Yıl Sayı ISSN İmtiyaz Sahibi Danışma Kurulu Editör Yayın Kurulu Yazı Takip Sayı Hakemleri Teknik Hazırlık ve Kapak Tasarım Kapaktaki Hat

Transkript

1 İstanbul 2012

2 Yıl: 13 [Temmuz-Aralık 2012] Sayı: 30 ISSN Bu dergi uluslararası ve ulusal veri indeksleri tarafından taranmaktadır hakemli bir dergidir / is a refereed journal İmtiyaz Sahibi/Publisher Aziz Mahmud Hüdâyi Vakfı İktisadi İşletmesi adına Dr. Adem Ergül Editör/Editor Prof. Dr. Necdet Tosun Yayın Kurulu/Editorial Board Prof. Dr. Ethem Cebecioğlu Prof. Dr. H. Kâmil Yılmaz Prof. Dr. Mustafa Kara Prof. Dr. Mustafa Tahralı Prof. Dr. Süleyman Derin Doç. Dr. Sâfi Arpaguş Yrd. Doç. Dr. Ali Namlı Arş. Gör. Ercan Alkan Arş. Gör. M. Nedim Tan Yazı Takip K. Yusuf Ünal Teknik Hazırlık ve Kapak Tasarım M. Sami Kaya Kapaktaki Hat Alâeddin Bey Yayın Sorumlusu K. Yusuf Ünal İletişim Bilgileri/Contact Information Küçük Çamlıca Mah. Çilehane yolu Cad. No: 12 Üsküdar-İSTANBUL Telefon/Telephone +90 (216) (555) Faks/Fax +90 (216) e-posta/ bilgi@tasavvufdergisi.net web sayfası/web page Baskı-Cilt/Printing House Erkam Matbaası İkitelli Org. San. Sit. Turgut Özal Cad. No: 117/4 İkitelli İstanbul Tel: Danışma Kurulu/Advisory Board Prof. Dr. Arif Naushahi Prof. Dr. Arthur F. Buehler Prof. Dr. Dilaver Gürer Prof. Dr. Hamid Algar Prof. Dr. Himmet Konur Prof. Dr. İlhan Kutluer Prof. Dr. Kadir Özköse Prof. Dr. M. Erol Kılıç Prof. Dr. Mustafa Aşkar Prof. Dr. Mustafa Çiçekler Prof. Dr. Mustafa Uzun Prof. Dr. Ramazan Muslu Prof. Dr. Reşat Öngören Prof. Dr. S. Hayri Bolay Prof. Dr. Süleyman Uludağ Yrd. Doç. Dr. Veysel Akkaya Sayı Hakemleri/Referees on This Issue Prof. Dr. İsmail Safa Üstün Prof. Dr. Mustafa Çiçekler Prof. Dr. Ömer Çelik Prof. Dr. Ramazan Muslu Prof. Dr. Reşat Öngören Prof. Dr. Süleyman Uludağ Doç. Dr. Abdürrahim Alkış Doç. Dr. Ahmet Cahid Haksever Doç. Dr. Cengiz Gündoğdu Doç. Dr. Eyyüp Tanrıverdi Doç. Dr. Salih Çift Doç. Dr. Vahid Göktaş Doç. Dr. Zafer Erginli Yrd. Doç. Dr. Ahmet Karataş Yrd. Doç. Dr. Halil Baltacı Yrd. Doç. Dr. Meliha Yıldıran Sarıkaya Dr. Murat Kaya Yazıların ilmî ve hukukî sorumluluğu yazarlarına aittir. Dergimizde yayımlanan yazılar, elektronik veya yazılı bir ortama izinsiz olarak aktarılamaz ve çoğaltılamaz. Yurt İçi Abonelik: 40 TL Yurt Dışı Abonelik: 50 Euro Kurumsal: 50 TL

3 İÇİNDEKİLER Editör den... VII Makaleler Ömeru l-fuâdî nin Menâkıbnâmesine Göre Şeyh Şâbân-ı Velî nin Tasavvufî Şahsiyetine Bir Bakış Mustafa AŞKAR Osmanlı Sûfîlerinin İran Safevîlerine Yaklaşımında Azîz Mahmûd Hüdâyî Örneği Mustafa Salim GÜVEN Manzum Bir Tasavvuf Klasiği Olarak Gülşen-i Râz Muammer CENGİZ تأويالت جمال الخ ل و ت ي من سورة الفاتحة والضحى إلى سورة الناس ب ه اء الد ين د ار ت م ا Araştırma Notları Ahmed Hüsâmeddin Dağıstânî nin Beled Sûresi Tefsiri İrfan GÜNDÜZ Metin Neşri Es ad Erbilî nin Tercüme-i Kasîde-i Münferice Adlı Eseri Ercan ALKAN Sehven Ebu l-hasan Harakānî ye Nisbet Edilen Bir Risâlenin Tercümesi: Risâle-i Tarîk-i Ebu l-hasan Harakānî Abdurrahman ACER Abdullah Salâhî Uşşâkî nin Risâle-i Usûl ü Evrâd-ı Uşşâkiyye si Ali İhsan KILIÇ

4 Kitap ve Sempozyum Değerlendirmeleri Açıklamalı Eski Harfli Türkçe Matbu Tasavvuf Kitapları Bibliyografyası Nûru l-ulûm: Kitâbî-yi yektâ ez ârif-i bî hemtâ Şeyh Ebu l-hasan-ı Harakānî hemrâh bâ şerh-i ahvâl u âsâr u efkâr-ı o Abdurrahman ACER Adalet Çakır, Abdulkādir-i Geylânî ve Kādirîlik Melek Gündüz KARACAN Ahmet T. Karamustafa, Tanrının Kuraltanımaz Kulları Melike ÜNDAR Necdet Tosun, Derviş Keşkülü Zehra GÖKMEN Alberto Fabio Ambrosio, Dervişler - Tarihi, Antropolijisi, Mistik Yönü Seda SEVMEZ Ahmed Bîcan, el-müntehâ - Fusûsu l-hikem Üzerine Bir Araştırma Ali İhsan KILIÇ Fahreddîn-i Irâkî, Aşk Metafiziği - Lemaât M. Akif KOÇ I. Uluslararası Ebü l-hasan Harakânî Sempozyumu Değerlendirmesi Abdurrahman MIHÇIOĞLU

5 CONTENTS From the Editor...VII Articles An Overview of the Mystical Personality of the Sheikh Sha bān Valī in the Menāqibnāme by Omar Fuādī Mustafa AŞKAR Ottoman Sufis Approach towards Iranian Safawids: The Case of Aziz Mahmud Hudayi Mustafa Salim GÜVEN Gulshan-ı Rāz As a Poetic Sufi Classic Muammer CENGİZ Esoteric Exegesis of Jamal Khalwati from al-fatiha (the Opening) and al- Duha (the Forenoon) to the Chapter of Nas (Men) Bahattin DARTMA Research Notes Ahmed Hüsâmeddin Dağistânî s Commentary on the Chapter of al-balad İrfan GÜNDÜZ Publications Es ad Erbilî s Book titled Tarjuma-i Qasîda-i Munfarija Ercan ALKAN Translation of a Treatise which was Mistakenly Attributed to Abu l-hasan Kharaqani: Risâla-i Tarîq-i Abu l-hasan Kharakānî Abdurrahman ACER Risâla-i Usûl u Awrâd-i Ushshâqiyya by Abdullah Salâhî Ushshâqî Ali İhsan KILIÇ

6 Book and Symposium Reviews Bibliography of Sufi Literature Published in Turkish with Arabic Script Nûru l-ulûm: Kitâbî-yi yaktâ az ârif-i bî hamtâ Sheykh Abu l-hasan Kharaqānî hamrâh bâ sharh-i ahvâl u âsâr u efkâr-i o Abdurrahman ACER Adalet Çakır, Abdulkādir-i Geylânî ve Kādirîlik Melek Gündüz KARACAN Ahmet T. Karamustafa, Tanrının Kuraltanımaz Kulları Melike ÜNDAR Necdet Tosun, Derviş Keşkülü Zehra GÖKMEN Alberto Fabio Ambrosio, Dervişler - Tarihi, Antropolijisi, Mistik Yönü Seda SEVMEZ Ahmed Bîcan, el-müntehâ - Fusûsu l-hikem Üzerine Bir Araştırma Ali İhsan KILIÇ Fahreddîn-i Irâkî, Aşk Metafiziği - Lemaât M. Akif KOÇ I. Uluslararası Ebü l-hasan Harakânî Sempozyumu Değerlendirmesi Abdurrahman MIHÇIOĞLU

7 Editör den Tasavvuf Dergisi nin değerli okuyucuları, Onüç yıldan beri yayın hayatına devam eden dergimiz, bu sayı ile birlikte 30. sayısına ulaşmış bulunuyor. Bu sefer de sizlere birbirinden kıymetli makale ve araştırma notları sunmaktan bahtiyarız. Bu sayımız Prof. Dr. Mustaf Aşkar ın Şeyh Şa bân-ı Velî hakkındaki makalesi ile başlıyor, ardından Dr. M. Salim Güven in kaleme aldığı ve Azîz Mahmûd Hüdâyî nin Safevîler ile ilgili düşüncelerini inceleyen yazısıyla devam ediyor. Muammer Cengiz in Gülşen-i Râz isimli eseri etraflıca tanıttığı makalesi ise, muhtemelen bu konuda Türkçe deki en detaylı çalışma. Prof. Dr. Bahattin Dartma nın tahkikli neşrini hazırladığı Cemâl Halvetî ye âit tasavvufî sure tefsirleri, dünyanın farklı bölgelerinden Arapça bilen herkes için faydalı olacağı gibi, bu Osmanlı mutasavvıfını da geniş kitlelere tanıtacak mâhiyettedir. Dergimizin araştırma notları bölümünde Prof. Dr. İrfan Gündüz, Ahmed Hüsâmeddin Dagıstânî nin yorumları ışığında Beled Sûresi ni modern belediyecilik açısından ele almıştır. Es ad Erbilî nin Tercüme-i Kasîde-i Münferice isminde olup henüz ilim dünyasında yeterince bilinmeyen eserini Ercan Alkan yeni harflere çevirerek okuyucularımıza sunmuştur. Yanlışlıkla Ebu l-hasan Harakânî ye nisbet edilen Farsça bir eserin Osmanlıca tercümesini Abdurrahman Acer yeni harflere çevirdi. Salâhî Uşşâkî nin Uşşâkıyye tarîkatı usûl ve âdâbına dâir Osmanlıca eserini de Ali İhsan Kılıç yeni harflere çevirip okuyucularımızın hizmetine sundu. Osmanlıca matbû tasavvufî eserler bölümü ile yeni yayınlanmış tasavvufî eserleri tanıtan bölümlerde birbirinden değerli birçok eser özet olarak tanıtılmıştır. Son olarak Kars ta düzenlenen Ebu l-hasan Harakânî Sempozyumu hakkında tanıtıcı bir yazı bulunmaktadır. Bu arada tasavvufa akademik olarak ilgi duyan dostlarımıza 2013 yılı içinde Erzurum da Alvarlı Efe Sempozyumu ile Gümüşhane de Ahmed Ziyâüddin Gümüşhânevî Sempozyumu nun yapılacağını müjdeler, emeği geçenleri şimdiden tebrik ederiz. Prof. Dr. Necdet TOSUN