İŞLETMELERDE VERGİ (USUL) İNCELEMELERİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI

Transkript

1 İŞLETMELERDE VERGİ (USUL) İNCELEMELERİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Nevzat PAMUKÇU Serbest Muhasebeci Mali Müşavir TESMER İstanbul Şubesi Başkan Yardımcısı Diyarbakır 30 Ocak

2 0. Sunum Planı : 1. Vergi inceleme öncesi mükellef hakları 2. Vergi inceleme sonrası mükellef hakları 3. Meslek mensuplarının sorumlulukları 4. Hesap incelemeleri 5. Muhasebe hatalarının düzeltilmesi 30 Ocak

3 1. VERGİ İNCELEME ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI : 30 Ocak

4 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.1. Vergi ödevi : T.C. Anayasası nın 73 ncü maddesi; Kişileri, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlü tutmuştur. Vergi, resim, harç ve benzeri malî yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır. 30 Ocak

5 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI Vergi incelemesi nedir.? : Ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunun saptanması için; Mükelleflerin; defter, belge, hesap ve kayıtlarının incelenmesidir. VUK. Md: Ocak

6 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI Vergi incelemesi nedir.? : 30 Ocak

7 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI Yıllar itibari ile vergi incelemesine tabi tutulan mükellef sayısı : Ocak

8 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI Vergi incelemesine yetkili olanlar : Vergi Müfettişleri, Vergi Müfettiş Yardımcıları, ilin en büyük mal memuru veya vergi dairesi müdürleri tarafından yapılır. Gelir İdaresi Başkanlığının merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanlar her hal ve takdirde vergi inceleme yetkisini haizdir. VUK. Md: Ocak

9 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI Vergi incelemesine yetkili olanlar : Bir iş müfettişinin düzenlemiş olduğu rapora dayanılarak vergi tarhiyatı yapılması mümkün değildir. Ancak, bu rapor bir tespit kabul edilerek mükellefin defter ve belgeleri üzerinde gerekli incelemelerin yapılması ve vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından düzenlenecek vergi inceleme raporlarına dayanılarak tarhiyat yapılması gerekmektedir. 30 Ocak

10 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI Vergi incelemesinin zamanı : Vergi incelemesi, içinde bulunulan yılı da kapsamak üzere, takip eden yılbaşından başlayarak 5 yıl içinde önceden size bildirilmeksizin her zaman yapılabilir. Evvelce inceleme yapılmış veya matrahın re 'sen takdir edilmiş olması yeniden inceleme yapılmasına ve gerekirse tarhiyatın ikmaline mani değildir. VUK. Md: Ocak

11 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI Vergi incelemesinin yapılacağı yer : Vergi incelemeleri, esas itibariyle incelemeye tabi olanın iş yerinde yapılır. İş yerinin müsait olmaması durumunda, mükellef ve vergi sorumluları isterlerse inceleme dairede yapılabilir. Bu takdirde incelemeye tabi olanın lüzumlu defter ve vesikalarını daireye getirmesi kendisinden yazılı olarak istenilir. VUK. Md: Ocak

12 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi incelemelerinde mükellef seçimi : Risk Analiz Sistemi içinde (VDK- RAS) sektör, ve mükellefler esas alınarak yapılan analiz ve mukayeseler neticesinde, Her türlü bilgi ihbar ve şikayetler sonucunda, Yapılmakta olan inceleme ve denetimler sırasında ortaya çıkan vergi inceleme talepleri sonucu, Kamu kurum ve kuruluşlarından intikal eden vergisel konuları içeren inceleme ve denetim talepleri sonucu. 30 Ocak

13 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi incelemelerinde mükellef seçimi : Risk analizi modeli : Her türlü bilgi, veri ve istatistiği toplamak suretiyle oluşturulan Risk Analiz Sistemi üzerinden mükelleflerin faaliyetleri gruplar ve sektörler itibarıyla analiz edilmesi, mukayeseler yapılması ve bu suretle risk alanlarının tespit edilmesi faaliyetidir. Risk analizi neticesinde riskli bulunmaması, ihbar veya şikâyet olmaması halinde dahi mükellefler incelemeye alınabilir. 30 Ocak

14 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi incelemelerinde mükellef seçimi : Risk analizi modeli verileri : Bilanço Gelir Tablosu Verileri Kesin Mizan Verileri (kaldırıldı.) E-Beyanname Verileri Ba-Bs Bildirimleri Ödeme ve Tahsilat Bildirimleri İlişkili Kişi Bildirim ve Beyanları Denetim Sonuçları 30 Ocak

15 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi İncelemelerinde Mükellef Seçimi : Risk Analizi Modeli Kriterleri : Muhasebe Hesap Analizleri Yanıltıcı ve Hatalı Değerleme Örtülü Sermaye Analizleri Örtülü Kazanç Analizleri Satışlar Kaynaklı Analizler Gider Fazlalığı Analizleri Yanıltıcı ve Hatalı Beyan Analizleri 30 Ocak

16 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi İncelemelerinde mükellef seçimi : Acaba ben vergi incelemesine alınır mıyım.? : Kasa hesabı Kasa hesabı bakiyesi Ortaklar cari hesabı bakiyeleri Devreden KDV, Sürekli zarar beyanı Sektör karlılığı İstisnalar. Kabul Edilmeyen Giderler 30 Ocak

17 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi İncelemelerinde mükellef seçimi : Risk Analiz Sistemi (RAS) Senaryoları : Senaryo -01 : Alıcılar hesabına yapılan alacak kayıtlar (+) 500 Dönem başı alıcılar hesabı borç bakiyesi (-) 100 KDV + Satışlar (=) Ocak

18 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi İncelemelerinde mükellef seçimi : Risk Analiz Sistemi (RAS) Senaryoları : Senaryo -02 : Borç : Alacak : Bakiye : 128 Şüp. Alacaklar Şüp. Ala. Kar Konusu kalmayan karşılıklar? Geçmiş yıllar karları.? 30 Ocak

19 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi İncelemelerinde mükellef seçimi : Risk Analiz Sistemi (RAS) Senaryoları : Senaryo -03 : Kasa - Ortaklara Borçlar Mükelleflerin kasada yüksek miktarda para tutmaları iktisadi teknik icaplara uygun değildir. - Ortaklarına borcu olan bir mükellefin kasada yüksek miktarda para tutması, - Vergi ve SGK borçlarının bulunması, - Kredi kullanması riskli bir durumdur ve araştırılacaktır. 30 Ocak

20 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi İncelemelerinde mükellef seçimi : Risk Analiz Sistemi (RAS) Senaryoları : Senaryo -04 : Mükelleflerin alacak senetleri için reeskont hesaplaması ihtiyaridir. Ancak alacak senetleri için reeskont hesaplayan bir mükellefin borç senetleri için de reeskont hesaplaması zorunludur. 30 Ocak

21 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi İncelemelerinde mükellef seçimi : Risk Analiz Sistemi (RAS) Senaryoları : Senaryo -05 : Dış Ticaret İşlemleri işi iştigal eden mükellefin mizan bilgilerinde; Kambiyo kar ve zarar hesapları çalışmadı ise. Senaryo -06 : Kredi kartı ile satış yapan mükelleflerin; Banka kayıtlarının bulunmaması. 30 Ocak

22 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.2. Vergi İncelemelerinde mükellef seçimi : Risk analiz sistemi (RAS) senaryoları : Senaryo - 07 : Satılan malın maliyetleri. Stokların alacak tutarlarını veriyor mu..? Senaryo - 08 : Ödenmeyen vergi ve sgk primleri var ise..? 368 No lu hesap çalıştırıldı mı..? 30 Ocak

23 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.3. Vergi İncelemeleri : Vergi İncelemelerinde Usul ve Esaslar : Vergi İncelemesine Başlama : İncelemeye tabi olan nezdinde düzenlenen İncelemeye Başlama Tutanağının düzenlenmesi ile başlanır. Vergi İnceleme tutanağı 3 örnek olarak düzenlenir. Tutanakta mükellefin imzasının bulunmaması halinde tutanağın vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarih incelemeye başlama tarihi olarak kabul edilecektir. 30 Ocak

24 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.3. Vergi İncelemeleri : Vergi İncelemelerinde Usul ve Esaslar : Vergi İnceleme Tutanağının içeriği : Nezdinde inceleme yapılanın kimlik ve faaliyet bilgileri; İncelemenin türü/kapsamı (tam/sınırlı inceleme); İncelemeye alınma gerekçesi, dayanağı; İncelemenin konusu; İncelenecek dönem; İnceleme dairede yapılacaksa buna ilişkin, incelenenin muvafakati; Tutanağın düzenlenme yeri ve tarihi 30 Ocak

25 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.3. Vergi İncelemeleri : Vergi İncelemelerinde Usul ve Esaslar : Vergi İnceleme Çeşitleri : Tam İnceleme, Sınırlı İnceleme, - Tam İnceleme 1 yıl, Sınırlı İnceleme 6 ay içerisinde bitirilmek durumundadır. İnceleme elemanına, talebi üzerine en fazla 6 ay ek süre verilebilir. 30 Ocak

26 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.3. Vergi İncelemeleri : Vergi İncelemelerinde Usul ve Esaslar : Çalışma saatleri : Nezdinde inceleme yapılanın muvafakat etmedikçe resmi çalışma saatleri dışında inceleme yapamazlar veya buna devam edemezler. İncelemenin iş yerinde yapılması : İnceleme faaliyetlerinin işyerinin etkinliğini, kurumsal ve kişisel kredibilite ve güveni olumsuz etkilememesi için elden gelen tüm çaba ve özenin inceleme elemanlarınca gösterilmesi gerekir. - VUK. Md: 140/3 30 Ocak

27 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.3. Vergi İncelemeleri : Vergi İncelemelerinde Usul ve Esaslar : Aramalı Vergi İncelemeleri : Aramanın yapılabilmesi için : 1. Vergi Müfettişinin Sulh Yargıcından talebi, 2. Sulh yargıcının arama kararı, gerekir. 30 Ocak

28 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.3. Vergi İncelemeleri : Vergi İncelemelerinde Usul ve Esaslar : Aramalı Vergi İncelemeleri : Kimlik ibrazı, Arama kararının bir nüshasını isteme hakkı, Aramada el konulan defter, belgelerin ayrıntılı envanterini isteme ve hard disklerin yedeklenmesinin zararsız şekilde yapılmasını isteme hakkı, Arama çuvallarının açılmasında bulunma hakkı, 30 Ocak

29 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.3. Vergi İncelemeleri : Rapor Değerlendirme Komisyonu : vergi inceleme raporlarını, vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu ile maddi hata ve usul hatası içerip içermediği yönünden en geç 60 gün içinde değerlendirir ve karara bağlar. Komisyonlar gerekli gördüğü durumlarda ya da talepleri üzerine mükellefi veya inceleme elemanını dinleyebilir. 30 Ocak

30 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.3. Vergi İncelemeleri : İnceleme tutanağının imzalanmaması : Mükellefler, inceleme esnasında düzenlenen tutanakları imzalamama hakkına sahiptir. Ancak bu durumda, tutanakta yer verilen olaylar ve hesap durumunu gösteren defter ve belgeler, inceleme elemanınca mükellefin rızasına bakılmaksızın alınacak ve inceleme sonucunda tarh edilen vergi ve kesilen cezalar kesinleşinceye kadar kendisine verilmeyecektir. 30 Ocak

31 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.3. Vergi İncelemeleri : Yasal Hakların Anımsatılması : Nezdinde inceleme yapılan mükellefe son tutanak alınması sırasında Tarhiyat Önce Uzlaşma kurumundan yararlanıp, yararlanmayacağı hususunun sorulması gerekir. Vergi incelemesi bittiğinde, bunun yapıldığını gösteren bir resmi yazı mükellefe verilir. 30 Ocak

32 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.3. Vergi İncelemeleri : Yasal Hakların Anımsatılması : Nezdinde 3568 sayılı Yasa kapsamında faaliyet gösteren YMM, SMMM ve SM mensuplarının yapılan incelemenin mükellefin bulunması gereken her aşamasında mükellef istediği takdirde bulunmaları olanaklıdır. 30 Ocak

33 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.4. Vergi İncelemeleri : İzaha davet : Vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitler hakkında tespit tarihine kadar ihbarda bulunulmamış olması kaydıyla mükellefler izaha davet edilebilir. Kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, davet konusu tespitle sınırlı olarak, bu Kanunun 371 inci maddesinde yer alan pişmanlık hükümlerinden yararlanamaz. 30 Ocak

34 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.4. Vergi İncelemeleri : İzaha davet : Vergi İzaha davet yazısının tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük süre içerisinde izahta bulunulması durumunda; Mükelleflerce yapılan izah sonucu vergi ziyaına sebebiyet verilmediğinin idarece anlaşılması hâlinde mükellefler söz konusu tespitle ilgili olarak vergi incelemesine tabi tutulmaz veya takdir komisyonuna sevk edilmez. 30 Ocak

35 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.4. Vergi İncelemeleri : İzaha davet : Mükelleflerce izahta bulunulan tarihten itibaren 15 gün içerisinde; hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla aynı sürede ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilir. Bu durum vergi incelemesi yapılmasına ve gerekirse tarhiyatın ikmaline engel teşkil etmez. 30 Ocak

36 VERGİ İNCELEMELERİ ÖNCESİ MÜKELLEF HAKLARI 1.4. Vergi İncelemeleri : İzaha davet : Yapılmış ön tespitlerin, verginin bu Kanunun 359 uncu maddesinde yer alan fiillerle ziyaa uğratılmış olabileceğine ilişkin olması hâlinde bu madde hükümleri uygulanmaz. Şu kadar ki, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarının; her bir belge itibarıyla 50 bin Türk lirasını geçmemesi ve mükellefin ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5'ini aşmaması kaydıyla mükellefler izaha davet edilebilir. Bu fıkrada yer alan tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak bu Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. 30 Ocak

37 2. VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI : 30 Ocak

38 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.1. Uzlaşma : Uzlaşma, mükelleflerin adların yapılan tarhiyatı yargıya intikal ettirmeden önce, vergi idaresi ile tahakkuk edecek vergi ve ceza hususunda anlaşmak için başvurabilecekleri idari bir çözüm yoludur. Uzlaşma iki şekilde düzenlenmiştir. Tarhiyat öncesi uzlaşma, Tarhiyat sonrası uzlaşma. 30 Ocak

39 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.1. Uzlaşma : Tarhiyat öncesi uzlaşma : Konusu : Vergi incelemeleri sonucunda bulunan matrah veya matrah farkları üzerinden salınacak olan vergi, resim ve harçlar ile bunlara ilişkin olarak kesilecek vergi zıyaı cezası, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarını kapsamaktadır. Kaçakçılık suç ve cezalardan dolayı vergi zıyaına sebebiyet verilmesi durumunda kesilecek ceza uzlaşma kapsamı dışındadır. 30 Ocak

40 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.1. Uzlaşma : Tarhiyat öncesi uzlaşma : Başvuru süresi : İnceleme ile ilgili son tutanağın düzenlenmesine kadar geçen süre içerisinde her zaman uzlaşma talebinde buluna bilinir. Ancak incelemenin sonuçlandığı tarihte tarh zaman aşımının sona ermesine üç aydan az bir zaman kalması halinde mükellefe tarhiyat öncesi uzlaşma bulunulmaz. 30 Ocak

41 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.1. Uzlaşma : Tarhiyat öncesi uzlaşma : Uzlaşma görüşmeleri : Uzlaşma sırasında mükellef isterse bağlı olduğu meslek odasından bir temsilci bulundurabilir. Bu kişiler uzlaşma görüşmelerinde sadece görüş açıklayabilir. Görüşmeler sonucunda düzenlenecek tutanaklara imza atamazlar. 30 Ocak

42 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.1. Uzlaşma : Tarhiyat öncesi uzlaşma : Uzlaşma görüşmeleri : 1. Uzlaşmanın gerçekleşmesi - Uzlaşma sağlandığı takdirde, uzlaşma tutanakları taraflarca imzalanır. - Tutanağın bir örneği mükellef veya temsilcisine diğer bir suretini üç gün içinde mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine gönderir. 30 Ocak

43 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.1. Uzlaşma : Tarhiyat öncesi uzlaşma : Uzlaşma görüşmeleri : 2. Uzlaşmanın temim edilememesi - Komisyonun davetine katılmaması, - Geldiği halde uzlaşma tutanağını imzalamaması, - İhtirazi kayıtla imzalamak istemesi halinde uzlaşma sağlanamamış sayılır. Bu durumda tarhiyat sonrası uzlaşma hakkı ortadan kalkar. 30 Ocak

44 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.1. Uzlaşma : Tarhiyat öncesi uzlaşma : Uzlaşma görüşmeleri : 3. Uzlaşmanın gerçekleşmemesi - Uzlaşma görüşmesi sonucunda uzlaşma gerçekleşmediği takdirde, düzenlenecek tutanağa komisyonun nihai teklifi yazılır. - Tarhiyat öncesi kısmi uzlaşma. - Mükellef, komisyonun teklifini sonradan kabul etme imkanına sahiptir. 30 Ocak

45 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.1. Uzlaşma : Tarhiyat öncesi uzlaşma : Uzlaşmanın sonuçları : Uzlaşma sonucunda düzenlenen uzlaşma tutanakları kesindir. Üzerinde uzlaşma sağlanan veya tutanakla tespit edilen hususlar hakkında dava açılamaz ve hiçbir mercie şikayette bulunamazlar. Uzlaşılan vergi ve ceza için cezalarda indirim hakkından yararlanamaz. 30 Ocak

46 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.1. Uzlaşma : Tarhiyat öncesi uzlaşma : Uzlaşmanın sonuçları : Uzlaşılamayan vergi ve cezaya ilişkin olarak vergi dairesince yapılacak tarhiyata karşı, ihbarnamenin tebliğ tarihini takip eden 30 gün içinde yargı ve idari yollara başvuru hakkı devam eder. Tarhiyata karşı tebliğ tarihini takip eden 30 gün içinde vergi dairesine cezalarda indirim talebinde bulunabilir. 30 Ocak

47 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.1. Uzlaşma : Tarhiyat sonrası uzlaşma : Uzlaşmanın konusu : Verginin tarh edilmesi ve cezanın kesilmesinden sonra başvurulacak bir yol olduğundan tarhiyat sonrası uzlaşma olarak adlandırılmıştır. Uzlaşmanın kapsamı : Vergi Daireleri Tarafından mükellef adına ikmalen, re sen veya idarece tarh edilen ve vergi dairelerinin tarha yetkili olduğu bütün vergi, resim ve harçlar ile bunlara kesilecek olan vergi ziyaı cezalarını kapsar. 30 Ocak

48 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.2. Vergi hatalarını düzeltme : Re sen düzeltme : İdarece tereddüde imkan vermeyecek derecede açık olan hatalar vergi direşince vergi dairesi müdürünün kararıyla re sen düzeltilebilir. Düzeltme, mükellefin lehine ya da aleyhine olabilir. Düzeltme sonucunda nakden iade çıkabilir. İade veya mahsup talebi için bir yıl içinde vergi dairesine müracaat etmesi gerekir. 30 Ocak

49 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.2. Vergi hatalarını düzeltme : Re sen düzeltme : Mükellef vergi dairesine bu alacağı için 1 yıl içinde müracaat etmediği takdir de, alacak hakkı ortadan kalkar. VUK. Md:120 Kendi aleyhlerine düzeltme yapılan kimselerin düzeltmeye karşı vergi mahkemesinde dava açma hakkı saklıdır. VUK. Md: Ocak

50 VERGİ İNCELEMELERİ SONRASI MÜKELLEF HAKLARI 2.2. Vergi hatalarını düzeltme : Re sen düzeltme : Şikayet yolu ile düzeltme : Mükellefin düzeltme talebini vergi dairesinin reddetmesi yada 30 günlük süre içinde cevap vermemesi durumunda, mükellef şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına başvurabilir. Şikayet dilekçesini takiben 60 günlük süre içinde Bakanlığın cevap vermemesi halinde istek reddedilmiş sayılır. 30 Ocak

51 3. MESLEK MENSUPLARININ SORUMLULUKLARI : 30 Ocak

52 MESLEK MENSUPLARININ SORUMLULUKLARI 3. Meslek Mensuplarının Sorumlulukları : 3.1. Kayıtlar : Belgeye dayanmalı ve yasal dayanağı olmalıdır. : 30 Ocak

53 MESLEK MENSUPLARININ SORUMLULUKLARI 3. Meslek Mensuplarının Sorumlulukları : 3.2. Sorumluklar : 1. Disiplin suçları (3568 Md:48) 2. Mali Sorumluluk (VUK. Mük. 227) 3. Cezai sorumluluk (VUK Md:359) 30 Ocak

54 MESLEK MENSUPLARININ SORUMLULUKLARI 3. Meslek Mensuplarının Sorumlulukları : 3.2. Sorumluluklar : Sorumluluk Raporlarına Karşı Meslek Mensuplarının Savunması : Vergi Müfettişleri, cezai sorumluluk, disiplin sorumluluğu veya mali sorumluluk gerektiren hususlarda meslek mensubunun savunmasını ister. Savunma yazısının tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde savunma verilmemesi halinde, savunma hakkından vazgeçilmiş sayılır. 30 Ocak

55 MESLEK MENSUPLARININ SORUMLULUKLARI 3. Meslek Mensuplarının Sorumlulukları : 3.2. Sorumluluklar : Vergi Borcunun Meslek Mensubundan Takip ve Tahsili : Asıl borçlu mükellefin kesinleşen borcunu vadesinde ödememesi durumunda mükellef ile birlikte müşterek ve müteselsil sorumlu tutulan meslek mensubunun takibinde bir öncelik sırası bulunmadığından, her ikisi adına da eş zamanlı olarak ödeme emirleri düzenlenir. A.A.T.U.H.K nun 58.nci maddesi ile hem dava açma süresi ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün gibi kısa bir süre ile hem de dava açma sebebi; 30 Ocak

56 MESLEK MENSUPLARININ SORUMLULUKLARI 3. Meslek Mensuplarının Sorumlulukları : 3.2. Sorumluluklar : Vergi Borcunun Meslek Mensubundan Takip ve Tahsili : Böyle bir borcu olmadığı, Borcun kısmen ödendiği, Borcun zamanaşımına uğradığı, durumları ile sınırlandırılmıştır. Ödeme emrine dava açılmasında haksız çıkama halinde %10 tazminat ödenecektir. 30 Ocak

57 4. HESAP İNCELEMELERİ : 30 Ocak

58 HESAP İNCELEMELERİ 4. Hesap İncelemeleri : 4.1. Defter ve Belgeleri Saklama Süreleri : V.U.K 5 YIL Md:253 T.T.K 10 YIL Md:82/5 30 Ocak

59 HESAP İNCELEMELERİ 4. Hesap İncelmeleri : 4.1. Defter ve Belgeleri Saklama Süreleri : Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde; işin bittiği yıldan itibaren, Kurumlarda tasfiyenin sonuçlandığı; yıldan itibaren, Geçmiş yıllarla ilgili zararlarda; mahsup edildiği yıldan itibaren, 30 Ocak

60 HESAP İNCELEMELERİ 4. Hesap İncelemeleri : 4.1. Defter ve Belgeleri Saklama Süreleri : Amortismana tabi varlıkların; itfa edildiği yıldan itibaren, Yatırım indirimine tabi harcamaların; kurum kazancından tamamen düşüldüğü yıl izleyen takvim yılın başından itibaren başlar. 30 Ocak

61 30 Ocak

62 HESAP İNCELEMELERİ 4.1. Kasa Hesabı : Tahsilat ve Tediyelerde tevsik zorunluluğu kapsamında olan mükellefler : Birinci ve İkinci sınıf tüccarlar, Serbest Meslek erbabı, Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlar, Defter tutmak zorunda olan çiftçiler, Vergiden muaf esnaflar. 30 Ocak

63 HESAP İNCELEMELERİ 4.1. Kasa Hesabı : Kapsam ve Tutar : Her türlü mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin tahsilat ve ödemeler. Avans, depozite, pey akçesi gibi suretlerle yapılacak tahsilat ve ödemeler. İşletmelerin kendi ortakları, diğer gerçek ve tüzel kişilerle yaptığı her türlü tahsilat ve ödemeler. 30 Ocak

64 HESAP İNCELEMELERİ 4.1. Kasa Hesabı : Kapsam ve Tutar : Ayni günde, ayni kişi veya kurumlarla yapılan işlemlerin toplam tutarının 7.000,00 TL sını aşması durumunda, işlemlerin her biri işlem bazında belirlenen haddin altında kalsa bile, aştığı işlemden itibaren, işleme konu tahsilat ve ödemelerin de aracı finansal kurumlar aracılığı ile yapılması zorunludur. Kısım kısım yapılan tahsilat ve ödemeler de tevsik zorunluluğu kapsamındadır. - VUK. 459 Sıra No lu.tebliğ 30 Ocak

65 HESAP İNCELEMELERİ 4.1. Kasa Hesabı : Kapsamda olmayan Tahsilat ve Ödemeler : Yetkili döviz müesseselerinin yapacakları döviz alım ve satım işlemleri, Noterlerde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemeler, Tapu sicil müdürlüklerinde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemeler. 30 Ocak

66 HESAP İNCELEMELERİ 4.1. Kasa Hesabı : Kasa Hesabının Borç Bakiyesinin Yüksek olması : İşletmelerin kasasında normal olarak kabul edilebilecek, azami iki üç günlük faaliyetleri sırasında nakit ihtiyacını karşılayacak kadar kasada bulundurması gereken nakit tutarın üzerinde kalan bakiyeler, 30 Ocak 2017 Ortaklar tarafından çekildiği kabul edildiğinden 5520 sayılı K.V.K. nun 13/1-2. md. de örtülü kazanç dağıtımı olarak değerlendirilmekte ve adat yöntemiyle faiz hesaplanması yoluyla da vergilendirilmesi gerekmektedir. 66

67 HESAP İNCELEMELERİ 4.1. Kasa Hesabı : Kasa Hesabının Borç Bakiyesinin Yüksek olması : Faiz hesaplanması = (Gün x Kredi Tutarı x Faiz Oranı ) : Uygulanacak faiz oranı.? - Merkez Bankası avans işlemlerine uygulanan faiz oranı (10,50) 30 Ocak Ortaklardan Alacaklar 679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hs. 67

68 HESAP İNCELEMELERİ 4.1. Kasa Hesabı : Kasa işlem bakiyelerinin alacak vermesi..? : Muhasebe işlemlerinin doğru olduğu iddia edildiğinde ise bu durum ya gelirlerin gizlendiği ya da gerçek dışı ödemelerin sanki yapılmış gibi kayıtlara intikal ettirildiği anlamına gelir ki bu da VUK. nun 30/4. maddesine göre re sen takdir nedeni olup, cezalı tarhiyata yol açar Ocak 2017

69 HESAP İNCELEMELERİ 4.2. Çek Hesabı : tarihli (mükerrer) sayılı Resmî Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren 6273 sayılı Çek Kanunu'na eklenen : tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir. 30 Ocak 2017 Çeklerde Reeskont : tarihinde VUK-64/2013-9/ Vadeli Çeklerde Reeskont Uygulaması-2 sayısı ile yayımladığı, VUK Sirküler/64 de; ileri vadeli çeklerde reeskont uygulamasından yararlanabileceği duyurulmuştur. 69

70 HESAP İNCELEMELERİ 4.3. Bankalar : VUK değerleme : Banka hesabında izlenen mevduat, kayıtlı (mukayyet) değer ile değerlemeye tabi tutulur. (VUK Md. 281) Yabancı paralı mevduat ise dönem sonlarında değerleme kuru ile bilanço günündeki değerine getirilir. Banka hesaplarında tutulan yabancı paralar alacak niteliği gösterdiği için döviz alış kuru ile değerlenir. (VUK Md. 280) 30 Ocak

71 HESAP İNCELEMELERİ 4.3. Bankalar : Vadeli mevduat hesapları : ABC İşletmesi bankaya 01. Kasım 2015 tarihinde TL 3 ay vadeli %18 faiz oranı ile yatırmıştır. 31. Aralık 2015 tarihi itibarı ile yevmiye kaydını yapınız Borç Alacak 181 Gelir Tahakkukları Faiz Gelirleri ( X 60 gün x %18 faiz) / = Ocak

72 HESAP İNCELEMELERİ 4.3. Bankalar : Vadeli mevduat hesapları : ABC İşletmesi bankaya 01. Kasım 2015 tarihinde TL 3 ay vadeli %18 faiz oranı ile yatırmıştır. 31. Aralık 2015 tarihi itibarı ile yevmiye kaydını yapınız Borç Alacak 181 Gelir Tahakkukları Faiz Gelirleri ( X 60 gün x %18 faiz) / = Ocak

73 HESAP İNCELEMELERİ 4.3. Bankalar : Vadeli mevduat hesapları : tarihi itibarı ile yevmiye kaydını yapınız Borç Alacak 642 Faiz Gelirleri Gelir Tahakkukları ( X 60 gün x %18 faiz) / = Ocak

74 HESAP İNCELEMELERİ 4.3. Bankalar : Vadeli mevduat hesapları : tarihi itibarı ile yevmiye kaydını yapınız Borç Alacak 102 Bankalar Peşin Öd. Vergi ve Fonlar Faiz Gelirleri Vade sonunda faiz ve stopajın tahakkuku 30 Ocak

75 HESAP İNCELEMELERİ 4.3. Bankalar : Vadeli mevduat hesapları : tarihinde mahsup edilecek vergi? Vade Brüt Faiz Stopaj x 355 : = 237 TL 30 Ocak

76 HESAP İNCELEMELERİ 4.3. Bankalar : Banka kredi faizleri : VUK nun 5228 Sayılı Kanun ile değişik 285 inci maddesinin birinci fıkrasına göre; Borçlar mukayyet değerleriyle değerlenir. Mevduat veya kredi sözleşmelerine ilişkin borçlar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır. Kıst döneme ait tahakkuk etmiş ancak ödenmemiş bulundukları faizleri de gider olarak kurum kazancından indirebileceklerdir. 30 Ocak

77 HESAP İNCELEMELERİ 4.3. Bankalar : Banka kredi faizleri : Uygulama : ABC Limited Şirketi tarihleri arasında 1 yıl vadeli banka kredisini tarihinde defaten TL faiz ödemesinde bulunacaktır. Bu durumda, söz konusu faiz giderinin tarihleri arasında kalan altı aylık kıst döneme isabet eden kısmı olan TL 2015 yılı kurum kazancında gider olarak dikkate alınacaktır. 30 Ocak

78 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alıcılar hesabı : Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz alacaklarının izlenmesi için kullanılır. İşletmenin arızi olarak sattığı varlıklar (duran varlık gibi) satın alan kişi ve kuruluşlardan olan senetsiz alacaklar bu hesaba alınmaz. Söz konusu alacaklar; 136 Diğer Çeşitli Alacaklar hesabında izlenir. 30 Ocak

79 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklarda Amortisman : Alıcılar hesabı : Alıcılar ile yapılan mutabakat çalışmalarında, Alıcıların Alacak bakiyesi vermesi durumunda, bakiyeler; 340 Alınan Sipariş Avansları hesabına aktarılır. Bir No lu Muhasebe uygulama tebliğinde netleştirme yapılması mümkün değildir. 30 Ocak

80 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar - (VUK Md: 322) 2. Şüpheli Alacaklar - (VUK Md: 323) 3. Vazgeçilen Alacaklar - (VUK Md: 324) 30 Ocak

81 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz alacaktır. Değersiz alacaklar, karşılık ayırmaksızın değersiz hale geldiği dönemde doğrudan gider yazılır. 30 Ocak

82 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz alacaktır. Değersiz alacaklar, karşılık ayırmaksızın değersiz hale geldiği dönemde doğrudan gider yazılır. 30 Ocak

83 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : Kazai hüküm : Konkordato anlaşması, Notere tasdik ettirilmesi veya huzurunda yapılması gerekir. (VUK. 284 Sıra No lu G.Tebliği) Mahkeme huzurunda alacaktan vazgeçme, Borçlunun ülkeyi terk ettiğinin belgelenmesi, Mirasçıların, mirası red etmeleri, İflas kararı 30 Ocak

84 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : kanaat verici bir vesika: Alacağın tahsili için kanuni yollara başvurulmuş, icra takibi yapılmış fakat bu başvuru ve takipler sonucunda alacağın ödenmeyeceğinin veya talep edilmesinin imkansız hale gelmiş olduğunun, bir mahkeme kararı ile tespit edilmiş olmasıdır. 30 Ocak

85 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : Aciz vesikası alacağın değersiz sayılmasını gerektirmez. Aciz vesikasına bağlanan alacaklar için zaman aşımı söz konusu değildir. Bu niteliği ile aciz vesikasına bağlanan alacaklar için artık kesin olarak tahsil edilemeyecek bir alacaktır denilemez. 30 Ocak

86 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : TL tutarındaki senetsiz alacak, borçlusunun ölmesi ve mirasçılarının mirası red etmesi nedeniyle tarihinde değersiz hale gelmiştir. 689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar Alıcılar Alacağın şüpheli hale gelmesi 30 Ocak Dönem Kar veya Zararı Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar Dönem sonu işlemi 86

87 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : Yurt dışından olan alacaklarınız için iş yaptığınız firmanın mukim olduğu ülkenin mahkemelerinde dava açılması veya ilgili ülkenin icra mevzuatı uyarınca icra takibine başlanılması halinde alacağın Vergi Usul Kanununun 323 üncü maddesine göre şüpheli hale geldiği kabul edilebilecek olup söz konusu takiplere başlanıldığı hesap döneminde karşılık ayrılması mümkün bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S T Ocak

88 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : Alacağın Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olması gerekir. Tahsil edilemeyen katma değer.? İlgili kanun maddesinde yer alan şartların mevcut olması, alacağın ilgili kayıtlara girmesi ve katma değer vergisi beyannamelerinde beyan edilmesi halinde mümkündür. (334 Sıra No lu VUK. GT.) 30 Ocak

89 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : Bir alacağın şüpheli hale gelebilmesi için ; Vadesinin geçmiş olması, Vadesi birkaç kez uzatılmış olması, Protesto edilmiş olması, Yazılı olarak birkaç kez istenmiş olması, İcra safhasına aktarılmış olması, gerekir. 30 Ocak

90 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : Yurt dışı ve yurt içindeki firmalara yıllarında yapılan avans ödemelerinin "159-Verilen Sipariş Avansları" hesaplarında takip edildiği, tek taraflı olarak sözleşme şartlarının yerine getirilmemesi nedeniyle verilen sipariş avanslarının geri alınamadığı belirtilerek iş bu hesaplara karşılık ayrılması, bu hesapların değersiz veya şüpheli alacak olarak değerlendirilmesi hususlarında bilgi talep edildiği anlaşılmakta olup konu hakkında Başkanlığımız görüşleri aşağıda açıklanmaktadır 30 Ocak

91 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : 323 üncü madde de yer alan şartlar yerine getirilmediğinden şüpheli ticari alacak olarak zarar kaydı, Tek taraflı irade beyanınız ile alınmasından vazgeçmeniz halinde de değersiz alacak olarak zarar kaydı mümkün değildir. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S [6-2013/354]-627 T Ocak

92 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 3. Vazgeçilen Alacaklar : Genel hükümler : Vazgeçtim diyerek alacaktan vaz geçilir mi..? Konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklardır. Borçlunun defterinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonunda başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği taktirde kar hesabına nakil olunur. 30 Ocak

93 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 3. Vazgeçilen Alacaklar : Konkordato veya sulh yoluyla alınmasında vazgeçilen alacaklar, alacaklı yönünden değersiz alacak sayılır. Borçlu yönünden ise kar mahiyetindedir. Çünkü, Pasifte bir azalma olmuş, Öz Sermaye artmıştır. 30 Ocak

94 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 3. Vazgeçilen Alacaklar : Alacaklı bünyesinde vazgeçilen tutar zarar yazılmakta, doğal olarak borçlu yönünden bu tutarın kar olması gerekmektedir. 30 Ocak

95 HESAP İNCELEMELERİ 4.4. Alacaklar : Alacaklarda amortisman : 3. Vazgeçilen Alacaklar : Borçlu ABC İşletmesi konkordato anlaşması ile tahsilinden vazgeçilen TL sını VUK nun 324 ncu maddesine istinaden karşılık ayırmaktadır. Muhasebe kaydı : 320 Satıcılar Özel Fonlar Alacaktan vaz geçme 30 Ocak

96 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Genel hükümler : Satın alınan emtianın maliyet bedeli, emtianın stoklara fiili girişine kadar yapılan masrafları kapsar. VUK. Md:262 Bu masraflar; Satın alma bedeli, İthal edilen mallarda gümrük vergileri ve gümrük komisyonu ve diğer harcamalar İthal edilen mallarda (cif bedeli) Varsa ödenen alış komisyonları 30 Ocak

97 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Kur farkı Faiz giderleri : Malın satın alınıp işletme stoklarına girdiği tarihe kadar oluşan kur farklarının maliyete intikal ettirilmesi zorunludur. Krediler için ödenen faiz ve komisyon giderleri doğrudan gider olarak veya istenirse stokta bulunan emtiaya isabet eden kısmı maliyete dahil edilebilir 30 Ocak

98 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Çalışılmayan kısım amortismanları ve giderleri : İmal edilen mamulun üretimi ile ilgisi bulunmayan giderlerin maliyet hesaplarından çekilerek çalışılmayan kısım giderlerine atılması gerekir. Bu tip giderler örnek olarak : Grev, lokavt, bakım vb. nedenlerle üretimin kısmen veya tamamen durduğu dönemlere ilişkin tüm giderler. Yıl içinde üretimde kısmen veya tamamen kullanılmayan sabit kıymetlerin amortismanları. 30 Ocak

99 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Zayi olan mallar : ABC işletmesinde; tarihinde meydana gelen yangın sonucunda maliyet bedeli ,00 TL olan emtia kullanılamaz hale gelmiştir. Emtianın emsal bedelinin 0,00 TL olduğuna ilişkin komisyon kararı tarihinde işletmeye tebliğ edilmiştir. Sigorta şirketi emtiadaki hasarı ,00 TL olarak belirlemiş ve bu tutarı tarihinde işletmeye ödemiştir 30 Ocak

100 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Zayi olan mallar : ABC işletmesinde; (Emtia nedeniyle yüklenilen KDV ,00 TL'dir ve Maliye Bakanlığı'nca yangın sebebiyle mücbir sebep ilân edilmemiştir). 30 Ocak

101 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Zayi olan mallar : ABC işletmesinde; 157 Diğer Stoklar Ticari Mallar Yangın sonucu malların yok olması 30 Ocak

102 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Zayi olan mallar : ABC işletmesinde; 654 Karşılık Giderleri Stok Değer Düşüklüğü Stok Değer Düşüklüğü Diğer stoklar Takdir komisyon kararına istinaden muhasebe kayıtlarda çıkarılması 30 Ocak

103 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Zayi olan mallar : ABC işletmesinde; 689 Diğer Olağan Dışı Giderler İlave Edilecek KDV leri KDV nin düzeltilmesi 102 Bankalar Diğer Olağan Dışı Gelirler Sigortadan paranın gelmesi 30 Ocak

104 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Zayi olan mallar : ABC işletmesinde; tarihinde meydana gelen hırsızlık sonucunda maliyet bedeli ,00 TL olan emtia çalınmıştır. İşletme sahibi bu emtia için polise başvurmuş ve polis tarafından çalınmaya ilişkin tarihli tutanak tutulmuştur. 30 Ocak

105 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Zayi olan mallar : ABC işletmesinde; Sigorta şirketi tarafından ,00 TL tutarındaki sigorta tazminatı tarihinde işletmeye ödemiştir (Emtia nedeniyle yüklenilen KDV ,00 TL'dir). 30 Ocak

106 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Zayi olan mallar : ABC işletmesinde; 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Diğer Olağan Dışı Gider Ticari Mallar İlave edilecek KDV Malın çalınması 30 Ocak

107 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Stoklar : Zayi olan mallar : ABC işletmesinde; 102 Bankalar Diğer Olağan Dışı Gider Diğer Çeşitli Alacaklar Sigortadan mal bedelinin gelmesi 30 Ocak

108 HESAPLARIN İNCELEMESİ STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI EMSAL BEDELİ ile değerlenir (VUK 267) 1. Ortalama Fiyat Esası 2. Maliyet Esası 3. Takdir Esası Bu esaslara göre değer düşüklüğü tespit edilmediği zaman ilgili gider Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olur.

109 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI Örnek) İşletmenin elinde bulunan ve maliyeti TL bir malın değeri Tespit Komisyonu Raporuna göre %60 düşmüştür. İşlemin Tarihi 157 DİĞER STOKLAR Değeri Düşen Mallar 153 TİCARİ MALLAR Değeri düşen malın ilgili hesaba devri İşlemin Tarihi 654 KARŞILIK GİDERLERİ Değeri Düşen Mallar 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI Mal değer düşüklüğü karşılığının gidere kaydı /

110 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI DEĞERİ DÜŞEN MALIN SATIŞI Örnek) TL maliyetli ve TL karşılık ayrılmış değeri düşen bir mal TL ve %18 KDV ile satılmış bedeli havale yolu ile alınmıştır. İşlemin Tarihi 102 BANKALAR YURTİÇİ SATIŞLAR HESAPLANAN KDV Değeri düşen malın satışı /

111 Duran Varlıklar

112 MADDİ DURAN VARLIKLAR - Edinme ve Kayda Alma MALİYET BEDELİ Satın alma fiyatı veya Üretim maliyeti Diğer harcamalar AMORTİSMAN BAŞLANGICI VUK: AKTİFE GİRDİĞİ İLK YIL?? MALİYE KULLANIMA HAZIR HALE GELME DANIŞTAY ENVANTERE KAYDETME 250 ARAZİ VE ARSALAR 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ 252 BİNALAR 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR 254 TAŞITLAR 255 DEMİRBAŞLAR 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 259 VERİLEN AVANSLAR

113 MADDİ DURAN VARLIKLAR - Edinme ve Kayda Alma AŞAMALI GERÇEKLEŞEN MAKİNE YATIRIMI Satın alma: 1 Aralık 2015 Montaj: 10 Ocak 2016 AMORTİSMAN BAŞLANGICI MALİYE 2016 YILI (Kullanıma hazır hale gelme) DANIŞTAY 2015 YILI (Envantere kaydetme) 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

114 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : İşletmeye dahil ATİK lerin gerektiğinde yenilenebilmesi için bu kıymetlerin satış kar veya sigorta tazminatlarından ayrılan karşılığın bilançonun pasifinde azami üç yıl süre ile muhafaza edilmesidir. VUK. Md: Ocak

115 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Faydalanma şartları : Bilanço esasına göre defter tutulmalıdır. Elden çıkarılan ve yerine alınacak olan kıymetin ATİK olması gerekir. Elden çıkarılan kıymetin yenilenmesi zorunlu olması veya yenilenmesi konusunda karar verilmiş olmalıdır. 30 Ocak

116 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Faydalanma şartları : Yeni iktisadi kıymet, elden çıkan iktisadi kıymetle aynı nitelikte olmalıdır. Ayrılan Fon, yeni alınan ATİK in amortismanlarında kullanılır. Üç yılın hesabında satışın yapıldığı yılın da dikkate alınmalı ve Yenileme fonu 3 yıl içinde kullanılmalıdır. 30 Ocak

117 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Özelge -01 : Serbest Meslek Kazanç ve İşletme hesabı esasına göre defter tutanların yenileme fonundan faydalanamaz. - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S [ ]-2 T Ocak

118 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Özelge -02 : Amortismana tabi süt veren canlı hayvanların satışından doğan karlar yenilenme fonunda takip edilir. - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S [ /12]-15 T Ocak

119 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Özelge -03 : Fabrika binası satışından doğan ve yenileme fonu hesabında bekletilen karın işyeri (büro) amaçlı bina alım ve yatırımında kullanılmasının mümkün bulunmadığı hakkında. - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S. B.07.1.GİB [ /2]-405 T Ocak

120 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Özelge -04 : Finansal kiralama yoluyla edinilen varlıkların kullanma hakkı üzerinden ayrılan amortismanların, yenileme fonundan mahsup edilmesi mümkündür - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 20/07/2011 tarih ve B.07.1.GİB VUK-mük sayılı ile mukteza) 30 Ocak

121 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Özelge -05 : Yenileme fonu hesabında yer alan kar 'ın kurum sermayesine ilavesinin mümkün olup olmadığı hakkında. - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Tarih: tarih Sayı: Ocak

122 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Örneğin : 253 Tesis Makine ve Cihazlar : TL 257 B. Amortisman : TL Net defter değeri : TL Satış tutarı : TL Kar : TL 30 Ocak

123 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Sabit kıymet satış işlemi : 102 Bankalar B. Amortismanlar Tesis, Makine ve Cihazlar Diğer Olağan Dışı Gelir ve K Sabit kıymetin satış muhasebe kaydı 679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve K Özel Fonlar Ocak Sabit kıymet satış karının yenileme fonuna virmanı 131

124 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Yenisinin alınması : 253 Tesis Makine ve Cihazlar Bankalar Yerine yenisinin alınması - Faydalı ömrü 5 yıl - Normal Amortisman yöntemi kullanılmaktadır. 30 Ocak

125 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Yenileme Fonu : Yenisinin alınması : 730 Genel Üretim Giderleri Birikmiş Amortisman Yeni makinanın amortisman kaydı 549 Özel Fonlar Önceki dönem gelir ve karlar Ocak

126 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Genel hükümler : Kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak artırılması amacıyla yapılan giderler (normal bakım, onarım ve temizleme giderleri hariç) bu gayrimenkulün kullanılması için yapılıp, kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak olan, varlıkların bedelidir. VUK Md: Ocak

127 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Unsurları : Gayri menkul başkasına ait olmalıdır. Giderler kiracı tarafından yapılmalıdır. Giderler gayri menkulü genişletmek veya iktisadi değerini artırmak için yapılmalıdır. Yapılan giderin tek başına bir değer göstermemesi gerekir. 30 Ocak

128 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Unsurları : Gayri Kira süresine göre eşit yüzdelerde itfa edilir. Kira süresi dolmadan, kiralanan şeyin boşaltılması halinde, henüz itfa edilmemiş giderler, boşaltma yılında bir defada gider yazılır. (VUK. Md: 327) Azalan bakiyelere göre amortisman ayrılamaz. (V.U.K. Mükerrer 315) 30 Ocak

129 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Kira süreleri : Kira süresinin bir yıl olması halinde; Bir defada gider yazılır. Kira süresinin belli olmaması; (her yıl değişen kira) VUK. 333 seri no lu genel tebliğine göre %20 oranında amortismana tabi tutulur. 30 Ocak 2017 Kira süresinin sonradan değişmesi; Aktifleştirme yılındaki kira süresi esas alınır. 139

130 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Kira süresi ile iktisadi kıymetin ekonomik ömrü karşılaştırılır, İktisadi kıymetin ekonomik ömrü kira süresinden uzun ise kira süresinde, İktisadi kıymetin ekonomik ömrü kira süresinden kısa ise iktisadi kıymetin tabi olduğu amortisman süresinde itfa olunur. Sözleşme süresi Ekonomik ömür : 20 yıl : 10 yıl 30 Ocak

131 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Özel Maliyet Bedelinin Kiralayana devri : Kiracı özel maliyet konusu iktisadi kıymeti kiralayana devrettiğinde fatura düzenlemek zorundadır. Kiracı için ticari kazanç, Gayrimenkul sahibi için gayri menkul sermaye iradıdır. Bedelsiz devirlerde emsal bedeli tespit edilmelidir (VUK. Md: 267), (KDV. Md: 27) 30 Ocak

132 HESAP İNCELEMELERİ 4.5. Maddi Duran Varlıklar : Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Özelge - 01 : İşyerinin boşaltılması neticesinde kiraya verene bırakılan ve ayni kira ödemesi olarak değerlendirilen kıymetlerin emsal bedellerinin, kiraya verenin mükellef olmaması durumunda tarafınızca düzenlenecek gider pusulası ile tevsik edilmesi gerekmektedir. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S [ /VUK-1-...] T Ocak

133 GEÇ GELEN FATURALAR 5. Geç Gelen Faturalar : 5.1. Geç gelen faturanın KDV si? : Fatura tarihleri arasında gelir ise..? 2016 Takvim yılında KDV dahil tutar 681 No lu hesaba kayıt edilir Takvim yılında KKEG olarak dikkate alınır Takvim yılı Kurumlar Vergisi Beyanında KDV dahil tutar indirim konusu yapılır. 30 Ocak

134 GEÇ GELEN FATURALAR 5. Geç Gelen Faturalar : 5.1. Geç gelen faturanın KDV si? : Fatura tarih 2016, fatura içeriği 2015 ise...? Fatura tarihine kadar gelir ise..? Takvim yılında KDV dahil tutar 681 No lu hesaba kayıt edilir Takvim yılında KKEG olarak dikkate alınır Takvim yılı Kurumlar Vergisi Beyanında KDV dahil tutar indirim konusu yapılır. 30 Ocak

135 GEÇ GELEN FATURALAR 5. Geç Gelen Faturalar : 5.1. Geç gelen faturanın KDV si? : Fatura tarih 2016, fatura içeriği 2015 ise...? Fatura tarihinden sonra gelir ise..? Takvim yılında KDV dahil tutar 681 No lu hesaba kayıt edilir Takvim yılında KKEG olarak dikkate alınır. - İstenir ise 2015 Takvim yılı Kurumlar Vergisi Beyanı için düzeltme verilir. 30 Ocak

136 5. MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ : 30 Ocak

137 MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 5. Muhasebe kayıt hatalarının düzeltilmesi : 5.1. Belgesiz satış yapıldığının tespitinde : Satış hasılatının eksik beyan edilmesi : Satış hasılatı : ,00 TL Uzlaşmada (K.V) : ,00 TL Vergi ziyaı : 2.500,00 TL Gecikme faizi : ,00 TL hesaplanmıştır. 30 Ocak

138 MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 5. Muhasebe kayıt hatalarının düzeltilmesi : 5.1. Belgesiz satış yapıldığının tespitinde : Muhasebe kaydı : 131 Ortaklardan Alacaklar , Genel Yönetim Giderleri , Vadesi Geçmiş Ertelenmiş Vergiler , Ödenecek Diğer Yükümlülükler , Önceki Dönem Gelir ve Karlar ,00 30 Ocak

139 MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 5. Muhasebe kayıt hatalarının düzeltilmesi : 5.2. Satılan Malın Maliyeti : Satılan malın maliyetinin yanlış olması : Fazla yazılan maliyet : ,00 TL Vergi ( x %20) : ,00 TL Vergi ziyaı : 2.000,00 TL Gecikme faizi : 700,00 TL hesaplanmıştır. 30 Ocak

140 MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 5. Muhasebe kayıt hatalarının düzeltilmesi : 5.2. Satılan Malın Maliyeti : Muhasebe kaydı : 153 Ticari Mallar , Genel Yönetim Giderleri 2.700, Vadesi Geçmiş Ertelenmiş Vergiler , Ödenecek Diğer Yükümlülükler 2.700, Önceki Dönem Gelir ve Karlar ,00 30 Ocak

141 MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 5. Muhasebe kayıt hatalarının düzeltilmesi : 5.3. Maddi duran varlıklar : Fazla amortisman gideri yazmak : Fazla ayrılan Amortisman : ,00 TL Vergi ( x %20) : ,00 TL Vergi ziyaı : ,00 TL Gecikme faizi : 600,00 TL hesaplanmıştır. 30 Ocak

142 MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 5. Muhasebe kayıt hatalarının düzeltilmesi : 5.3. Maddi duran varlıklar : Muhasebe kaydı : 257 Birikmiş Amortisman , Genel Yönetim Giderleri , Vadesi Geçmiş Ertelenmiş Vergiler , Ödenecek Diğer Yükümlülükler , Önceki Dönem Gelir ve Karlar ,00 30 Ocak

143 Gelecek ile ilgili bildiğimiz tek şey, geleceğim bugünden daha farklı olacağıdır. Gelecek ile ilgili tüm umutlarınızın gerçekleşmesini diler, Saygılar sunarım. SMMM Nevzat PAMUKÇU 30 Ocak