LED Aydınlatma Temelleri Rev ( )

Transkript

1 LED Aydınlatma Temelleri Rev ( ) OVEO ELEKTRONİK Sunum: Orhun Bıçakçı, Yük. Elek. Müh. OVEO bir A.Ş. markasıdır.

2 OVEO hakkında 9 yıllık firma geçmişi, Türkiye de LED teknik aydınlatmanın öncülerinden, tamamlanmış 200 den fazla yurtiçi ve yurtdışı proje. Tasarım, Simülasyon ve Üretim, Enerji Verimliliği Danışmanlığı 2010 dan itibaren BOZLU HOLDING A.Ş. bünyesinde SOLENTEK A.Ş. nin bir markası, üretim Bursa fabrikamızda. PHILIPS-LUMILEDS Güney Avrupa Resmi Partneri LIGHTING MAGAZINE TÜRKİYE dergisinin kuruluşundan beri teknik danışma kurulunda Çeşitli devlet kuruluşlarına ve özel sektöre katı-hal aydınlatma konusunda eğitim ve danışmanlık tecrübesi

3 Dalga Yayılımı ve Işık Görünen ışık radyo spektrumunun çok küçük bir bölümünü oluşturmaktadır.

4 Dalga Yayılımı ve Işık Işık kavramı yapay ve sübjektiftir, örneğin bir arı için «ışık» bölgesi UV bölgesini kapsar ama kırmızı bölge yoktur... Radyo dalgalarının frekansı arttıkça, kullanılan antenlerin biçimleri çubuk antenlerden çanak antenlere doğru değişir. Aynı şekilde, şeffaflık ve yansıtıcılık gibi kavramlar da radyo dalgalarının frekansına bağlıdır. Örneğin ışık için opak olan bir duvar yüzeyi, daha düşük frekanslı radyo dalgaları için geçirgen (şeffaf ya da yarı şeffaf) olabilir.

5 Dalga Yayılımı ve Işık LED mercek ve reflektörleri, görünen radyo dalgaları için kullanılan «verici antenler» den başka bir şey değildir: ARTAN FREKANS

6 Monokromatik Işık İdealize bir diyapazon, tek bir frekansta ses çıkartır, örneğin belli bir oktavda (=frekansta) La sesi Doğada hemen hemen hiç ideal ses kaynağı yoktur Hemen hemen tüm ses kaynakları değişik ses frekanslarından oluşan bir ses «karışımı» üretirler. Aynı notayı çalan bir keman ile bir çellonun «tını» farkları da buradan gelir. Eski sabit telefon hatlarında bazen karşıdakinin sesini tam tanıyamamızın nedeni de budur.

7 Monokromatik Işık Aynı biçimde, hemen hemen her ışık kaynağı, çeşitli frekanslarda ışık bileşenlerinden oluşan bir «ışık karışımı» üretir. Yalnızca tek bir frekansta (dalgaboyunda) ışık üreten kaynaklara «monokromatik» yani tekrenkli ışık kaynağı diyoruz. Kırmızı, yeşil ve mavi LED ler pratik olarak monokromatik ışık kaynaklarıdır.

8 Dalga Yayılımı ve Işık Tipik Kırmızı LED spektrumu:

9 Dalga Yayılımı ve Işık Tipik Mavi LED spektrumu:

10 Dalga Yayılımı ve Işık Tipik Beyaz LED spektrumu

11 Gözün Işık Algılaması Göz tarafından algılanan ışık, retinada sinirsel sinyallere dönüştürülüp, optik sinir aracılığıyla beyine iletilir. Gözde üç temel renge karşı düşen 3 ayrı tip (S, M ve L) konik fotoreseptör bulunur (aslında 4) İnsan beyni, tüm renkleri bu üç rengin farklı birleşimleri olarak algılar. Buna trikromatik görüş diyoruz.

12

13

14 Işık Kalitesi Işık Kalitesi Doğrudan kaynakla ilgili: - Kromatisite (CCT??) Kaynağın aydınlatma özellikleri ile ilgili: - Renksel Geriverim (CRI??) - Kromatik Doygunluk - Doğallık - Canlılık

15 Gözün Işık Algılaması Renklerin algılanışı dış koşullara bağlı olarak değişir: Aynı renk farklı ışık kaynakları altında (güneş, floresan, mum ışığı gibi) farklı farklı algılanır. Aynı renk aynı ışık kaynağının farklı parlaklık seviyelerinde de farklı algılanabilir! (Purkinje etkisi). İnsanın görme duyusu ışığın kaynağına uyum sağlayarak, bizim her iki koşuldakinin de aynı renk olduğunu algılamamızı sağlar (kromatik adaptasyon).

16 CIE: Commission internationale de l éclairage

17 CIE 1931 diagramı, insan gözünün algılayabildiği renk bölgesinin basitleştirilmiş bir gösteriliş biçimidir. (Gerçekte 3 bağımsız renk bilgisine ek olarak parlaklık bilgisi de olduğundan, bu diagramın aslı renk uzayında üç boyutlu bir konik nesne şeklindedir.) Üst çevre bölgeden seçilen herhangi iki renk, aralarından geçen bir çizgi boyunca olan tüm ara renkleri üretebilir. Üç ana renk noktasını birleştirerek bir renk gamutu tanımlarız.

18 Gözün Işık Algılaması Hatırlayalım: Dalgaboyu [nm] Algılanan Renk > 1100 Infrared Uzundalga Yakın Infrared Kısadalga Yakın Infrared Kırmızı Turuncu-Kırmızı Turuncu Amber Sarı Yeşil-Sarı Yeşil Mavi-Yeşil Mavi Lacivert Mor UV-A UV-B UV-C

19 Gözün Işık Algılaması 555nm önemlidir, çünkü gözün algılama eğrileri şöyledir: Skotopik Görüş! Fotopik Görüş! Karanlıkta (skotopik) ve Aydınlıkta (fotopik) algılama eğrileri. Yeşil: Skotopik, Siyah: Fotopik.

20 Gözün Işık Algılaması Skotopik bölge: 10-6 ~ 0,01 cd/m 2 aydınlık algılama aralığı, Fotopik bölge: 1 ~ 1,000,000 cd/m 2 aydınlık algılama aralığı. Dolayısıyla gözün dinamik aralık oranı 10 12, yani 1,000,000,000,000 e 1 dir!!!

21 Beyaz Renk ve Renk Sıcaklığı CCT (Correlated Colour Temperature): İlişkilendirilmiş Renk Sıcaklığı Termal olmayan bir ışık kaynağının renginin, ideal bir kara cismin hangi sıcaklıktaki ışımasının rengine denk geldiğinin ölçüsü. Güneş, akkor metal, lav gibi ışık kaynaklarında CCT ile gerçek fiziksel sıcaklık birbirine yakındır. CCT, ancak Planck çizgisine matematiksel olarak yeterince(!) yakın renk koordinatlarına sahip ışık kaynakları için anlamlıdır.

22 Beyaz Renk ve Renk Sıcaklığı

23 Beyaz Renk ve Renk Sıcaklığı

24 Beyaz Renk ve Renk Sıcaklığı Çeşitli ışık kaynaklarının renk sıcaklıkları (CCT, Kelvin): 2000 K Gaz lambası ışığı 2470 K 15 Watt filamanlı ampul 2565 K 60 Watt filamanlı ampul 2665 K 100 Watt filamanlı ampul 2755 K 500 Watt filamanlı ampul 2900 K 500 Watt Kripton ampul 3100 K Projektör tipi filamanlı ampul 3250 K Fotoğraf stüdyosu ışığı 3400 K Halojen lamba 3900 K Karbon Ark lambası 4200 K Ayışığı 4700 K Endüstriyel dumanlı sis 5100 K Puslu hava 5500 K Ufkun 30 üzerindeki güneş 6100 K Ufkun 50 üzerinde güneş 6700 K Elektronik Flaş 7400 K Bulutlu hava 8300 K Sisli hava 30,000 K Mavi gök

25 Beyaz Renk ve Renk Sıcaklığı

26 Beyaz Renk ve Renk Sıcaklığı

27 Beyaz Renk ve Renk Sıcaklığı

28 Renksel Geri Verim - CRI

29 Renksel Geri Verim - CRI Gözün algılama yeteneği dalgaboyuna bağlı olduğundan, toplam ışık akıları aynı olan iki kaynağın oluşturduğu aydınlatmanın göz tarafından algılanması farklı olabilir. Çeşitli dalga boylarındaki ışımalar aynı toplam ışık akısı değerini verebilir. Ancak gözün algılaması açısından sonuç farklıdır.

30 Renksel Geri Verim - CRI Renksel Geriverim Endeksi, yani CRI (Colour Rendering Index) işte bunun bir ölçüsüdür. Farklı ışık kaynaklarının spektral yapıları farklıdır. Beyaz sıcaklığının hesaplanmış değeri aynı bile çıksa, ışık bileşenlerinin farklılığı nedeniyle objelerin algılanması farklı olabilir. Bir ışık kaynağının CRI değeri, kendisi ile aynı renk sıcaklığına sahip referans ışık kaynağına göre hesaplanır.

31 Renksel Geri Verim - CRI Bir uç örnek: Yeşil bitkiler içeren bir bahçeyi aydınlatmak için toplam 2000 lümen ışık akısı üreten yeşil bir kaynak, ve yine 2000 lümen ışık akısı üreten kırmızı bir kaynak ve gözün algılamasındaki fark. CRI değerinin alabileceği en büyük değer 100 dür. CRI değeri negatif olabilir. CRI değerinin % olarak verilmesi tamamen yanlıştır! CRI değeri verilmeden yalnızca CCT değeri veya aydınlatma şiddeti değerleri verilerek aydınlatmadan nasıl bir sonuç alınacağı belirlenemez.

32 Renksel Geri Verim - CRI

33 Renksel Geri Verim - CRI CRI: Düşük basınçlı sodyum < 1 (monokromatik) Yüksek basınçlı sodyum ~ 80 Floresan 65 ~ 90 Metal halide 80 LED 70 ~ 95+ Filamanlı ampul > 95 Herhangi bir çalışma mekanı için CRI<20 kabul edilemez bir değerdir. Pek çok mekan için ise minimum kabul edilir değer CRI=80 dir.

34 RENK GERİ VERİMİ: CRI TEST RENKLERİ (MUNSELL ÖRNEKLERİ) Örnek Adı Munsell Değeri Günışığı altında görünüşü Yaklaşık görünüm TCS01 7,5 R 6/4 Açık grimsi kırmızı TCS02 5 Y 6/4 Koyu grimsi sarı TCS03 5 GY 6/8 Yoğun sarı-yeşil TCS04 2,5 G 6/6 Orta sarımsı yeşil TCS05 10 BG 6/4 Açık mavimsi yeşil TCS06 5 PB 6/8 Açık mavi TCS07 2,5 P 6/8 Açık violet TCS08 10 P 6/8 Açık kırmızımsı mor TCS09 (=R9) 4,5 R 4/13 Koyu kırmızı TCS10 5 Y 8/10 Koyu sarı TCS11 4,5 G 5/8 Koyu yeşil TCS12 3 PB 3/11 Koyu mavi TCS13 5 YR 8/4 Açık sarımsı pembe (cilt rengi) TCS14 5 GY 4/4 Orta zeytin yeşili (yaprak rengi)

35 Renksel Geri Verim - CRI

36 Işıma diyagramları: Işık şiddetinin doğrultuya bağlılığını gösteren diyagramlardır. Aslında 3 boyutlu olan ışıma biçimlerinin kesitleridir. Işık kaynağı bir eksen etrafında simetrik ise, iki ayrı diagram ile bütün yapıyı anlayabiliriz. LED ve armatür speklerini anlayabilmek için bunları nasıl okuyacağımızı bilmeliyiz!

37 Işıma diyagramları

38 Işıma diyagramları

39 Işıma diyagramları Önemli not: Işık kaynakları veya lens gibi şekillendiricilerde verilen «ışıma açısı», ışık şiddetinin maksimum değerinin yarıya düştüğü çift taraflı açı değeridir. Bu açı değerinden sonra da ışıma yine mevcuttur! Bazen bu açı, FWHM kısaltmasıyla, maksimumdan bir tarafa doğru ölçülen %50 güç açısının 2 katı olarak verilir (Full Width Half Maximum).

40 Işıma diyagramları Örnek: CREE XP-E serisi LEDIL EMILY 18 derece lens ile

41 Işıma diyagramları Örnek: CREE XP-E serisi LEDIL EMILY 44/9 derece eliptik lens ile

42 Neden LED Işık Kaynakları? Karar Faktörleri: A. Yatırımın geri dönüşü Işık verimi Elektrik faturaları Bakım Faydalı Ömür (=L70 ömrü) Fizibilite Raporu B. Renk geri verimi C. Yasalar

43 Neden LED Işık Kaynakları? A. Yatırımın Geri Dönüş Süresi: LED ışık verimleri son 3 yılda 3 kattan fazla arttı Işık verimi: Lümen/Watt Armatürden çıkan ışık miktarının, armatüre sağlanan elektrik gücüne oranı. Bazı özet değerler:

44 Neden LED Işık Kaynakları? Sınıf Tip Aydınlatma Verimi [lm/w] Filamanlı 40W tungsten filamanlı 12,6 100W tungsten filamanlı 17,5 Cam halojen 16 Kuartz halojen 24 Floresan 5 ~ 24W CFL 45 ~ 60 34W T W T W T W T5 104 LED Beyaz seri üretimde 110 ~ 150 Beyaz LED Prototip 254 YASAKLANIYOR! Deşarj Yüksek basınçlı Sodyum 150 (sarı ışık) Düşük basınçlı Sodyum 183 ~ 200 (sarı ışık)

45 Işık Verimi Sisteme verdiğimiz elektriksel gücün, görünür ışık gücüne dönüşüm yetkinliğine ışık verimi diyoruz. Birden çok ışık verimi tanımlayabiliriz. Sisteme nereden ve ne zaman baktığımıza bağlıdır. En sağlıklı ve kötümser olanı, sürekli rejimde alınan akının şebekeden çekilen güce oranıdır.

46 LED lerde Gruplama (Binning) Üretimde özelliklerin birebir kontrolü mümkün değil. Aynı model LED in özellikleri partiden partiye değişiklik gösterir. Bu özellikler Jonksiyon gerilimi Vf Renk sıcaklığı veya dalgaboyu Akı değeri CRI değeri 2008 de ANSI C78 377A gruplama standardı çıktı. Ancak gevşek bir minimal standart, pratikteki uygulamalar daha sıkı gruplama kullanıyor da NEMA SSL standardı. Amaç yalnızca aynı üreticinin ürünlerini gruplamak değil, FARKLI üreticiler için net tanımlar oluşturmak.

47 LED lerde Gruplama (Binning) Renk gruplaması: Tek renk LED lerin dominant dalgaboyu Beyaz renklerin ise renk koordinatları üründen ürüne farklılık gösterir. Kullanıcı açısından ilk (ve belki de tek) dikkat çeken gruplama özelliği. Gözün renkteki değişimleri algılama yeteneğine göre ayarlanmış eliptik veya dikdörtgen alanlar aynı «bin» sayılır. Floresan teknolojisinden kalma eliptik gruplar yerine LED lerde dikdörtgen ve kesintisiz bölgeler tanımlı. Her üreticinin gruplama için farklı yöntem ve isimlendirmeleri var. Örnek: Philips Optibin teknolojisi. (Nihai ürün için).

48 LED lerde Gruplama (Binning)

49 LED lerde Gruplama (Binning)

50 Geçiş Türleri LED Aydınlatmaya geçiş türleri: A. Sıfırdan LED ürün seçimi B. Mevcut armatürlerin LED armatürler ile değiştirilmesi C. Mevcut armatürlerin ışık kaynaklarının LED ışık kaynaklarına çevrilmesi (=RETROFIT) 50

51 Geçiş Türleri -A A. Sıfırdan LED ürün seçimi: Önceden aydınlatması olmayan, dolayısıyla yeni yapılar ve mekanlar için. Özellikle halojen armatür, klasik endüstriyel sarkıt, sokak lambası düşünülen yerler için anlamlı ve kısa sürede kendini geri ödeme imkanı. 51

52 Geçiş Türleri -B B. Mevcut armatürlerin LED armatürler ile değiştirilmesi: Sağlıklı dönüşüm şekli. Armatür ve ışık kaynağı uyumlu. Işık verimi yüksek, Eski armatürler genelde çöpe gidiyor. Fizibilite hesabı yapıldığında eski armatürlerin artık değerinin çok önemli olmadığı ortaya çıkıyor. 52

53 Geçiş Türleri -C C. Mevcut armatürlerin ışık kaynaklarının LED ışık kaynaklarına dönüştürülmesi: İkiye ayırabiliriz: Armatür kasasında mekanik değişiklik ve işçilik gerektiren. Gerektirmeyen. 53

54 Geçiş Türleri -C C. Mevcut armatürlerin ışık kaynaklarının LED ışık kaynaklarına dönüştürülmesi (devam): LED ışık kaynağına geçiş genelde basit bir «ampul değişimi» gibi algılanıyor. Eski armatürün kasası genelde muhafaza edilmek isteniyor. Tavan, alçıpan, duvar, kır-dök, kablolama gibi ek maliyetlerden korkuluyor. 54

55 Geçiş Türleri -C C. Mevcut armatürlerin ışık kaynaklarının LED ışık kaynaklarına dönüştürülmesi (devam): Gerçekte bu değişim genellikle ek metal parça imalatı, parça ve çok ciddi montaj işçiliği gerektiriyor. Sonuçta çıkan dönüştürülmüş (retrofit deniyor) ürün Maliyet Işık verimi Işık dağılımı Isınma sorunları Ömür Görünüm ve estetik açılarından HEMEN HER ZAMAN SORUNLU oluyor. 55

56 Geçiş Türleri -C C. Mevcut armatürlerin ışık kaynaklarının LED ışık kaynaklarına dönüştürülmesi (devam): Maliyet ve fiyatlandırma çalışması her duruma özel ayrı ayrı yapılmak zorunda. Her armatürün dönüştürülmesi mümkün değil. Dolayısıyla mümkün olan çoğu durumda retrofit yerine yeni armatür tercih edilmeli. Tersi mümkün değilse, yapılabilirlik açısından teknik onay alınması şart. 56

57 Kullanım yerlerine göre armatür tipleri ve dönüşümün anlamlılığı Tekli veya ikili basit floresan armatürler: Basit Ampul Değişimi Yaklaşık %50 tasarruf (eski ampul standart floresan ise) 57

58 Kullanım yerlerine göre armatür tipleri ve dönüşümün anlamlılığı Geniş reflektörlü floresan armatürler: Basit Ampul Değişimi Yaklaşık %30 mertebesinde tasarruf (eski ampul standart floresan ise) 58

59 Kullanım yerlerine göre armatür tipleri ve dönüşümün anlamlılığı Çoklu reflektörlü floresan armatürler: Basit Ampul Değişimi Yaklaşık %40-50 tasarruf (eski ampul standart floresan ise) 59

60 Kullanım yerlerine göre armatür tipleri ve dönüşümün anlamlılığı Downlight Ürünler: Tümden değişim. Halojen ve filamanlı downlight ların dönüşümünde gücü yaklaşık 7 de 1 e düşürüyoruz. (50W 7W) Metal-Halide downlight ların dönüşümünde gücü yaklaşık te 1 e düşürüyoruz. (150W 30W) (Net değer açıya bağlı. Dar açılı spotları dönüştürürken güç tasarrufu daha fazla! Basit bir tablo yapmak mümkün değil.) Kompakt floresan downlight ların dönüşümünde gücü yaklaşık yarıya düşürüyoruz. (21W 13W) Floresan tüplerin dönüşümünde gücü yine yarıya düşürüyoruz (18W 10W) 60

61 Kullanım yerlerine göre armatür tipleri ve dönüşümün anlamlılığı Fabrika ve yüksek alanlar için sarkıt aydınlatmalar: Tümden değişim. Yüksek basınçlı «SON» tip sodyum sarkıtların dönüşümünde gücü yaklaşık 3 5 te 1 e düşürüyoruz. (250W ~60W) Düşük basınçlı sodyum sarkıtların dönüşümünde gücü 4 6 da 1 e düşürüyoruz. (150W ~30W) Metal-Halide sarkıtların dönüşümünde gücü yaklaşık te 1 e düşürüyoruz. (400W ~100W) Bu tür uygulamalarda Petek Sarkıt ürünümüzü kullanıyoruz. 61

62 Kullanım yerlerine göre armatür tipleri ve dönüşümün anlamlılığı Binadan geri çekilerek yapılan geniş açılı cephe aydınlatmasında Metal- Halide ile LED arasında büyük verim farkı kalmaz. Metal-Halide ye yakın güçte LED armatür çok pahalı. Çok yüksek (18m+) kavşak direklerinde de durum aynı. Bu durumlarda dönüşüm iyi fikir olmayabiliyor. 62

63 DUY VE AMPULLER En Yaygın Ampul Tipleri: Filamanlı: Çok verimsiz. Yasaklandı/yasaklanıyor. Çok ucuz. Işık kalitesi mükemmel Yerine LED ampul verebiliyoruz. Yaklaşık %85 tasarruf. 63

64 DUY VE AMPULLER En Yaygın Ampul Tipleri: Halojen: Verimsiz. Çok ucuz. Işık kalitesi mükemmel Yerlerine LED ampul veya dönüşüm kiti veriyoruz. Yaklaşık %80-85 tasarruf sağlıyoruz. 64

65 DUY VE AMPULLER En Yaygın Ampul Tipleri: Düşük Basınçlı Sodyum (LPS): Genellikle sokak lambaları ve endüstriyel sarkıtlar. Ucuz. Işık verimi çok yüksek (gece değil!) Işık kalitesi çok kötü saf amber Ömrü uzun Tüm gaz deşarj lambalarındaki gibi geçici rejim var. Yerlerine LED endüstriyel sarkıtımızı veya sokak lambası veriyoruz. 65

66 DUY VE AMPULLER En Yaygın Ampul Tipleri: Düşük Basınçlı Sodyum (LPS): 66

67 DUY VE AMPULLER En Yaygın Ampul Tipleri: Metai-Halide: Çok geniş kullanım alanı. Nispeten ucuz. Işık verimi iyi Işık kalitesi iyi Ömrü modele göre orta - uzun Tüm gaz deşarj lambalarındaki gibi geçici rejim var Ömrünün sonuna doğru ışık çıkışı azalıyor Montaj pozisyonu ömür açısından önemli (yatay/dikey) Civa içeriyor UV riski Dim edilmesi sınırlı ve problemli Kırılma riski Yerlerine LED endüstriyel sarkıtımızı, downlightlarımızı veya sokak lambası veriyoruz. 67

68 DUY VE AMPULLER En Yaygın Ampul Tipleri: Kompakt Floresan ve Türleri: Çok geniş kullanım alanı. Yaygın olarak ofislerde downlight olarak. Ucuz. Işık verimi orta-iyi Işık kalitesi orta-iyi Ömrü modele göre orta - uzun Dim edilmesi genelde mümkün değil Ömrünün sonuna doğru ışık çıkışı azalıyor Civa içeriyor UV riski Kırılma riski Yerlerine LED downlightlarımızı veriyoruz. 68

69 DUY VE AMPULLER En Yaygın Ampul Tipleri: Floresan Tüpler: Çok geniş kullanım alanı. Ucuz. Işık verimi orta iyi Işık kalitesi orta... çok iyi Ömrü modele göre orta çok uzun Dim edilmesi mümkün ama pahalı (DALI) Ömrünün sonuna doğru ışık çıkışı azalıyor Uçlardan kararma yapıyor, bunu engellemek için aşırtmalı konuyor Civa içeriyor (yüksek adet kullanımda çevresel etkisi çok fazla) UV riski Kırılma riski Yerlerine eskisiyle aynı boyda LED floresanlarımızı veriyoruz. Balastlar ve starterler iptal! 69

70 IŞIK AZALMASI 70

71 IŞIK AZALMASI Hesap yaparken ya da değerlendirirken, Yüksek Basınçlı Sodyum ve Metal-Halide lambaların bozulmadan çok önce ışık akılarının %30-40 civarını kaybettiklerini hatırlamalı! Bu tür lambalar ülkemizde genellikle bir «bakım planı» kapsamında periyodik olarak değil, ancak bozulduğunda değiştiriliyor. Dolayısıyla LED armatürlerin akı değerlerini, bu lambaların katalog değerleri ile karşılaştırmak LED armatürlere haksızlık olur. 71

72 Aydınlık ve Homojenlik Eski sistemlerden yeniye geçişte aydınlık seviyelerindeki değişim önemli ancak daha önemlisi homojenlikteki değişimler. Çünkü göz mutlak ışık seviyesinden çok kontrastlara duyarlı Simülasyon programları burada önemli bir yardımcı.

73 Bu Noktalara Dikkat! LED aydınlatmaya yatırım yaparken ve teklif alırken: - Değişim fizibilite raporu verilebiliyor mu? - Rapor nasıl gözüküyor? - Raporda baz alınan elektrik birim fiyatı gerçek tarifeye göre gerçekçi mi? - Toplam elektrik sarfiyatınızda aydınlatmanın oranı - Performans garantisi (1 yıl sonra seviye değişimi) - İddia edilen güç tüketiminin teyidi

74 Bu Noktalara Dikkat! - Renk tutarlılığı garantisi var mı? - Vaadedilen CRI değeri nedir? - Mevcut aydınlık seviyesi yeterli mi, fazla mı, homojen mi? - Bire-bir dönüşüm yeterli ve uygun mu? - Armatür değişimi işlemi gerçekten pahalıya gelir mi? - Seçilen renk sıcaklığı amaca (mekanın çeşidine ve aydınlık seviyelerine) uygun mu?

75 Bu Noktalara Dikkat! - Güç kaynaklarının markası - Güç kaynağının verimi (güç faktörü düzeltilebilir) - Güç kaynağı MTBF değeri - LED markası (emin olmak zor olsa da) - Ürünün tasarlandığı sıcaklık aralığı kullanım yerine uygun mu? - İddia edilen ömür süresi gerçekçi mi? - Garanti süresi - Ek siparişte aynı rengi tutturabilme garantisi?

76 Teşekkürler!