Kesici-Delici Cisimlerle Yaralanmalar ve Diğer Kan Maruziyetlerinin Önlenmesi

Transkript

1 Kesici-Delici Cisimlerle Yaralanmalar ve Diğer Kan Maruziyetlerinin Önlenmesi Yaralanmalar ve Kanla Bulaşan Patojenlerle Temaslar Sağlık Çalışanlarını Mesleğe Bağlı Ciddi Risk Altında Bırakmaktadır. Sağlık çalışanlarının kanla bulaşan patojenlere maruz kalma riski gerçek ve ciddi bir risk olup, bireyler ve sağlık sistemine maliyeti yüksektir. Sağlik çalişanlarinin bu tip yaralanmalarinin ekonomik maliyeti olup, yetersiz bildirim bulunmaktadir, ancak bu riskler önlenebilir. Mesleğe bağlı olarak hepatit B (HBV), hepatit C (HCV) ve insan bağışıklık yetmezliği virüsü (HIV) dahil olmak üzere kanla bulaşan tehlikeli patojenlere maruz kalmak, tüm dünyadaki sağlık çalışanlarını ciddi bir sağlık ve güvenlik riski altında bırakmaktadır. İğne ya da bir başka kesicidelici cihaz ya da araç-gereçle deride oluşan en küçük delik bile sağlık çalışanlarını ya da sağlık kuruluşunda çalışan herkesi 30 dan fazla sayıda patojenle karşı karşıya bırakır. 1 Bu patojenler ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden infeksiyonlara sebep olabilir. Ayrıca, HBV nin bulaşması için en küçük infekte kan miktarı yeterlidir. 1 Hemşireler en fazla kana maruz kalan grubu oluşturmaktadır, çünkü bu olaylar en sık olarak hasta odalarında ve ameliyathanelerde ortaya çıkar. Bununla birlikte, doktorlar ve yardımcı tıbbi personel de laboratuar çalışanları, kat görevlileri ve diğerleri gibi- kontamine (kirli) ürünler kullanımdan önce, kullanım sırasında ve kullanımdan sonra doğru bir muamele görerek atılmazsa kan maruziyetine açıktırlar. Güvenlikli cihaz kullanımıyla ve infeks on kontrolünde en iyi uygulamaların uygulanmasıyla, bu maruziyetlerin çoğunluğu önlenebilirdir. 1 Sağlık kuruluşlarının denetimini artırmak ve kan maruziyetleri ile kesici-delici cisimlerle yaralanmalardan korunma tedbirlerini, gözleminin sıkılaştırılması. iyon kontrolünde en iyi uygulamaların uygulanmasıyla, bu maruziyetlerin çoğunluğu önlenebilirdir. 1 Sağlık kuruluşlarının denetimini artırmak ve kan maruziyetleri ile kesici-delici cisimlerle yaralanmalardan korunma tedbirlerini, gözleminin sıkılaştırılması. Kanla bulaşan patojenlere maruziyet sağlık çalışanları için ciddi sağlık sorunlarına sebep olur. Ve sağlık sitemine önlenebilir maliyetler yükler. Kanla bulaşan patojenlere ve bunlara karşılık gelen infeksiyon riskine maruz kalmak, sağlık çalışanları için tüm dünyada bir sorun teşkil etmektedir. Örneğin Avrupa Birliği nde, çalışmalar her yıl bir milyondan fazla sayıda iğne batmasıyla yaralanma yaşandığını tahmin etmektedir. 1 Japonya da, her yıl kesici- delici cisim yaralanması yaşanmakta olup, bu yılda iki doktor ya da hemşireden birinin bir kesici-delici

2 cisimlerle yaralanma yaşadığı anlamına gelir. 2 Hindistan da, bu sorun daha akut olup, her ay bir tıp öğrencisi başına iğne ve şırıngayla kan almakla ilişkili olan 1,5 iğne batmasıyla yaralanma düşmektedir. 1 Yaralanmaların yetersiz bildirimi önemli olup, yapılan çok sayıda çalışma yetersiz bildirimin %40-80 oranları arasında değiştiğini tahmin etmektedir. 1,2,3,4 Ayrıca, tüm sağlık kuruluşlarından veri toplamak için gereken altyapıda değişkenlik göstermekte olup, bu açıdan hastane olmayan sağlık kuruluşları özel bir öneme sahiptir. Kana maruziyetlerinin maliyetindeki maliyetler Kanla dolu olan içi oluklu iğnelerden kaynaklanan perkütan yaralanmalar (yani iğne deriye girdiği zaman), sağlık çalışanlarının kanla bulaşan patojenlere ve potansiyel olarak fatal olan hastalıklara maruz kalmalarının birincil yoludur. Bu iğneler kan alma, intravasküler kateterizasyon ve perkütan enjeksiyon dahil olmak üzere yüksek-riskli işlemlerde kullanılmaktadır. Çok küçük miktarda infekte kan bile yaşamı tehdit eden bir infeksiyona sebep olabilir. 1,2,3 Ayrıca, literature kan ve diğer vücut sıvılarına mukokütanöz maruziyetlerin büyük oranda sağlık çalışanlarının öncelikle yüzünde ve başında, ardından da ellerinde meydana geldiğine işaret etmektedir. 2 Kan maruziyetlerinin maliyeti hem dolayımsız hem de dolayımlı maliyet- önemlidir. Dolayımsız (doğrudan) maliyetler tarama testleri, maruziyet sonrasında yapılan profilaksi ve tedavinin yanı sıra bunlarla ilişkili laboratuar ve doktor vizitlerini içerir. Dolayımsız maliyet tahminleri vakaya göre değişkenlik gösterir, fakat yüzlerce dolardan binlerce dolara (ABD) kadar değişkendir. 1,2 Birçok çalışmada verinin bulunduğu ülkelerdeki iğne batmasıyla yaralanmaların maliyetini tahmin edilmiştir. Bu verilerin yaralanma maliyetlerin gösterirken, genellikle yalnızca bildirilen iğne batmasıyla yaralanmaların kısa dönemli maliyetlerini içerip, uzun dönemli ve dolayımlı maliyetleri içermediğinin bilinmesi önemlidir. Bildirilen maliyetler, çalışma yöntemlerindeki ve içerilen maliyetlerin kapsamındaki farklılıklara bağlı olarak benzer popülasyonlara sahip ülkeler arasında değişkenlik gösterir (Saia ve ark., 2010). 33 * Not düşülen yerler dışındaki referanslar Saia ve ark. dan (2010) alınmıştır. Bölge Yıllık iğne batmasıyla yaralanma sayısı tahmini Her bir iğne batmasıyla yaralanma için tahmin edilen tanı ve tedavi maliyeti (ABD Doları) İğne batmasıyla yaralanmalarla ilişkili tahmin edilen yıllık maliyetler için örnekler (ABD Doları) Amerika Birleşik Devletleri 236, $ İğne batmasıyla yaralanmadan kaynaklanan hastalıklarla ilişkili uzun süreli maliyetler, hukuk davaları va tazninat ve diğer dolayımlı maliyetler hariç $ Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri ndeki tüm sağlık çalışanlarında ortaya çıkan iğne batmasıyla yaralanmalar ve takiben infeksiyonların maliyet analizine dayanan 189 milyon $ (2004 yılında) (edinilmiş HBV, HCV ve HIV infeksiyonlarının uzun süreli verimlilik ve tedavi maliyetleri tahminini içerir). Kronik infeksiyona bağlı

3 maliyet toplamın %20 sidir (Leigh 2007). Yayımlanmamış bildirimlerde milyon $ arasında olduğu tahmini yapılmaktadır. Yalnızca HBV ve HCV tedavi maliyetlerinde 6-7 milyon $ harcanmıştır. Almanya 700, $ Yıllık maliyette iğne batmasıyla yaralanmalara bağlı maluliyet maaşlarından kaynaklanan ek milyon $ İğne batmasıyla yaralanan tüm sağlık çalışanlarının yaralanmadan sonra tanı testlerini yaptırması durumunda, sadece başlangıçtaki tanı süreci 204 milyon $ olabilir. İtalya 28, $ Uzun süreli tedavi, verimlilik kaybı, hukuktan doğan maliyet ve çalışanların tazminatı hariç, milyon $. Diğer ülkelerdeki uygulamalarla kana maruziyet oranlarında azalma gözlenmiştir. Yaralanan sağlık çalışanının uygun ve yeterli bir maruziyet sonrası tanı ve tedavi almasının sağlanması için yaralanmaların zamanında ve doğru bir şekilde bildirimi esastır. Kesici-delici cisimlerle yaralanmaların yetersiz bir biçimde bildiriminin %40-80 oranında olduğu tahmin edilmektedir (Dobie, diğerleri). 34 Bildirim zorunlu olmalı ve yaralanmaları bildiren sağlık çalışanını cezalandırmayan bir ortamda yapılmalıdır. Sağlık kuruluşlarının denetiminin kanla bulaşan patojenlere maruziyeti önlemek amacıyla çıkartılmış olan yasalara ve mevzuata uyumu güçlendirmeye yeterli olması çok önemlidir. Maruziyetlerin doğru ve hassas bir biçimde bildirilmesinin temin edilmesi için gözetimin de artırılması gerekir.

4 Kesici-delici cisimlerle yaralanmaların ve kan maruziyetlerinin önemli bir kısmı önlenebilir olup, çok sayıda çalışma güvenlikli cihaz kullanımının iğne batmasıyla yaralanmaların ortaya çıkmasını dramatik bir biçimde azaltabileceğini göstermiştir. Amerika Birleşik Devletleri nde yapılan birçok çalışma 2000 yılında çıkan İğne Batması Güvenliği ve Önlenmesi Yasası nın uygulanmaya başlamasından sonra iğne batmasıyla yaralanmalarda istatistiksel anlamlılık düzeyinde azalmalar olduğunu ve bu azalmaların kullanılan cihaz tipine ve uygulamalarına göre değişmek üzere %34-88 oranında olduğunu göstermiştir. 1,2,3,4,5 Fransa ve Avustralya da, güvenlikli cihaz kullanımına geçen bazı hastanelerde iğne batması ve kesici-delisi cisimlerle yaralanmalarda benzer azalmalar görülmektedir. 1,2,3,4 Çeşitli ülkelerde, etkili olabilmesi için, kesici-delici cisimlerle yaralanmaları önleme programlarının eğitim, öğretim, iş uygulamaları kontrolü ve güvenlikli cihaz kullanımının zorunlu hale getirilmesi ve teşvik edilmesinin bir araya getirmesi gerektiği gösterilmiştir. 1,2 Bu unsurların tek başlarına kullanımlarının kesici-delici cisimlerle yaralanmaların önlenmesinde etkili olduğu kanıtlanmamıştır. Şimdi sıra da ne var... Sonra ki adımlar ne olmalı Sağlık çalışanlarının güvenliğini korumak etkili bir sağlik bakimi sisteminin temel öğesi olup çalişanlar, hastalar ve ekonomiler için doğru olan harekettir. Sağlık çalışanları, bir ülkenin sağlık sistemindeki en değerli varlığıdır. Sağlık çalışanlarının güvenliğini ve sağlığını korumak, sağlıklı iş gücü ve ekonomik büyümeyi desteklemek için gerekli olan güçlü sağlık sistemlerinin kurulmasında ve idamesinin sağlanmasında esastır. Sağlık çalışanlarının yaralanmalara ve iğne batmasıyla yaralanmaların sebep olduğu infeksiyonlara karşı korumak için oluşturulan kapsayıcı politikalar, iyi sağlık sistemlerinin temel ilkeleri olarak düşünülmelidir. Bu politikalar, sağlık sistemlerini güçlendirmek ve geliştirmek için planlarla birleştirilmelidir. Eğitim ve öğretim, iş uygulamalarının denetimi ve güvenlikli cihaz kullanımının zorunlu olmasını içeren kesici-delici cisim yaralanmalarını önleme programlarının birçok ülkede kesici-delici cisimlerle yaralanmaları etkili bir şekilde azalttığı gösterilmiştir. Referanslar 1 Tarantola A, Abiteboul D, Rachline A. Infection risks following accidental exposure to blood or body fluids in health care workers: A review of pathogens transmitted in published cases. Am J Infect Control, 2006; 34: Strauss K, Onia R, Van Zundert A A J, ACTA Anesthesiologica Scandinavica (2008) 52, , Peripheral intravenous catheter use in Europe: towards the use of safety devices. 3 Jagger J, et al., The Impact of U.S. Policies to Protect Healthcare Workers from Bloodborne Pathogens: the Critical Role of Safety-Engineered Devices, Journal of Infection and Public Health, Vol. 1, Issue 2, pp , EPINet Verileri. Dee May RGN, DMS. Çalışma Dönemi: Temmuz Haziran 2001.

5 5 Kimura S. Sağlık Çalışanlarında :ğne Batmasıyla Yaralanmalar ne Önlenmesinin durumu üzerine araştırma. Japonya Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sağlık bilimsel araştırma bursu projesi; Mart 2003:3-7 6 M Varma, G Mehta. Needle stick injuries among medical students. Journal of the Indian Medical Association : Ref. Clin Perform Qual Health Care, 1999 Apr-Jun; 7(2):88-91, Underreporting of percutaneous exposure accidents in a teaching hospital in Spain, Benitez Rodriguez E, Ruiz Moruno AJ, Cordoba Dona JA, Escolar Pujolar A, Lopez Fernandez FJ, Servicio de Medicina Pr 8 Avustralya Güvenlik ve Yardım Konseyi. Avustralyalı hemşirelerin mesleğe bağlı maruziyetleri. Avustralya Hükümeti Temmuz Internet adresi: ustraliannurses.htm (Ağusto 2008 de erişildi). 9 Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol Merkezleri, Kesici-Delici Cisimlerle Yaralanmaların Önlenmesi Proramının Tasarımı, Uygulanması ve Değerlendirilmesi Kılavuzu, Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığı, Dobie DK, Worthington T, Farouqui M, et al., «Avoiding the Point,» Lancet, Vol 359, page 1254, Jilg W. Allgemeine Hepatitis B-Impfung im Kindesalter. Die gelben Hefte 1996; 3: Tarantola A, Abiteboul D, Rachline A. Infection risks following accidental exposure to blood or body fluids in health care workers: A review of pathogens transmitted in published cases. Am J Infect Control, 2006; 34: Cardo DM, Culver DH, Ciesielski CA, et al.. A case control study of HIV seroconversion in health care workers after percutaneous exposure. N Engl J Med 1997; 337: Salık Çalışanları Uluslararası Güvenlik Merkezi, Ağustos 2009; "2007 Perkütan Yaralanma Oranları," EpiNet raporu 15 Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol Merkezleri, Kesici-Delici Cisimlerle Yaralanmaların Önlenmesi Proramının Tasarımı, Uygulanması ve Değerlendirilmesi Kılavuzu Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığı, Jagger J, Direct Cost of Follow-up for Percutaneous and Mucocutaneous Exposures to At-Risk Body Fluids, Advances in Exposure Prevention, Vol. 3, No. 3, Memorandum submitted by the Safer Needle Network to Select Committee on Public Accounts, Mayıs 2003, Internet adresi 18 ABD Sayıştayı, İğne Batması Güvenliği ve Önlenmesi Yasası nın Etki Değerlendirmesi; 17 Kasım 2000

6 19 ABD Sayıştayı, İğne Batması Güvenliği ve Önlenmesi Yasası nın Etki Değerlendirmesi; 17 Kasım Hofmann, F.; Yazdanpanah, Y.; Kralj, N.; Wittman, A.; Burkowitz, J.; Neukirch, B.; Kavanagh, S., A comparison of the incidence and cost of needlestick injuries in Germany, the United Kingdom, France, and the United States: A-964, European Journal of Anaesthesiology, June 2006, Volume 23, p 248, Internet adresi: and_cost_of.892.aspx. 21 Worthington M, Ross J, Bergeron E., Post-traumatic Stress Disorder after Occupational HIV Exposure: Two Cases and a Literature Review, Infection Control and Hospital Epidemiology, 2006; 27: Jagger J, et al., The Impact of U.S. Policies to Protect Healthcare Workers from Bloodborne Pathogens: the Critical Role of Safety-Engineered Devices, Journal of Infection and Public Health, Vol. 1, Issue 2, pp , Jagger J and Perry J, Comparison of EPINet data for 1993 and 2001 Shows Marked Decline in Needlestick Injury Rates, Advances in Exposure Prevention, Vol. 6, No. 3, Hotaling M, A Retractable Winged Steel (Butterfly) Needle Performance Improvement Project, Joint Commission Journal on Quality and Patient Safety, Vol. 35, No. 2, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol Merkezleri, Kesici-Delici Cisimlerle Yaralanmaların Önlenmesi Proramının Tasarımı, Uygulanması ve Değerlendirilmesi Kılavuzu, Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığı, Sohn S, et al., Effect of implementing safety-engineered devices on percutaneous injury epidemiology, Infection Control and Hospital Epidemiology, 2004; Lamontage F, et al., Role of safety-engineered devices in preventing needlestick injuries in 32 French hospitals, Infection Control and Hospital Epidemiology 2007; 28: Rogues AM, et al., Impact of safety devices for preventing percutaneous injuries related to phlebotomy procedures in health care workers, American Journal of Infection Control 2004; 32: Whitby M, McLaws ML, Slater K, Needlestick injuries in a major teaching hospital: the worthwhile effect of hospital-wide replacement of conventional hollow-bore needles, American Journal of Infection Control 2008; 36: Jagger J, et al., The Impact of U.S. Policies to Protect Healthcare Workers from Bloodborne Pathogens: the Critical Role of Safety-Engineered Devices, Journal of Infection and Public Health, Vol. 1, Issue 2, pp , Advances in Exposure Prevention; vol. 3, no. 4; Libourne study GERES day, 09/2001.

7 32 Tuma S, Spekowitz K., Efficacy of safety-engineered device implementation in the prevention of percutaneous injuries: a review of published studies, Healthcare Epidemiol, 2006;42: Saia M, Hofmann F, Sharman J, et al., Needlestick Injuries: Incidence and Cost in the United States, United Kingdom, Germany, France, Italy, and Spain. Biomedicine International. 2010; 1: Dobie DK, et al., Avoiding the Point, Lancet. 2002; 359:1254