REKABET HUKUKU UYUM PROGRAMLARI

Transkript

1 47 mayıs 2012 Rekabet Hukuku hazırlayan av. gönenç gürkaynak REKABET HUKUKU TEORİSİ REKABET HUKUKU UYUM PROGRAMLARI Rekabet Kurulu tarafından yayınlanan 2011 Rekabet Mektubu nda küçük büyük bütün teşebbüslerin, rekabetçi anlayış ve na uyum sağlamak adına, bir tür uyum programı geliştirmesi gereğinden söz edilmiş ve çerçeve nitelikte hazırlanan Rekabet Hukuku Uyum Programı 2011 yılı içinde Kurumun internet sitesinden kamuoyunun dikkatine sunulmuştur. Rekabet Kurumu nun yürüttüğü inceleme ve soruşturmalar doğrultusunda, teşebbüslerin rekabet kurallarını ihlal ettiklerinin farkında olmadıkları görülmüştür. Bu nedenle teşebbüslerin rekabet ihlallerinin neler olduğu konusunda bilgi sahibi olmalarının birçok sorunu da ortadan kaldıracağı öngörülmüştür. Dolayısıyla, söz konusu Rekabet Uyum Programı sayesinde teşebbüslerin kendi kendilerini denetleyebilecekleri bir uygulama veya şirket içi düzenleme ve kurallar doğrultusunda uyum programı oluşturmaları ve bu sayede ileriye yönelik tedbir almak suretiyle tedbir organizasyonunu hangi şekilde yürüteceklerini gösteren bir sistem sağlamaları amaçlanmaktadır. Rekabet Uyum Programı hem henüz rekabet ihlalleri ortaya çıkmadan önce teşebbüs yöneticileri ve çalışanlarının rekabet kuralları hakkında bilgi sahibi olmasını sağlamakta hem de rekabet mevzuatına aykırı bir durum veya uygulamanın mevcut olması durumunda bunların tespit edilmesine ve son verilmesine yardımcı olmaktadır. Öte yandan, her bir teşebbüs için standart bir uyum programı oluşturulmasının güçlüğü karşısında, uyum programının teşebbüslerin faaliyet gösterdiği ilgili sektörün yapısına ve koşullarına göre belirlenmesi tercih edilmektedir. Rekabet Kurumu tarafından dört başlık altında bir uyum programı oluşturulmasının ve yürütülmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir. Söz konusu başlıklar aşağıda detaylı olarak incelenmektedir: 1- Şirket içi bir kılavuz hazırlanması gerekliliği: Yazılı bir kılavuzun bulunmasının uyum programının işleyişine belirgin bir katkısı olacağı ifade edilmektedir. Ayrıca, kılavuz hazırlanırken mümkün olduğu kadar herkesin anlayabileceği sade bir dilde yazılmasının da faydalı olacağı kuşkusuzdur. Kılavuz kapsamında, rekabet hu-

2 Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası kukuna uyumun önemli bir şirket politikası olduğu ve ihlal durumunda Kurul un ağır para cezaları ve idari tedbirlere başvurabilme ihtimali bulunduğu hususlarının özellikle vurgulanması gerekmektedir. Ayrıca, Rekabet Kanunu nun esasları, Rekabet Kurumu ve Kurul un yetkileri hakkında ve şirketin faaliyet konusuna göre ikincil mevzuata yönelik bilgilerin de verilmesi mümkündür. Kılavuz da iç denetimin sağlanmasına hizmet edebilecek yöntemlere yer verilmesi ise, rekabete uyumun öncelikle iç denetim mekanizmalarıyla destekleneceğinin altını çizmek açısından önem taşımaktadır. Rekabet ihlaline neden olan şirket çalışanlarına uygulanacak yaptırım ve disiplin cezalarının da açık bir şekilde açıklanması ve sade ve anlaşılır bir yap - yapma listesinin de hazırlanacak olan kılavuza dahil edilmesi gerekmektedir. 2- Çalışanlara düzenli eğitim verilmesi gerekliliği: Rekabet hukuku uyum programlarına ilişkin olarak verilecek eğitimler tüm çalışanlara yönelik olmalı ancak gerekli görülmediği takdirde ise, en azından teşebbüsün stratejik ve ticari karar ve uygulamalarından sorumlu yöneticilerine ve çalışanlarına yönelik etkili eğitim programları yürütülmelidir. Söz konusu eğitim ise, şirketin kendi çalışanları tarafından verilebileceği gibi şirket dışından profesyonel bir kişi veya kurumdan da rekabete uyuma dair eğitim alınması mümkün olacaktır. 3- Uyum programının düzenli olarak denetimi ve değerlendirilmesinin gerekliliği: Çalışanların uyum programına ilişkin yoklanması ve belirli tarihlerde veya habersiz olarak denetleme yapılması uyum programlarının işleyişi açısından büyük bir role sahip olmaktadır. İlaveten, bu kapsamda açık bir değerlendirme sürecinin mevcudiyeti ve çalışanların soruları/ sorunları olduğunda kime yöneleceklerini bilmeleri de uyum programının etkinliği açısından önem taşıyacaktır. 4- Disiplin ve teşvik uygulamalarının gerekliliği: Rekabet açısından önem ve ihtimam gerektiren faaliyet ile uygulamaların ve bunları gerçekleştiren çalışanların izlenmesi, raporlanması ve gerekli disiplin tedbirlerinin alınması gerekmektedir. Yönetici ve çalışanlara teşebbüsün maruz kalabileceği cezalar ve diğer olumsuzluklar yanında şahsi cezalandırmanın da söz konusu olabileceği hususunda bilgilendirme yapılmalı ve ihlale yol açabilecek davranışların önlenmesine katkıda bulunan çalışanlar da bu doğrultuda takdir edilmelidir. Rekabet Kurumu tarafından hazırlanan çalışmada, rekabet uyum programının başarılı olabilmesi için aynı zamanda üst yönetimin kararlılığının ve bu konuda personeli yönlendirip liderlik etmesinin büyük önem arz ettiği belirtilmektedir. Özellikle büyük ölçekli işletmeler açısından, üst yönetimdeki bir kişinin bu konuda sorumlu tutularak düzenli rapor vermesinin sağlanmasının uyum programının işleyişi açısından oldukça faydalı olacağı kuşkusuzdur. Teşebbüsler tarafından uyum programı hazırlanırken profesyonel bir danışmanlık şirketinden hizmet alınması mümkün olduğu gibi, eğer var ise, şirketin hukuk bölümünün de Rekabet Kurumu sitesinden yararlanarak ve söz konusu Çalışmanın ışığında bir program oluşturabileceği Rekabet Kurumu tarafından ifade edilmektedir. Teşebbüs birliklerinden ise konumlarının önemi gereği, hem bünyesinde yürütülen faaliyetlerin 48 mayıs 2012

3 49 mayıs 2012 rekabet kurallarını ihlal etmesinin önüne geçmesi hem de genel anlamda üyelerin rekabet hukuku ve politikası konusunda bilgi sahibi olmasını temin etmesi beklenmektedir. Şirket yönetiminin bir rekabet ihlali olduğunu tespit etmesi durumunda, erken davranmak suretiyle söz konusu ihlale ivedilikle son verilmesini sağlaması ve gerekli olduğu takdirde, etkin pişmanlık kurumuna başvurma seçeneğini de gözden kaçırmadan, Rekabet Kurumu nu haberdar etmesi gerekmektedir. Uyum programlarının uygulanmasının önemi kendisini özellikle büyük ölçekli, birden fazla alanda faaliyet gösteren holding şirketler açısından göstermekte ve söz konusu şirketlerin bu konuya bilhassa önem vermesi gerekmektedir. Bu noktada, tepede bulunan yöneticilerin uyum programlarına ilişkin duyarlılıkları ön plana çıkmaktadır. Rekabet Kurumu nun önüne gelen dosyalar bakımından söz konusu olan bir değerlendirmede, belirli piyasalarda, ürünlerin özellikleri, pazarın yapısı, pazara giriş koşulları, faaliyet ölçeği, rakipler arası iletişimi kolaylaştıran mekanizmaların varlığı gibi nedenlerle rekabet ihlallerinin daha sık olduğu gözlemlenmekte olduğu söylenebilecektir. Bu nedenle, teşebbüsün piyasada lider konumda bulunup bulunmadığı, üretici ve/veya tedarikçi sayısı, standart ürünler olup olmadığı, piyasaya yeni firmaların rahatlıkla girip giremediği, satış politikalarının rakiplerle paralellik gösterip göstermediği, teşebbüsün faaliyet gösterdiği sektörün geçmişte Rekabet Kurumu nun inceleme ve soruşturmalarına muhatap kalıp kalmadığı ve benzeri konuları içeren bir soru-cevap listesi oluşturmak suretiyle konuya ilişkin olarak hazırlanan liste üzerinden ilerlemenin faydalı olacağı ifade edilmektedir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler bakımından ise, kapsamlı bir uyum programı hazırlanması mümkün olamamaktadır. Bu nedenle bu tür işletmelerin Rekabet Kurumu nun internet sitesinden yararlanarak şirket karar ve eylemlerini düzenli olarak gözden geçirmesi ve değerlendirmesi gerekmektedir. Ayrıca rekabet mevzuatı ve Rekabet Kurumu hakkında bilgiler, rakiple ilişkiler, müşteri ve bayilerle ilişkiler, hakim durumdaki/piyasa gücüne sahip teşebbüsler, teşebbüs birlikleri, kamu ihalelerine katılan teşebbüsler konularını kapsayan ve teşebbüslerin rekabet hukukuna uyum konusunda kendi durumlarının ne olduğunu gözden geçirip değerlendirmesine yardımcı olacak Rekabet Kurumu tarafından hazırlanan ek kontrol listesinin 1 de gözden geçirilmesinde fayda bulunmaktadır. Uyum programlarının varlığının, hukuka uygun şekilde rekabet edilmesi konusunda duyarlı olunduğunun bir göstergesi olduğu unutulmamalıdır. YAKIN TARİHLİ REKABET KURULU KARAR- LARI 1) Rekabet Kurulu nun tarihli ve 11-59/ sayılı Turkcell kararı Rekabet Kurulu nun önüne Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. nin GSM hizmetleri pazarındaki hakim durumunun yaratmış olduğu avantajlardan yararlanarak cihaz piyasasında rekabeti kısıtladığı ve dağıtım ağında yer alan distribütörleri için kısıtlamalar getirdiği, söz konusu kısıtlamalar bakımından bu teşebbüsler arasında ayrımcı uygulamalar gerçekleştirdiği ve kampanyalı cihazlar bakımından sabit fiyat ve kar marjlarını belirlediği iddiasıyla gelen dosya kapsamında Turkcell in genel olarak dağıtım sistemine ve kampanyalı cihazlara ilişkin uygulamaları inceleme konusu yapılmıştır. Turkcell in dağıtım sistemine ilişkin olarak, dağıtım sistemindeki münhasırlık uygulamaları ile sistemin tüm aşamalarında kontörün yeniden satış fiyatını tespit ettiği, distribütörler arasında ayrımcı uygulamalar gerçekleştirdiği ve alt bayi kanalındaki noktaları fiilen münhasırlaştırdığı yönünde iddialarda bulunulmuş iken, kampanyalı cihazlar bakımından ise bu cihazların yeniden satış fiyatının ve satış koşullarının belirlendiği ve distribütörler arasında ayrımcı uygulamalarda bulunulduğu ileri sürülmüştür. Rekabet Kurulu tarafından dağıtım sistemine ilişkin olarak yapılan değerlendirme kapsamında, söz konusu sistemle ilgili iddiaların Kurul un 1 Söz konusu kontrol listesi için lütfen bakınız: dosyalar/belgeler/belge626/rekabet_hukuku_uyum_programi. pdf

4 Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası daha önceki tarihli bir kararında inceleme konusu yapıldığı belirtilerek, bu kararda Turkcell in çeşitli uygulamaları vasıtasıyla alt bayileri fiili olarak münhasırlığa zorladığı gerekçesiyle 4054 sayılı Rekabet Korunması Hakkındaki Kanun un 6. maddesini ihlal ettiğine ve idari para cezası verilmesine karar verildiğine yer verilmiştir. Dolayısıyla söz konusu karar kapsamındaki hususlara ilişkin olarak mevcut dosya bakımından herhangi bir değerlendirme yapılmasına gerek olmadığına karar verilmiş ve kampanyalı cihaz satışlarına yönelik iddiaların yeni nitelikli olduğu belirtilerek bu hususa ilişkin olarak dosya kapsamında inceleme ve değerlendirme yapılmıştır. Kararda, cep telefonu pazarının oldukça dinamik bir yapı sergilediği ve mobil cihaz satışlarının birçok farklı kanaldan yapıldığı bilgisi verilerek ticari sır olması nedeniyle kararda gösterilmemiş orandaki mobil cihaz satışlarının Turkcell in münhasır bayi kanalı üzerinden gerçekleştiği belirtilmiştir. GSM operatörlerinin kampanyasız cihaz satış ve kampanyalı cihaz satış olmak üzere münhasır son satış noktalarında gerçek leşen mobil cihaz satışları iki farklı yoldan yapılmaktadır. GSM operatörünün herhangi bir noktada katılımının olmadığı satış kampanyasız cihaz satışı iken kampanyalı cihaz satışında mobil cihaz son kullanıcıya içerisinde GSM operatörü faydasının bulunduğu bir paket olarak sunulmaktadır. Ayrıca, Kurul tarafından cihaz kampanyalarının önemli bir kısmını akıllı telefon ve internet bağlantısı faydasından oluşan paketlerin oluşturduğuna yer verilmiş ve kampanyalı cihaz kurgularının genellikle belirli bir süreli taahhüt şartı bulunduğu ve kampanyadan faydalanan bir abonenin ise GSM paketini bir bütün olarak almasından dolayı belirli bir avantaj elde etmeyi beklemediği ifade edilmiştir. Rekabet Kurulu kararı tarafından değerlendirmede, Turkcell, Avea ve Vodafone operatörleri tarafından gerçekleştirilen cihaz kampanyaları ayrı ayrı incelenmiş ve operatörlerin kampanyayı kurgulama ve dağıtım kanalına sunma stratejilerinin benzerliklerine ve farklılıklarına yer verilmiştir. Rekabet Kanunu nun 6. maddesinin (b) bendinde düzenlenmekte olan eşit durumdaki alıcılara aynı ve eşit hak, yükümlülük 50 mayıs 2012

5 51 mayıs 2012 ve edimler için farklı şartlar ileri sürerek, doğru dan ya da dolaylı olarak ayrımcılık yapılması hâkim durumun kötüye kullanılması hallerinden biri olarak sayılmıştır. Turkcell in kendisinden mal talep eden alıcı konumundaki distribütörlerine yönelik ayrımcılık yapmış olabileceği belirtilerek bu halde, hakim durumdaki Turkcell in ancak ikincil düzeyde bir zarar ve rekabet ihlali oluşturabileceği belirtilmiştir. Ancak Rekabet Kurulu tarafından yapılan değerlendirmeler ve incelemeler doğrultusunda, Turkcell in distribütörlerine ayrımcılık uygulamak ve cihaz üreticilerinin üzerinde baskı kurarak onları yönlendirmek suretiyle Kanun un 6. maddesini ihlal etmediği sonucuna ulaşılmıştır. Rekabet Kurulu tarafından son olarak, 4054 sayılı Kanun un 4. maddesi kapsamında yeniden satış fiyatının tespit edildiğine ve Turkcell in kampanyalar kapsamında cihazların hangi dağıtım kanalı ile pazara sunulacağını belirlediği iddialarına ilişkin bir değerlendirme yapılmıştır. Bu bağlamda, Rekabet Kanunu nun 4. maddesinin (a) bendinde düzenlenmekte olan mal veya hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan maliyet, kâr gibi unsurlar ile her türlü alım yahut satım şartlarının tespit edilmesi hususu, Turkcell in kampanyalı kurgular yoluyla kendi hizmetlerinin de sunulacağı cihazların yeniden satış fiyatını ana dağıtıcı, dağıtıcı, TDM ve TİM düzeyinde belirlediği iddiası açısından kontratlı cihaz kampanyaları ve kontratsız cihaz kampanyaları olmak üzere iki başlık altında bir değerlendirmeye tabi tutulmuş ve söz konusu maddeyi ihlal eden bir uygulama olmadığına karar verilmiştir. Benzer doğrultuda, kampanyalar kapsamında cihazların hangi dağıtım kanalı ile pazara sunulacağını belirlediğine ilişkin olarak yapılan değerlendirmede, herhangi bir marka cihazın yalnızca tek bir GSM operatörü tarafından yahut tek bir operatörün tek bir distribütörü tarafından dağıtımı veya tüketiciye ulaştırılması söz konusu olmadığından Turkcell in uygulamalarının Kanun un 4. maddesi kapsamında ihlal olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak Rekabet Kurulu tarafından, bu incelemelerin ışığında, dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığına karar verilmiştir. 2) Rekabet Kurulu nun tarihli ve 11-62/ sayılı Belbeton kararı Rekabet Kurulu tarafından karara bağlanan dosya konusunu, Belbeton Beton Elemanları Sanayi Üretim ve Ticaret A.Ş ( Belbeton ) nin blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi işlemine izin verilmesi talebi oluşturmaktadır. Söz konusu dosya bakımından ilgili ürün pazarları beton kaldırım taşı ürünleri, beton park ve bahçe ürünleri, betonarme boru ürünleri, hazır beton ürünleri, yollarda bulunan beton bariyer ürünleri ve betonarme prekast ürünleri olarak belirlenmiş iken, ilgili coğrafi pazar ise Ankara ili olarak belirlenmiştir. Devre konu Belbeton, beton boru işletmesi olarak kurulmuş olup, sonrasında belediye iktisadi teşebbüsü niteliğini kazanmış olmakla birlikte teşebbüs genel olarak beton ürünlerine ilişkin olarak faaliyet göstermektedir. Ayrıca kararda devralması muhtemel olan tarafın Genç İnşaat olduğu ve Genç İnşaat altyapı inşaat işlerinden Manisa da sahip olduğu hazır beton tesisine kadar birçok alanda faaliyet gösterdiği Rekabet Kurulu tarafından ifade edilmiştir. İşleme ilişkin olarak yapılan değerlendirme kapsamında ilk olarak, Belbeton da bulunan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı nın hisselerinin tamamının blok satışının 2010/4 sayılı Tebliğ in 5. maddesi gereğince devralma işlemi olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan, tanımlanan ilgili ürün pazarlarından yalnızca yollarda bulanan beton bariyer ürünleri için işlemin ön bildirime tabi olduğu belirtilerek, muhtemel alıcı Genç İnşaat ın ve hissedarlık yapısı nedeniyle birlikte olduğu Gen-Ka İnşaat ın faaliyet alanları dikkate alındığında, işlem sonrasında, ilgili ürün pazarında yoğunlaşma olmayacağı sonucuna ulaşılmıştır. Bu doğrultuda, söz konusu devir işlemi sonucunda tarafların diğer faaliyet alanları bakımından da 4054 sayılı Kanun un 7. maddesi kapsamında hakim durum yaratılması veya mevcut hakim durumun güçlendirilmesiyle rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunun meydana gelmeyeceği, Kurul tarafından ifade edilmiştir. Sonuç olarak, Belbeton un Genç İnşaat tarafından devralınması işleminin 4054 sayılı Kanun un 7. maddesi ve 1998/4 sayılı Özel-

6 Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası leştirme Yoluyla Devralmaların Hukuki Geçerlilik Kazanabilmeleri için Rekabet Kurumuna Yapılacak Ön Bildirimlerde ve İzin Başvurularında Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ kapsamında izne tabi olduğuna ve muhtemel devralma işlemi sonucunda hakim durum yaratılmasının veya mevcut hakim durumun güçlendirilmesinin ve böylece rekabetin önemli ölçüde azalmasına neden olmayacağına karar verilmiştir. 3) Rekabet Kurulu nun tarihli ve 11-62/ sayılı Denizli Esnaf Odası kararı Rekabet Kurulu tarafından karara bağlanan dosya kapsamında, Denizli Servis Araçları İşletmeleri Esnaf Odası ( Esnaf Odası ) tarafından üyesi olan teşebbüslerden zorunlu olarak Taahhüt adı altında bir belge ve TL tutarında senet alındığı ve söz konusu Oda tarafından ihalelere fesat karıştırıldığı ve rekabetin engellendiği iddiaları değerlendirilmiştir. Karar kapsamında yapılan inceleme ve değerlendirmede, Esnaf Odası nın 4054 sayılı Kanun un 3. maddesinde teşebbüslerin belirli amaçlara ulaşmak için oluşturduğu tüzel kişiliği haiz ya da tüzelkişiliği olmayan her türlü birlikler olarak tanımlanan teşebbüs birliği niteliğini haiz olduğu belirtilerek, söz konusu birliği 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu na tabi olarak esnaf sıfatıyla faaliyette bulunan servis aracı işletenlerin bir araya gelerek meydana getirdikleri ifade edilmiştir. Rekabet Kurulu tarafından yapılan diğer bir tespitte ise, ilgili mevzuat bakımından yapılan değerlendirmeler ışığında, oda üyelerince sunulan mal ve hizmetlere ilişkin azami ücret tarifesinin ilgili esnaf odasınca belirlenerek bağlı olunan Esnaf ve Sanatkârlar Birliği tarafından onaylanacağı ve söz konusu tarifeye uyulup uyulmadığının ise odanın yönetim kurulunca denetleneceği belirtilmiştir. Rekabet Kurulu, kararda ilgili ürün pazarını servis hizmetleri olarak tanımlamış iken, ilgili coğrafi pazar ise, Denizli iliyle sınırlandırılmıştır. Toplanılan bilgiler ve değerlendirmeler sonucunda Rekabet Kurumu tarafından yapılan hukuki değerlendirmede, Esnaf Odaları Birliği nce belirlenecek ücret tarifesinin azami hadlere ilişkin olduğu ve söz konusu tarife ücretlerinin servis işletmecilerinin sundukları hizmet karşılığında talep edebilecekleri en yüksek miktar olduğu belirtilmiştir. Bu durumun söz konusu somut olay bakımından yansımasında ise, Taahhüt adlı belgedeki hüküm nedeniyle arz-talep dengesinin azami miktar üzerinden gerçekleştiği ve verilen hizmet ne kalitede olursa olsun her servis işletmecisinin en az bu tarife üzerinden hizmet talep ettiği görülmüştür. Bu nedenle, tüketicilerin istedikleri servis işleteninden hizmet alma konusundaki tercihleri sınırlandığı ve ilgili pazardaki rekabetin ortadan kalktığı Rekabet Kurulu tarafından tespit edilmiştir. Söz konusu hükme uymayan işletmeciler ise Esnaf Odası nın kararının bağlayıcı niteliğini ortaya koyan bir şekilde borçlandıkları senedin icraya konulması baskısı altında bırakılmaktadır. İlaveten, Taahhüte imza atan her işletmecinin hükümler gereğince, teşebbüsler arasında hayata geçirilecek bir havuz uygulamasına katıldığı belirlenerek, söz konusu hususun 4054 sayılı Kanun un 4. maddesinin (b) bendi kapsamına girdiği kararda belirtilmiştir. Rekabet Kurulu yaptığı değerlendirmede, söz konusu havuz uygulamasının 4054 sayılı Kanun uyarınca yasaklanabilmesinin koşulunun rakipler arasında pazar veya müşteri paylaşımına neden olması olduğu ifade edilerek, toplanılan deliller ve öne sürülen iddialar göz önünde tutulduğunda, havuz uygulamasının odaya kayıtlı servis işletmecileri arasında, taahhüt vermiş işletmeciler lehine rekabet ihlali teşkil ettiği sonucuna ulaşmıştır. Dolayısıyla Rekabet Kurulu Esnaf Odası tarafından uygulanan azami ücret tarifesi altında iş alınmasını engelleme ve havuz oluşturma eylemlerinin 4054 sayılı Kanun un 4. maddesini ihlal niteliği taşıyan teşebbüs birliği kararları olduğuna, öte yandan uygulamalara kısa süre önce başlanmış olması, ilgili öğretim yılının geçiş dönemi olarak kabul edilmesi ve eylemlere ilişkin delillerin Kuruma Oda tarafından sağlanması nedeniyle soruşturma açılmasına gerek olmadığına karar verilmiştir. Ayrıca, 4054 sayılı Kanun un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca Esnaf Odası na görüş bildirilmesini temin etmek amacıyla Başkanlığın görevlendirilmesi hüküm altına alınmıştır. 52 mayıs 2012

7 53 mayıs 2012 REKABET KURUMU HABERLERİ Rekabet Mektubu Yayımlandı. Rekabet Kurumu tarafından 2009 yılından itibaren yayımlanmaya başlayan Rekabet Mektupları nın dördüncüsü rekabeti olumsuz yönde etkileyen kamu politikaları ve uygulamaları teması ışığında hazırlanmıştır Rekabet Mektubu nda rekabetçi anlayış ve piyasa düzeninin devletin ekonomik hayata yaklaşımının, piyasaların oluşumu ve işleyişini yakından ilgilendirdiğinden dolayı özel sektör kadar kamu düzeninin de sorumluluğunu ve desteğini gerektirdiği belirtilmiştir. 2- Rekabet Raporu Yayımlandı. Rekabet Kurulu nun esas olarak on bir adet piyasanın veya endüstrilerin içinde bulundukları rekabet koşullarının tespitini yapmayı, özellikle bu piyasalarda rekabetin gelişmesine engel olan bazı sorunların davranışsal, yapısal ve hukuki nedenlerini belirlemeyi, bu sorunların ortadan kaldırılmasına yönelik karar vericilere öneriler sunmayı ve onları bu konularda düşünmeye teşvik etmeyi amaçlayan Rekabet Raporu, Kurum un internet sitesinden yayımlanarak kamuoyunun dikkatine sunulmuştur. AVRUPA BİRLİĞİ REKABET HUKUKU UYGU- LAMALARI 1) Avrupa Komisyonu Motorola Mobility nin Google tarafından devralınmasını onayladı. Avrupa Komisyonu, akıllı telefon ve tablet geliştiricisi Motorola Mobility nin dünyanın en büyük internet arama ve arama reklam şirketi olan ve en popüler mobil işletim sistemlerinden olan Android in geliştiricisi Google tarafından devralınmasına izin vermiştir. İşlem, söz konusu cihazlara ilişkin işletim sistemleri ve patentlere dair pazar durumunu belirgin ölçüde değiştirmeyeceğinden hareketle onaylanmıştır. Komisyoner Joaquin Almunia tarafından yapılan açıklamada ise, işlemin oldukça titizlikle incelenmesi sonucunda, sorunları yaratmayacağının belirlendiği ancak yine de sektörün üzerinde Komisyonun gözünün olacağını ve özellikle patentlerin stratejik kullanımı bakımından dikkatli olunacağını belirtilmiştir. Komisyon yaptığı incelemelerde Google ın Motorola nın rakiplerinin Google ın Android işletim sistemini kullanmasını engelleyip engellemeyeceğini değerlendirerek Google ın Android in kullanımını pazardaki Samsung ve HTC gibi oyunculara kıyasla küçük bir oyuncu olan Motorola ile sınırlandırmasının muhtemel olmadığına karar vermiştir. Tüm akıllı telefonların bahsedildiği üzere işletim sistemlerinin yanında 3G gibi çeşitli telekomünikasyon standartlarına da sahip olmaları gerekmektedir. Nitekim, Motorola da söz konusu standartların işlemesi için gerekli olan patentleri elinde tutmaktadır. İşte bu nedenle, temel standartlara erişim akıllı telefon pazarlarındaki oyuncular için vazgeçilmez olmakla birlikte Avrupa Komisyonu söz konusu işlemin bu açıdan pazarın mevcut durumunu belirgin ölçüde değiştirmeyeceği sonucuna ulaşmıştır. Konuya ilişkin son değerlendirme kapsamında ise, Google ın Motorola nın sahip olduğu standart zorunlu patentleri kendi servisleri için ayrıcalıklı koşullar sağlamak için kullanıp kullanmayacağı incelenmiş ve Avrupa Komisyonu tarafından Google ın hâlihazırda servislerini almaları için müşterilerini teşvik etmesi için fazlasıyla yönteminin olduğunu ve Motorola nın devralınmasının bu duruma büyük bir katkısının olmayacağına karar vermiştir. Dolayısıyla söz konusu değerlendirmeler ışığında, Komisyon tarafından devralma işleminin Avrupa Ekonomik Alanı nda veya önemli bir bölümünde rekabeti bozucu bir sonuç yaratmayacağı gerekçesiyle işleme izin verilmiştir. 2) Avrupa Komisyonu tarafından Genel Mahkeme nin Telefonica kararı olumlu karşılandı. Telefonica ve İspanya tarafından Avrupa Komisyonu nun 2007 yılının Temmuz ayında Telefonica ya İspanyol genişbant internet pazarında fiyat sıkıştırması yaptığı gerekçesiyle 151 milyon Avro para cezası verdiği karara karşı açılan dava, Genel Mahkeme tarafından reddedilmiştir. Söz konusu karar Avrupa Komisyonu nu oldukça memnun etmesinin yanı sıra,

8 Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası Avrupa Komisyonu nun fiyat sıkıştırmasını ne şekilde belirlediği ve regüle edilmiş pazarlarda Komisyon un ihlal gerçekleştikten sonraki ( ex post ) müdahale etme yetkisini göstermesi bakımından da Avrupa Birliği açısından önem taşımaktadır. Genel Mahkeme nin önüne getirilen Komisyon kararında Telefonica nın rakiplerinden istediği toptan satış fiyatı ve kendi müşterilerine uyguladığı perakende satış fiyatı ile belirlediği seviye ile Telefonica nın, rakiplerini kendi perakende satış fiyatıyla eşleşebilmesi için zarar etmeye zorlamasının hakim durumunu kötüye kullanması olduğuna hükmederek Telefonica tarafından ağır bir rekabet ihlalinin söz konusu olduğu belirtilmiştir. Avrupa Birliği nin İşleyişine dair Anlaşma nın hakim durumun kötüye kullanılmasını düzenleyen 102. maddesi uyarınca cezalandırılan Telefonica nın ihlali sonucunda rakiplerinin gelişmekte olan genişbant internet pazarına girişinin oldukça olumsuz etkilendiği ve bunun yanı sıra, tüketicilerin uğradığı zararın ciddi ölçüde olduğu belirtilmiştir. Genel Mahkemece, Telefonica nın kararın iptali veya para cezasının iptali veya indirilmesi talebiyle açtığı davada, Telefonica tarafından ileri sürülen iddialar reddedilmiş ve daha eski tarihli Deutsche Telekom kararında olduğu gibi ulusal telekomünikasyon düzenlemelerinin teşebbüslerinin AB kurallarına uygun davranma yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacağı belirtilmiştir. Nitekim, Avrupa Komisyonu tarafından verilen kararda da Telefonica nın fiyat sıkıştırması yaptığının farkında olduğu ve Telefonica nın istediği zaman regüle edilmemiş olan ulusal toptan satış fiyatını indirmek suretiyle ihlale son verme seçeneğinin bulunduğu belirtilmiştir. 54 mayıs 2012