Upgrading Internet Technology skills of Information and Communication Technologies (ICT) Professionals. Module 3: Cloud Computing

Transkript

1 The European Union s Making the Labour Market more Inclusive III programme For North Cyprus Upgrading Internet Technology skills of Information and Communication Technologies (ICT) Professionals Module 3: Cloud Computing Modül 3: Bulut Bilişim Laboratuar Notları #3 This project is funded by The European Union A project implemented by CyberSoft Bilişim Teknolojileri Ltd.

2 İçerik Bölüm 3: PHP ye Giriş 1. PHP de IF-ELSE Kullanımı PHP de Döngüler PHP de Diziler PHP de Fonksiyonlar PHP de Form Oluşturma

3 1. PHP de IF ELSE kullanımı PHP programının akışını belirlediğimiz şartlara göre yönlendirmek için kullandığımız komutlardır. IF-else komutlarını kullanarak programın akış yönünü değiştirebilir ya da verdiğiniz şarta göre ekrana bir mesaj iletebilirsiniz. 1.1 if else kullanım mantığı Komutun uygulama mantığı ve yazılımı aşağıdaki gibidir. if ve else şartlarını birbirinden ayırmak için süslü parantez { kullanılabilir. if eğer, else değilse olarak düşünülebilir. if şartı: if tek başına kullanıldığında, sadece verilen şart doğru olduğunda bir eylem gerçekleştirilir. if else şartı: if ve else beraber kullanıldığında, if ile verilen şart doğru değilse, else için belirlenen eylem gerçekleştirilir. if elseif if şartı: if ve elseif için şartlar belirlenir, hangisi doğruysa belirlenen eylem gerçekleştirilir. Her ikiside doğru değilse else için belirlenen eylem gerçekleştirilir. Konunun biraz daha iyi kavranması için küçük bir akış diagramı hazırladım. PHP programıda aşağıdaki aynı mantıkla hareket ederek işlemi sonuçlandırır. if ( belirlenen şart) { doğruysa yapılacak işlem else if { yukarıdaki şart doğru değilse yapılacak işlem else { if ve elseif doğru değilse yapılacak işlem 1.2 if else kullanım örnekleri: Örnek1: İlk örneğimizde sadece if şartını kullanıyoruz. if şartı yanlışsa program hiç bir işlem yapmayacaktır. $a=1; $b=2; if ($a<$b) { echo $a sayısı $b sayısından küçüktür. ; 2

4 a ve b isimli iki değişken tanımladık ve programa şartımızı verdik. Eğer a değişkeni b değişkeninden küçük ise ekrana $a sayısı $b sayısından küçüktür. yaz dedik. Program çalıştırıldığında ekranda 1 sayısı 2 sayısından küçüktür. ifadesi gözükecektir. a değişkeninin değerini 3 ($a=3;) olarak değiştirip, tekrar çalıştırdığımızda ekranda hiç bir ifade yer almayacaktır. Çünkü; bu durumla ilgili tanımlı bir eylemimiz yok. Örnek 2: İkinci örneğimizde yukarıdaki kodlara else ifadesinide ekleyelim ve if şartının doğru olmadığı durumda ne olduğunu gözleyelim. $a=1; $b=2; if ($a<$b) { echo $a sayısı $b sayısından küçüktür. ; else { echo $a sayısı $b sayısından küçük değildir. ; Eğer a sayısı b sayısından küçükse; ekrana $a sayısı $b sayısından küçüktür. yaz, küçük değilse $a sayısı $b sayısından küçük değildir. yaz dedik. Ekranda 1 sayısı 2 sayısından küçüktür. ifadesi gözükecektir. a değişkeninin değerini 3 ($a=3;) olarak değiştirip, tekrar çalıştırdığımızda 3 sayısı 2 sayısından küçük değildir. mesajı gözükecektir. Program şu ana kadar normal çalışıyor; peki a değişkeninin değerini 2 yaparsak ne olur? yine yanlış bir ifade olmaz ama tam istediğimiz sonucu almamış oluruz. o zaman 3. bir koşula daha ihtiyacımız var. Örnek 3: Üçüncü örneğimizde bir şart daha ekleyip daha net bir sonuç elde edelim. $a=1; $b=2; if ($a<$b) { echo $a sayısı $b sayısından küçüktür. ; elseif ($a==$b) { echo $a sayısı $b sayısına eşittir. ; else {echo $a sayısı $b sayısından büyüktür. ; Eğer a sayısı b sayısından küçükse, örneğin $a=1 ve $b=2 için ; 1 sayısı 2 sayısından küçüktür.. Küçük değilse elseif komutuna bakılır. $a değerini 2 yapalım. Ekranda 2 sayısı 2 3

5 sayısına eşittir. mesajı alırız. Eğer buda doğru değilse else komutuna bakılır. $a değerini 3 yaptığımızda 3 sayısı 2 sayısından büyüktür. mesajını göreceğiz. 2. PHP de Döngüler Programlama dillerinin yapı taşlarını döngüler oluşturur. Hemen hemen hepsinde de aynı döngüler karşımıza çıkar. Basit olarak anlatmak gerekirse döngüleri, yapılmasını istediğimiz şeyleri istediğimiz kadar yaptırmamızı sağlar. PHP'de kullanabileceğimiz dört adet döngü vardır. For Foreach While Do While 2.1 For Döngüsü: Bir işlemin belli bir sayı kadar tekrar etmesinin gerektiği durumlarda for döngülerini kullanırız. For döngülerinde, döngünün kaç kere tekrar edeceğini, döngüde kullanılacak değişkenin kaçtan başlayacağı ve kaçar kaçar artacağını belirttikten sonra, döngüde işletilecek kodları for bloğuna yazarız. Döngünün kullanım mantığı şöyledir: for ( değişken tanımlama ; koşul ; değişken hızı ) { işletilecek kodlar ; Şimdi, daha iyi anlayabilmek için, küçük bir örnek yapalım: <? for($i = 1; $i <= 10; $i++){ echo("sayı = $i<br>\n"); Bu örneği çalıştırdığımızda ekran çıktısı; sayı = 1 sayı = 2 sayı = 3 sayı = 4 sayı = 5 sayı = 6 sayı = 7 sayı = 8 sayı = 9 sayı = 10 4

6 şeklinde olacaktır. Burada "$i" değişkeni 1 olarak başlattık ve 10'a eşit olana kadar +1 artırarak, döngü içinde yapılması gerekenleri yapmasını istedik. BREAK "for" döngüsü devam ederken eğer amacımıza ulaştıysak ve bundan fazla döngüye devam etmemize gerek kalmamışsa "break;" komutunu kullanarak döngüyü durdurabiliriz. Örmeğin "6" sayısına ulaştığımızda döngüyü durdurmak istersek; <? for($i = 1; $i <= 10; $i++){ echo("sayı = $i<br>\n"); if ($i == 6){ break; kodumuzu bu şekilde değiştirebiliriz. Bu kodun çalışması bize söyle bir ekran çıktısı verecektir; sayı = 1 sayı = 2 sayı = 3 sayı = 4 sayı = 5 sayı = FOREACH Foreach döngüsü dizi değişkenler ile birlikte kullanılır. Bu döngüde, döngünün nekadar tekrar edeceğini dizimizdeki elemanlar belirler. Yani dizide 3 eleman var ise döngümüz 3 kere tekrar eder.form işlemlerinde formdan gelen verileri okurken de foreach çok işinize yarayacak. Hemen bir örnekle devam ediyoruz; $isimler = array("ali", "Veli", "Ahmet"); foreach($isimler as $yenideger){ echo $yenideger."<br>"; Ekrana vereceği çıktı: Ali 5

7 Veli Ahmet Başka bir örnek ile; $isimler = array("ali", "Veli", "Ahmet"); foreach($isimler as $yenideger => $isimler2){ echo $yenideger."-".$isimler2."<br>"; Döngüdeki $isimler değişkeni sırayı belirler. $isimler2 değişkenide $yenideger değişkenin adındaki diğer değişkeni gösterir. Ekran vereceği çıktı: 0-Ali 1-Veli 2-Ahmet 2.3 WHILE While döngüsü de yine dizi değişkenlerle birlikte daha çok işimize yarayacak bir döngü. Özellikle veritabanı işlemlerinde, veritabanından aldığımız verileri dizi değişkene atadıktan sonra "while" ile döndürerek ekrana basacağız. Şimdilik biz klasik örneğimizi tekrar "while" kullanarak yapalım; <? $i=1; while($i <= 10) { echo("sayı=$i \n"); $i++; While döngüsü parantezleri arasında tanımladığımız döngü gerçekleşene kadar devam eder. Örneğimizde $i değişkenini 1 olarak ayarladıktan sonra, döngümüze $i değişkeni 10 olana kadar devam etmesini söyledik. İşlemin gerçekleşebilmesi için de $i değişkenini her seferinde 1 sayı artırdık. Ekran çıktısı yine değişmedi; sayı = 1 sayı = 2 sayı = 3 sayı = 4 6

8 sayı = 5 sayı = 6 sayı = 7 sayı = 8 sayı = 9 sayı = DO.. WHILE While döngüsü ile aynı işi yapan başka bir döngü türü de do.. while döngüsüdür. Kullanımına bir örnek vermek gerekirse; <? $i = 1; do { echo("sayı=$i \n"); $i++; while ($i <= 10); Bu örneğinde ekran çıktısı değişmeyecektir. Çalışma 1. İçiçe geçmis For loop kullanarak aşağıdaki ekrana yazdırınız. * ** *** **** ***** Çalışma 2: İç içe döngü kullanarak ekranda çarpım tablosunu yazan bir program yazınız Çalışma 3: Bütün döngülerin bir arada kullanıldığı bir çalışmadır. Aşağıdaki yapı şekillerini döngüleri kullanarak ekrana yazan bir script yazınız. abc satırını while döngüsüyle xyz satırını do-whiledöngüsüyle Son ikinciyi de for döngüleriyle yapınız. abc abc abc abc abc abc abc abc abc xyz xyz xyz xyz xyz xyz xyz xyz xyz Item A 2. Item B 3. Item C 4. Item D 7

9 5. Item E 6. Item F 3. PHP de Diziler Diziler en temelinde basit birer degiskenlerdir.bu ozel tip degiskeni digerlerinden ayiran en onemli ozellik ise degiskenin birden fazla degeri icinde saklayabilmesidir.bu olay sehirlerin icindeki binalara,cadde ve sokaklara da benzetilebilir.nasil bir cadde veya sokaga erismek icin adres numaralari kullaniliyorsa PHP icinde de ayni sekilde dizinin icinde yer alan degiskenin degerine ulasmak icin boyle indeksler kullanilir... Dizilerin icinde yanlizca düz yazilar, numaralar ve diğer diziler saklanabilir. Değisken ismi mutlaka bir harf karekter ile başlamali ve ardindan diğer harf ve/veya numaralar gelmelidir. 3.1 PHP de Dizi Yaratma: PHP de dizi yaratmanın birden fazla yolu vardır. En basit şekli aşağıdaki gibidir: $arkadaslar = array("serkan","oktay","tayfun","hulya","adnan","burcu"); Simdi elimizde bir dizi var ve sahip oldugu degerler sirasi ile serkan,oktay,tayfun,hulya,adnan, ve burcu Bu elementlere erismek icin dizi indeksleri kullanilir : Örnegin "serkan" değerine erişmek icin : $arkadaslar[0]; kullanilabilir.eğer "tayfun" degerine erismek isteseydim : $arkadaslar[2]; gibi bir notasyonla bunu basarabilirdik.bu tip indeksleme islemine "sifir-tabanli-indeksleme" denilmektedir. Aşağıdaki gibi bir notasyon ile array () fonksiyonu kullanilmadan da diziler yaratilabilir : $tatli[0] = "cukulatali kek"; $tatli[1] = "tiramisu"; $tatli[2] = "elmali kek"; $tatli[3] = "cukulatali pasta"; 8

10 Yukaridaki yazim sekli ile aşağidaki yazım şekli birbirinin tamamen aynisidir : $tatli[] = "cukulatali kek"; $tatli[] = "tiramisu"; $tatli[] = "elmali kek"; $tatli[] = "cukulatali pasta"; Dizi indeksleri kendiniz de tanimlayabilirisiniz: $ulke_baskentleri = array("turkiye" => "ankara", "almanya diyari" => "berlin", "ingiltere" => "londra"); Yeri geldiginde Almanya'nin başkenti verisine ulasmak icin asagidaki gibi bir notasyon kullanilabilir: echo $ulke_baskentleri["almanya diyari"]; Örnek: Aşağıdaki tabloyu dizi olarak tanımlayalım. Linux KDE GNOME XFCE Pardus Fedora Xubuntu $linux=array("kde"=>"pardus","gnome"=>"xfce","xubuntu"); 9

11 Örnek: Aşağıdaki tabloyu dizi olarak tanımlayalım. Diller 1 PHP 2 PTYHON 3 C $diller=array(1=>"php","python","c"); 3.2 Çok boyutlu diziler: Çok boyutlu diziler dizinin her bir indistinin içine bir dizi daha oluşturarak ortaya çıkartılır.bu özellik kullanılarak birçok indiste sahip diziler ortaya çıkartılabilir. // Diziyi yarat $ornek_dizi = array( "sayilar" => array("bir", 2, 3, "dort"), "kahramanlar" => array("spiderman", "superman", "kaptan kirk"), "dondurma" => array("cukulatali" => "kahverengi", "vanilyali" => "beyaz", "cilekli" => "pembe"), ); echo$ornek_dizi[2]; // "Array" - sayilar anahtari bir diziyi icinde barindiriyor echo$ornek_dizi["sayilar"]; // "bir" - degeri ekrana yazdiriliyor echo$ornek_dizi["sayilar"][0]; // "kaptan kirk" echo$ornek_dizi["kahramanlar"][2]; // "beyaz" echo$ornek_dizi["dondurma"]["vanilyali"]; 3.3 Dizi İçeriğini Yayınlama: 10

12 Eğer dizini sadece bir elemanını görüntülemek istiyorsanız, aşağıdaki kod yeterli olacaktır: echo $colorlist[0]; Dizinin bütün elemanlarını görüntülemek içinse, döngü kullanmanız gereklidir: for ($i=0;$i<=4;$i++){ echo $colorlist[$i]; Dizi elemanlarının hepsini göstermenin diger bir yolu ise foreach döngüsü kullanmaktır: foreach ($colorlist as $value) { echo $value; 3.4 PHP de Dizi Fonksiyonları: range(): fonksiyonu kullanilarak otomatik olarak bazi diziler yaratilabilir : // Sonuclar ("30", "31", "32", "33", "34", "35", "36", "37", "38","39", "40") $otuzlar = range(30, 40); // Sonuclar ("i", "j", "k", "l", "m", "n", "o") $alfabe = range("i", "o"); is_array(): Bir degiskenin dizi degisken olup olmadiginin kontrolu : $filmler = array("romantik" => "Moulin Rouge", "epic" => "Gladiator", "hareket" => "Terminator"); //true degeri fonksiyonun sonucunda doner, echo is_array($filmler); $filmler = "Bu degisken artik bir dizi degil"; //false degeri doner, echo is_array($filmler); sizeof(): Bir dizinin boyutunu hesaplamak için (bir dizinin icinde yer alan element sayisi da diyebiliriz) sizeof fonksiyonu kullanilir: 11

13 // diziyi yarat array("cukulatali-vanilyali kek", "tiramisu", " elmali kek", " cukulatali pasta", "visneli pasta"); // Fonksiyonun calismasi sonucunda 5 degeri dondurulecektir, echosizeof($tatli); // diziyi yarat $filmler = array("romantik" => "Moulin Rouge", "epic" => "Gladiator", "hareket" => "Terminator"); // Ekrana 3 yazdirilir, echosizeof($filmler); array_keys() ve array_values() fonksiyonlarinin kullanimi : // diziyi yaratalim: $menu = array("yemek" => "dolma", "icecek" => "ayran", "tatli" => "baklava", "garson" => "serkan", "mesaj" => "afiyet olsun"); // donen sonuc array ("yemek", "icecek", "tatli", "garson", "mesaj") array_keys($menu); // donen sonuc array ("dolma", "ayran", "baklava", "serkan", "afiyet olsun") array_values($menu); in_array(): fonksiyonu size bir degerin o dizinin icinde olup olmadigini bulmanizda yardimci olur : // dizimiz asagidaki gibi olsun, $menu = array("yemek" => "dolma", "icecek" => "ayran", "tatli" => "baklava", "garson" => "serkan", "mesaj" => "afiyet olsun"); // Ekrana true yazdirir: echoin_array("dolma",$menu) // Ekrana false yazdirir: echoin_array("pilav",$menu) list (): PHP icesinde dizi elementlerini normal birer degisken haline getirmek icin list () fonksiyonu kullanilir: 12

14 // dizimiz asagidaki gibi olsun, $tatli = array("cukulatali kek", "tiramisu", " elmali kek", " cukulatali pasta", "visneli pasta"); //Bu elementleri teker teker degiskenlere atayalim : list($a,$b,$c,$d,$e) = $tatli; //Ekrana tiramisu yazdirir, echo$b; extract(): extract() fonksiyonu ile dizinin icindeki indeksler ile degerler tam eşleşecek şekilde değiskenler yaratilir: // dizimiz asagidaki gibi olsun, 3. $menu = array("yemek" => "dolma", "icecek" => "ayran", "tatli" => 4. "baklava", "garson" => "serkan", "mesaj" => "afiyet olsun"); 5. //Bu diziyi parcalayarak butun bilesenlerini degiskenlere atayalim 6. extract($menu); 7. //Ekrana dolma yazdirir 8. echo$yemek; 9. array_push (): Bir dizinin sonuna bir elementi asagidaki sekilde anlatildigi gibi array_push () fonksiyonu ile eklyebilirsiniz: // dizimiz asagidaki gibi olsun, 3. $tatli = array("cukulatali kek", "tiramisu", " elmali kek", " cukulatali pasta", 4. "visneli pasta"); 5. //Sonuna dondurma ekleyelim 6. array_push($menu,"dondurma"); 7. // Dizimizin son sekli 8. $tatli = array("cukulatali kek", "tiramisu", " elmali kek", " cukulatali pasta", 9. "visneli pasta","dondurma"); 10. array_pop (): Dizinin en sonundan bir element silmek icin array_pop () fonksiyonu kullanilir: // Dizimiz bu sekilde olsun, 3. $tatli = array("cukulatali kek", "tiramisu", " elmali kek", " cukulatali pasta", "visneli 4. pasta","dondurma"); 5. //En sonundaki dondurma elementini silelim, 6. array_pop($tatli); 7. // Dizimizin son sekli, 13

15 8. $tatli = array("cukulatali kek", "tiramisu", " elmali kek", " cukulatali pasta", "visneli pasta"); 9. array_shift(): Dizinin en basindan element silmek icin array_shift() fonksiyonu kullanilir: // Diziyi yaratalim, 3. $tatli = array("cukulatali kek", "tiramisu", " elmali kek", " cukulatali pasta", "visneli 4. pasta"); 5. //En basindaki cukulatali kek elementini yok edelim, 6. array_shift($tatli); 7. // Dizimizin son sekli, 8. $tatli = array("tiramisu", " elmali kek", " cukulatali pasta", "visneli pasta"); 9. array_unshift (): fonksiyonu ile dizinin en basina elementler eklenir: // Dizimizin son sekli, 3. $tatli = array("tiramisu", " elmali kek", " cukulatali pasta", "visneli pasta"); 4. //En basina tekrar cukulatali kek eklemek istiyorum, 5. array_unshift($tatli,"cukulatali kek"); 6. // Dizinin son sekli, 7. $tatli = array("cukulatali kek", "tiramisu", " elmali kek", " cukulatali pasta", "visneli 8. pasta"); 9. array_pad (): Uzunlugunu daha onceden sizin belirlediginiz sekilde diziler yaratmak icin (sizin girmediginiz degerler bos elemetler olarak kalirlar) array_pad () fonksiyonu kullanilir: //Diziyi yaratalim 3. $ogrenciler = array(); 4. // 4 tane Null (Bos) element iceren bir dizi haline getiriyoruz, 5. $ogrenciler = array_pad($ogrenciler,4,""); 6. 14

16 4. PHP de Fonksiyonlar Fonksiyon her dilde olduğu gibi vazgeçilmez temel taşlardan biridir. Uzun kod bloklarını tekrar tekrar kullanmak yerine tek bir kez yazdıktan sonra defalarca kullanılır. 4.1 Fonksiyon Tanımlama ve Çağırma PHP'de fonksiyonlar function komutu ile oluşturulur. Tanımladığımız fonksiyon, kendisini göreve çağıracak komuittan, yapacağı işlemde kullanmak üzere değer alacaksa, bu değerlere vereceğimiz değişken isimleri fonksiyon adının yanında parantez içinde gösterilir. Fonksiyon birden fazla değer bekleyecekse, bunların değişken adlarının arasına virgül koyarız. Fonksiyona ulaştırılan değerlere argüman denir. Fonksiyon, kendisine bir değer ulaştırılmasını beklemese bile içi boş parantez koymamız gerekir. Buna göre PHP'de fonksiyon şöyle yazılır: function fonksiyonun_adı (argüman1, argüman2,... argümann) { fonksiyonun yapacağı işe ilişkin komutlar Fonksiyon adları, değişken adları ile aynı kurallara tabidir. Fonksiyon içinden fonksiyon çağrılabilir; fonksiyonların içinde PHP'nin kendi fonksiyonları kullanılabilir. Şimdi, ilk örnek fonksiyonumuzu yazalım.küçük bir hesap fonksyonu yapalım = 10 toplamını veren bir fonksiyon yazıyoruz. function toplamver() { // fonksiyon yarattık echo 5+5; //fonksyon işlemimizi gerçekleştirdik // fonksyonu kapattık toplamver(); 4.2 Fonksiyonlara parametre ekleme Yukarıdaki örnekte yaptığımız fonksiyonlar dışarıdan veri almadan, her seferinde çağrıldıklarında aynı şeyi çalıştıracak olan fonksiyonlardı. Ama şimdi bu fonksiyonlara bir kaç parametre eklettirerek farklı kullanımlara kapılarını açabiliriz. Hemen parametreli bir fonksiyon yapalım: 15

17 //veriye göre toplama function toplamver2($d,$d2) { // fonksyonumuzu tanımladık $d ve $d2 adınd//a iki değişken d e atadık echo $d+$d2; burada değerleri toplayıp bastırdık toplamver2(5,2); // değişkeni çağırırken atadığımız değişkenlerin içine //veri gönderiyoruz. Şimdi toplamver2 adında bir fonksiyon oluşturduk ve buna 2 adet parametre ekledik. $d,$d2 parametreleri bizim o fonksiyonu kullanırken yazacağım değerlerin yükleyeceği değişkenlerin adı. Biz toplamver2(5, 2) dediğimizde fonksiyon içinde $d değişkeninin değeri 5, $d2 değişkeninin değeri ise 2 olacak. Ve ekranda da 7 yazacaktır. Parametreli fonksiyona bir başka örnek daha verelim: function tekcift($ara,$ara2,$tur) { for ($s = $ara; $s <= $ara2; $s++ ) { if ($s % 2 == $tur) { echo $s.'<br>'; tekcift(0,100,0);// 1. ve 2. değer hangi aralık içinde tekçift uygulaması//nı çalıştırmak istediğin izi giriceksiniz. // ben 0 ve 100 arası yaptım. 3. değer ise tek mi çift mi göstermesini istediğinizi seçiceksiniz. // 0 yaparsanız çift 1 yaparsanız tek sayılar gelir. Çalışma: İki rakamın birbirine bölünüp bölünmediğini kontrol eden bir fonksiyon yazınız. function bolunur_mu($bu, $buna) { $kalan = $bu % $buna; if($kalan == 0) { echo $bu. ' sayısı '. $buna. ' sayısına bölünür!'; else { echo $bu. ' sayısı '. $buna. ' sayısına bölünmez! (kalan: '.$kalan.')'; 16

18 bolunur_mu(10, 2); bolunur_mu(25, 10); Örnek program çıktısı: 10 sayısı 2 sayısına bölünür! 25 sayısı 10 sayısına bölünmez! (kalan: 5) 4.3 Parametrelere varsayılan değer verme Parametreli bir fonksiyon yaptığımızda sorunsuz çalışabilmesi için tüm parametrelerin girilmesi gerekir. Mesela yukarıda verdiğimiz toplamver2 fonksiyonunu toplamver2(1); şeklinde çalışmaya kalktığımızda PHP hata verecektir. Çünkü fonksiyonu 2 tane parametre ile çalışmak üzere tasarladık. Ama bu durumlara bir istisna sağlayarak parametrelerimize varsayılan değer atayıp, parametresiz de çalışmalarını sağlayabiliriz.şimdi varsayılan parametreli bir fonksiyon yapalım: function hosgeldin($isim = 'Misafir') { echo 'Hoşgeldin '. $isim. '! '; hosgeldin(); hosgeldin('musa'); Örnekte hosgeldin fonksiyonunu ilk olarak parametresiz, ikinci olarak da parametreli çalıştırdık. Bu durumda fonksiyonun parametresini tanımladığımız yerde hosgeldin($isim = misafir ) şeklinde parametreye varsayılan değer atadığımız için boş bıraktığımızda o parametreye bu değeri verecektir. Yani ekranın çıktısı aşağıdaki gibi olacaktır: Hoşgeldin Misafir! 17

19 Hoşgeldin Musa! 4.4 Return ifadesi ile sonucu atama Yukarıda yaptığımız tüm örneklerde fonksiyon sonuçları echo ile ekrana yazdırdık. Peki ya biz fonksiyonlardan elde ettiğimiz sonuçları ekrana yazdırmak değilde bir değişkene atayıp kullanmak istiyorsak? İşte o zaman return ifadesini kullanacağız. Return ifadesi ile fonksiyon içinde elde ettiğimizi sonucu dışarıya aktarırız. Hemen bir örnek ile hayata geçirelim: function topla($sayi1, $sayi2) { $sonuc = $sayi1 + $sayi2; return $sonuc; $hesap = topla(10, 20); echo 'Fonksiyon ile toplama yaptık ve sonuç: '. $hesap; İşte yukarıdaki örnekte gördüğün gibi bu sefer aynı topla() fonksiyonu ile echo yerine return yazdık. Bu da fonksiyonun sonucunu ona eşitlediğimiz bir değişkene atadı. Yani fonksiyon toplamayı yaptı ve sonucu $hesap değişkenine aktardı sonra biz onu echo ile ekrana yazdırdık. 4.5 Fonksiyonlarda global ifadesi kullanımı ve örneği Fonksiyonların içerisinde tanımladığın değişkenler dışarıya gönderilmez ve aynı şekilde dışarıda tanımladığın bir değişken fonksiyon içinde görülmez. Yani fonksiyonlara kendi içinde bir dünya diyebilirsin. Hemen örnek ile kafanda canlandıralım: function deneme() { $isim = 'Musa'; deneme(); echo $isim; 18

20 Bu kodu çalıştırdığımızda PHP yalnızca isim adında bir değişken olmadığı için hata verir. Biz $isim değişkenini fonksiyon içinde tanımladık ve yalnızca orada kullanabiliriz. İçeride kullandığımız değişkenler sonrasında da yalnızca istediğimiz değerin dışarı gönderilmesini sağlayabiliriz. Eğer fonksiyon içine dışarıdan bir değişkeni sokmak istiyorsak, yani global bir değişkeni çağırmak istiyorsak global ifadesini kullanırız. $isim = 'Musa'; function selam() { global $isim; // Dışarıda tanımlanmış bir değişkeni fonksiyon içine //çağırdık echo 'Selam '. $isim; selam(); Ekranda Selam Musa yazar. Global ifadesini kullanarak fonksiyon dışında yazdığımız bir değişkeni çağırdık ve ekrana yazdırdık. Fonksiyonun dışında yer alan bir değişken, içeride kullanılamaz aynı şekilde içeride tanımlanmış bir değişken de dışarıda kullanılamaz. 4.6 Fonksiyonlarda referans ile değer atama Return ifadesini kullanarak değer atama yaparken fonksiyonun başında bir değişkeni ona atamak için (=) eşittir operatörünü kullanırız. Peki dikkatini çektimi bilmiyorum ama dizilerde sıralama yapan fonksiyonları bu şekilde kullanmıyorduk. Sadece fonksiyonu çalıştırarak dışarıdan parametreye gönderilen değişkenin değerini referanslar ile değiştirebiliriz. Referans uygulamak istediğimiz değişkenin başına (&) operatörünü koyarız. Bu operatörü yerleştirdiğimiz parametreler, dışarıdan verilecek olan değişkenlerle beraber değişirler. function topla(&$sayi) { $sayi = $sayi + 10; 19

21 $x = 10; topla($x); echo $x; Ekranda 20 yazar. Topla fonksiyonunun parametresinde kullandığımız referans nedeniyle o parametreye yüklenen değişkenin değeri fonksiyon içinde değiştirmemizle değişecek. Burada da fonksiyon içinde o parametreye +10 eklediğimiz için dışarıdaki değişkeninde değeri 10 artmış oldu. 5. PHP de Form Buraya kadar öğrendiklerimiz sadece bir giriş içindi (şimdiki aşama da daha işin başı, yani giriş bitmedi). Fakat sizinde bildiğiniz gibi dinamik bir sitede değişkenlerin değerleri kullanıcı tarafından sunucu sisteme yollanır. Bu iş için ya form yöntemi ya da adres satırından bilgi girişi yolu kullanılır. En yaygın ve kullanışlı olanı form yöntemidir. $_GET link satırından gelen istekleri yakalamaya daha basit mantıkla o istekleri almaya yaran bir method dur. $_POST ile form alanından gönderilen verileri almaya yarar. Bu işlemin POST methodu ile mi yoksa GET methodu ile diye ayırmadan almanın yöntemide $_REQUEST tir. Yani bir form aracılığıyla da yollansa bir link satırından da yollanmış olsa bu method ile her iki koşulda oluşan istekler alır.varsayılan olarak $_GET true gelir. Eğer $_GET ile bir istek yoksa $_POST ile gelen isteklere bakar. Simdi basit bir form örneği yapalım: <html> <head /> <body> <form action="ad_soyad.php" method=get> Adınız:<input type="text" name="ad"> Soyadınız <input type="password" name="soyad"> <input type="submit" value="gönder!"><p> </form> </body> </html> //bütün notice'leri iptal etmek için kullanılır. 20

22 error_reporting (E_ALL ^ E_NOTICE); $ad = $_POST['ad']; $soyad = $_POST['soyad']; echo "Sitemize Hosgeldiniz : ". $ad." ". $soyad; Yukarıdaki örnek dosyayı ad_soyad.php yorum satırlarında belirtilen adlar ile yazıp kaydettikten sonra, istemcinizin adres satırına yazıp karşınıza çıkacak formu doldurun. "Gönder" düğmesine bastıktan sonra PHP dosyamız çalışacak ve bize istenilen çıktıyı verecektir. Burada dikkat etmeniz gereken nokta istemcinizin adres satırındaki bilgidir. Eğer ben formda adım için Dilek Amir soyadım içinse BEYAZ (Türkçe karakter kullanmamak için büyük i kullanmadım) bilgilerini girersem adres satırında gibi bir satır görünecektir. Dikkat ederseniz form ile gönderilen bilgilerin name="..." kısmının PHP dosyamızdaki değişken adlarını ve adres satırındaki PHP dosyası ve? karakterinden sonraki kısımların PHP dosyamıza gidecek değişkenlerin değerini verdiğini fark edeceksiniz. HTML dosyamızda oluşturduğumuz web formunda kullandığımız <input> etiketi içindeki name="..." kodu bize o etiket ile gelen bilginin action=... kodu ile belirtilen dosyada aynı isimli değişken olarak kullanılacağını belirtir. Formumuzda GET yöntemini kullandığımız için adres satırında girdiğimiz bilgiler görüntülendi. Aynı HTML dosyasını formun bilgileri gönderme metodunu POST olacak şekilde ayarlayıp tekrar deneyin. Bu sefer adres satırında girilen hiçbir bilgi olmayacaktır. Yani sadece Daha ayrıntılı bir örnek için aşağıdaki hesap makinesi kodunu çalıştırıp inceleyiniz: <html lang="tr"> <head> </head> <title>hesap Makinesi</title> <body> <form action="hesap.php" method="post"> <!-- Method kısmını get yapıp nelerin değiştiğini gözleyiniz.--> 1. Deger: <input type="text" name="deger1" /><br /> 2. Deger: <input type="text" name="deger2" /><br /> <select name="islem"> <option>topla</option> <option>cikar</option> <option>carp</option> 21

23 <option>bol</option> </select> <input type="submit" value="gonder" /> </form> </body> </html> if (!(isset($_request['islem']) && ($_REQUEST['islem'] == "Topla" $_REQUEST['islem'] == "Cikar" $_REQUEST['islem'] == "Carp" $_REQUEST['islem'] == "Bol"))) { hataver(); /* Hata mesajı yaz ve çık */ $islem = $_REQUEST['islem']; /* Bu noktadan sonra $islem'e güvenilir. */ /* Birinci sayı atanmış ve sayısal bir değer mi? */ if (!(isset($_request['deger1']) && is_numeric($_request['deger1']))) { hataver(); /* Hata mesajı yaz ve çık */ $deger1 = $_REQUEST['deger1']; /* İkinci sayı atanmış ve sayısal bir değer mi? */ if (!(isset($_request['deger2']) && is_numeric($_request['deger2']))) { hataver(); /* Hata mesajı yaz ve çık */ $deger2 = $_REQUEST['deger2']; if ($islem == "Topla") { echo $deger1 + $deger2; elseif ($islem == "Carp") { echo $deger1 * $deger2; elseif ($islem == "Cikar") { echo $deger1 - $deger2; else { echo $deger1 / $deger2; function hataver() { die("hatali bir veri var! Siz kimi kandiriyorsunuz?"); /* Die, bir mesaj vererek programın çalışmasını durdurur. */ 22