Таза су мен сапалы жолдың игілігін көрмек алайық деп ойлағанбыз, мектепте

Transkript

1 Ветеринариялық анықтаманы қалай алуға болады? С С ОБЛЫСТЫҚ Қоғамдық-саяси газет Сейсенбі, Oral óńіrі 22 мамыр 2018 жыл 54 (20618) oral_oniri@inbox.ru Газет 1917 жылдың 28 шілдесінен бастап шығып келеді жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған twitter.com/zhaikpress 10 Таза су мен сапалы жолдың игілігін көрмек Есілдің ағысы Ақ Жайықтан қатты ма? Ертең футболдан жоғары топ к о м а н д а л а р ы арасындағы ел чемпионатының кезекті ХІІ тур ойындары өтеді. Соған сәйкес сәрсенбінің сәтінде Оралдың «Ақжайығы» Есілдің жағасындағы Елордадан келген «Астананы» қабылдайды. Еліміздің бас қаласының «Астанасы» күні бүгінге дейін 12 ойын өткізіп, 31 ұпаймен көш бастап келеді. Ал ертеңгі қарсыласынан бір ойын кем өткізген біздің команда әзірше 13 ұпаймен алтыншы орында. Жайық бойының жанкүйерлері өз командасын енді осы орыннан төмендемей, тек өрлей берсе екен деп тілейді. Есіл бойы мен Жайық жағасы аяқдопшыларының 23 мамыр күнгі жасыл алаңдағы айқасы П. Атоян атындағы алаңда сағат де басталады. Сонымен Есілдің ағысы Ақ Жайықтан қатты ма, оны ертеңгі ойын көрсетеді. Біздің жігіттер үшін сәрсенбі сәтті болғай! Министрдің есебі Алдағы айдың он үшінші жаңасында, яғни 13 маусым күні сағат де ҚР Дін істері және азаматтық қоғам министрі Дархан Кәлетаевтың халық алдындағы есептік кездесуі өтеді. Бұл шара барысында министр ҚР Дін істері және азаматтық қоғам министрлігінің өткен жылғы атқарған жұмыстары мен алдағы жоспарлары туралы айтады. Сондай-ақ есептік кездесу барысында түскен халықтан сұрақтарға жауап береді. Біздің облыс тұрғындарының онлайн-режімде сұрақ қоюлары үшін бейнеконференц байланыс жүйесі қамтамасыз етілмек. Министр Кәлетаевтың Астана қаласындағы «Қазмедиа» орталығының кино-концерт залында өтетін ел-жұрт алдындағы есептік кездесуі тікелей эфир арқылы интернет-порталында көрсетіледі. ҚР Дін істері және азаматтық қоғам министрлігінің қызметіне қатысты сауалдар мен ұсыныстарды тұрғындар k.kense@diakom.gov.kz электрондық поштасына немесе 8 (7172) , 8 (7172) телефонына хабарласу арқылы тікелей жолдай алады. 6 Суреттерді түсірген А. КУПРИЕНКО «Ақ Жайыққа ән шашу» Дәл осындай атаумен 24 мамыр күні Орал қаласында Қазақстанның халық әртісі Мақпал Жүнісованың ән кеші өтеді. Концерт «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының концерт залында сағат де және де басталады. Кеш қонақтары әнші-сазгер Ержан Белғозиев пен «Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері, әнші Еркін Өтегенов. Нұрдәулеттің ерлігі Бұл хабар бізге кешігіңкіреп жетті. Бірақ кешігіп жетсе де, қазақы ауылдың қарапайым қарадомалақ баласының ерлігін ел-жұртқа жеткізгенді жөн көрдік. Мамырдың 5-і күні Қошанкөл ауылының 6-сынып оқушысы Нұрдәулет Айболатов (суретте) кешкі сағат жетілер шамасында өрістен келетін малды қарсылауға ауыл жанындағы тоғанға барады. Сол кезде тоған суының ішінен кішкентай баланың екі аяғын көзі шалады. Жалма-жан шешінбестен суға секіріп, баланы алып шығады. Сәби талықсып кеткен. Тездетіп алғашқы көмекті жасағанда бала есін жинайды. Суға кетіп қала жаздаған балам Аршат үйдің кенжесі. Өзінен үлкен екі баламмен бірге (үлкенінің өзі 1-сыныпта оқиды) осы тоған жағасына келіп ойнаған. Екеуі өздерімен өздері ойнап жатқанда, Аршат суға түсіп кеткен. Нұрдәулет балам болмағанда, аржағын айтуға келмейтін жағдай орын алатын еді. Айналайын, Нұрдәулетке барлық бақ қонсын! дейді әлі үшке толмаған Аршаттың әкесі Медет. Аршаттың өзін де суретке түсіріп алайық деп ойлағанбыз, мектепте мұғалім болып қызмет жасайтын анасы Айнұр Орал қаласына оқуға кетіп, Аршатты Жалпақталдағы нағашы әжелеріне апарып тастапты. Нұрдәулеттің мектепте қызмет істейтін анасы Гүлжан Сисеноваға да жолықтық, Иә, балам бір азаматтық іс жасады. Қаршадай ұлымның осындай үлкен азаматтығын естігенде санамды мақтаныш сезімі кернеді, деді ол. Нұрдәулетті әңгімеге тартып, Суға батып бара жатқан адамды судан алып шыққанда алғашқы көмек беруді қайдан білесің? деп сұрадық. Мектептің төтенше жағдайларда әрекет ету ережесін күнде көріп жүрмін ғой, дейді сабазың. Біз батырлықты, ерлікті алыстан іздейміз. Ал Нұрдәулеттің оқыс оқиға кезінде ешқандай абыржымастан сәби періштенің өмірін сақтап қалуы нағыз батырлық. Өркенің өссін, айналайын Нұрдәулет! Серік ЖҰМАҒАЛИЕВ, Қазталов ауданы

2 2 Сейсенбі, AQPARAT 22 мамыр 2018 жыл Oral óńіrі Бес мегатренд әлем елдері үшін өзекті Үш күнге ұласқан Global Challenges Summit-2018 өткен сенбіде өз жұмысын қорытындылады. Астана экономикалық форумында адамзат алдында тұрған бес негізгі қауіпқатерді шешу жолдары талқыланды. Мемлекет басшысы пленарлық отырыста сөйлеген сөзінде Астана экономикалық форумына қатысу көпшілік үшін игі дәстүрге айналғанын, он бірінші рет өткізіліп отырған форум экономиканың, инвестицияның және инновацияның мейлінше өзекті мәселелерін талқылауға арналғанын айтқаны белгілі. Әлбетте, биылғы форум жаһандық сын-тегеуріндерге лайықты жауап табу мәселелерін де қарастырды. «Егемен Қазақстан» газетінің жазуынша, сарапшылар ұсыныстарының топтамасы «Қазақстан Республикасын дамытудың ең қажетті шешімдері мен жобалары» ретінде белгіленді. Барлық сараптамалық ұсы- Бауыржан ТҰРЛЫБЕКОВ, АЭФ ұйымдастыру комитетінің мүшесі: Елбасы атап өткен дамудың бес мегатренді - дүние жүзінде дәл қазір болып жатқан ең маңызды үлкен өзгерістер. Ең біріншісі цифрлық революция. Екінші пленарлық сессияда мамандар айтып өткендей, қазір дүние жүзінде цифрлық «соғыс», яғни цифрлық қаружарақ жарысы болып жатыр. Ең алдымен, ол екінші мегатрендпен роботтандыру және компьютерлендірумен байланысты көп жылдан бері бірнеше жүздеген мамандықтың жоғалуына себеп болады екен. Біз де оған дайын болуымыз керек. Спикерлер айтқандай, біз оқушыларды негізінен бір мамандыққа дайындайды екенбіз. Білім жүйеміз де солай құрастырылған. Ал негізі балаға «Сен өскенде кім болғың келеді» деп сұрақ қою дұрыс емес. Өйткені ол баланың да, сол жанұяның да көзқарасының шектелуіне себеп болуы мүмкін. Сондықтан оқушыларды әр түрлі мамандыққа дайындау керек. Жалпы алғанда, бұл нарық жүйесінің еңбек нарығына әсері. Цифрландыру мен еңбек нарығы екеуі тығыз байланысты жылдары цифрландырумен байланысты нәрселер, қаржылық технологиялар, криптовалюталар пайда болды. Қазір 1500-ден астам криптовалюта, блокчейн технологиялары бар. Блокчейн криптовалютаға қарағанда ауқымды ұғым. Блокчейнде мысалы, криптовалютаны да жасауға болады. Блокчейн бойынша кен өндіруге де мүмкіндік бар. Мысалы, кен өндіріп жатқан кезде оның датчиктері көрсеткіштерді зауытқа береді де, зауытта шешімдер қабылданады, сол кен жүктеліп жатқан машина алтынды, мысты қай жерге апаратынын бөліп отырады екен. Криптоақша бойынша әр ақшаның өз аты болады. Мысалы, мына 1 мың теңге 1 мың криптовалюта - бүгін тамақтану үшін бөлінген ақша болып есептеледі. Ал келесі 1 мың теңге күн сайынғы балабақша үшін. Ол ақшалардың өз атаулары болады. Сондықтан бюджеттегі қаражат әлеуметтік маңызы бар нәрселерге жұмсалады, яғни ол ақша жоғалып кетпейді деген сөз. Келесі мегатренд урбанизация. Яғни жаңа қала «ақылды» қалалардың болуы. Дүние жүзінде 10 млрд.-тан астам адам болса, алдағы 12 жылда оның 7 млрд.-ы қалаларда тұратын болады. Оларды тамақтандыру, инфрақұрылым сынды мәселелер ортаға шығады. Ең бастысы, әрине азық-түлікпен қамтамасыз ету. Ол үшін азық-түлік өндірісі 60 пайызға өсу керек. Бұл экономикаға да, біздің табиғатымызға да ауыр жүк, мұны да ойластыру керек. Жаңа қалалардың жаңа форматы бар, ол туралы да көп сөз болды. Мысалы, Қытай тек мегасити, мегаполистермен ғана дамуда. Дүние жүзінде 50 шақты сондай үлкен қала бар. Халқының саны Қазақстандағы жалпы тұрғындар санымен бірдей мегаполистер бар. Солардың 20 шақтысы Қытайда, Қытай экономикасы осыларға сүйеніп дамып жатыр. Қалалармен де байланысты мегатренд жаңа энергия революциясы. Кеше Елбасы атап өткендей, соңғы бес жылда күн сәулесінің энергиясын пайдаланатын панельдердің бағасы екі есе арзандаған. 30 жыл бұрын ол 76 доллар болған, бүгінде сол ныс жинақталып, Қазақстанның ұлттық күн тәртібіне сәйкестендіріледі. Өткізілген ақыл-ой талқылаулары Қазақстанның одан әрі дамуына пайда әкелетін тәсілдер мен ұсыныстарды табуға мүмкіндік береді және әлемдік қоғамдастық оларды жаһандық сын-тегеуріндерге негізделген шешімдер ретінде қабылдайды. панельдің бір бөлігі бірнеше цент тұрады. Дәстүрлі энергияда өзгерістер болып жатыр. Мамандардың айтуынша, бұл салаға қатысты заңнамаларды ойластыру керек. Яғни заңнамаларға әр үйді салғанда, кем дегенде 5 пайызы күн сәулесін пайдалануы немесе басқа да баламалы энергия көздерін қолдануға байланысты өзгерістер енгізу қажет. Тағы бір мегатренд ұзақ өмір сүру. Соңғы мәліметтерге сүйенсек, Қазақстанның өзінде соңғы жылдары адамның орташа күтілетін өмір сүру ұзақтығы 72,8 жас болды. Президент ол жайында айтып өтті. Бұл орташа дүниежүзілік деңгейден жоғары, әлем бойынша ол 71 жас. Ол түрлі салаларға әсер етеді, оның ішінде зейнетақы, денсаулық сақтау жүйелері бар, яғни олар экономиканың бір саласына айналып кетті. Болат ЕРМАҒАМБЕТ, көмір химиясы және технологиялары институтының директоры: Елбасымыз кеше экономикалық форумда сөйлеген сөзінде бүкіл әлемді заттандыру бойынша жаһандық деңгейде бес бастама көтерді. Сол бес бастаманың өзі біздің еліміздің қаншалықты дамығанын көрсетеді. Екіншіден, біздің қазір дамып жатқан экономикамыздың негізі цифрландыру болуы керек. Және біз адами капиталды жақсы дамытуымыз қажет. Үшіншіден, өнеркәсібімізді революциялық өзгерістен өткізуіміз керек. Ол үшін қазір бізде жоғары технологияларды дамытудың маңызы өте зор. Технологиялық дамығанда ең басты мәселе - экология болып табылады. Өйткені, әрбір технологиялық, экономикалық және экологиялық үрдістердің негізгі, басты деңгейіне жету керек. Қазір әлемде, бүкіл ғаламшарда экологиялық мәселе бірінші орында тұр. Ол мәселені қазір қолға алмасақ, ертең бүкіл дүние, әлем апатқа ұшырауы мүмкін. Сондықтан біздің дамуымыз, жалпы Қазақстан экономикасының дамуы жаңа экологиялық технологиялардың негізінде қалануы керек. Және оған Елбасымыз басымдық беріп отыр. Сол себепті жастарымыздың, технологтар мен ғалымдарымыздың, кәсіпкерлеріміздің экологиялық мәселелерге жете көңіл бөлгені жөн болар деп ойлаймын. Дулат ӘБИБУЛЛАЕВ, «Қазақстан» РТРК тілшісі: Шынында да, биылғы XI Астана экономикалық форумының күн тәртібі өте өзекті. Пленарлық отырыста ҚР Президенті жалпы әлемнің алдында тұрған бес қауіп-қатерді атап өтті. Оның барлығы маңызды. Бұл тек менің бағам емес, осында келіп жатқан халықаралық әріптестерім де осындай пікірде. Өте өзекті тақырыптар қозғалды. Жалпы, форум аясында түрлі тақырыптарға арналған 76 іс-шара өтті. Дайындаған Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ Кеше облыс әкімі Алтай Көлгінов Махамбет Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетінің ұжымына жаңа ректор Нұрлан Серғалиевті таныстырды. Жаңа ректор 85 жылдық тарихы бар бұл ұжымның еңбегі арқасында, ұстаздардың күнделікті жұмыстарының нәтижесінде мыңдаған жас маман осы оқу орнынан қанат қағып, әр өңірде жемісті қызмет атқарып жүр. Осы білім ордасын жеті жыл бойы басқарған Асхат Иманғалиевтің орасан зор еңбегін атап өткім келеді. Жоғары оқу орнының дәрежесін биікке көтеріп, өңіріміздің дамуына, жастарды тәрбиелеуге қосқан үлесі үшін жүзден астам ғылыми еңбегі бар тәжірибелі маманға алғысымды білдіремін, деген Алтай Сейдірұлы ҚР Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиевтің Асхат Сәлімұлына және оқытушылық қауымға жолдаған ризашылығын жеткізді. Сонымен қатар облыс әкімі Асхат Иманғалиевке Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Тәуелсіздік дәуірі» атты кітабын тарту етті. Бұдан соң Алтай Сейдірұлы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 18 мамырдағы бұйрығымен аталмыш университеттің ректоры болып тағайындалған Нұрлан Серғалиевті ұжымға таныстырып өтті. Ол 1969 жылы Тасқала ауданында дүниеге келіп, К. Тимирязев атындағы Мәскеу ауыл шаруашылығы академиясын және Жәңгір хан атындағы БҚАТУ-ды тәмамдаған. Мамандығы агроном-экономист. Биология ғылымдарының кандидаты, профессор, облыстық мәслихаттың депутаты жылдан бері ғылыми қызметкерден Жәңгір хан атындағы БҚАТУ деканы, ректоры лауазымдарына қызмет бабында жоғарылаған. Біздің алдымызда бірнеше міндет тұр. Ең алдымен ғылым саласын өңірімізде жанжақты дамыту қажет. Балабақшадан бастап, жоғары оқу орнына дейінгі аралықта білім мен тәрбие берудегі жауапкершіліктің жүгі ауыр. Өйткені білімсіз даму жоқ. Сонымен қатар «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында да бірқатар ауқымды жұмыстар атқаратын боламыз. Бұдан басқа Елбасы биыл бес әлеуметтік бастаманы атап өткен болатын. Ондағы басты бағыттардың бірі қосымша гранттар бөлу және жатақханалар салу мәселесінің оң шешімін тез арада табуымыз керек. Бұл университетке жатақхана қажет екені белгілі. Бұл бағытта жергілікті атқарушы құрылымдар тарапынан қажетті қолдау көрсетілетін болады, деген Алтай Сейдірұлы Нұрлан Хабиболлаұлының жаңа қызметіне сәттілік тіледі. Өз кезегінде Асхат Сәлімұлы облыс басшылығы мен әріптестеріне алғысын айтса, жаңа ректор ұжыммен бірге жаңа жетістікке жететіндеріне сенім білдірді. Сондай-ақ ардагер-ұстаз Меруерт Жолдықайырова мен филология ғылымдарының докторы Ғабит Хасанов бұрынғы ректорға ризашылықтарын білдіріп, жаңа басшының қызметіне табыс тіледі. Ясипа РАБАЕВА, Суретті түсірген Рафхат ХАЛЕЛОВ

3 Oral óńіrі QOǴAM Сейсенбі, 22 мамыр 2018 жыл Тынымбақ құрылысымен танысты Tynymbaq qurylysymen tanysty Astana qalasyna jumys sa pary barysynda oblys a kimi Altaı Ko lginov pen Astana qa lasynyn a kimi A set Isekeshev El ordanyn 20 jyldyg yna oraı salynyp jatqan tynym baq qu rylysyn qarady. 1,4 gektar jer ge salynatyn nysan qury lysy qarqyndy ju ry de. Aıta kete ıik, Ma nshu k Ma metovanyn es kertkishi de osy jerge qo ıy lady. Астана қаласына жұмыс са пары барысында облыс әкімі Алтай Көлгінов пен Астана қа ласының әкімі Әсет Исекешев Ел орданың 20 жылдығына орай салынып жатқан тыным бақ құрылысын қарады. 1,4 гектар жерге салынатын нысан құры лысы қарқынды жүруде. Айта кете йік, Мәншүк Мәметова ның ес керткіші де осы жерге қо йы лады. Oblys a kiminin baspaso z qyzmeti Облыс әкімінің баспасөз қызметі Шуақ сыйлаған кеш Елорданың 20 жылдығына орай Астананың БҚО-дағы күн дері аясында Астана қаласы әкімдігінің делегациясы мен Батыс Қазақстан облысы биз нес-қауымдастығының өкілдері кездесті. Елбасымыз Н. Ә. Назарбаевтың «Бола шаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласы аясында, Елордамыздың 20 жылдығына орай Астана қаласы әкімдігінің мемлекеттік академиялық филармониясы әртістерінің концерті «Нұр Отан» партиясы об лыстық филиалы ғимаратының концерт залында өтті. Ө ткен аптаның жұма кү ні облыс әкімдігінде өт кен жиынды ашқан об лыс әкімінің бірінші орынбасары Игорь Стексов мұндай байла ныс тың маңызы зор екеніне тоқ тал ды. Астана мен БҚО арасында осы ған дейін де тиімді қарым-қа тынас жолға қойылғаны белгілі. Астана мен БҚО арасындағы меморандум Мәселен, «ЭКСПО 2017» көрмесі павильонын салуға батысқазақ стандық «Стекло Сервис» ЖШС қатысты. Сондай-ақ Астанада көп теген кәсіпорындардың филиал дары құрылып, жұмыс жасауда. Елбасы тапсырмасына сай өңір аралық кооперация аясында был тыр батысқазақстандық делега ция бес өңірде болды. Осы ба ғыт тағы жұмыстар биыл да жалғасу да. Соның ішінде ақпан айында облыс әкімі Алтай Көлгінов баста ған делегация Астанада болып, меморандумдарға қол қойылды. Кездесу кезінде Астана қаласы әкімінің орынбасары Ермек Аманшаев еліміздің бас қаласының 20 жыл дығына орай Мемлекет басшысының тапсырмасына сәй кес кешенді іс-шаралар жоспары жасалып, көптеген істер жүзеге асып жатқанын айтты. Соның ішінде астаналық делегация өңір лер де болып, экономика және басқа да салалардағы ынтымақ тастықты одан әрі дамыту бағы тында келісімдер жасалып жат қа нын атап өтті. 3 Жиын барысында меймандар тарапынан кәсіпкерлікке дем бе ретін өңірлік бағдарламалар, «Ақыл ды қала» тұжырымдамасы және экономиканы цифрлан ды рудың Астана қаласы бойынша инновациялық шешімдері, сондай-ақ Елорданың туристік потенциалы, ПИК жұмысын элек трон ды форматта жүргізудің тиімді жол дары туралы таныстырылымдар жасалды. Бұл орайда Астана қаласында жүзеге асырылып жат қан нақты жобалар таныстырылды. Кездесуде айтылған әңгіме нің басты өзегі тұрмыстың бар лық саласына заман талабына сай смарт технологияны енгізу тура лы болды. Әлемдегі адамдардың басым бөлігі қай жерде өмір сү руге қолайлы жағдай туғызылған болса, сол жерде өмір сүргенді дұрыс деп санайтын түсінікке ке ле жатырғаны, «Ақылды қала» жо басын жүзеге асыруға басты қоз ғаушы күш болып отырған Елба сының бағдарламалары екені ай тылды. Сондай-ақ болашақта дамуы бойынша ел мен ел емес, қа - ла мен қала көбірек бәсекелес тікке түседі деген пікір ортаға салынды. Сондықтан қалалардың жан-жақты дамығаны керек. Әсі ресе, туризм саласын, шаһардағы өзге де қызмет көрсету орталық тарының жұмысын цифрландыру маңызды. Өйткені туристер мен тұрғындар қала бойынша көрсе тілетін қызметтердің толық дерегін смартфон арқылы алу мүм кіндігіне ие болады. Мейман дар дың айтуынша, мұндай жұмыстар Астана қаласын Еуразия кеңісті гі бойынша заманға сай, жан-жақ ты дамыған, жетекші қалалар қа тарына қосу бағытында қолға алынып отыр. Кездесу соңында Астана қала сы мен Батыс Қазақстан облы сы ның ынтымақтастығы, кәсіп кер лік ті дамыту, «Ақылды қала» тұ жырымдамасын жүзеге асыру, инвестициялар және мемлекеттікжекешелік әріптестік, ішкі және халықаралық туризмді дамыту ба ғытындағы бірнеше меморан дум ға қол қойылды. Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ, Суретті түсірген Т. ТОҚМАМБЕТОВ Батыс Қазақстан облыстық мәслихат сессиясы төрағасының шешімі Орал қаласы мамыр 2018 жыл Облыстық мәслихаттың кезекті 17 сессиясын шақыру туралы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» за ңының 10-бабына сәйкес ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫМ: Облыстық мәслихаттың кезекті 17 сессиясын 2018 жылдың 31 мамырына облыстық мәслихат тың үлкен залында сағат ге шақырылсын. Сессияның күн тәртібіне ұсынылатын мәселелер: Батыс Қазақстан облысының 2017 жылға ар нал ған облыстық бюджеттің атқарылуы жөнінде жыл дық есебін бекіту туралы. Басқа мәселелер. Сессия төрағасы Ф. Бахтиозин Концертте Қазақ оркестрі (дирижеры ҚР-ның еңбек сіңірген қайраткері, профессор Айтқали Жайымов), халықаралық «Шабыт» фестивалінің бас жүлдегері Да нияр Мұқан, республикалық Кенен Әзірбаев атындағы байқау дың лау реаты Жазгүл Данылбаева, «Жыр атасы Қабан жырау» атты I республикалық байқауының бас жүлдегері Айнұр Қонысбаева, ҚРның еңбек сіңірген қайраткері Анар Мұздаханова және рес пуб ликалық байқаулардың лауреат тары А. Бошымова, С. Бекжанов және эстрада би ансамблі (көр кемдік жетекшісі Лаура Мукаева), өзге де өнерпаздар өнер көрсет ті. Оралдықтар белгілі әнші Клара Төленбаева, «Арт домбыра» триосының өнеріне ерекше қо шеметпен қол соқты. Ақ Жайық жұртшылығын әнмен тербеген әдемі кеш көпшілік көңіліне жы лы шуақ сыйлады. Өз тілшіміз Көктемгі егіс қыза түсті Батыс Қазақстан облысында биыл дәнд і дақылдар алқабы 259 мың гектарға жетпекші. О блыстық ауыл шаруашы лығы басқарма сы ның бас шысы Берік Есен ғалиевтің айтуынша, өткен жылы 250,1 мың гектарға дәнді дақыл дар егілген болатын. Өткен жылдың күзінде 71,2 мың гектарға күздік бидай егіл ген болса, биыл 187,8 мың гектар ға жаздық дақылдар себілмекші. Соның ішінде 110 мың гектарға (58,5 пайызына) жаздық бидай, 69 мың гектарға (36,7 мың гектар ға) арпа егілетін болады. Биыл 61 мың гектарға майлы дақылдар егілсе, соның ішінде күнбағыс 48 мың гектарға жеткі зілмекші. Сондай-ақ 9,5 мың гек тарға картоп пен бау-бақша да қылдары, 184 мың гектарға азық тық дақылдар егілетін болады. Берік Абатұлының сөзіне қара ғанда, күздік бидайдың шығы мы жаман емес. Сонымен қатар жаздық дақылдардан да мол өнім жиналады деген үміт бар. Биыл ауа райына байланысты көктемгі егіс жұмыстары әдет те гіден кеш басталды. Соған қара мастан, 374 мың гектар жердің ылғалы жабылды. Күні бүгінге дейін 111,6 мың гек тарға жаздық дәнді дақылдар егілді, бұл барлық егілуге тиіс ті көлемнің 59,3 пайызы. Соның ішінде 65,6 мың гектарға жаздық бидай, 43,3 мың гектарға арпа егілді. «Басқа да дақылдарды егу жұ мыстары жалғасуда. Ең бастысы, көктемнің әр күнін тиімді пайдалана отырып, уақытында егіп, агротехникалық шараларды қол да нып, барынша мол өнім алу ды мақсат етіп отырмыз», деді Б.Есен ғалиев. Елжан ЕРАЛЫ

4 4 Сейсенбі, buqara 22 мамыр 2018 жыл Oral óńіrі Екі ел ғалымдары жаңа жобаларымен бөлісті Режиссерға құрмет мамыр аралығында Қазақстан инновациялық және телекоммуникациялық жүйелер университетінде «Техника және телекоммуникация технологияларының мәселелері» атты XIX халықаралық ғылыми-техникалық конференция өтті. Конференцияға Поволжье мемлекеттік телекоммуникациялар жүйесі және ақпараттандыру университеті, А. Туполев атындағы Қазан ұлттық зерттеу техникалық университеті, Мәскеу облысының Дубна мемлекеттік университеті, М. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университеті, Уфа мемлекеттік авиациялық техникалық университетінің ғалымдары және Самара, Орал қалаларындағы ІТ компаниялардың басшылары мен мамандары қатысты. Халықаралық деңгейде өткен шараның ашылу салтанатында облыс әкімінің орынбасары Бағдат Азбаев, «ҚазИИТУ» ғылыми-білім кешенінің құрылтайшысы, профессор, ҚР ҰИА академигі Ақсерік Әйтімов сөз алып, аталмыш конференцияның маңыздылығына тоқталып өтті. Конференция аясында өткізілген пленарлық отырыстар мен секциялық жұмыстарда Ресей мен Қазақстан ғалымдары талшықтыоптикалық кабельдік технологиясында байланыс желілерінің сенімділігін жоғарлатудың түрлі аспектілері, голографиялық кодтауды қолдану арқылы ақпарат алмастырудың дәлдігін ХХІ ғасыр көшбасшыларын дайындайтын заманауи цифрлы университет үлгісін жасақтау жайы талқыланды. Сонымен қатар «Ақылды қала» технологиясы және оларды дамыту, интеллектуалды көлік жүйелерін қалыптастыру туралы да баяндамалар тыңдалды. Бұл тақырыптағы конференция 19 мәрте ұйымдастырылуда. Жылда дәстүрлі түрде Ресей елінде өтетін конференция алғаш рет Қазақстан инновациялық және телекоммуникациялық жүйелер университетінде өткізілуде. Осы кезге дейін бұл шараның ұйымдастырушысы ресейлік үш жоғарғы оқу орны болса, биылдан бастап ҚазИИТУ ғылыми-білім кешені қатарымызға қосылып отыр. Бұл конференция екі ел ғалымдары жаңа жобаларымен бөлісіп, пікір алмасуға таптырмас мүмкіндік береді. Біздің университетте Қазақстаннан, соның ішінде Орал қаласынан 200-дей студент білім алуда. Алдағы уақытта да қазақстандық әріптестерімізбен тығыз қарым-қатынаста боламыз деген ойдамыз, дейді Поволжье мемлекеттік телекоммуникациялар жүйесі және ақпараттандыру университетінің ректоры Дмитрий Мишин. Айта кетейік, ғылыми конференция жұмысының қорытындысы бойынша Ресей мен Қазақстандағы цифрлық технологияны дамыту бойынша ұсыныстар қабылданды. Нұрбек ОРАЗАЕВ, Таяуда Ж. Молдағалиев атындағы облыстық ғылымиәмбебап кітапханасында режиссер, Қазақстан Республикасына еңбек сіңірген мәдениет қызметкері Айман Қуатовамен кездесу кеші өтті. «Өнермен өрілген өмір» деп аталған бұл жүздесу Айман Сәрсенғалиқызының 80 жас мерейтойына орай ұйымдастырылды. Ақ Жайық өңіріндегі талантты тұлғалардың арасында өзіндік орны бар, жанына өнерді серік етіп, Бүкілодақтық көркемөнерпаздар фестивалінің бірнеше дүркін лауреаты атанған сценарист Айман Сисенғалиқызы күй атасы Құрманғазының ұстазы Ұзақ күйшінің немересі. Ол 1938 жылы 16 шілдеде Сырым ауданында ұстаздар отбасында дүниеге келген. Ақтөбе мәдени-ағарту училищесінің режиссура факультетін бітірген. Менің өнердегі ең бірінші бақытым бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып, бір үйдің балаларындай ұйымшыл әріптестерге кездесуім. Адам өзінің мамандығын сүймесе, ол жұмыс болмайды. Отбасымызда алты педагог болды. Әкем де ұстаз еді. Ал мен әнші болуды армандаған едім. Алайда консерваторияға оқуға түсе алмадым. Мектеп бітірген соң, сауыншы да болдым, кітапханада жасадым, клуб меңгерушісі болдым. Облыстық газетінде техникалық хатшы қызметін атқардым. Журналистердің арасында жүріп, әр жанрдың қалай жазылатынын көрдім. Тағдыр айдап, «Жұлдыз» журналында төрт жыл қызмет еттім. Сол жұмыстан кейін өзімді университет бітіріп шыққандай сезінгенім әлі есімде. Көптеген ақын-жазушымен жүздесіп, олардың бойынан киелі өнердің қандай болатынын ұғындым. Театр жанры күрделі жұмыс. Театрландырылған көрініс режиссердың фантазиясынан туындап, актерлардың шеберлігімен шыңдалатын, бүтін бір ұжымның бірлескен еңбегінің жемісі. Сондықтан да осы салада өзімді қолдаған әріптестеріме айтар алғысым зор. Менің өнер иесі болатыныма риясыз сенген, режиссерлік қанатымды қатайтқан, бүгінде арамызда жоқ Мақсот Омарғалиевке және басқа да замандастарыма алғысым шексіз, деп ағынан жарылған Айман апай кешті ұйымдастырушыларға да ризашылығын білдірді. Айта кету керек, Айман Сисенғалиқызы әр жылдары облыстық радио және телевидениеде, облыстық халық шығармашылығы орталығында, бір кездегі Дәулеткерей атындағы мәдениет және өнер институтында, облыстық Ғ. Құрманғалиев атындағы филармонияда режиссер қызметін атқарды. Кездесу барысында өнер саласының ардагерлері, мәдениет қайраткерлері Гүлсім Қадешова, Рысқаным Қазиханова, мерейтой иесінің шәкірттері, Х. Бөкеева атындағы облыстық қазақ драма театрының директоры Қуаныш Амандықов пен осы театр режиссеры Самал Әбуов, аталмыш кітапхана директоры Шолпан Оразаева, тағы да басқа қонақтар ізгі лебіздерін айтып, өткен шақтағы қызықты оқиғаларды еске алды. Ясипа РАБАЕВА, Жақында Достық үйінде «Үздік ерікті 2018» облыстық байқауы өтті. Оған колледж студенттері мен мектеп оқушыларынан құралған төрт команда қатысты. Еріктілер қозғалысы жандануда БҚО әкімі аппаратының «Қоғамдық келісім» КММ-ның әлеуметтік бастамалар және қоғамдық келісім бөлімінің басшысы Алуа Рақышеваның айтуынша, «Рухани жаңғыру» бағдарламасының «Атамекен» кіші бағдарламасы аясында облысымызда «Еріктілер корпусы» жобасы іске асырылуда. Жоба бойынша облысымыздағы еріктілер жасағы қарияларға, балаларға, мамандандырылған медициналық мекеме ұжымына, көмекке мұқтаж адамдарға көмектесуде. Еріктілер қозғалысын дамытуға және насихаттауға байланысты байқау былтыр алғаш рет ұйымдастырылған. Оған жоғары оқу орындарының студенттері қатысыпты. Ұйымдастырушылар жоба аясы жыл сайын кеңейе түсетінін айтты. Айта кетейік, 2016 жылы ҚР «Еріктілер туралы» заң қабылданған жылдарға арналған еріктілер қозғалысының жол картасы бойынша біраз шара өткізу жоспарланған. Қоғам белсенділерін тәрбиелеу, елге жанашыр азаматтар қалыптастыруда мұндай бастаманың мәні зор. «Үздік ерікті 2018» облыстық байқауында «Үздік еріктілер ұйымы» аталымын Ж. Досмұхамедов атындағы педколледждің студенттері жеңіп алды. Орал қалалық 5 мектептің еріктілер жасағының жобасы үздік деп танылды. Қатысушы арасынан «Үздік ерікті» аталымдары бойынша әр топтан жеңімпаздар марапатталды. Нұркен ҒАППАР

5 Oral óńіrі másele Cейсенбі, 22 мамыр 2018 жыл 5 «Жабайы» сауда қашан тоқтайды?!. Оралдың орталық базарының маңынан естілетін «Тары-талқан аламыз, тары-талқан!» деген дауыс құлаққа жағымды-ақ. Бала кезімізде анамыздың есік алдындағы қазандықта иісін бұрқыратып бидай қуырып, темір келіні тоңқылдатып тары түйетін ерекше бір көрініс көз алдымызға келеді. Сондай бір жылы әсермен дауыс шыққан жаққа қарасақ, тізіп қойып шелекпен тары-талқан сатып отырған әже-апаларымызды көреміз. Манағы балалық шаққа саяхаттың ізі де қалмайды. Тарыға бір, сатушыға екі қарап, бас шайқап, бармақ тістеп кете барамыз. Мәселе сатуда емес, олардың қандай жерде сатылуында болып отыр. Иә, бұл да сауданың бір түрі. Бірақ заңды емес, «жабайы сау да». Сондықтан да олар көрген көзге оғаш көрінеді. «Мирлан» базарының қасында әрі-бері өтіп жатқан адамдардың жолында сауда жасайтындардың қарасы біраз. Ол жерден тары-талқанды айтпағанның өзінде, балықты да, шикі еттің түр-түрін де көруге болады. Тіпті айран мен сүттің қасында аутокөлік моторының да майы тұр. «Сатып отырған та мақтарға майдың зияны жоқ па?» деген сауалға бір әжей бетімізге бажайлай қарап алып, «Жоқ, оның аузы жабық. Гараждан құйып алып шығады ғой» деп жауап бергені бар. Ал ашық-шашық көшеде, әрібері жүрген адамдардың аяғы астында айран-сүттің не тағы басқа тағамдардың самсап тұруын қа лай түсіндіруге болады?.. Мұндай кө ше базарының тыйылмауы олар дың өз «клиенттері» бар екенін көрсетсе керек. Ал тұтынушылар бұл тауарлардың санитарлық та лаптарға қаншалықты сай екенін ойлай ма екен? Қазір қала ішінде жабайы сау да нүктелері азайып келеді. Бірақ әлі де «жұмыс жасап тұрған» көше базарлары бар екені жасырын емес. Мұның бәрі халықтың талғамы мен түсінігіне байланысты. Халық олар- дан сауда жасамаса, көше саудасы да болмас еді. Алайда, керісінше, ешқандай санитарлық талапқа сәйкес емес ашық-шашық жерде сатылып жатқан сүт өнімдерін, ет пен көкөністі де қызу саудалайды. Қарап тұрсақ, бағалары да дүкендердегіден арзан емес. Қалалық қоғамдық денсаулық сақтау басқармасы кәсіпкерлікке қолдау білдіру мақсатында, «жабайы базарды» ғана емес, саудасаттықпен айналысатын шағын мекемелерді де тексере алмайды. Заң талаптары солай. Бүгінде біз тексеретін нысандар саны төрт есе азайды. Олардың қатарында елу орындықтан жоғары мейрамхана, наубайхана, шұжық және кондитерлік тағамдар жасайтын цех, сонымен қатар балабақша мен мектеп асханалары бар. Әрине, шағын дүкендердің үстінен арыз-шағым түссе, міндетті түрде тексеріледі. Заң бойынша шағымданған кезде денсаулыққа зиян келгенін дәлелдейтін құжат болу керек. Теміржол бекеті алдында да заңсыз сауда жасайтындар бар. Ал вокзал қалаға келімді-кетімді кісінің көзіне бірінші түсетін жер. Қала қонақтарына бұл көрініс қалай көрінетінін сатушылар ойлай ма екен деген ой келеді. Ең бірінші, халықтың түсінігі болу ҚР Экологиялық кодексінің 57-бабының және ҚР ҚОҚМ ж. 135-п бұй рығымен бекітілген «Қоғамдық тың дау ларды өткізу ережелерінің» 9 пунктінің талаптарын орындауда «Урал Ойл энд Газ» ЖШС «Рожковское газконденсатты кен ор нындағы және оған іргелес Федоров бло гының территориясындағы бағалау жұ мыстары жобасының 2 қосымшасына» арналған «Қоршаған ортаның әсерін ал дын ала бағалау» жобасы бойынша қо ғам дық тыңдау өткізілетінін хабарлайды. керек. Сауда жасап тұрғандар да, тұтынушылар да ойланса, «жабайы» кәсіп тоқтар ма еді?! дейді Орал қалалық қоғамдық денсау лық сақтау басқармасының бас шысы Мәдениет Танауов. «Жабайы» сауданың жай-жапсарын білуге қалалық әкімдіктің бастамасымен құрамында кәсіп керлік бөлімі, жергілікті полиция қызметі секілді тиісті құзырлы мекемелер өкілдерінен құрылған комиссия рейдтерге шығып тұ рады. Шара барысында олар кө шеде тұрған сатушыларға бұл тірліктерінің заңсыз екенін ай тып, түсіндіру жұмыстарын жүр гізеді. Әрине, бүгінгі нарықтық за манда нәпақасын саудадан та ба тындардың тірлігі құптарлық іс. Бірақ бәрін реттейтін заң бар. Заң талаптары бәріне ортақ. Орал қалалық кәсіпкерлік бө лімі секторының меңгерушісі Мей рам Хайровтың мәліметінше, Әбіл қайыр хан даңғылы бойындағы «Жайық» базары мен орталықтағы «Мирлан» базары аудандары, сонымен қатар «Сұлтан» базары мен «Школьник» дүкені маңы, теміржол вокзалының алды «жабайы сауданың» ең көп шоғырланған жерлері болып табылады. Базарда тұрғысы келмейтін сатушылар «Базар бізге тиімді емес», «Тұрған жерімізге үйрендік» деген секілді сылтау айтады. Бәлкім, базарда тұрғанда төлейтін салықтан қашатын шығар?! «Жабайы» сау дамен айналысатындарды рейд барысында қуып, таратып жібергенімізбен, қайтадан келіп отыратындар бар. Әрине, олар заңсыз кәсіппен айналысатындар. «Сауда қызметін реттеу туралы» заңының 27-бабына сәйкес, көшпелі сау да жергілікті атқарушы құрылым белгілеген арнайы бөлінген орын дарда жүзеге асырылады. Ал бұл бап тағы талаптарды бұзған жандарды жергілікті полиция қызмет керлері жауапкершілікке тартады. Біз тұрғындардан көшелерде сау да жасамауларын сұраймыз, дейді Мейрам Хайров. Сондайақ оның айтуынша, кәсіпкерлік бө лімі базарлардың басшылығы мен сөйлесіп, сатушылардың сау Қоғамдық пікірлердің есебін жүргізудің түрі бұқаралық ақпарат құрал дары арқылы жұртшылыққа хабарлап, қо ғам дық тыңдау өткізу жолымен анықталды. Қоғамдық тыңдау 2018 жылдың 20 маусым, сағат де мына мекенжай бо йынша: Батыс Қазақстан облысы, Зеленов ауданы, Кирсанов селосы, селолық клубында өткізіледі. Қоғамдық тыңдау бойынша құжаттар мен мына мекенжай бойынша: Орал қа- да жасайтын арнайы орын алып тұруларына ықпал жасайды. Жалпы базарлар мен сауда үйлерінде бос орындар жоқ емес. Мәселен, «Мирлан» базарындағы 13 сау да қатарында және ет павильонын да 10 бос орын бар. Біріне айына 9 мың, екіншісіне 25 мың теңге жалдау бағасы белгіленген. «Ел ырысы» базарында жалдау үшін шаршы метріне 1200 теңге төлейтін жәрмеңке павильонында 20 орын бос тұр. Ал «Караван» базарындағы сауда лашықтарында (бутиктерде) шаршы метрі 1000 теңгеге бағаланған 30 бос орын бар екен. Тек бұлар емес, «Проспект» сауда үйі мен он базарда сауда түріне қарай бос орындар саны санамалап көрсетілген. Жалдау құны да белгілі. Орал қалалық жергілікті полиция қызметінің берген мәліметіне қарағанда, өткен жылы ҚР Әкім шілік құқықбұзушылық туралы ко дексінің 204-бабында көзделген, яғни белгiленбеген орындарда сауда жасауға қатысты 1 мың 902 құқықбұзушылық тіркелді. Оның ішінде 199 құқықбұзушыға 3 млн. 068 мың 823 теңге көлемінде айыппұл салынып, 1 млн. 247 мың 978 теңге өндірілген. Жыл басы нан бері аталмыш бапқа сәйкес, 413 құқықбұзушылықтың жолы ке сіліп, 67 құқықбұзушыға 919 мың 912 теңге айыппұл төлеу жөнін де қаулы шығарылған. Бүгінде оның 505 мың 050 теңгесі өндіріліп алынған. Айта кету керек, атал мыш бапқа сәйкес жергiлiктi атқа ру шы құрылым белгiленген тыс орындарда сауда жасау ескерту жа сауға немесе бес айлық есептiк көр сет кiш мөлшерiнде айыппұл са лу ға әкеп соғады. Ал осы құқық бұзу шылықты әкімшілік жаза қол данылғаннан кейін бір жыл ішін де қайталап жасаған тұлғаға он ай лық есептiк көрсеткiш мөл ше рiн де айыппұл салынады. Нарық заманы «есектің құй ры ғын жуса да мал табу» қажеттігін көрсетті. Алайда тиыннан теңге құрайтын сатушылардың ақша та будың жолы осы екен деп сани тарлық талаптарды ескермейтіні жөн емес... Ясипа РАБАЕВА, ласы, Достық даңғылы, 148а-а1, тел: 8(7112) танысуға болады. Қоғамдық тыңдау бойынша құжаттар мен жергілікті атқарушы органның интернет-ресурс адресі бойынша таныса алады: «Қоршаған ортаның әсерін алдын ала ба ғалау» жобасы сараптаудан өту мақса тын да Батыс Қазақстан облысы бойынша Экология департаментіне жолданады. энд Газ» ЖШС, мекенжайы: Орал қаласы, Достық даңғылы, 148а-а1, тел: 8(7112)500508, электронды поштасы: DMinbayeva@uog.kz. Жобаны әзірлеуші: «Каспиймұнайгаз» ҒЗИ» ЖШС, Атырау қаласы, Жарбосынова көшесі, 89а, тел: 8 (7122) , элек тронды поштасы: Amrina.A@llpcmg.kz. Барлық ұсыныстар мен ескертулер DMinbayeva@uog.kz, Amrina.A@llpcmg.kz пош та лары арқылы қабылданады. Жобаны тапсырыс беруші: «Урал Ойл «Урал Ойл энд Газ» ЖШС

6 6 Сейсенбі, Aýyl-Aımaq 22 мамыр 2018 жыл Oral óńіrі Таза су мен сапалы жолдың игілігін көрмек Сенбі күні облыс әкімі Алтай Көлгінов жұмыс сапарымен Тасқала, Зеленов аудандарында болып, жөндеу, жаңғырту-жаңалау жұмыстары қызған нысандарды аралады. Алдымен Амангелді ауылдық округінде болған облыс әкімі жергілікті жұртты таза ауыз сумен қамту бағытында атқарылып жатқан жұмыстардың қарқынымен танысты. Былтырғы жылы мұнда су құбырын қайта жаңғырту мақсатында көшпелі тәсілмен ауқымды жұмыс қолға алынған еді. Айта кетейік, «ҚұрылысГаз» ЖШС жүргізіп жатқан аталмыш жобаға республикалық бюджеттен қаржы бөлінген болатын. Су құбырының жалпы ұзындығы 13 шақырымнан астам. Жұмыс толықтай аяқталған жағдайда 1401 тұрғын ауыз сумен қамтылмақ. Жұмыс қарқынын көрген облыс басшысы ауыл тұрғындарымен де кездесті. Елбасы өз Жолдауында елді мекендерге орталықтандырылған таза ауыз суды жеткізу керек деген тапсырма берген болатын. Осыған орай биыл облыста елу елді мекенге ауыз су беретін боламыз. Соның ішінде Тасқала ауданы бойынша төрт елді мекен «Ақбұлақ» бағдарламасы аясында таза сумен қамтамасыз етіледі. Біздің мақсат ең алдымен халықты сапалы сумен қамтамасыз ету. Өткен жылы да елуден астам елді мекендерге су бердік. Өздеріңіз білесіздер, Жәнібек, Бөкей ордасы, Жаңақала аудандарының орталығында су болған жоқ. Қазіргі таңда Елбасының тапсырмасына орай үкіметтен қаражат бөлініп, тиісті жұмыстар атқарылуда. Енді тек сіздерге соның игілігін көру ғана қалды, деді Алтай Сейдірұлы өз сөзінде. Бұдан соң облыс әкімі республикалық маңызы бар «Орал Саратов» тас жолының Тасқала Саратов бағытындағы жөндеу жұмыстарының барысын көрді. Бүгінгі таңда барлығы 100 шақырым- ды құрайтын жол жөндеу жұмыстары қарқынды жүруде. Ұзындығы 27 шақырым болатын бірінші учаске былтырғы жылы толықтай тапсырылды. Биыл қалған 73 шақырымды бастадық. Негізінде жұмысты қараша айында аяқтау жоспарланған. Бірақ біз оны қазан айында толықтай бітіреміз деп отырмыз. Қазір нысанда 250-ден астам техника мен 500-ден астам адам тұрақты жұмыс істеуде. Құрылыс жұмыстарына қажетті шикізат мөлшері жеткілікті. Шебіннің 50 пайызы, қиыршық құмның 74 пайызы тасымалданды. Жұмысты ауа райының қолайсыздығына байланысты мамыр айында кешеуілдеп бастадық. Десек те уақытпен санаспай жұмыс істеп, бүгінгі таңда белгіленген кестеге қуып жеттік. Жұмыс сапасы жаман емес, дейді «Юнисерв» ЖШС бас директорының міндетін атқарушы Дінмұхамбет Сәтбаев. Нысандарда болған облыс әкімі атқарылып жатқан жұмыстардың сапасына назар аудару қажеттігін ескертіп, уақыттың тығыздығына байланысты әр минутты мұқият пайдалану керектігін тілге тиек етті. Аталған жұмыстар бойынша нақты тапсырмалар берді. Бұдан соң Зеленов ауданына барған облыс әкімі Алтай Көлгінов күрделі жөндеу жүргізіліп жатқан Үлкен Шаған Переметный Вечный тас жолына қатысты жұмыстардың жай-жапсарымен танысты. «Түркістан Жол Сервис» ЖШС қолға алған жөндеу жұмыстары өткен жылы басталған болатын. Жалпы ұзындығы 32 шақырымды құрайтын жолдың қазіргі таңда жеті шақырымы жөнделуде. Жыл аяғына дейін мердігер компания жолдың 20 шақырымын жаңалап-жаңғыртпақ. Осы жұмыстарды жүргізіп жатқан серіктестіктің бас инженері Жандәулет Хамзаұлының айтуынша, жол жөндеуге 27 техника, 40-қа жуық адам жұмылдырылған. Қажетті материалдар да жеткілікті көрінеді. Жол құрылысы сәтті аяқталса, Ресейдің Сарытау (Саратов) қаласы мен өзіміздің Атырауға барар жол әлдеқайда қысқарып, облыс орталығындағы жолға түсер жүк те азаяр еді. Жұмыс барысын бағамдап, жұмысшылармен де тілдескен облыс әкімі қос аудан басшылығына жұмыс барысын жіті бақылауда ұстау керектігін тапсырды. Назгүл ЖӘРДЕМОВА, Түгелбай БИСЕН, Тасқала, Зеленов аудандары Суреттерді түсірген Александр КУПРИЕНКО Қылқалам шеберіне ескерткіш Жалпақтал мәдениет үйінің алаңында белгілі суретші Сәкен Ғұмаровтың ескерткіші ашылды. Сәкен жас кезінен өнерге жақын болып өскен. Әкесі, Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері Мұхамбетжан Ғұмаров жетекшілік еткен Жалпақтал халық театрында қызмет еткен. Кейін Батыс Қазақстан облыстық орыс драма театрында әртіс, облыстық телестудияда бас режиссер болып қызмет еткенімен, суретшілігімен кеңінен танылды. Негізінен кескіндеме саласында қызмет еткен ол шығармаларын абстракциялық бағытта (поставангардизм) жазды. Суреттеріне бағзы заман түркілерінен бастап әскери полигондар зардабын тартқан Бөкей ордасының тыныстіршілігін арқау етті. Туындыларын түсіну қиын болғандықтан, ол кеңестік дәуірде көпке дейін мойындалмады. Тек жылдары Алматы, Орал, Киев, Мәскеу және басқа қалаларда жеке көрмелері қойылып, суретшіге үлкен табыс әкелді. Әйгілі суретші ескерткішінің ашылуына орай Жалпақталда өткен салтанатты шарада Қазталов ауданының әкімі Абат Шыныбеков, өлкетанушы Жайсаң Ақбай, «Казкоммерцбанк» АҚ, Орал филиалының төрағасы, С. Ғұмаров атындағы қордың тең төрағасы Мерғат Ахметов, техника ғылымдарының докторы, академик Талан Оразғалиев, ҚР мәдениет қайраткері, мәдениет саласының ардагері Нұрлан Шақанаев суретші туындылары кейінгі ұрпаққа рухани мұра болып қала беретіндігін атап өтті. Ескерткіш Мерғат Сисенғалиұлының бастамасымен және Талан Қабдрашитұлының қолдауы- мен жүзеге асып отыр. Шара барысында қылқалам шебері туралы «Ғарыш мінезді адам» атты қысқа метражды фильм көрсетіліп, «С. Ғұмаровтың жұлдызды Суретті түсірген Рафхат ХАЛЕЛОВ ырғағы» атты ғылыми-тәжірибелік конференция өтті. Әсемдік әлеміне өзіндік қолтаңбасымен келген Сәкен ағаның ғұмыры онша ұзақ болмағанымен, өнердегі өміршең мұрасы біздің ұдайы жадымызда. Ғаламат сурет салатын және сол суреттермен адамды емдейтін тума таланттың өмірде болғанын айтып қана қоймай, оны еске алып, кейінгі ұрпаққа таныстырып отыру әр адамның қасиетті парызы деп есептеймін. Бүгінгі ғылыми-тәжірибелік конференция жұмысы Сәкен Ғұмаровтың ғұмырын әрі қарай насихаттап, жалғастыру, деген аудан басшысы Абат Абайұлы конференция жұмысына сәттілік тіледі. Конференцияда өлкетанушы Жайсаң Ақбай, Қазақстан Суретшілер және Еуразия дизайнерлері одағының мүшесі Қуандық Мәдір, С. Ғұмаров атындағы облыстық музейдің меңгерушісі Ермек Айдарханов, Жалпақтал өнер мектебінің ұстазы Бейбіт Мұқанов сөз алып, Сәкен Ғұмаровтың өмір жолы мен еңбектеріне тоқталып, ой-пікірұсыныстарын ортаға салды. Тұрарбек АҚМУРЗИН, Қазталов ауданы

7 Oral óńіrі Сейсенбі, 22 мамыр 2018 жыл SPORT 7 Темірлан Көлбай бүгінде Ақжайық атырабының маңдайалды балуандарының бірі. Самбо мен дзюдо бойынша Қазақстанның ұлттық құрамасының мүшесі бұл жігіт соңғы кездері қазақ күресінен де жақсы нәтиже көрсетіп жүр. Балуандар әулеті 1995 жылы Ақсай қаласында өмірге келген ол он бір жасынан бастап спортты серік етіп келеді. Күрес залына келген бойда-ақ өзінің осал еместігін байқатқан екен. «Болар бала бес жасынан белгілі» дейді ғой халқымыз жылы Темірлан күреске бірінші лелдеді. Ал соңғы айналымда Сырым ауданынан келген Асхат Нұрмұхановтың жауырынын жер иіскетті. Айта кету керек, Асхат біраздан бері жарысқа шықпай қалғаннан кейін шығар, белдесу барысында шаршаңқырап қалды. Дегенмен оның лайықты қарсылас болғанын артынан Темірланның өзі де мойындады. Осылайша аталмыш сайыстың алтын және күміс белдіктерін иеленген Темірлан мен Асхат шілде айының басында Астанада өтетін «Қазақстан барысы» турниріне жолдама алды. Былтыр «Қазақстан барысы» VII республикалық турнирінде Темірлан алғашқы белдесуде-ақ ақтөбелік Шыңғыс Шоқпы- «Ұлы дала жүйріктері» Сенбі күні Ақсай қаласының солтүстік жағындағы ат жарыс алаңында дәл осындай атаумен ұлттық спорт түрлерінен Бөрлі аудандық чемпионаты өтті. рет келген кезден-ақ ерекшеленді. Яғни, күреске ебі бар екені аңғарылып, көрсеткен тәсілдерді бірден қабылдап алатын. Соңынан білгенімдей, оның әкесі Нұртас Көлбаев кезінде күреске қатысқан адам екен. «Әке көрген оқ жонар» демекші, әкесінің ізін жалғап, бозкілемнің шаңын қаға бастады. Айта кетейін, көп балалы бұл отбасында Темірланның інілері де күрес десе, ішер асын жерге қояды. Мәселен, Теміржан қазақ күресінен, самбодан жасөспірімдер арасында облыстың бірнеше дүркін жеңімпазы, ел чемпионатының күміс жүлдегері, «Жас барыс» республикалық турнирінің күміс жүлдегері. Ал Есбол күрес үйірмесіне енді қатысып жүр. Одан бөлек Замир Хамзин деген тағы бір інісі қазақ күресінен ҚР біріншілігінің қола жүлдегері. Темірланды алты ай дайындағаннан кейін дзюдодан Бөрлі аудандық турниріне қатыстырдым. Одан әрі облыстық, республикалық чемпионаттарға бара бастады. Өзінің алғырлығының, еңбекқорлығының арқасында көп жетістікке жетті. Темірланның әрі қарай шеберлігін шыңдау мақсатында 2011 жылы облыстық спортқа дарынды балаларға арналған мектеп-интернатына жібердім. Сол жылы ол Ливанның астанасы Бейрутта жасөспірімдер арасында өткен Азия чемпионатынан жеңімпаз болып оралды. Содан бері де талай жарыста топ жарды. Сөйтіп Темірлан самбо мен дзюдо күрестері бойынша еліміздің бірнеше дүркін чемпионы атанды. Болашақта олимпиадаға барып, еліміздің абыройын асқақтатуға үлесін қосарына сеніміміз бар, дейді Темірланның алғашқы бапкері, дзюдодан БҚО бойынша қыздар құрамасының аға жаттықтырушысы Қасым Қаженов. «Жерлестерімнің сенімдерін ақтауға тырысамын» Таяуда Ақсай қаласында «Қазақстан барысы» сайысының облыстық кезеңі өткені белгілі. Батыстың барысы Өңіріміздің сайдың тасындай 13 палуаны қатысқан сайыста көпшілік бөрлілік Темірлан Көлбай мен қазталовтық Ерназар Хамзиннен зор үміт күткені рас. Өткен жылы елорда төрінде облысымыздың намысын қорғаған бұл жігіттер биыл да бабында екенін бозкілемге шыққан бойда байқатты. Дегенмен Ерназар ширек финалда сырымдық Асқар Нұрмұхановқа есе жіберіп алды. Ал «Тана сұлтаны» деген лақап аты бар Темірлан болса, бірінші қаратөбелік, артынан тасқалалық қарсыластарын айқын басымдылықпен ұтты. Ширек финалда оралдық Олжас Сүлейменовпен кездесті. Бұл белдесу оған оңай тиген жоқ. Себебі «Адай тарланы» деген лақап атымен белгілі Олжас республикалық «Қазақстан барысына» екі мәрте қатысқан балуан. Дегенмен бабы мен бағы келіскен әрі жерлестерінің қолдауын сезінген Темірлан өзінің мықтылығын дә- товтан жамбас ұпайымен ұтылғаны есімізде. Ал самбодан болған ел чемпионаттарында Шыңғыстан айласын асырып жүрген Темірланның бұл жеңілісін бапкерлері айтулы додаға алғаш қатысуына байланысты болған қобалжумен түсіндіреді. Биыл ондай жайттар орын алмауы керек. Бұл турнир Елбасымыздың жүлдесіне арналғаннан кейін оған тыңғылықты дайындық қажет. Мұнда кіл мықтылар келетіні анық. Биыл дайындығым жақсы. Таяуда Монғолияда самбо күресінен Азия чемпионаты өтіп, одан қола жүлдегер атандым. Қазақ спортының үлкен тойына айналған «Қазақстан барысында» жерлестерімнің сенімдерін ақтауға тырысамын, деді бізбен әңгімесінде қазақ күресінен Батыс Қазақстан облысының биылғы барысы Темірлан Көлбай. Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ, Бөрлі ауданы Артур ШЕРҒАЛИЕВ, қазақ күресінен БҚО федерациясының вице-президенті: Қазақ күресінің үйірмелері облысымыздың барлық ауданында бар. Енді ауылдық округтерде ашылуда. Бүгінгі таңда 2 мыңға жуық бала мен жасөспірім қазақ күресімен шұғылдануда. Бөрлі, Зеленов, Сырымда аудандық федерациялар құрылды. Бұл федерациялар қазақ күресінің жергілікті жерде дамуына, жарыстардың жүйелі түрде өтуіне ұйытқы болады. Бөрлі ауданында соңғы кезде ұлттық спорт түрлері, соның ішінде қазақ күресі қарқынды дамуда. Мысалы, таяуда Ақсайда өткен «Қазақстан барысы» турнирінің облыстық кезеңі өте жоғары деңгейде ұйымдастырылды. «Ақжайық» телеарнасынан тікелей көрсетілім жасалды. Жарыс өткен «Қарашығанақ» стадионына ледэкран қойылып, балуандар туралы мәлімет берілді. Екі үлкен киіз үй де спорттық шараның шырайын келтіріп тұрды. Театрландырылған көрініс бәрі сәтті болды. Осының бәрі ел-жұрттың қазақ күресін көрермен ретінде тамашалауға ықыласын арттырады, әрі ер балалардың спортпен, соның ішінде қазақ күресімен шұғылдануына құлшынысын еселейді. «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында ұйымдастырылған жарысқа балуандар, жеңіл атлеттер, шабандоздар, аударыспақшылар, көкпаршылар, теңге ілушілер қатысты. Нәтижесінде қазақ күресі бойынша Темірлан Көлбай түйе балуан атанса, оның інісі Теміржан Көлбай өгіз палуан деп танылды. Аударыспақтан әр салмақ бойынша Қосамқұлов (70 келі), Ғ. Әжіғалиев (80 келі), М. Бектияров (90 келі), Б. Мұқашев (+90 келі) мықтылығымен дараланды. Ақсайлық А. Долинный жаяу бәйгеде, шыңғырлаулық А. Қабиев теңге ілуде үздік болды. Көкпарда бөрліліктер мен шыңғырлаулықтар жолдастық кездесу өткізіп, 3:1 есебімен алаң иелері басым түсті. Ұлттық спорт ішінде ең маңыздысы бәйге екені белгілі. Сол себепті көпшілік ат жарысты тағатсыздана күткен еді. Шабандоздар құнан, қазақы, қанды бәйгелер мен тай жарыстан сынға түсті. Қорытындысында Пугачев ауылынан келген А. Бақтығалиев (тай жарыс), александровтық Н. Жиреншиев (құнан бәйге), қарақұдықтық Сатаев (қазақы бәйге), Б. Айжарықовтар (қанды бәйге) оза шауып, бас жүлде алды. Елбасымыз өз сөзінде «Біз ұлы даланың ұрпағымыз. Атабабамыз осы даланы қан төгіп, тер төгіп сақтап қалған» деген болатын. Одан бөлек биыл Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласына бір жыл толуына орай аудан әкімдігі мен біздің бөлім, «Ақсай» мәдени-бұқаралық спорт кешені, аудандық БЖСМ бірлесіп «Ұлы дала жүйріктері» атты чемпионат ұйымдастырдық. Бұл жобамыз көпшіліктің көңілінен шыққан сияқты. Енді, бұйыртса, мұндай сайысты жыл сайын өткізуді жоспарлап отырмыз, дейді Бөрлі аудандық дене шынықтыру және спорт бөлімінің басшысы Армат Исанов. Мәди ЫҚЫЛАС, Ақсай қаласы

8 Oral óńіrі 8 EL-JURT Сейсенбі, 22 мамыр 2018 жыл Oral óńіrі Бақытпен Ордада училищеде оқып жүрген кезде жақынырақ танысып, дос болып кетіп едік. Ол мені бір жыл бойы қамқорлығына алып, бағып-қағып жүрді. Бірге жүргенде әңгімеміз өзіміз ұнатқан Қаламқас пен Полина туралы болатын. Ол екі жылдан кейін, мен алты жылдан кейін сол бойжеткендерге үйлендік. Мен Киевте оқып жүргенде достарым Натол мен Бақытқа екі рет арнайы келіп, бірнеше күн бірге жүріп қыдырған едік. Ол күндер енді ұмытылмастай есімде қалды.алда Бақыт деген бір досым болып еді ұзақ ғұмыр бар, талай кездесеміз деп ойлайтын едім. Олай болмады. Бақыт тым ерте-рек, одан соң көп кешікпей Натол да арамыздан кетіп қалды. Мен аспирантураға оқуға түскенде Бақыт пен Натол қуанып, байғазы деп 100 сомнан ақша жіберіп еді. Мен олардың үмітін ақтап, ғылым кандидаты, ғылым докторы, профессор болдым, елге танылдым. Бақыттың да, Натолдың да жақсылығын айтып тауыса алмаспын. Өз басым бұрын далада жалғыз жүргенді ұнатушы едім. Сонда оларды қатар еске алып жүр- дім. Бірін ойласам, екіншісі ойыма келе береді. Сондай адал достарым болғанына, соларға сыйлы болғаныма тағдырға ризашылық білдіріп, Құдайға шүкіршілік етемін. Бақыт пен Қаламқастың тұңғыш ұлының атын Тілекжан деп, бір қызының атын Полина деп қоюы бұлардың маған деген көңілінің ақтығы, пейілінің пәктігі ғой деп ойлаймын. Бақыт жүрегі кең, өте сабырлы, бауырмал, ақжарқын, ақкөңіл азамат еді. Оның қасында мен өзімді төрт құбылам тең адамдай көретін едім. Бақыт пен Қаламқастың бір-біріне деген сезімі өте шынайы, сыйластықты, түсіністікті аңғартып тұратын. Бақыт училищеде, армияда болғанда Қаламқасқа қолы босаған сәтте хат жа- зуға отыратын. Сол хаттары бүгінде сақтаулы. Бақыт о дүниелік болғаннан кейін де, Қаламқас оның жоқтығын балаларына да, біздерге де сездірмеуге тырысты. Аһылап, үһілеп жүрсе де, адалдықтың, шыдамдылықтың, қайсарлықтың үлгісін көрсете білді. Балаларын аяқтандырды, ұлын ұяға, қызын қияға қондырды. Қаламқасты ақынжанды, түсінігі мол, парасатты, пейілі кең әйел деп білемін. Мен сияқты Бақыттың достарын, жұмыстас болған замандастарын осы кезге дейін сыйлап ке- леді. Мен Бақыттың ұл-қыздарына, келіндеріне, күйеу балаларына ата-анасына деген шексіз мейірімі үшін қатты риза боламын. Бүгінгі Бақыттың 80 жылдығын атап өтіп жатқанымыз да Қаламқастың қалауымен, балаларының қолдауымен болып жатқаны түсінікті. Осындай мерейтой шарасында әдетте, адамның тындырған істері ғана емес, оның кісілігі, адамгершілік қасиеттері, адамдарға деген ілтипаты, істеген жақсылығы еске алынады. Бүгінде марқұм болған достарымыз Бақыт, Натол, Сырым, Саттар, Қалиакпарлардың кісілігі айтарлықтай еді. Олар біреуге қиянат жасады, біреуді ренжітті деп ешкім айта алмас. Бақыт, мысалы, басқаларға болса екен деп өмір сүрді. Осындай қатар жүрген достар туралы, басымыздан өткен жайттар туралы естелік жазсам деп ойлаймын. Оған Құдай мүмкіндік берсе. Бақыт, Натол, үшеуміз құрдас едік. Демек, жас та болса келіп қалды деген сөз. Осы жасқа дейін жер басып тірі жүргенімізде, Бақыттай досымызды еске алып, мерейтойында, садақасында Қаламқастың қасында болмасақ, сылтау айтып қалып қойсақ, маған, Ерболат пен Жаңылсынға, Есет пен Ұмсынғанымға, Қуанышқа бәрімізге кешірілмес күнә болар еді. Сондықтан сүйретіліп келіп тұрғанымыз осы. Тағы да көріскенше күн жақсы болғай деп тілеймін. «Бақыттың 80 жылдығын еске алу садақасына бару керек» деп жүрген Полина ауырып келе алмай қалды. Оның да пейілін мен жеткізіп жатырмын. Бақыттың өне бойы сыйлап өткен тағы бір досы Қалимолда қан қысымы күшейіп келе алмай қалды. Дұғай-дұғай сәлем айтты. «Ол екеуін қосқан мен ғой, тойларында күйеу жолдас болғам» деп ескертіп жатыр. «Қаламқасқа мен нағашы болам» деп те қояды. Жақсы көретін іні-келінім, достарым Рашид пен Сара да сәлем айтып, ризашылығын білдіріп жатыр. Мен оларға Бақыт пен Қаламқасты жыр ғылып айтқан едім. Сара осы Саралжында дүниеге келген екен. Әрбір адам өз айналасы үшін ғана емес, сол ел, жер үшін, замандастары үшін қайталанбас тұлға. Әрбір адам тарих. Саралжын Құрманғазы, Бөрлі ауылдары үшін Бақыт та тарихи тұлға. Осы өңірдің тарихына Бақыттың аты де өшпестей болып жазылып қалады. Тілекжан РЫСҚАЛИЕВ, профессор «Отбасы құндылықтары және ұлттық тәрбие» Жақында Достық үйінде «Отбасы құндылықтары және ұлттық тәрбие» атты дөңгелек үстел өтті. Жиынға «Қоғамдық процестерді зерттеу және талдау орталығы» қоғамдық қорының атқарушы директоры, дінтанушы Толғанай Мұстафина мен облыстық орталық мешіттегі әйелдер-қыздар секторының меңгерушісі, теолог Гүлжәмила Ахметова қатысты. Дінтанушы Толғанай Мұстафинаның айтуынша, ҚР Дін істері және азаматтық қоғам министрлігінің Дін істері комитеті тарапынан елдегі діни ахуалдың мән- жайы зерделеніп келеді жылдардан бастап еліміздің әр аймағында дін мәселелері бойынша ақпараттықтүсіндіру топтары жұмыс жасауда. Өйткені азаматтардың дінге қызығушылығы артқан сайын дін атын жамылған әр түрлі ағымдар белсенді жұмыс жасап, олардан келетін қауіп күннен-күнге өсіп келеді. Сондықтан ҚР Дін істері комитеті қыздар, әйелдер аудиториясымен бөлек жұмыстану қажеттігін зерделеп, жаңа жобаны қолға алды. Қазір радикалды ағымдардың ықпалына әйелдердің көп кетіп жатқанын аңғаруға болады жылдардағы тенденция бойынша Сирияға кеткен әйелдердің басым көпшілігіне ерлерінің көзқарасы әсер еткен болса, бүгінде кей- бір қыз-келіншектердің өздері бұрыс ақпараттардың әсерінен радикалданып, жат ағымдардың идеологиясын қолдап жүр, бұл өте қауіпті. Сондықтан да еліміздегі дін саласындағы заңға біраз өзгерістер енгізу қарастырылуда, дейді Толғанай Уағызқызы. БҚО Қазақстан халқы ассамблеясының аналар кеңесінің мүшелері де ұрпақ тәрбиесіне жауапкершілікпен қарайтындықтарын айтты. Олардың пікірінше, жат ағымның ықпалына жиі ілігетіндер материалдық көмекке мұқтаж жандар. Сондықтан өмірдің қиындығына тап болып, тағдыр теперішін көріп жүрген әйелдер мен жалғызбасты аналарға қолдау көрсету қажет. Облыстық орталық мешіттегі әйелдерқыздар секторының меңгерушісі, теолог Гүлжәмила Ахметова жастардың жат ағымға кетуіне көп жағдайда ғаламтор ықпал етіп жататынын тілге тиек етті. Біздің жұмыс тәжірибемізде мынандай жағдай болды. «Мешітке барам» деген 1994 жылғы қыз балаға ата-анасы рұқсат бермейді. Кейіннен сол қыз ғаламтор арқылы жат ағымға кетіп қалады. Дер кезінде түсіндірме жұмыстарын жүргізудің нәтижесінде біз ол қызымызды дұрыс жолға қайтардық. Әкесі де өз қателігін мойындап отыр. Осындай жағдайлар біздің жұмысымызда жиі кездеседі, дейді ол. Теологтың мәлімдеуінше, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының жылдарға арналған білім беруді дамыту тұжырымдамасы бойынша әр облыстағы мешіттер жанынан дінге қызығушылық танытқан азаматтарға тегін курстар ұйымдастырылған. Әр жыл сайынғы курстарда жалпы ге жуық шәкіртке білім беріліп келеді. Олар ислам ілімімен бірге мешіт жанынан құрылған «Әжелер» мектебі мүшелерінің отбасы құндылықтарын сақтау, ана болуға дайындалу, үлкенге құрмет көрсету сынды өмірлік маңызы мол әңгімелерін тыңдап, тәлім алып жүр. Үздіксіз жүргізілген түсіндіру жұмыстарының нәтижесінде 2015 жылдан бері жат ағымға кеткен 16 қыз оң бағытқа оралған. Елдің ертеңін дүниеге әкелетін болашақ ана, қыз баланың тәлім-тәрбиесі, отбасы құндылықтары туралы айтылған жиында әрбір ата-ана өсіріп отырған ұрпағының жүріс-тұрысын көзден таса қылмау қажеттігі айтылды. Өйткені олар өз ұстанымдарының радикалды немесе радикалды емес екенін саралай алмайды. Сондықтан да мұндай жағдайдың алдын алу, қыздарын жат ағымның ықпалынан қорғау үшін ата-анамен бірге жалпы қоғам болып жұмыстану қажет, дейді мамандар. Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ,

9 Oral óńіrі Сейсенбі, 22 мамыр 2018 жыл álem ádebıetі 9 Суретті салған Дәурен Ғұмаров Оливер Генри, американ жазушысы ғашық болған-ды. Ғашығы Сараға көк шалғынды дала кілемінде сезімін білдірді. Сол жолы бақ-бақ гүлдерінен жасалған тәжді кигізіп, Сараның қоңыр шашымен сары гүлдердің үйлесім тапқанына балаша қуанып, сүйсініп еді. Екеуі көктем шығысымен шаңырақ көтеріп, отау құрмақ боп уағдаласты. Шаттық пен қуанышқа толы, бақыттан бас айналған күндер еді ғой, шіркін! Сара жұмысын жалғастырмақ боп қалаға қайтты да, уәделескен көктем мезгілін асыға күтіп жүрген-ді. Кенет әлдекім есікті қақты да, бақытты күндерді аңсап, арман әлемін шарлап кеткен тәп-тәтті қиялы быт-шыт болды. Қызметкер ертең дайындалатын тағамдар тізімін әкелген екен. Сара ас мәзірін машинкамен тере бастады. Бүгін әдеттегіден өзгеше тағамдар тізімге еніпті. Жаздағы айдын бетінде жүзіп жүрген су жәндігіндей, Сараның саусақтары машинка пернелері үстінде еркін қозғалады. Ол сорпалы тағамдарды, құрғақ тағамдарды, тәттілерді рет-ретімен жазып шықты. Салаттар тізімін көргенде, өзіне ие бола алмай, жылап жіберді. Жанарынан мөлт-мөлт тамған жас жүзінен сорғалап, машинкаға ағып жатты. Иә, Уолтерден екі аптадан бе- Жеті жарымда көрші бөлмедегі екі адам жанжалдаса бастады. Көмір қызуы бәсеңдегендіктен, жарық қуаты да әлсіреді. Ғимараттың артқы ауласынан мысықтардың мияулағаны естіледі. Осындай белгілерден кітап оқитын уақыт болғанын ұққан Сара екі тізесін кеудесіне тигізіп отырып, оқи бастады. Кенет сыртқы есіктің қоңырауы шалынды. Сара кітабын қойып, елең ете қалды. Қызметші әйел есікті ашқанда, самбырлай сөйлеп ішке кірген бір жігіттің даусы естілді. Сара қолындағы кітабын тастай сала ұшып тұрып, есікке қарай ұмтылды. Иә, сіздің жорамалыңыз дұрыс. Бұл келген Уолтер еді. Сара есікті ашқанда, асыға басқан Уолтер ентігіп баспалдақтан көтеріліп келе жатқан-ды. Бірін-бірі көргенде, екеуі қандай қуанышты сезімде болды десеңізші! Неге хат-хабарсыз кеттің?! деді Сара өксігін баса алмай. Нью-Йорк алып шаһар. Мен мұнда бір апта бұрын келіп, сенің бұрынғы мекенжайыңа іздеп бардым. Алайда, өткен сәрсенбі күні көшіп кетіпсің. Полициямен қосылып, іздемеген жерім қалмады! Мен саған хат жазып едім ғой. Ешқандай да хат алған жоқпын. Сонда мені қалай таптың? Бақ-бақ сезім Бұл наурыз айының тамаша бір күні еді... Әңгіме жазарда хикаяны ешқашан бұлай бастамаңыз. Бұл қаламгерлік қиял мен жаңашылдықтан жұрдай, таптаурын әрі құрғақ кіріспе. Бұдан құнсызырақ кіріспе болуы мүмкін емес. Бірақ бас кейіпкер құсалы болғандықтан, әңгімеленгелі отырған хикаяны осылай бастаймыз. Өйткені, оқырманның сана-сезімін әзірлеп алмасақ, жаны түршігуі мүмкін. Қолында ас мәзірі бар Сара жылап отыр еді. Сіз пияз аршығандықтан немесе жан тебірентер әсерлі кино көргендіктен оның жанары жасқа шыланды деп ойлауыңыз мүмкін. Алайда бұл жорамалдарыңыз қате. Сол себепті әңгімені одан әрі жалғастырайық. Сара «Шуленбергтер үйі» мейрамханасына жұмысқа тұрды. Мейрамхана қызметкері күн сайын кешқұрым Сараға ертеңгі күні дайындалатын тағамдар тізімін алып келеді. Ол машинкамен теріп, 21 үстелге ас мәзірін әзірлейді. Ақысына күніне үш мезгіл тамақтанады, сондай-ақ мейрамхананың қызыл кірпішті ғимаратынан қожайын бір бөлмені баспа- на етіп берген. Бұл келісімшартқа Сара да, мейрамхана иесі де дән риза. Бірі ішер ас, тұратын жайдан тарықпайтынына, бірі тұтынушылардың мәзірде қандай ас бар екенін біліп отыратынына разы. Биыл көктем кешікті. Наурыз айы келсе де, жердегі қар ери қойған жоқ. Көктем мезгілі болғанмен, қала әлі қыс ызғарының құрсауында. Көшеде музыкалық аспаптарымен «Сол бір ғажап жаз күнінде» әуенін орындайтын жігіттер желтоқсан айындағы көңіл күйден әлі арыла қоймапты. Көңілі мұңға толы Сара терезеден далаға қарап отыр. Бүкіл әлем оған: «Көктем келді, Сара, таңғажайып көктем келді! Сен неге мұңаясың?» деп тұрғандай. Ғимараттың артқы бөлігінде орналасқан бөлме терезесінен Сара келесі көшедегі фабриканың тас қабырғаларын көреді. Көзі сонда болғанымен, көңілі де, ойы да, ну орманды, жұпар аңқыған гүлдері бар көк шалғынды далада. Сара өткен жазда ауылға барғанда, бір шаруаға ғашық болған еді. (Хикаяны ешқашан бұлай жалғастырмаңыз. Әбден жауыр болған әдеби әдіс болғандықтан, оқырманды жалықтырып аласыз. Әңгімемізді одан әрі жалғастырайық). Саннибрук шаруа қожалығында екі апта болған Сара шаруа қария Франклиннің Уолтер есімді ұлына рі хат алмаған Сара салаттар тізімін көргенде, жылайтын жөні бар еді. Өйткені, онда «Бақ-бақ гүлдері мен қайнаған жұмыртқа» деп жазылыпты. Жұмыртқаға емес, бақ-бақ гүліне көңіл аударыңыз. Уолтер тәж жасап кигізген алтыннан да бағалы бақ-бақ гүлдер! Махаббат ұғымының хабаршысы, өткен ғажап күндерден естелік бақ-бақ гүлдер! Сараның бақ-бақ гүл сезімі оның жан-жүрегін ғашығымен қыдырып жүрген көк шалғынды далаға алып кетті. Алайда, көп ұзамай Сара зорлана ойын жинақтап, көз жасын тыйды. Ас мәзірін теру керек болғандықтан, Манхеттеннің көңіл құлазытар тас көшелеріне қайта оралуға мәжбүр болды. Сағат алтыда қызметкер кешкі асты әкелді де, дайын тұрған ас мәзірін алып кетті. Тамақтануға кіріскен Сара бір күрсініп алды да, ыдыстағы бақ-бақ гүлдерін бір шетке ысырып қойды. Махаббаттың киесіндей болған бақ-бақ гүлдерді аузына салып, тісімен шайнап, мылжалауға жүрегі дауаламады. Жас жігіт көктемдей таза, риясыз пейілмен жымиды да: Бұл кеште «Шуленбергтер үйі» мейрамханасына тамақтануға келдім. Жүрегім әлденені сезді ме, салат жегім келді. Салаттар тізіміне көз жүгірткен кезде орнымнан ұшып түрегеліп, мейрамхана қожайынын шақырдым. Ол маған сенің қайда екеніңді көрсетті. Қайдан білдің сонда? Уолтер қоржынынан бір парақ ас мәзірін шығарып, Сараға көрсетті. Ол сол күні машинкамен бірінші терген мәзірді бірден таныды. Көз жасы тамған үстіңгі оң жақ бұрышында әлі де дақ бар екен. Бақ-бақ гүлдерден тәж киген ғажап шақтарды еске алып отырып, салаттар тізіміне былай деп жазып қойыпты: «Сүйікті Уолтер мен қайнатылған жұмыртқа» Ағылшын тілінен тәржімалаған Алпамыс ФАЙЗОЛЛА, Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің магистранты, Астана қаласы

10 10 Сейсенбі, ÁDіLET 22 мамыр 2018 жыл Oral óńіrі Медиацияның артықшылығы мол 2011 жылдың 28 қаңтарында «Медиация туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданып, елімізде дауларды баламалы шешудің жаңа түрі медиация енгізілді. Татуласу кабинеті ашылды Жуырда Орал қаласындағы 2 сот ғимаратында екі тарапты татуластыру рәсімдерін жүргізуге арналған татуласу кабинеті ашылды. Бұл шараға облыстық сот төрағасы Бек Әметов, БҚО ҚХА төрағасының орынбасары, хатшылық меңгерушісі Ғайса Қапақов, облыстық адвокаттар алқасының төрағасы Ержан Қалиев, судьялар мен медиаторлар, мүдделі құрылым өкілдері қатысты. Бүгінде еліміздегі сот жүйесіндегі реформалардың бірденбір көрінісі медиация рәсімдерінің жүргізілуі болып табылады. Даулардың медиация арқылы шешілуінің мәні мен маңызын арттыру барысында татуласу кабинеті ашылып отыр. Бұл кабинетте татуласуға жататын талап-арыздар бойынша дауласушы екі жақты бес күн ішінде келісімге келтіруге барлық мүмкіндік қарастырылады. 2 сот облыстағы жалпы азаматтық істердің 75 пайызын қарайды. Яғни төрт істің үшеуі осында қаралады. Қалған төрт істің біреуі аудандық соттардың еншісінде. Олардың барлығы дерлік, яғни 50 пайыздан астамы медиациялық келісім, бітімгершілік келісім арқылы және сот медиациямен шешіліп жатыр, деген Бек Әметұлы кез келген дауды, кикілжіңді медиация арқылы шешуге үндеу керектігін айтты. Бек Әметұлы өз сөзінде татула- су кабинетіне татуластырушы судья ретінде Алтын Айтуарова тағайындалғанын мәлімдеді. Яғни кәсіби деңгейде медиация мүмкіндіктерін түсіндіріп, тараптарға өзара тиімді шарттарға келуге көмек көрсететін бітімгер-судья бекітілген. Бұл кабинетте ажырасуға, мүлікті бөлісуге, тұрмыстық және еңбек дауларын шешуге арналған азаматтық істерге қатысты екі тараптың талап-арыздары қаралатын болады. Екі айға дейін созылатын сот талқылауына қарағанда, сотқа дейінгі татуласу тараптарға сотта әуре-сарсаңға түспеуге, уақытты және сотқа жүгінуге байланысты шығындарды үнемдеуге мүмкіндік береді. Әсіресе, өзара келісу арқылы екі тараптың тату қарым-қатынасы сақталатын болады. Жоғарғы сот төрағасының өкі мімен татуластыру рәсімі бойынша пилоттық жоба қолға алынған еді. Бұл татуласу кабинеті өз жұмысын ағымдағы жылдың 10 мамыры күні бастаған болатын. Осы аралықта менің қарауыма 68 азаматтық іс түсіп, 13 іс медиация арқылы шешілді. Мен 2 қалалық сотқа түскен азаматтық істерді қараймын. Сотқа түскен арызды сот өндірісіне қабылданбастан бұрын бес жұмыс күні ішінде тез әрі екі тараптың өзара келісімімен шешуім қажет. Жоғарыда қаралған істерді санаттарға бөліп айтсақ, сегізі ажырасу жөніндегі талап-арыз, екеуі жолкөлік оқиғасы бойынша келтірілген зиянды өндіріп алу, біреуі арнамысты қорғау және екеуі қарызды қайтарып алу жөніндегі істер болды, дейді 2 Орал қалалық сотының судья-медиаторы Алтын Айтуарова. Шара барысында Ғайса Қапақов қоғамдық медиаторларды көбейту, кәсіби емес медиаторларды оқыту қажеттігі жөнінде өз ойын айтса, Ержан Қалиев татуласу кабинеті соттағы реформаның жандана түсуіне септігін тигізетініне сенім білдірді. Татуласу кабинеті облысымыздағы медиаторлардың өзара тәжірибе алмасып, ой бөлісетін әдістемелік орталық ретінде де қызмет ететін болады. Ясипа РАБАЕВА, Ме д и а - ция жеке немесе заңды тұлғалар қатысатын азаматтық және өзге де құқықтық қатынастардан туындайтын, сондай-ақ онша ауыр емес және ауырлығы орташа қылмыстар, қылмыстық теріс әрекеттер бойынша қылмыстық сот ісін жүргізу барысында қаралатын дауларда туындайтын қатынастарда қолданылады. Бұл тәсілді қолданудың артықшылықтары көп. Атап айтар болсақ, алдымен тараптар уақытын үнемдеу мүмкіндігіне ие болады. Себебі сот рәсіміне қарағанда бұл рәсім әлдеқайда аз уақыт алады. Екіншіден, тараптар мемлекеттік баж салығын төлеуден құтылады және адвокаттың қымбат бағаланатын қызметін қажет етпейді. Қолданыстағы заңнамаға сәйкес медиатордың рөлін кәсіби және кәсіби емес медиаторлар атқаруы мүмкін. Жоғары білімі бар, жасы 25-тен асқан ҚР Үкіметінің 2011 жылғы 3 шілдедегі қаулысымен бекітілген ережелерге сәйкес келетін медиаторларды дайындау бағдарламасы бойынша оқыған тұлға кәсіби медиатор бола алады. Ол кәсіби медиатордың реестрінде тіркелуі тиіс. Ал жасы қырыққа жеткен және кәсіби емес медиаторлар реестрінде тіркелген тұлға кәсіби емес медиатор болады. Аталған реестрді жүргізуді жергілікті әкімдіктер реттейді. Орал қалалық сотында 2017 жылы қаралған 1120 қылмыстық істің 258-і, ал ағымдағы жылдың үш айы ішінде 221 қылмыстық іс қаралып, оның 32-сі медиация рәсімімен татуласуына байланысты қысқартылып, сотталушылар қылмыстық жауапкершіліктен босатылды. Медиация атауы жаңаша болғанымен, түпкі мән-мағынасы атабабаларымыз дәстүрлі құқығының негізінде мыңдаған жылдар бойы ұстанып келе жатқан бітімгершілік жолымен үндес. Ал қазіргі уақытта істің тараптардың өзара бітімге келуі арқылы шешілуінің өзі материалдық тұрғыдан қарағанда тиімді шешім болатыны талассыз. Мағира ҚИТАРОВА, Орал қалалық сотының судьясы Ветеринариялық анықтаманы қалай алуға болады? Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 21 маусымдағы 7-1/453 бұйрығымен бекітілген «Ветеринариялық құжаттарды беру қағидалары және олардың бланкілеріне қойылатын талаптарға» сай, 2016 жылдың 4 қаңтарынан бастап ветеринариялық анықтамаларды беру вебпортал бірыңғай автоматтандырылған басқару жүйесіне (БАБЖ, ЕАСУ) web-порталына енгізу арқылы жүзеге асырылады. Бұл жаңа енгізудің мақсаты ауыл шаруашылығы жануарлардың, жануарлардан алынатын өнімдері мен шикізаттарының республика аумағында және одан тыс жерлерге қозғалысының ашықтығы және қадағалауын қамтамасыз ету болып табылады. Өткен жылы Орал қаласы мен аудандардың ветеринариялық стансаларының және өндірістік бақылау объектілерінің аттестацияланған ветеринариялық дәрігерілерімен жалпы ветеринариялық анықтама берілген. Атап айтқанда, тірі жануарларға берілетін 1 нысандағы , жануарлардан алынатын өнімдеріне берілетін 2 нысандағы , жануарлардан алынатын шикізатқа және жемшөпке берілетін 3 нысандағы 76 анықтама. Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 6 мамырдағы 7-1/418 бұйрығымен бекітілген «Ветеринария саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер стандарттарын бекіту туралы», соның ішінде ветеринариялық анықтама беру мемлекеттік қызметті көрсету мерзімдері белгіленген. Мәселен, мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына сәйкес құжаттар топтамасын тапсырғаннан соң жүгінген күн ішінде беріледі. Ал құжаттар топтамасын тапсыру және қызметті алушыға мемлекеттік көрсетілетін қызмет 30 минут уақыт ішінде көрсетіледі. Мемлекеттік қызметті көрсету нысаны электрондық (ішінара автоматтандырылған) немесе қағаз түрінде. Мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі ветеринариялық анықтама беру немесе мемлекеттік қызметті көрсетуден бас тарту туралы дәлелді жауап. Берілген ветеринариялық анықтамалар туралы мәліметтер ақпараттық жүйеге енгізіледі. Мемлекеттік көрсетілетін қызметтің нәтижесін ұсыну нысаны: қағаз түрінде. Мемлекеттік қызмет жеке және заңды тұлғаға тегін көрсетіледі. Көрсетілетін қызметті алушы (не оның өкілі) жүгінген кезде мемлекеттік қызметті көрсету үшін қажетті құжаттар тізбесі: осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш; жеке басты куәландыратын құжат және өкілдің өкілеттілігін растайтын құжат (сәйкестендіру үшін); бес келіден жоғары балықтарды және басқа су жануарларын (тірі, жаңа, салқындатылған, мұздатылған балықтар, сондай-ақ гаммарус, артемия салина (цисталар) шаяндар) тасымалдау кезінде балық аулау орны туралы анықтама қажет; Еуразиялық экономикалық одаққа мүше елдерден және үшінші елдерден (Еуразиялық экономикалық одақ мүшелері болып табылмайтын мемлекеттерден) әкелінген ветеринариялық (ветеринарниялық-санитариялық) бақылау және қадағалау объектілерін Қазақстан Республикасының аумағы бойынша тасымалдау ке- зінде ветеринариялық-санитариялық бақылау және қадағалау объектісі әкелінген ветеринариялық құжаттың көшірмесі. Егер құжаттар топтамасы толық болмаса, жануардың, жануарлардан алынатын өнім мен шикізаттың шығу (орналасқан) орнын- дағы жануарлардың инфекциялық аурулары бойынша эпизоотиялық жағдай өзгерсе (нашарлауы) мемлекеттiк қызметті көрсетуден бас тартуға негіз болып табылады. Сондай-ақ жануардың, жануарлардан алынатын өнім мен шикізаттың шығу (орналасқан) орнының қолайсыз аймақ деп белгіленсе, жануардың жеке нөмірі болмаса, жануардың, жануарлардан алынатын өнім мен шикізаттың, көлік құралының ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) қағидалар мен қауіпсіздік талаптарына сәйкес келмесе мемлекеттік қызмет көрсетілмейді. Ветеринария саласындағы мемлекеттік қызметтерді көрсету туралы толық ақпаратты 8 (7112) телефоны арқылы анықтауыңызға болады. Дамира ЕРМЕКОВА, БҚО ветеринария басқармасының тамақ қауіпсіздігі бөлімінің бас маманы

11 Oral óńіrі Сейсенбі, 22 мамыр 2018 жыл Шомылу орындары ұйымдастырылды Облыстың су айдындарында соңғы он жылда 270 адам қаза тапқан болса, олардың 70-сі бала. Облыстық төтенше жағдайлар департаментінің бөлім басшысы, азаматтық қорғау майоры Марс Отаровтың айтуынша, судағы қауіпсіздік ережелерін өрескел бұзу, суға ішімдік ішіп түсу және балалардың ересектердің қадағалауынсыз суға түсуі қайғылы жағдайлардың орын алуына бірденбір себеп болып отыр. Жыл сайын суға түсу маусымы «КУБЛЕЙ» ЖШС ҚОӘБ материалдарымен жұмыс жобасын «КУБЛЕЙ» ЖШС кешенін кеңейту, көңді сақтауға арналған алаң жөнінде қоғамдық тыңдаулар туралы хабарлайды. Қоғамдық тыңдаулар 2018 жылдың 20 маусымында сағат де, Орал қаласы, Рыбцех аймағы, 55 мекенжайы бойынша өтеді. Жоба клиенті: «Кублей» ЖШС БҚО, Орал қ., Полевая көш., 13/3 8 (7112) , r.nagmetov@kublei.kz Бас жобалаушы: «ИНТЕК-ОНМР» ЖШС , Қа- Жеке кәсіпкерлердің назарына Батыс Қазақстан облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы өңірдің барлық кәсіпорындарын бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі жөніндегі «ПАРЫЗ-2018» республикалық конкурсына қатысуға шақырады. Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 23 қаңтардағы 523 Жарлығымен бекітілген «Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі жөніндегі Парыз конкурсын өткізудің ережелеріне» сәйкес конкурсқа жеке кәсіпкерлік субъектілер қатыса алады. Конкурстың лауреаттары атақтарын тағайындауы келесі номинациялар бойынша жүргізіледі: - Үздік әлеуметтік жауапты кәсіпорын; - Еңбекті қорғау саласындағы үздік кәсіпорын; 1. Мұрағатшы: тиісті мамандық (біліктілік) бойынша орта техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білімі және белгіленген бағдарлама бойынша арнайы дайындық болуы тиіс 1 бірлік. 2. Іс жүргізуші: тиісті мамандық бойынша жоғары, орта техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білімі немесе жалпы орта білім және белгіленген бағдарлама бойынша арнайы дайындық болуы тиіс 1бірлік. Конкурсқа қатысушыға қойылатын талаптар: ҚР заңнамалық өзге де нормативтік-құқықтық актілері, еңбекті ұйымдастыру негіздері, еңбек заңнамасы, ішкі еңбек тәртібі, өрт қауіпсіздігі талаптары. Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: - Конкурсқа қатысу жөніндегі өтініш (тапсырылған алдында қауіпсіздік шаралары қолға алынады. Ақпарат құралдарында суға шомылуда ұстанатын ережелер жарияланып, оқу орындарында жадынамалар таратылады. Мұндай шаралар биыл да жалғасын тапты. Облыс әкімдігінің қаулысына сәйкес өңірдегі су нысандары мен су шаруашылығы құрылыстарында жаппай демалуға, туризм мен спортқа арналған орындар белгіленді. Жазғы маусымда облыстағы су айдындарындағы жұмыстарды атқару үшін 70 құтқарушы, 27 жүзу құралы, рейдтер өткізу үшін екі катер және 15 аутокөлік Хабарландыру дайындалды, дейді Марс Отаров. Биыл облыс бойынша 19 шомылу орны ұйымдастырылған. Оның ішінде модульді-қаңқалы тоғыз бассейн Ақжайық, Жәнібек, Зеленов, Сырым және Қазталов аудандарында болса, төрт жабық бассейн Орал қаласында, Бөрлі мен Шыңғырлау аудандарында келушілерді қабылдайды. Ал су айдындарында шомылатын алты орын Ақжайық, Бөрлі, Тасқала, Қаратөбе аудандары мен Орал қаласында жабдықталған. Ясипа РАБАЕВА, зақстан Республикасы, Орал қ., Азербайджанская көшесі, 15, байланыс тел./факс: 8 (7112) priemnaya@onmr.kz Жұртшылық өкілдері жұмыс жобасының материалдарымен «КУБЛЕЙ» ЖШС кешенін кеңейту арқылы ҚОӘБ материалдарымен таныса алады, «КУБЛЕЙ» ЖШС кеңсесінде Орал қ., Полевая көш., 13/3 мекенжайы бойынша 8 (7112) , r.nagmetov@ kublei.kz және Орал қаласы әкімдігінің интернетресурсында Пікірлер мен ұсыныстар қабылданады: r.nagmetov@kublei.kz және - Үздік ұжымдық шарт; - Экологияға қосқан үлесі үшін. Құжаттарды қабылдау мерзімі 1 қыркүйекке дейін. Конкурс туралы толық ақпаратты ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің сайтынан немесе Батыс Қазақстан облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасында: Орал қаласы, Сарайшық көшесі, 44/2, 405-бөлме, телефон: 8/711-2/ Батыс Қазақстан облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы БҚО ӘББ «ОРАЛ ПОЛИТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» МКҚК бос лауазымдық орындарға конкурс жариялайды құжаттар тізімімен қоса); - жеке куәлік көшірмесі; - толтырылған кадрлар жөніндегі іс-парақ (тұрақты мекенжайы, байланыс телефоны міндетті түрде көрсетілуі тиіс); - түйіндеме; - берілген лауазымға сәйкес білімі туралы құжат көшірмесі; - еңбек кітапшасының көшірмесі; у медициналық анықтама; - мекенжайы туралы анықтама; - сотталмағаны туралы анықтама. Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар хабарландыру шыққан күннен бастап 15 күнтізбелік күн ішінде мына мекенжайға тапсырылуы қажет: БҚО, Орал қ., Еуразия даңғылы, 238-үй, кадр бөлімі. Тел./факс: habar-oshar 11 Жәнібек ауданы Ақоба ауылының тұрғындары болған, әкеміз Зұлхар Салықұлы Шәріпов пен анамыз Қансұлу Нұрқашқызы Шәріпованы сағынышпен еске аламыз. Әкеміз көзі тірі болғанда 10 мамыр күні, ал анамыз 25 мамыр күні 80 жасқа толар еді. Жан едің орны бөлек өмірдегі, Жарқын бейнең өшпейді көңілдегі. Жүректегі сарғайған сағыныштар, Жас болып жанарлардан төгіледі. Еске алушылар: бала-келіндері, қыз-күйеу балалары, немере-жиендері, шөбере-жиеншарлары Қаратөбе ауылының тұрғыны, аяулы асқар таудай әкеміз Мұратбек Ғаббасұлы Жәнібеков арамызда болса, 22 мамыр күні 60 жасқа толар еді. Аяулы әкеміздің жатқан жері жайлы, иманы жолдас болсын. Асыл әке, асқар тау, ақтаңгерім, Қашан да ел-жұртына мақтанды едің. Мәңгілік мекеніңе кете бардың, Жаның пейіш, жарық болсын жатқан жерің. Ойда жоқта кеттің, әке арамыздан, Мейірім, алғыс алып бала-қыздан, Арамыздан кетсеңіз де сағындырып, Кетпейсің, жан әкешім санамыздан. Еске алушылар: зайыбы Жаңылсын, қызы Дариға, қыз-күйеу балалары Динара-Асылбек, Дидар-Асқар, немере-жиендері Бірімізге адал жар, бірімізге сүйікті әке, немере-жиендеріне мейірімді ата болған Алпамыс Жайылханұлы Панов ортамызда болса, мамырдың 23 күні 60 жасқа толар еді. Осыған орай сағынышпен еске аламыз. Тең келмейтін алтынға еш қолдағы, өзің едің, әке, үйдің зор бағы. Жарық берер айымыздай көктегі, Болушы едің жанымыздың қорғаны. Біздер үшін асқар едің, шың, асқақ, Сенсіз қалды жанымыз да тым ақсап. Жанарларды жәудіретіп мәңгілік, Кеттің, әке, жанымыздан жырақтап. Еске алушылар: зайыбы Зәуре, балалары Есбол-Майрагүл, Нұрбек-Жеңісгүл, Нұрбол, немере-жиендері Саида, Арнұр, Айсезім Батыс Қазақстан облысы дене шынықтыру және спорт басқармасының «Спортқа дарынды балаларға арналған мамандандырылған облыстық мектеп-интернат» коммуналдық мемлекеттік мекемесі Төмендегі бос жұмыс орындарына конкурс жариялайды: 1. Кітапханашы декреттік демалысқа шыққан қызметкердің орнына 1 бірлік. 2. Мұрағатшы 1 бірлік. Мекенжайы: , Орал қаласы, Жданов к-сі, 7/1. Тел./факс: 8 (7112) «ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті , Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: оral_oniri@inbox.ru Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС Бас директор Жантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН Бас редактор Бауыржан Файзоллаұлы ҒҰБАЙДУЛЛИН Редакция алқасы: Сырымбек Тұяқов, Сәкен Әбілхалықов (бас редактордың орынбасарлары), Жаннат ЕСПОЛАЕВА (жауапты хатшы), Нұртас Сафуллин (гуманитарлық бөлім), Нұрбек ОРАЗАЕВ (экономика бөлімі). Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пайдаланылмаған хат авторларына жауап қайтарылмайды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауапты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiрмейдi. Редакция тапсырысымен жазылмаған материалдар үшін қаламақы төленбейді. «Орал өңірінде» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басуға болмайды. Мақалалар электрондық нұсқада қабылданады. А белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі. Газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде 2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, 7201-г куәлігі берілген Телефондар: Бас редактор , Бас редактордың орынбасарлары , Жауапты хатшы Жарнама қабылдау тел/факс: ; Бухгалтерия Е-mail: zhaikpress@inbox.ru Газет облыстық газетi редакциясының компьютерлiк орталығында терiлiп, беттелдi. "Полиграфсервис" ЖШС баспаханасында басылды. Л.Толстой көшесі, 27/6. Телефон: Индексі: Осы нөмірдің таралымы: , 3 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады. Корректорлар: Н. СҰЛТАНОВА, Г. Қолғанатова Кезекшi редактор: Г. Кенжеғалиева

12 12 Сейсенбі, kerýen saraı 22 мамыр 2018 жыл Oral óńіrі 2 : 0 Құттықтаймыз! Тасқала ауданы Тасқала ауылының тұрғыны Хамит Сәлімгерейұлы Нетказиевті 80 жасқа толу мерейтойымен отбасымыздың атынан шын жүректен құттықтап, зор денсаулық, ұзақ ғұмыр тілейміз. Суретті түсірген Айбатыр НҰРАШ «Ақжайық» «Жетісу» 2:0 Футболдан ел чемпионатының он бірінші турында Оралдың «Ақжайығы» өз алаңында «Жетісу» командасын қабылдап, 2:0 есебімен ұтты. Бұл жеңіс оралдықтарға оңайлықпен келген жоқ. Осының алдында Ақтөбеде 3:5 есебімен ұтылып, Владимир Мазяр кеткеннен кейін командаға бас бапкердің міндетін атқарушы, жергілікті маман Артур Авакянцтың басшылық етуіне тура келді. Бірінші таймда алаң иелерінің адымы ашыла қойған жоқ. Қазақстандық белгілі жаттықтырушы Дмитрий Огай баптайтын талдықорғандықтар көбірек шабуылдады. «Ақжайықтың» ойыны жүрмеді десе де болады. Ойынның екінші кезеңінде ғана алаң иелерінің екінші тынысы ашылғандай болды. Көп ұзамай Иван Антипов пен украиналық легионер Адеринсола Хабиб Эсеола қақпашыға екеуі бірдей шыққанымен, дәлдік жетіспеді. Дегенмен 67-минутта оң қапталдағы қорғаушы Руслан Қайыровтың пасынан кейін Эсеола өз мүмкіндігін мүлт жібермей, баспен допты қақпада тулата алды. Екінші таймда Артур Авакянц тағы бір украиналық легионер Игорь Худобяк пен сенегалдық Малик Манені ойынға қосты. Әсіресе, М. Маненің допты ұстаудағы шеберлігі анық көрінді. 80-минутта дәл сол М. Маненің пасынан кейін Эсеола есепті 2.0-ге жеткізді. Бұл оның осы чемпионаттағы жетінші голы еді. Сөйтіп ол мергендер көшін бастады. Кездесу барысында «Ақжайықтың» қақпашысы Сергей Ткачук барынша сәтті ойнап, бірнеше рет қауіпті соққыларды қайтара білді. Ал талдықорғандық жартылай қорғаушы Рауль Джалилов қақпашымен жекедара шыққанымен, оның тепкен добы қиыс кетті. Матч соңына таман доп қақпа жақтауынан кері қайтты. Кей ұрымтал сәттерде қорғаушылар да көмекке келді. Мысалы, Р. Қайыров Давид Мавутордың соққысынан кейін қақпаға еніп бара жатқан допқа тосқауыл бола алды. Р. Қайыров пен Эсеола республикалық sports.kz интернет-порталы жариялаған үздік 11 ойыншының қатарына енді. Осылайша «Ақжайық» бірінші айналымды алтыншы орынмен қорытындылады. Айта кетейік, өткен турда елордалықтар «Ақтөбені» 3:1 есебімен тізе бүктірсе, «Қайрат» Алматыда Қарағандының «Шахтерін» (2:0) жеңді. Астаналықтардан бір ойыны кем алматылықтар 26 ұпаймен екінші орында келеді. Шымкентте «Ордабасыны» 1:0 есебімен қапы қалдырған Қостанайдың «Тобылы» 22 ұпаймен үшінші сатыға нық беки түсті. Шымкенттіктер 16 ұпаймен төртінші орында қалды. Ең ірі есеп Павлодарда тіркелді. «Қызылжарды» 5:0 есебімен ойсырата ұтқан «Ертіс» бесінші орынға көтерілді. Екінші айналым ойындары 27 мамыр күні басталады. Бұл күні ХІІ турда «Астана» «Жетісу», «Ақжайық» «Қайсар», «Ақтөбе» «Ертіс», «Атырау» «Қайрат», «Қызылжар» «Ордабасы», «Шахтер» «Тобыл» кездесулері өтеді. Ғайса БӘЙМЕН Құтты болсын 80 деген жасыңыз, Қуаныштың кемерінен асыңыз. Әрқашан да мықты болып денсаулық, Қажымастан жүзден әрмен асыңыз. Құттықтаушылар: зайыбыңыз Зағипа, бала-келіндеріңіз, қыз-күйеу балаларыңыз, немере-жиендеріңіз және шөбереңіз, жиеншарларыңыз Үлгі болған үлкенге де, жасқа да, Сыйлар сізді туған-туыс, басқа да. Бақытты боп бұл өмірде мәңгілік, Қуатыңыз молайсын жүз жаста да. Қаратөбе ауданы Қаратөбе ауылының тұрғыны Нәжім Ерғалиұлы ДӘУЛЕТОВТІ мерейлі 80 жас туған күнімен құттықтаймыз! Бір бақыт қой жүргендігің бар болып, Жаралғансын біздер үшін нар болып. Ақ тілекті, ақ жүректі әкешім, Ортамызда отыра бер тау болып. Жаңақала ауданы Борық ауылының тұрғыны, әкеміз Қаден Калимулдин және анамыз Ағиба Абдрахманованы 26 мамырда толатын мерейлі 80 жастарымен құттықтаймыз! Дендеріңіз сау болып, балаларыңыздың ортасында баянды ғұмыр кешіңіз! Тілек білдірушілер: бала-келіндеріңіз, қыз-күйеу балаларыңыз, немере-шөберелеріңіз, жиендеріңіз Құттықтаушылар: бала-келіндеріңіз, қызыңыз Ғафура, Абзал-Бибігүл, Асқар-Нұргүл, немере-жиендеріңіз Тараздан жүлделі оралды Тараз қаласында каратэден республикалық ашық чемпионат өтті. Тартысты додада қаламыздағы «Zanshin» клубының спортшылары да бақ сынап, жүлделі оралды. Бұл туралы аталған клубтың жаттықтырушысы Нұржан Тоқсанов хабарлады. Екі күнге созылған жарыста 400- ден астам спортшы өнер көрсетті. Оның ішінде «Зан-шиндік» Линда Отарбаева (9 жас) алтын, Замир Гугуев (14 жас) күміс, Еркебұлан Мағалым (8 жас), Әлішер Сафуанов (8 жас) қола жүлдені еншіледі. Балаларымыздың бұл жеңісі жасалынып жатқан жұмыстың, дайындықтың нәтижесі. Клуб құрылғалы спортшыларымыз оң нәтиже көрсетіп келеді. Мәселен, былтыр Линда Отарбаева Азия чемпионы атанды. Міне, биыл да Линда мықтылығын танытты. Сонымен қатар 2016 жылы Нұрислам Қайырғали және Арсен Кулов республикалық чемпионаттың жеңімпазы болды. Спортшыларды Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы Асқар Ахметов екеуміз баулимыз. Алда жарыс көп. Оның ішінде жазғы ойын жарыстары бар, каратэден лагерьлер ашу жоспарда. Сонымен қатар күз айында Теміртау қаласында өтетін чемпионатқа дайындалудамыз, дейді аталмыш клубтың жаттықтырушысы Нұрлан Тоқсанов. Айта кетейік, «Zanshin» каратэ клубы 2014 жылдан бері жұмыс жасайды. Қазір бұнда 80-дей қатысушы төрт топқа бөлініп жаттығады. Айдана ХАМИДУЛЛИНА zhaikpress.kz