. Fitocoğrafik bölge elementlerinin benzer çalışmalarla karşılaştırılması Element İran Turan 25 21, ,4 20,4 28,7 27,9 26,42 20,35 Akdeniz 3,9 5,5 4,7 7,6 5,1 5,9 7,6 8,94 8,01 Avrupa - Sibirya 6,5 2,9 2,1 7,6 6,0 4,6 2,3 7,01 10,74 Belirlenemeyenler 64,5 69, ,2 68,2 60, ,63 60,90

128 Takson sayıları Oran (%) ,9 11,6 9,9 8,7 19 5,7 5, ,7 3,7 3,5 2,9 2,7 117 Fabaceae Asteraceae Poaceae Brassicaceae Lamiacae Caryophyllaceae Apiaceae Ranunculaceae Liliaceae Scrophulariaceae Boraginaceae Diğerleri Şekil 9.2. Tür ve tür altı seviyede en çok takson içeren familyalar ve oranları 29 Şekil 8.2. de en çok takson içeren ilk 11 familyanın takson sayıları verilmiştir. Buna göre en çok takson, Leguminosae 48 (%11,9), Compositae 47 (%11,6), Gramineae 40 (%9,9), Cruciferae 35 (%8,7), Labiatae 23 (%5,7), Caryophyllaceae 22 (%5,4), Umbelliferae 19 (%4,7), Liliaceae 14 (%3,5), Ranunculaceae 15 (%3,7), Boraginaceae 11 (%2,7) ve Scrophulariaceae 12 (%2,9) rakamlarıyla ilgili familyalarda bulunmaktadır. Türkiye Florasında ise en çok takson içeren familyalar sırasıyla Asteraceae, Fabaceae, Lamiaceae, Poaceae ve Brassicaceae dir. Çalışma alanımıza bakıldığında sıralama değişmekle birlikte aynı familyaların mevcut olduğu görülmektedir. Grafikten de anlaşılacağı üzere alanda bulunan 62 familyadan 11 tanesi 10 un üzerinde takson sayılarına sahiptir. İlk 11 familyanın toplam takson sayısı 286 etmektedir ki bu sayı %71 oranına tekabül etmektedir. En çok takson içeren familya 48 taksonla Fabaceae dir. Onu 47 taksonla Asteraceae ve 40 taksonla Poaceae takip etmektedir. Bu üç familya toplam 135 taksona sahiptir ve %33,5 oranına ulaşmaktadır. Yani alandaki her üç bitkiden biri bu üç familyaya, diğerleri ise 59 familyaya aittir.

129 115 Şekil 8.3 de çalışma alanından tesbit edilen familyaların içerdikleri cins sayıları ve toplam cins sayısına oranları gösterilmiştir. Genel olarak takson sayıları ile benzer oranlara sahip oldukları görülmektedir. Burada dikkati çeken nokta en çok takson içeren familya olan Fabaceae familyasının yalnızca 14 cins içermesidir. Ancak bu familya içindeki Astragalus cinsi 22 takson gibi çok yüksek bir rakamla familyadaki taksonların neredeyse yarısına sahipken, yine Trigonella ve Vicia cinsleri de 5 er taksonla temsil edilmektedir. Bu nedenle sayının düşük olarak değerlendirilmesine gerek yoktur Cins sayısı Oran (%) ,3 10,6 9, ,4 6,4 5,9 6 3,8 5 3,3 2,5 0 Poaceae Asteraceae Brassicaceae Lamiaceae Apiaceae Fabaceae Caryophyllaceae Boraginaceae Scrophulariaceae Şekil 9.3. En çok cins içeren familyalar ve oranları Çalışma alanındaki cinslerden 18 tanesi içerdikleri takson sayıları ile öne çıkmaktadırlar. Bunlar içerisinde Astragalus cinsi içerdiği 22 takson ile diğer cinslere göre hayli zengin olarak alanda temsil edilmiştir. Yine Alyssum cinsi de içerdiği 11 takson ile diğer gözebatan zengin cinstir. Bu cinslerin içerdiği toplam takson sayısı 107 olup toplamda %26,5 oranında alanı temsil etmişlerdir. Alanda temsil edilen diğer 220 cins ise 296 takson ile temsil edilmektedir.

130 116 Çizelge 9.3. En çok tür ve tür altı takson içeren cinsler Cins Toplam Takson Toplam Takson Takson Takson Sayısına Oranı Cins Sayısına Oranı Sayısı Sayısı (%) (%) Astragalus 22 5,5 Anthemis 4 1 Alyssum 11 2,8 Salvia 4 1 Centaurea 9 2,2 Ornithogalum 4 1 Silene 7 1,8 Dianthus 4 1 Bromus 6 1,5 Linum 4 1 Vicia 5 1,2 Gypsophila 4 1 Trigonella 5 1,2 Helianthemum 4 1 Consolida 5 1,2 Scorzonera 4 1 Ranunculus 5 1,2 Ülkemizde en çok takson ile temsil edilen cinsler sırasıyla Astragalus, Verbascum, Centaurea, Allium, Silene, Euphorbia, Galium, Alyssum ve Salvia dır. Astragalus ve Centaurea çalışma alanımızda da aynı sıralamada bulunurken Verbascum cinsinin Çizelge 8.3 de hiç yer almayışında bu cinse ait türlerin nisbeten dar yayılışlı taksonlar olduğu göz önünde bulundurulabilir. Zaten diğer çalışmalarda dalisteye girememiştir. Ülkemizde step vejetasyonunun en tipik bitkisi olan Astragalus cinsi içerdiği 22 taksonla hem bizim çalışmamızdaki diğer cinslere göre hem de yakın alanlardaki çalışmalarda elde edilen sayılardan çok farklı bir sonuç ortaya çıkarmıştır. Floramızda sekizinci sırada bulunan Alyssum cinsinin bizim çalışmamızda ikinci olmasının nedeni tür içinde bulunan alttür ve varyetelerin ikisinin de alanda bulunması vechiyledir. Yine ülkemizde beşinci sırada bulunan Silene cinsi araştırma alanımızda dördüncü sırada çıkmıştır. Bromus cinsinin içerdiği 6 türle alanda beşinci cins olması dikkate değer bir durumdur. Bu cins ayrıca Yağcı nın çalışmasında 5 türle üçüncü olurken diğer çalışmalarda listeye bile girememiştir. Çizelge 8.3 deki diğer cinslerin de stepte genişce yayılan cinsler olduğu göz önüne alındığında çalışma alanımızın stepik karakterinin iyice aşikar olduğu söylenebilir.

131 117 Çizelge 9.4. En çok takson içeren cinslerin benzer çalışmalarla mukayese edilmesi Cinsler Şahin Eraslan Yağcı Çoban Karaman Astragalus Alyssum Centaurea Silene Bromus Ranunculus Salvia Trigonella Veronica Ancak yukarıdaki Çizelge 8.4 de gösterildiği gibi diğer alanlara baktığımızda üç cinste yakınlık bulunmakla birlikte diğer cinslerde farklılıkların olduğu görülmektedir. Bu alanlar çalışma alanımıza en yakın çalışmalardır. Buna rağmen bizde 7 takson ile dördüncü cins olan Silene cinsi diğer alanlarda sıralamaya girememiştir. Yine Salvia cinsi bizde yalnızca 4 taksonla bulunduğu halde diğer alanlarda daha fazla sayıda takson ile temsil edilmiş, hatta Eraslan da en çok takson içeren cins olmuştur. Bu bakımdan sadece cinslerin içerdiği takson sayıları ile alanları karşılaştırmak aslında doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Buna mukabil Çizelge 9.4 bilgi amaçlı olarak gösterime konulmuştur.

132 118 Çizelge 9.5. En çok takson içeren familyaların benzer çalışmalarla mukayese edilmesi Asteraceae Fabaceae Poaceae Lamiaceae Brassicaceae Apiaceae Caryophyllaceae Boraginaceae Scrophulariaceae Ranunculaceae Liliaceae Rosaceae Karşılaştırılan familyalar içerisinde Asteraceae familyası dokuz çalışmanın beşinde en çok takson içeren familya olmuştur. Onu dört çalışmada birinci olan Fabaceae izler. Yalnızca Karaman ın çalışmasında Poaceae en çok takson içeren familya olmuştur. Tüm çalışmalarda ilk iki sırayı Asteraceae ve Fabaceae familyaları almıştır. Zaten bizim çalışmamızda da bu iki familya yalnız bir sayı farkla peşpeşe gelmişlerdir. Bizim çalışmamızda üçüncü sırayı alan Poaceae familyası alanımıza en yakın çalışma olan Eraslan ın çalışması ile birlikte dört çalışmada daha üçüncü olurken diğer üç çalışmada dördüncü olmuştur. Yine bizim çalışmamızda dördüncü sırayı alan Brassicaceae familyası Altınözlü nün çalışma alanında üçüncü, Eraslan da dördüncü diğer çalışmalarda beşinci olmuştur. Bizim çalışmamızda beşinci olan Lamiaceae familyası, üç alanda üçüncü, dört alanda dördüncü ve bir alanda da beşinci en çok takson içeren familya olmuştur. Bu beş familya ülkemiz florasında da en çok takson içeren ilk beş familyalardır ve görüldüğü üzere tüm alanlarda da bu durum tekrar etmiştir. Yalnız sıralamada bazı değişiklikler olmuştur. Bu da her alandaki kendine özel ekolojik koşullar nedeniyle olmaktadır. Türkiye florasındaki sıralama; Asteraceae, Fabaceae, Lamiacae, Poaceae ve Brassicaceae dir. Bizim çalışma alanımızda bu sıralama Asteraceae ve Fabaceae nin yer değişmesi haricinde aynıdır. İlk beş familyadaki bu intizami görüntüden sonra diğer familyalarda sıralama epey değişmektedir. Örneğin Apiaceae familyası florada sekizinci sırada iken hem bizim çalışmamızda hem de diğer bazı çalışmalarda altıncı sıraya yerleşmiştir.

133 119 Ranunculaceae familyası florada ilk on familya içine giremezken bizim çalışmamızda yedinci sıraya yerleşmiştir. Yine Aslan ın çalışmasında Rosaceae familyası altıncı sırada iken florada ilk ona girememektedir. Çalışma alanımıza en yakın olan Eraslan, Yağcı ve Çoban ın çalışma sonuçlarını birlikte mukayese ettiğimizde bizde ve Yağcı da Fabaceae birinci, Eraslan ve Çoban da Asteraceae birincidir. Üçüncü olan familya bizde, eraslan ve Çoban da Poaceae iken yalnız Yağcı da Lamiaceaedir. Diğer familyaların sıralamasında da benzer durumlar gözükmektedir. Şekil 9.4. En çok takson içeren familyaların grafik olarak gösterimi Çalışma alanındaki endemik taksonlardan 3 tanesi NT kategorisinde, 1 tanesi VU kategorisinde, geri kalan 43 tanesi LC kategorisinde değerlendirilmiştir[69,70]. NT kategorisindeki 3 tür Aethionema dumanii Vural & N. Adıgüzel, Dianthus zederbaueri Vierh., Verbascum ancyritanum Bornm. dur. Bu taksonlardan A.

134 120 dumanii Vural & N. Adıgüzel floramızda son yıllarda tanımlanan ve 11. ciltte yer alan bir tür olup jipsli ve kireçli alanlarda yayılış gösterir [8]. Çalışma alanımızda da yoğun kireçli alanlarda rastlanan türün İç Anadolu bölgesinde bir çok lokaliteden biliniyor olması ile kategorisi NT olarak kabul edilmektedir. Diğer iki tür de İç Anadolu bölgesinde yayılış gösteren türlerdir. VU kategorisindeki Fritillaria fleischeriana Steudel & Hochst. ex Schultes &Schultes Fil. türünün kategorisi ile ilgili değerlendirme Aslan ın 2007 yılı içinde tamamladığı tez çalışmasında yaptığı hesaplamayla vardığı sonuç ile önerdiği kategorinin kabulü şeklinde gösterilmiştir. Zira çalışma alanımız da Aslan ın yaptığı yayılış alanı hesaplamasının sınırları içerisine girmektedir ve türün önerildiği kategori bu haliyle kabul edilmiştir [30]. Çalışma alanından toplanan örnekler teşhis edilirken, bazı bitkilerdeki karakterlerin floradaki betimlemelerine tam olarak uymadığı tesbit edilmiştir. Bu karakterlerin ilgili taksonların varyasyon sınırları içinde olduğu düşünülmekle birlikte ileride yapılacak veya yapılmakta olan revizyon çalışmalarına katkı sağlaması amacıyla burada belirtilmesi uyun görülmüştür. Bu örnekler ve ait oldukları taksonlar şunlardır. BŞ 2455 Fumaria asepala: Bu taksonun floradaki betiminde çiçek rengi beyaz olarak gösterilirken topladığımız örneklerde mor veya mor-beyaz oldukları görülmüştür. Çiçek rengi tür anahtarında kullanıldığı için teşhiste zorluk oluşturmaktadır. BŞ 2006 Astragalus elongatus subsp elongatus: Bu taksonda da floradaki betiminde yaprakcık çifti sayısı 6-12 arasında gösterilirken topladığımız örneklerde bu sayı 2-4 çift olarak gözlenmiştir. Ayrıca GAZI herbaryumunda bu türe ait örneklerde de yaprakcı çifti sayısının 2-4 arasında olduğu görülmüştür. BŞ 2501 Bellevalia sarmatica: Bu örneğin teşhisi çok güçlükle yapılmıştır. Zira Bellevalia cinsi dünya üzerinde 2 ve daha çok yapraklı olarak, B. sarmatica türü de 3-6 yapraklı olarak bilinmektedir. Ancak alandan topladığımız örneklerde yaprak sayısı 1-4 arasındadır. Populasyon üzerinde yapılan gözlemde de genel olarak bireylerin 2 veya 3 yapraklı oldukları, yaklaşık %20 oranında 1 yapraklı, %10 oranında da 4 yapraklı bireylerin olduğu tesbit edilmiştir. Ayrıca hem periant boyu, hem de pedisel

135 121 boyu olarak anahtarda iki tür arasında kalmıştır. Yine meyveye geçtikten sonraki şeklinin silindirik olduğu gözlenmiştir. Bu farklılıklara rağmen betimdeki diğer özelliklerin B. sarmatica ya uyduğu tesbit edilmiştir. Özellikle pedisel için ifade edilen çiçeklenme başında dik, döllenme esnasında aşağı dönük ve meyvede yeniden dik durumda olduğu tarafımızdan aynen gözlenmiştir. Tüm bu gözlemlerin sonucunda örneklerin uzman birisi tarafından teşhis edilmesi amacıyla Liliaceae familyası üzerinde uzman olarak bilinen Prof. Dr. Mehmet Koyuncu ya gösterilmiş, Sayın Koyuncu bu cinsin teşhisinde tepal dişlerinin renginin önemli olduğunu söyleyerek örnekleri B. sarmatica olarak teşhis etmiştir. Bizim ilk başta dikkatimizi çeken tek yapraklılık durumunun kaynaklarda olmasa bile doğada görüldüğü kendisi tarafından belirtilmiştir. Bunun üzerine B. sarmatica olarak teşhis bitirilmiştir. (Ek 1, Resim 1-4) Aşağıda topladığımız örneklerin floradaki betimlere uymayan özellikleri tablo olarak gösterilmiştir. Çizelge 9.6. Çalışma alanından toplanan B. sarmatica örneklerinin floradaki betime uymayan özelliklerinin mukayese edilmesi Karakterler BŞ 2476 B. sarmatica B. gracilis Yaprak sayısı (1) 2-3 (4) Korolla tüpünün boyu 5-7 mm 7-9 (10) mm 5-7 mm Dişlerin tüpün boyuna oranı 1\5-2\7 1\2 2\3 1\2 2\3 En alttaki pediselin boyu (4) (14) cm 8-10 (11) cm 2,5-3,5 (6,5) cm Kapsül boyu mm mm 10 mm Meyvedeki rasem Silindirik Genişce konik Genişce konik Alanda yapılan çalışma sonucu tesbit edilen türlerin çoğu ülkemizde ve İç Anadolu bölgesinde genişce yayılış gösteren türlerdir. Floradaki kayıtlarda olmadığı halde bir çok tür daha sonra yapılan floristik çalışmalarla B4 karesinden tesbit edilmiştir. Ancak yine de yeni ilaveler gelmeye devam etmektedir. Bizim çalışmamızda da topladığımız taksonlardan 9 tanesinin çalışma alanının bulunduğu B4 karesi için yeni kayıt olduğu tesbit edilmiştir [57]. Bu türler şunlardır;

136 122 Cirsium lappaceum subsp anatolicum Alyssum filiforme subsp teheranicum Orobanche schultsii Valerianella lasiocarpa Bromus hordeaceus subsp hordeaceus Dasypyrum villosum Iris suaveolens Colchicum falcifolium Schoenoplectus triqueter 9.2. Vejetasyon Araştırma alanının bulunuduğu Ankara ili ve Haymana platosu İran Turan fitocoğrafik bölgesinin İç Anadolu alt bölgesine girmektedir [31]. Bu fitocoğrafik bölgenin ana bitki formasyonu bozkırdır. Çalışma alanımız da esas itibariyle bozkır vejetasyona ait bir alandır. Alanda doğal steplerin yanı sıra, aşırı otlatma sonucu degrede olmuş mera ile antropojenik müdahale ile toprak yapısı değiştirilmiş ve sürülmüş bozuk stepler yer alır. Yine aynı zamanda alanda bir kanal boyunca gelişen nitrofil vejetasyon ile kurulu olan gölet ve dere yatağı çevresinde gelişen hidrofitik vejetasyon da mevcuttur. Alandaki vejetasyon tipleri bitki birlikleri üzerinden tartışılmıştır. Salvio Festucetum valesiacae Şahin & Vural ass. nova Bu bitki birliği çalışma alanında diğerlerine nazaran müdahale edilmemiş tek habitatdır. Enstitü içerisinde sürülmeden bırakılmış, ağaç dikilmemiştir ancak etrafında açılan tarla ve sürülüp bırakılan kısımların da etkisi altındadır. Bununla birlikte yaklaşık 30 yıldır müdahale edilmemiş, bu süre içerisinde otlatma baskısının etkilerinden kurtularak kendini toparlamaya başlamış ve progresif bir süksesyon gelişimi göstermeye başlamıştır.

137 123 Alanda İkizce göletinin kuzey ve güney kısımlarında nisbeten düz bir alanda gelişim gösterir. Birliğin baskın türleri Festuca valesiaca ve Bromus tomentellus, Stipa holosericea ve Globularia orientalis tir. Ayırt edici karakter tür olarak seçilen Salvia candidissima subsp occidentalis ülkemizde güney ve batı Anadolu da yaılış gösteren endemik bir türdür. Genel örtüşün % arasında olduğu birlikte fizyonomik olarak graminae türlerinin hakim olduğu görülmektedir. Kalker anakaya üzerinde gelişen birlik yüksek kireç oranına sahip kolüvyal topraklarda gelişir. Çizelge 9.7. Salvio Festucetum valesiacae birliğinin bulunma sınıfı eğrisi 50 Bulunma Sınıfı Eğrisi T a k s o n s a y ı s ı Bulunma Sayıları B u l u n m a S ı n ı f ı Alanın herhangi bir müdahaleden uzak olması nedeniyle bitkilerin yaşama oranı artmış ve zengin bir tür çeşitliliğine ulaşmıştır. Toplamda 115 takson bulunan birlikte parsel başına ortalama 38 tür bulunmaktadır. Bu çeşitlilik birlik tablosunda da kendini gösterek Onobrychido armenae Thymetalia leucostomi ordosuna bağlı bir çok alyans alanda temsil edilmiştir. Ancak hem karakter türlerinin çoğunu içermesi hem de yayılış bölgesi bakımından uyması nedeniyle birlik sintaksonomik olarak Astragalo karamasici Gypsophilion eriocalycis alyansına bağlanmıştır. Ülkemizde daha once de değişik çalışmalarda Festuca valesiaca birlikleri tanımlanmıştır. Bu birliklerle bizim tanımladığımız birliği Sorensen in benzerlik indisi ile karşılaştırdığımızda aşağıdaki tablo ortaya çıkmaktadır.

138 124 Çizelge 9.8. Festuca valesiaca birliklerinin bu birlikle mukayesesi Otörler ve yayın yılı Birlik adı Benzerlik (%) Ocakverdi, H., Ünal, A., 1991 Diantho Festucetum valesici 11,5 Hamzaoğlu, E., 2000 Astragalo kutepovi Festucetum valesiacae 24,2 Şanda, M., A. ve ark., 2000 Arenario ledeourianii Festucetum valesici 9,7 Ocakverdi, H., 1994 Cirsio Festucetum valesiacae 12,5 Akman, Y. ve ark Astragalo bounacanthi Festucetum valesiacae 22,5 Düzenli, A., Çetik, A. R., Festuca ovina ,2 Adıgüzel, N., Vural, M., 1995 Festuco Thymetum sipylei 18,8 Vural, M. ve ark Hyperico Festucetum valesiacae 25,1 Tablodan da görüldüğü gibi şu ana kadar tanımlanan birliklerin benzerlik yüzdesi oldukça düşüktür. En yüksek benzerliği gösteren Vural ve Hamzaoğlu nun çalışmalarında da benzerliğin yüksek çıkması birliklerin bağlı olduğu sınıf ve ordonun karakter türlerinin fazlalığı nedeniyledir. Ancak hem tür sayıları, hem de iştirakçi türlerde büyük farklılık vardır zira birliklerde bulundukları bölgelerin yerel türleri florsitik yapıyı oldukça etkilemektedir. Ayrıca hem bu iki birlik de hem de diğer birlikler de farklı alyanslara bağlı oldukları için tamamen farklı bir ekoloji ve habitatı yansıtmaktadır. Bu nedenlerle bu bitki birliği bilim dünyası için yeni bir birlik olarak tanımlanmıştır. Cirsio Thymetum sipylei Şahin & Vural ass. nova Bu bitki topluluğu halen İkizce köyü halkı tarafından mera olarak kullanılan ve Enstitü sınırlarının hemen yanında bulunan bir alandır. Yaklaşık 20 hektarlık bir alanı kaplayan mera kuzeye bakan meyilli yamaçlardan ve köye yakın olan düzlüklerden oluşur. Ağır bir otlatma baskısı altındaki merada, oluşan patikalarla hem su hem de rüzgar erozyonunu da arttıran bu durum neticesinde genel bitki örtüşü %

139 lere, ot boyu ise cm ye düşmüştür. Alanda mevcut baskı floristik yapıda kendini göstermektedir. Birlikte dominant ve konstant türler Festuca valesiaca ile Thymus sipyleus subsp rosulans tır. Ancak yumak otunun koyunlar tarafından otlanmadığı, kekiğinde çalı yapısıyla otlatma ve erozyona dayanıklı olduğu göz önünde tutulmalıdır. Zaten bu dayanıklılığı sayesinde kekik alanda hem tutunabilmiş, hem de çoğalıp gelişerek baskın hale gelmiştir. Diğer türler ise daha çok kokulu, dikenli ve zehirli gibi yine hayvanlar tarafından otlanmayan türlerden oluşmaktadır. Yastık formu dikenli geven türlerinin en çok ve yoğun olduğu alan bu meradır. Yine zehirli, kokulu, çalı ve dikenli bitkilerin yüksek frekansta olması alandaki degredasyonun ve regresif süksesyonun göstergeleridir. Bu nedenle bu durumu iyi yansıtacağını düşündüğümüz Cirsium lappaceum subsp anatolicum birliğin ayırt edici karakter türü seçilmiştir. 10 adet örnek parselle temsil edilen birlikte toplam 72 takson bulunmakta olup, ortalama takson sayısı 23,3 takson\parsel olmuştur. Birlikte bulunma sınıfı 1>2>3=4>5 şeklinde gerçekleşmiştir. Çizelge 9.9. Cirsio Thymetum sipylei birliğinin bulunma sınıfı eğrisi T a k s o n S a y ı s ı Bulunma Sınıfı Eğrisi Bulunma sayıları B u l u n m a S ı n ı f ı 3 Birlik kalker anakaya üzerinde az miktarda organik madde içeren kahverengi topraklar üzerinde gelişir. Yine ülkemizde daha önce tanımlana Thymus sipyleus birlikleri ile bizim birliğimizin benzerliğini mukayese ettiğimizde şu tablo ortaya çıkar;

140 126 Çizelge Thymus sipyleus birliklerinin mukayesesi Otörler ve yayın yılı Birlik adı Benzerlik (%) Adıgüzel, N., Vural, M., 1995 Festuco Thymetum sipylei 13,3 Çetik, A.,R., 1963 Thymus squarrosus comm.. 13,9 Şanda, M., A. ve ark., 2000 Lino muronatii Thymetum 16,4 rosulansae Ocakverdi, H., 1994 Cirsio Festucetum valesiacae 15,4 Akman, Y., Ketenoğlu. O., 1976 Thymus sipyleus var punctatus 18 comm. Ocakverdi, H., Ünal, A., 1991 Bupleuro Thymetum sipylei 17,6 Bu birlikte de benzer çalışmalarla yapılan mukayesede düşük bir benzerlik oranı çıkmaktadır. Mevcut benzerlik değerine ulaşılmasını sağlayan türlerin çoğu da bahsettiğimiz gibi sınıf ve ordonun karakter türleri olan ve ülkemizde geniş yayılış gösteren türlerdir. Zaten tabloya aldığımız çalışmalardan Çetik in çalışması hayli eski bir çalışma olup Thymus squarrosus komünitesi olarak yayınlanmıştır. Yine alanımıza da nisbeten yakın bir çalışma olan Akman ın Ayaş dağlarından tanımladığı Thymus sipyleus var punctatus komünitesi hem türün farklı bir varyetesine ait bir topluluktur hem de zaten birlik olarak değil komünite olarak tanımlanmıştır ve geçerliliği de yoktur. Aynı alanda olmaları ve antropojenik müdahale sonucu vejetasyon gelişimlerinin değişmesiyle farklı bir yapıya bürünen Salvio Festucetum valesiacae ve Cirsio Thymetum sipylei birliklerinin arasındaki benzerliğin nasıl olacağı bilimsel açıdan önemli bir konudur. Zira yaklaşık 30 yıl önce alan bütüncül bir yapıda, aynı şekilde kullanılan bir habitat iken bugün parçalara bölünmüş ve değişmiştir. İki birlik arasında yapılan benzerlik mukayesesinde benzerlik %39,6 olarak gerçekleşmiştir. Diğer çalışmalara nazaran yüksek gibi görünmekle birlikte, vejetasyon süreçleri farklı işleyen iki komşu habitat arasındaki süksesyonun nasıl oluştuğunu gösteren önemli bir veridir bu değer. Zira biri progresif biri regresif bir süreç izleyen iki komşu alan ortak bir geçmişe sahip olsalar da benzerlikleri %44,9 a düşmüş, yani benzerliklerinin %55,1 ini kaybetmişlerdir. İki birlikte bulunan tür sayıları da bunu göstermektedir.

141 127 Salvio Festucetum valesiacae birliği 115 taksonla ortalama parsel başına 38 takson içerirken, Cirsio Thymetum sipylei birliği toplamda 72 takson ve parsel başına ortalama 23 takson içermektedir. Yani yarı yarıya bir farklılık sözkonusudur. Zaten bu durum floristik yapıdaki değişmeyle, içerdiği karakter türler nedeniyle birliğin sintaksonomik olarak Convolvulo holosericei Ajugion salicifoliae alyansına bağlanmısını sağlamıştır. Birlikte diğer alyansların temsili de son derece azdır. Gypsophilo Hedysaretum varii Şahin & Vural ass. nova Bu bitki birliği de alana antropojenik müdahalenin sonucudur. Enstitü içinde yer alan göletin doğusunda bulunan meyilli kısımda kamulaştırma sonrası ziraate elverişli olmaması nedeniyle sekiler oluşturulmuş, sekilerin düzlüklerine karaçam ağaçlandırması yapılmıştır. Ancak anakayanın yüzeyde, toprak miktarının çok az olduğu alanda kireç oranı yüksek çakıllıklı bir alan ortam oluşmuştur. Ağaçların da fazla gelişemediği bu kısımda örtüşün zayıf olduğu bir habitat oluşmuştur. Böylece birlik doğal hali tahrip edilerek ağaçlandırma yapılmış bir alanda gelişmeye çalıştığı için sekonder bir süksesyondur. Ancak mevcut haliyle halen bir müdahale olmadığı için progresif süreç işlemektedir. Birlik kireç oranı %34,79 olan kolüvyal topraklarda gelişir. Birlikteki türlerin bir çoğu yatık veya sürünücü bitkilerdir. Birliğin karakter türleri de bu formdadır. 5 parselle temsil edilen birlik, toplam 61 taksondan oluşmaktadır ve ortalama takson sayısı 26,6 takson\parsel olarak nisbeten az sayıda tür içermiştir.

142 128 Çizelge Gypsophilo Hedysaretum varii birliğinin bulunma sınıfı eğrisi T a k s o n S a y ı s ı Bulunma Sınıfı Eğrisi B u l u n m a S ı n ı f ı 3 Bulunma sayıları 7 Daha önce hem bu yapıdaki bir alandan, hem de mevcut karakter türlerle başka bir birlik tanımlanmadığı için bu topluluğun bilim dünyası için yeni bir birlik olarak tanıtılmasına karar verilmiştir. Birlikteki mevcut türlerin büyük kısmı sınıfın ve ordonun karakter türlerinden oluşmaktadır. Alyans olarak da yine Convolvulo holosericei Ajugion salicifoliae alyansına bağlanmıştır. Her ne kadar alyansın birlikteki frekansı düşük olsa da diğer alyansların tek türle temsil edilmesi üzerine bu alyansın daha uygun olduğu kabul edilmiştir. Ajugo Stipetum holosericeae Şahin & Vural ass. nova Bu birlik de ağaçlandırma alanında bulunmaktadır. Ancak diğer birliğin aksine düzlüklerde değildir. Meyiller arasındaki vadi şeklindeki çukurlar, yanlardan erozyonla akan toprakların biriktiği kısımlardır. Birlik bu toprak birikiminin olduğu kısımlarda gelişmiştir. Toprağın nisbeten daha bol ve nemli olması ile örtüşün yüksek olduğu bir topluluk oluşmuştur. Böylece birlik hafif meyilli alanda, organik madde miktarının diğer birliğe göre nisbeten daha fazla olduğu kolüvyal toprakta gelişmiştir. Genel örtüş yüksek olmakla birlikte nisbeten tür sayısında azalma olmuş ve 6 parsel ile temsil edilen birlikte toplam 51 takson tesbit edilirken, ortalama takson sayısı 20,6 takson\parsel olarak gerçekleşmiştir.

143 129 Çizelge Ajugo Stipetum holosericeae birliği bulunma sınıfı eğrisi T a k s o n S a y ı s ı Bulunma Sınıfı Eğrisi 17 5 Bulunma Sayıları B u l u n m a S ı n ı f ı 3 Birlikte fizyonomik olarak iki Graminae türü baskındır ve karakter tür olarak seçilmişlerdir. Diğer karakter tür olarak seçilen Ajuga salicifolia da çalışma alanında en bol bulunduğu kısım bu birlik olduğu için ayırt edici karakter tür olarak seçilmiştir. Bu tür aynı zamanda Convolvulo holosericei Ajugion salicifoliae alyansının da karakter türü olduğu ve de alyansın diğer türleri de mevcut olduğu için birlik sintaksonomik olarak bu alyansa dahil edilmiştir. Ajugo Stipetum holosericeae ve Gypsophilo Hedysaretum varii birlikleri arasında da aynı yerde yan yana geliştikleri için benzerlik mukayesesi yaptığımızda sonuç %42 olarak çıkmıştır. Böylece birliklerin farklı olduğu ortaya çıkmaktadır. Zira hem iki birlikte de üst sintaksonlar yeterince temsil edilmekte hem de iki birlik arasında tür geçişi çok kolay olduğundan bu derece bir benzerlik çıkması normal görünmektedir. Burada aynı alan içinde farklı toprak yapısı üzerinde gelişen toplulukta %60 oranında farklılaşma olduğu açısından olaya bakılması doğru olacaktır. Bu durum süksesyonal sürecin ilk aşamalarında bitkilerin yerleştikleri ortamdaki mevcut durumun fitososyolojik yapıyı da etkilediğinin önemli bir örneğidir. Yine Ajugo Stipetum holosericeae birliği daha önce Yavuz un 2002 yılında tanımladığı Stipetum holosericei birliğiyle de mukayese edilmiştir[96] ancak benzerlik yalnızca %9,3 çıkmıştır. Bu nedenle birlik bilim dünyası için yeni bir birlik olarak tanımlanmıştır.

144 130 Bromo Lomelosietum argentae Şahin & Vural ass. nova Yumuşak ve derin topraklı bir alanda gelişen birlik yüksek tür zenginliğine ve nisbeten yüksek bir örtüşe sahiptir. 113 taksondan oluşan birlikte bir ve iki yıllık bitkilerin toplamı 42 taksondur. Çok yıllık türlerin çoğu da kısa ömürlü çok yıllıklardır. Bu nedenle alanda henüz yer kapma rekabetinin devam ettiği görülmektedir. 11 parsel ile temsil edilen birlikte ortalama takson sayısı 25,6 takson\parsel dir. Bulunma sınıfı sıralaması ise 1>2>4>3>5 olarak gerçekleşirken, bulunma sınıfı 1 olan takson sayısı 72, bulunma sınıfı 2 olan takson sayısı 25 dir. Bulunma sınıfı 3,4,5 olan takson sayısı ise toplam 16 dir. Yani alanda yer kapma ve yerşmeye çalışan türlerin sayısı hayli fazladır ve birlikte rekabetin halen devam ettiğini göstermektedir. Çalışma alanının genel olarak yüksek tür sayısına sahip olması da bu ilginç sonucu oluşturan bir diğer etkendir. Çizelge Bromo Lomelosietum argentae birliği bulunma sınıfı eğrisi T a k s o n S a y ı s ı Bulunma Sınıfı Eğrisi Bulunma Sayıları B u l u n m a S ı n ı f ı Ancak birlik toprakları alandaki en yüksek ph değerine ve en düşük organik madde miktarına sahip topraktır. Bu değerler birlikteki devinimin de nedenini ortaya koyarken sonunda bu değerlere uyum sağlayan türlerin başarılı olabileceği söylenebilir. Bu tip habitatlar genel olarak geçici topluluklardır. Süksesyonal süreç içerisinde topraktaki organik madde birikimi de arttıkça bölgenin ana bitki formasyonu burada klimax bitki topluluğunu oluşturmaya başlayacaktır. Ancak bu oluşumun süresi

145 131 iklimin belirleyiciliğinde olmaktadır. Aynı durum bu birlikte de gözlenmektedir. Ülkemizde henüz yeterince çalışılmamış olmakla birlikte segetal vejetasyon toplulukları Secalinetea orientalia sınıfı içinde değerlendirilmektedir. Birlikte bu sınıfın temsilcileri epeyce temsil edilmektedir[38,103,104]. Ancak çalışma alanı esas olarak Astragalo Brometea sınıfı ile temsil edilmektedir. Yine birlikte bu sınıfın temsilcileri de bol miktarda temsil edilmektedir. Ve birliğin bu yönde bir gelişim içinde olduğu düşünülmektedir. Netice olarak bu bitki birliği tarla içi arsız otların oluşturduğu bir topluluk olmaktan çok sekonder süksesyondaki bir step alanı olduğundan ve içerdiği step türleriyle de bu durum aşikar olduğundan Astragalo Brometea sınıfına bağlanmasının uygun olduğu düşünülebilecektir. Ancak ülkemizde bu sınıfla ilgili çalışmalarda bu tip yeni gelişen habitatlarla ilgili veri olmadığı gibi tanımlanan bir çok sintakson aşırı antropojenik müdahale altındaki negatif süksesyonun işlediği habitatlardır. Dolayısyla bu sınıf içinde sağlıklı bir mukayese imkanı yoktur. Ancak segetal vajetasyon araştırmalarında da uygun çalışma alanı bulma zorluğundan ötürü yeterince veri toplanamamıştır. Mevcut çalışmalar yukarıda değindiğimiz gibi bir sınıf içinde değerlendirilmekte olsa bile henüz bu sınıfın ülkemizi de kapsadığı ve temsil ettiğini ortaya koyan bir çalışmaya ulaşılamamıştır. Dolayısıyla tanımlanan bitki birliği içerdiği iki alt birlikle birlikte bilim dünyası için yeni birlik olarak sunulurken, sintaksonomik olarak herhangi bir kategoriye yerleştirilememiştir. Isatio Galietum veri Şahin & Vural ass. nova Bu bitki birliği çalışma alanı içinde bulunan Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü ne ait üretim çiftliğinin oluşan hayvan gübresi atıklarını boşaltmak ve uzaklaştırmak için kullandığı kanal boyunca gelişmiştir. Gübreli sular nedeniyle topraktaki azot oranı artmış ve azotseven veya azotlu ortamlarda da yaşayabilen türler burada örtüşün yoğun olduğu bir topluluk oluşturmuşlardır. Ayrıca mineral madde yoğunluğuna bağlı olarak kanalın başlangıç noktasındaki tür çeşitliliği ve örtüşü ile sonu arasındaki tür çeşitliliği ve örtüşü arasında belirgin farklar vardır. Özellikle Galium verum subsp verum türü gübre kanalının başladığı noktada gür bir biçimde gelişmiş ve görüntüye

146 132 hakim olmuştur. Kanalın sonuna doğru ise daha çok sucul bitkilerin ve segetal türlerin arttığı gözlenmiştir. Topluluktaki türlerin bazıları mezofitik habitatlarda da yetişen türlerdir. Dolayısıyla mevcut topluluk tamamiyle nitrofil bir yapı göstermemekle birlikte, hem çalışma alanındaki farklı bir habitatı göstermesi, hem de ülkemizdeki bu tip habitatların araştırılmasına katkıda bulunmak amacıyla nitrofil vejetasyon içinde değerlendirilmiştir. Bitki birliğinde örtüş bolluk oranı son derece yüksek olup %100 e ulaşırken, 8 parsel ile temsil edilen birlikte toplam 40 takson bulunmaktadır. Çizelge Isatio Galietum veri birliğinin bulunma sınıfı eğrisi T a k s o n S a y ı s ı Bulunma Sınıfı Eğrisi B u l u n m a S ı n ı f ı 5 Bulunma Sayıları 3 Daha önce Çetik tarafından Çubuk barajından Galium verum topluluğu komünite olarak tanımlanmıştır [108] ancak hem vejetasyon tablosunda herhangi bir sintaksonomik sınıflandırma yapılmamış hem de topluluğun betiminde kumlu ve humuslu topraklarda yetiştiği belirtilmiştir. Zaten iki topluluk arasındaki benzerlik oranı da %15,5 olarak gerçekleşmiştir. Bu türlü habitatların tabiatta tabii halde olmaları sıklıkla karşılaşılan bir durum değildir. Özellikle ülkemizde azotseven bitkilerin yerleştiği habitatlar aşırı otlatma esnasında fazla hayvan gübresi bırakılmış, veya otlak ve yerleşim yeri yakınlarında hayvanların dinlenme yeri olarak kullanılan tahrip edilmiş alanlarda görülmektedir. Bu türlü kullanım esnasında azotseven bitkilerin ortamda arttığı, yine bu bitkilerin hayvanlarca yiyecek olarak tercih edilmemesiyle de rekabette avantajlı hale

147 133 geçmesiyle baskın türler haline geldiği gözlenmektedir. Ancak olayın tabiatı gereği doğal olmayan bu türlü habitatların geçici topluluklar olduğu, ortamın bu şekilde oluşmasını sağlayan etkenler devre dışı bırakıldığında zaman içinde bölgenin ana formasyon tipi tarafından dönüştürüldüğü bilinmektedir. Ancak hem bu sebeble hem de mevcut bu türlü alanların nisbeten küçük alanlar olması nedeniyle ülkemizde bu habitat tipi üzerindeki çalışmalar son derece kısıtlıdır. Halen ülkemizde bu habitatı temsil ettiği kabul edilen Chenopodietea sınıfı üzerinde ülkemizle ilgili betimleyici çalışmalar yapılmamıştır [38,84,108]. Bu sınıf ve üzerindeki çalışmalar Avrupa dan tesbit edilmiş karakter türlerle açıklanmaya devam edilmektedir. Ancak birlik tablomuzda da görüleceği üzere bu sınıfın karakter türlerinin çok azının birlik tablomuzda mevcut olduğu görülmektedir. Ve sınıfın bu haliyle ülkemizi de içine alıp almadığı tereddütlü bir durum ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle yeni bir bitki birliği olarak tanımlanan bu topluluk sayılan nedenlerden ötürü fitososyolojik olarak sınıflandırılamamış ve birlik tablosu halinde gösterilmiştir. Alopecuro Trifolietum rependis Şahin & Vural ass. nova Bu bitki birliği gölet ile Topaklı Köyü arasında bulunan çayırlıkta, yılın büyük kısmında suya doymuş halde bulunan toprak üzerinde gelişir. Genel örtüş%100 dür. Otlatma yapılmamakta birlikte, kabayem olarak biçilen birlik vejetatif ve generatif olarak haziran sonundaki biçme müdahalesine uyum sağlayabilmiş bitkilerden oluşur. Birliğin toprakları alandaki en yüksek tuz ve organik madde miktarına sahiptir. Ülkemizdeki sucul vejetasyon, daha çok su içi ve su kıyısında yetişen hidrofitik bitki toplulukları olarak iyi bir şekilde açıklanırken, mezofitik karakterli çayır vejetasyonları ile ilgili çalışmalar yeterli seviyeye ulaşmamış ve bu tip habitatları temsil eden sınıfın tam bir betimlemesi yapılmamıştır. Halen Avrupa habitatlarını açıklayan Molinio Juncetea acutiflori sınıfı, Avrupa nın stebik bölgelerindeki mezofitik çayırları tanımlamakta, ülkemizde de bu tip habitatları sınıflandırmada kullanılmaktadır. Ancak sınıfın ülkemizi tam olarak temsil ettiği söylenemez [83,99,100, ]. Bizim tanımladığımız bitki birliğinde de karakter türlerle

148 134 birlikte 4 takson ile bu sınıf temsil edilmektedir. Ülkemizde bu sınıfa ait olarak tanımlanmış bitki birliklerinde de aynı zorluğun söz konusu olduğu görülmüştür. İlgili çalışmalar hem baskın türleri hem de floristik yapıları ile tanımladığımız birlikten farklı oldukları için burada değerlendirilmeye alınmamışlardır. Her ne kadar buçalışmalarda bu sınıf referans olarak kullanılsa da henüz ülkemizi de temsil ettiği bilimsel olarak açıklanmamıştır ve bu çalışmada da kabul edilmemiştir. Birlik daha sonraki çalışmalara da yardımcı olması amacıyla yeni bitki birliği olarak tanımlanırken fizyonomik farklılıklarından ötürü iki ayrı altbirlikle birlikte tanımlanmıştır.. Açıklanan sebepten ötürü sintaksonomik olarak bir sınıfa bağlanamayan birlik, birlik tablosu halinde gösterilmiştir. Çizelge Alolecuro Trifolietum rependis birliğinin bulunma sınıfı eğrisi T a k s o n S a y ı s ı Bulunma Sınıfı Eğrisi Bulunma Sayıları B u l u n m a S ı n ı f ı Çalışma alanımız içinde bulunan gölet çevresinde ve göletin son yıllarda su seviyesinin düşmesiyle açığa çıkan kısımda Phragmites australis in baskın olduğu suculvejetasyon bitkileri topluluk oluşturmaktadır. Ancak bu kısımda örnekleme yapılamadığından birlik tablosu olarak gösterilememiştir. Ancak burada ülkemizde geniş yayılışı olan sucul türler bulunmaktadır. Tamamen sıfırdan başlayıp devam eden bu kısımdaki vejetasyonal gelişmenin vejetasyon bilimi için ilginç sonuçlar verebileceği ve alanın takibinin yapılarak sonuçların bilim dünyası ile paylaşılmasının uygun olacağı tarafımızca düşünülmektedir.

149 135 Yine çalışma alanımızda bulunan ve Enstitü yönetiminin yaptığı küçük ağaçlandırma alanları oluşturduğu gölgelik alan ile çevresindeki step vejetasyonundan biraz daha farklı bir ortam oluşmasını sağlamaktadır ancak bu kısımlarda vejetasyon örneklemesi yapılmamıştır. Çalışma alanında tesbit edilen bitki birliklerinin sintaksonomik organizasyonu aşağıdaki gibidir. ASTRAGALO BROMETEA Quezel 1973 ONOBRYCHIDO ARMENAE THYMETALIA LEUCOSTOMI Akman ve ark Astragalo karamasici Gypsophilion eriocalycis Ketenoğlu ve ark Ass. 1 Salvio Festucetum valesiacae Şahin & Vural ass. nova Convolvulo holoseicei Ajugion salicifoliae Akman ve ark Ass. 2 Cirsio Thymetum sipylei Şahin & Vural ass. nova Ass. 3 Gypsophilo Hedysaretum varii Şahin & Vural ass. nova Ass. 4 Ajugo Stipetum holosericeae Şahin & Vural ass. nova Ass. 5 Bromo Lomelosietum argentae Şahin & Vural ass. nova Subass1. Lomelosietosum Şahin & Vural subass. nova Subass2. Centauretosum Şahin & Vural subass. nova Ass. 6 Isatio Galietum veri Şahin & Vural ass. nova Ass. 7 Alopecuro Trifolietum rependis Şahin & Vural ass. nova Subass1. Trifolietosum Şahin & Vural subass. nova Subass2. Puccinelletosum Şahin & Vural subass. nova Böylece bu yüksek lisans çalışmasında TARM İkizce Araştırma ve Uygulama İstasyonu nun flora ve vejetasyonu çalışılarak bulunan veriler ortaya konulmuş ve ilgili kaynaklar ışığında tartışılarak bilim dünyasına sunulmuştur.

150 136 KAYNAKLAR 1. Akman, Y., Türkiye Orman Vejetasyonu, Ankara, (1995). 2. Tournefort, J.D., Tournefort Seyehatnamesi, Ed. Anadol Ç., Kitap Yayınevi, İstanbul, 283 (2006). 3. Davis, P.H., Hedge, I., The Flora of Turkey: Past, Present and Future, I.C, Candollea, Edinburgh, 30: (1975). 4. Erik, S., Tarıkahya, B., Türkiye Florası Üzerine, Kebikeç, 17: (2004). 5. Boissier, E., Flora Orientalis, Supplement by Buser., R., Geneve, 1-5 ( ). 6. Davis, P.H., Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh Univ. Press., Edinburgh, 1: 9 ( ). 7. Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K., Flora of Turkey and the East Aegean Islands, (supplement 1), Edinburgh Univ. Press., Edinburgh, (1988). 8. Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, K.H.C., Flora of Turkey and the East Aegean Islands, (supplement 2), Edinburgh Univ. Press., Edinburgh, (2000). 9. Tarıkahya, B., Ankara nın Floru, Kebikeç, 17: (2004). 10. Özhatay, N., Kültür, Ş., Checklist of Additional Taxa to the Supplement Flora of Turkey III, Turk J. Bot., 30 (4): (2006). 11. Krause, K., Ankara nın Floru, (Çeviri: Hikmet Birand), T.C. Yüksek Ziraat Enstitüsü, Ankara, 2 : 1-15 (1937). 12. Aliç, D., Elmadağ, Bayındır ve Beynam Arasında Kalan Bölgenin Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (1993). 13. Dündar, E., Çubuk- Karagöl Arası Hypericum heterophyllum Vent. Bitki Birliğinin Floristik Yapısı, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-49 (1993).

151 Yağcı, A., Taşpınar, İncek, Tuluntaş Köyleri Arasında Yayılış Gösteren Step Formasyonunun Floristik Yönden İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (1994). 15. Varol, Ö., Akyurt - Kalecik Kalan Step Alanların Floristik Yönden İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (1994). 16. Yorgun, M., Bağlum da Yayılış Gösteren Step Formasyonunun Floristik Yönden Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (1994). 17. Akaydın, G., Ankara Şehir Florası, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (1996). 18. Yılmaz, R., Sarıçal Dağı (Nallıhan) Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (1996). 19. Soydemir, M., Aytaç, Z., Bayındır Barajı (Ankara) ve Çevresinin Florası, OT Sistematik Botanik Dergisi, 10 (2): (2003). 20. Yağcı, A., Taşpınar, İncek, Tuluntaş Köyleri Arasında Yayılış Gösteren Step Formasyonunun Floristik Yönden İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (1994). 21. Gökçüoğlu, B., Sirkeli, Geldibuldu ve Yakuphasan Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (1998). 22. Altınözlü, H., Vural, M., İmrahor (Ankara) Vadisi florası, OT Sistematik Botanik Dergisi, 7 (1) : (2000). 23. Türk, M., Tütünlük Tepe ve Çevresinin (Çubuk) Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (1998). 24. Özdemir, F., Peçenek, Yukarı Yurtçu, Aşağı Yurtçu Köyleri Arası Bölgenin Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (1998). 25. Eraslan, T., Oyaca, İkizce, Germeyik (Tepeyurt) Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (2001). 26. Çoban, S., Çerkezhöyük, Karagedik ve Yağlıpınar Köyleri Arasında Kalan Bölgenin Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (2001).

152 Akgül, H., Kargalı (Polatlı) ve Gölköy (Kalecik) Köy Meralarının Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2001). 28. Karaman, S., Dua Tepe (Polatlı / ANKARA) Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-99 (2004). 29. Bülbül, A.S., Hüseyingazi Dağı Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-49 (2004). 30. Aslan, S., Kıbrıs köyü vadisi (Mamak\Ankara) florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2007). 31. Zohary, M., Geobotanical faundation of the Middle East 1-2, Stutgart, (1973). 32. Birand, H., Orta Anadolu Bozkırında Vejetasyon İncelemelerinin İlk Sonuçları 1: Tuz Gölü Çorakçıl Birlikleri, Tarım Bakanlığı İlmi Rapor Ve Araştırma Serisi, Topraksu Umum Müdürlüğü Neşriyatı, Ayyıldız Matbaası, Ankara, 103 : 1-50 (1961). 33. Uslu, S., İç Anadolu Steplerinin Antropojen Karakteri Üzerine Araştırmalar, Orman Umum Müdürlüğü Yayınları, Yenilik Basımevi, İstanbul, 302 (15) 1-49 (1959). 34. Walter, H., İç Anadolu Step Problemi, Çev. Selman Uslu, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Ankara Matbaası, İstanbul, 943 : 1-17 (1962). 35. Hafner, F., Son Bin Yıl İçerisinde Anadoluda Orman Durumu, Çev. Dr.Refik Baş, İ.Ü. Ormancılık Dergisi, 3 (3) : (1968). 36. Çırpıcı, A., Türkiye nin Flora ve Vejetasyonu Üzerindeki Çalışmalar, Doğa Türk Botanik, 11 (2): (1987). 37. Uslu, T., Plant sociological bibliography: Turkey, Excerpa Botanica Sec. B, 26 : (1989). 38. Çetik, A.R., Türkiye Vejetasyonu :1 İç Anadolu nun Vejetasyonu ve Ekolojisi, Selçuk Üniversitesi Yayınları :7, Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya, (1985). 39. Seçmen, Ö., Leblebici, E., Türkiye Sulak Alan Bitkileri ve Bitki Örtüsü, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, İzmir, 158 : (1997).

153 Quezel, P., Barbero, M., Akman, Y., Typification de syntaxa decrits en region mediterraneenne orientale, Ecologia Mediterranea, 18 : (1992). 41. Vural, M., Rize' nin Yüksek Dağ Vejetasyonu, Tr. J. of Botany, 20: (1996). 42. Kurschner, H., Vegetation und Flora der Hochregionen der Aladağları und Erciyes dağı Turkei, Weisbaden, (1982). 43. Kurschner, H., Contributions to the vegetation of south west Asia, Beih. Tubinger Atlas Vorderer Orients, Reihe A (Naturw.), 24 :1-70 (1986). 44. Hamzaoğlu, E., Phytosociological Studies on the Stepe Communities of East Anatolia, Ekoloji, 15 (61) : (2006). 45. Fırıncıoğlu, H.K., Seefeldt, S.S., Şahin, B., The effects of long-term exclosures on range plant diversity in the Central Anatolian Region of Turkey, Environ Manage, 39: (2007). 46. Akyürek, B., 1\ Ölçekli Açınsama Nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları, Ankara F 15 Paftası, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, Jeololoji Etütleri Dairesi, Ankara, 55 : 1-31 (1997). 47. Anonim, Ankara İli Arazi Varlığı, Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, İl Rapor No: 06, Ankara, 1-20 (1992). 48. Anonim, Toprak Analiz Raporu, Toprak Gübre Ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü laboratuarı, Ankara, 1-2 (2007). 49. Anonim, İkizce İstasyonu Meteoroloji Bülteni, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 1-3 (2005). 50. Akman, Y., İklim ve Biyoiklim, Palme Yayınları, Ankara, (1999). 51. Kılınç, M., Bitki Ekolojisi ve Bitki Sosyolojisi Uygulamaları, Palme Yayıncılık, (2006). 52. Aytaç, Z., The Revision of the Section Dasyphyllum Bunge of the Genus Astragalus L. of Turkey, Tr. J. of Bot., 21: (1997). 53. Ekici, M., Türkiye nin Astragalus L. Cinsine ait Onobrychoidei DC. Seksiyonunun Revizyonu, TÜBİTAK (proje no: TBAG 1959), Ankara, 1-99 (2005).

154 Tekşen, M., Türkiye nin Fritillaria L. (Liliaceae) Cinsinin Revizyonu, TÜBİTAK (proje no: TBAG 1761), Ankara, 1-99 (2004). 55. Duran, A., Ünal, F., Pınar, M., The Revision of the Genus Hesperis L. in Turkey, TÜBİTAK (project no: TBAG 1748), Ankara, 1-99 (2003). 56. Creutz, C.A.J., Orobanche: The Sommerwurzarten Europas. Mittel- und Nordeuropa, Stichting Natuurpublicaties Limburg, Maastricht, (1995). 57. Donner, J., Distribution Maps to P.H.Davis, Flora of Turkey 1-10, Linzer Biol. Breitr., Linz, 1-99 (1990). 58. Akaydın, G., Erik, S., New Floristic Records for Square B4 (Ankara), OT Sistematik Botanik Dergisi, 3 (2): (1996). 59. Dural, H., Ekim, T., Türkiye Florasındaki B4 ve C4 Karesi İçin Yeni Kayıtlar, S.Ü. Fen- Edb. Fak. Fen Dergisi, 7 : (1988). 60. Erik, S., Demirkuş, N., Türkiye Florasındaki Bazı Kareler İçin Yeni Yayılış Alanları, Doğa Turk Botanik Dergisi, 12 (3): (1988). 61. Erik, S., Sümbül, H., Türkiye Florasındaki Bazı Kareler İçin Yeni Kayıtlar, Doğa Turk Botanik Dergisi, 16 (1): (1992). 62. Gökcüoğlu, B., Özdemir, F., Aydoğdu, M., New Floristic Records for the Grid Squares A4, B4, Turk J. Bot., 23 (6): (1999). 63. Serin, M., Ertuğrul, K., New Floristic Records for the Squares B3 and B4 (Ilgın-Konya, Turkey), Turk J. Bot., 23 (1): (1999). 64. Yıldırımlı, Ş., Türkiye den Brassicaceae (Cruciferae) Familyasından Çeşitli Kareler İçin Yeni Kayıtlar, Doğa Turk Botanik Dergisi, 18 (4): (1994). 65. Yıldırımlı, Ş., Güner, A., Türkiye den Çeşitli Kareler İçin Yeni Floristik Kayıtlar, Doğa Turk Botanik Dergisi, 13 (2): (1989). 66. Yurdakulol, E., Aydoğdu, M., Çetin, B., Orta Anadolu dan (B4) Yeni Floristik Kayıtlar, Doğa Turk Botanik Dergisi, 11:3, (1987). 67. İnternet: The Med Check List, (2007). 68. İnternet : International Plant Name Index, (2007).

155 Ekim, T., Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, Van 100. Yıl Üniversitesi, Ankara, (2000). 70. IUCN, IUCN Red List Categories: Version 3.1, Prepared by the IUCN Species Survival Commission, IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, 1-23 (2001). 71. Baytop, A., İngilizce Türkçe Botanik Kılavuzu, İ.Ü. Basımevi ve Film Merkezi, İstanbul, (1998). 72. İnternet: Türkiye Bitkileri Veri Servisi, (2007). 73. Greuter, M., International Code of Botanical Nomenclature (St. Louis Code), Koeltz Scientific Books, Königstein, 1-98 (2000). 74. Braun-Blanquet, J., Plant Sociology, Translated by Fuller and Conard, New York and London, (1965). 75. Sorensen, T.A., Method of Establishing Groups of Equal Amplitude in Plant Socioiogy Based on Similarity of Species Content, Biol. Skr. K. danske. Vidensk. Selsk., 5 (4) : 1-34 (1948). 76. Adıgüzel, N., Vural, M., Soğuksu Milli Parkı (Ankara) Vejetasyonu, Tr. J. of Botany, 19 (2) : (1995). 77. Akman, Y., Ketenoğlu, O., Quezel, P., A syntaxonomic study of steppic vegetation in Central Anatolia, Phytococnologia, 12 (4) : (1984). 78. Akman, Y., Ketenoğlu, O., Quezel, P., A new syntaxon from Central Anatolia, Ecologia Mediterranea, 11( 2/3) : (1985). 79. Akman, Y., The Vegetation of Beynam Forest, Com. Fac. Sci. Uni. Ank., C (16) : (1972). 80. Akman, Y., Ketenoğlu, O., The Phytosociological and Phytoecological Investigation on the Ayaş Mountains, Com. de la Fac. Sci. d'ank., C (2) : 1-43 (1976). 81. Akman, Y., Büyükburç, U., Ketenoğlu, O., Karagüllü, N., Polatlı-Acıkır Alanındaki Doğal Meraların Bitki Sosyolojisi Yönünden Araştırılması, Tarla Bitkileri Merkezi Araştırma Enst, Tarım Matbaası, Ankara, 1990/2-3 : 1-27 (1990). 82. Aydoğdu, M., Akman, Y., Quézel, P., Syntaxonomic Analysis of Gypsaceous Vegetation of the Surrounding Area Between Ayaş-Polatlı and Beypazarı /Ankara/Turkey), Ecologia Mediterranea, 20 (3/4) : 1-16 (1994).

156 Aydoğdu, M., Ketenoğlu, O., Hamzaoğlu, E., New Syntaxa from Cappadocica (Kırşehir-Türkiye), Israel Journal of Plant Science, 47 : (1999). 84. Çetik, A.R., Çubuk Barajının Vejetasyonu, İstanbul Üni. Fen Fak. Mecmuası, B (28/ 3-4) : (1963). 85. Çetik, A.R., Düzenli, A., Kepekli Boğazı Atatürk Ormanı Ağaçlandırma Alanının Fitososyolojik Ve Fitoekolojik İncelenmesi, Ormancılık Araştırma Dergisi, A (21/2) : (1975). 86. Düzenli, A., Hasan Dağının Bitki Ekolojisi Ve Bitki Sosyalojisi Yönünden Araştırılması, Ormancılık Araş. Ens. Der., 22 (2) : 7 53 (1976). 87. Hamzaoğlu, E., Buzluk dağı Vejetasyonu (Kırşehir), G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (1) : (2000). 88. Hamzaoğlu, E., Aydoğdu, M., Kargasekmez Dağı Vejetasyonu (Kırşehir), Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13 (1) : (2000). 89. Hamzaoğlu, E., Naldöken ve Bozçal Dağları Vejetasyonu (Kırşehir), Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13 (2) : (2000). 90. Hamzaoğlu, E., Kervansaray Dağı Step Vejetasyonu (Kırşehir) Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12 (4) : (1999). 91. Ocakverdi, H., Çetik, A.R., Seydişehir Maden Bölgesi (Konya) Ve Çevresinin Vejetasyonu, Doğa Tu Botanik D., 11(1) 1-25 (1987). 92. Ocakverdi, H., Çetik, A.R., Sultan Dağları Doğanhisar Bölgesinin, (Konya) Fitososyolojik Ve Fitoekolojik Yönden İncelenmesi, Selçuk Üniv. Fen Fak. Dergisi, B (2) : (1982). 93. Ocakverdi, H., Ünal, A., Karadağın (Karaman) Bitki Sosyolojisi Ve Ekolojisi Yönünden İncelenmesi, Tr. J. Of Botany, 15 : (1991). 94. Vural, M., Duman, H., Adıgüzel, N., Kol, Ü., Göreme Milli Parkının (Nevşehir) Vejetasyonu, Tr. J. Of Botany, 19: (1995). 95. Akman, Y., Ketenoğlu, O., Quezel, P., Demirörs, M., A syntaxanomic study of steppe vegetation in Central Anatolia, Phytocoenologia, 12 (4) : (1984). 96. Akman, Y., Quezel, P., Barbero, M., La vegetation des steppes pelouses ecorchees et a xerophylcs cpineux de l Antitaurus dans la partic subouest de I'Anatolie, Phytocoenologia, 19 (3) : (1991).

157 Akman, Y., Quezel, P., Barbero, M., La vegetation des steppes pelouses ecorchees et a xerophytes epineux de la antitaurus dans la partie sud-ouest de Anatolie, Phytocoenologia, 19 (3) : (1991). 98. Yavuz, H., Hacıbektaş, Himmetdede ve Avanos arasında Kalan Bölgenin Flora ve Vejetasyonunun Araştırılması, Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2002). 99. Hamzaoğlu, E., Aydoğdu, M., Kurt, L., Cansaran, A. A new syntaxa From the West Part of Central Anatolia, Pak. J. Bot., 36 (2) : (2004) Şanda, M.A., Küçüködük, M., Serin, M., Hadim (Konya), Ermenek Ve Bucakkışla (Karaman) Arasında Kalan Bölgenin Step Vejetasyonu, S. Ü. Fen Edebiyat Fakültesi, Fen Dergisi, 1 : (2000) Seçmen, Ö., Leblebici, E., Aquatic Flora and Vegetation of Türkiye, Proceed.of IV th. Plant Life in Southwest and Central Asia in izmir May 1995, Ed.:M.Öztürk, Ö.Seçmen, G.Görk, İzmir, 2 : (1996) Ocakverdi, H., Akyaka, Arpaçay, Melikköy Ve Değirmenköprüköy Yaylaları (Kars) İle Sovyet Sınırı Arasında Kalan Bölgenin Bitki Sosyolojisi Ve Ekolojisi Yönünden Araştırılması, Tr. J. Of Botany, 18 : (1994) Kurt, L., The Steppe Vegetation Of Emirdağ (Afyon-Turkey), Anadolu Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 3 (2) : (2002) Ketenoğlu, O., Aydoğdu, M., Kurt, L., Akman, Y., Hamzaoğlu, E., A Syntaxonomic study on the gypsicole vegetation in cappadocia, Turkey, Israel Journal of Plant Science, 48 (2) : (2000) Kaya, Y., Pasinler Ovası İle Çevresindeki Buğday Tarlalrında Bulunan Yabancı Otların Fitososyolojik Yönden Araştırılması, Doğa Tr. J. Of Botany, 15 : (1991) Gümüş, İ., Ağrı-Eleşkirt Ovasının Buğday Tarlalarındaki Yabancı Otların Fitososyolojileri Ve Periyodisiteleri Üzerine Bir Araştırma, Doğa-Tr. J. Of Agriculture And Forestry, 15 : (1991) Emberger, L., Üne Classifıcation Biogeographique Des Climats, Rec, Trav. Lab. Bot. Fac. Scie. Montpellier, 7 : 3-43 (1955) Çetik, R., A Phytosociological And Ecological Study On The Vegetation Of Palandöken Mountain, Com. Fac. Sci. Univ. Ank., C2 (19) : 1 24 (1975).

158 Behçet, L., Özgökçe, F., The Vegetation of Some Lakes in East Anatolia (Turkey), Bulletin of Pure and Applied Sciences, 17 (1) : 1-15 (1999) Tatli, A., Serçeme vadisinin sulu dere vejetasyonu, Atatürk Üniv. Fen Fak. Fen Dergisi, 1 (4) : (1984) Sanda, M. A., Küçüködük, M., Hadim (Konya) Ermenek Bucakkışla (Karaman) bölgeleri arasında kalan step vejetasyonu, Selçuk Üniv. Fen Edeb. Fakültesi Fen Dergisi, 1 (16) : (2000) Akman, Y., Ketenoğlu, O., Quezel, P., Demirörs, M., A syntaxanomic study of steppe vegetation in Central Anatolia, Phytocoenologia, 12 (4) : (1984) Akman, Y., Ketenoğlu, O., Quezel, P., A syntaxonomic study of steppic vegetation in Central anatolia, Phytococnologia, 12 (4) : (1984) Weber, H.E., Moravec, J., Theurillat, J.P., International Code of Phytosociological Nomenclature, 3rd edition, Journal of Vegetation Science, 11 : (2000).

159 EKLER 145

160 146 EK - 1 Çalışma alanının vejetasyon haritası S1 : Salvio Festucetum valesiacae birliği S2 : Cirsio Thymetum sipylei birliği S3: Gypsophilo Hedysaretum varii birliği S4: Ajugo Stipetum holosericeae birliği Sa1: Lomelosietosum altbirliği Sa2: Centauretosum altbirliği N: İsatio Galietum veri birliği Ç1: Trifolietosum altbirliği Ç2: Puccinellietosum altbirliği H: Phragmites australis topluluğu A: Ağaçlandırma alanı

161 147 EK - 2 Çalışma alanındaki bitkiler ve habitatlardan resimler Resim 1.2. B. Sarmatica Resim 1.1. Bellevalia sarmatica Resim 1.3. B. sarmatica Resim 1.4. B. sarmatica

162 148 EK - 2 (Devam) Çalışma alanındaki bitkiler ve habitatlardan resimler Resim 1.5. Astragalus vulnerariae Resim 1.8. Moltkia aurea Resim 1.7. Centaurea carduiformis subsp carduiformis Resim 1.9. Alyssum condensatum subsp flexibile Resim 1.7. Aethionema armenum Resim Onosma tauricum subsp tauricum

163 149 EK 2 (Devam) Çalışma alanındaki bitkiler ve habitatlardan resimler Resim Gladiolus atroviolaceus Resim Hesperis pendula subsp campicarpa Resim Bromus hordeaceus subsp hordeaceus Resim Puccinellia koeieana subsp anatolica

164 150 EK 2 (Devam) Çalışma alanındaki bitkiler ve habitatlardan resimler Resim Linum cariense Resim Centaurea drabifolia subsp drabifolia Resim Aethionema dumanii Resim Epilobium parviflorum Resim Astragalus christianus Resim Astragalus oxytropifolius

165 151 EK 2 (Devam) Çalışma alanındaki bitkiler ve habitatlardan resimler Resim Bupleurum sulphureum Resim Anthemis tinctoria var anatolica Resim Convolvulus arvensis Resim Salvio Festucetum valesiacae birliği Resim Onobrychis hypergrea Resim Cirsio Thymetum sipylei birliği

166 152 EK 2 (Devam) Çalışma alanındaki bitkiler ve habitatlardan resimler Resim Cirsio Thymetum sipylei birliği Resim Alopecuro Trifolietum rependis birliği Resim Bromo Lomelosietum argentae birliği Resim Gypsophilo Hedysaretum varii birliği Resim 29. Centauretosum altbirliği Resim Ajugo Stipetum holosericeae birliği