İlişkili taraf tanımı ile bu standardın kapsamının ayrıntıları için UMS 24 standardına bakınız.

Transkript

1 UMS 24 Standarda (standardın ilgili paragraflarına referans verilmiştir) İlişkili Taraflar İle İlgili Açıklamalar Kontrol listesinin bu kısmı ilişkili taraflar ve söz konusu taraflarla olan işlemlerin belirlenmesine yöneliktir. Bu standardın temel konusu tüm ilişkili tarafların belirlenmesidir. Bu standardın amacı, bir işletmenin finansal durumunun ve faaliyet sonuçlarının, ilişkili tarafların mevcudiyeti ile ilişkili taraflarla gerçekleştirilen işlemler ve mevcut bakiyelerden etkilenebileceği olasılığına dikkat çekmek için, işletmenin mali tablolarının gerekli açıklamaları içermesini sağlamaktır. İlişkili taraf tanımı ile bu standardın kapsamının ayrıntıları için UMS 24 standardına bakınız. İşletme, UMS 24 standardının gerekliliklerini göz önünde tutarak aşağıdakileri uygulamak zorundadır: a) ilişkili taraf ilişkilerinin ve işlemlerinin belirler; b) işletme ile ilişkili taraf arasındaki mevcut bakiyeleri belirler; c) (a) ve (b) maddelerindeki kalemlerin açıklanmasının gerekli olduğu koşulları saptar; ve d) ilgili kalemlere ilişkin yapılacak açıklamaları belirler. Bu Standart, ilişkili taraflarla olan işlemlerin ve mevcut bakiyelerin, UMS 27 Konsolide ve Bireysel Mali Tablolar standardına göre, bir ana ortaklık, ortak girişimci ya da yatırımcı tarafından sunulan bireysel mali tablolarda açıklanmasını öngörür. UMS 24.9(a)(i) UMS 24.9(a)(i) UMS 24.9(a)(ii) UMS 24.9(a)(iii) Bir grup içindeki diğer işletmelerle olan işlemler ve mevcut bakiyeler, işletmenin mali tablolarında açıklanır. Grup içi ilişkili taraf işlemleri ve mevcut bakiyeler ilgili grubun konsolide mali tablolarının hazırlanmasında elimine edilir. İlişkili tarafların tanımlanması Bir tarafın bir işletme ile ilişkili sayılabilmesi için, söz konusu tarafın doğrudan ya da dolaylı olarak bir veya birden fazla aracı yoluyla, işletmeyi kontrol etmesi, işletme tarafından kontrol edilmesi ya da işletme ile ortak kontrol altında bulunması gerekir. Açıklama: Buna, ana ortaklıklar, bağlı ortaklıklar ve aynı iş dalındaki bağlı ortaklıklar dahildir. Bir tarafın bir işletme ile ilişkili sayılabilmesi için, söz konusu tarafın doğrudan ya da dolaylı olarak bir veya birden fazla aracı yoluyla, işletme üzerinde önemli etkisinin olmasını sağlayacak payının olması gerekir. Bir tarafın bir işletme ile ilişkili sayılabilmesi için, söz konusu tarafın doğrudan ya da dolaylı olarak bir veya birden fazla aracı yoluyla, işletme üzerinde ortak kontrole sahip olması gerekir.

2 UMS 24.9(b) UMS 24.9(c) UMS 24.9(d) UMS 24.9 UMS 24.9(e) UMS 24.9 Bir tarafın bir işletme ile ilişkili sayılabilmesi için tarafın, işletmenin bir iştiraki olması gerekir (UMS 28 İştiraklerdeki Yatırımlar standardında tanımlandığı gibi). Bir tarafın bir işletme ile ilişkili sayılabilmesi için tarafın, işletmenin ortak girişimci olduğu bir iş ortaklığı olması gerekir (UMS 31 İş Ortaklıklarındaki Paylar standardına bakınız). Bir tarafın bir işletme ile ilişkili sayılabilmesi için tarafın, işletmenin veya ana ortaklığının kilit yönetici personelinin bir üyesi olması gerekir. Açıklama: Kilit yönetici personel, işletmenin herhangi bir yöneticisi de dahil olmak üzere, faaliyetlerini planlama, yönetme ve kontrol etme yetki ve sorumluluğuna doğrudan ya da dolaylı olarak sahip olan kişilerdir. Bir tarafın bir işletme ile ilişkili sayılabilmesi için tarafın, bu standardın 9(a) ile 9(d) arasındaki paragraflarda (yukarıya bakınız) bahsedilen herhangi bir bireyin yakın bir aile üyesi olması gerekir. Açıklama: Bir bireyin yakın aile üyeleri: İşletme ile ilgili işlemler üzerinde etkisi olabilecek ya da işlemlerden etkilenebilecek aile bireyleridir. Yakın aile üyeleri aşağıda tanımlanmıştır (liste çok ayrıntılı değildir): bireyin eş ve çocukları, bireyin eşinin çocukları, ve UMS 24.9(f) UMS 24.9(g) UMS bireyin ya da bireyin eşinin bakmakla yükümlü oldukları kişiler. Bir tarafın bir işletme ile ilişkili sayılabilmesi için tarafın; kontrol edilen, ortak kontrol edilen ya da önemli etki altında veya bu standardın 9(a) ile 9(e) arasındaki paragraflarda (yukarıya bakınız) bahsedilen herhangi bir bireyin doğrudan ya da dolaylı olarak önemli oy hakkına sahip olduğu bir işletme olması gerekir. Bir tarafın bir işletme ile ilişkili sayılabilmesi için tarafın, işletmenin ya da işletme ile ilişkili taraf olan bir işletmenin çalışanlarına işten ayrılma sonrasında sağlanan fayda planlarına sahip olması gerekir. Açıklamalar: 1. Her olası ilişkili taraf ilişkisi değerlendirilirken ilişkinin özü dikkate alınır, sadece yasal şekle bakılmakla yetinilmez.

3 UMS Bu Standart kapsamında, aşağıdakiler ilişkili taraf olmak zorunda değildir: iki işletmenin, ilişkili taraf tanımında belirtilen UMS 24 ün 9(d) ve 9(f) paragrafları (yukarıya bakınız) kapsamında olmayan, sadece ortak bir yöneticiye ya da kilit yönetici personelinin başka bir üyesine sahip olması; iki ortak girişimcinin sadece bir iş ortaklığı üzerinde müşterek kontrolü paylaşmaları; finansman sağlayanlar, sendikalar, kamu hizmeti şirketleri, ve devlet makamları ve kurumlarından, işletme ile sadece olağan iş ilişkileri içerisinde olanlar (işletmenin serbest hareket etmesini etkileyebilecek ya da karar alma sürecine dahil olabilecek olsa da); bir işletmenin önemli hacimde işlem yaptığı bir müşteri, tedarikçi, acente, dağıtımcı ya da genel mümessili (sadece bu işlemlerden kaynaklanan ekonomik bağımlılık nedeniyle). İlişkili taraf açıklamaları Ana ortaklık ve nihai kontrol gücüne sahip tarafa ilişkin açıklama UMS İşletme, ana ortaklığının ve eğer farklıysa nihai kontrol gücüne sahip tarafın adını açıklamalıdır. UMS Açıklama: Ana ortaklıklar ve bağlı ortaklıkları arasındaki ilişkiler, aralarında işlem olup olmadığına bakılmaksızın açıklanır. UMS İşletmenin ne ana ortaklığının ne de nihai kontrol gücüne sahip tarafın kamuya açıklamak üzere mali tablo hazırlamıyor olması durumunda, kamuya açıklanmak üzere mali tablo oluşturan ikincil ana ortaklığın adı açıklanır. UMS Açıklama: İkincil ana ortaklık, gruptaki en yakın ana ortaklığın üzerinde olan ve kamuya açıklanmak üzere konsolide mali tablo hazırlayan ilk ana ortaklıktır. UMS Mali tablo kullanıcılarının ilişkili taraf ilişkilerinin işletme üzerindeki etkisi hakkında bir fikir sahibi olmalarını sağlamak için, ilişkili taraflar arasında işlem olup olmadığına bakılmaksızın, kontrolün var olduğu ilişkili taraf ilişkileri açıklanmalıdır. UMS Açıklama: Ana ortaklıklar ve bağlı ortaklıklar arasındaki ilişkili taraf ilişkisinin tespiti, bağlı ortaklık, iştirak ve müşterek kontrol edilen işletmelere yapılan önemli yatırımların uygun şekilde listelenip açıklanmasını gerektiren UMS 27 Konsolide ve Bireysel Mali Tablolar, UMS 28 İştiraklerdeki Yatırımlar ve UMS 31 İş Ortaklıklarındaki Paylar standartlarında açıklanması gereken hususlara ek bir açıklama niteliğindedir.

4 UMS UMS 24.9 Kilit yönetici personeline ödenen ücretler İşletme, kilit yönetici personeline ödenen toplam ücreti kamuya açıklamalıdır: Açıklamalar: 1. Üst düzey yönetici personeli için yukarıdaki tanıma bakınız. 2. Tazminat, UFRS 2 Hisse Bazlı Ödemeler standardına tabi olanlar dahil olmak üzere, çalışanlara sağlanan bütün faydaları içerir (UMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar standardında tanımlandığı gibi). Çalışanlara sağlanan faydalar, işletmeye sunulan hizmetler karşılığında işletme tarafından ya da işletme adına ödenen, ödenecek olan ya da sağlanan her türlü faydalardır. Ayrıca işletme ile ilgili ana ortaklık adına yapılan ödemeleri de içermektedir. Tazminat aşağıdakileri içerir: ücret, maaş, sosyal güvenlik yardımı, ücretli yıllık izin, ücretli hastalık izni, kârdan verilen paylar, ikramiyeler gibi fiilen çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar (eğer dönem sonundan itibaren on iki ay içinde ödenecekse) ile fiilen çalışanlara sağlanan parasal olmayan faydalar (sağlık imkanları, barınma, taşıt ve bedelsiz ya da indirimli sağlanan mal ya da hizmetler gibi); emeklilik, diğer emeklilik faydaları, işten ayrılma sonrası hayat sigortası ve sağlık imkanları gibi işten ayrılma sonrası sağlanan faydalar; uzun vadeli hizmet izni ya da ücretli izin, jübile veya diğer uzun süreli hizmete bağlı faydaları, uzun vadeli iş görememezlik faydaları ve dönem sonundan itibaren on iki ay içinde tamamı ödenmeyecek olan kârdan verilen paylar, ikramiyeler ve ertelenmiş tazminatı içeren, çalışanlara sağlanan diğer uzun vadeli faydalar; işten ayrılma tazminatı; ve UMS 24.16(a) UMS 24.16(b) UMS 24.16(c) UMS 24.16(d) UMS 24.16(e) hisse bazlı ödemeler. İşletme, kilit yönetici personele ödenen toplam ücret ve benzeri faydaları aşağıdaki her bir kategori için açıklamalıdır: a) çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar; b) işten ayrılma sonrası faydalar; c) diğer uzun vadeli faydalar; d) işten ayrılma tazminatı; ve e) hisse bazlı ödemeler.

5 UMS İlişkili taraflar arasında yapılan işlemler İlişkili taraflar arasında işlemlerin gerçekleşmesi durumunda işletme aşağıda belirtilenleri açıklamalıdır; a) ilişkili taraf ile olan ilişkinin niteliği, ve UMS UMS 24.17(a) UMS 24.17(b) UMS 24.17(c) UMS 24.17(d) UMS 24.18(a) UMS 24.18(b) UMS 24.18(c) UMS 24.18(d) UMS 24.18(e) UMS 24.18(f) UMS 24.18(g) UMS b) ilişkinin mali tablolar üzerindeki muhtemel etkisini ortaya koymak üzere işlemler hakkındaki bilgiler ile mevcut bakiyeleri. Açıklama: Açıklama gerektiren bu hususlar, bu standardın 16. paragrafı (yukarıya bakınız) kapsamında açıklanması gereken kilit yönetici personelin ücret ve benzeri menfaatlerine ilişkin konulara ek olarak düzenlenmiştir. İlişkili taraflar arasında yapılan işlemler ve mevcut bakiyeler ile ilgili açıklamalar en az aşağıdaki hususları içermelidir: a) işlemlerin tutarı; b) mevcut bakiyeler ve: i) işlemlerin koşul ve durumları, teminat altına alınmış olup olmadıkları ve ödeme için belirlenen karşılığın niteliğ;, ve ii) verilen veya alınan garantilerin ayrıntıları; c) mevcut bakiyelerle ilgili şüpheli alacak karşılıkları;ve d) dönem içinde ilişkili taraflardan olan şüpheli alacaklarla ilgili olarak mali tablolara yansıtılan giderler. Bu standardın 17. paragrafı (yukarıya bakınız) uyarınca yapılması öngörülen açıklamalar aşağıda belirtilen kategoriler itibariyle ayrı ayrı yapılır: a) ana ortaklık, b) işletme üzerinde müşterek kontrol gücüne ya da önemli etkiye sahip bulunan işletmeler, c) bağlı ortaklıklar, d) iştirakler; e) işletmenin ortak girişimci konumunda olduğu iş ortaklıkları, f) işletmenin ya da ana ortaklığının üst düzey yönetici personeli, ve g) diğer ilişkili taraflar. Açıklamalar: 1. UMS 24 ün 18. paragrafında (yukarıya bakınız) açıklanması öngörülen ilişkili taraflara borçların ve ilişkili taraflardan alacakların farklı kategorilerde sınıflandırılması, UMS 1 Mali Tabloların Sunumu standardında yer alan bilançoda ya da dipnotlarda sunulacak bilgilere ilişkin hükümlerin bir uzantısı niteliğindedir. Kategoriler, ilişkili taraf bakiyeleri ile ilgili daha kapsamlı analiz yapılmasını sağlamak üzere genişletilir ve ilişkili taraflarla olan işlemlere uygulanır.

6 UMS İlişkili taraf ile yapılmış olmaları durumunda açıklanması gereken işlemlere ilişkin örneklere aşağıda yer verilmiştir: mal alım ve satımı (mamul ya da yarı mamul), maddi duran varlık ve diğer varlıkların alım ve satımı, hizmet sunumu ve alımı, kiralamalar, araştırma ve geliştirme transferleri, lisans anlaşmaları kapsamında yapılan transferler, finansman anlaşmaları kapsamında yapılan transferler (nakdi ya da gayri nakdi krediler ve özkaynak katılımları dahil olmak üzere), teminat veya kefalet karşılıkları, ve işletme adına veya işletme tarafından başka bir taraf adına borçların ödenmesi. UMS UMS Ana ortaklık ya da bağlı ortaklığın, grup işletmeleri ile birlikte riskin paylaşıldığı tanımlanmış fayda esaslı bir plana katılımı, ilişkili taraflar arasında yapılmış bir işlem olarak kabul edilir (UMS 19 un 34B paragrafına bakınız). İlişkili taraf işlemlerine ilişkin koşulların, piyasa şartlarında emsal bedele göre olan işlemlerin koşullarına denk olduğunun kamuya açıklanması, yalnızca bu şartların doğrulanabilir olduğu durumlarda yapılır. Benzer nitelikli kalemler, işletmenin mali tabloları üzerindeki etkilerinin anlaşılması için ayrıca açıklanmalarının gerektiği durumlar hariç olmak üzere, toplu olarak açıklanabilir.