Giriş. 1- Suriye'deki İç Savaşa Yönelik Değerlendirme:

Transkript

1 Giriş 17 Aralık 2010 tarihinde Tunus'un Sidi Buzid kentinde zapıtalarca tezgahı elinden alınan bir gencin kendinisi yakmasıyla başlayan süreç 23 yıllık bir iktidarında sonunu getirdi. "Yasemin Devrimi" diye adlandırılan bu süreç bölge ülkelerinde de bir değişim rüzgarının esmesine neden olmuştur. İlk etapta kitle gösterileri yerel bir nitelikteyken diğer Arap Bölgelerine sıçramasıyla sorun bölgesel bir nitelik kazanmıştır. Nitekim Arap çoğrafyasında yaşanan rejim karşıtı gösterilerin, Mart 2011 yılında Suriye'ye sıçraması ile Suriye'de bir değişimden ziyade kanlı bir iç savaşın başlamasına neden olmuştur. Kitle gösterilerinin retoriğinde İnsan hakları, demokrasi ve özgürlük söylemleri ağırlıklı olsada konuya doğrudan veya dolaylı olarak müdahil olan aktör devletlerin etkisi süreci çok farklı boyutlara taşıyacağı ilerisürülebilir. Nitekim, Arap Baharı diye adlandırılan sürecin Mart 2011 yılında Suriye'ye sıçraması Baas Rejimi için ciddi bir tehdit oluşturduğu ileri sürülebilir. Bu tehdit karşısında Suriye Hükümeti, olayların büyümemesi ve rejimin güvenliği için bir takım siyasi,ekonomik ve sosyal reformların yapılacağını duyurması hatta bazı reformların yürürlüğe sokmasına rağmen başlayan iç kargaşa Suriye'yi bir iç savaşa doğru sürüklediği görülmektedir. Kanımca uzun süreli Mücadelerde ülkenin savunma kapastesinin belirlenmesi konunun dahi iyi analiz edilmesine olanak sağlar bu prensiple bu çalışmada Suriye'nin savunma kapastesi belirlenerek, mualefet oluşumları incelenmiştir. Yüzölçümü km kare Komşular Lübnan,İsrail, Ürdün, Türkiye,Irak Etnik Yapı %77-83 Arap,%7.8 Kürt, %5-6 Türk, %1 Çerkez,%1 Diğerleri Konuşulan Diller Dini Gruplar Başkent Arapça,Kürtçe,Ermenice,Türkçe,İngilizce, Fransızca Sünni İslam, Şii İslam, Dürzi, Hıristiyan,Yezidi Şam Nüfus (Dünya Sağlık Örgütü Verileri) 1- Suriye'deki İç Savaşa Yönelik Değerlendirme: Mart 2011 tarihi ile Suriye'de yaşanan iç kargaşaya aktöre devletlerin müdahil olması Suriye'deki Mualiflerin silahlanmasına neden olduğu gibi yeni silahlı mualiflerinde doğdu görülmüştür. Özellikle Suriye'nin kuzeyindeki iktidar boşluğunu değerlendiren terör örgütleri ve uzantıları hareket serbestliği yaşamasına ve bölgeye konuşlandığı görülmektedir. mualif grupların rejimi devirmek için silahlı eylemlerde bulunması neticesinde rejmin sert müdahalesi ile karşılaşmış ve olaylar bir içsavaşa dönüşmüştür. Mualefetin saldırıları belirli jeostratejik eğilimlere dayanarak ilerlediği idda edilsede mualefetin ağırlıklı saldırdığı yerler; askeri merkezler ve gözaltına alınma merkezleri olduğu görülmekte.

2 Keza mualiflerin suriye orduna karşı kullandığı silahlar göz önüne alındığında taruza yönelik kabileyetinin yeterli olmaması mualefet güçlerinin jeostrateji eğilimde hareket tarzının şuan mümkün olmayacağını söyleyebiliriz. Zira yaşanan çatışmaların genel niteliği itibariyle de şehirlerde yaşanmakta ve bir şehir savaşı konsepti çerçecesinde değerlendirmek gerekir. Açık kaynak verilerilerine göre de savaşların ağırlıklı olarak şehir merkezlerinde verildiği görülmektedir. İller Bazında Ölen Mualifler Şam Şam b Homs Daraa İdlib Halep Derezar Suriye ordusu, mualif gruplar arasındaki çatışmalar kırsal alan ve jeostratejik öneme sahip alanlardan ziyade mualif grupların güçlüğü olduğu şehirlerde yaşanmaktadır. Yaşanan bu savaş şehir savaşı konsepti sebebiyle mualefet ağır top ve hava saldırılarına maruz kalmakta ve ağır kayıplar verdiği görülmekte. Mualefet güçleri ağırlıklı olarak Suriye ordusunun merkezlerine yönelik saldırılar gerçekleştirdiği görülmekte busaldırılar neticesinde Suriye ordusunun kayıpları il bazında aşağıdaki grafikte verilmiştir. Raqqa Sweida Lazkiye Tarsus Haseki Qunetra Hama Suriye Ordusu Kayıpları Hama Lazkiye Tarsus Homs Halep İdlib Şam Şam b Derezar Haseki Sweida Daraa Alrayda Renira

3 Mart 2011 den beri devam eden çatışmalarda Suriye ordusunun olayın ilk gününden itibaren iç güvenlik harekatına dahil edildiği görülmekte. Suriye Silahlı Kuvvetlerinin iç güvenlik olayına müdahil olması mualefet güçlerinin ağır kayıplar vermesine neden olmuştur. Mart-Aralık 2011 Suriye'de Öldürülen Mualif Sayısı Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Suriye'de Ölen Mualifler Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak-Mayıs Ölen Mualif Sayısı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs

4 2-Suriyede Faliyet Gösteren Mualif Gruplar 2-1Ulusal Suriye Devrimi Koalisyon ve Mualefet Gücü: Şeyh Moaz el- Hatib liderliğinde kurulan mualif gücünün amacı, mualif güçlerini tek çatı altında toplamak ve ülkenin tek yasal temsilcisi olmak 2-2 Suriye Ulusal Konseyi: Ekim 2011 tarihinde George Sabra liderliğinde kurulan konseyin amacı Hıristiyan ve Alevilerden destek almak 2-3 Ulusal Eşgüdüm Komitesi: Eylül 2011'de Hüseyin Abdül Azim tarafından kurulmuştur. 2-4 Özgür Suriye Ordusu: Suriye ordusundan kaçan subaylar tarafından kurulmuştur. Lideri Riyad el- Esad. Özgür Suriye ordusu 12 taburluk bir operasyonel güce sahiptir. Sayıları civarında olan bu birim özellikle Humus,İdlib ve Deraa'da etkilidir. 2-5 Müslüman Kardeşler 2-6 Kürt Ulusal Konseyi: Barzani tarafından desteklenen bu oluşumun amacı Suriye'de federal bir yapı 2-7 Yerel Koordinasyon Cepheleri Suriye'de yaşanan olaylar neticesinde iktidar boşluğunu değerlendiren silahlı gruplar ve terör örgütleri ülkenin iç ve kuzey kesminde geniş hareket alanı bularak Suriye rejmine yönelik silahlı çatışmaya girdiği gibi kendi aralarında da bir çatışmanın yaşandığı görülmektedir. Keza silahlanan bu mualif grupların karşına rejim taraftarı olan "hizbullah" gibi örgütlerinde olaylara doğrudan müdahil olduğu görüşmekte.

5 3- Diğer Silahlı Gruplar 3-1Demogratik Birlik Partisi (PYD) PKK'nın Suriye uzantısı. PYD'nin silahlı uzantısı ise Halkçı Koruma Birlikler (YPD) 3-2 Al-Nusra: El-kaidenin Suriye uzantısı 3-3 Ahrar al-sham( Suriye İslam Cephesi) Al-Nusra ve Özgür Suriye ordusu tarafından desteklenmekte 3-4 Saqour al-sham 3-5 Al- Farova 4- SURİYE'NİN GÜVENLİK VE SAVUNMA KAPASTESİ İstihbarat Yapılanması Ulusal Güvenlik Bürosu: 2012 yılında kurumun başına Korgeneral Ali Mamluk getirildi. Kurum, güvenlik güçlerinin ve istihbarat birimlerinin çalışmalarını denetlemek ve hükümetin siyasi ve güvenlik stratejilerini belirlemek Genel İstihbarat Müdürlüğü: 1971 yılında kurulan bu birim hernekadar içişleri bakanlığına bağlı olsada doğrudan Esatın kontrolü altındadır. Genel İstihbarat Müdürlüğü, rejim için istihbarat toplamanın yanısıra izleme faaliyetlerinde de bulunur. Genel İstihbarat Müdürlüğü hem çalışan kişi sayısı açısından hemde şube sayısı bakımından en büyük istihbarat örgütüdür. Çalışanların sayısı 25 bin olduğu tahmin edilmektedir. Kurumun görevleri arasında polis ve sınır güvenliği koruyucularınıda denetlediği gibi karşı casusluk alanında da faaliyet göstermektedir.

6 Genel İstihbarat Müdürlüğünün iç güvenlik için oluşturulmuş 251 şubesi bulunmaktadır. Bunun yanısıra kurumun yapısı incelendiğinde CİA benzeri bir yapılanmaya gidildiği ve yurt dışında da istihbarat faaliyetlerinde bulunduğu bilinmektedir. Keza istihbarat raporlarına göre Genel İstihbarat Müdürlüğünün yurt dışında da 300 şubesinin olduğu tahmin edilmektedir yılında Alman İstihbarat raporlarına göre Genel İstihbarat Müdürlüğü avrupadaki faaliyetleri izlemek için Almanyada gizli bir örgütlenmeye gidildiğini iddia etmiştir. Kurumun özellikle filistin faaliyetlerini izlemek için özel bir izleme birimi kurulmuştur. Bu birime bağlı iki şubede Genel İstihbarat ama Müdürlüğünün emrine verilmiştir. Bu iki şube adları ve sayılarıyla aşağıda berilmiştir. a- Bilgi Akışları Soruşturma Şubesi: 285 şube b- Bilgi Güvenliği Şubesi: 255 şube Siyasi Güvenlik Şubesi: Suriye'nin en eski güvenlik birimlerinden olan Siyasi Güvenlik Şubesinin faaliyet alanı, yeni kurulan siyasi örgütlerin incelenmesi ve denetelenmesi, devlet dairelerinin gözetimi ve öğrenci faaliyetlerinin izlenmesi Askeri İstihbarat: Kurumun başına, Haziran 2012 yılında Korgeneral Rafıq Shahadah atanmıştır. Şamda Milli Savunma Bakanlığında faaliyet gösteren bu birim son derece etkilidir. Kurumda çalışan istihbarat elemanları diğer istihbarat elemanlarından daha deneyimli ve elit bir yapıya sahiptir. Kurumun faaliyet alanı silahlı kuvvetler için operasyonel ve stratejik istihbarat toplamanın yanı sıra iç güvenlikle ilgili de görevler içeren bir yapıya sahiptir Hava Kuvvetleri İstihbaratı Esat yönetimi, güvenlik anlayışı çerçevesinde istihbarat ve silahlı kuvvetlerin yanısıra ayrı bir silahlı yapılanmaya gidildiği görülmektedir. Kurulan bu birimler her nekadar Kara Kuvvetlerinin bünyesinde bulunsa da görevleri gereği daha farklı bir yapıya sahiptir. Görevleri Esar rejimini korumaktır. 5-Cumhuriyet Muafızları: Şam'da konuşlandırılmış olan bu birlik 10 bin kişiden oluşmakta. Cumhuriyet muafızlarını asli görevi cumhuriyeti ve Esat rejmini korumanın yanısıra Silahlı Kuvvetler içindeki mualif askerlere karşı da önlem almak. Cumhuriyet Muafızları; 3 zırlı tugayı, 1 Mekanize tugayı ve 1 topcu alayından oluşmakta. 6-Özel Kuvvetler: Tümgeneral Ali Habib komutasında olan Özel Kuvvetler 15 bin kişilik bir güçten oluşmaktadır. Özel kuvvetler komutanlığı kara kuvvetlerine bağlı ve 3 alaydan oluşmaktadır. Komutanlığı özel kılan nedeni 8-10 alaylık bir gücün tamamen bağımsız bir yapıya sahip olmasıdır. Bu bağımsız yapıya 14. Paraşüt birimi de dahil edilebilir. 7-Saraya El Sira: Türkçeye mücadele birimi yada mücadele şirketi olarak çevrilen bu güç yaklaşık 5 bin kişiden oluşmaktadır. Bu güç rejim karşıtı her türlü tehtide karşı Esat rejimi tarafından kullanılır.

7 Kuvvet Personel Yedek Kara Kuvvetleri Deniz Kuvvetleri Hava Kuvvetleri Hava Savunma Suriye Silahlı Kuvvetlerinin savunma bakanlığı verileri ve ihale bedelleri incelendiğinde savunma harcamaları ise aşağıdaki grafikte verilmiştir. Para değeri milyar dolarak verilmiştir. Savunma Harcamaları :Milyar Dolar Kara Kuvvetleri: Suriye Silahlı Kuvvetlerinin bel kemiğini oluşturan kara kuvvetleri, öncelikli stratejisi Golan Tepelerini savunmak ve olası bir İsrail savaşına karşı ise direnmek. Fakat 2011 yılında yaşanan iç savaş nedeniyle iç güvenlik harekatında da etkili bir şekilde misyon üstlendiği görülmekte. İç savaş nedeniyle Suriye silahlı kuvvetlerinden ayrılarak özgür suriye ordusunun kurulması, kara kuvvetlerine büyük bir darbe vurduğu iddia edilmekte. Özellikle Rejime oldukça sadık bilinen 5. Zırhlı birliği ve 4. Mekanize Tugayının Suriye ordusundan ayrılma iddaları mualifler tarafından sürekli dile getirilse de Suriye rejmi bu iddiaları kesin bir şekilde yalanlamakta. Suriye ordusunun kabiliyetleri ve operasyonel gücü analiz edildiğinde garnizonlarda ki askerlerin uyum sorunu göze çarpmakta özellikle 30 aylık zorunlu askerlik süresinin uzunluğu askerleri olumsuz yönde etkilediği yönünde analizler yapılmakta. Fakat Cumhuriyet muafızların diğer askeri birimlere göre operasyonel kabileti çok daha yüksek. Özel Kuvvetlerinde operasyonel kabiliyetleri diğer birimlere göre çok daha iyi düzeyde. Özek kuvvetler ağırlıklı olarak konvansiyonel ve asimetrik savaş için eğitim aldıklarından daha elit bir yapıya sahip.

8 Suriye Kara Kuvvetleri'nin konuşlandırılmasına bakıldığı zaman 7 askeri bölgeye ayrıldığı görülmekte. Bu bölgeler; Şam, kuzey, doğu, güney,güneybatı, kıyı kesimler ve merkez. Kanımca 7 bölgye ayrılmasının sebebi yerel savunma ve kaynakların komtrolü. Fakat ülkede çıkan iç savaş neticesinde zırhlı birliklerde dahil olmak üzere kara kuvvetlerin ağırlıklı olarak şehirlerde konuşlandığı görülmekte. Suriye ordusunun yapısına bakıldığında nüfusla kıyaslandığında her bin kişiye 51 asker düştüğü görülmekte bu da dünya standartları için yüksek bir oran. Suriye ordusu 3 kolordu şeklinde örgütlenmeye gitmiştir. Bu kolorduya bağlı 3 mekanize tugayı ve 7 zırhlı tümenden şeklinde örgütlenmiştir. Bunun yanısıra Suriye ordusu; Kolordu Komutasına bağlı Özel kuvvetler 1 tümen Cumhuriyet Muafızları 1 Tümen Zırhlı Birlikler 7 Tümen Mekanize Birimi 3 Tümen Füze Birimi 3 Tugay Piyade 4 tugay Anti Tank 2 Tugay Suriye Ordusunun kullandığı silahlar ise: Zırhlı Ağır Silahlar Anti Tank Piyade silahları T-72/T-72M 152mm M1972 Milan 7.62 Tokarev T mm 2s1 9M14 Malyutkav 9mm Makarov BRDM mm D-30 9K111 Fagot 7.62 AK-47 AKM BMP-2/3 180 mm S 23 9K 113 Konkurs 7.62 FN FAL BMP-1 152mm M1937 9K115 Metis 7.62 RPD BTR mm M-46 Kornet 7.62 PK BTR-40/50/60 122mm M mm SPG mm DSL 107mm type63 240mm M160 RPG-7 RPG mm M 43 83mm M43

9 Hava Kuvvetleri Suriye Hava Kuvvetleri yıllarında İsrail ile yaptığı savaşlar neticesinde ağır kayıplar aldığı söylenebilir. Fakat aldığı bu kayıplar neticesinde bile envanterinde oldukça fazla savaş uçağına sahiptir. Fakat Hava Kuvvetlerinin ağırlıklı olarak Sovvet yapımı uçakları kullanması neticesinde Sovvetlerin dağılması sebebiyle yedek parça sıkıntısı çekmekte buda hava kuvvetlerini hantallaştırmaktadır. Deniz Kuvvetleri: Suriyedeki kötü ekonomi ve istikrarsızlık karşısında en çok etkilen kuvvet deniz kuvvetleridir. İleriki dönemlerde Suriyenin Deniz Kuvvetlerine ağırlık vermesi beklenebilir. Suriye'nin Stratejik Savaş Kapastesi Stratejik Savaş Sistemleri SS-1 Scud -B aka Balistik Füze Menzili: 300 km Scud-C Balistik Füze Menzili: km Scud-D Balistik Füze Menzili: km SS-21 Balistik Füze Menzili: 180 km FROG-7 Balistik Füze Menzili:70 km M-9 AKA DF 15 Balistik Füze Menzili: 600 km Fateh Balistik Füze Menzili: 250 km