Ali Kemal Demirci REVİZYON TARİHİ 01/10/2013 YAYIN TARİHİ ÇANKAYA ÜNİVERSİTESİ 16/01/2013 SAYFA SAYISI. Sayfa 1 / 14

Transkript

1 ÇANKAYA Sayfa 1 /

2 1. BİRİNCİ BÖLÜM... 4 Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar... 4 Madde 1 Amaç:... 4 Madde 2 Kapsam:... 4 Madde 3 Dayanak:... 4 Madde 4 Tanımlar:... 4 Bu Yönergede geçen; İKİNCİ BÖLÜM... 5 Fikri Mülkiyet Hakları, Üniversite Hakları, Fikri Haklar Komisyonu... 5 Madde 5 Fikri Mülkiyet Hakları (FMH)... 5 Madde 6 Fikri Mülkiyet Hakları (FMH) Politikası... 6 Madde 7 Fikri Haklar Komisyonu (FHK)... 6 Madde 8 Fikri Haklar Komisyonu nun (FHK) Görevleri... 7 Madde 9 Fikri Haklar Komisyonu nun Sekreteryası (FHKS)... 7 Madde 10 FHK Toplantıları: ÜÇÜNCÜ BÖLÜM... 8 Madde 11 - Temel Prensipler ve Uygulamalar Hizmet ve Serbest Buluşlar: Kurumsal Eserler: Telif Hakları Genel Kural: Bildirim Yükümlülüğü:... 9 Madde 12 Üniversitenin Buluşa İlişkin Hakları: Madde 13- Fikri Mülkiyet Sözleşmeleri: Madde Harici Sponsorluk: Madde 15 Bağımsız Mülkiyet: Madde 16 - Somut Araştırma Mülkiyeti (SAM): Bilimsel Araştırma Amaçlı Dağıtım: Ticari Değeri olan SAM: Madde 17 - SAM nin Kontrolü: Madde 18 - Araştırmacılara Dağıtım Koşulları: Sayfa 2 /

3 Madde 19 Ticarileştirme Genel Lisanslama: Bağımsız Lisanslama: Maliyetler: ÇAÜN TTO Bildirimi: Buluş Sahibi / Eser Sahibi Desteği: Telif Ücretlerinin Dağılımı: Madde 20 Yurt Dışında Hakların Korunması: Madde 21 Diğer Sözleşmeler: Madde 22 Bedel: Madde 23 Gizlilik: Madde 24 - Üniversite Haklarından Feragat: Madde 25 Uygulama ve Yürürlük:... Sayfa 3 /

4 1. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Madde 1 Amaç: Bu Yönerge nin amacı, Çankaya Üniversitesi nde üretilen bilgi, teknoloji, buluşlar, endüstriyel tasarımlar, markalar ve benzeri fikir ürünlerinin korunması, Çankaya Üniversitesi ile buluş yapan öğretim üyeleri ve görevlileri, öğrencileri arasındaki Fikri Mülkiyet Hakları nın belirlenmesi, buluşa ilişkin bildirimlerin yapılması, tescillenmesi, lisanslanması ve ticarileştirilmesi konusundaki faaliyetler ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir. Madde 2 Kapsam: Bu Yönerge, Çankaya Üniversitesi nde yapılan buluşlar, endüstriyel tasarımlar, markalar ve benzeri fikri mülkiyet içeren ürünleri ve bu fikri mülkiyetlerin korunması ve çalışma şekline ilişkin kurallar ile Üniversite den ücretlerinin tamamını veya bir kısmını veya herhangi bir ödeme alıp almadıklarına bakılmaksızın tam zamanlı veya yarı zamanlı çalışan öğretim üyelerini, misafir öğretim üyelerini, tam zamanlı ve yarı zamanlı görevliler ve çalışanları, tam ve yarı zamanlı öğrencileri (lisans ve lisansüstü) ve araştırmacılar (doktora öncesi ve sonrası) dahil olmak üzere Üniversite deki tüm şahısları kapsar. Madde 3 Dayanak: Bu Yönerge, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan ÇANKAYA YÖNETMELİĞİ ne, Çankaya Üniversitesi Politika ve Strateji Belgesi ne, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu, 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilat Kanunu, 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Kanunu ile 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu na dayanılarak hazırlanmıştır. Madde 4 Tanımlar: Bu Yönergede geçen; Üniversite: Çankaya Üniversitesi ni, Mütevelli Heyeti: Çankaya Üniversitesi Mütevelli Heyeti ni, Rektör: Çankaya Üniversitesi Rektörü nü, ÇAÜN-TTO veya Merkez: Çankaya Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi Uygulama ve Araştırma Merkezi ni, Yönetim Kurulu: Çankaya Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu nu, FHK: Çankaya Üniversitesi Fikri Haklar Komisyonu nu, Müdür: Çankaya Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü nü, Akademik Birimler: Üniversite nin Fakülteleri, Yüksekokulları, Meslek Yüksekokulları, Enstitüleri, Araştırma ve Uygulama Merkezleri ile Rektörlüğe bağlı akademik birimleri, Sayfa 4 /

5 FMH: Fikri Mülkiyet Hakları nı, BTSB: TC Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nı Üye ve/veya Üyeler: Üniversite de tam zamanlı çalışan öğretim elemanları ve öğrencileri BBF: Buluş Bildirim Formu nu, Proje: Bu yönerge kapsamındaki projeleri, Sanayi Kontratlı Projeler: Ulusal ve uluslararası sanayi kuruluşları tarafından fonlanarak desteklenen projeleri, Ulusal Projeler: BSTB tarafından verilen SAN-TEZ, Teknogirişim Sermayesi, bağlı kuruluşlar TÜBİTAK, KOSGEB tarafından ve Bakanlıklar, Savunma Sanayi Müsteşarlığı, bağlı kuruluşlar İŞKUR, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) ve benzeri Sivil Toplum Kuruluşları tarafından desteklenen ulusal projeleri, Uluslararası Projeler: Avrupa Birliği (AB 7. ÇP-Horizon 2020 ve benzeri), ERA- NET, EUREKA, LDV Programları, NSF, COST, OECD, NIH, JPSS, Türkiye ve diğer ülkeler arasında yapılan ikili işbirliği programları ve benzeri uluslararası kuruluşlarca desteklenen dış kaynaklı projeleri, Hizmet Buluşları: Buluş yapan Çankaya Üniversitesi öğretim elemanlarının buluşları; Çankaya Üniversitesi öğrencilerinin Üniversite kaynaklarıyla yaptıkları projelerden ortaya çıkan buluşlar; Çankaya Üniversitesi ile ortak yapılan projelerde görev alanların bildirmekle yükümlü olduğu ve bildirimlerin Çankaya Üniversitesi tarafından hizmet buluşu olarak kabul edilen buluşları, Serbest Buluşlar: Hizmet buluşlarının dışında kalan diğer buluşları, Ticarileşme: Fikri Mülkiyet Hakları nın, devir, lisans, kuluçka merkezi (inkübator), spin-off şirketi veya herhangi başka bir şekilde kullanılması da dâhil olmak üzere ticari amaçla tasarrufunu, PTHS: Patent ve Telif Hakkı Sözleşmesini, Ar-Ge : Araştırma ve geliştirme faaliyetlerini, ifade eder. 2. İKİNCİ BÖLÜM Fikri Mülkiyet Hakları, Üniversite Hakları, Fikri Haklar Komisyonu Madde 5 Fikri Mülkiyet Hakları (FMH) Üniversite bünyesinde yapılan bilimsel çalışmalar ve Ar-Ge projeleri sonucunda, yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş Ar-Ge, buluş, inovasyon, eser, fikir ürünleri ve benzeri fikri mülkiyete konu olan ürün veya süreç oluşturulabilir. Bu olay, fikirlerin ifade edilmesiyle oluşan özgün fikir ürünlerinin biçimleniş şekline göre, buluş ve/veya inovasyon olarak tanımlanır. Genel olarak topluma karşı sorumluluk bilinci kapsamında Üniversite ve üyeleri bu buluşları kamuoyuna bildirmekle sorumludur. Buluşların bazılarının ilgili tarafların ortak faydası için kullanılması gereken ticari değeri olabilir. Bu buluşların kullanımının fiziksel veya yasal yollarla sınırlandırılabilmesi veya kontrol edilebilmesi durumunda, söz Sayfa 5 /

6 konusu buluşlar aynı zamanda Fikri Mülkiyet olarak da adlandırılır. Bu nedenle bu yönergede kullanıldığı şekliyle Fikri Mülkiyet sadece patent veya telif hakları gibi yasal olarak korunabilecek buluşlar, ürünler, endüstriyel tasarımlar, süreçler ve yazılı eserler gibi teknolojiyi değil, aynı zamanda özelleştirilmiş donanım, ekipman veya bilgisayar yazılımları gibi fiziksel teknoloji düzenlemelerini de kapsar. Fikri Haklar kavramı, maddesel olmayan mallarla ilgili tüm fikir ürünleri üzerindeki haklar anlamında kullanılmıştır. Bu yönerge aynı zamanda: Fikri Mülkiyet oluşturan veya bulan herhangi bir Üniversite üyesini söz konusu üyenin ve Üniversite nin faydasına olacak şekilde buluşunu kamuya yaymaya teşvik etmeyi, Fikri Mülkiyetin olası ticarileştirilme sürecinde akademik bütünlük ilkelerini kabul ederek savunmayı, Üniversite ve üyelerinin yeni oluşturulan veya bulunan Fikri Mülkiyetlerin korunması ve kullanımı ile ilgili hak ve yükümlülükleri belirlemeyi, Fikri Mülkiyet ile ilgili olarak Üniversite ve üyeleri arasında mülkiyet haklarını ve gelir dağılımını belirlemeyi, Fikri Mülkiyetin sürekli başarılı bir şekilde ticarileştirilmesini sürdürmek için Üniversite bünyesinde bir bilgi ve uzmanlık kurulu oluşturmayı, Bu yönergede tanımlı olmayan Fikri Mülkiyetleri bu yönerge dışında tutmayı amaçlar. Madde 6 Fikri Mülkiyet Hakları (FMH) Politikası Üniversite de çalışan kadrolu veya sözleşmeli tüm öğretim elemanları, öğrenciler ve diğer çalışanlar tarafından, Üniversite de çalıştığı ya da öğrenim gördüğü sürede yapılan araştırmalar sırasında buluş yapıldığı zaman, yapılan buluşların hak sahipliği önemli bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. Söz konusu buluşa hangi durumlarda Üniversite ve hangi durumlarda öğretim elemanı veya çalışanın hak sahibi olacağı yazılı kurallarla belirlenir. Üniversite deki görevleri süresince ve Üniversite kaynaklarının kullanımı ile tamamen veya kısmen Üniversite üyeleri tarafından ortaya çıkarılan ve patent verilme potansiyeli olan tüm buluşlar için, mülkiyet haklarının varsa fon kaynağı dikkate alınmaksızın Üniversite ye verilmesi öngörülür. Madde 7 Fikri Haklar Komisyonu (FHK) Üyelerin yaptığı Ar-Ge, buluş, inovasyon, eser, fikir ürünleri ve benzeri fikri mülkiyet oluşturabilecek ve patent, faydalı model vb alınmasına konu olabilecek çalışmaların incelenmesi, buluşlara ilişkin patent başvurusu yapılacak olanlara karar verilmesi, ticarileştirilme potansiyeline sahip olan patentlerin ticari değerlerinin tespit edilmesi, patentlerin sürekli ve başarılı bir şekilde ticarileştirilmesinin sağlanması, patent maliyetlerinin nereden ve nasıl karşılanacağı, Türkiye den ve diğer ülkelerden patentlerin alınması ve teknoloji transferi konularında izlenecek yol, fikri haklar ile ilgili kararların alınması, uygulama ve düzenlemelerin takibi amacıyla Çankaya Üniversitesi bünyesinde bir Fikri Haklar Komisyonu (FHK) oluşturulmuştur. Sayfa 6 /

7 FHK Çankaya Üniversitesi, Çankaya Üniversitesi Rektörü, Mühendislik Fakültesi Dekanı ile Mühendislik Fakültesi nden Dekan tarafından görevlendirilen patent sahibi bir Öğretim Üyesi, Hukuk Fakültesi nden FMH konusunda uzman bir öğretim üyesi, TTO Müdürü, TTO FMH Uzmanı ve hizmet satın alınan Patent Vekili Firma dan patent konusu ile ilgili bir uzman olmak üzere 7 kişiden oluşmaktadır. FHK nın Başkanı Rektör, Başkan Yardımcısı Mühendislik Fakültesi Dekanı dır. Başkan olmadığı zamanlarda yerine FHK toplantılarına Başkan Yardımcısı başkanlık eder. FHK üyelerini Rektör belirler ve onaylanmak üzere Mütevelli Heyet e sunar. Mütevelli Heyet tarafından onaylanan FHK üyeleri 3 yıl süre ile görev yapar. İkinci defa aynı kişiler atanabilir. FHK, FHK Başkanı nın çağrısı ile toplanır. FHK kararlarını toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alır. Kararların alınması sırasında eşitlik oluşursa Fikri Haklar Komisyonu Başkanı nın oyu çift sayılır. FHK kararları yol gösterici nitelikte olup, sırasıyla Rektör ve Mütevelli Heyet in onayı gerekir. Madde 8 Fikri Haklar Komisyonu nun (FHK) Görevleri Fikri Haklar Komisyonu aşağıdaki görevleri yürütür: Üniversite de uygulanacak olan FMH politikalarını belirler, FMH kapsamındaki tüm fikir ürünlerini idari, hukuki ve ekonomik açıdan yönetir, Fikri Haklar konusundaki Yıllık Bütçeleri belirler, Rektör e sunar. Rektör de Mütevelli Heyet e sunar. Üniversite lehine korunan fikir ürünlerinin üçüncü kişiler tarafından izinsiz kullanımı ile oluşan hak ihlalleri durumlarında yapılacak işlemlere karar verir. Buluşların korunması için ulusal veya uluslararası patent başvuruları veya ulusal faydalı model başvurularının hangi ülkelerde yapılacağına karar verir, Konunun özelliğine ve belirlenmiş işletme politikalarına uygunluğuna göre bazı buluşların ticaret sırrı olarak saklanmasına ve açıklanmamasına karar verir. Buluşlardan doğan haklarla ilgili bedellerin, işbu Yönergeye uygun olarak belirlenmesine ve ödenmesi için Rektör e sunulmasına karar verir. Rektör de Mütevelli Heyet in onayına sunar. Endüstriyel Tasarımların ve Markaların bölgesel, ulusal ve uluslararası tescil başvurularının hangi ülkelerde yapılacağına karar verir. Diğer fikir ürünlerinin korunması amacıyla gerekli kararları alır. Teknoloji transferi konularında gerekli kararları alır ve gerçek ve tüzel kişilerle olan ilişkilere karar verir. Üniversite personeli veya diğer çalışanlar veya üniversite öğretim elemanları veya diğer kişi ve kuruluşlarla yapılacak sözleşmelere karar verir ve bunları Rektör e sunar. Rektör de Mütevelli Heyet in onayına sunar. Mütevelli Heyetçe verilmiş kararları uygular. Üniversite öğretim elemanları veya diğer çalışanların fikri haklar kapsamında bilinçlenmelerini sağlayacak eğitim ve etkinliklere karar verir. Fikri Haklar konusunda destek alınacak olan Patent ve Marka Vekili nin seçimine karar verir. Kararını Rektör e sunar. Rektör de Mütevelli Heyet in onayına sunar. Madde 9 Fikri Haklar Komisyonu nun Sekreteryası (FHKS) Fikri Haklar Komisyonu nun sekreteryasını ÇAÜN TTO Modül 4 Birim Sorumlusu Uzman yürütür. FHKS nın görev ve sorumlulukları aşağıda tanımlanmaktadır. Sayfa 7 /

8 Üniversite ilgili birimlerinden gelen talepleri değerlendirerek, FHK Başkanı ve TTO Müdürü ile koordine ederek, toplantı gündemini oluşturur ve toplantıları düzenler. FHK toplantı notlarının tutulmasını sağlar ve hazırlanacak tutanakları ilgililere duyurur. Üniversite çalışanları veya işbirliği yapılan kişi veya kuruluşlardaki kişiler tarafından bildirilen Buluş Bildirim Formlarını değerlendirir ve bunları FHK na sunar. Patent veya faydalı model başvurularının yapılması öncesinde Patent Ön Araştırması yapılmasına karar verir. Patent, faydalı model, endüstriyel tasarım ve marka başvurularının yapılmasını sağlamak amacıyla patent ve marka vekili ile ilgili çalışmaları yapar ve belgelerin alınmasına kadar olan süreci izler. Süreçteki gelişmeleri içeren raporları temin ederek FHK nu bilgilendirir. Patent ve Marka Vekili ile temasa geçerek patent veya faydalı model belgelerine ilişkin yıllık ücretlerin yatırılmasını takip eder, endüstriyel tasarımların ve markaların süresinde yenilenmelerini sağlar. Patent Sorumlusu ile ön değerlendirme yaparak Buluş Bildirim Formunu FHK nun gündemine getirir. Yukarıda belirtilen işlemlerle ilgili kayıtların tutulmasını ve dosyalanması sağlar ve denetler. Madde 10 FHK Toplantıları: FHKS den gelen talepler, FHK Başkanı tarafından değerlendirilir ve FHK Başkanı tarafından toplantı gündemi oluşturulur ve toplantı düzenlenir. Toplantı notlarını ve kayıtlarını FHKS tutar. FHK, toplantılarına kurul üyeleri dışındaki ilgili kişiler davet edilebilir. FHK üyeleri gündeme göre toplantının kendileri ile ilgili oturumunda katılır. 3. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Madde 11 - Temel Prensipler ve Uygulamalar Bu maddede Çankaya Üniversitesi ile buluş yapan Üniversite üyeleri arasında, buluşa ilişkin bildirimlerin yapılması, koruma kararları alınması ve hakların elde edilmesi ile buluşla başlayan süreçte Üniversite ile buluşçu Üniversite üyelerinin izlemesi gereken temel prensipler ve uygulamalar açıklanmaktadır. Bu temel prensiplerin uygulanmasından ÇAÜN TTO sorumludur Hizmet ve Serbest Buluşlar: Üniversite üyelerinin buluşları, hizmet buluşları ve serbest buluşlar olarak ikiye ayrılır. Hizmet buluşları, Üniversite üyelerinin Üniversitede yükümlü olduğu işi gereği gerçekleştirdiği veya Üniversitenin deneyim ve çalışmalarına dayanan, Üniversite kaynaklarının kullanıldığı, Üniversite üyelerinin iş ilişkisi kapsamında yaptığı buluşlardır. Sayfa 8 /

9 Hizmet buluşlarının dışında kalan buluşlar serbest buluş olarak kabul edilir Kurumsal Eserler: Üniversite olarak, çalışanlar veya yükleniciler tarafından Üniversite gözetiminde meydana getirilen eserleri ifade eder. Telif hakkı kanununda tanımlandığı üzere, tüm kiralık eserler bu kapsama dahildir (örneğin kiralanan programcılar tarafından yazılan bilgisayar programları gibi). Üniversite yayınları, mimari tasarımlar, mühendislik çalışmaları ve danışmanlık raporları gibi Üniversite çalışanı statüsünde olmayanların hazırlamakla görevlendirildiği eserler de bu kapsamdadır. Üniversite nin haklarını tam anlamıyla korumak için Üniversite nin genel politikası, görev kapsamında hazırlanmış bir esere sahip olunmak istenmesi durumunda yazılı sözleşme yapılmasını gerektirmektedir Telif Hakları Genel Kural: Üniversite, akademik kurala uymak açısından genellikle üyelerinin akademik araştırma, bilgi ve sanatsal ifadelerinin sonuçlarını yaymak amaçlı kitap, makale, tez, bildiri, roman, şiir, beste ve benzeri eserlerden kendi adına telif hakkı talep etmez. Üniversite kaynaklarının kullanımı ile ortaya çıkarılan eserler, kurumsal eserler veya sponsorlu (Üniversite kaynakları dışında desteklenen) araştırma sözleşmesi gibi sözleşme yükümlülüklerine tabi eserler yukarıdaki genel kural dışındadır. Bu tür eserlerin mülkiyeti Üniversite ye aittir Bildirim Yükümlülüğü: Üniversite buluş bildirimleri konusundaki bildirimlerin alınması ve yanıtlanması konusunda ÇAÜN TTO ni yetkilendirmiştir. Üniversite üyeleri, bir hizmet buluşu veya serbest buluş yaptığı değerlendirdiğinde, buluşunu yazılı olarak ve ivedilikle ÇAÜN TTO ne bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirim, Buluş Bildirim Formu'nun doldurulması ve bu formun gerekli tüm eklerinin bir dosya olarak hazırlanması ve ayrıca tüm bunların ÇAÜN TTO Bilgi Yönetim Sistemi (BYS) üzerinden gönderilmesiyle yapılır. Söz konusu dosyanın bildirilen buluş ile ilgili tüm ayrıntıları yazı ve resim olarak içermesi ve ayrıca elektronik ortamda da sunulması ve yapılacak bir patent başvurusuna temel teşkil etmesi esastır. Buluşun birden çok Üniversite üyesi tarafından gerçekleştirilmesi halinde, Üniversite üyeleri, bildirimi forma uygun olarak ve tek bir dosya halinde yapar. Buluş Bildirim Formunun dördüncü kısmında belirtilen buluşa katkı yüzdelerinde buluşçuların anlaşamamaları halinde, katkı yüzdeleri FHK tarafından belirlenir. ÇAÜN TTO, kendisine ulaşan bildirimin bildirim tarihini, bildirimde bulunan kişi veya kişilere 3 (üç) gün içinde yazılı olarak bildirir. Sayfa 9 /

10 ÇAÜN TTO, buluş bildirimi ile ilgili ön çalışmayı başlatır, BBF nu ve gerekli belgeleri kontrol eder. ÇAÜN TTO, eksik belge veya düzeltilmesi gereken yerler olduğunu tespit ederse, düzeltme talebini ilgili Üniversite üyesine bildirir. Düzeltme talebini alan Üniversite üyesi düzeltmeyi 7 (yedi) gün içinde yapmak durumundadır. ÇAÜN TTO, BBF ve gerekli belgelerin incelenmesi, varsa eksik hususlar ile düzeltmelerin tamamlanması sonrasında bu çalışmaları dışarıdan hizmet satın alınan Patent Vekili Firma ya gönderir. Patent Vekili Firma gerekli çalışmaları ve incelemeleri tamamlayarak ÇAÜN TTO ne bilgi verir. ÇAÜN TTO, bu bildirim ile ilgili hazırladığı raporu FHK üyelerine toplantı talebi ile birlikte gönderir. FHK, toplantı gündemindeki FMH ile ilgili konuları görüşerek ticarileştirilme potansiyeli ve patent başvurusu yapılacak olan buluşlara karar verir. Bu kararlara göre ÇAÜN TTO, patent başvurusu yapılacak olan buluşlar için Patent Vekili Firma ile patent başvurusu yapılması için gerekli çalışmaları başlatır. FHK, BBF gönderilme tarihinden itibaren 3 (üç) ay içerisinde söz konusu buluşun serbest buluş niteliğinde olduğuna karar verirse, buluşu Üniversite üyeleri lehine serbest bırakabilir. Madde 12 Üniversitenin Buluşa İlişkin Hakları: Üniversite üyeleri tarafından yapılan buluşlar üzerindeki haklar, Üniversite ye aittir. Patent veya Faydalı Model başvurularının Üniversite adına yapılması, belgelerinin Üniversite adına alınması veya Üniversite lehine ticari sır olarak saklanması Üniversitenin yasal hakları olarak kabul edilir. FHK, bildirilen buluşun korunmasına gerek olup olmadığına karar verebilir. FHK, buluş bildirim formunda önceki teknik hakkında yeterli bilgi bulunmaması durumunda, Üniversite ile anlaşmalı Patent Vekili tarafından yapılacak ön araştırmadan sonra kararını verebilir. FHK, değerlendirme sırasında buluşun açıklanmamasına ve ticari sır olarak saklanmasına, buluşun kısmen açıklanmamasına ve ticari sır olarak saklanacak kısmın dışında kalan kısım için patent veya faydalı model başvurusu yapılmasına karar verebilir. Madde 13- Fikri Mülkiyet Sözleşmeleri: Üniversite, Üniversite ye karşı teknik sorumlulukları olan veya Üniversite de içeriden veya dışarıdan destekli bir araştırma programına katılan herkesin bir Patent ve Telif Hakkı Sözleşmesi (PTHS) imzalamasını öngörür. Ayrıca öğrenciler de dahil olmak üzere, Çankaya Üniversitesi, Üniversite de yürütülen araştırma projelerine katılan veya katılmayı planlayan, çalışan statüsünde olmayan şahısların da PTHS imzalamasını öngörür. Madde Harici Sponsorluk: Sayfa 10 /

11 Fikri Mülkiyetin dış kaynaklarla desteklenen bir araştırma kapsamında geliştirilmiş olması durumunda, araştırma sözleşmesi sponsora söz konusu materyale yönelik belirli haklar verebilir, yayımın önceden bildirilmesi gibi başka yükümlülükler getirebilir. Sözleşme yapılmadan önce şartların belirlenmesi, açık noktalar kalmaması ve sonrasında da şartları anlama ve şartlara uyum konusunda gerekli yardım için ÇAÜN TTO ne başvurulmalıdır. Tüm araştırma sözleşmeleri, Üniversite imza yetkilileri tarafından imzalanır ve Üniversite nin işbu proje ile ilgili hakları ÇAÜN TTO tarafından takip edilir. ÇAÜN TTO kurulmadan önce imzalanmış olan sözleşmeler bu kapsam dışında ayrıca değerlendirilecektir. Madde 15 Bağımsız Mülkiyet: Madde 2 de tanımlanan şahıslar kendilerine ait olan Fikri Mülkiyetlerini ticarileştirmek isterlerse ÇAÜN TTO ya buluşlarını bildirmek suretiyle Üniversite ye buluşlarını ticarileştirmek için teklifte bulunabilirler. Üniversite açıklanan eserin ticari potansiyelini, FHK aracılığıyla değerlendirerek tescillenme ve ticarileştirilme işlerinin kabul edilip edilmeyeceğine karar verir. Tescilleme ve ticarileştirme işlerinin Üniversite tarafından kabulu, mülkiyet haklarının Üniversite ye devrini gerektirir. Bu yönerge kapsamındaki şahıslar (madde 2), bağımsız mülkiyete konu eserlerinin ticarileştirilmesi için başka yöntemler seçme konusunda serbesttir. Ancak bu eserlerin Üniversite haklarına tabi olmamaları, yani serbest buluş olmaları gerekmektedir. Madde 16 - Somut Araştırma Mülkiyeti (SAM): Fikri yaratıcılık, yenilik ve buluş fiziksel çabalar bütününü oluşturur. Mühendislik prototipleri, entegre devre çipleri, bilgisayar yazılımı, biyolojik organizmalar, roman materyalleri bunlara örnek verilebilir. Araştırma ve ticari olmayan diğer amaçlarla yapılan Somut Araştırma Mülkiyetlerinin (SAM) dağıtımı aşağıdaki esaslar dahilinde yapılır Bilimsel Araştırma Amaçlı Dağıtım: Akademik bilim gelenekleri, Üniversite nin bilimsel araştırma sonuçlarını hemen ve açık bir şekilde sunmasını gerektirmektedir. Bu kural, yayın yoluyla veya bilimsel söylem ile yayılabilecek ve maddi olmayan sonuçlar için olduğu gibi, SAM için de geçerlidir. Aynı şekilde SAM geliştirildiğinde, dengeleyici güvenlik hususları veya yasal yükümlülükler söz konusu olmadığı sürece SAM, araştırmaları için diğer akademik bilim insanlarına da hemen ve açık bir şekilde sunulur Ticari Değeri olan SAM: SAM nin potansiyel ticari ve bilimsel değeri olduğu durumlarda, SAM i kontrol eden şahıslar, söz konusu SAM ticari değerini azaltmadan veya ticarileştirilmesini engellemeden bilimsel kullanıma elverişli hale getirebilmek için ÇAÜN TTO dan destek alabilirler. Madde 17 - SAM nin Kontrolü: SAM ni meydana getiren araştırmanın Üniversite kaynakları dışından desteklenmesi durumunda, SAM nin gelişimi, muhafazası, dağıtımı ve kullanımı üzerindeki kontrol proje yürütücülerinin sorumluluğundadır. Araştırmanın, Üniversite kaynakları dışından desteklenmesi ancak gelişim sürecinde Üniversite kaynaklarının kullanılması durumunda Sayfa 11 /

12 söz konusu sorumluluk Üniversite Rektörü ne aittir. Bu sorumluluk, SAM in bu yönerge kapsamında diğer araştırmacılara sunulup sunulmayacağını ve sunulacağı zamanın belirlenmesini de kapsar. SAM in kontrolü ile ilgili tüm konularda ÇAÜN TTO dan destek alınır. Madde 18 - Araştırmacılara Dağıtım Koşulları: Üniversite mülkiyetindeki SAM, önemli ön koşullar olmaksızın çoğu zaman diğer kurumlardaki akademik araştırmacılara dağıtılabilir. Bununla birlikte, aşağıda belirtilen durumların söz konusu olması halinde ÇAÜN TTO ne başvurulur: SAM nin ticarileştirilmeye, yeni bir devire (transfere) veya başka uygunsuz bir kullanıma karşı duyarlı olması durumunda, kullanım ve devir kısıtlamalarına ihtiyaç duyulması, Alıcının, dağıtım sırasında tahakkuk eden malzeme ve işleme masraflarını karşılamasının beklenmesi, SAM nin kullanımı, muhafazası veya nakliyesi ile ilgili biyolojik tehlike veya başka bir risk olasılığının olması veya alıcının, SAM klinik araştırmalarda veya önemli sağlık veya güvenlik hususları arz eden başka bir uygulamada kullanmayı beklemesi, SAM nin Üniversite dışından desteklenmiş bir araştırma sözleşmesi kapsamında geliştirilmesi veya karara bağlanmamış olası bir patent başvurusunun bir parçası olması. Madde 19 Ticarileştirme 19.1 Genel Lisanslama: Üniversite, kamu yararına ve kullanımına yönelik yaratıcı eser ve buluşların ticari gelişimini teşvik eder. Bu, genel olarak Üniversite nin bir veya birden fazla işletmeye söz konusu eser ve buluşların daha fazla geliştirilmesi, kullanılması veya satılması için lisans vermesini gerektirir Bağımsız Lisanslama: Üniversite, mümkün olduğu kadar yaratıcı eser ve buluşlarını münhasır olmayan bir şekilde sunma gayreti gösterir. Bununla birlikte, birçok durumda bir ticari işletmenin ticari gelişim ve üretimi taahhüt etmesinin ekonomik açıdan uygun olması için münhasır lisans verilmesi gerekebilir. Böyle durumlarda Üniversite, işletmelere münhasır haklar vermeye karar verebilir Maliyetler: Patentin veya telif hakkının korunmasını güvence altına almak için yapılan ticarileştirme ile ilgili maliyetler, ticarileştirmeyi takip eden tarafa bağlı olarak tamamen Üniversite nin sorumluluğundadır ÇAÜN TTO Bildirimi: Bir buluş veya eser ÇAÜN TTO ne bildirildikten sonra (madde ) ticari potansiyelinin değerlendirilmesi için FHK tarafından bir ön çalışma yapılır. Değerlendirme süreci, FHK tarafından buluş sahibi veya müellifler ile birlikte 3 (üç) ay içerisinde tamamlanır. Bu süre içerisinde FHK nun, buluş veya eserin potansiyel telif Sayfa 12 /

13 ücreti gelirlerinin, patent başvurusu yapılması veya yasal korumanın güvence altına alınması yönündeki Rektör ve Mütevelli Heyet tarafından onaylanmış kararlarını destekleyecek yönde olması durumunda, buluş sahibi ile müellifler arasında bir devir sözleşmesi yapılır. Bu durumda buluşun ticarileştirilmesi ile ilgili tüm masraflar Üniversite sorumluluğunda olacaktır Buluş Sahibi / Eser Sahibi Desteği: Buluşun veya yaratıcı eserlerin doğrudan veya ÇAÜN TTO aracılığıyla başarılı bir şekilde ruhsatlandırılması için, buluş sahibinin ÇAÜN TTO ile müştereken veya işbirliği halinde çalışması gerekir Telif Ücretlerinin Dağılımı: Ticarileştirme durumlarında her bir teknoloji ticarileştirilmesi ile ilgili masrafların kesintisi sonrasında elde edilen gelir aşağıdaki şekilde dağıtılır: %40 Buluş Sahibine %20 Üniversite nin Bilimsel Araştırma Projelerini desteklemek için altyapı desteğine %10 Üniversite Payına %30 Rektörlük ve Mütevelli Heyet tarafından yönetilen Fikri Mülkiyet Havuzu na Madde 20 Yurt Dışında Hakların Korunması: FHK, bildirimi yapılan buluşların Üniversite adına korunması için, ulusal ve uluslararası yasal düzenlemelere göre, belirli ülkelerde Patent veya Faydalı Model başvurusu yapılmasına ve belge alınmasına karar verebilir. Bunun için ilgili ülkede Patent Vekili Firma dan hizmet satın alınabilir. Madde 21 Diğer Sözleşmeler: Bu yönerge kapsamındaki üyeler, üçüncü şahıslarla yaşanabilecek anlaşmazlıklardan korunmak amacı ile, üçüncü şahıslarla yapılacak olan sözleşmeleri ve fikri mülkiyet hükümlerini dikkatli bir şekilde incelemelidir. Sorun çıkması veya net olmayan konular olması durumunda ÇAÜN TTO den yardım talep etmelidir. Üyeler, üçüncü şahıslarla bu yönergenin hükümlerine aykırı bir sözleşme imzalamaktan kaçınmalıdırlar. Madde 22 Bedel: Üyelerin buluşları ile ilgili bedellerin hesaplanmalarına yönelik ilkeleri belirleyecek olan Yönerge, ÇAÜN TTO tarafından hazırlanır, Fikri Haklar Komisyonu tarafından değerlendirilip uygun bulunduktan sonra sırasıyla Senato ve Mütevelli Heyet in onayı ile yayımlanarak yürürlüğe girer. Madde 23 Gizlilik: Üniversite üyeleri, hizmet buluşunu serbest buluş niteliği kazanmamış ise gizli tutmakla yükümlüdür. Buluştan haberi olan, üyeler ve ilgili diğer kişiler de buluşu başkalarına açıklayamaz ve buluş konusundan yararlanamaz. Madde 24 - Üniversite Haklarından Feragat: Üniversite, buluşta genel mülkiyet menfaatinin olmadığına karar vermesi durumunda, Sayfa 13 /

14 fikri mülkiyet haklarından buluş sahipleri veya müellifler lehine feragat edecektir. Söz konusu feragat: a) Toplum yararına olan uygulamalarda bilgi transferini artırır, b) Çıkar çatışmalarına neden olmaz, c) Üniversite nin başta araştırmanın sponsorları olmak üzere üçüncü şahıslara karşı olan yükümlülükleri ile tutarlılık gösterir. Diğer bazı hususlara ek olarak; Üniversite nin sponsorlara yönelik yükümlülükleri, söz konusu feragatin, teknoloji transferinin ve Üniversite nin menfaati açısından uygun olup olmadığı veya çıkar çatışmasına neden olup olmayacağı dikkate alınmak suretiyle, duruma göre Üniversite Mütevelli Heyeti nin onayı ile Rektör tarafından, bu politika hükümlerinden feragat edilebilir. Ayrıca, Rektör, Üniversite Mütevelli Heyeti nin onayıyla bu hükümlerin kapsamını genişletebilir. Rektör, Mütevelli Heyet in onayı ile, Üniversite kaynaklarının, Üniversite çalışanı olmadıkları dönemde öğrenciler, misafir öğretim görevlileri ve Üniversite kadrosunda olmayan diğer şahıslar tarafından, tesadüfen kullanımıyla ortaya çıkarılan veya icat edilen, patent verilme potansiyeli olan buluşların mülkiyeti için, Üniversite nin buluş sahipleri ile ilişkisine uygunluğun yanı sıra, aynı faktörlere dayanarak, kurallar benimseyebilir. Madde 25 Uygulama ve Yürürlük: Bu yönergede bulunmayan hususlarda 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname veya bunun yerine kabul edilecek Kanun veya Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır. İşbu Yönerge yayın tarihinde yürürlüğe girer. EKLER: - EK-1 Çankaya Üniversitesi Buluş Bildirim Formu - Ek-2 Çankaya Üniversitesi-Akademisyenler ve Çalışanlar Arasında Gizlilik Sözleşmesi - Ek 3 Çankaya Üniversitesi-Firmalar Arasında Gizlilik Sözleşmesi - Ek 4 Çankaya Üniversitesi, Akademisyenler ve Firmalarla Patent Ticarileştirme Sözleşmesi - Ek-5 Buluşçudan Patent Süreci ile İlgili Alınan Taahhütname - EK-6- Çankaya Üniversitesi Fikri Mülkiyet Hakları İş Akış Diyagramı Sayfa /