------_...--=='~----==-=-=- malzeme. metalurji, Otomasgon, ue Uretim TeknoloJlsl ~.. intekno

Transkript

1 MART 2000 SayJ:82 YII: 8. mld yasl.co. malzeme. metalurji, Otomasgon, ue Uretim TeknoloJlsl matorlal motallurgy, automation, InD OHTlaCTlOn TOC.UOlIGI Bricmont provides a complete range of industrial services including analyses, engineering, control automation, studies, melters, holders, homogenizing furnaces, and training ~ ~ r _ ~ _...--=='~----==-=-=- Bricmont Inc., 500 Technology Drive, Southpointe Industrial Park. Canonsburg, PA USA Tel: Fax: furnace@bricmont.com intekno Representation In Turkey: Intekno Teknoloji Transfer Sanayi ve Ticaret A.~. Halaskargazi Cad. No: 366 ~~Ii Istanbul Turkey Tel: Fax: Intekno@lntekno.com.tr

2 i<;indekiler AKSAN,ALUMET,ROTO FRANK, REPAMET,KOROZYON DERNEGi, METALUlUi- MALZEME 2000 FUAR VE KONGRESiNDEN FiRMALARINDAN HABER VE YENi URUNLER PROFiL CD METAL. 14 ALUMiNYuM ALA~IMLARINDA TANE KU(:ULTUCULER E.<;ELEBi, Y.ERARSLAN,M.<;iGDEM AL-6063(Etial-60) ALA~IMINDA BOMOJENiZASYON UYGULAMA- LARININ DU~UK SOGUK DEFORMASYON~AVLAMA OZELLiKLERiNE ETKisi Y.ERARSLAN, M.<;iGDEM Etial-60 ALA~IMININ SICAK DEFORMASYON KAYNAKLI TAVLAMAOZELLiKLENiN BOMOJENizASYON SOGUMA BIZI ile DEGi~iMi Y.ERARSLAN, M.<;iGDEM Cr-Ni MUTFAK KAPLARI imalatinda induksiyon FIRINI KULLANIMI YAZI YAYIN KO~ULLARI ~ Yazllar bilgisayarda A4 boyutunda resimler ile birlikte A sayfayl gegmeyecek ~ekilde PC Word 6.0 formatmda disket ya da ZIP kartl igerisinde dergi merkezine gonderilmelidir. ~ Yazmm ba~ligl, ozeti ve ozetin ingilizcesi de verilmelidir. Internet sayfalarlmlz igin momkonse yazllann ingilizce ve Almanca olarak gonderilmesi rica olunur. ~ Yazllarda kullanllan fotograflar ve grafikler (6 veya 12 em) net ve temiz olmall, momkonse negatifleri gonderilmeli veya taranml~ (304 DPI olarak) PC formatll disket igerisinde TIFF formatlnda kaydedilmi~ olarak teslim edilmelidir. ~ Yazmlza uygun fotograf ve dia gondermeniz de rica edilir. Yazllann sonuna yararlanllan kaynakga eklenmelidir. Yazllarda momkon oldugu kadar oz TOrkge terimler kullanllmalldlr. ~bzgon ve derleme yazllardaki goro~ler yazanna, gevirilerden dogacak sorumluluk ise gevirmene aittir. Dergideki yazllardan kaynak gostermek sureti ile almtl yapllabilir. ~Dergiye gonderilen yazllann yaymlansm yayrnlanmasrn yazanna iade edilmez. Yayrnlanan her makale yazan/yazarlan dergimizin bir yllllk Ocretsiz abonesi olurlar. ~Reklamlar i1gilifirmalann sorumlulugundadlr.

3 PRESTiJ YAYINCILIK BASIM HiZMETLERi SAN. ve Tic. LTD. ~Ti. Adina imtiyaz Sahibi: Kenan - Hayriye ANIL, Genel Yayln Yonetmeni: Kenan ANIL, Reklam ve Halkla i1il?kiler koordinatoru: Hayriye ANIL, Reklam ve Halkla ili kiler: H. Ula BALLIKAYA Serkan KAYA TeknikTasanm: Mehmet ANIL, Hukuk Oanll?manl: Tayfur QiFTQi, KapakTasanm: A"JANS'MEK," Toz Metalurji Editoru: Prof.Dr.M.Lutfi 6VEQOGLU, ISII il?lem Editoru: Prof. Dr. Kutsal TULBENTQi, Korozyon Muhendisligi Editoru: Prof. Dr. Mustafa URGEN, Malzeme Muhendisligi Editoru: Prof. Dr. Hikmet UQI$IK, Dqc;:.Dr. Ahmet.UNAL Kalite Kontrol Editoru: Prof. Dr. Yllmaz TAPTIK, Oemir-C;elik Metalurjisi Editoru: Prof. Dr. Feridun DiKEQ, KaynakTeknolojisi Editoru: Prof. Dr. Erdinc;:KALUQ, Seramik ve Refrakteri Malzemeleri Editoru: Prof. Dr. Serdar OZGEN, Doc;:.Dr. Cemalettin YAMAN, Oretim Metalurjisi ve C;evre Editoru: Prof. Dr. ismail DUMAN, Ookum Metalurjisi Editoru: Prof. Dr. Niyazi ERUSLU, OANI~MA KURULU Turkiye Dbkum Sanayicileri Dernegi, Demir ve Qelik Ureticileri Dernegi, Turkiye Aluminyum Sanayicileri Dernegi, Kalite Dernegi, Kaynak Teknigi Dernegi, Korozyon Dernegi, Turk Seramik Dernegi, Ta lt Arac;:lanVan Sanayicileri Dernegi, A.B.O. Temsilcisi: M. Mustafa EKER, Fransa Temsilcisi: Muhsin KARAKOQ, Almanya Temsilcisi: Bayram AYBASTI, G. AfrikaTemsilcisi: Yucel $ENTARLI Tel: Fax: thos.begbie@pixie.co.za Konya Temsilcisi: Abdullah GURBUZ Tel: Fax: Gelecek i~in ~ok ~eyler yapacaktlk sizinle! dergiye ilk ba~ladlgnlliz gtinti - bu sektorden para rm kazanacagml saruyorsunuz? Derni~tiniz. Fakat yaymladj.k~a hep haz alrm~ ve ovtinmti~ttik. ArtIk aramlzda yoksunuz Saym Prof. Dr. Feridun DiKE(::, arkaruzdan ilk gtintin heyecamyla yolumuza devam edecegiz. Sizinle helalle~emedik fakat sizin gonltintiztin gtizelligiyle rahmetiniz bol olsun. U lkernizde ender yeti~en insanlardan biriydiniz. Gtiltimsemelemiz, kizgmhgmlz, babacan tavlrlanruz ile herkesi tiztinttiye bogdunuz. iyle~menizi beklerken Oltimhaberiniz herkesi Ylktl.Ke~ke o pazartesi gtintinti gorseydiniz... Ke~ke ya~asaydlruz! Bu aydan itibaren dergirnizde gordtigtintiz ve gormek istediklerinizi bize yazarsaruz seviniriz. Boylece daha kaliteli bir dergi sizlere sunabiliriz. Mayls aymda ger~ekle~ecek Metalurji kongresi ve fuarl i~in 10 Nisan 2000 Ylhna kadar stire i~inde ltitfen yazl, haber, tarutlm v.s. Gibi doktimanlanruzl bekliyoruz. Bizler bu tilkede ya~ayanlar olarak sevgiden, barl~tan ve saygldan yana filizlerin tekrardan ye~ereren nice 2000'li yi1lar dileklerirnizle. Kahn saghcakla... S aygi1anrmzla, KenanArul Yonetim Merkezi: irfan Ba tug Cd. Yuva 4 Apt. No: 11/ Esentepe-iSTANBUL Tel: (0212) Fax: (0212) , Bask.: Golden Print, Renk Aynm: Uc;:arGrafik, internet: Derai Avda BirYavlnlanir.

4 r" TEKNiK YAZI Cr-Ni MUTFAK KAPLARI imalatinda INDUKSIYON FIRINI KULLANIMI TIlE USE OF INDUCTION IlEATiNG OVEN in TIlE PRODUCTION OF TIlE Cr-Ni KITE lien PLATES Halil Murat Unver - KlrIkkale Universitesi Klrkkale Meslek Yiiksek Okulu- Yah ihan KlrIkkale hmunver@ kku.edu.tr r ok geni~ kullamm alam olan induksiyonla zsztma, V mutfak kaplanmn uretiminde de kalitenin iyilqtirilmesi if;in onemli rol oynamaktadzr. Bu f;alz~mada, Cr Ni mutfak kaplanmn, tabanlanna aluminyum disk ve ikinci bir Cr-Ni diski sandvif; ~eklinde yapz~tzrmak if;in kullamlacak induksiyon fzrzm tasarlanmz~tzr. induktorun fiziksel uretiminde kar~zla~zlan kzsztlamalar incelenmi~tir. Aynca guf; iinitesinin uretiminde kar~zla~zlacak sorunlar ve f;ozum yollan uzerinde durulmu~tur. Induction heating, which has widespread uses, plays a significant role even inkitchen plates for the improvement of quality. In this study, induction heating oven which will be used for fixing an aluminium disc and a Cr-Ni was designed. Limitations in the physical production of power supply were studied and sone possible solutions were given to this problem.

5 TEKNIK YAZI l.giris Ulkemizde bir 90k firma krom nikelli gelik saclan kahplarda basarak, tava ten cere, eviye, yemek kazam, karavana tenceresi, servis tepsisi gibi 90k degi ik mutfak kaplan imal etmektedir. Birka9 firma hari9 genellikle ISltma i i dogal gazla yapilmaktadrr. Bu alevle yapllan ISltmada her par9amn ISIsmm aym oimasl zor oldugundan yapl trrma kalitesi dii iik olmaktadlr. Bununla birlikte alevin temas ettigi noktadan uzakta ka- Ian yerler arasmdaki ISI farkllhgl da aym par9amn degi ik yerlerindeki yapl ma kalitesinin bozuk olmasma sebebiyet vermektedir. Bu i te en ideallsltma indiiksiyon1a ISltmadrr..';)ekil l'de gosterildigi gibi iki krom nikel arasma alman aliirninyum belli bir ISlya getirildikten sonra friksiyon presle vurmak suretiyle (9akma) veya preslenmek sureti yie birbirine yapi tm1abilir. Taban yapi urmak i9in kullarnlacak indiiksiyon fmmmn indiikt6riinii raket bi9irninde iiretmek uygun olacakur. Boylelikle, ISItllacak turnyiizeyle yakin temas saglanabilecektir. Dii iiniilen sistemde indiiktoriin bask! altmda kalmasl nedeniyle bask! kuvveti gereginden fazla olmamah, indiikt6r gerekli mukavemete haiz olmahdrr. indiiksiyon fmnlannda olu an magnetik alamn bobinden uzakla tlk9a logaritrnik olarak azalmasl nedeniyle, ISltllacak malzeme ile bobin arasmdaki mesafenin mtimkiin oldugu kadar az olmasma azarni ozen gostermek gerekir. Bu, elektriksel izolas- yon ve mekanik mukavemetin sagianmasl i9in kullanllacak kaplamanm, indiikt6r ve ISltllacak malzeme arasmda optimum mesafeyi saglamasl demektir. Mesafenin artmlmasl; lslnma verirnini aza1tlrken, azaltllmasi ise indiikt6riin mekanik bask! adedini dii iirmektedir. Kaplamamn ne ile yapllacagl iizerinde durulmasl gereken onemli bir noktadlr. Epoksi, re9ine, amyant veya rnikanit dii iiniilebilir. Fakat bask! kuvvetinin ne olacagl ve ne ekilde uygulanacagl (darbe veya siirekli bask!) da kaplama malzemesinin se9iminde de etken olacaktlr. Mekanik mukavemeti saglamak ve olduk- 9a ytiksek ak!rrn ak!tmak i9in indiikt6rii saglam bakir profil borudan yapmak gere- YapI~bnlan Aliiminyum Kazan veya Tencere kir. indtikt6riin profil borudan yapllmaslnm amaci; indtikt6r iizerinden gegen ak!- mm olu turdugu lslnm, indiikt6rii tahrip etmemesidir. Bu yiizden bakir profil boru igerisinden kire9siz sogutma suyu ge9irilmelidir. Be1ki dolu kesit bakir profil malzemenin daha mukavim olacagl dii iiniilebilir ancak bu durumda iletken kesitinin 3 kat fazla olmasl gerekecektir. Dolaylslyla belirli alana slgdmlabilecek sanm saylsl 90k daha az olacak ve indiiktans da 0 denli dii iik olacaktlr. Bu ise; a m akim, gti9 yarl iletkenlerinin se9irni ve maliyeti, elektronik a91dan olu acak ge9ici rejim problemlerinin halledilmesi gibi hayli slk!ntlh problemleri de beraberinde getirecektir. Aym bobine, etkin degeri aym, frekanslan farkll gerilimler uygulanillw,nda empedans degi imi meydana gelecek ve ytiksek frekanslarda akimm azaldigi gozlenecektir. Bu ise ISltllacak malzemeye iletilen eneijinin azalmasl anlarmna gelecektir. Yukandaki mekanik ve elektriksel ozellikleri saglayan, 30 cm 9aph tencere tabamm ISltacak, raket eklinde bobin imal edilrni tir, imal edilen bobinin indiiktansl 9.5 J.!hgelmi tir. Bu bobine 2500 Hz ve 9000 Hz uygulandlgmda empedanslan; Z,= L.co,= L.2.n.f, = 9,5.1O'.2.n.2500= 0,14915Q Z,=L.co,= L.2.n.f, = 9,5.1O'.2.n.9000 = 0,53694 Q olarak elde edilir. Goriildiigti gibi her iki indiikt6riin empedanslarl arasmda 3,6 kat fark bulunmaktadlr. 400 Volt altmda gekebilecegi indiiktif akirnlar ise; I, = U/Z, =400/0,14915 =2681A 1 2 = U/Z,=400/0,53694=745A elde edilmektedir. Bu akim degerlerinin ytiksek olmasl gii9 iinitesinde seri rezonans baglantlsmm kullamrrnm imkanslz k!lrnaktadrr. Yapilacak paralel rezonans devresinde bagiantisinda. f o =(2.n.O(L.C)r' formiiliinde yer alacak L ve Cnin degerleri sistemin verimini ve gti9 iinitesinin saghkli 9ah maslm kararhhk yoniinden etkileyecektir. Kullamlacak frekans degerini belirlerken; gii9, dalma derinligi, iletken kesiti ve yan iletken karakteristiklerini de 90k iyi analiz etmek gerekmektedir. Ancak tasarlanan sistemin optimum artlarl saglamasl beklenemez, ampirik olarak da belirli bir iyile tirme yapmak gerekmektedir. Sonu~ Cr - Ni mutfak kaplanna taban yapi tmlmasma ili kin olarak yapllan bu 9ah - mada indiiksiyon fmnm tasanrrnna ili - kin yakla lm ortaya konmu tur. KlSltlama saylsmm fazla olmasi her ne kadar bir takim gii9liikleri beraberinde getirse de a llamayacak engeller olarak gortinmemektedir. Daha sonraki a amada fiziksel olarak gergekle tirilen fmmn ampirik olarak davrarn 1 incelenebilir. Kaynaklar [I] M. Kamli, S. Yamamoto and M. Abe, " A khz Half Bridge Inverter for InductIOn Heating Applications", IEEE Trans. Ind. Applicat., vol.43,no.l, pp ,Feb 1996 [2] M.K. Kazirnierczuk, R.C. Cravens, "Current-source Parallel-Resonant DC/AC Inverter with Transformer", IEEE Trans. Power Electr., vol.ll, no.2, March 1996