Çift Fazlı Çeliklerde Mikroyapının Mekanik Özelliklere Etkisi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Çift Fazlı Çeliklerde Mikroyapının Mekanik Özelliklere Etkisi"

Transkript

1 UCTEA Chamber of Metallurgical & Materials Engineers Proceedings Book Çift Fazlı Çeliklerde Mikroyapının Mekanik Özelliklere Etkisi Yüksel Bilir İskenderun Demir Çelik Fabrikaları A.Ş. - Türkiye ABSTRACT Today, there are variety of steel grades developed for different uses and they are widely used in many different applications. Considering tough competition in sector, it is very crucial to choose the right material for the right application. Therefore, advanced high quality steels with ligth weight, formability and higher strength are in focus of new researches. Metallurgical heat treatments nad mechanical works increase strength while reducing ductility and formability. To resolve this problem, researchers have developed a new steel grade, Dual Phase(DP), that contains martensite and a soft ferrite matrix. DP steel has a better toughness due to ferrite phase and has higher strength due to martensite islands. DP steels nowadays are must-have and are widely used in numerous industrial applications. ÖZET Günümüzde çok fazla çelik çe idi olup çok de i ik amaçlarda ve farkl kullan m alanlar nda yayg n olarak kullan lmaktad rlar. Özellikle rekabetin hat safhada oldu u dünya ve ülkemiz endüstrisi ve ekonomisinde do ru malzemeyi, do ru yerde kullanmak çok önemlidir. Bundan dolay endüstrinin bütün alanlar nda üretici ve tasar mc lar üstün özelliklere sahip, hafif, dayan kl, ekillendirme kabiliyeti yüksek olan malzemeler kullanmak isterler. Metalurjinin do as gere i klasik s l i lem yöntemleri veya mekanik yollarla mukavemet art r l rken süneklik ve ekillendirilebilirlik azalmaktad r. Bu durumu bir problem olarak gören baz bilim adamlar bir tak m ara t rmalar yaparak, yumu ak ferrit matrisi içerisine belirli bir oranda martenziti da tarak üstün özellikli çift fazl çeli i bulmu lard r. Böylelikle ferrit faz toklu u sa larken, martenzit faz ise gerekli dayan m sa lamaktad r. Bugün otomotiv, lojistik, beyaz e ya gibi birçok endüstride çift (dual) fazl çelikler vazgeçilmez bir mühendislik malzemesi olarak yo un ekilde kullan lmaktad r. 1. Giri Dual fazl çelikler; dü ük akma mukavemeti, yüksek çekme mukavemeti, plastik deformasyon ile pekle me göstermesi, yüksek uzama özellikleri, sürekli akma göstermesi ve kolay ekil alabilmeleri ile özellikle otomotiv sektörü ba ta olmak üzere birçok sektörde en çok tercih edilen çelik grubudur. Çift fazl çelikler, bile im bak m ndan sade karbonlu çeliklere benzerler. Çift fazl mikroyap uygulanan s l i lemlerle elde edilir. Çift fazl çelikler sünek bir ferrit ( ) yap s içerisinde odac klar biçiminde da lm %10-30 dolay nda martenzit (m) faz içeren çeliklerdir. Çift fazl çelikler üstün özelliklerini; martenzitin yüksek mukavemete, ferritin iyi bir sünekli e sahip olmas ndan almaktad r. [1] 2. Çift Fazl Çeliklerin Üretimi Dual fazl çelik üretimi s l i lemi; ötektoid alt çeliklere uygulanmaktad r. Dual faz mikroyap s esas olarak Fe- Fe 3 C denge diyagram ndaki A 1 -A 3 s cakl k aral ndaki (ferrit+ostenit bölgesinde) herhangi bir s cakl ktan k smi östenit yap s n n martenzite dönü ebilece i h zda so utulmas yla üretilir. ekil-2.1 de Fe-Fe 3 C denge diyagram görülmektedir. ekil-2.1: Demir Karbon Denge Diyagram 942 IMMC th International Metallurgy & Materials Congress

2 Bildiriler Kitabı TMMOB Metalurji ve Malzeme Mühendisleri Odası Çift fazl çeliklerin mikroyap lar dönü üm yoluna ba l oldu undan, de i ik s l i lemlerle elde edilen mikroyap lar aras nda önemli farklar mevcuttur. Çift faz elde etmek için uygulanan s l i lemler unlard r; Ara su verme, (Intermediate Quenching) Kritik s cakl klar aras bölgede tavlama, (Intercritical Anneling) Kademeli su verme (Step Queching) Bu s l i lemlerin ematik gösterimleri ekil-2.2 de verilmi tir. ekil-2.2.a da görülen ara su verme i leminde östenit bölgesinden su verilmi malzemenin tekrar iki fazl bölgeye s t lmas, primer martenzit dilim s n rlar boyunca östenitin çekirdeklenmesine neden olur. Bu i lem sonucu fiberli (lifli) martenzit, ferrit matrisi içerisinde da lmaktad r. ( ekil-2.3.a) [3,4] ekil-2.2.: Çift Faz Is l lemlerinin ematik Gösterimi a) Ara su verme b) Kritik s cakl klar aras bölgede tavlama c) Kademeli su verme ekil-2.2.b de ferrit ( ) + ostenit ( ) bölgesinde tavlama i leminde (kritik s cakl klar aras tavlama) malzemenin ba lang ç mikroyap s ötektoidalt ferrit ve perlitten olu maktad r. kili bölgede tavlama ile olu an ostenit, ferrit-sementit ara yüzeyinde çekirdeklenir ve büyür. Su verildikten sonra mikroyap, ferrit s n rlar boyunca ince küresel martenzitten olu maktad r. ( ekil-2.3.b) [3,4] ekil-2.2.c de görülen kademeli su verme i leminden önce ostenitleme yap l r, sonra malzeme ferrit ( ) + ostenit ( ) bölgesine so utulur. S cakl k iki fazl bölgeye dü ünce ferrit, primer östenit tane s n rlar boyunca çekirdeklenir ve büyür. Ferrit ( ) ve ostenitten ( ) olu an yap h zla so utuldu unda ferrit yap taraf ndan çevrelenmi martezit adac klar olu maktad r. ( ekil- 2.3.c) [3,4] Kademeli su verme i leminde malzeme çift faz s cakl k aral na yava so udu undan dolay kaba bir ferrit ve martenzittin da l m olu ur. [5] ekil-2-3: Farkl Is l lem Yöntemlerinin Olu turdu u Mikro Yap lar a) Ara Su Verme b) Kritik S cakl klar Aras Tavlama c) Kademeli Su Verme Her üç s l i lem sonucunda da çift faz elde edilebilinir. Üç s l i leminde prosedürleri farkl oldu undan elde edilen mikroyap morfolojisi de farkl olmaktad r. Mikroyap morfolojisi direkt olarak malzemenin mekanik özelliklerini etkilemektedir. 3. Dual Fazda Görülen Mikroyap Bile enleri 3.1. Martenzit Çeliklerde metastabil geçi faz olup, hacim merkezli kübik kristal yap da difüzyonsuz olarak, östenitin Ms ve Mf s cakl klar na so utulmas ile olu an bir fazd r. Malzeme östenit alan ndan dü ük bir s cakl a (ortam ya da oda) h zl so utuldu unda veya su verildi inde denge d martenzit faz olu ur. Martenzit faz difüzsyonsuz (kaymal ) bir dönü ümdür, ayn zamanda dengesiz bir faz yap s d r. Su verme h z karbon difüzyonuna f rsat vermeyecek kadar h zl ( yakla k cm/nsn) oldu unda, ferrit ve sementit fazlar olu amaz. [4] Martenzit faz lata, kelebek, merceksi ve ince plaka gibi birçok farkl morfolojiye sahip olabilir. yi tokluk ve yüksek mukavemet özelli i vard r. Martenzitin içerdi i karbon miktar, östenitin içerdi i karbon miktar ve dönü üm h z na ba l d r. Kritik tavlama s cakl n n artmas, ferrit+östenit ( + ) çift faz alan nda östenitin karbon içeri ini azalt r. Karbon miktar artt kça yap lata martenzitten plaka martenzite dönü ür ve sertli i artar. [5] Martenzitin, ferrit matrisi içinde da l m da önemlidir. Ayn martenzit miktar na sahip iki mikroyap aras nda, ince da lm olan kaba martenzite göre daha iyi mukavemet süneklik ili kisi sa lar. [5] 3.2. Ferrit Dual fazl çeliklerin özelliklerine göre, ferrit morfolojisi ve ferrit tane boyutu gibi faktörler çok önemlidir. Mukavemetin optimum olmas aç s ndan ferrit tanelerinin e eksenli olmas istenir. Kritik s cakl klar aras ndan su verme s ras nda, ferrit epitaksiyel olarak östenitten büyüyebilir. Ferrit içindeki karbon miktar n n kritik s cakl klar aras tavlama s ras nda azald görülür. Yap da i nesel olarak bulunan ferrit, mukavemeti artt r r fakat sünekli i azalt r.[5] Ferrit faz n n dayan m na so utma sonunda olu an martenzit taneleri de etki etmektedir. So utma sonunda martenzit tanelerinde meydana gelen %2-4 lük hacim geni lemesi, ferrit tanelerinde kal nt gerilmelerin olu mas na neden olmaktad r. Bu nedenle ferrit tanelerinin dayan m artmaktad r. ekil de ala ms z az karbonlu bir çelikte de i ik ferrit hacim oranlar nda yüzde uzaman n tane boyutuna göre de i imi verilmektedir. [3] 18. Uluslararası Metalurji ve Malzeme Kongresi IMMC

3 UCTEA Chamber of Metallurgical & Materials Engineers Proceedings Book ekilde de görüldü ü üzere ilk %5 ekil de i iminde %50 civar nda kal nt ostenit martensite dönü mü tür. Birim ekil de i imi ba na, kal nt östenitin dönü ümü, artan ekil de i imi ile azalmaktad r Akma Mukameveti Ve Deformasyon Sertle mesi ekil-3.2.1: De i ik ferrit oranlar nda tane boyutu ve yüzde uzama aras ndaki ili ki ekilden görüldü ü üzere mikroyap daki ferrit oran n n artmas yla yüzde uzama de eri artmaktad r. Ferrit tane boyutunun artmas ise uzama de erine olumsuz etki yaparak dü ürmektedir Kal nt Östenit Baz durumlarda östenitin tamam martenzite dönü mez ve böylece dual fazl çelik yap s nda %2 ile %9 aras nda dönü memi östenit kalmas na neden olur. Buna kal nt östenit denir. Östeniti kararl yapan ala m elementi artt kça, kal nt östenit miktar da artar. Kal nt östenit sünekli i artt r r, mukavemeti dü ürür, ancak kal nt östenit deformasyon ile martenzite dönü türülerek pekle me artt r labilinir. Kal nt östenit morfolojisi, so utma h z, tavlama s cakl tavlama süresi ve kompozisyona ba l d r. Karbon miktar artt kça kal nt östenit olu umu artar. [5] 4. Çift Fazl Çeliklerin Mekanik Özellikleri 4.1. Süneklik Çift fazl çeliklerde toplam birim ekil de i imi, artan martenzit hacim yüzdesiyle azalmaktad r. Dü ük karbonlu martenzit faz, sünekli in yüksek olmas na neden olur. Sabit martenzit hacim oran nda yap da homojen olarak da lm küçük martenzit partikülleri, sünekli i artt r rlar. Ferrit, çift fazl çeliklerin sünekli ini etkileyen di er bir fazd r. Ferrit faz ndaki, karbon ve azot miktar n n artmas sünekli i azalmas na neden olur. Çift fazl çeliklerin yap s nda bulunan büyük miktarlardaki kal nt östenitin deformasyon s ras nda martenzite dönü ümü, homojen uzaman n artmas na neden olur. [4] ekil-4.1.1: Kal nt ostenit hacim oran na, yüzde birim ekil de i iminin etkisi Akma mukavemeti malzemenin elastik ekil de i iminden plastik de i imine geçti i noktadaki gerilmedir. Malzemenin akma mukavemetinin dü ük olmas, plastik ekil de i tirmesinin kolay olmas anlam na gelmektedir. Dual faz mikroyap s na sahip çeliklerin akma mukavemetleri temperlenmi martenzit halinden daha dü üktür. Ayn zamanda belirgin bir akma noktas göstermeyip sürekli akma özelli ine sahiptir. Sürekli akman n nedeni, martenzit adalar n n çevresinde hareketli dislokasyon yo unlu unun artmas na ve kal nt iç gerilmelere ba lanmaktad r. Bunun nedeni, östenitin martenzite dönü ümü s ras nda kimyasal kompozisyona ba l olarak yüzde 2-4 oran nda hacimce büyümesinden dolay ferrit matrisin deformasyona maruz kalmas d r.[5] Dual fazl çeliklerde yüksek pekle me (deformasyon sertle mesi) görülür. Pekle me uygulanan gerilme büyüklü üne göre üç bölüme ayr labilir. lk bölümde (% 0,1-0,5 gerinme) pekle me h z çok yüksektir. Çünkü kal nt gerilmeler ve iki faz n plastik uyumsuzlu u nedeniyle olu an kar gerilmeler giderilir. kinci bölümde (% 0,5-4 gerinme) kal nt östenitin dönü ümü meydana gelir. Son olarak üçüncü (%4-18 gerinme) dislokasyon hücre yap lar olu ur ve feritte meydana gelecek ileriki deformasyonlar dinamik toparlanma ve çapraz kayma ile olu ur. Nihai akma ise martenzitte gerçekle ir. Bir ba ka ifade ile ilk bölümde ferrit matris ve martenzit adalar elastik deforme olur, ikinci bölümde ferrit plastik olarak, martenzit ise elastik olarak ekil de i imini sürdürür ve üçüncü bölümde hem ferrit hem de martenzit plastik deforme olur. [5] Çift fazl çeliklerin pekle me oranlar n n yüksek olmas ekillendirme sonras mukavemetlerinin artmas n sa lamaktad r. Böylelikle benzer çeliklere oranla parça a rl n %15-20 miktar nda azaltarak ta t a rl n n dü ürülmesini sa lamaktad r. [5] 4.3. Çekme Mukavemeti Dual fazl çeliklerin çekme mukavemeti, martenzit miktar veya martenzit sertli inin artmas ile artar. Matris faz n yani ferrit faz n n sertli inin artmas da çekme mukavemetini artt r r. Martenzitin sertli i sahip oldu u karbon miktar ve çeli in karbon oran ile kontrol edilir. Bunun d nda tane boyutunun küçültülmesi de martenzitin sertli ini artt r r. Ferrit faz n n sertli i ise, tane boyutu ve ala m elementlerine ba l d r. ekil de görüldü ü üzere martenzit hacim oran n n art belirli bir noktaya kadar dual fazl çeli inde çekme mukavemetini artt r rken kritrik bir orandan sonra dü ürür. Genellikle %55 martenzit hacim oran na kadar 944 IMMC th International Metallurgy & Materials Congress

4 Bildiriler Kitabı TMMOB Metalurji ve Malzeme Mühendisleri Odası arttırdı ı söylenebilir. Bu olay martenzit hacim oranının artı ının martenzitin içerdi i karbon miktarının azalmasına ba lanmaktadır.[5] Çizelge-5.2 den görülece i üzere artan sıcaklık ile martenzit hacim oranı artmı tır. Martenzit hacim oranının artı ı önstenit hacim oranının artı ına ba lanabilir. Martentzit hacim oranın artmasıyla birlikte, bir ba ka deyi le; çift faz bölgesindeki sıcaklıklı ın artmasıyla süneklik de eri dü erken akma ve çekme mukavemeti yükselmi tir. ekil-4.3.1: Martenzit Hacim Oranının Çekme Mukavemetine Etkisi 5. Mikroyapının Mekanik Özelliklere Etkisi Dual fazlı çeliklerde mikroyapı bile enlerinin hacim oranları, morfolojileri, çift faz bölgesinden so utuldukları sıcaklıklar direkt olarak mukavemete etki etmektedir. Bir ara tırmacı a a ıdaki çizelge-5.1 de kimyasal analizi verilen DP600 çeli inin farklı çift faz sıcaklıklarından sıvı azot ortamında so utuldu unda olu an mikroyapı ve buna ba lı olarak de i en mekanik özelliklerini incelenmi tir. Çizelge-5.1: DP600 Malzemenin Kimyasal Analizi Malzeme Kodu DP600 Malzeme Men ei Erdemir Element C Mn P S 8 1, Si Al Cu Ce 0,35 2 0,7 0,66 Çizelge-5.2. de çift fazlı bölgesinde, farklı sıcaklıklarda ( ) sıvı azot ile yapılan so utma artlarında elde edilen martenzit hacim oranları, ekil-5.1 de ise bu sıcaklıklardan yapılan so utmalar sonucu olu an mikroyapı foto rafları verilmi tir. Sıvı azotta su verilen numunelerde olu an ikinci fazın genellikle martenzit oldu u görülmü tür. [4] Çizelge-5.2.: Farklı Sıcaklıklarda Olu an Martenzit Fazı Hacim Oranları (DP600) ekil-5.1: Isıl lem Sıcaklı ına Göre Olu an MikroYapılar (DP600) [4] ekil-5.1 de koyu renkli kısımlar martenziti açık renkli kısımlar ise ferrit fazını göstermektedir. Artan sıcaklıkla birlikte martenzit hacim oranı artmakta ve ferrit tanelerini a eklinde sarmaktadır. Mukavemet artı ının nedenlerinden biride bu morfolojide saklıdır. Martenzit adaları düzgün bir hal alarak ve ferrit fazını çevreleyip mukavemet de erlerini arttırmaktadır. Çizelge-5.3 de DP600 (Erdemir) çeli inin çift bölgesinden farklı sıcaklıklarda sıvı azotta su verilmesi sonucu elde edilen mekanik de erler görülmektedir. Çizelgeyi inceledi imizde çift faz bölgesinden yapılan bütün su verme i lemleri sonucunda sürekli akma elde edilmi tir. Bilindi i gibi sürekli akma, çelik sacların mekanik i lemler (e me, bükme, derin çekme v.b.) sırasında yüzey düzgünlü ünü sa lama ve ekillendirme kabiliyetini geli tirme açısından büyük önem ta ımaktadır. Çizelge-5.3: DP600 Çeli inin Isıl lem Sıcaklıklarına Göre Sıvı Azotta So utma Sonucu Elde Edilen Mukavemet De erleri [4] Sıcaklık ( o C) Sertlik (Hv) Çekme Akma Uzama (et) Çentik Darbe (J/cm 3 ) Elastik Plastik Geçi i Orjinal , Süreksiz , Sürekli , Sürekli , Sürekli Sıcaklık (C o ) Sıvı Azot (%Vm) Çizelge-5.3 de dikkat çeken bir di er nokta ise artan çift faz sıcaklı ıyla süneklik göreceli olarak dü erken çentik darbe direncinde ola an üstü bir yükselme olmu tur. Ayrıca çift fazlı çeliklerin en büyük özelli i olan dü ük Uluslararası Metalurji ve Malzeme Kongresi IMMC

5 UCTEA Chamber of Metallurgical & Materials Engineers Proceedings Book akma de eri ve yüksek çekme de eri yine s cakl n artmas yla artm t r. DP600 çeli ine uygulanan bütün parametreler gözden geçirildi inde 820 o C de %27 martenzit hacim oran elde edilmi ve yine di er mukavemet de erleri di er s cakl klarda olu an mukavemet de erlerinden daha iyi ç km t r. Ayr ca mikroyap foto raflar incelendi inde en ideal faz da l m n n (martenzit+ferrit) 820 o C de yap lan so utma sonucu elde edilmi tir. Çift fazl çeliklerde mikroyap n n mekanik özelliklere etkisini anlamak amac yla Salamc ve Kabakç yapt klar ara t rmada a a da kimyasal kompozisyonu verilen malzemeyi üç farkl s cakl kta ve üç farkl ortamda so utmu lard r. Daha sonra elde ettikleri çift faz n morfolojisini ve mekanik özelliklerini incelemi lerdir. [6] Çizelge-5.4: Malzemenin Kimyasal Bile im De erleri Malzem e Men ei Tübitak MAM (*) Element C Mn P S Si Cu Cr Ni 9 8 1, , ,6 9 Mo Sn Al Nb V W Co Ti YS Ya 33 YS Ya 48 FS F r n 20 FS F r n 25 FS F r n 37 F r nda yap lan yava so utma artlar nda dahi ostenitin büyük bir k sm martenzite dönü mü tür. Bunda da en etkili olan yüksek mangan ve nikel oran d r. Özellikle mangal sertli i artt rd ndan martenzit hacim oran n etkilemi tir.[6] ekil-5.2 de s l i lem uygulanm SS725 ve FS752 kodlu numunelerin TEM (geçirimli elektron mikroskobu) incelemeleri sonucu elde edilmi mikroyap görüntüleri verilmi tir. H zl so utulan SS725 kodlu numunede olu an martenzitin yak n ndaki bölgelerde yüksek dislokasyon yo unlu u, bunun aksine daha yava so utulan FS752 de dü ük dislokasyon yo unlu u gözlemlenmektedir. * Malzeme Tübitak MAM da indüksiyon oca nda döküm ve daha sonra s cak haddeleme yoluyla edilmi tir.[6] Kritik bölgedeki üç farkl s cakl k ve üç farkl ortamda yap lan so utma artlar nda s cakl n artmas yla martenzit hacim oran nda artma olmu tur. Ayr ca suda so utulan numunlerin martenzit hacim oranlar ya da so utulan numunelerden daha yüksektir. Çizelge-5.5 de uygulanan s l i lem artlar na göre elde edilen martenzit hacim oranlar görülmektedir. [6] Çizelge-5.5: Numunelere Uygulanan lem Prosedürü ve Martenzit Hacim Oranlar Numune Kodu S cakl k ( o C) So utma Ortam Martenzit Hacim Oran SS Su 25 SS Su 35 SS Su 52 YS Ya 24 ekil-5.2: SS725 ve FS752 Kodlu Numunelerde Dislokasyon Yo unlu u Is l i lem uygulanm numunelerin çekme deneyinden elde edilen de erler çizelge-5.6 de gösterilmi tir. Çekme deneylerinin tamam nda belirgin bir akma noktas göstermedikleri ve sürekli akma oldu u görülmü tür. Bundan dolay akma de erleri %0,2 katsay s (% uzama) baz al narak hesaplanm t r. [6] Çizelge-5.6: Farkl artlarda So utulan Numunelerin Mukavemet De erleri Numune Kodu Martenzit Hacim Oran Akma (%0,2) Çekme Toplam Uzama Üniform Uzama SS SS SS ,5 946 IMMC th International Metallurgy & Materials Congress

6 Bildiriler Kitabı TMMOB Metalurji ve Malzeme Mühendisleri Odası YS ,5 YS YS FS FS ,5 FS H Ayd n, Çelik Saclar n Çift Faz Is l lemi Sonras Mekanik ve Mikroyap Özelliklerinin De i imi, Yüksek Lisans Tezi, stanbul O.G. Bilir, Orta Karbonlu Dual Fazl Çeliklerde Faz Dönü ümlerinin Termodinamik Modelllenmesi ve Mikroyap sal Karekterizasyonu, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli, E. Salamc, F. Kabakç, Çift Fazl Çeli in Çekme Özelliklerine Mikroyap n n Etkisi, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Dergisi, Cilt: 26, No:2, (2011) Çizelge-5.6 y incelendi inde en yüksek martenzit yo unlu unun oldu u SS752 kodlu numunenin yine mukavemet de erleri en yüksek de erde elde edilmi tir. Bunun nedeni h zl so uma sonucu ostenitin martenzite dönü ümünün fazla olmas d r. Çekme mukavemetinin yüksek olmas n n nedeni ise yukar da bahsedildi i üzere yüksek dislokasyon yo unlu undan kaynaklanmaktad r. 6. De erlendirmeler a) Çift faz mikroyap s na sahip çeliklerin mukavemeti martenzit hacim oran na ba l d r, b) Çift faz mikroyap s ndaki çeliklerde artan martenzit hacim oran yla çekme ve akma mukavemeti artarken süneklik dü mektedir, c) Mikroyap da bulunan dislokasyonlar çekme mukavemeti artt rken sünekli i bir miktar dü ürmektedir, d) Çift fazl çelikler sürekli akma gösterirler. Böylelikle kolay ekil alabilirken, yüksek çekme mukavemetinede sahiptir, e) Çift faz bölgesinde artan s cakl kla martenzit hacim oran artar, f) Martenzit faz n n ferrit içerisinde da l m mukavemete etki eder. Düzgün bir ekilde da lm martenzit faz n mukavemeti artt r r, 7. Referanslar 1. N. Kat, S. Ozan, K.H. Zeytin, DP600 Çeli inin Plazma Ark Kaynak Yöntemi (PTA) ile Kaynak Edilebilirli i Üzerinde Ak m iddetinin Etkisi International Iron&Steel Symposium, Karabük, Nisan- 2012, 2. H. Çetinel, Çift Fazl Çeliklerde ekil Alabilirlik, DEÜ Mühendislik Fakültesi Dergisi Cilt:6 Say :2 May s S. Ulu, Çift Fazl Çelikler, Makine Teknolojileri Dergisi 2009, Cilt:6 No:3, Sayfa Uluslararası Metalurji ve Malzeme Kongresi IMMC

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Çökelme sertleştirmesi işleminin, malzemenin mekanik özellikleri (sertlik, mukavemet vb) üzerindeki etkisinin incelenmesi ve çökelme sertleşmesinin

Detaylı

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.org ISSN:1304-4141 Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi 2004 (2) 1-6 TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR Davetli Makale Karbon eşdeğerliği yüksek çeliklerin kaynağında ön tav sıcaklığının

Detaylı

Geleneksel Malzemelerdeki Gelişmeler

Geleneksel Malzemelerdeki Gelişmeler Yeni Malzemeler ve Üretim Yöntemleri Geleneksel Malzemelerdeki Gelişmeler Yrd.Doç.Dr. Aysun AYDAY İleri Teknoloji Ürünü Yüksek Mukavemetli Çelikler Otomobil endüstrisinde yüksek mukavemetli çeliklere önemli

Detaylı

Alasim Elementlerinin Celigin Yapisina Etkisi

Alasim Elementlerinin Celigin Yapisina Etkisi Alasim Elementlerinin Celigin Yapisina Etkisi Karbonlu çeliklerden normal olarak sağlanamayan kendine has özellikleri sağlayabilmek amacıyla, bir veya birden fazla alaşım elementi ilave etmek suretiyle

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 12 Sementasyon çelikleri ve Mikroalaşımlı orta karbonlu çelikler

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 12 Sementasyon çelikleri ve Mikroalaşımlı orta karbonlu çelikler MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 12 Sementasyon çelikleri ve Mikroalaşımlı orta karbonlu çelikler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı Sementasyon çelikleri dişli kutusunda

Detaylı

KIRILMA MEKANİĞİ Prof.Dr. İrfan AY MALZEME KUSURLARI

KIRILMA MEKANİĞİ Prof.Dr. İrfan AY MALZEME KUSURLARI MALZEME KUSURLARI Deformasyonda Birinci Özelliğe Sahip Hatalar: A. Noktasal Hatalar: Kafes düzeninin çok küçük bölgelerindeki (1-2 atom boyutu) bozukluğa verilen addır. Bunlar ; 1. Boşluklar : Kafeslerde

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ i AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ TRAKTÖR AKS MİLİNİN YORULMA ANALİZİ MUSTAFA PERÇİN 120712010 YALÇIN DEMİRER 120712021 DANIŞMAN PROF. DR. SÜLEYMAN TAŞGETİREN Afyon

Detaylı

Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan

Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan ISIL İŞLEMLER Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan ısıtma ve soğutma işlemleridir. İşlem

Detaylı

TÜBİTAK 2209 - ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ YURT İÇİ / YURT DIŞI ARAŞTIRMA PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI ILIK SAC ŞEKİLLENDİRME PROSESİ İÇİN

TÜBİTAK 2209 - ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ YURT İÇİ / YURT DIŞI ARAŞTIRMA PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI ILIK SAC ŞEKİLLENDİRME PROSESİ İÇİN TÜBİTAK 2209 - ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ YURT İÇİ / YURT DIŞI ARAŞTIRMA PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI ILIK SAC ŞEKİLLENDİRME PROSESİ İÇİN KALIP TASARIMI VE İMALATI Proje Yürütücüsü: -------------------- MART

Detaylı

NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas

NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas Çiftlik hayvanlar yeti tiricili inde yem kalitesinin belirleyici etkisi vard r. Ancak, yüksek kaliteli yem besicilik maliyetlerini önemli

Detaylı

Çolakoğlu Metalurji SICAK HADDELENMİŞ RULO (HRC) ÜRETİM BİLGİLERİ

Çolakoğlu Metalurji SICAK HADDELENMİŞ RULO (HRC) ÜRETİM BİLGİLERİ SICAK HADDELENMİŞ RULO (HRC) ÜRETİM BİLGİLERİ Kalınlık : 1,2-25,4 mm Genişlik : 800-1650 mm Bobin Ağırlığı : 10-39 ton Mandrel Çapı : 762 mm Not : Tablolarda belirtilen ÇOLAKOĞLU kimyasal analiz değerleri

Detaylı

Sinterleme. İstenilen mikroyapı özelliklerine sahip ürün eldesi için yaş ürünler fırında bir ısıl işleme tabi tutulurlar bu prosese sinterleme denir.

Sinterleme. İstenilen mikroyapı özelliklerine sahip ürün eldesi için yaş ürünler fırında bir ısıl işleme tabi tutulurlar bu prosese sinterleme denir. Sinterleme? İstenilen mikroyapı özelliklerine sahip ürün eldesi için yaş ürünler fırında bir ısıl işleme tabi tutulurlar bu prosese sinterleme denir. Sinterleme Mikroyapı Gelişimi Özellikler! Sinterlemenin

Detaylı

Görüntü Analizi Görüntü Analizin Temelleri

Görüntü Analizi Görüntü Analizin Temelleri Görüntü Analizin Temelleri Görüntü analizi optik mikroskop, stereo mikroskop, SEM vb. gibi herhangi bir kaynaktan elde edilmiş görüntüler üzerinde geometrik ve densitometrik ölçümler yapan bir bilim dalıdır.

Detaylı

AA 2024 Alüminyum Alaşımında Çökelme Sertleşmesinin Mekanik Özelliklere Etkisi

AA 2024 Alüminyum Alaşımında Çökelme Sertleşmesinin Mekanik Özelliklere Etkisi S Ü L E Y M A N D E M İ R E L Ü N İ V E R S İ T E S İ T E K N İ K B İ L İ M L E R M E S L E K Y Ü K S E K O K U L U S U L E Y M A N D E M I R E L U N I V E R S I T Y T E C H N I C A L S C I E N C E S V

Detaylı

MALZEMELERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

MALZEMELERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ MALZEMELERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ (Ders Notu) Manyetik Özellikler Doç.Dr. Özkan ÖZDEMİR MANYETİK ÖZELLİK Giriş Bazı malzemelerde mevcut manyetik kutup çiftleri, elektriksel kutuplara benzer şekilde, çevredeki

Detaylı

SICAK İŞ TAKIM ÇELİKLERİ

SICAK İŞ TAKIM ÇELİKLERİ SICAK İŞ TAKIM ÇELİKLERİ 1 YSS Sıcak iş takım çeliklerinin özellikleri Ilık dövme 56~58HRC Hassas sıcak dövme 47~56HRC HOT SICAK WORKING İŞ TAKIM TOOL ÇELİKLERİ STEEL Yüksek sıcaklık mukavemeti, Aşınma

Detaylı

ARAŞTIRMA RAPORU. Rapor No: 2012.03.08.XX.XX.XX. : Prof. Dr. Rıza Gürbüz Tel: 0.312.210 59 33 e-posta: gurbuz@metu.edu.tr

ARAŞTIRMA RAPORU. Rapor No: 2012.03.08.XX.XX.XX. : Prof. Dr. Rıza Gürbüz Tel: 0.312.210 59 33 e-posta: gurbuz@metu.edu.tr ARAŞTIRMA RAPORU (Kod No: 2012.03.08.XX.XX.XX) Raporu İsteyen : Raporu Hazırlayanlar: Prof. Dr. Bilgehan Ögel Tel: 0.312.210 41 24 e-posta: bogel@metu.edu.tr : Prof. Dr. Rıza Gürbüz Tel: 0.312.210 59 33

Detaylı

MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri

MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri K O C A E L İ ÜNİVERSİTESİ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü MMT407 Plastik Şekillendirme Yöntemleri 3 Şekillendirmenin Metalurjik Esasları Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2012-2013 Güz Yarıyılı 3. Şekillendirmenin

Detaylı

CALLİSTER FAZ DÖNÜŞÜMLERİ

CALLİSTER FAZ DÖNÜŞÜMLERİ CALLİSTER FAZ DÖNÜŞÜMLERİ Faz dönüşümlerinin çoğu ani olarak gerçekleşmediğinden, reaksiyon gelişiminin zamana bağlı, yani dönüşüm hızına bağlı olarak gelişen yapısal özelliklerini dikkate almak gerekir.

Detaylı

MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER

MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER Malzemelerin mekanik özelliği başlıca kimyasal bileşime ve içyapıya bağlıdır. Malzemelerin içyapısı da uygulanan mekanik ve ısıl işlemlere bağlı olduğundan malzemelerin

Detaylı

Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar

Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar Metal kaplama yüzeyine kaplama yap lan malzeme özelliklerini de tirir. Malzeme yüzeyinde iç gerilmenin ve pörözitenin meydana gelmedi i iyi bir ba lant (yap ma) olmas

Detaylı

3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels)

3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels) 3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR Karbon çelikleri (carbon steels) Çelik, bileşiminde maksimum %2 C içeren demir karbon alaşımı olarak tanımlanabilir. Karbon çeliğin en

Detaylı

ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ

ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ Deneyin Adı:Evaporatif Soğutma Deneyi ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ Deneyin Amacı:Evaporatif Soğutucunun Soğutma Kapasitesinin ve Verimin Hesaplanması 1.Genel Bilgiler Günümüzün iklimlendirme sistemleri soğutma

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler.

BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler. MALZEMELER VE GERĐLMELER Malzeme Bilimi mühendisliğin temel ve en önemli konularından birisidir. Malzeme teknolojisindeki gelişim tüm mühendislik dallarını doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.

Detaylı

Çeliklerin Fiziksel Metalurjisi

Çeliklerin Fiziksel Metalurjisi Çeliklerin Fiziksel Metalurjisi Ders kapsamı Çelik malzemeler Termik dönüģümler ve kontrolü Fiziksel özellikler Ölçüm yöntemleri Malzeme seçim kriterleri Teknik ısıl iģlem uygulamaları Malzemelerin Kullanım

Detaylı

PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ. PROJE EKĠBĠ Süleyman SÖNMEZ Ercan AKÇAY Serkan DOĞAN. PROJE DANIġMANLARI

PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ. PROJE EKĠBĠ Süleyman SÖNMEZ Ercan AKÇAY Serkan DOĞAN. PROJE DANIġMANLARI TÜBĠTAK-BĠDEB LĠSE ÖĞRETMENLERĠ (FĠZĠK, KĠMYA, BĠYOLOJĠ VE MATEMATĠK) PROJE DANIġMANLIĞI EĞĠTĠMĠ ÇALIġTAYLARI LĠSE-1 (ÇALIġTAY 2011) FĠZĠK GRUP SES-2011 PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ

Detaylı

Faz dönüşümünün gelişmesi, çekirdeklenme ve büyüme olarak adlandırılan iki farklı safhada meydana gelir.

Faz dönüşümünün gelişmesi, çekirdeklenme ve büyüme olarak adlandırılan iki farklı safhada meydana gelir. 1 Faz dönüşümlerinin çoğu ani olarak gerçekleşmediğinden, reaksiyon gelişiminin zamana bağlı, yani dönüşüm hızına bağlı olarak gelişen yapısal özelliklerini dikkate almak gerekir. Malzemelerin, özellikle

Detaylı

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI PVD Kaplama Kaplama yöntemleri kaplama malzemesinin bulunduğu fiziksel durum göz önüne alındığında; katı halden yapılan kaplamalar, çözeltiden yapılan kaplamalar, sıvı ya

Detaylı

ÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ. (Devamı)

ÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ. (Devamı) ÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ (Devamı) c a a A) Ön ve arka yüzey Fe- atomları gösterilmemiştir) B) (Tetragonal) martenzit kafesi a = b c) Şekil-2) YMK yapılı -yan yana bulunan- iki γ- Fe kristali içerisinde,

Detaylı

Döküm. Prof. Dr. Akgün ALSARAN

Döküm. Prof. Dr. Akgün ALSARAN Döküm Prof. Dr. Akgün ALSARAN Döküm Döküm, sıvı haldeki akıcı olan malzemelerin, üretilmek istenen parçanın biçiminde bir boşluğa sahip olan kalıplara dökülerek katılaştırıldığı bir üretim yöntemidir.

Detaylı

Çift Fazlı Paslanmaz Çeliklerde Yaşlandırma Koşullarının Mikroyapı Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Çift Fazlı Paslanmaz Çeliklerde Yaşlandırma Koşullarının Mikroyapı Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi Çift Fazlı Paslanmaz Çeliklerde Yaşlandırma Koşullarının Mikroyapı Özellikleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi Alptekin Kısasöz 1,a, Ahmet Karaaslan 1,b 1 Yildiz Technical University, Department of Metallurgical

Detaylı

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ Metalik malzemelerin geriye dönüşü olmayacak şekilde kontrollü fiziksel/kütlesel deformasyona (plastik deformasyon) uğratılarak şekillendirilmesi işlemlerine genel olarak

Detaylı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 6 Sayı: 2 s. 73-80 Mayıs 2004

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 6 Sayı: 2 s. 73-80 Mayıs 2004 DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 6 Sayı: 2 s. 73-80 Mayıs 2004 ÇİFT FAZLI ÇELİK SACLARDA ŞEKİL ALABİLİRLİK (FORMABILITY OF DUAL PHASE STEEL SHEETS) ÖZET / ABSTRACT Hakan ÇETİNEL*

Detaylı

SICAKLIK VE ENTALP KONTROLLÜ SERBEST SO UTMA UYGULAMALARININ KAR ILA TIRILMASI

SICAKLIK VE ENTALP KONTROLLÜ SERBEST SO UTMA UYGULAMALARININ KAR ILA TIRILMASI Türk Tesisat Mühendisleri Derne i / Turkish Society of HVAC & Sanitary Engineers 8. Uluslararası Yapıda Tesisat Teknolojisi Sempozyumu / 8. International HVAC +R Technology Symposium 12-14 Mayıs 2008,

Detaylı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 6 Sayı: 2 s. 95-100 Mayıs 2004

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 6 Sayı: 2 s. 95-100 Mayıs 2004 DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 6 Sayı: 2 s. 95-1 Mayıs 24 FARKLI KARBON İÇERİKLİ ÇELİKLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN ISIL İŞLEMLERLE DEĞİŞİMİ (DIFFERENCES IN MECHANICAL PROPERTIES

Detaylı

Yeniden Kristalleşme

Yeniden Kristalleşme Yeniden Kristalleşme Soğuk şekillendirme Plastik deformasyon sonrası çarpıtılmış ise o malzeme soğuk şekillendirilmiş demektir. Kafes yapısına göre bütün özelikler değişir. Çekme gerilmesi, akma gerilmesi

Detaylı

ÖZEL SEKTÖR DI BORCU_2015 UBAT

ÖZEL SEKTÖR DI BORCU_2015 UBAT ÖZEL SEKTÖR DI BORCU_ UBAT Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man Söz konusu veriler, özel sektörün yurt d ndan sa lad k sa ve uzun vadeli kredilerin borçlu ve alacakl bilgileri, döviz

Detaylı

SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL

SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL Uçakların ne kadar paralı yükü, hangi mesafeye taşıyabildikleri ve bu esnada ne kadar yakıt harcadıkları en önemli performans göstergelerinden biridir. Bir uçağın kalkış noktasından,

Detaylı

MEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU

MEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU MEVCUT OTOMATĐK KONTROL SĐSTEMLERĐNĐN BĐNA OTOMASYON SĐSTEMĐ ĐLE REVĐZYONU VE ENERJĐ TASARRUFU Erdinç S AYIN 1968 yılında Đstanbul'da doğdu. 1989 yılında Đstanbul Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği

Detaylı

KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi

KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi DÜNYADA VE TÜRK YEDE ENERJ VE KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, PROJEKS YONLAR VE EM SYONLAR Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi Dünya Dünya Kömür Rezervi Bölge Görünür Ç kar labilir Rezervler (Milyon

Detaylı

-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir.

-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir. Bursa nın 25 Büyük Firması Araştırması; -Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir. -Bu çalışma Bursa il genelinde yapılmış,

Detaylı

Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu

Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Bu bölümde; Fizik ve Fizi in Yöntemleri, Fiziksel Nicelikler, Standartlar ve Birimler, Uluslararas Birim Sistemi (SI), Uzunluk, Kütle ve

Detaylı

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK VE KIRILMA Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK Tokluk bir malzemenin kırılmadan önce sönümlediği enerjinin bir ölçüsüdür. Bir malzemenin kırılmadan bir darbeye dayanması yeteneği söz konusu olduğunda önem

Detaylı

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 18 Aral k 1979 da Birle mi Milletler Genel cinsiyet ayr mc l n yasaklayan ve kad n haklar n güvence alt na alan

Detaylı

MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI

MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI 1. Firma karını maksimize eden üretim düzeyini seçmiştir. Bu üretim düzeyinde ürünün fiyatı 20YTL ve ortalama toplam maliyet 25YTL dir. Firma: A)

Detaylı

NOVACRETE Kİ MYASALİNİN ZEMİ N O ZELLİ KLERİ NE ETKİ Sİ Nİ N ARAŞTİRİLMASİNA İ Lİ ŞKİ N LABORATUVAR DENEYLERİ RAPORU

NOVACRETE Kİ MYASALİNİN ZEMİ N O ZELLİ KLERİ NE ETKİ Sİ Nİ N ARAŞTİRİLMASİNA İ Lİ ŞKİ N LABORATUVAR DENEYLERİ RAPORU YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ - İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ NOVACRETE Kİ MYASALİNİN ZEMİ N O ZELLİ KLERİ NE ETKİ Sİ Nİ N ARAŞTİRİLMASİNA İ Lİ ŞKİ N LABORATUVAR DENEYLERİ RAPORU (25.06.2012)

Detaylı

5. ÜNİTE KUMANDA DEVRE ŞEMALARI ÇİZİMİ

5. ÜNİTE KUMANDA DEVRE ŞEMALARI ÇİZİMİ 5. ÜNİTE KUMANDA DEVRE ŞEMALARI ÇİZİMİ KONULAR 1. Kumanda Devreleri 2. Doğru Akım Motorları Kumanda Devreleri 3. Alternatif Akım Motorları Kumanda Devreleri GİRİŞ Otomatik kumanda devrelerinde motorun

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

T.C. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

T.C. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ T.C. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEY FÖYÜ (TEK EKSENLİ EĞİLME DENEYİ) ÖĞRETİM ÜYESİ YRD.DOÇ.DR. AHMET TEMÜGAN DERS ASİSTANI ARŞ.GÖR. FATİH KAYA

Detaylı

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI

Detaylı

ÇELİKLERİN VE DÖKME DEMİRLERİN MİKROYAPILARI

ÇELİKLERİN VE DÖKME DEMİRLERİN MİKROYAPILARI GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MEM-317 MALZEME KARAKTERİZASYONU ÇELİKLERİN VE DÖKME DEMİRLERİN MİKROYAPILARI Yrd. Doç. Dr. Volkan KILIÇLI ANKARA 2012 Fe- Fe 3 C

Detaylı

AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON

AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON Dünyamızın son yıllarda karşı karşıya kaldığı enerji krizi, araştırmacıları bir yandan yeni enerji kaynaklarına yöneltirken diğer yandan daha verimli sistemlerin tasarlanması

Detaylı

DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER

DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER Dünyada üretilen krom cevherinin % 90 ının metalurji sanayinde ferrokrom üretiminde, üretilen ferrokromun da yaklaşık % 90 ının paslanmaz çelik sektöründe

Detaylı

2009 YILI UBAT AYINDA BÜTÇE G DERLER 25 M LYAR 808 M LYON TL, BÜTÇE GEL RLER 18 M LYAR 415 M LYON TL VE BÜTÇE AÇI I 7 M LYAR 393

2009 YILI UBAT AYINDA BÜTÇE G DERLER 25 M LYAR 808 M LYON TL, BÜTÇE GEL RLER 18 M LYAR 415 M LYON TL VE BÜTÇE AÇI I 7 M LYAR 393 UBAT 2009 DÖNEM 2009 YILI UBAT AYINDA BÜTÇE G DERLER 25 M LYAR 808 M LYON TL, BÜTÇE GEL RLER 18 M LYAR 415 M LYON TL VE BÜTÇE AÇI I 7 M LYAR 393 LYON TL OLARAK GERÇEKLE R. 2009 YILI UBAT AYINDA 9 M LYAR

Detaylı

Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ

Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ FARKLI ŞEKİL VE DOZLARDA UYGULANAN TKİ HÜMAS IN EKMEKLİK BUĞDAYIN BAYRAK YAPRAK BESİN ELEMENTİ KONSANTRASYONU, VERİM VE TANE PROTEİN KAPSAMINA ETKİLERİ Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ Bu

Detaylı

SAN 2009 DÖNEM 2009 YILI N SAN AYI BÜTÇE AÇI I GEÇEN YILIN AYNI AYINA GÖRE YÜZDE 12 ORANINDA B R AZALMA GÖSTEREREK 947 M LYON TL YE NM R.

SAN 2009 DÖNEM 2009 YILI N SAN AYI BÜTÇE AÇI I GEÇEN YILIN AYNI AYINA GÖRE YÜZDE 12 ORANINDA B R AZALMA GÖSTEREREK 947 M LYON TL YE NM R. SAN 2009 DÖNEM 2009 YILI N SAN AYI BÜTÇE AÇI I GEÇEN YILIN AYNI AYINA GÖRE YÜZDE 12 ORANINDA B R AZALMA GÖSTEREREK 947 M LYON TL YE NM R. 2009 YILI N SAN AYINDA BÜTÇE G DERLER GEÇEN YILIN AYNI AYINA GÖRE

Detaylı

DENEY 5 SOĞUTMA KULESİ PERFORMANSININ BELİRLENMESİ

DENEY 5 SOĞUTMA KULESİ PERFORMANSININ BELİRLENMESİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MM 410 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI II DENEY 5 SOĞUTMA KULESİ PERFORMANSININ BELİRLENMESİ 1. AMAÇ Soğutma kulesi performansının

Detaylı

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ 12 NİSAN 2013-KKTC DR. VAHDETTIN ERTAŞ SERMAYE PIYASASI KURULU BAŞKANI KONUŞMA METNİ Sayın

Detaylı

Bu konuda cevap verilecek sorular?

Bu konuda cevap verilecek sorular? MANYETİK ALAN Bu konuda cevap verilecek sorular? 1. Manyetik alan nedir? 2. Maddeler manyetik özelliklerine göre nasıl sınıflandırılır? 3. Manyetik alanın varlığı nasıl anlaşılır? 4. Mıknatısın manyetik

Detaylı

Atom. Atom 9.11.2015. 11 elektronlu Na. 29 elektronlu Cu

Atom. Atom 9.11.2015. 11 elektronlu Na. 29 elektronlu Cu Atom Maddelerin en küçük yapı taşlarına atom denir. Atomlar, elektron, nötron ve protonlardan oluşur. 1.Elektronlar: Çekirdek etrafında yörüngelerde bulunurlar ve ( ) yüklüdürler. Boyutları çok küçüktür.

Detaylı

MasterFlow 920 AN (Eski Adı Masterflow 920 SF)

MasterFlow 920 AN (Eski Adı Masterflow 920 SF) TANIMI MasterFlow 920 AN, metakrilat esaslı, iki bileşenli, yüksek performanslı, stiren içermeyen, özel bir tabanca ile kolaylıkla uygulanan, macun kıvamında ankraj ve montaj malzemesidir. STANDARTLAR

Detaylı

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası 2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde

Detaylı

TÜBİTAK BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ

TÜBİTAK BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ TÜBİTAK BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ ( FEN ve TEKNOLOJİ FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ ve MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI YİBO 5 ( Çalıştay 2011 ) TÜSSİDE / GEBZE 30 Ocak 06 Şubat 2011 GRUP BEN

Detaylı

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Prof. Dr. Günay Özmen İTÜ İnşaat Fakültesi (Emekli), İstanbul gunayozmen@hotmail.com 1. Giriş Çağdaş deprem yönetmeliklerinde, en çok göz önüne

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 9 DR. FATİH AY.

MALZEME BİLGİSİ DERS 9 DR. FATİH AY. MALZEME BİLGİSİ DERS 9 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA TANIMLAR VE TEMEL KAVRAMLAR İKİLİ FAZ DİYAGRAMLARI FAZ DİYAGRAMLARININ YORUMLANMASI DEMİR-KARBON SİSTEMİ BÖLÜM 7 FAZ

Detaylı

YÜKSEK MUKAVEMETLİ ÇELİKLERİN ÜRETİMİ VE SINIFLANDIRILMASI Dr. Caner BATIGÜN

YÜKSEK MUKAVEMETLİ ÇELİKLERİN ÜRETİMİ VE SINIFLANDIRILMASI Dr. Caner BATIGÜN Yüksek Mukavemetli Yapı Çelikleri ve Zırh Çeliklerinin Kaynağı (09 Aralık 2016) YÜKSEK MUKAVEMETLİ ÇELİKLERİN ÜRETİMİ VE SINIFLANDIRILMASI Dr. Caner BATIGÜN ODTÜ Kaynak Teknolojisi ve Tahribatsız Muayene

Detaylı

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man

Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man 214 EK M-ARALIK DÖNEM BANKA KRED LER E M ANKET Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man nin 214 y dördüncü çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 9 Ocak 215

Detaylı

makale SONUÇ Şekil 8. Deneylerde Kullanılan Mermiler Şekil 9. Farklı Tabaka Sayılarındaki Kompozit Levhalarda Yüksek Hızlı Darbe Sonucu Oluşan Hasar

makale SONUÇ Şekil 8. Deneylerde Kullanılan Mermiler Şekil 9. Farklı Tabaka Sayılarındaki Kompozit Levhalarda Yüksek Hızlı Darbe Sonucu Oluşan Hasar makale SONUÇ Şekil 8. Deneylerde Kullanılan Mermiler Yüksek hızlı darbede özellikle balistik limit üzerindeki hızlarda kompozit malzemede oluşan hasar delinme, fiber kopması ve delaminasyon oluşumu şeklindedir.

Detaylı

PLASTİK VAKUM TEKNOLOJİSİ DERSİ ÇALIŞMA SORULARI. b. Fanlar. c. Şartlandırıcı. d. Alt tabla. a. Rotasyon makinesi. b. Enjeksiyon makinesi

PLASTİK VAKUM TEKNOLOJİSİ DERSİ ÇALIŞMA SORULARI. b. Fanlar. c. Şartlandırıcı. d. Alt tabla. a. Rotasyon makinesi. b. Enjeksiyon makinesi PLASTİK VAKUM TEKNOLOJİSİ DERSİ ÇALIŞMA SORULARI 1. Aşağıdakilerden hangisi kontrol panosundaki butonlardan birisi değildir? a. Sayıcı reset b. Tabla yukarı c. Maça d. Devir sayısı 2. Aşağıdakilerden hangisi

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,

Detaylı

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1

Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI

Detaylı

BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ

BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ tasarım BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ Nihat GEMALMAYAN Y. Doç. Dr., Gazi Üniversitesi, Makina Mühendisliği Bölümü Hüseyin ĐNCEÇAM Gazi Üniversitesi,

Detaylı

TEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ

TEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-2009 2008BALIKESİR 1 DEMİR-KARBON DEMİR(Fe--C) (Fe DENGE DİYAGRAMI 2 DEMİR KARBON DENGE

Detaylı

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR Bu rapor Ankara Emeklilik A.Ş Gelir Amaçlı Uluslararası Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım

Detaylı

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi 18 Aralık 2015 İÇİNDEKİLER Dönem Revizyon Notları........ 3 Derecelendirme Metodolojisi........ 5 Notların Anlamı.........

Detaylı

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi 30 Temmuz 2012 ĐÇĐNDEKĐLER Dönem Revizyon Notları........ 3 Derecelendirme Metodolojisi........ 5 Notların Anlamı.........

Detaylı

2015 OCAK ÖZEL SEKTÖR DI BORCU

2015 OCAK ÖZEL SEKTÖR DI BORCU OCAK ÖZEL SEKTÖR DI BORCU Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man Özel sektörün yurt d ndan sa lad k sa ve uzun vadeli kredilerin borçlu ve alacakl bilgileri, döviz cinsi, kullan m, anapara/faiz

Detaylı

2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU

2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU 2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU I- 2008 Mali Yılı Bütçe Sonuçları: Mali Disiplin Sağlandı mı? Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan 2008 mali yılı geçici bütçe uygulama sonuçlarına

Detaylı

Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Temel bilgiler-flipped Classroom Bağlama Elemanları

Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Temel bilgiler-flipped Classroom Bağlama Elemanları Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Temel bilgiler-flipped Classroom Bağlama Elemanları 11/22/2014 İçerik Bağlama Elemanlarının Sınıflandırılması Şekil Bağlı bağlama elemanlarının hesabı Kuvvet

Detaylı

Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği

Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği Faz dönüşümleri 1. Basit ve yayınma esaslı dönüşümler: Faz sayısını ve fazların kimyasal bileşimini değiştirmeyen basit ve yayınma esaslı ölçümler.

Detaylı

FOTOĞRAFÇILIK HAKKINDA KISA NOTLAR

FOTOĞRAFÇILIK HAKKINDA KISA NOTLAR FOTOĞRAFÇILIK HAKKINDA KISA NOTLAR Fotoğraf çekimi esnasında farklı üç temel faktör fotoğrafın oluşumunu sağlar. Bunlar ISO ( ASA- DIN ) / DİYAFRAM -ENSTANTANE ( Shutter Obtüratör Perde ) olarak adlandırılır.

Detaylı

EK III POTANSİYELİN TANIMLANMASI

EK III POTANSİYELİN TANIMLANMASI EK III POTANSİYELİN TANIMLANMASI İki vektörün basamaklı (kademeli) çarpımı: Büyüklükte A ve B olan iki vektörünü ele alalım Bunların T= A.B cosθ çarpımı, tanımlama gereğince basamaklıdır. Bu vektörlerden

Detaylı

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7 İÇİNDEKİLER 1 Projenin Amacı... 1 2 Giriş... 1 3 Yöntem... 1 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6 5 Kaynakça... 7 FARKLI ORTAMLARDA HANGİ RENK IŞIĞIN DAHA FAZLA SOĞURULDUĞUNUN ARAŞTIRILMASI Projenin Amacı : Atmosfer

Detaylı

SERTLEHİMLEMENIİN K - ÇİZİMLERDE GÖSTERİLİŞİ

SERTLEHİMLEMENIİN K - ÇİZİMLERDE GÖSTERİLİŞİ SERTLEHİMLEMENIİN K - ÇİZİMLERDE GÖSTERİLİŞİ Bütün öbür imalât süreçlerinde olduğu gibi, sert lehimlenmiş birleştirmelerin de çok iyi tasarlanmış olması gerekir. Bunların bitmiş mamulün karşılaşacağı çalışma

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ Deneyde dolu alan tarama dönüşümünün nasıl yapıldığı anlatılacaktır. Dolu alan tarama

Detaylı

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır.

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır. SAYI: 2013/03 KONU: ADİ ORTAKLIK, İŞ ORTAKLIĞI, KONSORSİYUM ANKARA,01.02.2013 SİRKÜLER Gelişen ve büyüyen ekonomilerde şirketler arasındaki ilişkiler de çok boyutlu hale gelmektedir. Bir işin yapılması

Detaylı

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri Faz Dönüşümleri Dr. Ersin Emre Ören Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Mühendisliği Bölümü TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Ankara

Detaylı

YILDIZLAR NASIL OLUŞUR?

YILDIZLAR NASIL OLUŞUR? Zeki Aslan YILDIZLAR NASIL OLUŞUR? Yıldız nedir sorusunu insanlık yüz binlerce belki de milyonlarca yıldır soruyordu? Fakat yıldızların fiziksel doğası ve yaşam çevrimleri ancak 1900 lü yıllardan sonra

Detaylı

JOMINY DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

JOMINY DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 1. DENEYİN AMACI: Bu deney ile incelenen çelik alaşımın su verme davranışı belirlenmektedir. Bunlardan ilki su verme sonrası elde edilebilecek maksimum sertlik değeri olup, ikincisi ise sertleşme derinliğidir

Detaylı

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262

Detaylı

RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG

RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG ÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI Doç.. Dr. Ercan ÖZGAN Düzce Üniversitesi YAPILARDA OLU AN R SKLER N NEDENLER GENEL OLARAK 1. Tasar m ve Analiz Hatalar 2. Malzeme Hatalar 3. çilik Hatalar

Detaylı

FARKLI ÇELİKLERE UYGULANAN DEĞİŞEN ISITMA HIZLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

FARKLI ÇELİKLERE UYGULANAN DEĞİŞEN ISITMA HIZLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 3 Sayı: 3 sh. 65-73 Ekim 21 FARKLI ÇELİKLERE UYGULANAN DEĞİŞEN ISITMA HIZLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ ( THE INVESTIGATION

Detaylı

NİKEL ESASLI SÜPER ALAŞIMLAR - İşlenmiş, Döküm

NİKEL ESASLI SÜPER ALAŞIMLAR - İşlenmiş, Döküm NİKEL ESASLI SÜPER ALAŞIMLAR - İşlenmiş, Döküm A-PDF Merger DEMO : Purchase from www.a-pdf.com to remove the watermark MALZEME TİPİ D-979 UDIMET 500 UDIMET 700 WASPALOY NICROTUNG (A) RENE 41; R-41 C:0.05-0.12(b)

Detaylı

DUAL FAZLI ÇELİKLERDE MARTENZİT VE YÜKLEME HIZININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİ

DUAL FAZLI ÇELİKLERDE MARTENZİT VE YÜKLEME HIZININ MEKANİK ÖZELLİKLERE ETKİSİ PAMUKKALE ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K FAKÜLTESİ YIL PAMUKKALE UNIVERSITY ENGINEERING COLLEGE CİLT MÜHENDİ SLİ K B İ L İ MLERİ DERGİ S İ SAYI JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES SAYFA : 1998 : 4 : 3 : 692-697

Detaylı

TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN

TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ 2 Malzeme İnsanların ihtiyaçlarını karşılayan her şeye MALZEME denir. Teknik anlamda malzemenin tanımı ise Üretim yapmak için kullanılan taşınabilir her türlü araç ve gerece

Detaylı

01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436

01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436 01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBALAR ELEKTRİK AKIMI Potansiyelleri farklı olan iki iletken cisim birbirlerine dokundurulduğunda

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 20132014 Güz Yarıyılı Genel yapı çelikleri esasta düşük ve/veya orta karbonlu çelik olup

Detaylı