Kaza, beklenmeyen, ani gelişen ve zarar veren bir dış kuvvetin karşısında bireyin dikkat azlığı veya ihmali ile oluşur.

Transkript

1 Kaza, beklenmeyen, ani gelişen ve zarar veren bir dış kuvvetin karşısında bireyin dikkat azlığı veya ihmali ile oluşur. 0-1 YAŞ ARASINDA KAZALARIN BAŞLICA NEDENLERİ Yaşamın ilk aylarında olan kazalarda ölüm oranı çok yüksektir. Kaza nedeni, çoğu kez boğulma (yorgan gibi eşya ile yüzünün kapanması, iple boğulma, asılma), yabancı cisim aspirasyonu (akciğerlere kaçma-yutma), sıcak çarpması, yanıklar ve intoksikasyonlardır (zehirlenme). Prematürelerde (erken doğan ve/veya 2500 gr. ağırlığın altında olan bebek) çevre ısısının iyi ayarlanmaması da ölüm nedeni olabilir 1-4 YAŞ ARASI KAZALARIN BAŞLICA NEDENLERİ 1-4 yaş arası kazaların en sık görüldüğü yaşlardır! Suda boğulma, düşme, zehirlenmeler, trafik kazaları, yanıklar başlıca nedenlerdir. 5-9 YAŞ ARASI KAZA NEDENLERİ Erkek çocuklar kız çocuklara oranla daha çok kazaya uğrarlar. Trafik kazaları, boğulma, düşme, zehirlenmeler ön plandadır. İSTATİSTİKLER!!! Çocukluk çağı kazalarının %70-75 i ev ve evin yakın çevresinde ortaya çıkar Beş yaş altı çocuklarda ciddi yaralanmaların çoğu evde olmaktadır. Sağlık Bakanlığı kayıtlarına göre; her yıl da ortalama 2500 çocuk ev kazalarından hayatını kaybetmiştir Evde kazaları sonucu ölen çocukların %70 i 4 yaş ve altındadır Her yıl lösemi ve menenjit gibi hastalıklardan olan ölümlerden daha fazla sayıda çocuk ev kazaları nedeniyle kaybedilmektedir EV KAZALARI NELERDİR??? Düşmeler Yanıklar Katılarla boğulma ve tıkanmalar Suda boğulma Korozif madde içilmesi Zehirlenmeler

2 DÜŞMELER Emekleme döneminden itibaren en sık karşılaşılan kaza tipidir Çocuğunuzun pencereden, kapı boşluğundan, parmaklıktan düşmesi için cm lik bir açıklık yeterlidir DÜŞMELERDEN KORUNMA Çocuk karyolasında koruyucu parmaklıkların araları en çok 6 cm olmalıdır. Karyolanın kenarlıklarının yüksekliği 55 cm olmalıdır. Bebeğin karyolasının kenarındaki parmaklıklar daima yukarı çekili olmalıdır. Kenarlıklar çocuğun açamayacağı şekilde kilitli olmalıdır. Yatak ile kenarlıklar arasında en çok iki parmak boşluk olmalıdır. Karyolada sivri köşeler, keskin kenarlar ve çatlak veya gevşek parçalar olmamalıdır. Çarşaf ve yatak örtüsü daima gergin olmalıdır. Karyola duvar, radyatörler, ısıtıcılar, diğer mobilyalar ve pencereden en az 30 cm uzakta olmalıdır. Çocuk ayakta durmaya başladıktan sonra karyolada oyuncak, kalın yastık gibi eşyaların üstüne basarak yataktan düşebilir, bu gibi eşyaların karyola içinde bulunmamalıdır. Ranza kullanmaktan kaçınılmalıdır. Çocuğun mama sandalyesi geniş tabanlı ve emniyet kemerli olmalıdır. Küvette ayak kaymasını önleyici tabanlık olmalıdır. Halılar ve yolluklar sabitlenerek kayması önlenmelidir. Pencerelerin güvenlik çubukları olmalıdır. Yürüteç kullanmamalıdır. Yürüteç kullanımına bağlı her yıl kaza görülmektedir. Ev içindeki merdivenlerin giriş ve çıkışlarına güvenlik kapıları yapılmalıdır. Merdiven basamakları sağlam ve eşit olmalıdır. Ev içinde ve dışında merdivenlerin kenarlarında mutlaka çit bulunmalıdır. Çocuğunuzun altını değiştirirken yanından kısa bir süreliğine bile olsa ayrılmayın!!!! Yüksekten düşmelerde bilinç kaybı, kusma, dalgınlık, yürüme ve görmede problem, ağız veya kulaktan kan gelmesi varsa mutlaka doktorun değerlendirmesi gereklidir. YANIKLAR Tüm yanık vakalarının %70 i ilk 6 yaş içinde gerçekleşmektedir. YANIKLARDAN KORUNMA Yemek yaparken bebek ve çocuğunuzu kucağınızda taşımayın. Mutfakta elinizde sıcak bir şey varken yürümek zorunda olduğunuzda çocuğunuzun nerede olduğunu mutlaka görün; ona takılmayın. Kucağınızda çocuğunuz varken sıcak meşrubat veya çorba içmeyin. Masa örtüsü kullanmayın; çocuğunuz onu çekip üzerine sıcak yiyecekleri dökebilir. Çocuğunuzun fırın ve sobaya ulaşılabilirliğini kısıtlayın. Bebeğinizin süt şişelerini mikrodalga fırında ısıtmayın. Süt düzensiz ısınır ve bebeğinizin ağzı haşlanabilir. Çocuklara verilecek yiyecek ve içeceklerin sıcaklıklarını kontrol edilmelidir. Ocağa koyulan tava, tencere ve cezve sapları arkaya doğru çevrilmelidir.

3 Kibrit ve çakmaklar çocukların ulaşamayacağı yerlere koyulmalıdır. Beş yaş altındaki çocukların kibritle oynaması nedeni ile her yıl yangın olmaktadır. Yanan giysileri söndürmek için Dur!, Yere Yat!, Yuvarlan! prensibi öğretilmelidir. Özellikle mutfakta çıkabilecek küçük yangınlar için evde yangın köpüğü bulunmalıdır. Ateşe dayanıklı uyku tulumu kullanılmalıdır. YANIKLARDA İLKYARDIM Yaraya hiçbir şey sürmeyin ( yoğurt, merhem, salça, yanık tozu, diş macunu vs ). Yaraya pamuk koymayın. Yaraya dokunmayın. Oluşan kabarcıkları patlatmayın. Deriyi soymayın. Yara üzerine direkt buz koymayın. Yanığı sadece su ile soğutun. Yanık avuç içinden büyükse doktora başvurun. KOROZİF MADDELERDEN (KİMYASAL MADDE) KORUNMA Temizlik maddelerini ulaşılamayacak bir yerde ve kendi orjinal kaplarında muhafaza edin. Temizlik maddelerini asla içecek veya diğer gıdaların konulduğu kaplarda saklamayın. Ortalıkta bir çocuk varken temizleyicileri açıkta bırakarak temizlik yapmayın. Tuz ruhu, çamaşır suyu gibi korozif maddeler çok tehlikeli!!!! Kesinlikle çocuğun ulaşamayacağı yerlerde saklanmalı! KİMYASAL MADDE İÇEN ÇOCUĞU Kesinlikle kusturmayın! Ağızdan bir şey vermeyin! Belirgin yanık varsa, ağız ve çevresini yıkayın. En yakın sağlık merkezine götürün. KESİLERDEN KORUNMA Çocukların eline bardak, şişe gibi cam eşyalar vermeyin. Mümkünse mutfak çöplerinin olduğu kutuyu kilit altında tutun. Jilet, banyoda kesici başka aletler varsa bunları kilit altında tutun. Saklanması gereken eşyanın bulunduğu dolabı böyle kapayabilirsiniz!

4 KESİLERDE İLKYARDIM Kanayan yere elinizi kaldırmadan 5 dk baskı uygulayın. Yarayı tercihen antiseptik solüsyonlar ile yoksa temiz su ile yıkayın. Steril gazlı bez veya sargı bezi ile sarın. Pamuk kullanmayın. En yakın sağlık merkezine götürün. BOĞULMALAR Bebek ve küçük çocukların dünyayı keşfetme yollarından biri de ele geçirdikleri nesneleri ağızlarına atmalarıdır. Uygun boyuttaki her şey tehlikelidir. Gıdalar, süs eşyaları, oyuncaklar nefes borusuna kaçabilir!!! BOĞULMALARDAN KORUNMA 4 yaş altı çocuklara hava yolunu tıkayabilecek gıdaları vermeyin Bebekler katı gıdalara başlayınca birkaç diş ile çiğnenmesi zor olan ham meyveleri vermeyin ( elma, armut vs ) Evde çerez ve diğer ikram tabaklarına küçük ellerin ulaşmamasına dikkat edin Oyuncak alırken imalatçının yaş tavsiyelerine uyun; bazı oyuncaklar boğulmaya neden olacak küçük parçalar içerebilir; paketleri okumakla kalmayın, sizde oyuncağı inceleyin. Bebeğinizin oyuncağından eksilmiş parçaların varlığına dikkat edin ( göz, menteşe, pil vs ). Büyük çocuğunuza, kendi oyuncaklarının kardeşi için tehlike yaratabileceğini öğretin. Plastik torba ve balonları çocuklardan uzak tutun. Çanta ve cüzdanınızdaki bozuk paraları çocuklarınızın ulaşamayacağı yerlere koyun. YABANCI CİSME BAĞLI HAVA YOLU TIKANIKLIĞI TAM TIKANMA: Çocuk nefes alamaz, ses çıkaramaz, öksüremez. Tam tıkanma durumunda hemen müdahele edilir. KISMİ TIKANMA: Çocukta ani solunum sıkıntısı, zayıf veya sessiz öksürme ve hırıltı ortaya çıkar. Yabancı cisme bağlı kısmi tıkanıklık durumunda çocuğun kendi kendine soluması ve öksürmesi desteklenmelidir BEBEKLERDE HAVAYOLU TAM TIKANMASINA BAĞLI YABANCI CİSİM ÇIKARILMASI SIRT VURUŞU- GÖĞÜS BASISI Bebek yüzüstü pozisyonda kurtarıcının ön kolu üzerine yatırılır. Bebeğin başı bedeninden hafifçe aşağıda olmalıdır. Bebeğin başı ve alt çenesi aşağıdan desteklenmeli ancak boğaza bastırılmamalı. Kurtarıcı bebeği yerleştirdiği kolunu bacağına yaslayarak destek sağlamalıdır. Diğer elin tümsek kısmı ile bebeğin sırtına skapulalar (kürek kemiği) arasına 5 kez vuruş yapılır.

5 Sırt vuruşu ile yabancı cisim çıkmamış ise bebek göğüs basısı yapmak üzere sırt üstü ve baş hafifçe aşağıda olacak şekilde çevrilir. Sırt üstü pozisyonda ve baş aşağıda olarak kurtarıcının koluna yatırılan bebeğin başı arkadan aynı taraftaki el ile desteklenir ve bacaktan destek alınır. Göğüste kalp masajı yapılan noktaya 5 kez aşağı ve ileri doğru bası yapılır. Sırt vuruşu ve göğüs basısına dönüşümlü olarak yabancı cisim çıkana kadar devam edilir. ÇOCUKLARDA HAVA YOLUNDA TAM TIKANMAYA YOL AÇAN YABANCI CİSMİN ÇIKARILMASI: Heimlich yöntemi ile karın basısı yapılmalıdır Çocuğun arkasına geçilir. Bir el yumruk yapılıp baş parmak tarafı ksifoidin (göğüs kemiğinin-iman tahtasının en alt çıkıntısı) bir miktar altına yerleştirilir Diğer el ile yumruk yapılmış olan el tutulur ve beş kez içeri ve yukarı doğru bastırılır. Ksifoide veya kaburgalara bastırılmamalıdır. Vuruşlara beşli seriler halinde yabancı cisim çıkana dek devam edilir. SUDA BOĞULMALAR En çok banyo küvetleri, geniş kovalar, klozetler ve yüzme havuzlarında olmaktadır 4 yaş altı çocuklara yüzme öğretilmeye çalışılmamalıdır Unutmayın!!! Bebek ve çocuklar tahmin edemeyeceğiniz kadar az miktardaki suda boğulabilirler. SUDA BOĞULMADAN KORUNMA Çok kısa bir süre için bile olsa çocuğunuzu su içinde yalnız bırakmayın. Su bulunan bir yerde daha büyük çocuğunuza küçüğünü teslim etmeyin. Küvette çocuğu sandalyeye oturtmayın. İçinde su bulunan bir kovanın yanında çocuğu tek başına bırakmayın.

6 ZEHİRLENMELER 2-5 yaş grubunda sıktır. Fazla meraklı olmaları ve büyükleri taklit etmeleri etken. Fare zehiri, böcek ilacı, tiner ve bahçe kimyasalları çok tehlikeli. ZEHİRLENMELERDEN KORUNMA Bütün ilaçlar kilit altında tutulmalıdır. Boş bile olsa ilaç kutuları ve şişeleri ortalıkta bulundurulmamalıdır. Hiçbir zaman bir çocuğa ilacın şeker olduğunu söylemeyin. Misafiriniz var ve ilaç kullanıyorsa ilacının çantasında olduğundan emin olun. Ortada bir çocuk ve çok iyi kapatılmış bir ilaç şişe veya kutusu olduğunda o ilacın açılacağına emin olabilirsiniz. Şurup ve tablet olsun, ilaçlar orjinal kaplarında saklanmalıdır. Böcek ilacı ve fare zehirlerini evinizin zeminine yerleştirmeyin (çocuğunuz aynı güzergahı kullanacaktır). Tehlikeli otomotiv ve bahçe kimyasallarını garajınızda kilitli bulundurun. ELEKTRİK YARALANMALARI Yüksek voltajlı elektrik akımı kalpte ritm bozukluğu ve solunum durmasına bağlı ani ölüme neden olabilir. ELEKTRİK ÇARPMASINDA İLK YARDIM Soğukkanlı ve sakin olunmalı. Elektrik akımı kesilmeli. Akımı kesme ihtimali yoksa izole ( plastik, tahta..) bir cisimle elektrik teması kesilmelidir. Kesinlikle su ile müdahele edilmemelidir. Hasar gören yer temiz bir bezle örtülmeli. Tıbbi yardım istenmelidir. ELEKTRİK ÇARPMASINDAN KORUNMA Çocuk korumalı prizler veya kapaklı prizler tercih edilmelidir Evlere mutlaka kaçak akım koruma röleleri ilave edilmedir. Elektrik kabloları ayakaltında olmamalıdır. Elektrikli aletler sudan uzak tutulmalı, kullanılmadığı zaman prizden çekilmelidir. KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİ Karbonmonoksit, kokusuz, renksiz, rahatsız edici olmayan beş duyumuz ile fark edilmesi olanaksız bir gazdır. Genellikle soba kullanımının sık olduğu sonbahar ve kış aylarında görülür. KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMELERİNDE İLKYARDIM Kapı ve pencereler açılmalı, ortam havalandırılmalı. Hasta temiz havaya çıkarılmalı, 112 aranmalı

7 UNUTMAYIN! Ev; çocukların yaşam alanıdır. Onlar için keşfedecek çok şeyin olduğu bir yerdir. Onları kazalardan korumak da büyüklerin görevidir. Bütün riskler yok edilemez ama azaltılabilir ve güvenli bir ortam oluşturulabilir. ÇOCUK BAKIMI Kazaların %58'i ebeveyn veya çocuk ile ilgilenen diğer kişilerin yanında olmasına rağmen gerçekleşmiştir. Çocuğunuza bakacak kişi: Deneyimli ve eğitimli olmalı. Evi iyi tanımalı. Acil durum araçlarının yerini mutlaka bilmeli. Çocuğa bakan kişi bütün dikkatini çocuğa vermeli; çocuk uyuyana kadar temizlik işleriyle ilgilenmemeli. Gözlem altında tutma çocuğun evde veya dışarda güvende olmasının her zaman birinci şartı. ÇOCUKLARIMIZI KAZALARDAN KORUMAK İÇİN FARKINDA OLUN GÖZLEYİN HAZIRLIKLI OLUN Kocaeli Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Cerrahi Kliniği Doç. Dr. Zekeriya İLÇE Çocuk Hastalıkları Kliniği Uzm. Dr. Zeliha YEĞİN Op. Dr. Necla GÜRBÜZ SARIKAŞ