ristiklerinin Belirlenmesi*

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ristiklerinin Belirlenmesi*"

Umut Kayyali
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 2013, 9 (4), ristiklerinin Belirlenmesi* Ercan GÜLSOYLU, Bülent ÇAKMAK, Fazilet N. ALAYUNT Ege Üniversite Bölümü, ercan.gulsoylu@ege.edu.tr Accepted (Kabul Tarihi): Özet: hekt arak bilinen el- motor gücüne sahip (4,1 kw otto ve 5, EN ISO ve TS EN ISO ms -2 - Anahtar kelimeler: Determination of Vibrations Characteristics of Motorhoe Abstract: In Turkey, one third of Agricultural Enterprises is smaller than 2 ha. That is why it is possible to use economically single axes tractors and motorhoes in the small farms. Operators of these types of machines are exposed to high levels of vibration and noise and may cause permanent damage to hands and arms known as Hand Arm Vibration Syndrome (HAVS). Vibration of hand-held power tools/machines is transmitted from hands to the body and may cause a significant health problems which is known as White Finger Syndrome (WFS). Daily exposure time required to produce WFS in 10% of population can be calculated by using vibration values measured in the real time and the equations given in related standards. In this research, sound pressure (dba) at the ear level and vibration values on the handles of two different type of motor hoes (4.1 kw Otto, 5.5 kw Diesel) were measured under the stationary condition and soil tilling operation. Measurements were carried out at three different forward speeds and three different working widths. These values were evaluated according to TS EN ISO and TS EN ISO standards. The average vibration values and sound pressure levels of motorhoes for the different speeds and different working widths were determined as 6-10 ms -2 and db (A) respectively. Key words: Vibration, motorhoe, agricultural machines, ergonomics temel faaliyetlerinden birisidir. - - tercih etti ülkemizde de görülmektedir (Çakmak ve ark., 2008). - * -ZRF-037 no.lu 297

2 turmayacak düzeyde t - (Çakmak ve ark., 2008). - -, - ce ). beyaz p - olup, bu tip ha ucu önlem- lerde, x iki (y ve z) Ragni ve ark. n el-kol rdir. - - dir- Goglia ve ark., (2003), 4 tekerlekten tahrikli, 22 traktörün toplam ivmenin mda 4,26 ms -2 ve tam yükte 14,91 ms -2 Tewari ve ark. operatör üzerindeki fazla de Goglia ve ark. operatörün ellerine iletilen titre -2-2 törün da ve ele gelen leri - öre %32 daha fazla el rün - Civelek ve Gülsoylu sini TS EN ISO ve TS EN ISO dir. Üç eksende ölçü- 298

Motorlu çapalar, güçlerine iki konumda Bu konumlarda makina tutamak- (Gülsoylu ve ark., 2011). Çizelge 1.

Maksimum Motor Devri (min -1 ) 3600 3600 Maksimum Tork (Nm) 10,3 (2500 min -1 de) 16,6 (2400 min -1 de) Kütle (kg) 53 128 Uzunluk (mm) 1170-1440 1430-1620 715

3 Ercan GÜLSOYLU, Bülent ÇAKMAK, Fazilet N. ALAYUNT ve ge TS EN ISO ve 2 MATERYAL ve YÖNTEM Materyal da de dizel motorlu (5,5 kw) olmak üzere iki motorlu çapa 1). Motorlu çapalar, güçlerine iki konumda Bu konumlarda makina tutamak- (Gülsoylu ve ark., 2011). Çizelge 1. Özellikler Motorlu Çapa Tipi Güç (kw/hp) 4,1 / 5,5 5,5 / 7 Motor Tipi A Otto, 4 z B Dizel, 4 Silindir Adedi 1 1 Silindir Hacmi (cm 3 ) Maksimum Motor Devri (min -1 ) Maksimum Tork (Nm) 10,3 (2500 min -1 de) 16,6 (2400 min -1 de) Kütle (kg) Uzunluk (mm) Yükseklik (mm) ait özellikler Çizelge 2 2 Çizelge 2. F Özellikler Motorlu Çapa Tipi A B motorlu çapalar (A- Otto motorlu, B- Dizel motorlu) - Bruel & Kjaer marka model 3 eksenli piezoelektrik bir ivmeölçer, Bruel & Kjaer marka 3560-C model bir analizör ve Bruel & Kjaer 7533 model kontrol modülünden olu r sis- 299

d Bruel & Kjaer marka 2669 model mikrofon ön üzere da dür.

mek üzere, Field Scout marka, SC 900 model, dijital cm - - - veriler, her larda ise elde edilen veriler TS EN ISO 5349-1 ve TS

Yöntem i) kmh -1 dizel motorlu çapada; 2, 2,4 ve 2,6 kmh -1 ) cm, dizel motorlu çapa 64 cm, 95 cm), ve s 5, ölçüm süresi ise

4 d Bruel & Kjaer marka 2669 model mikrofon ön üzere da dür. Denemeler, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümüne ait, %36 kum, %30 mil ve %34 kil içeren, killi mek üzere, Field Scout marka, SC 900 model, dijital cm veriler, her larda ise elde edilen veriler TS EN ISO ve TS EN ISO için kulla- ISO ve TS EN ISO ). Yöntem i) kmh -1 dizel motorlu çapada; 2, 2,4 ve 2,6 kmh -1 ) cm, dizel motorlu çapa 64 cm, 95 cm), ve s 5, ölçüm süresi ise 60 saniye olarak belirlen- (Gülsoylu ve ark., 2011). -2 ) - toprak bünye (A) ile 3 - ijini, elin den geçmektedir ve z eksenine diktir. x ekseni el normal anatomik konu- yönde pozitiftir. Standartta ivmeölçer biyodinamik koordinat si ola tutama lanm - karelerini 300

5 Ercan GÜLSOYLU, Bülent ÇAKMAK, Fazilet N. ALAYUNT = ( ) [1] a hw : F -2 ) W hi : a hi : -2 ) Denemeler 5 tekerrürlü olarak g TS EN ISO = [2] A(8) =a [4] A(8) : -2 ) a hv : -2 ) T : hv) maruz kalma süresi (saniye veya saat) : 8 saatlik (28800 saniyelik) referans süre T 0 Standartta 6,3 Hz den 1250 Hz e kadar olan 1/3 - - ivmenin (a hw lanabilmektedir. - - EN ISO D = 31,8[A(8)], [5] D y : A(8) : G olan bir -2 ) a hwj t j T : j numunesi için : j numunesi için ölçülen süre : Toplam ölçüm süresi a hw hwx, a hwy, a hwz 3 ile = + + a hv : -2 ) a hwx : a hwy : a hwz : [3] hv Motorlu de v - 4 te görülmektedir. 301

6 ekseni iken, x ve z eksenleri olarak 6). tiril T t ve z eksenlerinde göreceli bir azalma meydana gelmektedir. ekil 4 r 6. B r 5 r, ivme - daki verileri göstermektedir. Elde edilen tüm ivme artm sonuçlar 6 ve 7 de Dizel motorlu lere oranla daha düzensiz görünmektedir. Ancak A en yüksek ivmede hakim eksen x 7. B r O tusunda ortalama 10 ms

hw ) malar (a hwx, a hwy, a hwz gösterm 8 motorlu çapalarda motor

7 Ercan GÜLSOYLU, Bülent ÇAKMAK, Fazilet N. ALAYUNT ortalama 6 ms -2 Otto ve Dizel Motorlu Çapalara ait Toplam - hw ) malar (a hwx, a hwy, a hwz gösterm 8 motorlu çapalarda motor tipine ilerleme 9 - r azalma görülmektedir ( 10 - (Gülsoylu ve ark., 2011). 9 otto motorlu çapada (A) 303

10 dizel motorlu çapada (B) imi ve standart sapma Otto ve Dizel Motorlu Çapalara ait Günlük Maruz K T Beyaz Parmak ROrtaya ÇOçin Y Süre (Dy) hesaplanarak bulunan A(8) (ms -2 ) - ve iler- Bu durum

8 10 dizel motorlu çapada (B) imi ve standart sapma Otto ve Dizel Motorlu Çapalara ait Günlük Maruz K T Beyaz Parmak ROrtaya ÇOçin Y Süre (Dy) hesaplanarak bulunan A(8) (ms -2 ) - ve iler- Bu durum operatörün beyaz parmak sendromuna yaka- nde - sonra hesaplanarak bulunan A(8) (ms -2 ) - operatörün beyaz parmak sendromuna yakalanma törün beyaz parmak sendromuna yakalanacak %10 ortalama standart hata (SEM), 2,074 (standart h (standart hata 0,051) olarak de toplu olarak görülmektedir. Özellikle otto motorlu çapa - - ikili interaksiyonunun ses b =0,05). 304

9 Ercan GÜLSOYLU, Bülent ÇAKMAK, Fazilet N. ALAYUNT Ses cm 74 cm 98 cm 50 cm 74 cm 98 cm 50 cm 74 cm 98 cm 64 cm 95 cm 64 cm 95 cm 64 cm 95 cm 2,3 km/h 3,2 km/h 3,4 km/h 2 km/h 2,4 km/h 2,6 km/h Dizel SONUÇ motorlu çapada da x ekse- (A) saptanan oranla daha düzensiz görünmektedir. Ancak ekseninde iken, dizel motorlu çapada x ve z mektedir. göreceli bir azalma meydana gelmektedir. Otto ve dizel motora sahip motorlu çapalarla -2 ivme de ortalama 6 ms -2 - çapada ise - - durum operatörün beyaz parmak sendromuna yaka- törün beyaz parmak sendromuna yakalanacak %

10 faaliyetler el- ni uzatabilmektedir. mektedir. - ba - - (Gülsoylu ve ark., 2011). E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 108 Çakmak, B., E. Gülsoylu, F.N. Alayunt, Toprak -498, TRABZON. Dewangan, K. N., Tewari, V. K., Characteristics of Hand-Transmitted Vibration of a Hand Tractor Used in Three Operational Modes. International Journal of Industrial Ergonomics, doi: /j.ergon Goglia, V., Gospodaric, Z., Kosutic, S., Filipovic, D., Hand-Transmitted Vibration From The Steering Wheel to Drivers of a Small Four-Wheel Drive Tractor. Elsevier Science Ltd., Applied Ergonomics 34, Goglia, V., Gospodaric, Z., Filipovic, D., Djukic, F., Influence on Operator s Health of Hand-Transmitted Vibrations from Handles of a Single-Axle Tractor. Ann Agric Environ Med 2006, 13, Gülsoylu, E., B. Çakmak, F.N. Alayunt, Motorlu Çapa Raporu, Proje No: 2007-ZRF-037, Bornova- Ragni, L., Vassalini, G., Xu, F., Zhang, L. B., Vibration and Noise of Small Implements for Soil Tillage. J. Agricul. Engineering Research (1999) 74, Sam, B., Kathirvel, K., Vibration Characteristics of Walking and Riding Type Power Tillers. Biosystems Engineering (2006) 95(4), Tewari, V. K., Dewangan, K. N., Karmakar, S., Operator s Fatigue in Field Operation of Hand Tractors. Biosystems Engineering (2004) 89(1), 1-11 TS EN ISO TS EN ISO dirilmesi- Enstitüsü. Ying, Y., Zhang, L., Xu, F., Dong, M., Vibratory Characteristics and Hand-Transmited Vibration Reduction of Walking Tractor. American Society of Agricultural Engineers, /98/

Benzer belgeler

Bazı Tek Akslı Traktörlerle Çalışmada Tutamaklara Gelen Titreşimlerin Belirlenmesi 1

Bazı Tek Akslı Traktörlerle Çalışmada Tutamaklara Gelen Titreşimlerin Belirlenmesi 1 Araştırma Makalesi Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 010, 47 (3): 57-63 ISSN 1018 8851 Çağdaş CİVELEK Ercan GÜLSOYLU 3 Arş. Gör, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü, 01330, Balcalı-Adana,