AMATOR DİJİTAL HABERLEŞEME

Transkript

1 AMATOR DİJİTAL HABERLEŞEME TA2VB - Fazlı ÇELEN

2 Dijital HaberleĢme Bilgisayar ile telsiz cihazının birlikte çalıģarak, dijital sinyallerin radyo frekans yolu ile karģı istasyon(lar)a aktarılmasıdır. KiĢisel bilgisayarlar ve uygun modemler kullanılarak, data haberleģmesinin yapılması, radyo amatörlüğünde hızla yayılan ve geliģen haberleģme türüdür.

3 Dijital HaberleĢme HF ve VHF-UHF-SHF de farklı hızlarda yapılan bu haberleģme için band planlarında gösterilen bölümler kullanılır. Olağanüstü hal ve afet hallerinde farklı konumlarda da bu tür haberleģmenin yapılması mümkündür. Birçok çeģidi vardır bunlardan bazıları;

4 DĠJĠTAL HABERLEġME TÜRLERĠ RTTY: Radio Tele Type HaberleĢmesi, Telex diye anılan ve baudot kodlarını kullanan haberleģme Ģeklidir. Amtor: Amateur Tele Type Over Radio, RTTY türü bir haberlesmedir, ancak karsı istasyondan otomatik alındı sinyali bekler ve hatalı aktarımı önler.

5 DİJİTAL HABERLEŞME TÜRLERİ PACKET RADIO (PR): Paket Radyo, Dijital Modda yapılan haberleģmelerin en basitidir. Amatörlere, bilgisayar kullanarak yazılı haberleģme yapma imkanı sağlar. APRS: Automatic Position Reporting System,Otomatik Mevki Bildirim Sistemi diyebiliriz. PAKTOR, PSK31, AX-25: Paket Radyo haberleşme protokolü

6 DĠJĠTAL HABERLEġME TÜRLERĠ Görüntülü Haberleşme; SSTV: Yavaş Taramalı Televizyon yayını FSTV: Hızlı Taramalı Televizyon yayını DATV: FSTV nin Dijital versiyonudur.

7 RTTY (Radio Tele-Type ) Temeli, telli telex sistemidir. Genellikle kullanılan hız baudotur. Alıcı terminal birimine sinyaller ses frekansında 1 veya 0 (mark-space) Ģeklinde gelir.

8 RTTY (Radio Tele-Type ) 1 ve 0 ın ses frekansı 2125 ve 2295 Hz. Dir. Bu iki frekans arasındaki kayma 170Hz. Kayma dizilimde gönderime AFSK(audio frequency shift keying) denir. AFSK da ses tonu iki değer arasında değiģir.

9 RTTY (Radio Tele-Type ) RTTY deki yazıģmalar CW deki gibidir. QSO ya baģlamadan önce RY RY RY gönderilmesi karģı tarafa ayar olanağı sağlar. XXXXX hat sinyali KKKK teste hazır olma sinyalidir. Kullanılan karakter sayısı kısıtlıdır. Sadece büyük harfleri içerir. CW kısaltmaları ve Q kodları aynen kullanılır

10 RTTY (Radio Tele-Type )

11 AMTOR (Ameteur Teletype Over Radio) RTTY ile kıyaslama yapıldığında. Hata önleyici olma avantantajı vardır. Mod A da iki istasyona haberleşme olanağı sağlar. 3. bir istasyonun araya girmesi mümkün değildir.

12 AMTOR (Ameteur Teletype Over Radio) Gönderme yapan istasyon üç karekterli guruplar gönderir. Alan istasyon aldığını teyit edince gönderen istasyon bir gurup daha gönderir. Mod B de ise birden çok istasyon gurup halinde çalışabilir.

13 PACKET RADĠO (PR) Amatörlere, bilgisayar kullanarak yazılı haberleşme yapma imkanı sağlar. Halen standart olarak kabul edilmiş AX.25 protokolünü kullanan ve aynı zamanda TCP/IP protokolü yaygınlıkla kullanılmaktadır

14 PACKET RADĠO (PR) Bilgilerin satır satır yollanması ve teyit beklenmesi mantığıyla çalışır.

15 PACKET RADĠO (PR) DIGIPEATER: digitally repeater Kısmi röle gibi çalışan Paket Radyo aktarıcılarıdır. Klasik Röleden farkı, digiler tek frekans kullanır.

16 PACKET RADĠO (PR) DIGIPEATER: Alma ve gönderme, sıralı olarak aynı frekansdan yapılır. Önce alır, bitince gönderir.

17 PACKET RADĠO HABERLEġMESĠ Direkt karşı istasyon ile yazışma şeklinde olabilir. Digipeater vasıtasıyla yazışma, daha uzak mesafelere aktarılır. Kısmen klasik röle haberleşmesine benzer, tek fark, digi sizin sinyalinizi alır, sizin göndermeniz bitince karşıya gönderir.

18 PACKET RADĠO HABERLEġMESĠ BBS ler vasıtasıyla, mesaj bırakabilirsiniz varsa size ait mesajları okuyabilirsiniz, Ġsterseniz Genel Mesajları okuyup cevaplayabilirsiniz. BBS, sadece VHF bandında çalıģabileceği gibi, HF (kısa dalga) bandından da mesaj alıp veriyor olabilir.

19 PACKET RADĠO HABERLEġMESĠ TELNET imkanı olan Ģehirlerdeki Paket Radyocular, bu yolla ülkeler arasında haberleģebilir. e.mail bırakabilirler. Örnek TA3KK-8 ( Bursa Uludağ Radyo Amatörleri Derneğinin Uludağ Üniversitesinde çalıģtırdıkları istasyon) BBS veya Digi istasyonları, HF (Kısa Dalga) vasıtasıyla diğer BBS lere bağlanılabilir.

20 PACKET RADĠO HABERLEġMESĠ HANGĠ FREKANSLARDA YAPILIR? ġu anda Türkiye de 144, ,650 ve 144,675 MHz frekanslarında çalıģan sistemler vardır. HF ve UHF frekanslarında da yapılabilir.

21 PACKET RADĠO için GEREKLĠ MALZEMELER Bilgisayar TNC (Modem) Telsiz

22 PACKET RADĠO için GEREKLĠ MALZEMELER VHF Bandı, Paket Radyo çalıģmasına baģlamak için en uygun ortamdır. Bilgisayar temel Ģarttır. Ancak, kullandığımız modeme bağlı olarak, basit bir terminal de (ekran ve klavye olarak) kullanabilirsiniz.

23 PACKET RADĠO için GEREKLĠ MALZEMELER TNC (Terminal Node Control) veya genel olarak MODEM, Telsiz ile bilgisayarınız arasındaki irtibatı sağlayan bir cihazdır. Modem özelliklerine göre farklı bilgisayar programları gereklidir. Bazı modem türlerinde, bilgisayarınızı terminal olarak kullanıp sadece gerektiği anlarda açıp kapatabilirsiniz, bilgisayarınızın açık veya kapalı olması, sistemin çalıģmasını etkilemez.

24 PACKET RADĠO için GEREKLĠ MALZEMELER Fakat bazı çok basit modemlerde bilgisayarınızın mutlaka çalıģması gereklidir. Örneğin, BAYCOM Modemler ile yapılacak paket çalıģması bilgisayarınızın sürekli açık tutulmasını gerektirir

25 PACKET RADĠO için GEREKLĠ MALZEMELER VHF Bandında 1200 Baud haberleşme hızı kullanılmaktadır. UHF bandında 9600 Baud kullanılabilir. Daha yüksek frekanslar da çok daha yüksek hızlara erişebiliriz. Bilgisayarınızın ses kartını kullanarak ta Modemsiz paket radyo çalışabiliriz.

26 PACKET RADĠO BAĞLANTI ġeklġ

27 TNC ( MODEM) Nedir, Ne Yapar? Bilgisayar ile telsiz cihazı arasındaki haberleģmeyi sağlayan aletir. TNC, internete bağlanırken kullandığımız modem ile aynı görevi yapar: Bilgisayar ile telsizi (internette telefona) kumanda edersiniz. Tek fark, burada ortam olarak radyo dalgaları kullanmanızdır.

28 TNC ( MODEM) Nedir, Ne Yapar? Bilgisayarın komutlarına göre telsizi göndermeye (Transmit) geçirir ve ses frekans bandındaki bilgileri telsize gönderir. Telsiz, anten vasıtasıyla RF sinyalini karģıya iletir. Alma durumunda (Receive) RF vasıtası ile gelen sinyal, telsiz tarafından ses frekansına çevrilir, modem de bu ses sinyalini bilgisayara uygun dijital sinyale çevirir. Bilgisayarın Modem ile haberleģmesi AX 25 denilen bir protokol ile yapılır.

29 TNC ( MODEM) Nedir, Ne Yapar? Modem, Bilgisayarın RS-232 portuna bağlanır. Telsizin ise mikrofon ve hoparlör çıkıģlarına, her cihazın bağlantı Ģekli farklı olmak kaydıyla bağlanır. Ayrıca, modemde, telsizi göndermeye geçirmek için PTT ucu bulunur. Bununda uygun kombinasyonla telsize bağlanması Ģarttır.

30 PAKET RADYO PROGRAMLARI: En çok kullanılanlar (Modemle) BAYCOM-TERMINAL programı: DL8MBT, DG3RBU, DK5RQ, DL5RL işaretli amatörler tarafından yazılan bu program, Baycom modem ile mükemmel çalışır. GRAPHIC PACKET: Kısaca GP diye anılan bu program DH1DAE Ulf Saran isimli amtör tarafından yazılmıştır. Baycom programına göre yavaş çalışır. Grafik özelliği ve dosya arşivleme özelliğiyle ön plana çıkar.

31 PAKET RADYO PROGRAMLARI: En çok kullanılanlar (Ses kartı ile) WIN-PACK programı: PC ses kartınızı kullanarak paket çalışması yapabilirsiniz, modem kullanmaya gerek kalmaz. AGWPE Programı: Ses kartı ile paket radyo yapacaksanız, bu programı mutlaka kullanmanız gerekir. Bu programın amacı, bilgisayarınıza, ses kartınızı modem gibi tanıtmaktır.

32 APRS Automatic Position Reporting System By Bob Wiseman and Bob Bruninga

33 APRS SİSTEMİ NEDİR? APRS sistemi; Automatic Position Reporting System cümlesinin kısaltılmışı olup, Otomatik Mevki Bildirim Sistemi diyebiliriz.

34 APRS SİSTEMİ Temel olarak Amatör telsiz vasıtasıyla bulunulan yerin bildirilmesi ve o anda ne yapıldığının ikonlarla belirtilmesidir. Genellikle VHF frekansı kullanılır, ancak HF bandından da APRS sinyalleri yayımlanmaktadır.

35 APRS SİSTEMİ Yaygın olarak VHF bandında Avrupa: , Amerika: MHz frekansları kullanılır. APRS sisteminin ilk amacı mevki bildirmek olmakla birlikte, geçen süreçte, karşılıklı mesaj aktarımı, Otomatik meteoroloji sistemlerinin APRS ye eklenmesi gibi detaylar ile kullanımı genişletilmiştir. Ve hatta internet kullanılarak, dünyanın herhangi bir yerindeki APRS istasyonu (tabiki dataları internette ise) ile haberleşilebilir.

36 Bob Bruninga Father of APRS APRS Sistemi, Bob Bruninga, WB4APR tarafından geliştirilmiştir. Bob Bruninga nın oğlu, bir sebepten ABD de seyahat etmekte iken, belli noktalardan paket radyo digileri vasıtasıyla, şu an buradayım gibi mesajlar atmış ve Bob mesajları aldıkça harita üzerinde işaretlemiş ve kabaca bir mevki takibi yapmıştır.

37 Bob Bruninga Father of APRS Daha sonra bu sistemi GPS ile birleştirerek koordinatların elle değil, otomatik olarak GPS den alınması ve belirli periyotlar ile havaya yollanması şeklinde geliştirmiştir. İkinci aşama, sinyallerin taşınması için, paket radyo digileri yerine, özel APRS digilerinin kullanımı ile olmuştur..

38 Bob Bruninga Father of APRS Son aşama ise, APRS digilerinden alınan dataların otomatik internete girilmesi ve internet vasıtasıyla, mevki takibi yapılmasıdır.

39 AMATOR APRS ÇALIŞMALARI AKTİF yada PASİF APRS İstasyonu Şeklinde çalışabiliriz PASİF APRS istasyonu konfigürasyonu şu şekildedir: GPS Alıcısı Global Positioning System GPS Modemi VHF Telsiz PASİF istasyonlar sadece bulundukları mevkiyi bildirebilir, haberleşemez, datalarının yerini bulup bulmadığını göremez.

40 GPS Standard GPS (Global Positioning System) unitesi. 24 adet GPS uydusu Dünya etrafında yörüngede dönmektedir. GPS alıcısı ne hadar fazla uyduyu aynı anda görürse hata payı o kadar azalır. Normal şartlarda hata payı 10-20m.civarındadır.

41 TNC MODEM A TNC which is basically a radio (or RF ) modem. The TNC connects the transceiver to a GPS converting it s data into AX.25 Packet protocol. TinyTracs are simple Transmit Only stand alone APRS TNCs

42 TELSİZ A VHF Amateur Radio Transceiver operating on Mhz. (USA) EU Should be a transceiver as APRS uses a collision detection system to know when to send data. Range of coverage depends on the power of the transmitter and terrain.