ÖĞRENME ÇIKTILARI. DPÜ Kurumsal Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu

Transkript

1 ÖĞRENME ÇIKTILARI DPÜ Kurumsal Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu Doç.Dr. Rahmi ÜNAL-KUDEK Koordinatörü Yrd.Doç.Dr. Oktay ŞAHBAZ-Dış İlişkiler Koordinatörü Mart-2012

2 Program Çıktısı Kavramı Bir eğitim programından mezun olan öğrencilerin, mezun olurken kazanmış olması planlanan bilgi, beceri ve yetkinliklere ilişkin ifadelerdir (Program yeterlilikleri de denilmiştir). Kazanılması gereken üst bilişleri ifade eder Kolayca ölçülemez Tek bir ders tarafından değil, genel olarak müfredat tarafından kazandırılması gerekir Her çıktı için bir plana yeni bir ders koymak anlamına gelmez

3 Program Çıktısı Kavramı Örneğin etik alanındaki bir çıktının, illaki müfredat içerisindeki bir Etik dersi ile kazandırılması gerekmez. Çeşitli dersler içerisine etik değerleri kazandıracak faaliyetlerin konulması ile de kazandırılabilir. Fakat, kazandırılmış olan becerilerin puanlı ölçme faaliyetleri ile ölçülmüş olduğunun kanıtlanması gerekir. Mühendislik için MÜDEK Fen Edebiyat için FEDEK YANİ AKREDİTASYON KURUMU ÇIKTILARI ve TÜRKİYE YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ

4 Öğrenme Çıktısı Kavramı Öğrenme çıktıları, bir öğrencinin öğrenme sürecini tamamladıktan sonra neleri bilmesi, anlaması ve /veya yapabilmesi gerektiğini açıklayan ifadelerdir. Öğrenme çıktıları; öğretenin niyetinden daha çok öğrenenin başardıklarına odaklanmaktadır. Öğrenme çıktıları; şeffaf yükseköğretim sistemi ve yeterlilikler için temel yapı taşlarını oluşturmaktadır

5 Öğrenme Çıktısı Kavramı İyi bir öğrenme çıktısı ifadesi 3 farklı ayırt edici karaktere sahip olmalıdır: Öğrenme faaliyeti gözlemlenebilir olmalıdır. Öğrenme faaliyeti ölçülebilir olmalıdır. Öğrenme faaliyeti öğrenciler tarafından tamamlanabilir olmalıdır.

6 Öğrenme Çıktısı Kavramı Tipik bir öğrenim çıktısı 3 bileşenden oluşur: 1) Davranış öğrenmenin sonucundaki istendik sonuç 2) Şartlar veya durum öğrenmenin oluştuğu durum 3) Ölçülebilir kriter Öğrenmenin nasıl değerlendirileceği

7 Öğrenme Çıktısı Kavramı Sözlü bir sunumda (ŞART), 5 tip flotasyon aletinden (ÖLÇÜLEBİLİR KRİTER) en az 4 ünün çalışma şeklini tanımlar ve açıklar (DAVRANIŞ) Verilen bir finansal harcama diyagramı için (ŞART), 4 ana kar kaynağını(ölçülebilir KRİTER) teşhis eder (DAVRANIŞ) Verilen bir örnek için (ŞART), 4 tasarım bileşeninin her birini kullanarak (ÖLÇÜLEBİLİR KRİTER) elemanları listeler ve açıklar (DAVRANIŞ)

8 Öğrenme Çıktısı Kavramı Öğrenim Çıktılarının yazılması açısından literatürde en çok kullanılan yöntem BloomTaksonomisi dir. Bu taksonomi; Bilgi, Kavrama, Uygulama, Analiz, Sentez ve Değerlendirme aşamalarını içermektedir.

9 Öğrenme Çıktısı Kavramı Değerlendirme (6) Sentez (5) Analiz (4) Uygulama (bilgiyi kullanma) (3) Kavrama (2) Bilgi (1)

10 Öğrenme Çıktısı Kavramı Bir yüksek öğretim dersi; ilgili alanda (bilişsel, duygudurumsal ya da psikomotor alan) 3. yada yukarı bir düzeyden (uygulama düzeyi) en az bir öğrenim çıktısı içermelidir. Aksi halde, o ders sadece ezbere dayalı olacak ve zaman içinde unutulacaktır. Öğrenme çıktılarının 6-12 adet olması ön görülmektedir. Öğrenme çıktısının ölçülebilirliğinde sorun olmamalıdır. Bu nedenle, yazılan çıktılar, dersi tamamlayan öğrenciler tarafından gerçekleştirilebilir ve ölçülebilir bir ifade ile yazılmalıdır. Bir öğrenme çıktısının yazımında, mümkün mertebe sadece bir fiil bir eyleme yer verilmelidir. Bloom sınıflamasına uygun olarak yazılan öğrenme çıktısında, ilgili düzeyi anlatan en uygun fiil kullanılmalı; anlar ve öğrenir türünden ölçülemeyecek kabul edilen fiiller kullanılmamalıdır.

11 Öğrenme Çıktılarının Yazılması Bilgi (1) Bilgi, ille de anlama yada kavramaya gerek duymadan gerçeklerin anımsanması olarak ifade edilebilir. FİİLLER: Tanımlamak (define), Tekrarlamak (repeat), Kaydetmek (record), Listelemek/Sıralamak (list) Hatırlamak (recall), Adlandırmak (name) Anlatmak (tell)

12 Öğrenme Çıktılarının Yazılması BAZI ÖRNEKLER Bilgi (1) Flotsayon terminolojisini hatırlama Bilimsel araştırmaların etik unsurlarını tanımlama ve dikkate alma, Kanunların nasıl ve niçin değiştiğini ve bu değişikliklerin toplum üzerinde yarattığı sonuçları anlatma, Bir tüberküloz hastası ile ilgilenirken hangi kriterleri dikkate alacağını sıralama

13 Öğrenme Çıktılarının Yazılması Kavrama(2) Kavrama, öğrenilen bilgiyi anlama ve yorumlama yeteneği olarak ifade edilebilir. FİİLLER: Aktarmak (translate), Bir başka şekilde/kendi cümleleriyle ifade etmek (restate), Betimlemek/Tasvir etmek (describe), Tanımak (recognize), Açıklamak (explain), İfade etmek (express) Saptamak/belirlemek (identify), Yerini belirlemek (locate) Rapor etmek (report), Özetlemek (Summarize)

14 Öğrenme Çıktılarının Yazılması BAZI ÖRNEKLER Kavrama(2) Flotasyon aletlerinin çalışmasını tanımlama Mayoz ve mitoza uğrayan hücrelerin genotipini tahmin etme Birinci dünya savaşının savaş sonrası dünya üzerindeki ekonomik, sosyal ve politik etkilerini açıklama Reaksiyonları ekzotermik ve endotermik olarak sınıflandırma

15 Öğrenme Çıktılarının Yazılması Uygulama (Bilgiyi kullanma) (3) Uygulama, öğrenilen materyali yeni koşullarda kullanma yeteneğidir. (örneğin, problemleri çözmede işlerliği olan fikir ve kavramları ortaya koyma) Uygulama, öğrenilenleri yeni durumlara uygulama veya fikirleri ve kavramları problem çözebilmek için işler hale getirme becerisi olarak da tanımlanabilir. FİİLLER: Yorumlamak (interpret), Uygulamak (apply), Kullanmak (employ/use), Göstermek (demonstrate), Dramatrize etmek (dramatize), Örneklemek (illustrate), Çalıştırmak (operate), Takvimi hazırlamak (schedule), Taslak hazırlamak (sketch), Uyarlamak (adapt), Yönetmek (manage), Gerçekleştirmek (realize)

16 Öğrenme Çıktılarının Yazılması Uygulama (Bilgiyi kullanma) (3) BAZI ÖRNEKLER İnce tane flotasyonunun analizi için tüm kolon flotasyon tekniklerinin seçimi ve uygulanması Bir küçük üretim firmasının vaka çalışmasında, üretimin daha sıkı kalite kontrolünü sağlayacak şekilde temel unsurları modifiye etmek (uyarlamak) Klinik tanıyı belirlemek için kanıta dayalı tıbbın ilkelerini uygulama

17 Öğrenme Çıktılarının Yazılması Analiz (4) Analiz; bilgiyi, onu oluşturan unsurlara ayırabilme yeteneğidir (örneğin; ara bağlantıları ve fikirleri aramak, organizasyon yapılarını anlamak) Analiz; bilgiyi bileşenlerine ayırabilme, yani fikirleri ve aralarındaki ilişkileri arayabilme becerisi olarak da tanımlanabilir. FİİLLER: Ayırt etmek (distinguish), Çözümlemek (analyse), Hesaplamak (calculate), Deney yapmak (experiment), Test etmek/ sınamak (test), Karşılaştırmak (compare), Eleştirmek (criticize), Denetlemek (inspect)tartışmak (debate) Sorgulamak (question), İlişkilendirmek (relate), Çözmek (solve), Sınıflandırmak (categorize)

18 Öğrenme Çıktılarının Yazılması Analiz (4) BAZI ÖRNEKLER Flotasyon aletlerinin performansını tenör-verim grafiklerinden karşılaştırmak Toplumun belirli davranışları neden suç olarak gördüğünü analiz etmek Değişik elektronik ticari modelleri karşılaştırmak ve farklılıklarını ortaya koymak Enerji dönüşüm işlemlerinin ekonomik ve çevresel etkileri tartışmak Yeni bir öğretmen ile 20 yıllık tecrübesi olan bir öğretmeni sınıf uygulamaları açısından karşılaştırmak m, km, % ve oran olarak haritadan eğimi hesaplamak

19 Öğrenme Çıktılarının Yazılması Sentez (5) Sentez; parçaları birleştirebilme (bir araya getirebilme) yeteneği olarak tanımlanabilir. FİİLLER: (Birleştirmek/oluşturmak/Derlemek,(compose) Planlam ak (plan) Önermek (propose) Tasarlamak/Tasarımlamak (design) Formüle etmek (formulate) Düzenlemek (arrange) Parçaları birleştirmek/monte etmek/biraraya getirmek (assemble)yapılandırmak/inşa etmek (construct)yaratmak (create) Organize etmek (organize) Hazırlamak (prepare) Türetmek (generate) Geliştirmek (develop) Simule etmek/ Benzetim kurmak (simulate)

20 Öğrenme Çıktılarının Yazılması Sentez (5) BAZI ÖRNEKLER İnce Flotasyon ile ilgili sorunlara çözüm önermek Karmaşık enerji idaresi sorunlarına hem sözlü hem de yazılı olarak çözüm önerme 1917 Rus devrimimin neden ve sonuçlarını özetleme Entalpi değişimi işaretlerini endotermik ve ekzotermik reaksiyonlarla ilişkilendirme Hasta eğitimi programı organize etme

21 Öğrenme Çıktılarının Yazılması Değerlendirme (6) Değerlendirme; belirli bir amaç için verilen materyalin önemi (değeri) hakkında yargıda bulunma yeteneği olarak tanımlanabilir. FİİLLER: Yargılamak/ Hüküm vermek/ Karar vermek (judge) Değer biçmek (appraise) Değerlendirmek (evaluate/assess) Düzeltmek (revise)tahminde bulunmak (estimate)

22 Öğrenme Çıktılarının Yazılması Değerlendirme (6) BAZI ÖRNEKLER İnce tane flotasyon deneyleri hakkında yargıda bulunmak Değişik elektronik ticareti modelleri için pazarlama stratejilerini değerlendirme Michael Fraday ın elektromanyetik endüksiyon alanındaki temel katkılarını özetleme Sıcaklık değişiminin denge durumu üzerine etkisini tahmin etme Tecrübeli öğretmenlerin sanat bilgisine katkı sağlayacak temel alanların değerlendirlmesi

23 Öğrenim Çıktılarının yazımına ilişkin genel kurallar Öğrencilerin modül ya da program sonunda ne yapmasının ya da ne göstermesinin beklendiğine odaklanılması Öğrenim Çıktılarının öğrenciler, öğretim elemanları, işverenler ve dış gözlemciler tarafından açıkça anlaşılabilecek şekilde sade ve muğlak olmayan şekilde yazılması

24 Öğrenim Çıktılarının yazımına ilişkin genel kurallar Genelde Öğrenim Çıktıları; bir modül için temel öğrenmeyi belirtmektedir. Bu nedenle, bir modül için Öğrenim Çıktıları yazılırken öğrencinin modülü geçmesini sağlayacak kabul edilebilir minimum standartların açıkça belirtilmesi gereklidir. Geniş sayıda yüzeysel çıktıların yerine az sayıda önemli çıktıların yazılması tavsiye edilmektedir.

25 Öğrenim Çıktılarının yazımına ilişkin genel kurallar Genellikle bir modül için 8 den fazla öğrenme çıktısı yazılması çok olası değildir. Tavsiye edilen sayı 6-8 öğrenme çıktısı/ders Tabii ki Öğrenim Çıktılarının sayısı modülün büyüklüğü ile de alakalıdır. Akılda kalıcı ve anlamlı olacak şekilde az sayıda, önem düzeyi yüksek çıktıların yazılmasına gayret gösterilmelidir.

26 Öğrenim Çıktılarının yazımına ilişkin genel kurallar Öğrenim Çıktıları, öğrencilerin öğrenme aktivitesini tamamladıktan sonra ne yapmaya yatkın (yetenekli) olduğunu belirten basit bir temenniler listesi olmamalıdır. Öğrenim Çıktıları; basit ve açık bir şekilde tanımlanmış olmalı ve geçerli bir şekilde değerlendirilmeye (ölçülmeye) müsait olması gerekmektedir.

27 Öğrenim Çıktılarının Yazımı için Kontrol Listesi Süreçlere değil, çıktılara odaklandım mı? Örn: Benim öğretme olarak ne yaptığıma değil değil de öğrencinin ne gösterebildiğine odaklandım mı? Her öğrenme çıktısını bir aktif fiille bitirdim mi? Bir öğrenme çıktısı için sadece bir aktif fiil kullandım mı?

28 Öğrenim Çıktılarının Yazımı için Kontrol Listesi Bilmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, haberdar olmak gibi ifadelerden kaçındım mı? Öğrenim Çıktılarım gözlemlenebilir ve ölçülebilir mi? Öğrenim Çıktılarım değerlendirilmeye yatkın mı?

29 Öğrenim Çıktılarının Yazımı için Kontrol Listesi BloomTaksonomisindeki düzeylere göre Öğrenim Çıktılarını dahil ettim mi? Tüm Öğrenim Çıktılarım modülün içerik ve amaçları ile uyumlu mu? Tavsiye edilen sayıda öğrenme çıktısına sahip miyim? (Modül başına 6-8 çıktı) Mevcut zaman ve kaynaklarla yazdığım Öğrenim Çıktılarına ulaşmam gerçekçi mi?

30 TEŞEKKÜRLER DPÜ Kurumsal Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu