SINCAN İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 SINCAN İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Bu sunu Sincan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Hayatboyu Öğrenme Programı Grundtvig Öğrenme Ortaklığı Projesi kapsamında düzenlenen Eğitim Toplantıları için hazırlanmıştır.

2 SINCAN İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

3 GERİ DÖNÜŞÜM

4 Geri Dönüşüm Nedir? Yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine geri dönüşüm denir.

5 Geri Dönüşümde Amaç Kaynakların gereksiz kullanımını önleyerek atıkların kaynağında ayrıştırılması ile atık çöp miktarının azaltılmasıdır.

6 Hangi Atıklar Geri Dönüştürülebilir? Demir Çelik Bakır Alüminyum Kurşun Piller Atık yağlar Akümülatörler Araç lastikleri Beton Röntgen filmleri Elektronik atıklar Organik atıklar Kauçuk Cam Motor yağları Kağıt Plastik

7 Geri Dönüşüm Sisteminin Basamakları 1- Kaynakta ayrı toplanması: Değerlendirilebilir nitelikli atıkların oluştukları kaynakta çöple karışmadan ve kirlenmesine izin verilmeden ayırarak toplanması. 2- Sınıflama: Bu işlem kaynağında ayrı toplanan malzemelerin cam, metal plastik ve kağıt bazında sınıflara ayrılmasını sağlayacaktır. Kaynağında sınıflara ayrılması zaman, nakliye ve işçilikten tasarruf yapılmasını sağlayacaktır

8 Geri Dönüşüm Sisteminin Basamakları 3- Değerlendirme: Temiz ayrılmış kullanılmış malzemelerin ekonomiğe geri dönüşüm işlemidir. Bu işlemde malzeme kimyasal ve fiziksel olarak değişime uğrayarak yeni bir malzeme olarak ekonomiye geri döner. 4- Yeni ürünü ekonomiye kazandırma: Geri dönüştürülen ürünün yeniden kullanıma sunulmasıdır.

9 Geri Dönüşüm Neden Önemli? 1- Doğal Kaynaklarımız Korunur: Doğal kaynaklarımız dünya nüfusunun artması ve tüketim alışkanlıklarının değişmesi nedeni ile her geçen gün azalmaktadır. Bu nedenle geri dönüşüm doğal kaynaklarımızın korunması ve verimli kullanılması için son derece önemli bir işlemdir. Örneğin, kağıdın geri dönüşümü ile ormanlarda ağaçların daha az kesilmesini sağlamış oluruz.

10 Geri Dönüşüm Neden Önemli? 2- Enerji Tasarrufu Sağlanır: Geri dönüşüm malzeme üretiminde endüstriyel işlem sayısını azaltmak suretiyle enerji tasarrufu sağlar. Örneğin, metal içecek kutularının geri dönüşümü işleminde bu metaller eritilerek yeni ürün haline dönüştürüldüğünde bu metallerin üretimi için kullanılan maden cevheri ve bu cevherin saflaştırılma işlemlerine gerek olmadan üretim gerçekleştirilmiş olur.

11 Geri Dönüşüm Neden Önemli? Bu şekilde bir alüminyum kutunun geri dönüşümünden % 96 oranında enerji tasarrufu sağlanabilir. Benzer şekilde katı atıklarda ayrılan kağıdın yeniden işleme sokulması için gerekli olan enerji normal işlemler için gerekli olanın % 50 si kadardır.

12 Geri Dönüşüm Neden Önemli? 3- Atık Miktarı Azalır: Geri dönüşümün uygulanması ile çöplere giden atık miktarında azalma sağlanarak bu atıkların taşınması ve depolanması işlemleri için daha az miktarda alan ve daha az enerji kullanılmış olur. Evsel atıklar için bu azalma ağırlık olarak fazla olmamakla birlikte hacimsel olarak bakıldığında oldukça önemli bir oran teşkil etmektedir.

13 Geri Dönüşüm Neden Önemli? 4- Geri Dönüşüm Geleceğe ve Ekonomiye Yatırım Demektir: Geri dönüşüm uzun vadede verimli bir ekonomik yatırımdır. Hammaddelerin ve doğal kaynakların hızla tükenmesini önler. Gelecek kuşaklara doğal kaynaklardan yararlanma olanağı sağlar.

14 Kağıt Geri Dönüşümü Kağıt, kültürel ve sanayi alanındaki yeri ile insanlığın en önemli ihtiyaç maddelerinden biri olup, kağıt sanayinin gelişmesi bir ülkenin sanayi ve kültürel gelişmişlik düzeylerinin belirleyici etmenlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

15 Kağıt Geri Dönüşümü Hurda Kağıdın tekrar kağıt imalatında kullanılması: hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini % 35, su kullanımını % 45 azaltabilmektedir.

16 Kağıt Geri Dönüşümü Atık Kağıt Geri Dönüşümünün Avantajları: Kullanılmış kağıtlar çöpe atıldığında üç ay içinde bozulmaktadır. Oysa kağıdın altı kez (her dönüşüm esnasında kağıt lifleri bir miktar incelir ve kullanılabilir, özelliğini kademe kademe kaybeder) geri dönüştürülmesi mümkündür.

17 Kağıt Geri Dönüşümü Atık Kağıt Geri Dönüşümünün Avantajları: Kullanılan kağıt ve karton ürünlerinin çöpe atılmak yerine geri kazanım amaçlı değerlendirilmesi sayesinde yalnızca hammadde temini sağlanmış olmakla kalmayıp aynı zamanda ülke ekonomisi de büyük kazanç sağlayacaktır.

18 Kağıt Geri Dönüşümü Atık Kağıdın Ekonomik Yararları: * Kağıt üretimi için gerekli olan ağaç kesimleri en aza indirilerek orman varlığının korunması sağlanacak, * Hammadde yetersizliği nedeniyle ithalatı azaltacak, * Pahalı bir maliyeti olan selüloz üretim tesislerine yatırım yapılması gerekmeyecek, * Geri kazanım sektörü sayesinde yeni iş olanakları ortaya çıkacak ve istihdam artışı sağlanacaktır.

19 Kağıt Geri Dönüşümü Atık Kağıdın Ekonomik Yararları: * Kağıdın bünyesinde bulunan bazı maddeler geri kazanıldığında kimyevi madde tasarrufu sağlanmış olur, * Üretimin atık kağıt kullanılarak yapılması halinde üretimde kullanılan kimyasalların daha az tüketilmesi dolayısıyla çevre kirliliği azalacaktır.

20 Kağıt Geri Dönüşümü Ülkemizde toplanan atık kağıtlarla yapılan üretimler: * Dış ambalaj kutuları / buzdolabı, T.V. vb. * İlaç, deterjan ve diğer ambalaj kutuları * Temizlik kağıtları (peçete, mendil, tuvalet kağıdı vb.) * Yazı kağıtları (defter, kitap) * Yumurta kartonları * Çatı kaplamaları vb.

21 Piller Pillerin insan sağlığına ve çevreye çok büyük zararları vardır. Piller cıva, kadmiyum, kurşun, çinko, mangan, lityum, demir, nikel, kobalt ve kimyasal maddelerden üretilir. Bu pillerin gelişigüzel çöplere atılması çevre açısından büyük tehlikeler yaratır.

22 Piller Pilin içindeki kimyasal maddelerin toprağa ve oradan da yeraltı sularına karışma ihtimali çok yüksektir. En başta toprak kullanılmaz hale gelir ve metallerin yarattığı su kirliliği sudaki eko-sistemi alt üst eder. Etkilenen sadece su ekosistemi değil, aslında tüm ekosistemdir. Zaman içerisinde bu etkiler insanlar üzerinde de görülür.

23 Piller Atık pillerin sebep olduğu hastalıklar başında, nörolojik bozukluklar, merkezi sinir sistemi hastalıkları, kanser, böbrek ve karaciğer hastalıkları gelir. Pillerin içindeki tüm maddelerin zararı kimi zaman öldürücü boyuta ulaşabilir. Zararlı kimyasal maddeler toprağa karışarak hayvanların yediklerinden ya da sulardan insan vücuduna karışır.

24 Piller Bir küçük kalem pil 4 metrekare toprak kirletir ve bu toprağı üretim yapamaz hale getirir.

25 Piller Mesela kadmiyum, insanlarda yüksek tansiyona, kalp hastalıklarına, akciğer kanserine ve kansızlığa neden olur. Kurşun; işitme bozukluğuna, sinir sistemi bozukluklarına, kansızlığa, mide ağrısına, böbrek ve beyin iltihaplanmasına, kısırlığa, kansere ve ölüme neden olmaktadır.

26 Plastik Geri Dönüşümü Plastikler ham petrol, kömür ve gaz kökenli maddelerdir. Plastik malzemelerimizi çöpe attığımızda çürümez, paslanmaz, çözünmez, biyolojik olarak bozulmazlar. Doğada bozulmadan uzun yıllar kalabilen plastik atıklar, su kaynaklarının ve toprağın kirlenmesine neden olur. Tüm doğa canlılarına zarar verir hatta ölümlerine neden olur.

27 Plastik Geri Dönüşümü Atık plastikleri geri dönüştürerek; * Gitgide tükenmekte olan doğal kaynaklarımızı verimli kullanırız, * İsraf edilmesini önleriz, * Toprağa gömülecek atık miktarlarını ve dolayısıyla da çevreye verilecek zararı en aza indiririz.

28 Plastik Geri Dönüşümü İşte tüm bu sebeplerden ötürü atık durumdaki plastikleri yepyeni ürünlere dönüştürebilmek çok önemlidir. Bu dönüşüme hepimiz katkıda bulunalım!

29 Plastik Geri Dönüşümü Plastik geri dönüşümü ürünlerin, * Temizlenmesi ve * tekrar granül haline getirilmesinden oluşur.

30 Plastik Geri Dönüşümü Geri kazanım kutularında biriktirdiğimiz plastik ambalaj atıklarımız, getirildikleri geri dönüşüm tesisinde hammaddeye çevrilmeden önce ilk olarak boyutları ve gerekirse renkleri açısından bir eleme işleminden geçirilirler.

31 Plastik Geri Dönüşümü Temizlenen plastikler makinelerde kırılır, yoğunluklarına göre PET, PP, PVC şeklinde çeşitlere ayrılır ve ikinci kez yıkanırlar. Her plastik çeşidinden geri kazanım yoluyla farklı ürünler elde edilir, bu yüzden ayırma işi önemli bir noktadır.

32 Plastik Geri Dönüşümü Daha sonra, gruplara ayrılan bu plastikler ön yıkama işleminden geçirilerek, içlerinde kalmış olan veya dış kısımlarına çevreden bulaşmış olan artıklardan, yabancı cisimlerden su vasıtasıyla temizlenirler

33 Plastik Geri Dönüşümü Extruderler plastik parçacıklarını eriten ve sonrasında boncuk şeklindeki granül haline getiren cihazlardır. Yıkandıktan sonra plastik yığınları, içerisinde metal parça kalmaması için metal kontrollerinden geçirilir ve hammadde üretimi için doğruca extruder dediğimiz makinelere gönderilirler.

34 Plastik Geri Dönüşümü Burada granül şeklindeki geri kazanılmış plastik hammaddelerinden birçok yeni ürün elde edilir. Extruder makinelerinden çıkan boncuk görünümündeki plastik granülleri hammadde olarak plastik malzeme üretim tesislerine gönderilirler.

35 Plastik Geri Dönüşümü Piyasaya sürülen plastiklerin satın alınmasıyla da döngü yeniden en başa döner.

36 Geri Dönüşümle İlgili Notlar Yer yüzünde kullanılan 77 bin kimyasal maddeden ancak %10 u sağlığımıza ve çevreye etkileri açısından araştırılmış, kanserojen oldukları ve yaşam sistemlerini tehdit ettikleri tespit edilmiştir.

37 Geri Dönüşümle İlgili Notlar 1 litre motor yağı 800 bin litre içme suyunu 3.5 litre benzin 3 milyar litre içme suyunu kirletebilmektedir Akdeniz e her yıl; 650 bin ton petrol, 120 bin ton yağ, 60 bin ton deterjan, 100 bin ton cıva, 38 bin ton kurşun, 21 ton çinko, 320 bin ton fosfor, 800 bin ton azot akıtılmaktadır.

38 Geri Dönüşümle İlgili Notlar Pilin yapımı için harcanan enerji aynı pilin ürettiği enerjinin 50 katıdır. Şarjlı pil kullanmaya özen gösterelim.

39 Geri Dönüşümle İlgili Notlar * Metal ve plastik geri dönüşümünde ise, yeni ambalaj üretimine göre % 95 enerji tasarrufu sağlanır. * Bir alüminyum kutu üretimi için harcanan enerji bir televizyonu 3 saat çalıştırabilir.

40 Geri Dönüşümle İlgili Notlar * İstanbul da tüketilen 150 bin ton kağıt geri kazanılsa Türkiye de yılda 38 km2 ağaçlık alan korunabilir. * Dünya 1 dakikada 20,8 hektar orman alanını kaybediyor. * Kullanılan kağıt bebek bezleri için çok büyük miktarda ağaç kesilmektedir. İki yaşına kadar her bebek için 20 ağaç tüketilmiş oluyor.

41 Geri Dönüşümle İlgili Notlar * 1 ton kullanılmış kağıdın geri kazanımıyla, 17 adet ağacın kesilmesi engellenmiş olur ve atmosferden 30 kg atık azaltılır. * Bir büyük kayın ağacı 72 kişinin günlük oksijen ihtiyacını karşılar.

42 Geri Dönüşümle İlgili Notlar * Bir büro elemanının yılda 81 kilo yüksek vasıflı kağıdı çöpe attığını, * Ülkemizde yılda yaklaşık bir milyon adet kağıtla gereksiz yazışma yapıldığını, * İnsanların birbirine gönderdiği kağıtların %44 ünün okunmadığını, biliyor musunuz?

43 Geri Dönüşümle İlgili Notlar * Yeryüzündeki petrolün sadece % 4 lük bir kısmı plastik üretimi için kullanılmaktadır. * Bir araştırmaya göre; okyanuslarda dolaşan gemiler yılda yaklaşık kg (3700 ton) plastik torbayı denizlere boşaltırlar. Dünya yüzeyi henüz bir plastik çöplüğüne dönmemişse, bunun nedeni denizlerin dibinin çöplük olarak kullanılmasıdır.

44 Geri Dönüşümle İlgili Notlar * Bez torba kullanmakla haftada 6 plastik torbayı kullanımdan çıkartmış oluruz. Bu da ayda 24 torba, yılda 288 ortalama bir yaşam (77 yaş) süresince de torba eder. * Ülkemizde her 5 kişiden sadece biri bunu yapsa yaşamımız süresince 31 milyar plastik torba kullanımdan kalkmış olur.

45 Ülkelerin Yaptığı Çalışmalar ABD: San Francisco kentinde alışveriş merkezleri ve eczanelerde petrol bazlı poşet kullanmak yasaklandı. BANGLADEŞ: Plastik torba kullanımı yasaklandı. ÇİN: Plastik torba kullanımı paralıdır. FRANSA: Yasak 2010 yılından itibaren tüm ülkede plastik poşet kullanımı yasaklandı.

46 Ülkelerin Yaptığı Çalışmalar HİNDİSTAN: Plastik poşet Yeni Delhi ve Bombay başta olmak üzere 4 eyalette yasak. TAYVAN: Plastik poşetin yanı sıra tek kullanımlık plastik çatal bıçak ve kaplara da yasak uygulanıyor. KENYA: 2008 den beri plastik poşet kullanımı yasak.

47 Ülkelerin Yaptığı Çalışmalar TÜRKİYE: Sadece siyah torba kullanımı yasak.

48 Ülkelerin Yaptığı Çalışmalar Yapılan araştırmalara göre kanserojen madde içeren siyah poşetlerin, doğada çözülmesi 1000 yıldan fazla zaman alıyor. Halen plastik poşetlerin sadece %1'i geri dönüştürülüyor, % 99'u yüzlerce yıl doğada kalıyor.

49 Evlerimizde Neler Yapabiliriz? * Temizlik yaparken zehirli kimyasallar yerine doğal temizlik ürünlerini kullanabiliriz. Arap sabunu, sirke, soda, vb. * Organik boyalar ve doğal cilalar kullanabiliriz. * Paketlenmiş meyve sebze yerine pazardan alışveriş yapabiliriz.

50 Evlerimizde Neler Yapabiliriz? * Cam şişe ve kavanozları, kağıtları ve alüminyum kutuları ayrı ayrı toplayıp geri kazanımını sağlayabiliriz. * Şarj edilebilir piller kullanabiliriz. * Geri dönüşümlü kağıttan yapılma kırtasiye ürünleri kullanabiliriz.

51 Evlerimizde Neler Yapabiliriz? * Eski giysi, havlu ve çarşafları temizlik bezi yapabiliriz. * Yıkanmış çamaşırlarımızı açıkta kurutabiliriz, çamaşır kurutma makineleri çok yüksek miktarda elektrik harcar. * Bulaşık ve çamaşır makinelerimizi tam dolunca çalıştırabiliriz.

52 Evlerimizde Neler Yapabiliriz? * Sıcak su için güneş enerjisi kullanabiliriz. * Televizyonlarımızı ana kumandasından kapatarak kırmızı bekleme düğmesinin sürekli çektiği elektrikten tasarruf edebiliriz.

53 Evlerimizde Neler Yapabiliriz? * Evlerimize akıllı sayaçlar taktırıp elektrik tüketimini ve maliyetini azaltabiliriz. * Evlerimizin içinde ve dışında suyumuzu tasarruflu kullanmak için özen gösterebiliriz.

54 Evlerimizde Neler Yapabiliriz? AZ TÜKETELİM TEKRAR KULLANALIM GERİ KAZANALIM

55 SINCAN İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ