Özd en AKI N CI ile Söyleşi. Eski Bir Bilg isayar Bir Dosya Paylaşı m Su nu cu su na N ası l Çevrilir?

Transkript

1

2 İ çin d ekiler Yıl: 4 Sayı: 51 Mart Özd en AKI N CI ile Söyleşi Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi (UHeM) Bilimsel ve Mühendislik 04 Uygulamalar Müdürü Özden AKINCI, UHeM ve UHeM'in çalıştığı projeler üzerine hazırladığımız soruları yanıtladı. 07 Ev Ku llanı cı ları için: KVM Duyurulmasından bu yana gün geçtikçe daha kararlı hale gelen ve hızlanan KVM günümüzde pekçok sanallaştırma probleminin altından kalkabiliyor. Eski Bir Bilg isayar Bir Dosya Paylaşı m Su nu cu su na N ası l Çevrilir? Eğer kullanmadığınız eski bir bilgisayarınız varsa -ki artık hemen hemen herkesin 11 vardır artık günümüzde herhâlde- onu kolayca bir sunucuya çevirebilirsiniz. Linux Vakfı Raporu: Linux Profesyonelleri Aranıyor 12 Linux Vakfı, İş Raporu'nu yayınladı. Açıkçası sonuçlar geçen yıldan pek de farklı değil. Yine Linux profesyonelleri iş dünyasında büyük rağbet görüyor. GN U /Linu x Sistemi Oyu n Yöneticileri Desu ra ve Steam GNU/Linux oyun camiasının iki lokomotifi Steam ve Desura, SUDO e-dergisinin 13 çiçeği burnunda oyuncusu Emre Güntekin ve PLO e-dergisinin emekli oyuncusu Hamit Giray Nart'ın klavyelerini tokuşturmalarıyla SUDO okurları için yayımlanıyor. Kabu k Prog ramlama #Bash# 22 Merhaba Kabuk Programlama Bash yazı dizimizin 3. bölümüyle devam ediyoruz. Ctrl + Alt + T 25 Ubuntu ile öntanımlı olarak gelen Dejadup uygulamasını kullanarak, if'in yazdığı betikten daha iyi bir yedek alma planı oluşturabilirsiniz. H aberler 29 U bu ntu -tr Karikatü r 33 Kullanılan Programlar Scribus, Gimp, Inkscape

3 web: e-posta: Ed itörd en Ceren Çalıcı twitter.com/cerencalici SUDO'yu Beklerken 'le 25 Nisan'da tanışacağız. Geriye sayım sayacı ilerledikçe Ubuntu ile ilgili yeni yeni haberler alıyoruz her gün. Bu haberlerden bir kısmına yer verdik sayfalarımızda. Hamit Giray Nart, konuk yazarımız oldu. Emre Güntekin ile birlikte Steam ve Desura'yı karşılaştıran bir yazı kaleme aldılar. Oyuncu penguenlerin severek okuyacağı bir yazı oldu. Linux Vakfı her yıl gibi "İş Raporu"nu bu yıl da yayımladı. İlginizi çekeceğini düşünüyoruz. UHeM'den Özden AKINCI ile yaptığımız bir röportaj da dergideki yerini aldı. Twitter'da yaptığım bir araştırma sonucunda da OMG!Ubuntu!'dan bir çeviri-yazı ekledik bu sayıya. Ama dergimiz bu ay biraz geç ulaştı elinize. Ve doğruyu söylemek gerekirse öyle dolu dolu bir dergi yapamadık bu sayı. Elimizden geleni yaptık. Lakin dergimizde görev almak, yazı yazmak gönüllüğe dayalı bildiğiniz gibi. Bir sayıda herkes yoğun olunca, yazan sayısı azalınca elimizden pek de bir şey gelmiyor. Öyle durumlarda bekliyoruz biraz. SUDO'nun toparlanmasını, elle tutulur bir hâle gelmesini bekliyoruz. Beckett'in Godot'suna yaptığım gönderme budur başlıkta. Velhasılıkelam, dergimiz için yeni kanlara ihtiyacımız var arkadaşlar. "Ben bu işlerden anlarım, her ay da bir yazı verebilirim." diyen, çağrımıza kulak versin. Yazılarınızı sudo[at]ubuntu-tr.net adresine bekliyoruz. Keyifle okuyun, sağlıcakla kalın. Ubuntu Dergi Tayfası Dergi Ekibi Aysel Aksu Bahadır Demircioğlu Barış Can Ceren Çalıcı Deniz Özibrişim Emre Güntekin Erkan Esmer Onur Altıntaşı Semetey Coşkun Tasarım Ekibi Elif Sunğur Ömer Yatğın Poyraz Karahan Konuk Yazarlar if Çağrı Emer Hamit Giray Nart

4 Bahadır DEMİRCİOĞLU Özden AKINCI ile Söyleşi Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi (UHeM) Bilimsel ve Mühendislik Uygulamalar Müdürü Özden AKINCI, UHeM ve UHeM'in çalıştığı projeler üzerine hazırladığımız soruları yanıtladı. Öncelikle bu röportaj isteğimizi kırmadığınız ve bize vakit ayırdığınız için çok teşekkür ederiz. UHeM hakkında konuşmaya başlamadan önce kısaca sizi tanımak isteriz. UHeM'deki çalışma pozisyonunuz nedir? Bilgisayarlar ve hesaplamalı bilimlere olan ilginiz nereden gelmektedir? Okuduğunuz okulda aldığınız eğitim bu yönde miydi? Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi'nde (UHeM) Bilimsel ve Mühendislik Uygulamalar Müdürü olarak görev yapmaktayım. Bu pozisyonda, kullanıcıların temel ihtiyaçları olan derleyici, kütüphane ve programların mevcut yüksek başarımlı hesaplama (YBH) ortamına entegrasyonunun ve optimize bir şekilde kurulması ile kurulumların ne şekilde yapılacağını planlamaktayım. Kullanıcıların ihtiyaç duyduğu ve genel olarak sıklıkla kullanılan programların kurulması süreçlerini de yönetmekteyim. Ayrıca, sistem üzerindeki kullanıcıların hesaplarından ve kullanıcıların sistemler ve yazılımlarla ilgili karşılaştıkları sorunların çözüm birimi olan destek biriminden de sorumluyum. İTÜ Fizik Mühendisliği'ni 2002 yılında bitirdim. Bilgisayarlara ve programlamaya olan ilgimden dolayı Bilişim Enstitüsü'ndeki Hesaplamalı Bilim ve Mühendislik programında önce yüksek lisans, daha sonra doktora yaptım. Hesaplamalı Bilim ve Mühendislik programı yüksek başarımlı hesaplamaya ihtiyaç duyan problemlerin çözümleri için gerekli olan paralel programlama, matematik, lineer cebir gibi altyapıyı sağlayan, içeriği oldukça kapsamlı, YBH konusunda teorik ve uygulama ile ilgilenenlere hitap eden bir programdır. Bu tür sistemlerle ilgilenmeye araştırma görevlisi olarak İTÜ Bilişim Enstitüsü'nde İTÜ Yüksek Başarımlı Hesaplama Laboratuvarı (İTÜYBH Lab.) sistem yöneticisi olarak görev alarak başladım yılında UHeM'e geçtim. Hâlen UHeM'de görev almaktayım. İlk olarak UHeM'in kuruluşunu ve kuruluş amaçlarını ve hesaplama büyüklüğünü kısaca anlatabilir misiniz? UHeM projesi 2004 yılında Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından kabul edilip İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Rektörlüğü ne bağlı olarak yürütülen bir e-altyapı projesi olarak başladı. Proje kapsamında, YBH sistemi altyapısı farklı katmanlarda, yazılım portföyü, YBH servis modellemesi, kullanıcı destek hizmetleri ile bilimsel ve teknolojik araştırmaların merkez odaklı oluşturulması hedeflenmiştir. Proje Mayıs tarihinde İTÜ senatosu tarafından uygulama ve araştırma (Uyg-Ar) merkezi olarak kurulması onaylanmıştır. UHeM Projesi ulusal yenilik (inovasyon) sistemimize yüksek başarımlı hesaplama ve veri depolama alanında hizmet sunmak ve bu alanlarda bir sinerji merkezi oluşturmak amacıyla başlatılmıştır. Merkezin üç temel kullanıcı grubu olması hedeflenmiştir: * Türkiye üniversitelerinde ve kamu araştırma birimlerde yürütülen bilimsel araştırma ve uygulama projeleri * Ülkemizdeki kamu ve özel sektör kuruluşlarının AR-GE birimlerinde yürütülen projeler * Uluslararası işbirliği kapsamında yürütülen araştırma-uygulama projeleri UHeM'de farklı safhalarda alınmış dört adet hesaplama sunucu sistemi bulunmaktadır. Bu sunucular Anadolu (1 004 çekirdek), Trakya (64 çekirdekli SMP), Ege (840 çekirdek), Karadeniz (51 2 çekirdek) isimlendirilmiştir. Trakya dışındaki sunucular dağıtık bellek mimarisine sahiptir. Bu hesaplama sistemleri dışında test amaçlı iki sunucudan oluşan NAR GPGPU sistemi de bulunmaktadır. Merkezde tüm bu sunucu sistemleri tarafından kullanılan 600 TB paralel dosya sistemi de bulunmaktadır. Yakın zamanda NVIDIA K20 4

5 Bahadır DEMİRCİOĞLU GPU kartlarından oluşan test sistemi de devreye alınacaktır. Çalışan sistemlerinizde bildiğimiz kadarı ile Linux işletim sistemi kullanmaktasınız. Kısaca bunun nedenini ve dağıtım olarak CentOS'u seçiminin nedenlerini anlatabilir misiniz? Yüksek başarımlı hesaplama gerektiren yazılımların geliştirilme ve kullanılması Unix tabanlı sistemler üzerinde başladı. Kod geliştiricilerin ve kullanıcıların işletim sisteminin yeteneklerinden kolayca faydalanmaları YBH gerektiren yazılımların Unix tabanlı sistemler üzerinde geliştirilmesine imkân sağladı. Zamanla Unix tabanlı işletim sistemleri yerlerini Linux tabanlı sistemlere bıraktılar. Özellikle Linux tabanlı işletim sistemlerinin açık kaynak kodlu ve pek çok kişi tarafından geliştirilebilir olması, YBH sistemlerinin Linux tabanlı işletim sistemine sahip donanımlar olmalarını çekici hâle getirmiştir. Günümüzde kullanılan YBH yazılımlarının ve bu yazılımların üzerinde çalıştığı donanımların pek çoğu farklı Linux sürümlerini desteklemektedir. Özellikle Redhat bu konuda öne çıkmaktadır. Bu nedenle merkezdeki tüm hesaplama sunucularımız üzerinde Redhat tabanlı lisans ücreti olmayan işletim sistemi olan CentOS'u kullanmaktayız. Açık kaynak kodlu işletim sistemi kullanarak kendimize özgü çekirdek ve işletim sistemi seviyelerinde iyileştirmeler yapmamız mümkün olmaktadır. Merkeziniz kimlere hitap etmektedir? Sadece kurumlara mı yoksa özel sektöre de destek sağlıyor musunuz? UHeM, ulusal çapta yüksek başarımlı hesaplamanın farkındalığını artırmak ve bu alanda hizmet sunarak bir sinerji merkezi olmayı hedeflemektedir. Merkez, Türkiye'deki üniversitelerin, kamu ve özel sektör kuruluşlarının YBH ihtiyaçlarını karşılamayı özgörev olarak edinmiştir. Ayrıca uluslararası işbirlikleri ile ülke içinde çok daha yüksek ölçekte hesaplama kaynağına ihtiyaç duyan çalışmaların, ülke dışındaki (örneğin Avrupa Birliği kapsamındaki) diğer YBH merkezlerinden gerekli hesaplama kaynaklarını alabilmeleri ve kullanabilmeleri için altyapı sağlamaktadır. UHeM bünyesinde beyaz eşya, otomotiv, savunma sektörlerinden başta olmak üzere farklı endüstri alanlarından kurumlar çalışmalar yürütmüş ve yürütmeye devam etmektedir. enerji fiziği alanlarında sınıflandırılabilir. Bu kapsamda, kan akışı modelleme, karadeliklerin modellenmesi, motor yanma modellemeleri, ilaç tasarımı, yarıiletken yapıların modellenmesi, yapısal analizler, iklim modellemeleri, ön işleme ve son işleme çalışmaları gibi pek çok çalışma yürütülmektedir. Sunucular ile depolama birimleri arasında InfiniBand bağlantı kullandığınıza göre çok yüksek bir bant genişliğine ihtiyaç duyuyor olmalı. Şu anki konfigürasyonda darboğaz oluşturan birimler hangileridir, kısaca bahsedebilir misiniz? Sunucular ile veri depolama sistemi arasındaki haberleşmenin yüksek bant genişliğine ve düşük gecikmeye sahip olması için InfiniBand (IB) teknolojisinden faydalandık. Kullanmış olduğumuz disk sistemi genişleme özelliğine sahip yüksek kapasiteli, üzerinde Lustre paralel dosya sistemini çalıştıran bir yapıdadır. Ayrıca IB teknolojisi ile sunucular arasındaki haberleşmenin de en az gecikme ve yüksek bant genişliği ile 20 Gbps hızıyla gerçekleşmesi sağlanmaktadır. Kullanmış olduğumuz IB anahtarlama cihazlarıyla tasarlanmış ağ topolojisi ile herhangi iki hesaplama sunucusu arasındaki haberleşmenin eşit sürede olması sağlanmaktadır. Sunucuları bakıma ne sıklıkla ve ne kadar süre ile alıyorsunuz? Planlanmamış kesinti süreleri ile ilgili istatistikleri bizimle paylaşabilir misiniz? Sunucuların periyodik kontrolleri sahip olduğumuz sorun takip araçları ile sürekli izlenmektedir. Sorunlu olan sunucular sistemden izole edilerek gerekli bakım çalışmaları yapılmaktadır. Hesaplama sunucuları 7/24 esasına göre çalışmaktadır. Olası sorunların tespiti ve etkilerine göre bakım planlamaları yapılmaktadır. Sunucu tabanlı bakımlar sistem kullanımını çok fazla etkilememektedir. Ancak dosya sistemi ya da kullanıcı veritabanlı sorunlar bizi planlanmamış kesintilere zorlamaktadır. Bu tür durumlarda mümkün olan en kısa sürede (bir kaç saat içerisinde) problemin bulunup çözülmesi hedeflenmektedir. Bu tür plansız kesintiler genelde yılda 1-2 defa olmak üzere toplam saati geçmemektedir. UHeM bünyesinde çalışılan projeler hakkında gizli değilse bilgi vermenizi istesek neler anlatırsınız bize? Hâlihazırda kullanıma sunulmuş derleyici/program/kütüphane dışında yazılım isteklerini ne şekilde değerlendiriyorsunuz? Bu değerlendirme sürecinde yazılımın lisansı ne kadar önem teşkil ediyor? Düğüm ya da çekirdek başına lisans bedeli ödenmesi gerektiği durumlarda bu bedeli UHeM mi yoksa proje başvurusunu yapan kişi/kurum mu üstleniyor? UHeM bünyesinde yürütülen projeler genel olarak akışkanlar mekaniği, yapısal mekanik, astrofizik, biyoteknoloji, kimya, nanobilim, atmosfer ve yer bilimleri, bilgisayar bilimleri ve yüksek UHeM kaynaklarını kullanmak isteyenlerin proje başvurularında belirttikleri yazılımların paralel programlama mantığıyla yazılmış ve çok çekirdekli dağıtık sistemler üzerinde çalışabilir nitelikte 5

6 Bahadır DEMİRCİOĞLU olması gerekmektedir. Kullanıcı ihtiyaç duyduğu yazılımı UHeM yazılım kurulum politikasına uygun olarak kendi alanına, yazılımın lisans kriterlerine göre kurmalıdır. Eğer kullanılacak olan yazılım açık kaynak kodlu ve diğer kullanıcılar tarafından da kullanılabilecek nitelikte ise ilgili yönetici tarafından yazılım havuzuna kurulmaktadır. UHeM, bünyesinde bulunan lisanslı yazılımları, lisans özelliklerine göre kullanıcıların kullanımına sunmaktadır. UHeM, kullanıcıların mümkün olduğunca açık kaynak kodlu yazılımları kullanmasını tercih etmektedir. Ancak kullanıcıların kullanmak istedikleri lisanslı yazılımlar UHeM bünyesinde mevcut değilse kullanıcının lisansı temin edip sistemler üzerinde kullanmasına izin verilmektedir. Bu kadar büyük bir sistemi ayakta tutmak ve UHEM'deki işleyişin aksamaması için ekibinizde kaç kişi çalışıyor? Merkezde toplam 25 kişi görev almaktadır. Bunlardan on tanesi üniversitelerin lisans ya da yüksek lisans programlarında okuyan yarızamanlı öğrencilerden oluşmaktadır. Yöneticiler, sistem ve network yöneticileri ve yarızamanlılardan oluşan ekip ile merkezin işleyişinin sorunsuz olarak sürdürülmesi sağlanmaktadır. Yarızamanlı çalışanların önemli bir rolü bulunduğunu belirtmek isterim. Yarızamanlı çalışanların edindikleri tecrübeler ile mezuniyet sonrası tam zamanlı çalışanımız olma potansiyelleri bulunmaktadır. Ülkemizde istihdam için personelin yeterliliği konusunda bir yorumlarınız almak isteriz. En çok hangi pozisyona istihdam için zorlanmaktasınız? Kısacası bilişim sektöründeki çalışanların bu büyüklükteki sistemler için yetelilikleri hakkında ne düşünüyorsunuz? YBH üzerine çalışmalar yürüten merkezlerin ülkemizde yaygın olmaması ve bu konunun henüz yeterince dikkat çekmemesinden dolayı bu tip sistemler üzerinde tecrübe sahibi insan gücü bulmak pek mümkün olmamaktadır. Bu nedenle lisans ve yüksek lisans öğrencilerinin sistem yöneticiliğine ilgi duyanları ile yarızamanlı olarak çalışarak bu alanda ihtiyaç duyulan insan gücünü kendi bünyemizde yetiştirme yoluna gittik. Bu yarızamanlı çalışanların edindikleri tecrübeler ile bizim istediğimiz bilgi ve beceriye sahip ve ilgi alanlarına uygun sistem yöneticileri yetiştirmeyi hedeflemekteyiz. Öğrenim hayatlarını tamamlayan yarızamanlı çalışanların bizimle tam zamanlı çalışan olarak yollarına devam etmeleri söz konusudur. Nitekim, bu konuda bizimle yarızamanlı olarak çalışmaya başlamış ve okulunun bitmesinden sonra tam zamanlı olarak bulunmaktadır. çalışmaya devam eden bir arkadaşımız Sektörde sistem yöneticisi olarak istihdam edilmek istenenler nelere hakim olmalı? Neler beklenir onlardan? Hangi konulara eğilip geliştirmeliler kendilerini? YBH sistem yöneticiliği Linux sistem yöneticiliğinden biraz farklılık göstermektedir. Öncelikle, sistem yöneticisi YBH sisteminin performanslı çalışabilmesi için donanım ve yazılım altyapısının uyumlu ve optimize bir yapıda çalışmasını sağlayabilmelidir. Sistemi oluşturan ve hesaplama düğümü (ing. compute node) olarak isimlendirilen herbir hesaplama sunucusunun birbiriyle senkronize bir şekilde çalışması sağlanmalıdır. Bunun için paralel programlama kültürüne sahip sistem yöneticilerine ihtiyaç vardır. Bence bu işin ideali mevcut sistemler üzerinde nasıl programlama yapılacağı bilgisine sahip sistem yöneticilerinin olmasıdır. Burada hedef sistemin performanslı bir şekilde çalışılmasının sağlanmasıdır. Bu hedefi yerine getirme konusunda sistem yöneticileri önemli bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla, bu tarz sistemlerin yönetimi konusunda paralel programlamanın temelleri konusunda bilgiye sahip sistem yöneticilerinin varlığı önem kazanmaktadır. Bu tarz sistemler üzerinde çalışan uygulamaların, sistemler ile performanslı bir şekilde çalışacak şekilde kurulmalarının sağlanması da sistem yöneticilerinin önemli bir görevidir. YBH sistemlerinde kullanılan kullanıcı yazılımları, Linux sistem yöneticilerinin kullandıkları yazılımlardan klasik sistem yöneticilerinin kurduğu ve optimize ettiği yazılımlardan çok farklıdır. Bu tür sistemler üzerinde kullanılan yazılımlar, çok çekirdekli sistemler üzerinde performanslı çalışan yazılımlardan oluşmaktadır. Dolayısıyla yazılımların her sisteme özgü kurulumlarının yapılabilmesi için kurulumlar genelde kaynak kod üzerinden yapılmaktadır. Bundan dolayı bu tarz sistemler üzerinde çalışmayı düşünen sistem yöneticilerinin kaynak kodu üzerinden yazılım kurma ve sisteme optimize bir şekilde entegre etme konusundan bilgi sahibi olmaları ve bu tarz sistemler üzerinde çalışma yapmayı düşünen sistem yöneticilerine tavsiyem olacaktır. Son olarak merkezinize iş başvurusu yapmak isteyenlere söyleyeceğiniz bir şeyler var mıdır? Yukarıda söze ettiğim konularda kendilerini geliştirmek isteyen ya da bu konularda sahip oldukları tecrübeyi merkez bünyesinde değerlendirmek isteyenler web sayfamızın "Personel Alımı" başlığı altından başvurularını gerçekleştirebilirler. 6

7 Çağrı EMER Ev Kullanıcıları İçin KVM Bundan altı sene önce çekirdeği ile kullanıma sunulan KVM (kernel-based virtual machines) civarına kadar geçen süre zarfında çekirdeğe eklenmiş en heyecan verici değişiklik olarak addediliyordu. Duyurulmasından bu yana gün geçtikçe daha kararlı hale gelen ve hızlanan KVM günümüzde pekçok sanallaştırma probleminin altından kalkabiliyor. KVM'i makinemizde çalıştırabilmemiz için gereken tek ön koşul işlemcimizin sanallaştırma uzantılarını destekliyor olması. INTEL işlemciler için vmx, AMD işlemciler için ise svm adı verilen CPU bayrağı eğer /proc/cpuinfo çıktınızda mevcutsa işlemciniz sanallaştırma uzantılarını destekliyor demektir. Kontrolü şu komut ile yapabilirsiniz. egrep -c '(vmx svm)' /proc/cpuinfo Eğer 0'dan farklı bir sayı görüyorsanız yazının geri kalanındaki komutları çalıştırmanızda bir sakınca yok. Eğer çıktı 0 işe ne yazık ki işlemcinizin sanallaştırma uzantısı desteği yoktur.(not:bios'unuzdan sanallaştırma desteğinin açıldığına emin olun) Yazının geri kalanında kurumsal ihtiyaçlara yönelik KVM senaryoları yerine ev kullanıcısının ihtiyacını görecek bir senaryo işlenip KVM'e kısa da olsa bir giriş yapılmaya çalışılacaktır. qemu-kvm : sanallaştırma görevini yapacak yazılım libvirt-bin : servisleri başlatmak gibi işlevleri görecek yazılımlar virt-manager: sanal makineleri oluşturmak ve kontrol etmek için grafik arayüz sudo apt-get update sudo apt-get install qemu-kvm libvirt-bin virt-manager Kullanıcımızın libvirtd grubuna eklendiğine emin olalım. Bunun için şu komutu çalıştırabiliriz. groups grep -c libvirtd Eğer yukarıdaki komut 1 çıktısını verirse kullanıcımızı libvirtd grubuna dahil edilmiştir. Eğer çıktı sıfırsa kendimizi libvirtd grubuna ekleyelim ki sanal makine oluşturup yönetebilelim. Bunu da şu komutla gerçekleştiriyoruz. sudo adduser ` id-in` libvirtd Şimdi bilgisayarı yeniden başlatalım. Bu işlem de tamamlandıktan sonra DASH'e virt-manager yazdığımızda görünecek olacak Virtual Machine Manager aracını başlatabiliriz. Eğer her şey yolunda gittiyse bizi şuna benzer bir ekran karşılayacaktır. Peki KVM hangi konuk işletim sistemlerini çalıştırabiliyor? Windows XP'den Android'e, Slackware'den OpenBSD'ye, Solaris'ten Amiga'ya kadar uzanan geniş bir yelpazede aklınıza gelebilecek hemen hemen her işletim sistemini çalıştırabiliyor. Tüm listeye proje sayfasından [1 ] ulaşmak mümkün. Gelelim KVM'in konak makinemize kurulumunun nasıl yapılacağına. Ubuntu her zaman olduğu gibi bu sefer de işimizi çok kolaylaştırıyor. Yüklememiz gereken paketler şunlar. KVM ilk kurulumda bizim için NAT ile internete çıkan bir sanal ağ oluşturur. Yani modemimizden doğrudan her sanal makine için IP almak yerine konak makinemizin IP adresini kullanmış oluruz dış ağ için. Bu ağ aygıtı muhtemelen ifconfig çıktısında virbr0 ile ifade edilecektir. Benim bulunduğum ağda DHCP sunucu /8 uzayını dağıtmakta. virbr0 sanal ağ aygıtımız ise /24 7

8 Çağrı EMER uzayından sanal makinelere IP adreslerini dağıtacak şekilde yapılandırılmış. (varsayılan olarak bu şekilde geliyor) Dolayısıyla aslında yeni bir sanal ağ oluşturmamıza gerek yok. Fakat daha önce de söylediğim üzere temel ihtiyaçları görecek bir senaryo üzerinde duracağımızdan bir adet sanal ağ oluşturup ardından sanal makinelerin yapılandırılmasına geçeceğiz. Virtual Networks sekmesinde sol altta bulunan yeşil + işaretine bastığımızda şu ekranı görmeliyiz. isteyip Forward ile devam ediyoruz. Geldik en önemli adıma. Bu ekranda daha önce de belirttiğimiz üzere fiziksel ağımıza NAT yapmasını söyleyeceğiz sanal ağımızın. Ayarları aşağıdaki gibi değiştiriyoruz. Eğer internete bağlandığımız aygıt resimde gördüğümüz gibi eth0 değilse, örneğin wlan0 ise, onu seçmemiz gerekiyor. Forward ile devam ediyoruz ve bize bir ağ adı soruyor. Buraya istediğimiz isimi yazabiliriz. Ben sudotestagi yazıp Forward diyorum. Forward dediğimizde bize oluşturduğumuz ağın bir özetini gösteriyor. Finish ile devam ediyoruz. Gelen ekranda IP uzayımızı seçeceğiz. Genelde ev kullanıcıları için üretilmiş modemler /8 ya da /1 6 uzayını kullandığından bu örneğimizde /1 2 uzayından bir aralık seçeceğiz. Örneğin /24 Bu sayede 'den 'e kadar olan IP'leri sanal makinelerimize atayabileceğiz. Bir sonraki ekranda DHCP kullanmak isteyip istemediğimiz sorulacak. Eğer sanal makinelere statik IP atamak istemiyorsak kullanmamız yerinde olacaktır aralığını dağıtmasını Bu adım yukarıda da belirttiğim üzere opsiyonel bir adım çünkü varsayılan olarak oluşturduğu default ağı da işimizi görecektir. Sadece yeni bir ağın nasıl oluşturulduğunu görmeye çalıştık. Varsayılan olarak sanal makinelere ait disk dosyaları /var/lib/libvirt/images dizini altında tutulur. Sanal makine yöneticisindeki Storage sekmesinde bu dizinin bulunduğu diskte ne 8

9 Çağrı EMER kadar yeriniz olduğunu görebilirsiniz. Ben örnek sanal makine olarak PC-BSD 9.1 deneyeceğim. İlk olarak konuk makinemizin diskini oluşturalım. Forward tuşuna basıyoruz. Gelen ekranda kurulum imajının bulunduğu dizini göstermemiz gerekiyor. OS type ve version çok önemli değiller fakat kurulumunu yaptığınız işletim sistemi ya da benzeri bir işletim sistemini gösterebilirsiniz. Storage sekmesinde sağ altta bulunan New Volume tuşuna basıyor ve şuna benzer olacak şekilde dolduruyoruz. Bir sonraki ekranda sanal makine için ayıracağımız RAM ve CPU değerlerini seçiyoruz. Ben 1.5 GB RAM ve 2 CPU vereceğim. İsim kısımına istediğiniz isimi verebilirsiniz. Formatı raw olarak bırakmanızda bir sakınca yok. Capacity diskinizin büyüklüğünü belirtiyor. Allocation ise şu aşamada ne kadar alanı gerçekten diske tahsis ettiğinizi belirtiyor. Burada ikisine de aynı değeri verip bir sonraki aşamada gerçekten ayırdığımız alanı oluşturmasını bekleyeceğiz. Diskin oluşturulması bittikten sonra sıra yeni işletim sistemimiz için kaynak ayırılmasına geliyor. Fakat önce elimizde ne var kontrol edelim. Kuracağımız konuk işletim sisteminin.iso dosyası, yeni bir sanal ağımız ve kurulum için kullanacağımız disk alanımız. Eğer bu üçünden biri eksikse yukarıdaki adımlardan birini eksik yapmışsınız demektir. Yok değilse sanal makine yöneticisine gelip üzerinde play tuşuna benzer üçgen işareti olan monitör tuşuna basıyoruz. (Create a new virtual machine) Bize makinemize vereceğimiz isimi ve ne şekilde kurulum yapacağımızı soruyor. Elimizde.iso dosyası olduğundan onu seçiyoruz ve Sonraki ekranımız disk seçimini yaptığımız ekran. Burada ister yeni bir disk oluşturur istersek de daha önce oluşturduğumuz diski seçebiliriz. Biz daha önce oluşturduğumuzdan ikinci seçenekle devam ediyoruz. 9

10 Çağrı EMER Sonraki aşamada bize oluşturacağımız sanal makinenin bir özetini gösteriyor. Burada Advanced Options altında kendi oluşturduğumuz sanal ağı seçeceğiz ve Finish ile sanal makine oluşturma işini tamamlayacağız. Sanal makinenin konsol ekranından kaçmak için klavyenin sol tarafındaki CTRL ve ALT tuşlarına aynı anda basmamız yeterli olacaktır. Ben 1 0GB alan ile PC-BSD GNOME'da problem yaşadım. X ile ilgili de kısmi sorunlar çıktığından gdm'i kapatıp, sshd'yi aktif ettikten sonra pf'i devre dışı bırakarak konak makineden SSH ile kullanıcıma eriştim. root ile erişmek için bir de sshd_config dosyasını düzenlemelisiniz. /usr/local/etc/rc.d/gdm stop root olarak giriş yapın nano /etc/rc.conf (sshd_enable="yes") pfctl -d Eğer her şey yolunda gittiyse bizi aşağıdaki gibi PC-BSD iso'sundan açtığı bir konsol ekranı karşılayacak. PC-BSD kurulumuna burada değinmeyeceğiz. Bu aşamada hata alırsanız aldığınız hata RAM miktarınız ile ilgili olabilir. Bilgisayarınızdaki fiziksel RAM konak işletim sistemi ve konuk işletim sistemlerinize ayırdığınız RAM kadar ya da daha büyük olmalı. Yani konak makinenin çalışması için gereken RAM miktarını ihmal etmeyin. Eğer kernel modülünün yüklenemediği ile alakalı bir hata alırsanız bilgisayarınızı yeniden başlatmayı deneyin. Öte yandan CentOS, Ubuntu gibi sistemlerde yaptığım denemelerde herhangi bir sorun çıkmadı. Sanal makineleri kapatmak için normal işletim sistemimizi kapatırmış gibi kendi menülerini kullanabilir ya da sanal makine konsolunu görüntüleyen alanın üzerindeki kırmızı açma kapama tuşundan ilgili seçeneği seçebiliriz. Yine sanal makine konsolunun bulunduğu ekranın üst tarafında bulunan i tuşu ile sanal makinemize ait özellikleri inceleyebilir ve değiştirebiliriz. Kapalı sanal makineleri başlatmak için virt-manager'ı çalıştırıp ilgili sanal makineye sağ tıkladıktan sonra çalıştır dememiz yeterli olacaktır. KVM genel hatlarıyla işte bu kadar basit. Ubuntu 3 paket sayesinde sisteme çok güçlü bir sanallaştırma çözümü eklememize izin veriyor. Kickstart ile kurulumların otomatikleştirildiği bir KVM ortamında sanal makine provizyonu yapmak da oldukça kolay. Üstelik yukarıdaki işlemlerin tümünü komut satırından da gerçekleştirebileceğimizden uzaktaki makinelerle çalışmak gerçekten kolaylaşıyor. Yazıyı burada bitirirken VirtualBox'a alternatif olarak KVM kullanmanız için gereken tüm bilgileri paylaştığımızı umuyoruz. Yaşadığınız sorunları her zamanki gibi forumumuzda dile getirebilirsiniz. Makinemiz çalışırken sanal makine yöneticisinde şu şekilde gözükecektir. [1 ] su d su d o -u b u n tu tr: ~$ man sayfalarının kapatıldıktan sonra da uçbirim üzerinde görünmesini istiyorsanız: 1 alias manl='pager='\''less -X'\'' man' 10

11 Ceren Çalıcı Eski Bir Bilgisayar Bir Dosya Paylaşım Sunucusuna Nasıl Çevrilir? Eğer kullanmadığınız eski bir bilgisayarınız varsa -ki artık hemen hemen herkesin vardır artık günümüzde herhâlde- onu kolayca bir sunucuya çevirebilirsiniz. Sunucu dediğimiz şey, basitçe söylemek gerekirse bilgisayarlar arasında veri paylaşımını sağlar. Bilgisayarınızla İnternet'e bağlandıktan sonra dosyaları paylaşmamızı sağlayan bir protokole ihtiyacımız var. Samba, bütün sistemleri birbirine bağlayabildiği için daha çok tercih edilir. Samba'yı İndirip Kurma Bilgisayarınızı sunucuya çevirmek için önce Samba'yı indirip kurmanız gerekecektir. Bunun için Ubuntu Yazılım Merkezi'ni kullanabilirsiniz. Ya da daha kolayı uçbirimden şu komutları yürütebilirsiniz: sudo apt-get install samba Açtığınız metin belgesi üzerinde, eğer ne yaptığınızı bilmiyorsanız, hiçbir değişiklik yapmayın. Bu işlem tamamlandıktan sonra sistem genelinde Samba'nın yapılandırmasını tamamlamamız gerekiyor. Bunun için de uçbirimde; Samba ile ilgili düzenlemeleri tamamladıktan sonra bilgisayarınızı yeniden başlatırsanız Samba çalışmaya başlayacaktır. sudo gedit /etc/samba/smb.conf Yeni Sunucunuza Bağlanma komutunu kullanarak oldukça uzun bir metin belgesi açacağız. Basit bir Samba paylaşımı oluşturmak için aşağıdaki şablonu kullanabilirsiniz. Yerel ağınız aracılığıyla kullandığınız dosya yöneticisi ile sunucunuza giriş yapabilirsiniz. Nasıl ki herhangi bir cihazı bilgisayarınıza bağladığınızda Nautilus'ta bu cihazı görebiliyorsunuz, aynı şekilde sunucunuzu da görebilirsiniz. [PaylaşımAdı] comment = (Paylaştığınız dosya için tercihe bağlı açıklama.) path = /home/example/directory browseable = yes read only = no guest ok = yes guest only = yes path: Paylaşacağınız dosyanın bulunduğu yolu tarif eder. /home/ceren/müzik gibi. browseable: Paylaştığınız dosyanın uzaktan aramayla ulaşılabilmesini sağlar. read only: Eğer "yes" seçeneğiyle kullanırsanız paylaştığınız dosya üzerinde değişiklik yapılmasını ya da dosyanın silinmesini engellersiniz. guest ok: Eğer "yes" seçeneğiyle kullanırsanız bilgisayarınız bu belgeyi kullanıcı adı ve şifre istemeden paylaşacaktır. guest only: Bu da tercihe bağlı bir seçenektir. Eğer "yes" seçeneğiyle kullanırsanız sadece misafir girişlerine imkân tanınacaktır. Sonrasında dosyayı kaydedin. Yukarıdaki seçenekleri açıklamak gerekirse; Ya da dosya tarayıcınızın yer çubuğuna sunucunuzun adresini yazabilirsiniz: smb://<ip adresi ya da sunucunuzun sistem adı>/<share name> Ve artık kendi sunucunuza sahipsiniz. Samba ile ilgili daha fazla bilgiye Ubuntu Wiki'den ulaşabilirsiniz: comment: Kısa bir tanım yazabilirsiniz. Dosyayı paylaştığınız kişiler bu adı görecekler. OMG!Ubuntu! Sam Hewitt 11

12 Ceren ÇALICI Linux Vakfı Raporu: Linux Profesyonelleri Aranıyor Linux Vakfı, İş Raporu'nu yayınladı. Açıkçası sonuçlar geçen yıldan pek de farklı değil. Yine Linux profesyonelleri iş dünyasında büyük rağbet görüyor. Linux Vakfı, küçük ve orta ölçekli işyerleri ile büyük şirketlerde ve devlet dairelerinde görev yapan 850 istihdam yöneticisi ile bir araştırma yapmış. Rapor, bir kariyer web sitesi olan Dice.com ile ortak hazırlanmış. Sonuçlar ise şöyle: * Araştırmaya katılan şirketlerden %93'ü önümüzdeki altı ay içinde en az bir Linux profesyonelini işe almayı planlıyor. * Şirketlerden %90'ı ise aranan niteliklerde bir Linux profesyonelini bulmanın çok zor olduğunu söylüyor. * Bunlara bağlı olarak Linux profesyonellerinin ücretleri %9 artıyor. * Araştırmaya katılan şirketlerin %73'ünün aradığı meslek grubu, Linux kullanmayı bilen sistem yöneticisi. Bunu %57 ile Linux tabanlı projelerde çalışmak üzere geliştiricilerin takip ettiği belirtiliyor. * Bu iki iş grubunun ardından ise %25 ile DevOps (Development Operations) geliyor. * Raporun söylediği diğer bir şey ise araştırmaya katılan 2600 Linux profesyonelinin %75'inin son altı ay içinde bir şirketten iş teklifi aldığı. Ve bunlardan %35'i bir yıl içinde işverenini değiştirmeyi planlıyor. Raporun tamamına ulaşabilirsiniz. Linux Vakfı'nın web sitesinden 12

13 Emre Güntekin - Hamit Giray Nart GNU/Linux Sistemi Oyun Yöneticileri Desura ve Steam GNU/Linux oyun camiasının iki lokomotifi Steam ve Desura, SUDO e-dergisinin çiçeği burnunda oyuncusu Emre Güntekin ve PLO e-dergisinin emekli oyuncusu Hamit Giray Nart'ın klavyelerini tokuşturmalarıyla SUDO okurları için yayımlanıyor. GNU/Linux platformu, kurulum, otomatik donanım tanıma, güvenlik konularında Windows'tan oldukça ileri seviyelerde. İnternet üzerinde sunucuların çoğunluğu, dünyadaki süper bilgisayarların ise neredeyse tamamı GNU/Linux işletim sistemini kullanmaktalar. Ne kadar güzel. Ama madalyonun bir de öbür yüzü var. İnsanların kullanmak zorunda kaldığı -daha doğrusu zorunda bırakıldığı- pek çok uygulama sadece Windows ile uyumlu. Oyunlar da bunlardan biri. Bilgisayar dünyasının en güçlü sektörlerinden birisi -belki de en güçlüsü- oyun sektörüdür. Windows işletim sistemi de bu sektörde ezici çoğunluğu elinde tutuyor. Bunun pek çok sebebi var. Microsoft'un haksız rekabet ve tekel hamlelerini bir kenara bırakırsak, bazı ekonomik sebepler de var. Oyunların, OpenGL yerine, DirectX API'si kullanılarak yapılması, MS'in kendi ürünlerinden başka ürünlere bilgisayarda yaşam hakkı tanımaması, DirectX API'sini yaygınlaştırmış; oyun geliştiricileri de yaygın olan bu API üzerinde oyunlar geliştirerek piyasaya sürmelerine sebep olmuştur. GNU/Linux camiası ise, açık kaynak ve özgür yazılım avantajlarını kullanarak, ticari oyunlar ile savaşa girişmişlerdi. Ancak açılan oyun teknolojileri, ömürlerini tamamlamışlardı. Gönüllü geliştiricilerin çabaları, arkalarında milyon dolarlık sermayelerin olduğu oyunları yakalamaktan çok uzaktaydı. Yukarıdaki -di'li geçmiş zaman, aslında hâlâ devam ediyor. GNU/Linux, hâlâ oyunlar konusunda Windows'u yakalamaktan çok uzakta. Ancak, dünya üzerinde değişmeyen tek şey, değişimin kendisidir. İlk olarak MS'in, DirectX'i sadece Windows platformunda çalışır olarak tutması, bu API'nin diğer ortamlarda kullanılamamasına yol açtı. Yani diğer tüm ortamlar, platform bağımsız olan OpenGL'nin oldu. Konsollar zaten başından beri DirectX kullanmıyorlardı (Xbox hariç). Ancak günümüzde mobil platform öyle hızlı bir şekilde yükselişe geçti ki sokakta herhangi birinin elinde görebileceğiniz bir akıllı telefon, artık vasat bir bilgisayarın gücüne eşit işlemci gücüne sahip. Android ve MAC tabanlı işletim sistemlerine sahip telefonlar, artık sokakta konuşturmaktan çok daha fazlasını yapıyorlar. Bu platformlara yazılan oyunlar da telefonlara paralel geliştikçe, oyun geliştiricileri de DirectX olmadan da bir şeyler yapılabilindiğinin farkına vardılar. Windows 7 tamam, bir lafımız olamaz da zaten; ama oyun geliştiricilerinin, şu aşamada, MS'in mobil telefonlar için kullandığı Windows 8'in hayranı oldukları da pek söylenemez. Tüm bu gelişmelerin yansıması, kişisel bilgisayarlar üzerinde de farklı platformlara yönelme hareketi oluşturdu. En azından bizim yorumumuz bu. Doğru da olabilir, yanlış da olabilir. Lakin GNU/Linux camiasında, şu son yaklaşık 1,5 senede sonlarından başlayarak, çiçeği burnunda de dahil olmak üzere- oyun sektöründe olan gelişmelerin, önceki 5-6 sene içinde olanlardan daha fazla olduğu bir gerçek. Bunların başında ise, çevrimiçi ve dijital ortamdan satış yapan -ki bir tanesi ayrıca oyun geliştircisi bir firma- iki dev oyun mağazası ve istemcisinin, ardı ardına GNU/Linux sürümlerini yayımlamaları oldu. Desura ve Steam. Her ikisi de hoş geldiler. Peki nedir bunlar ve neler getirdiler? Ne getirecekler? İlk soruya biz yanıt aradık. İkincisine ise büyücü Gandalf yanıt versin: En bilgeler bile sonu göremezler sevgili Frodo. Desura Desura kısaca, bağımsız (indie) ve resmî modları, bize dijital ortamdan satın alma veya bilgisayarımıza indirme ortamı sağlayan; 13

14 Emre Güntekin - Hamit Giray Nart oyunlara yorum yazma, geliştiricilerle irtibata geçme ve ekran görüntüsü vs.. yüklememizi sağlayan basit sosyal ağ işlevlerine de sahip olan ve GNU/Linux'a ilk gelen oyun dijital mağaza ve portalıdır. kullanmaktadır. Tüm oyun istemcileri (Zaten kaç tane var?) ya da çevrimiçi mağazalar gibi Desura'da da bir üyelik sistemi var ve sitesinden [1 ] ya da istemci üzerinden üye olabilirsiniz. İlk olarak, Phoronix'in, Steam'in MAC versiyonunda GNU/Linux desteğine sahip kodlar bulması haberiyle ortalık alev almıştı. Ama Valve, GNU/Linux planımız yok diyerek hayalleri yıktı. Sonrasında ise senesinin yazında, DesuraNET firması, Desura oyun istemcisinin, GNU/Linux sürümünün kapalı beta duyurusunu yaptı. Steam'den dolayı hayal kırıklığı yaşayan GNU/Linux oyuncularına su serpmiş oldu. İlk çıkışında kapalı beta testi başladı. Kullanıcılar, Desura'yı indirip sisteme kurabiliyorlardı. Ancak beta test grubuna kayıt yaptırıp da onaylandıktan sonra ancak kullanıcı hesapları ile giriş yapabiliyorlardı. Yaklaşık üç aylık bu beta sürecinin ardından, Kasım tarihinde Desura, GNU/Linux istemcisini yayımladı. İstemci, 65 adet GNU/Linux oyunu ile çıktı. Desura'yı sisteminize sitesinden [1 ] indirip kurabilirsiniz. Desura'nın MAC, Windows ve GNU/Linux sürümleri mevcut. Bu da Desura'yı, her üç platform için çıkan ilk oyun istemcisi yapıyor. Siteye gidip Desura kurulum dosyasını indirdiğiniz zaman, 64 ya da 32 bit sürümler için bir *.tar.gz dosyası otomatikman indirilmeye başlanacaktır. İnen dosyayı açtığınızda, içinden çalıştırılabilir bir kurulum dosyası çıkacak. Burada dikkat etmeniz gereken husus, Desura'nın bu dosyanın bulunduğu dizin içine kurulması olacaktır. Ayrıca Desura'nın kuracağı oyunların dosyaları da bu dizin altında olacaktır. Yani Desura kurulum dosyasının içinde olduğu dizininin bulunduğu konumda, yeterli yer olduğundan emin olun. Desura'nın bildiğim tek dağıtıma özel paketini, Pardus'un Alman topluluğu deposunda Pisi paketi olarak görmüştüm. Paket hâlinde bildiğim tek Desura buydu. Desura, tüm dosyalar paketin içinde olmak şartıyla, paket yapıp depolardan dağıtıma izin veriyor. Alman deposunda bulunan paket de zaten kurulum dosyasını içeriyordu. Desura kurulum dosyasına tıkladığınızda, Desura Updater başlayacaktır. İlk kurulum aşamasında -sürüm numarasına göre değişkenlik gösterecektir elbette- şu an mevcut sürüm için yaklaşık 40 MB civarında bir veri indirilecek ve Desura sisteme kurulacaktır. Desura kendini otomatik olarak güncellese de, kurulumdan sonra menüde oluşan Desura (Force Update) ile bu dosyayı yeniden çalıştırabilirsiniz. Desura istemcisi, wxwidgets ve GTK+ yazılım araçları ile tasarlanmıştır. Web tarayıcı modülü ise Chromium ED çalışma çatısı Desura hesabınıza giriş yaptıktan sonra açılan Desura uygulamasında, çok karmaşık bir arabirim yok. Sekmeler hâlindeki arayüz, aslında oyun yükleme ve güncelleme modülü dışında, Desura sitesinin son kullanıcıya yansıtılmış hâli. Games, Community, Development ve Support sekmelerindeki tüm içerik, sitenin içeriğinin yansılanması ile istemci üzerinde görüntüleniyor. Burada rol oynayan kısım da işte Chromium ED. Güzel bir özellik. Desura sistemine herhangi bir makine ya da İnternet tarayıcısı üzerinden de ulaşmanızı sağlıyor. İstemci ilk başladığında Games sekmesini açıyor. Kurduğunuz istemciye göre listelenen oyunlara buradan göz atma şansımız oluyor. En son çıkan oyunlar, yeni satışa çıkarılanlar, geliştirilmekte olan ve destek bekleyen oyunlar ve en çok rağbet edilen oyunlara buradan ulaşabilmeniz mümkün. Ayrıca sağ taraftan da oyunlara, türlerine göre göz atabilirsiniz. Bildiğiniz bir web sitesinden farklı değil. Ancak arama kısmını pek beğendiğimi söyleyemeyeceğim. Oyunun adının tamamını ya da bir kısmını yazıp arama ikonuna bastığınızda, Desura sitesi içinde Google aramasını çağıran bir betik çalışıyor. Yani Google Custom Search kullanılmış. Bulunan linke tıkladığınızda ise, tıkladığınız bağlantı, web tarayıcısı penceresinde açılıyor. Community sekmesi ise, temel bir sosyal yapıya sahip olan modülü başlatıyor. Burada Desura altındaki grupları görebilir ve bu grupların üyeleri ile iletişime geçebilirsiniz. Desura şu an için anlık sohbet imkânı sağlamıyor. Üye paylaşıma açmışsa e-posta adresi ve 14

15 Emre Güntekin - Hamit Giray Nart özel mesaj ile iletişim kurabiliyorsunuz. Burada grup oluşturabilir, güncenizi ekleyebilir, gruplara katılabilirsiniz. Her Desura grubu kendi haberleri, görselleri ya da günce sayfalarına sahip. Üyeler de yetkileri doğrultusunda bu gruplara katkı yapabiliyor, grubun sayfa içeriğini değiştirebiliyor veya yorum yazabiliyorlar. Buradan ayrıca Desura forumuna da ulaşmanız mümkün. Soru ya da probleminizi diğer oyuncular ile paylaşabilirsiniz. Development sekmesi, son kullanıcılar ya da oyunculardan ziyade, geliştiriciler için önemli bir sekme. Bu sekme, geliştiricilere, oyunlarını Desura üzerinden yayımlama, yamalama, geliştirme ve takip etmek için pek çok araç sunuyor. Eğer bir oyun geliştiricisi iseniz, oyununuzu Desura üzerinden dağıtmak için tek yapmanız gereken bir geliştirici hesabı oluşturarak oyununuzu Desura yönetiminin sınamasına sunmak. Eğer Desura'da bu yolda ilerlemek istiyorsanız burada bir eğitim ve nasıl [3] belgesi bulabilirsiniz. [2] Support sekmesi ise, yardım, sorun çözme ve hata raporlama alt forumlarından oluşan Desura'nın resmî forumuna bağlantı verir. Buradan Desura'nın güncesinde yazılı haberlere, Desura üyelerine ve Desura'nın diğer sosyal ağlardaki bağlantılarına erişmek mümkün. En sol kısımda ise Play sekmesi var. Burada, Desura üzerinden alıp da hesabınıza bağladığınız oyunları görebilir ve bunları yönetebilirsiniz. Buraya ayrıca kurulu bir oyunu ekleyebilir ya da CDKEY'i bulunan bir oyununuzu aktifleştirebilirsiniz. Oyunları isim, durum (kurulu / kurulu değil), kullanıcı puanı, geliştirici ya da favorilere eklenme durumuna göre listeleyebilirsiniz. Geliştiriciler için bir de oyuncu onaylama, oyuncu detaylarını yükleme, oyuncu verilerini Desura sunucuları ile eş zamanlama ve ödüllendirme sistemine sahip bir API geliştiriliyor. GNU/Linux kullanıcıları bilirler ki, bir uygulama yaparken (ya da paketlerken) bağıl kütüphaneleri doğru eklemek oldukça önemlidir. Geliştiricinin buna çok dikkat etmesi gerekir. Desura, sisteme herhangi bir kütüphane kurmasa bile (oyun ile gelenler hariç), sistemdeki bağıl kütüphaneleri kontrol etmektedir. Bir başka geliştirici özelliği de Alphafunding denilen kısım. Bu kısım, oyunu ön ödemeyle alan kullanıcıları bir beta tester olarak, oyunun test aşamasına katılmalarına olanak sağlıyor. Geliştirici açısından önemi ise geliştirici, geliştirme aşamasındaki oyunlarına hem geri bildirim, hem de maddi destek bulabiliyor. Desura üzerinde yayımcılık, dokuz basit adımdan oluşuyor. Başvuru ve bekleme adımlarından sonra uygulama girişi, Desura paketlemesi, test ve onay aşamalarının ardından oyun listelere giriyor. Play sekmesinin hemen solunda bulunan kullanıcı adınız ise, Desura profilinizi görüntülemenizi veya güncellemenizi sağlar. Aynen Google Plus profili gibi davranan Desura profilinde oyunlarınıza dair video ve görselleri yükleyebilir, arkadaşlarınızı görebilir ve yönetebilir, oyun ya da Desura haberlerine yapmış olduğunuz tüm yorumlara ulaşabilir ve gruplarınızı yönetebilirsiniz. Profil resminizin hemen solunda ise Desura'nın menüsü var. Menü çok zengin bir içeriğe sahip değil. Çevrimdışı olmak ya da hesabınızdan çıkış yapmak, yardım, hakkında gibi bilindik şeylerin yanında Desura'nın ayarlarına da buradan ulaşabiliyorsunuz. Ayarları Support altına atmaları da ilginç olmuş. Burada da ayrıntılı bir ayar uygulaması yok. Beta sekmesinden Desura'nın test ve hata avcısı programına katılabiliyorsunuz. Ancak burada da belirttiği gibi, tecrübeli kullanıcılar için bir seçenek bu. Games kısmı, CDKEY ile herhangi bir oyunu aktifleştirip Desura hesabınıza bağlamanızı sağlıyor. Mesela HumbleBundle ya da IndieBundle üzerinden ya da başka bir yerden almış olduğunuz oyunların CDKEY'lerini buraya girerek Desura oyun listenize ekleyebiliyorsunuz. Alt kısmında ise kurulu herhangi bir oyunu başlatmak için listenize kısayol ekleyebileceğiniz bir araç bulunuyor. Burası aynı zamanda, menüden Tools yoluyla da 15

16 Emre Güntekin - Hamit Giray Nart gelebileceğiniz bir kısım. General sekmesi ise Desura'nın genel ayarlarını yapmanızı sağlıyor. Buradan, otomatik bağlanma, Desura genel oyun çalıştırma betik dosyası, dil seçimi (Desura Türkçe desteklemiyor.) ve hata durumu davranışları gibi ayarlar yapılabiliyor. Diğer sekmelerden ise performans (otomatik sayfa yüklemeleri) ve temamızı ayarlıyoruz. Desura Tweaks grubunda, an itibarıyla iki tane farklı tema var. Bunlardan birini indirip de Desura dizini altındaki /data/themes dizini altına açıp ayarlardan ayarladıktan sonra Desura'yı yeniden başlatmanız yeterli. Desura repertuarında, özgür yazılım ve bağımsız geliştirici (indie) oyunları çoğunlukta olmak üzere her tip oyunu barındırıyor. Toplamda Desura üzerinde 200'ün üzerinde oyun bulunuyor. Desura ayrıca oyunlarla ilgili olarak iki portalın yönetimini ve bir porjenin de ortaklığını yapıyor. DesuraNET'in sahibi olduğu iki portal, IndieDB [4] ve ModDB [5]. IndieGames [6] ile ortaklığını yaptığı proje ise IndieRoyale [7]. IndieDB, bağımsız geliştiricilerin oyunlarının ve bu oyunlarla ilgili haberlerin bulunabileceği bir portal olarak yılında faaliyete geçti. Burada bağımsız oyun geliştiricileri, oyunları ile ilgili son gelişmeleri ve bağlantıları paylaşabiliyorlar. IndieDB üzerinde konsol ve mobil oyun geliştiricilerine de rastlayabilirsiniz. Pek çok ortam için tasarlanmış oyun veya oyun motorunu indirebilir, bu teknolojilerin ve oyunların gruplarına katılabilir, IndieDB forumundan üyelerle iletişime geçebilir ve yardım alabilirsiniz / edebilirsiniz. ModDB ise, oyun modifikasyonları üzerine yoğunlaşmış bir portal. ModDB, tamamı oyuncu yapımı olan modlar, haritalar, dosyalar, pratik senaryoları gibi unsurları barındırıyor. Burada modlarınızın bulunduğu sitenizi yayımlayabiliyor, haberler, ekran görüntüleri gibi ögeler ekleyebiliyor ve diğer oyunculardan yardım alabileceğiniz ModDB forumuna bağlanabiliyorsunuz. ModDB, gerçekten topluluğa dayalı olarak çalışıyor. Sitenin moderator ve yöneticileri, sitede en fazla aktif olan üyelerden oluşuyor. Bu portallar, oyun geliştiricileri için gerçekten de mükemmel bir oyun bahçesi. Ayrıca her sene, katılımcıların oyları ile belirlenen, Yılın en iyi modu ve Yılın en iyi bağımsız oyunu seçiliyor. IndieRoyale ise, geliştiricilerden ziyade, oyunculara hitap eden bir site. HumbleBundle benzeri bir oyun demeti (bundle) alış veriş sitesi. Bilmeyenler için hemen belirteyim, oyun demetlerinde 5-6 adet oyun bulunur ve oyuncular istedikleri kadar ödeyerek bu oyun demetine sahip olurlar. Bu demetin içeriğini, site seçebileceği gibi, oyuncuların oylarıyla da belirlenebilir. Her oyun demeti için asgari bir fiyat konabilir ve belirli fiyat barajları oluşturulabilir. Mesela, 6 oyun içeren bir demet düşünün. Asgari ücret de 3 dolar olarak belirlenmiş. Fiyatı uydurdum, ancak oyun demetleri fiyatları bu kadar oluyor, 3 dolar, 6 dolar vs.. Eğer fiyat barajı konmuşsa, asgari fiyattan (atıyorum) 4 oyun alıyorsunuz. 5 dolar (bu da fiyat barajı olsun) öderseniz, iki oyunu daha alabiliyorsunuz. Yukarıdaki oyun demeti sisteminin çalışma şeklini örneklemek için tarafımdan uydurulmuş bir senaryodur. Her demet bunları içermeyebilir. Asgari bir fiyat her zaman olsa da, fiyat barajı her zaman olmayabilir. Ancak IndieRoyale sitesinin enteresan bir fiyatlandırma uygulaması var. Oyuncular, oyun demetine asgari fiyatı verdikçe, fiyat çok küçük de olsa, yavaş yavaş yukarı doğru çıkmaya başlıyor. Asgari fiyatın üzerinde fiyat verildikçe de aynı şekilde fiyat aşağı iniyor. Ne güzel di mi?! Borsa gibi. Son olarak, Desura'nın aynı Google Chrome gibi üzerinde durduğu bir özgür yazılım projesi var: Desurium [8]. Desurium projesi Ocak 201 2'de, Desura'nın istemcisinin, yani oyuncunun bilgisayarında çalışan bölümünün, kodlarının açılmasıyla başladı. İsim ve Desura teknolojisinin büyük bir bölümü olan Desura sunucu tarafı ise kapalı. Ancak sisteminize Desurium'u da kurabilirsiniz. Aynen Google Chrome/Chromium kullanmak gibi. Bunun için sitesinden ya da ModDB üzerinden kodları indirip derlemeniz gerekiyor. Adresten de anlayacağınız gibi Desurium, GitHub üzerinde bulunuyor. Desurium, GNU/GPL 3.0 ile lisanslı. Kodların içinde, derleme için bir betik bulacaksınız, onu çalıştırıp derleme yapabilir, *.deb ve *.rpm paketleri oluşturabilirsiniz. Yine de derleme öncesi README dosyasını okumakta fayda var. Pazar listesi gibi bir bağımlılık listesi var çünkü. Steam İkinci oyun portalımız ve yöneticimiz ise Steam. Valve [9] firmasına ait olan Steam, dijital oyun yayımlama, dijital telif hakkı (DRM) yönetimi ve çok oyunculu oyun yönetimi ve iletişim portalıdır. Steam, küçük bağımsız geliştiricilerden, devasa oyun firmalarına kadar oldukça geniş bir oyun geliştirici repertuarına sahip. Aslında Desura'dan daha eski olsa da, GNU/Linux platformuna Desura'dan sonra geldi. Yani bizim tarafta birincilik Desura'ya ait. :-) Steam'in GNU/Linux'a gelişi de oldukça enteresan hatta birden oldu diyebilirim. Elbette ki Steam gibi bir oyun platformunun, bir işletim sistemine uyarlanması birden olmadı. Ancak bizim haberimiz ve beklentilerimiz bu yönde değildi (Benim öyle değildi en azından). Her şey Phoronix'in senesinde MAC için çıkan Steam istemcisinin kodlarında, GNU/Linux desteğine sahip kodlar bulduğunu duyurmasıyla başladı. Kod desteği Valve tarafından yalanlanmasa da yaptığı resmî bir duyuru ile Valve GNU/Linux için 16

17 Emre Güntekin - Hamit Giray Nart Steam çıkartmak gibi bir planımız yok. diyerek, GNU/Linux oyuncularını başka baharlara bıraktı. Ardından Desura geldi ve oyun yönetimimizi ona bıraktık. Sonra her ne olduysa, Temmuz 201 2'de Valve, Left4Dead 2 (L4D2) oyununun, Ubuntu altında çalıştığını resmen duyurdu. Bu, tek bir anlama geliyordu: Valve'ın oyun teknolojisi Source motoru, GNU/Linux'a port edilmişti. Ardından Serious Sam 3:BFE ve Sega'nın The Cave oyunları GNU/Linux'a port edildi. Steam, GNU/Linux için geliyordu. Phoronix aslında daha öncesinden yine duyurmuştu. Nisan ayında, Michael Larabel, Valve ofisini ziyaret etmişti. Ancak Valve'ın açıklamasından sonra, kendi gözlerimle görmeden inanmayacaktım. Valve'ın L4D2 duyurusundan, birkaç ay sonra, Steam'in GNU/Linux sürümü beta test aşamasına başladı. Valve'ın planımız yok açıklamasından sonra, birden ne değişmişti anlayamadım ama Steam GNU/Linux'a gelmişti. 3 ay kadar süren, kapalı beta, artı katılımcı ve açık beta test süreçlerinin ardından, Şubat 201 3'te Steam for Linux'un kararlı sürümü duyuruldu. Steam kararlı sürüme, yaklaşık 60 oyunla geçti (Sayıya modlar ve indirilebilir içerikler dahil değil.). Steam'i sisteminize kurmak için sitesinden [1 0] *.deb paketini indirebilirsiniz. Steam ayrıca Ubuntu Yazılım Merkezi'nde de bulunuyor. Steam'i sitesinden indirirseniz, steam.deb dosyasının bulunduğu dizinde terminali açarak, sudo dpkg -i steam.deb komutunu çalıştırın. Sonrasında menüden Steam'i başlatabilirsiniz. Aynen Desura gibi, Steam de hesabınıza giriş yaptıktan sonra, varsa güncellemeleri indirecektir. mevcut. Steam de aynı Desura gibi, sitesini kendi istemcisi üzerinden görüntüleyebiliyor. Ancak, Steam kendi arabirimini kullanıyor. Temel olarak, bir oyun indirme ve yönetme arayüzü olan Steam, kendi sanal kütüphane yapısını kullanıyor. Oyun indirmeye başladığınızda, İndirme dosyaları oluşturuluyor. şeklinde bir uyarı görürsünüz. Bu uyarı, Steam'in kendi sanal kütüphaneleri olan *.gcf dosyalarını yapılandırdığı anlamına geliyor. İndirme ise, bu işlemden sonra başlıyor. Bu sanal kütüphane yapılandırması, geniş dosyaların indirilmesi, yerel içeriğin onarılması gibi pek çok Steam özelliğinin üzerinde durduğu yapıdır. Steam'in açıldığı zaman Mağaza sekmesinde açıldığını söylemiştik. Buradan Steam mağazasında (Steamstore) bulunan tüm oyunlara göz atmanız mümkün. Steam'de Windows, MAC ve GNU/Linux oyunları bulunmaktadır. Mağaza sekmesinin alt sekmleri var. Bunlar için söylenecek bir şey yok, ne oldukları gayet açık. Ama bahsetmek istediğim iki unsur, Yazılım ve Linux alt sekmeleri. Yazılım alt sekmesi mağazaya daha yeni eklenmiş bir bölüm yılının sonunda eklenen bu bölümle, Steam artık oyun dışında da yazılımları mağazasına eklemiş oldu. Ancak aynen oyunlar gibi, kullanıcı ve geliştiricilere, yazılım güncelleme, mod veya çalışma ekleme, toplulukla iletişim ve SteamCloud gibi Steam özelliklerini de sunuyor. Linux alt sekmesi -ki en fazla ilgilendiğimiz kısım- bizi, Steam üzerindeki GNU/Linux uyumlu oyunlara ulaştırıyor. Mağaza altında kendine has bir alt sekmeye sahip tek işletim sistemi GNU/Linux. MAC ve Windows'un kendilerine ait sekmeleri yok. :-) Mağazadan oyunlara bakıp dijital olarak satın almanız mümkün. Steam ödemede kredi kartı ve çevrimiçi ödeme merkezlerini (PayPal, PaySafe, DIREKTebanking, Ideal ve WebMoney) kullanıyor. Linux oyunları kısmına girdiğinizde, mağaza anasayfasına benzeyen, ama sadece GNU/Linux oyunlarını gösteren bir liste açılır. Toplam görünen rakamda, sadece oyunlar değil, oyunların modları ve DLC denilen indirilebilir harici içerikler de görünür. Sağ sütundan, Oyunlar yazan bağlantıya tıkladığınızda ise, GNU/Linux oyunlarının listesine ulaşabiliriz. Bu listede DLC ve modlar yoktur. Buradan oyunları türlerine, geliştiricilerine ve yayım tarihlerine Steam açıldığında varsayılan olarak Mağaza sekmesinde açılıyor. Karşılaştırmada bahsedecek olsak bile, ekran görüntülerinden ya da burada bahsettiğimden anlayacağınız, Steam'in Türkçe desteği 17

18 Emre Güntekin - Hamit Giray Nart göre sıralamak ya da listelemek mümkün. Steam, alınan oyunları, doğrudan kullanıcı hesabına bağlar ve bu oyunlar Kütüphane sekmesi altından görüntülenebilirler. Bu listeden oyunlarınızı başlatabilir, sağ tıklayarak açılan menüdense, oyunla ilgili Steam'in sağladığı tüm özellikleri kullanabilirsiniz. Buradan, oyunlarınızı platforma göre listeleyebilir, uygulama ve indirmeler kısmına da erişebilirsiniz. Oyunlarınız, eğer ayarlarda değiştirmediyseniz, güncellemeler yayımlandıkça otomatik olarak Steam tarafından güncellenecektir. Yine, eğer platforma uygun olmayan bir oyununuz varsa ve sizin platformunuz için yayımlanırsa, Steam bu oyunu, sizin platformunuz listesinden indirmenize de olanak veriyor. Yani bir Windows oyunu GNU/Linux'a gelmişse ve sizin Windows oyunlarınız altında bulunuyorsa, bu oyunun GNU/Linux sürümü çıktığında herhangi bir şey yapmanıza ya da ödemenize gerek olmadan, oyunun GNU/Linux için olanını da indirebiliyorsunuz. Burada, pek oyuncularla alakalı olmasa da, Steam'in DRM yönetimi ve güvenliğinden bahsetmek istiyorum. Steam, DRM olarak, tüm oyun çalıştırma imkânlarının tek hesaba bağlanmasına olanak veriyor. Buna ek olarak, Steam oyunlarının hepsi, doğrudan Steam üzerinden çalıştırılabiliyor. Yani, oyunların bulunduğu (kurulum aşamasında ayrı bir dizin tanımlamadıysanız) ~/.steam/steam/steamapps/common dizini altında, oyunların çalışır dosyaları ile başlatmaya çalışsanız bile, Steam araya giriyor. İnternet bağlantınız yoksa da, oyunu açmaya çalıştığınızda, Steam başlayarak hesabınıza bağlanmayı deneyecek, başaramayınca da otomatik olarak çevrimdışı moda geçecektir. Bu modda oyunlarınızı çalıştırabilirsiniz. Ancak Steam'in özelliklerini kullanamaz, toplulukla da etkileşime geçemezsiniz. Yine de Steam, verilerini yerel makinenizde depolayacak ve İnternet bağlantısını bulduğu zaman eşitleme yapacaktır. Steam, DRM yöneticisi de olsa, kendisi üzerinden hesabınıza ulaştığınız herhangi bir bilgisayardan oyunlarınızı oynamanıza, yönetmenize ve yedekleme yapmanıza müsaade ediyor. Steam üzerinde aktif etmiş olduğunuz (CDKEY ile oyunu Steam'e göstererek), yani Steam'den almamış olduğunuz oyunlar da aynı özelliğe sahip oluyorlar. İletişim için Steam, SSL platformunu kullanmaktadır. Ancak çok daha farklı güvenlik ayarlarına sahiptir. Bunlardan birisi, Valve Steam Guard (VSG) denilen uygulamadır. Bu uygulama, hesabınızın tümünü ya da bir kısmını, farklı bir bilgisayardan erişime kapatmaya yarar. Steam menüsü altından Ayarlar kısmından Steam Guard ayarlarına erişebilirsiniz. Bir başka makineden Steam hesabınıza erişmeye çalıştığınızda, Steam Guard, hesaba bağlı erişim e-posta adresinize bir doğrulama kodu yollar ve bu kod sisteme girilmeden, Steam'i çalıştıramanıza müsaade etmez. Çevrimiçi oyunlarda ise, Valve Anti Cheat (VAC) sistemi devreye girer. Oyunlarda, hile kullanımına yarayacak tuş kombinasyonlarını kullandığınız anda VAC, sizi sunucudan atar ve girmenizi yasaklar. Bu önlem, IP kaydı ile de olmaz. VAC sicili, doğrudan profil hesabınıza yazılır ve tüm oyuncular tarafından da görünür. Kütüphane bölümündeki oyun yönetiminde bir de SteamCloud özelliğimiz var. Bu özellik bize, oyun kayıtlarını ve yapılandırılmış dosyalarımızı Steam sunucuları üzerinde bulundurmamızı sağlıyor. Böylece bu dosyalara, Steam kullanan tüm makinelerden erişebiliyor, oyun kütüphanenizi uzaktan, hatta Android ya da IOS işletim sistemli mobil telefonunuzdan bile yönetebiliyorsunuz. Ancak SteamCloud, her oyun için geçerli değil. Bu oyunları, kütüphanede yanlarında bir bulut simgesi ile görebilirsiniz. Steam'in sonraki ana sekmesi ise Topluluk. Steam de aynen Desura gibi, temel sosyal ağ özelliklerine sahip. Bu kısım altında, Steam profil hesabınıza ulaşabilir, profilinizi yapılandırabilirsiniz. Steam üzerinde, diğer oyuncuları arkadaş olarak ekleyebilirsiniz. Steam'de arkadaşlarınız ile P2P üzerinden, oyun oynarken dahi, yazılı sohbet edebilir ve onları oyunlarınıza davet edebilirsiniz. Hatta destekleyen oyunlarda, sizinle o anda aynı oyunu oynayan arkadaşlarınızın bulunduğu sunuculara ulaşabilir ve aynı oyuna girebilirsiniz. Yine bazı oyunlarda, Steam'in koyduğu başarımlar bulunur. Her oyunda olmamakla birlikte, Steam, oyunlarda göstermiş olduğunuz başarıları sizin profilinize yansıtır ve arkadaşlarınız bunları görebilirler. Tabii siz de arkadaşlarınızın neler yaptığı, hangi oyunları aldığı ve hangi oyunları tavsiye ettikleri gibi bilgilere ulaşabilirsiniz. Valve'ın yönettiği Steam forumuna da buradan ulaşabilir, yardım alabilir / edebilir, geliştiricilerle irtibata geçebilirsiniz. Oyun merkezinden ise, gruplara üye olabilirsiniz. Yukarıda yazdıklarımız, temel yapılar zaten. Ancak Topluluk altındaki üç farklı uygulamadan da bahsetmeden geçmek olmaz. Pazar, Greenlight ve Atölye bölümleri. Atölye, isminden de anlaşılabileceği gibi, oyuncuların kendi oluşturmuş oldukları oyun modifikasyonlarını, haritaları, bölümleri ve herhangi bir içeriği diğer oyuncuların kullanımı için paylaştıkları ve geliştirdikleri ortamdır. Oyuncular, buradan istedikleri bir içeriği Steam üzerinden indirdiklerinde, içerik otomatikman oyuna entegre edilir ve kullanılmaya başlanır. Bu çalışma aslında Team Fortress 2'nin bir uzantısı idi. Ancak sonra diğer oyunlara da açıldı. Burada ayrıca Valve'ın başlattığı Dota2 denilen, ses, kaplama ve aksesuar geliştirme araç kiti de mevcut. Pazar, aynen oyun mağazası gibi, ancak Steam üyelerinin 18

19 Emre Güntekin - Hamit Giray Nart herhangi birinin -siz dahil- kazanmış oldukları sanal içeriği diğer oyunculara satma ya da takas etme imkânı sağlayan bir özelliktir. Buradaki alışverişlerinizi Steam Cüzdan Kodu ile bakiye ekleyerek yapabilirsiniz. Steam Cüzdan Kodları, oyun aktivasyon anahtarları gibidir. Her ikisi de Steam üzerinden oyun ve yazılım satın almak için ya da Steam cüzdanına bakiye eklemek için kullanılabilirler. Cüzdan Kodları hâlâ geliştirilme aşamasındadır. Steam cüzdanınıza ise, normal oyun alma prosedürü ile aynı biçimde para eklayabilir, buradaki parayı, mağazadan oyun ya da uygulama almak için de kullanabilirsiniz. Steam cüzdanınıza, sağ üstteki hesap adınıza tıklayıp, açılan menüden, Hesap Detayları yoluya ulaşabilirsiniz. Ancak tekrar hatırlatayım, Pazar kısmı hâlen geliştirilme aşamasındadır. Greenlight benim en sevdiğim özelliklerden birisidir. Buraya eklenmiş çıkmış veya yeni çıkacak olan oyunların, topluluk üyelerince değerlendirilip, Steam üzerine alınıp alınmamasına karar verdikleri bölümdür. Geliştiriciler, oyunları ile ilgili teknik bilgileri, videoları ve görselleri buraya yükleyip oyuncuların beğenisine sunarlar. Eğer oyun yeterli oyuncudan evet oyu alırsa, Steam oyunu mağazasına almak için geliştirici ile temasa geçer ve oyunun Steam'e taşınmasına yardımcı olur. Steam'in bahsetmek istediğim son özelliği ise Big Picture modu senesinde duyurulan bu mod, Steam'i sanki bir bilgisayarda değil de, bir oyun konsolundaymışçasına kullanmanızı sağlıyor. indirebilirsiniz. Ancak hemen belirteyim ki, bu uygulama resmî bir Steam uygulaması değildir. Bunu öncelikle ifade edeyim. Uygulamanın *.deb paketini indirdikten sonra, indirdiğiniz dizin altında terminali açarak, sudo dpkg -i steam-login_4_all.deb komutunu verin. Paket XFCE üzerinde derlenmiş olduğundan, bağımlılıklar olarak bazı xfce4 kütüphaneleri indirecektir. Kurulum tamamlanınca, STEAM giriş menünüze eklenecektir. Çıkış yapıp oturum tipini STEAM olarak seçtiğinizde, kullanıcı adı ve parola girişinden sonra Steam açılacaktır. Bu modda Steam'i açarsanız, normal Big Picture modundan daha süratli çalıştığını göreceksiniz. Bunu kaldırmak içinse Ubuntu Yazılım Merkezi'ni kullanabilirsiniz. Buradan, steam-login paketini bulun ve kaldırın. Ancak bu modun iki olumsuz yönü var: 1 - Pek olumsuz yön demesek de, Steam'i açılışta bu modda başlatacak olursanız, Click OK to close Steam mesaj kutusu göreceksiniz. Bu kutucuğu kapatmaya çalışır ya da OK'e basarsanız, Steam kapanacak ve siz de kendinizi tekrar login ekranında bulacaksınız. Burada Alt+Tab'ı kullanarak bu kutuyu arkaya atıp, Steam'e ulaşabilirsiniz. Çıkmak için Steam'in çıkış komutunu kullanabileceğiniz gibi, yine Alt+Tab ile bu kutuyu öne alıp OK'e tıklamanız yeterli. 2- Big Picture modu mağaza kısmında GNU/Linux oyunlarını göstermiyor. Mağazada baktığınız bir oyunun GNU/Linux oyunu olup olmadığını göremiyorsunuz. Bunun bir güncelleme ile düzeltilmesi gerekiyor. Özellikle HD televizyonlar için tasarlanmış bu arabirim, Steam'i fare ve klavye ikilisi yerine, joypad ile kullanabilmek üzere tasarlanmış. Elbette, Big picture modunda fare ve klavye kullanabiliyoruz. Bu moda, Steam'i açtığınızda, sağ yukarıdaki Big Picture butonuna basarak geçebilirsiniz. Steam'i isterseniz bu şekilde de başlatabilirsiniz. Hatta Ubuntu altında, bilgisayarınızı bir Steam konsoluna çevirebilirsiniz. Bunun için steam-login paketini kurmanız gerekiyor. Bu paketi GitHub üzerindeki adresinden [1 1 ] Bu mod, ayrıca Valve'ın üzerinde çalıştığı oyun konsolu Steam Box'ın arayüzü olmaya aday. Steam Box, uzun süredir gelen bir söylentiydi. Hâlâ da pek bir şey belli değil. Valve ve Xi3 firması, CES 201 3'te bir pototip olan Piston kod adlı küçük bir kutu gösterdiler! Bu aslında, bir oyun konsolunda çok, HD televizyonlara bağlanabilen bir Shuttle tipi PC'yi andırıyordu. Üzerinde Steam ve GNU/Linux kurulu olarak gelecek makineye, istenirse Windows da kurulabilineceği belirtiliyor. Ancak, Valve'ın televizyona bağlanabilen bir şeyler yapmaya çalışması dışında henüz bir şey belli değil. O yüzden en iyisi Steam Box konusunu, çıktığı zamana bırakalım biz. :-) Desura VS Steam Her iki oyun yöneticisini bu şekilde incelemeye çalıştık. İncelemelerde bahsi geçen konular zaten aynı tip özellikler olduğundan, farkları ve benzerlikleri konusunda aşağı yukarı kafanızda bir düşünce oluşmuştur. Öncelikle her ikisindeki oyunlar 19

20 Emre Güntekin - Hamit Giray Nart için bazı performans arttırıcı ipuçları ile başlayalım. Her ikisi de oyun yöneticisi olarak sistemi zorlayacak uygulamalar değiller. Ancak işe yarar şekilde çalışabilmeleri için en azından vasat üstü bir donanıma sahip olmanız gerekiyor. Öyle ya, oyunları çalıştıramayan bir makinede oyun yöneticisi kurulu olsa ne yazar?! En güncel sahipli ekran kartı sürücülerini kullanın. Desura ve Steam üzerindeki oyunlarının en basitlerinin bile, ekran kartına saldıracağını unutmayın. Sağlam bir ekran kartınız olsa bile, sisteminizde en güncel sahipli sürücülerin yapılandırılmış olması gerekiyor. 32 ve 64 bit dağıtımlar için her iki oyun yöneticisinin istemcileri -teorik olarak- mevcut. Desura sitesinden indiriyor zaten. Ubuntu Yazılım Merkezi'ndeki Steam ise biraz çetrefilli. Şöyle ki, steam64 paketi, i386 paketinin sanal bir versiyonu. Steam'in deposunda [1 2] all_deb adıyla mevcut. Ancak, istemcileri düzgün çalıştırabilseniz bile, 32 bit kütüphane eksikliğinden dolayı bazı oyunlar (özellikle de eski yayım tarihine sahip olanlar) sorun çıkarabilirler. 32 bitlik bir dağıtım kullanılması, oyunlar için daha uygun olacaktır. Ubuntu ve güncellemeleriyle, Compiz'de Unredirect Fullscreen Windows ayarı artık aktif geliyorlar. Compiz ayarlarından bu seçeneği kontrol edin ve değilse aktifleştirin. Sonrasında da oyunlarınızı tam ekran modunda oynayın. Mümkünse kompozit olmayan masaüstü tercih edin kullanıcıları Unity 2D'yi kullanabilirler kullanıcılarının ise böyle bir şansları yok. Onların da XFCE gibi kompozit olmayan ya da KDE gibi efektlerin kapatılabilineceği başka bir masaüstü yöneticisini tercih etmeleri daha uygun olur. İlk bakışta her ikisi, karşılıklı açılmış ve birbirlerine rakip iki dükkan gibi görünüyorlar. :-) Aslında öyleler de zaten. Desura, GNU/Linux mahallesine ilk gelen istemci. Ancak Steam, oyun piyasasında, Desura'dan daha eski ve bu piyasanın baskın olan tarafı. DesuraNET; Desura, IndieDB, ModDB ve ayrıca bir mobil ve tablet oyun portalı olan SlideDB [1 3] portallarının sahibi. Steam'in sahibi olan Valve Software ise kendisi de bir oyun geliştirici firması. HalfLife serileri, Counter-Strike, Portal gibi oyunların ve pek çok oyunda kullanılan Source oyun motoru teknolojisinin yapımcısı olan firma. Hem Desura'ya hem Steam'e üyelik oldukça kolay ve ücretsiz. Gerek istemcilerden, gerekse her ikisinin de siteleri üzerinden hesabınızı oluşturmak çok kolay. Kullanım ve oyun almak, her ikisinde de oldukça kolay ve kullanışlı. Ancak oyun mağazası kısmında birbirlerinden biraz ayrılıyorlar. Desura, oyun mağazası kısmında, biraz daha basit bir arayüz ile karşımıza çıkıyor. Oyunlar, daha derli toplu görünüyorlar. Alphafunding kısmının ayrı olması ise artı bir özellik. Ancak oyun arama kısmı felaket. Desura, Google Custom Search kullanıyor ve oyunu bulduğunuz linke tıkladığınızda, bağlantı web tarayıcısında açılıyor. İstediğiniz oyuna istemci içinde ulaşmak içinse, tüm mağazayı taramak zorunda kalıyorsunuz. Steam'in mağazası ise biraz dağınık görünüyor. Öncelikle oyunlarla, DLC ve modların bir arada olmasından dolayı, listeler ve rakamlar biraz karışık. Bunları ayırarak listelettiğiniz zaman biraz toparlanıyor. Ancak listeler dağınık da olsalar, aradığınız oyunu bulmak, Desura'nın aksine çok kolay. Arama kısmına yazmaya başladığınız anda, Steam, aradığınız kelimeleri içeren oyunları anında arama kutusunun altında listeliyor. Aradığınız oyunun ismine tıkladığınızda ise, mağaza kısmında bu oyunun sayfası geliyor. Oyun sayfalarında ise teknik bilgilendirme, oyunla ilgili topluluk ve haber bağlantıları, oyuncu yorumları her iki istemcide de yeterli seviyede. Oyun kütüphanelerinde ise Desura önce çıkmış olmanın verdiği avantajla, oyun sayısı olarak Steam'in önünde. Ama Steam daha çok yeni. Aralarında bir sene kadar bir fark var. Ancak kararlı sürümleri çıkış anları vasıtasıyla kıyaslayacak olursak, her ikisinin de hemen hemen aynı sayıda oyunla çıktığını söyleyebiliriz. Desura'nın oyun yapısı bakımından Steam'den farkı, geliştirici tarafı. Gelecek zamanda ne olacağı bilinmez elbette, ancak Desura şu an bağımsız geliştirici ve özgür yazılımlara, Steam'den daha fazla ağırlık vermiş durumda. Desura'nın mağazasında, Steam'den farklı olarak, özgür yazılım olan oyunlar da mevcut. Desura'nın yönettiği IndieDB ve ModDB ortamları da bağımsız geliştiricilere, Steam'in geliştirme kitlerinden daha geniş bir alan sağlıyor. Desurium ise başlı başına bir özgür yazılım projesi zaten. Desurium'un kodlarını indirip derleme ile sisteminize kurabilirsiniz. Steam'in ise böyle bir projesi yok. Steam'de hiçbir şeyi derleme şansınız yok. Oyunların kodları kapalı ve mağazasında özgür oyunlar bulunmuyor. Desura Alphafunding ile geliştirilmekte olan oyunlara, oyuncuların bir ön sipariş gibi, Beta sürümlerini alabilmelerini sağlayarak, geliştiriciye maddi destek olabilmelerine de yardımcı oluyor. Steam ise bu konuda Greenlight çalışmasını yönetiyor. Ama "Greenlight", maddi bir destek sunmuyor. Ancak Steam, tasarım kalitesi yüksek ve son çıkan oyunları GNU/Linux üzerine getirmekte Desura'dan daha fazla bir potansiyele sahip gibi görünüyor. Bu potansiyel de Valve'ın ve Steam üzerinde oyunları bulunan büyük oyun geliştirme firmalarının maddi güçlerinden geliyor. Yine de oyun pazarı hakimiyetinden ve Steam'in geliştirici portföyünden yola çıkarak bu yorumu yaptık biz. Desura ya da Steam'in maddi gücü hakkında bir verimiz yok ne yazık ki. Olsaydı, daha sağlıklı bir kıyaslama yapabilirdik. Aslında her ikisi de bu konuda azıcık şeffalık gösterseler iyi olurdu. :-) Yine de para, pazar neredeyse, oraya yönelir. Yönü bellidir yani. Ama Steam, bağımsız geliştirici 20